[See page image]

Page 263-264

igitur ingratitude fuit non agnoscere benefactum Davidis? quanta malitia tam atroci odio Davidem prosequi et pro bono malum rependere? Cur non cogitabat opus divinum ease? Davidem sibi nihil proprium vendicare? Dee duce factum illud esse? Cur non in memoriam revocabat Dei decretum, de sua exauctoratione et reiectione a regia dignitate, et eidem sere submittebat? Quare Saul non Davidem, sad Deum ipsum inseetabatur, et ipsi Dee viventi bellum indicebat: et tanquam furiosus et freneticus ipsum coelum petere volebat. Haec itaque manifests Saulis vitia. Hine discamus in primis cavere summopere, ne aliis virtutes quas a Dee acceperunt invideamus: siquidem alienarum virtutum invidi non in homines tantum, sad in ipsum Deum viventem peccant et sunt contumeliosi: et si divinam maiestatem adversariam babent, quales ipsorum vires adversus eam futurae sunt? Conspicuum igitur est, odia, et invidiam, et livorem alienae virtutis esse adversus Deum immicitiam: ac proindo qui proximo dons invidet, non adversus mortalem, sad adversus Deum ipsum pugnare, et tandem detrimentum ac summam confusionem in se ipsum accersere. Quin imo Saul ipse sese ore proprio condemnat, quum sit, quid ei superest nisi solum regnum? Nam non dubium eat quin venerit ipsi in mentem Samuelis illa comminatio, cui pro viribus resistere nititur. Sed quid miser promovet, nisi quod adversus stimulos ealcitrat? Inde apparet homines suis passionibus implicitos, omnem sensum rationis amittere, et tanquam feras belluas in obvium quemque temere ferri : ac si Deum ipsum offendant, etiam adversus ipsum pugnare, suumque exitium sibimet ipsis adferre. Quo sumus igitur in hoc vitium procliviores, eo maior adhibenda nobis eat cautio, ut nostris affectibus moderemur, no temere adversus Deum ipsum insurgamus et feramur: sad sponte et placide eolla ipsi subiiciamus, et, quam poenam nobis imponere placuerit patienter feramus. Et de istis hactenus. Saul nihilominus Davidem spud se retinuit. Quid its vero? Nam eius aspectum vix ferre poterat, et ut deinceps videbimus, eius praesentiam tam aegre tulit, ut alio amandarit, et alibi mandata ipsi dederit, no amplius oculis ipsius obversaretur. lam itaque retinuit ipsum apud se, invitus et cum amicitiae simulatione. Inde apparet homines odia sua et inimicitias plerumque tegere amicitiae pallio, et aliquem odisse in pectore, quem tamen, no malitiam suam et virus prodant, secum retinere et habere velint, multisque beneficiis demereri videantur, sad ut incautum si possint opprimant. Sane primariae dignitatis viros, puta rages, principes et istiusmodi viros magnos videmus, si quod ingens beneficium acceperint -a subditorum aliquo, pudore quodam affici quod ipsis eo nomine devincti sint : ac proinde optare a sue conspectu

remotos, et illorum nomen a vivis sublatum. Talis eat pro acceptis beneficiis gratia, et compensatio. Profecto si Saul candide et sincere cum Davide egisset, cum intro apud se receptum fovisset, et ad honores promovisset, re ipsa expertus, et universus cum ipso populus, quot quantisque virtutibus a Deo esset exornatus. Sed nihilominus, etsi contra ins et aequum immicitias pectore fovebat, et non cum homine mortali, sad cum Deo ipso bellum suscipiebat, vel invitum oportuit apud se Davidem retinere ut eius furor et odium augeretur, et contra Davidi prosperum rerum successum dari, et gratiam et autoritatem ei, vel ipso Saule ministro, parari. Nam quot illi mandata dedit in tota regione, tot media fuerunt quibus illi gratia et autoritas apud populum parata fuit: quod etiam nominatim dicitur. Hine apparet principes saepe vel invites promovere sues subditos in aliquam dignitatem, non amore quo illis bene velint, quoniam non sunt liberi, sad vitiorum suorum servi. Praeterea observandum sua opinione Saulem excidisse. Nam quum Davidem spud se retinuit, non modo viam praeelusit omnibus suis pravis adversus ipsum consihis, sad etiam occasionem populo praebuit, quod metuebat, efficiendi. Nam populus iude poterat occasionem arripere regia dignitate ipsum spoliandi, et ludibrio habendi, quod malo spiritu vexari, et ignominiose vitam agere videret. Nosne, poterant dicere, regi insane et furioso servituros? Istis et similibus rationibus adduci poterat populus ad Saulem exauctorandum, et in ultimum exitium deturbandum. Multi poterant ex plebe rebus novis studere, et pulse Saule Davidem illi substituere, qui spud populum suis virtutibus et egregie factis gratiam et autoritatem acquirebat. Saul autem illum apud se retinet, ut tanquam mancipio utatur, et eius virtutem quodammodo sepeliat: sad opinione fallitur. Nam Dei decretum irrevocabile suum effectum produeat necesse eat. Quamobrem animis nostris altius infigamus eam sententiam, quae in saeris saepe occurrit: Nulla humana consilia, neque ullos conatus posse Doe resistere: id est, posse impedire quae apud se decrevit. Si Sauli Dei sententia non fuisset abrogata regia dignitas, et si non accepisset a Samuele propbeta decreti divini declarationem, poterat humans quadam prudentia Davidem fovere, et ad aliquos honores promovere, quo facto sibi gratiam apud populum conciliasset, ut qui gratum animum ei exhiberet, cuius auxilio victoria parta fuerat. Sed quum apud se manere iubet, sic ut ne prodire quidem sine mandato possit, et tanquam captivum retinet, etsi suum consilium non prodit, satin tamen apparet ea mente ipsum facere, ut Davidem arceat a regia dignitate, De sibi succedat, et illam Ionathano filio sue praeripiat. Yerumenimvero frustra laborat; quod metuit eveniat oportet : nee ipse Saul