Contents

Holy Bible

Latin Vulgate Translation

Old Testament

Genesis

Chapter 1

1in principio creavit Deus caelum et terram 2terra autem erat inanis et vacua et tenebrae super faciem abyssi et spiritus Dei ferebatur super aquas 3dixitque Deus fiat lux et facta est lux 4et vidit Deus lucem quod esset bona et divisit lucem ac tenebras 5appellavitque lucem diem et tenebras noctem factumque est vespere et mane dies unus 6dixit quoque Deus fiat firmamentum in medio aquarum et dividat aquas ab aquis 7et fecit Deus firmamentum divisitque aquas quae erant sub firmamento ab his quae erant super firmamentum et factum est ita 8vocavitque Deus firmamentum caelum et factum est vespere et mane dies secundus 9dixit vero Deus congregentur aquae quae sub caelo sunt in locum unum et appareat arida factumque est ita 10et vocavit Deus aridam terram congregationesque aquarum appellavit maria et vidit Deus quod esset bonum 11et ait germinet terra herbam virentem et facientem semen et lignum pomiferum faciens fructum iuxta genus suum cuius semen in semet ipso sit super terram et factum est ita 12et protulit terra herbam virentem et adferentem semen iuxta genus suum lignumque faciens fructum et habens unumquodque sementem secundum speciem suam et vidit Deus quod esset bonum 13factumque est vespere et mane dies tertius 14dixit autem Deus fiant luminaria in firmamento caeli ut dividant diem ac noctem et sint in signa et tempora et dies et annos 15ut luceant in firmamento caeli et inluminent terram et factum est ita 16fecitque Deus duo magna luminaria luminare maius ut praeesset diei et luminare minus ut praeesset nocti et stellas 17et posuit eas in firmamento caeli ut lucerent super terram 18et praeessent diei ac nocti et dividerent lucem ac tenebras et vidit Deus quod esset bonum 19et factum est vespere et mane dies quartus 20dixit etiam Deus producant aquae reptile animae viventis et volatile super terram sub firmamento caeli 21creavitque Deus cete grandia et omnem animam viventem atque motabilem quam produxerant aquae in species suas et omne volatile secundum genus suum et vidit Deus quod esset bonum 22benedixitque eis dicens crescite et multiplicamini et replete aquas maris avesque multiplicentur super terram 23et factum est vespere et mane dies quintus 24dixit quoque Deus producat terra animam viventem in genere suo iumenta et reptilia et bestias terrae secundum species suas factumque est ita 25et fecit Deus bestias terrae iuxta species suas et iumenta et omne reptile terrae in genere suo et vidit Deus quod esset bonum 26et ait faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram et praesit piscibus maris et volatilibus caeli et bestiis universaeque terrae omnique reptili quod movetur in terra 27et creavit Deus hominem ad imaginem suam ad imaginem Dei creavit illum masculum et feminam creavit eos 28benedixitque illis Deus et ait crescite et multiplicamini et replete terram et subicite eam et dominamini piscibus maris et volatilibus caeli et universis animantibus quae moventur super terram 29dixitque Deus ecce dedi vobis omnem herbam adferentem semen super terram et universa ligna quae habent in semet ipsis sementem generis sui ut sint vobis in escam 30et cunctis animantibus terrae omnique volucri caeli et universis quae moventur in terra et in quibus est anima vivens ut habeant ad vescendum et factum est ita 31viditque Deus cuncta quae fecit et erant valde bona et factum est vespere et mane dies sextus

Chapter 2

1igitur perfecti sunt caeli et terra et omnis ornatus eorum 2conplevitque Deus die septimo opus suum quod fecerat et requievit die septimo ab universo opere quod patrarat 3et benedixit diei septimo et sanctificavit illum quia in ipso cessaverat ab omni opere suo quod creavit Deus ut faceret 4istae generationes caeli et terrae quando creatae sunt in die quo fecit Dominus Deus caelum et terram 5et omne virgultum agri antequam oreretur in terra omnemque herbam regionis priusquam germinaret non enim pluerat Dominus Deus super terram et homo non erat qui operaretur terram 6sed fons ascendebat e terra inrigans universam superficiem terrae 7formavit igitur Dominus Deus hominem de limo terrae et inspiravit in faciem eius spiraculum vitae et factus est homo in animam viventem 8plantaverat autem Dominus Deus paradisum voluptatis a principio in quo posuit hominem quem formaverat 9produxitque Dominus Deus de humo omne lignum pulchrum visu et ad vescendum suave lignum etiam vitae in medio paradisi lignumque scientiae boni et mali 10et fluvius egrediebatur de loco voluptatis ad inrigandum paradisum qui inde dividitur in quattuor capita 11nomen uni Phison ipse est qui circuit omnem terram Evilat ubi nascitur aurum 12et aurum terrae illius optimum est ibique invenitur bdellium et lapis onychinus 13et nomen fluvio secundo Geon ipse est qui circuit omnem terram Aethiopiae 14nomen vero fluminis tertii Tigris ipse vadit contra Assyrios fluvius autem quartus ipse est Eufrates 15tulit ergo Dominus Deus hominem et posuit eum in paradiso voluptatis ut operaretur et custodiret illum 16praecepitque ei dicens ex omni ligno paradisi comede 17de ligno autem scientiae boni et mali ne comedas in quocumque enim die comederis ex eo morte morieris 18dixit quoque Dominus Deus non est bonum esse hominem solum faciamus ei adiutorium similem sui 19formatis igitur Dominus Deus de humo cunctis animantibus terrae et universis volatilibus caeli adduxit ea ad Adam ut videret quid vocaret ea omne enim quod vocavit Adam animae viventis ipsum est nomen eius 20appellavitque Adam nominibus suis cuncta animantia et universa volatilia caeli et omnes bestias terrae Adam vero non inveniebatur adiutor similis eius 21inmisit ergo Dominus Deus soporem in Adam cumque obdormisset tulit unam de costis eius et replevit carnem pro ea 22et aedificavit Dominus Deus costam quam tulerat de Adam in mulierem et adduxit eam ad Adam 23dixitque Adam hoc nunc os ex ossibus meis et caro de carne mea haec vocabitur virago quoniam de viro sumpta est 24quam ob rem relinquet homo patrem suum et matrem et adherebit uxori suae et erunt duo in carne una 25erant autem uterque nudi Adam scilicet et uxor eius et non erubescebant

Chapter 3

1sed et serpens erat callidior cunctis animantibus terrae quae fecerat Dominus Deus qui dixit ad mulierem cur praecepit vobis Deus ut non comederetis de omni ligno paradisi 2cui respondit mulier de fructu lignorum quae sunt in paradiso vescemur 3de fructu vero ligni quod est in medio paradisi praecepit nobis Deus ne comederemus et ne tangeremus illud ne forte moriamur 4dixit autem serpens ad mulierem nequaquam morte moriemini 5scit enim Deus quod in quocumque die comederitis ex eo aperientur oculi vestri et eritis sicut dii scientes bonum et malum 6vidit igitur mulier quod bonum esset lignum ad vescendum et pulchrum oculis aspectuque delectabile et tulit de fructu illius et comedit deditque viro suo qui comedit 7et aperti sunt oculi amborum cumque cognovissent esse se nudos consuerunt folia ficus et fecerunt sibi perizomata 8et cum audissent vocem Domini Dei deambulantis in paradiso ad auram post meridiem abscondit se Adam et uxor eius a facie Domini Dei in medio ligni paradisi 9vocavitque Dominus Deus Adam et dixit ei ubi es 10qui ait vocem tuam audivi in paradiso et timui eo quod nudus essem et abscondi me 11cui dixit quis enim indicavit tibi quod nudus esses nisi quod ex ligno de quo tibi praeceperam ne comederes comedisti 12dixitque Adam mulier quam dedisti sociam mihi dedit mihi de ligno et comedi 13et dixit Dominus Deus ad mulierem quare hoc fecisti quae respondit serpens decepit me et comedi 14et ait Dominus Deus ad serpentem quia fecisti hoc maledictus es inter omnia animantia et bestias terrae super pectus tuum gradieris et terram comedes cunctis diebus vitae tuae 15inimicitias ponam inter te et mulierem et semen tuum et semen illius ipsa conteret caput tuum et tu insidiaberis calcaneo eius 16mulieri quoque dixit multiplicabo aerumnas tuas et conceptus tuos in dolore paries filios et sub viri potestate eris et ipse dominabitur tui 17ad Adam vero dixit quia audisti vocem uxoris tuae et comedisti de ligno ex quo praeceperam tibi ne comederes maledicta terra in opere tuo in laboribus comedes eam cunctis diebus vitae tuae 18spinas et tribulos germinabit tibi et comedes herbas terrae 19in sudore vultus tui vesceris pane donec revertaris in terram de qua sumptus es quia pulvis es et in pulverem reverteris 20et vocavit Adam nomen uxoris suae Hava eo quod mater esset cunctorum viventium 21fecit quoque Dominus Deus Adam et uxori eius tunicas pellicias et induit eos 22et ait ecce Adam factus est quasi unus ex nobis sciens bonum et malum nunc ergo ne forte mittat manum suam et sumat etiam de ligno vitae et comedat et vivat in aeternum 23emisit eum Dominus Deus de paradiso voluptatis ut operaretur terram de qua sumptus est 24eiecitque Adam et conlocavit ante paradisum voluptatis cherubin et flammeum gladium atque versatilem ad custodiendam viam ligni vitae

Chapter 4

1Adam vero cognovit Havam uxorem suam quae concepit et peperit Cain dicens possedi hominem per Dominum 2rursusque peperit fratrem eius Abel fuit autem Abel pastor ovium et Cain agricola 3factum est autem post multos dies ut offerret Cain de fructibus terrae munera Domino 4Abel quoque obtulit de primogenitis gregis sui et de adipibus eorum et respexit Dominus ad Abel et ad munera eius 5ad Cain vero et ad munera illius non respexit iratusque est Cain vehementer et concidit vultus eius 6dixitque Dominus ad eum quare maestus es et cur concidit facies tua 7nonne si bene egeris recipies sin autem male statim in foribus peccatum aderit sed sub te erit appetitus eius et tu dominaberis illius 8dixitque Cain ad Abel fratrem suum egrediamur foras cumque essent in agro consurrexit Cain adversus Abel fratrem suum et interfecit eum 9et ait Dominus ad Cain ubi est Abel frater tuus qui respondit nescio num custos fratris mei sum 10dixitque ad eum quid fecisti vox sanguinis fratris tui clamat ad me de terra 11nunc igitur maledictus eris super terram quae aperuit os suum et suscepit sanguinem fratris tui de manu tua 12cum operatus fueris eam non dabit tibi fructus suos vagus et profugus eris super terram 13dixitque Cain ad Dominum maior est iniquitas mea quam ut veniam merear 14ecce eicis me hodie a facie terrae et a facie tua abscondar et ero vagus et profugus in terra omnis igitur qui invenerit me occidet me 15dixitque ei Dominus nequaquam ita fiet sed omnis qui occiderit Cain septuplum punietur posuitque Dominus Cain signum ut non eum interficeret omnis qui invenisset eum 16egressusque Cain a facie Domini habitavit in terra profugus ad orientalem plagam Eden 17cognovit autem Cain uxorem suam quae concepit et peperit Enoch et aedificavit civitatem vocavitque nomen eius ex nomine filii sui Enoch 18porro Enoch genuit Irad et Irad genuit Maviahel et Maviahel genuit Matusahel et Matusahel genuit Lamech 19qui accepit uxores duas nomen uni Ada et nomen alteri Sella 20genuitque Ada Iabel qui fuit pater habitantium in tentoriis atque pastorum 21et nomen fratris eius Iubal ipse fuit pater canentium cithara et organo 22Sella quoque genuit Thubalcain qui fuit malleator et faber in cuncta opera aeris et ferri soror vero Thubalcain Noemma 23dixitque Lamech uxoribus suis Adae et Sellae audite vocem meam uxores Lamech auscultate sermonem meum quoniam occidi virum in vulnus meum et adulescentulum in livorem meum 24septuplum ultio dabitur de Cain de Lamech vero septuagies septies 25cognovit quoque adhuc Adam uxorem suam et peperit filium vocavitque nomen eius Seth dicens posuit mihi Deus semen aliud pro Abel quem occidit Cain 26sed et Seth natus est filius quem vocavit Enos iste coepit invocare nomen Domini

Chapter 5

1hic est liber generationis Adam in die qua creavit Deus hominem ad similitudinem Dei fecit illum 2masculum et feminam creavit eos et benedixit illis et vocavit nomen eorum Adam in die qua creati sunt 3vixit autem Adam centum triginta annis et genuit ad similitudinem et imaginem suam vocavitque nomen eius Seth 4et facti sunt dies Adam postquam genuit Seth octingenti anni genuitque filios et filias 5et factum est omne tempus quod vixit Adam anni nongenti triginta et mortuus est 6vixit quoque Seth centum quinque annos et genuit Enos 7vixitque Seth postquam genuit Enos octingentis septem annis genuitque filios et filias 8et facti sunt omnes dies Seth nongentorum duodecim annorum et mortuus est 9vixit vero Enos nonaginta annis et genuit Cainan 10post cuius ortum vixit octingentis quindecim annis et genuit filios et filias 11factique sunt omnes dies Enos nongentorum quinque annorum et mortuus est 12vixit quoque Cainan septuaginta annis et genuit Malalehel 13et vixit Cainan postquam genuit Malalehel octingentos quadraginta annos genuitque filios et filias 14et facti sunt omnes dies Cainan nongenti decem anni et mortuus est 15vixit autem Malalehel sexaginta quinque annos et genuit Iared 16et vixit Malalehel postquam genuit Iared octingentis triginta annis et genuit filios et filias 17et facti sunt omnes dies Malalehel octingenti nonaginta quinque anni et mortuus est 18vixitque Iared centum sexaginta duobus annis et genuit Enoch 19et vixit Iared postquam genuit Enoch octingentos annos et genuit filios et filias 20et facti sunt omnes dies Iared nongenti sexaginta duo anni et mortuus est 21porro Enoch vixit sexaginta quinque annis et genuit Mathusalam 22et ambulavit Enoch cum Deo postquam genuit Mathusalam trecentis annis et genuit filios et filias 23et facti sunt omnes dies Enoch trecenti sexaginta quinque anni 24ambulavitque cum Deo et non apparuit quia tulit eum Deus 25vixit quoque Mathusalam centum octoginta septem annos et genuit Lamech 26et vixit Mathusalam postquam genuit Lamech septingentos octoginta duos annos et genuit filios et filias 27et facti sunt omnes dies Mathusalae nongenti sexaginta novem anni et mortuus est 28vixit autem Lamech centum octoginta duobus annis et genuit filium 29vocavitque nomen eius Noe dicens iste consolabitur nos ab operibus et laboribus manuum nostrarum in terra cui maledixit Dominus 30vixitque Lamech postquam genuit Noe quingentos nonaginta quinque annos et genuit filios et filias 31et facti sunt omnes dies Lamech septingenti septuaginta septem anni et mortuus est 32Noe vero cum quingentorum esset annorum genuit Sem et Ham et Iafeth

Chapter 6

1cumque coepissent homines multiplicari super terram et filias procreassent 2videntes filii Dei filias eorum quod essent pulchrae acceperunt uxores sibi ex omnibus quas elegerant 3dixitque Deus non permanebit spiritus meus in homine in aeternum quia caro est eruntque dies illius centum viginti annorum 4gigantes autem erant super terram in diebus illis postquam enim ingressi sunt filii Dei ad filias hominum illaeque genuerunt isti sunt potentes a saeculo viri famosi 5videns autem Deus quod multa malitia hominum esset in terra et cuncta cogitatio cordis intenta esset ad malum omni tempore 6paenituit eum quod hominem fecisset in terra et tactus dolore cordis intrinsecus 7delebo inquit hominem quem creavi a facie terrae ab homine usque ad animantia a reptili usque ad volucres caeli paenitet enim me fecisse eos 8Noe vero invenit gratiam coram Domino 9hae generationes Noe Noe vir iustus atque perfectus fuit in generationibus suis cum Deo ambulavit 10et genuit tres filios Sem Ham et Iafeth 11corrupta est autem terra coram Deo et repleta est iniquitate 12cumque vidisset Deus terram esse corruptam omnis quippe caro corruperat viam suam super terram 13dixit ad Noe finis universae carnis venit coram me repleta est terra iniquitate a facie eorum et ego disperdam eos cum terra 14fac tibi arcam de lignis levigatis mansiunculas in arca facies et bitumine linies intrinsecus et extrinsecus 15et sic facies eam trecentorum cubitorum erit longitudo arcae quinquaginta cubitorum latitudo et triginta cubitorum altitudo illius 16fenestram in arca facies et in cubito consummabis summitatem ostium autem arcae pones ex latere deorsum cenacula et tristega facies in ea 17ecce ego adducam diluvii aquas super terram ut interficiam omnem carnem in qua spiritus vitae est subter caelum universa quae in terra sunt consumentur 18ponamque foedus meum tecum et ingredieris arcam tu et filii tui uxor tua et uxores filiorum tuorum tecum 19et ex cunctis animantibus universae carnis bina induces in arcam ut vivant tecum masculini sexus et feminini 20de volucribus iuxta genus suum et de iumentis in genere suo et ex omni reptili terrae secundum genus suum bina de omnibus ingredientur tecum ut possint vivere 21tolles igitur tecum ex omnibus escis quae mandi possunt et conportabis apud te et erunt tam tibi quam illis in cibum 22fecit ergo Noe omnia quae praeceperat illi Deus

Chapter 7

1dixitque Dominus ad eum ingredere tu et omnis domus tua arcam te enim vidi iustum coram me in generatione hac 2ex omnibus animantibus mundis tolle septena septena masculum et feminam de animantibus vero non mundis duo duo masculum et feminam 3sed et de volatilibus caeli septena septena masculum et feminam ut salvetur semen super faciem universae terrae 4adhuc enim et post dies septem ego pluam super terram quadraginta diebus et quadraginta noctibus et delebo omnem substantiam quam feci de superficie terrae 5fecit ergo Noe omnia quae mandaverat ei Dominus 6eratque sescentorum annorum quando diluvii aquae inundaverunt super terram 7et ingressus est Noe et filii eius uxor eius et uxores filiorum eius cum eo in arcam propter aquas diluvii 8de animantibus quoque mundis et inmundis et de volucribus et ex omni quod movetur super terram 9duo et duo ingressa sunt ad Noe in arcam masculus et femina sicut praeceperat Deus Noe 10cumque transissent septem dies aquae diluvii inundaverunt super terram 11anno sescentesimo vitae Noe mense secundo septimodecimo die mensis rupti sunt omnes fontes abyssi magnae et cataractae caeli apertae sunt 12et facta est pluvia super terram quadraginta diebus et quadraginta noctibus 13in articulo diei illius ingressus est Noe et Sem et Ham et Iafeth filii eius uxor illius et tres uxores filiorum eius cum eis in arcam 14ipsi et omne animal secundum genus suum universaque iumenta in genus suum et omne quod movetur super terram in genere suo cunctumque volatile secundum genus suum universae aves omnesque volucres 15ingressae sunt ad Noe in arcam bina et bina ex omni carne in qua erat spiritus vitae 16et quae ingressa sunt masculus et femina ex omni carne introierunt sicut praeceperat ei Deus et inclusit eum Dominus de foris 17factumque est diluvium quadraginta diebus super terram et multiplicatae sunt aquae et elevaverunt arcam in sublime a terra 18vehementer inundaverunt et omnia repleverunt in superficie terrae porro arca ferebatur super aquas 19et aquae praevaluerunt nimis super terram opertique sunt omnes montes excelsi sub universo caelo 20quindecim cubitis altior fuit aqua super montes quos operuerat 21consumptaque est omnis caro quae movebatur super terram volucrum animantium bestiarum omniumque reptilium quae reptant super terram universi homines 22et cuncta in quibus spiraculum vitae est in terra mortua sunt 23et delevit omnem substantiam quae erat super terram ab homine usque ad pecus tam reptile quam volucres caeli et deleta sunt de terra remansit autem solus Noe et qui cum eo erant in arca 24obtinueruntque aquae terras centum quinquaginta diebus

Chapter 8

1recordatus autem Deus Noe cunctarumque animantium et omnium iumentorum quae erant cum eo in arca adduxit spiritum super terram et inminutae sunt aquae 2et clausi sunt fontes abyssi et cataractae caeli et prohibitae sunt pluviae de caelo 3reversaeque aquae de terra euntes et redeuntes et coeperunt minui post centum quinquaginta dies 4requievitque arca mense septimo vicesima septima die mensis super montes Armeniae 5at vero aquae ibant et decrescebant usque ad decimum mensem decimo enim mense prima die mensis apparuerunt cacumina montium 6cumque transissent quadraginta dies aperiens Noe fenestram arcae quam fecerat dimisit corvum 7qui egrediebatur et revertebatur donec siccarentur aquae super terram 8emisit quoque columbam post eum ut videret si iam cessassent aquae super faciem terrae 9quae cum non invenisset ubi requiesceret pes eius reversa est ad eum in arcam aquae enim erant super universam terram extenditque manum et adprehensam intulit in arcam 10expectatis autem ultra septem diebus aliis rursum dimisit columbam ex arca 11at illa venit ad eum ad vesperam portans ramum olivae virentibus foliis in ore suo intellexit ergo Noe quod cessassent aquae super terram 12expectavitque nihilominus septem alios dies et emisit columbam quae non est reversa ultra ad eum 13igitur sescentesimo primo anno primo mense prima die mensis inminutae sunt aquae super terram et aperiens Noe tectum arcae aspexit viditque quod exsiccata esset superficies terrae 14mense secundo septima et vicesima die mensis arefacta est terra 15locutus est autem Deus ad Noe dicens 16egredere de arca tu et uxor tua filii tui et uxores filiorum tuorum tecum 17cuncta animantia quae sunt apud te ex omni carne tam in volatilibus quam in bestiis et in universis reptilibus quae reptant super terram educ tecum et ingredimini super terram crescite et multiplicamini super eam 18egressus est ergo Noe et filii eius uxor illius et uxores filiorum eius cum eo 19sed et omnia animantia iumenta et reptilia quae repunt super terram secundum genus suum arcam egressa sunt 20aedificavit autem Noe altare Domino et tollens de cunctis pecoribus et volucribus mundis obtulit holocausta super altare 21odoratusque est Dominus odorem suavitatis et ait ad eum nequaquam ultra maledicam terrae propter homines sensus enim et cogitatio humani cordis in malum prona sunt ab adulescentia sua non igitur ultra percutiam omnem animantem sicut feci 22cunctis diebus terrae sementis et messis frigus et aestus aestas et hiemps nox et dies non requiescent

Chapter 9

1benedixitque Deus Noe et filiis eius et dixit ad eos crescite et multiplicamini et implete terram 2et terror vester ac tremor sit super cuncta animalia terrae et super omnes volucres caeli cum universis quae moventur in terra omnes pisces maris manui vestrae traditi sunt 3et omne quod movetur et vivit erit vobis in cibum quasi holera virentia tradidi vobis omnia 4excepto quod carnem cum sanguine non comedetis 5sanguinem enim animarum vestrarum requiram de manu cunctarum bestiarum et de manu hominis de manu viri et fratris eius requiram animam hominis 6quicumque effuderit humanum sanguinem fundetur sanguis illius ad imaginem quippe Dei factus est homo 7vos autem crescite et multiplicamini et ingredimini super terram et implete eam 8haec quoque dixit Deus ad Noe et ad filios eius cum eo 9ecce ego statuam pactum meum vobiscum et cum semine vestro post vos 10et ad omnem animam viventem quae est vobiscum tam in volucribus quam in iumentis et pecudibus terrae cunctis quae egressa sunt de arca et universis bestiis terrae 11statuam pactum meum vobiscum et nequaquam ultra interficietur omnis caro aquis diluvii neque erit deinceps diluvium dissipans terram 12dixitque Deus hoc signum foederis quod do inter me et vos et ad omnem animam viventem quae est vobiscum in generationes sempiternas 13arcum meum ponam in nubibus et erit signum foederis inter me et inter terram 14cumque obduxero nubibus caelum apparebit arcus meus in nubibus 15et recordabor foederis mei vobiscum et cum omni anima vivente quae carnem vegetat et non erunt ultra aquae diluvii ad delendam universam carnem 16eritque arcus in nubibus et videbo illum et recordabor foederis sempiterni quod pactum est inter Deum et inter omnem animam viventem universae carnis quae est super terram 17dixitque Deus Noe hoc erit signum foederis quod constitui inter me et inter omnem carnem super terram 18erant igitur filii Noe qui egressi sunt de arca Sem Ham et Iafeth porro Ham ipse est pater Chanaan 19tres isti sunt filii Noe et ab his disseminatum est omne hominum genus super universam terram 20coepitque Noe vir agricola exercere terram et plantavit vineam 21bibensque vinum inebriatus est et nudatus in tabernaculo suo 22quod cum vidisset Ham pater Chanaan verenda scilicet patris sui esse nuda nuntiavit duobus fratribus suis foras 23at vero Sem et Iafeth pallium inposuerunt umeris suis et incedentes retrorsum operuerunt verecunda patris sui faciesque eorum aversae erant et patris virilia non viderunt 24evigilans autem Noe ex vino cum didicisset quae fecerat ei filius suus minor 25ait maledictus Chanaan servus servorum erit fratribus suis 26dixitque benedictus Dominus Deus Sem sit Chanaan servus eius 27dilatet Deus Iafeth et habitet in tabernaculis Sem sitque Chanaan servus eius 28vixit autem Noe post diluvium trecentis quinquaginta annis 29et impleti sunt omnes dies eius nongentorum quinquaginta annorum et mortuus est

Chapter 10

1hae generationes filiorum Noe Sem Ham Iafeth natique sunt eis filii post diluvium 2filii Iafeth Gomer Magog et Madai Iavan et Thubal et Mosoch et Thiras 3porro filii Gomer Aschenez et Rifath et Thogorma 4filii autem Iavan Elisa et Tharsis Cetthim et Dodanim 5ab his divisae sunt insulae gentium in regionibus suis unusquisque secundum linguam et familias in nationibus suis 6filii autem Ham Chus et Mesraim et Fut et Chanaan 7filii Chus Saba et Hevila et Sabatha et Regma et Sabathaca filii Regma Saba et Dadan 8porro Chus genuit Nemrod ipse coepit esse potens in terra 9et erat robustus venator coram Domino ab hoc exivit proverbium quasi Nemrod robustus venator coram Domino 10fuit autem principium regni eius Babylon et Arach et Archad et Chalanne in terra Sennaar 11de terra illa egressus est Assur et aedificavit Nineven et plateas civitatis et Chale 12Resen quoque inter Nineven et Chale haec est civitas magna 13at vero Mesraim genuit Ludim et Anamim et Laabim Nepthuim 14et Phetrusim et Cesluim de quibus egressi sunt Philisthim et Capthurim 15Chanaan autem genuit Sidonem primogenitum suum Ettheum 16et Iebuseum et Amorreum Gergeseum 17Eveum et Araceum Sineum 18et Aradium Samariten et Amatheum et post haec disseminati sunt populi Chananeorum 19factique sunt termini Chanaan venientibus a Sidone Geraram usque Gazam donec ingrediaris Sodomam et Gomorram et Adama et Seboim usque Lesa 20hii filii Ham in cognationibus et linguis et generationibus terrisque et gentibus suis 21de Sem quoque nati sunt patre omnium filiorum Eber fratre Iafeth maiore 22filii Sem Aelam et Assur et Arfaxad et Lud et Aram 23filii Aram Us et Hul et Gether et Mes 24at vero Arfaxad genuit Sala de quo ortus est Eber 25natique sunt Eber filii duo nomen uni Faleg eo quod in diebus eius divisa sit terra et nomen fratris eius Iectan 26qui Iectan genuit Helmodad et Saleph et Asarmoth Iare 27et Aduram et Uzal Decla 28et Ebal et Abimahel Saba 29et Ophir et Evila et Iobab omnes isti filii Iectan 30et facta est habitatio eorum de Messa pergentibus usque Sephar montem orientalem 31isti filii Sem secundum cognationes et linguas et regiones in gentibus suis 32hae familiae Noe iuxta populos et nationes suas ab his divisae sunt gentes in terra post diluvium

Chapter 11

1erat autem terra labii unius et sermonum eorundem 2cumque proficiscerentur de oriente invenerunt campum in terra Sennaar et habitaverunt in eo 3dixitque alter ad proximum suum venite faciamus lateres et coquamus eos igni habueruntque lateres pro saxis et bitumen pro cemento 4et dixerunt venite faciamus nobis civitatem et turrem cuius culmen pertingat ad caelum et celebremus nomen nostrum antequam dividamur in universas terras 5descendit autem Dominus ut videret civitatem et turrem quam aedificabant filii Adam 6et dixit ecce unus est populus et unum labium omnibus coeperuntque hoc facere nec desistent a cogitationibus suis donec eas opere conpleant 7venite igitur descendamus et confundamus ibi linguam eorum ut non audiat unusquisque vocem proximi sui 8atque ita divisit eos Dominus ex illo loco in universas terras et cessaverunt aedificare civitatem 9et idcirco vocatum est nomen eius Babel quia ibi confusum est labium universae terrae et inde dispersit eos Dominus super faciem cunctarum regionum 10hae generationes Sem Sem centum erat annorum quando genuit Arfaxad biennio post diluvium 11vixitque Sem postquam genuit Arfaxad quingentos annos et genuit filios et filias 12porro Arfaxad vixit triginta quinque annos et genuit Sale 13vixitque Arfaxad postquam genuit Sale trecentis tribus annis et genuit filios et filias 14Sale quoque vixit triginta annis et genuit Eber 15vixitque Sale postquam genuit Eber quadringentis tribus annis et genuit filios et filias 16vixit autem Eber triginta quattuor annis et genuit Faleg 17et vixit Eber postquam genuit Faleg quadringentis triginta annis et genuit filios et filias 18vixit quoque Faleg triginta annis et genuit Reu 19vixitque Faleg postquam genuit Reu ducentis novem annis et genuit filios et filias 20vixit autem Reu triginta duobus annis et genuit Sarug 21vixitque Reu postquam genuit Sarug ducentis septem annis et genuit filios et filias 22vixit vero Sarug triginta annis et genuit Nahor 23vixitque Sarug postquam genuit Nahor ducentos annos et genuit filios et filias 24vixit autem Nahor viginti novem annis et genuit Thare 25vixitque Nahor postquam genuit Thare centum decem et novem annos et genuit filios et filias 26vixitque Thare septuaginta annis et genuit Abram et Nahor et Aran 27hae sunt autem generationes Thare Thare genuit Abram et Nahor et Aran porro Aran genuit Loth 28mortuusque est Aran ante Thare patrem suum in terra nativitatis suae in Ur Chaldeorum 29duxerunt autem Abram et Nahor uxores nomen autem uxoris Abram Sarai et nomen uxoris Nahor Melcha filia Aran patris Melchae et patris Ieschae 30erat autem Sarai sterilis nec habebat liberos 31tulit itaque Thare Abram filium suum et Loth filium Aran filium filii sui et Sarai nurum suam uxorem Abram filii sui et eduxit eos de Ur Chaldeorum ut irent in terram Chanaan veneruntque usque Haran et habitaverunt ibi 32et facti sunt dies Thare ducentorum quinque annorum et mortuus est in Haran

Chapter 12

1dixit autem Dominus ad Abram egredere de terra tua et de cognatione tua et de domo patris tui in terram quam monstrabo tibi 2faciamque te in gentem magnam et benedicam tibi et magnificabo nomen tuum erisque benedictus 3benedicam benedicentibus tibi et maledicam maledicentibus tibi atque in te benedicentur universae cognationes terrae 4egressus est itaque Abram sicut praeceperat ei Dominus et ivit cum eo Loth septuaginta quinque annorum erat Abram cum egrederetur de Haran 5tulitque Sarai uxorem suam et Loth filium fratris sui universamque substantiam quam possederant et animas quas fecerant in Haran et egressi sunt ut irent in terram Chanaan cumque venissent in eam 6pertransivit Abram terram usque ad locum Sychem usque ad convallem Inlustrem Chananeus autem tunc erat in terra 7apparuitque Dominus Abram et dixit ei semini tuo dabo terram hanc qui aedificavit ibi altare Domino qui apparuerat ei 8et inde transgrediens ad montem qui erat contra orientem Bethel tetendit ibi tabernaculum suum ab occidente habens Bethel et ab oriente Ai aedificavit quoque ibi altare Domino et invocavit nomen eius 9perrexitque Abram vadens et ultra progrediens ad meridiem 10facta est autem fames in terra descenditque Abram in Aegyptum ut peregrinaretur ibi praevaluerat enim fames in terra 11cumque prope esset ut ingrederetur Aegyptum dixit Sarai uxori suae novi quod pulchra sis mulier 12et quod cum viderint te Aegyptii dicturi sunt uxor ipsius est et interficient me et te reservabunt 13dic ergo obsecro te quod soror mea sis ut bene sit mihi propter te et vivat anima mea ob gratiam tui 14cum itaque ingressus esset Abram Aegyptum viderunt Aegyptii mulierem quod esset pulchra nimis 15et nuntiaverunt principes Pharaoni et laudaverunt eam apud illum et sublata est mulier in domum Pharaonis 16Abram vero bene usi sunt propter illam fueruntque ei oves et boves et asini et servi et famulae et asinae et cameli 17flagellavit autem Dominus Pharaonem plagis maximis et domum eius propter Sarai uxorem Abram 18vocavitque Pharao Abram et dixit ei quidnam est quod fecisti mihi quare non indicasti quod uxor tua esset 19quam ob causam dixisti esse sororem tuam ut tollerem eam mihi in uxorem nunc igitur ecce coniux tua accipe eam et vade 20praecepitque Pharao super Abram viris et deduxerunt eum et uxorem illius et omnia quae habebat

Chapter 13

1ascendit ergo Abram de Aegypto ipse et uxor eius et omnia quae habebat et Loth cum eo ad australem plagam 2erat autem dives valde in possessione argenti et auri 3reversusque est per iter quo venerat a meridie in Bethel usque ad locum ubi prius fixerat tabernaculum inter Bethel et Ai 4in loco altaris quod fecerat prius et invocavit ibi nomen Domini 5sed et Loth qui erat cum Abram fuerunt greges ovium et armenta et tabernacula 6nec poterat eos capere terra ut habitarent simul erat quippe substantia eorum multa et non quibant habitare communiter 7unde et facta est rixa inter pastores gregum Abram et Loth eo autem tempore Chananeus et Ferezeus habitabant in illa terra 8dixit ergo Abram ad Loth ne quaeso sit iurgium inter me et te et inter pastores meos et pastores tuos fratres enim sumus 9ecce universa terra coram te est recede a me obsecro si ad sinistram ieris ego ad dexteram tenebo si tu dexteram elegeris ego ad sinistram pergam 10elevatis itaque Loth oculis vidit omnem circa regionem Iordanis quae universa inrigabatur antequam subverteret Dominus Sodomam et Gomorram sicut paradisus Domini et sicut Aegyptus venientibus in Segor 11elegitque sibi Loth regionem circa Iordanem et recessit ab oriente divisique sunt alterutrum a fratre suo 12Abram habitavit in terra Chanaan Loth moratus est in oppidis quae erant circa Iordanem et habitavit in Sodomis 13homines autem Sodomitae pessimi erant et peccatores coram Domino nimis 14dixitque Dominus ad Abram postquam divisus est Loth ab eo leva oculos tuos et vide a loco in quo nunc es ad aquilonem et ad meridiem ad orientem et ad occidentem 15omnem terram quam conspicis tibi dabo et semini tuo usque in sempiternum 16faciamque semen tuum sicut pulverem terrae si quis potest hominum numerare pulverem semen quoque tuum numerare poterit 17surge et perambula terram in longitudine et in latitudine sua quia tibi daturus sum eam 18movens igitur Abram tabernaculum suum venit et habitavit iuxta convallem Mambre quod est in Hebron aedificavitque ibi altare Domino

Chapter 14

1factum est autem in illo tempore ut Amrafel rex Sennaar et Arioch rex Ponti et Chodorlahomor rex Aelamitarum et Thadal rex Gentium 2inirent bellum contra Bara regem Sodomorum et contra Bersa regem Gomorrae et contra Sennaab regem Adamae et contra Semeber regem Seboim contraque regem Balae ipsa est Segor 3omnes hii convenerunt in vallem Silvestrem quae nunc est mare Salis 4duodecim enim annis servierant Chodorlahomor et tertiodecimo anno recesserunt ab eo 5igitur anno quartodecimo venit Chodorlahomor et reges qui erant cum eo percusseruntque Rafaim in Astharothcarnaim et Zuzim cum eis et Emim in Savecariathaim 6et Chorreos in montibus Seir usque ad campestria Pharan quae est in solitudine 7reversique sunt et venerunt ad fontem Mesfat ipsa est Cades et percusserunt omnem regionem Amalechitarum et Amorreum qui habitabat in Asasonthamar 8et egressi sunt rex Sodomorum et rex Gomorrae rexque Adamae et rex Seboim necnon et rex Balae quae est Segor et direxerunt contra eos aciem in valle Silvestri 9scilicet adversum Chodorlahomor regem Aelamitarum et Thadal regem Gentium et Amrafel regem Sennaar et Arioch regem Ponti quattuor reges adversus quinque 10vallis autem Silvestris habebat puteos multos bituminis itaque rex Sodomorum et Gomorrae terga verterunt cecideruntque ibi et qui remanserant fugerunt ad montem 11tulerunt autem omnem substantiam Sodomorum et Gomorrae et universa quae ad cibum pertinent et abierunt 12necnon et Loth et substantiam eius filium fratris Abram qui habitabat in Sodomis 13et ecce unus qui evaserat nuntiavit Abram Hebraeo qui habitabat in convalle Mambre Amorrei fratris Eschol et fratris Aner hii enim pepigerant foedus cum Abram 14quod cum audisset Abram captum videlicet Loth fratrem suum numeravit expeditos vernaculos suos trecentos decem et octo et persecutus est eos usque Dan 15et divisis sociis inruit super eos nocte percussitque eos et persecutus est usque Hoba quae est ad levam Damasci 16reduxitque omnem substantiam et Loth fratrem suum cum substantia illius mulieres quoque et populum 17egressus est autem rex Sodomorum in occursum eius postquam reversus est a caede Chodorlahomor et regum qui cum eo erant in valle Save quae est vallis Regis 18at vero Melchisedech rex Salem proferens panem et vinum erat enim sacerdos Dei altissimi 19benedixit ei et ait benedictus Abram Deo excelso qui creavit caelum et terram 20et benedictus Deus excelsus quo protegente hostes in manibus tuis sunt et dedit ei decimas ex omnibus 21dixit autem rex Sodomorum ad Abram da mihi animas cetera tolle tibi 22qui respondit ei levo manum meam ad Dominum Deum excelsum possessorem caeli et terrae 23quod a filo subteminis usque ad corrigiam caligae non accipiam ex omnibus quae tua sunt ne dicas ego ditavi Abram 24exceptis his quae comederunt iuvenes et partibus virorum qui venerunt mecum Aner Eschol et Mambre isti accipient partes suas

Chapter 15

1his itaque transactis factus est sermo Domini ad Abram per visionem dicens noli timere Abram ego protector tuus sum et merces tua magna nimis 2dixitque Abram Domine Deus quid dabis mihi ego vadam absque liberis et filius procuratoris domus meae iste Damascus Eliezer 3addiditque Abram mihi autem non dedisti semen et ecce vernaculus meus heres meus erit 4statimque sermo Domini factus est ad eum dicens non erit hic heres tuus sed qui egredietur de utero tuo ipsum habebis heredem 5eduxitque eum foras et ait illi suspice caelum et numera stellas si potes et dixit ei sic erit semen tuum 6credidit Domino et reputatum est ei ad iustitiam 7dixitque ad eum ego Dominus qui eduxi te de Ur Chaldeorum ut darem tibi terram istam et possideres eam 8at ille ait Domine Deus unde scire possum quod possessurus sim eam 9respondens Dominus sume inquit mihi vaccam triennem et capram trimam et arietem annorum trium turturem quoque et columbam 10qui tollens universa haec divisit per medium et utrasque partes contra se altrinsecus posuit aves autem non divisit 11descenderuntque volucres super cadavera et abigebat eas Abram 12cumque sol occumberet sopor inruit super Abram et horror magnus et tenebrosus invasit eum 13dictumque est ad eum scito praenoscens quod peregrinum futurum sit semen tuum in terra non sua et subicient eos servituti et adfligent quadringentis annis 14verumtamen gentem cui servituri sunt ego iudicabo et post haec egredientur cum magna substantia 15tu autem ibis ad patres tuos in pace sepultus in senectute bona 16generatione autem quarta revertentur huc necdum enim conpletae sunt iniquitates Amorreorum usque ad praesens tempus 17cum ergo occubuisset sol facta est caligo tenebrosa et apparuit clibanus fumans et lampas ignis transiens inter divisiones illas 18in die illo pepigit Dominus cum Abram foedus dicens semini tuo dabo terram hanc a fluvio Aegypti usque ad fluvium magnum flumen Eufraten 19Cineos et Cenezeos et Cedmoneos 20et Hettheos et Ferezeos Rafaim quoque 21et Amorreos et Chananeos et Gergeseos et Iebuseos

Chapter 16

1igitur Sarai uxor Abram non genuerat liberos sed habens ancillam aegyptiam nomine Agar 2dixit marito suo ecce conclusit me Dominus ne parerem ingredere ad ancillam meam si forte saltem ex illa suscipiam filios cumque ille adquiesceret deprecanti 3tulit Agar Aegyptiam ancillam suam post annos decem quam habitare coeperant in terra Chanaan et dedit eam viro suo uxorem 4qui ingressus est ad eam at illa concepisse se videns despexit dominam suam 5dixitque Sarai ad Abram inique agis contra me ego dedi ancillam meam in sinum tuum quae videns quod conceperit despectui me habet iudicet Dominus inter me et te 6cui respondens Abram ecce ait ancilla tua in manu tua est utere ea ut libet adfligente igitur eam Sarai fugam iniit 7cumque invenisset illam angelus Domini iuxta fontem aquae in solitudine qui est in via Sur 8dixit ad eam Agar ancilla Sarai unde venis et quo vadis quae respondit a facie Sarai dominae meae ego fugio 9dixitque ei angelus Domini revertere ad dominam tuam et humiliare sub manibus ipsius 10et rursum multiplicans inquit multiplicabo semen tuum et non numerabitur prae multitudine 11ac deinceps ecce ait concepisti et paries filium vocabisque nomen eius Ismahel eo quod audierit Dominus adflictionem tuam 12hic erit ferus homo manus eius contra omnes et manus omnium contra eum et e regione universorum fratrum suorum figet tabernacula 13vocavit autem nomen Domini qui loquebatur ad eam Tu Deus qui vidisti me dixit enim profecto hic vidi posteriora videntis me 14propterea appellavit puteum illum puteum Viventis et videntis me ipse est inter Cades et Barad 15peperitque Abrae filium qui vocavit nomen eius Ismahel 16octoginta et sex annorum erat quando peperit ei Agar Ismahelem

Chapter 17

1postquam vero nonaginta et novem annorum esse coeperat apparuit ei Dominus dixitque ad eum ego Deus omnipotens ambula coram me et esto perfectus 2ponamque foedus meum inter me et te et multiplicabo te vehementer nimis 3cecidit Abram pronus in faciem 4dixitque ei Deus ego sum et pactum meum tecum erisque pater multarum gentium 5nec ultra vocabitur nomen tuum Abram sed appellaberis Abraham quia patrem multarum gentium constitui te 6faciamque te crescere vehementissime et ponam in gentibus regesque ex te egredientur 7et statuam pactum meum inter me et te et inter semen tuum post te in generationibus suis foedere sempiterno ut sim Deus tuus et seminis tui post te 8daboque tibi et semini tuo terram peregrinationis tuae omnem terram Chanaan in possessionem aeternam eroque Deus eorum 9dixit iterum Deus ad Abraham et tu ergo custodies pactum meum et semen tuum post te in generationibus suis 10hoc est pactum quod observabitis inter me et vos et semen tuum post te circumcidetur ex vobis omne masculinum 11et circumcidetis carnem praeputii vestri ut sit in signum foederis inter me et vos 12infans octo dierum circumcidetur in vobis omne masculinum in generationibus vestris tam vernaculus quam empticius circumcidetur et quicumque non fuerit de stirpe vestra 13eritque pactum meum in carne vestra in foedus aeternum 14masculus cuius praeputii caro circumcisa non fuerit delebitur anima illa de populo suo quia pactum meum irritum fecit 15dixit quoque Deus ad Abraham Sarai uxorem tuam non vocabis Sarai sed Sarram 16et benedicam ei et ex illa dabo tibi filium cui benedicturus sum eritque in nationes et reges populorum orientur ex eo 17cecidit Abraham in faciem et risit dicens in corde suo putasne centenario nascetur filius et Sarra nonagenaria pariet 18dixitque ad Deum utinam Ismahel vivat coram te 19et ait Deus ad Abraham Sarra uxor tua pariet tibi filium vocabisque nomen eius Isaac et constituam pactum meum illi in foedus sempiternum et semini eius post eum 20super Ismahel quoque exaudivi te ecce benedicam ei et augebo et multiplicabo eum valde duodecim duces generabit et faciam illum in gentem magnam 21pactum vero meum statuam ad Isaac quem pariet tibi Sarra tempore isto in anno altero 22cumque finitus esset sermo loquentis cum eo ascendit Deus ab Abraham 23tulit autem Abraham Ismahelem filium suum et omnes vernaculos domus suae universosque quos emerat cunctos mares ex omnibus viris domus suae et circumcidit carnem praeputii eorum statim in ipsa die sicut praeceperat ei Deus 24nonaginta novem erat annorum quando circumcidit carnem praeputii sui 25et Ismahel filius eius tredecim annos impleverat tempore circumcisionis suae 26eadem die circumcisus est Abraham et Ismahel filius eius 27et omnes viri domus illius tam vernaculi quam empticii et alienigenae pariter circumcisi sunt

Chapter 18

1apparuit autem ei Dominus in convalle Mambre sedenti in ostio tabernaculi sui in ipso fervore diei 2cumque elevasset oculos apparuerunt ei tres viri stantes propter eum quos cum vidisset cucurrit in occursum eorum de ostio tabernaculi et adoravit in terra 3et dixit Domine si inveni gratiam in oculis tuis ne transeas servum tuum 4sed adferam pauxillum aquae et lavate pedes vestros et requiescite sub arbore 5ponam buccellam panis et confortate cor vestrum postea transibitis idcirco enim declinastis ad servum vestrum qui dixerunt fac ut locutus es 6festinavit Abraham in tabernaculum ad Sarram dixitque ei adcelera tria sata similae commisce et fac subcinericios panes 7ipse vero ad armentum cucurrit et tulit inde vitulum tenerrimum et optimum deditque puero qui festinavit et coxit illum 8tulit quoque butyrum et lac et vitulum quem coxerat et posuit coram eis ipse vero stabat iuxta eos sub arbore 9cumque comedissent dixerunt ad eum ubi est Sarra uxor tua ille respondit ecce in tabernaculo est 10cui dixit revertens veniam ad te tempore isto vita comite et habebit filium Sarra uxor tua quo audito Sarra risit post ostium tabernaculi 11erant autem ambo senes provectaeque aetatis et desierant Sarrae fieri muliebria 12quae risit occulte dicens postquam consenui et dominus meus vetulus est voluptati operam dabo 13dixit autem Dominus ad Abraham quare risit Sarra dicens num vere paritura sum anus 14numquid Deo est quicquam difficile iuxta condictum revertar ad te hoc eodem tempore vita comite et habebit Sarra filium 15negavit Sarra dicens non risi timore perterrita Dominus autem non est inquit ita sed risisti 16cum ergo surrexissent inde viri direxerunt oculos suos contra Sodomam et Abraham simul gradiebatur deducens eos 17dixitque Dominus num celare potero Abraham quae gesturus sum 18cum futurus sit in gentem magnam ac robustissimam et benedicendae sint in illo omnes nationes terrae 19scio enim quod praecepturus sit filiis suis et domui suae post se ut custodiant viam Domini et faciant iustitiam et iudicium ut adducat Dominus propter Abraham omnia quae locutus est ad eum 20dixit itaque Dominus clamor Sodomorum et Gomorrae multiplicatus est et peccatum earum adgravatum est nimis 21descendam et videbo utrum clamorem qui venit ad me opere conpleverint an non est ita ut sciam 22converteruntque se inde et abierunt Sodomam Abraham vero adhuc stabat coram Domino 23et adpropinquans ait numquid perdes iustum cum impio 24si fuerint quinquaginta iusti in civitate peribunt simul et non parces loco illi propter quinquaginta iustos si fuerint in eo 25absit a te ut rem hanc facias et occidas iustum cum impio fiatque iustus sicut impius non est hoc tuum qui iudicas omnem terram nequaquam facies iudicium 26dixitque Dominus ad eum si invenero Sodomis quinquaginta iustos in medio civitatis dimittam omni loco propter eos 27respondens Abraham ait quia semel coepi loquar ad Dominum meum cum sim pulvis et cinis 28quid si minus quinquaginta iustis quinque fuerint delebis propter quinque universam urbem et ait non delebo si invenero ibi quadraginta quinque 29rursumque locutus est ad eum sin autem quadraginta inventi fuerint quid facies ait non percutiam propter quadraginta 30ne quaeso inquit indigneris Domine si loquar quid si inventi fuerint ibi triginta respondit non faciam si invenero ibi triginta 31quia semel ait coepi loquar ad Dominum meum quid si inventi fuerint ibi viginti dixit non interficiam propter viginti 32obsecro inquit ne irascaris Domine si loquar adhuc semel quid si inventi fuerint ibi decem dixit non delebo propter decem 33abiit Dominus postquam cessavit loqui ad Abraham et ille reversus est in locum suum

Chapter 19

1veneruntque duo angeli Sodomam vespere sedente Loth in foribus civitatis qui cum vidisset surrexit et ivit obviam eis adoravitque pronus in terra 2et dixit obsecro domini declinate in domum pueri vestri et manete ibi lavate pedes vestros et mane proficiscimini in viam vestram qui dixerunt minime sed in platea manebimus 3conpulit illos oppido ut deverterent ad eum ingressisque domum illius fecit convivium coxit azyma et comederunt 4prius autem quam irent cubitum viri civitatis vallaverunt domum a puero usque ad senem omnis populus simul 5vocaveruntque Loth et dixerunt ei ubi sunt viri qui introierunt ad te nocte educ illos huc ut cognoscamus eos 6egressus ad eos Loth post tergum adcludens ostium ait 7nolite quaeso fratres mei nolite malum hoc facere 8habeo duas filias quae necdum cognoverunt virum educam eas ad vos et abutimini eis sicut placuerit vobis dummodo viris istis nihil faciatis mali quia ingressi sunt sub umbraculum tegminis mei 9at illi dixerunt recede illuc et rursus ingressus es inquiunt ut advena numquid ut iudices te ergo ipsum magis quam hos adfligemus vimque faciebant Loth vehementissime iam prope erat ut refringerent fores 10et ecce miserunt manum viri et introduxerunt ad se Loth cluseruntque ostium 11et eos qui erant foris percusserunt caecitate a minimo usque ad maximum ita ut ostium invenire non possent 12dixerunt autem ad Loth habes hic tuorum quempiam generum aut filios aut filias omnes qui tui sunt educ de urbe hac 13delebimus enim locum istum eo quod increverit clamor eorum coram Domino qui misit nos ut perdamus illos 14egressus itaque Loth locutus est ad generos suos qui accepturi erant filias eius et dixit surgite egredimini de loco isto quia delebit Dominus civitatem hanc et visus est eis quasi ludens loqui 15cumque esset mane cogebant eum angeli dicentes surge et tolle uxorem tuam et duas filias quas habes ne et tu pariter pereas in scelere civitatis 16dissimulante illo adprehenderunt manum eius et manum uxoris ac duarum filiarum eius eo quod parceret Dominus illi 17et eduxerunt eum posueruntque extra civitatem ibi locutus est ad eum salva animam tuam noli respicere post tergum nec stes in omni circa regione sed in monte salvum te fac ne et tu simul pereas 18dixitque Loth ad eos quaeso Domine mi 19quia invenit servus tuus gratiam coram te et magnificasti misericordiam tuam quam fecisti mecum ut salvares animam meam nec possum in monte salvari ne forte adprehendat me malum et moriar 20est civitas haec iuxta ad quam possum fugere parva et salvabor in ea numquid non modica est et vivet anima mea 21dixitque ad eum ecce etiam in hoc suscepi preces tuas ut non subvertam urbem pro qua locutus es 22festina et salvare ibi quia non potero facere quicquam donec ingrediaris illuc idcirco vocatum est nomen urbis illius Segor 23sol egressus est super terram et Loth ingressus est in Segor 24igitur Dominus pluit super Sodomam et Gomorram sulphur et ignem a Domino de caelo 25et subvertit civitates has et omnem circa regionem universos habitatores urbium et cuncta terrae virentia 26respiciensque uxor eius post se versa est in statuam salis 27Abraham autem consurgens mane ubi steterat prius cum Domino 28intuitus est Sodomam et Gomorram et universam terram regionis illius viditque ascendentem favillam de terra quasi fornacis fumum 29cum enim subverteret Deus civitates regionis illius recordatus est Abrahae et liberavit Loth de subversione urbium in quibus habitaverat 30ascenditque Loth de Segor et mansit in monte duae quoque filiae eius cum eo timuerat enim manere in Segor et mansit in spelunca ipse et duae filiae eius 31dixitque maior ad minorem pater noster senex est et nullus virorum remansit in terra qui possit ingredi ad nos iuxta morem universae terrae 32veni inebriemus eum vino dormiamusque cum eo ut servare possimus ex patre nostro semen 33dederunt itaque patri suo bibere vinum nocte illa et ingressa est maior dormivitque cum patre at ille non sensit nec quando accubuit filia nec quando surrexit 34altera quoque die dixit maior ad minorem ecce dormivi heri cum patre meo demus ei bibere vinum etiam hac nocte et dormies cum eo ut salvemus semen de patre nostro 35dederunt et illa nocte patri vinum ingressaque minor filia dormivit cum eo et nec tunc quidem sensit quando concubuerit vel quando illa surrexerit 36conceperunt ergo duae filiae Loth de patre suo 37peperitque maior filium et vocavit nomen eius Moab ipse est pater Moabitarum usque in praesentem diem 38minor quoque peperit filium et vocavit nomen eius Ammon id est filius populi mei ipse est pater Ammanitarum usque hodie

Chapter 20

1profectus inde Abraham in terram australem habitavit inter Cades et Sur et peregrinatus est in Geraris 2dixitque de Sarra uxore sua soror mea est misit ergo Abimelech rex Gerarae et tulit eam 3venit autem Deus ad Abimelech per somnium noctis et ait ei en morieris propter mulierem quam tulisti habet enim virum 4Abimelech vero non tetigerat eam et ait Domine num gentem ignorantem et iustam interficies 5nonne ipse dixit mihi soror mea est et ipsa ait frater meus est in simplicitate cordis mei et munditia manuum mearum feci hoc 6dixitque ad eum Deus et ego scio quod simplici corde feceris et ideo custodivi te ne peccares in me et non dimisi ut tangeres eam 7nunc igitur redde uxorem viro suo quia propheta est et orabit pro te et vives si autem nolueris reddere scito quod morte morieris tu et omnia quae tua sunt 8statimque de nocte consurgens Abimelech vocavit omnes servos suos et locutus est universa verba haec in auribus eorum timueruntque omnes viri valde 9vocavit autem Abimelech etiam Abraham et dixit ei quid fecisti nobis quid peccavimus in te quia induxisti super me et super regnum meum peccatum grande quae non debuisti facere fecisti nobis 10rursusque expostulans ait quid vidisti ut hoc faceres 11respondit Abraham cogitavi mecum dicens forsitan non est timor Dei in loco isto et interficient me propter uxorem meam 12alias autem et vere soror mea est filia patris mei et non filia matris meae et duxi eam uxorem 13postquam autem eduxit me Deus de domo patris mei dixi ad eam hanc misericordiam facies mecum in omni loco ad quem ingrediemur dices quod frater tuus sim 14tulit igitur Abimelech oves et boves et servos et ancillas et dedit Abraham reddiditque illi Sarram uxorem suam 15et ait terra coram vobis est ubicumque tibi placuerit habita 16Sarrae autem dixit ecce mille argenteos dedi fratri tuo hoc erit tibi in velamen oculorum ad omnes qui tecum sunt et quocumque perrexeris mementoque te deprehensam 17orante autem Abraham sanavit Deus Abimelech et uxorem ancillasque eius et pepererunt 18concluserat enim Deus omnem vulvam domus Abimelech propter Sarram uxorem Abraham

Chapter 21

1visitavit autem Dominus Sarram sicut promiserat et implevit quae locutus est 2concepitque et peperit filium in senectute sua tempore quo praedixerat ei Deus 3vocavitque Abraham nomen filii sui quem genuit ei Sarra Isaac 4et circumcidit eum octavo die sicut praeceperat ei Deus 5cum centum esset annorum hac quippe aetate patris natus est Isaac 6dixitque Sarra risum fecit mihi Deus quicumque audierit conridebit mihi 7rursumque ait quis auditurum crederet Abraham quod Sarra lactaret filium quem peperit ei iam seni 8crevit igitur puer et ablactatus est fecitque Abraham grande convivium in die ablactationis eius 9cumque vidisset Sarra filium Agar Aegyptiae ludentem dixit ad Abraham 10eice ancillam hanc et filium eius non enim erit heres filius ancillae cum filio meo Isaac 11dure accepit hoc Abraham pro filio suo 12cui dixit Deus non tibi videatur asperum super puero et super ancilla tua omnia quae dixerit tibi Sarra audi vocem eius quia in Isaac vocabitur tibi semen 13sed et filium ancillae faciam in gentem magnam quia semen tuum est 14surrexit itaque Abraham mane et tollens panem et utrem aquae inposuit scapulae eius tradiditque puerum et dimisit eam quae cum abisset errabat in solitudine Bersabee 15cumque consumpta esset aqua in utre abiecit puerum subter unam arborum quae ibi erant 16et abiit seditque e regione procul quantum potest arcus iacere dixit enim non videbo morientem puerum et sedens contra levavit vocem suam et flevit 17exaudivit autem Deus vocem pueri vocavitque angelus Domini Agar de caelo dicens quid agis Agar noli timere exaudivit enim Deus vocem pueri de loco in quo est 18surge tolle puerum et tene manum illius quia in gentem magnam faciam eum 19aperuitque oculos eius Deus quae videns puteum aquae abiit et implevit utrem deditque puero bibere 20et fuit cum eo qui crevit et moratus est in solitudine et factus est iuvenis sagittarius 21habitavitque in deserto Pharan et accepit illi mater sua uxorem de terra Aegypti 22eodem tempore dixit Abimelech et Fichol princeps exercitus eius ad Abraham Deus tecum est in universis quae agis 23iura ergo per Dominum ne noceas mihi et posteris meis stirpique meae sed iuxta misericordiam quam feci tibi facies mihi et terrae in qua versatus es advena 24dixitque Abraham ego iurabo 25et increpavit Abimelech propter puteum aquae quem vi abstulerant servi illius 26respondit Abimelech nescivi quis fecerit hanc rem sed et tu non indicasti mihi et ego non audivi praeter hodie 27tulit itaque Abraham oves et boves et dedit Abimelech percusseruntque ambo foedus 28et statuit Abraham septem agnas gregis seorsum 29cui dixit Abimelech quid sibi volunt septem agnae istae quas stare fecisti seorsum 30at ille septem inquit agnas accipies de manu mea ut sint in testimonium mihi quoniam ego fodi puteum istum 31idcirco vocatus est locus ille Bersabee quia ibi uterque iuraverunt 32et inierunt foedus pro puteo Iuramenti 33surrexit autem Abimelech et Fichol princeps militiae eius reversique sunt in terram Palestinorum Abraham vero plantavit nemus in Bersabee et invocavit ibi nomen Domini Dei aeterni 34et fuit colonus terrae Philisthinorum diebus multis

Chapter 22

1quae postquam gesta sunt temptavit Deus Abraham et dixit ad eum Abraham ille respondit adsum 2ait ei tolle filium tuum unigenitum quem diligis Isaac et vade in terram Visionis atque offer eum ibi holocaustum super unum montium quem monstravero tibi 3igitur Abraham de nocte consurgens stravit asinum suum ducens secum duos iuvenes et Isaac filium suum cumque concidisset ligna in holocaustum abiit ad locum quem praeceperat ei Deus 4die autem tertio elevatis oculis vidit locum procul 5dixitque ad pueros suos expectate hic cum asino ego et puer illuc usque properantes postquam adoraverimus revertemur ad vos 6tulit quoque ligna holocausti et inposuit super Isaac filium suum ipse vero portabat in manibus ignem et gladium cumque duo pergerent simul 7dixit Isaac patri suo pater mi at ille respondit quid vis fili ecce inquit ignis et ligna ubi est victima holocausti 8dixit Abraham Deus providebit sibi victimam holocausti fili mi pergebant ergo pariter 9veneruntque ad locum quem ostenderat ei Deus in quo aedificavit altare et desuper ligna conposuit cumque conligasset Isaac filium suum posuit eum in altari super struem lignorum 10extenditque manum et arripuit gladium ut immolaret filium 11et ecce angelus Domini de caelo clamavit dicens Abraham Abraham qui respondit adsum 12dixitque ei non extendas manum tuam super puerum neque facias illi quicquam nunc cognovi quod timeas Dominum et non peperceris filio tuo unigenito propter me 13levavit Abraham oculos viditque post tergum arietem inter vepres herentem cornibus quem adsumens obtulit holocaustum pro filio 14appellavitque nomen loci illius Dominus videt unde usque hodie dicitur in monte Dominus videbit 15vocavit autem angelus Domini Abraham secundo de caelo dicens 16per memet ipsum iuravi dicit Dominus quia fecisti rem hanc et non pepercisti filio tuo unigenito 17benedicam tibi et multiplicabo semen tuum sicut stellas caeli et velut harenam quae est in litore maris possidebit semen tuum portas inimicorum suorum 18et benedicentur in semine tuo omnes gentes terrae quia oboedisti voci meae 19reversus est Abraham ad pueros suos abieruntque Bersabee simul et habitavit ibi 20his itaque gestis nuntiatum est Abraham quod Melcha quoque genuisset filios Nahor fratri suo 21Hus primogenitum et Buz fratrem eius Camuhel patrem Syrorum 22et Chased et Azau Pheldas quoque et Iedlaph 23ac Bathuel de quo nata est Rebecca octo istos genuit Melcha Nahor fratri Abraham 24concubina vero illius nomine Roma peperit Tabee et Gaom et Thaas et Maacha

Chapter 23

1vixit autem Sarra centum viginti septem annis 2et mortua est in civitate Arbee quae est Hebron in terra Chanaan venitque Abraham ut plangeret et fleret eam 3cumque surrexisset ab officio funeris locutus est ad filios Heth dicens 4advena sum et peregrinus apud vos date mihi ius sepulchri vobiscum ut sepeliam mortuum meum 5responderuntque filii Heth 6audi nos domine princeps Dei es apud nos in electis sepulchris nostris sepeli mortuum tuum nullusque prohibere te poterit quin in monumento eius sepelias mortuum tuum 7surrexit Abraham et adoravit populum terrae filios videlicet Heth 8dixitque ad eos si placet animae vestrae ut sepeliam mortuum meum audite me et intercedite apud Ephron filium Soor 9ut det mihi speluncam duplicem quam habet in extrema parte agri sui pecunia digna tradat mihi eam coram vobis in possessionem sepulchri 10habitabat autem Ephron in medio filiorum Heth responditque ad Abraham cunctis audientibus qui ingrediebantur portam civitatis illius dicens 11nequaquam ita fiat domine mi sed magis ausculta quod loquor agrum trado tibi et speluncam quae in eo est praesentibus filiis populi mei sepeli mortuum tuum 12adoravit Abraham coram populo terrae 13et locutus est ad Ephron circumstante plebe quaeso ut audias me dabo pecuniam pro agro suscipe eam et sic sepeliam mortuum meum in eo 14respondit Ephron 15domine mi audi terram quam postulas quadringentis argenti siclis valet istud est pretium inter me et te sed quantum est hoc sepeli mortuum tuum 16quod cum audisset Abraham adpendit pecuniam quam Ephron postulaverat audientibus filiis Heth quadringentos siclos argenti et probati monetae publicae 17confirmatusque est ager quondam Ephronis in quo erat spelunca duplex respiciens Mambre tam ipse quam spelunca et omnes arbores eius in cunctis terminis per circuitum 18Abrahae in possessionem videntibus filiis Heth et cunctis qui intrabant portam civitatis illius 19atque ita sepelivit Abraham Sarram uxorem suam in spelunca agri duplici qui respiciebat Mambre haec est Hebron in terra Chanaan 20et confirmatus est ager et antrum quod erat in eo Abrahae in possessionem monumenti a filiis Heth

Chapter 24

1erat autem Abraham senex dierumque multorum et Dominus in cunctis benedixerat ei 2dixitque ad servum seniorem domus suae qui praeerat omnibus quae habebat pone manum tuam subter femur meum 3ut adiurem te per Dominum Deum caeli et terrae ut non accipias uxorem filio meo de filiabus Chananeorum inter quos habito 4sed ad terram et ad cognationem meam proficiscaris et inde accipias uxorem filio meo Isaac 5respondit servus si noluerit mulier venire mecum in terram hanc num reducere debeo filium tuum ad locum de quo egressus es 6dixit Abraham cave nequando reducas illuc filium meum 7Dominus Deus caeli qui tulit me de domo patris mei et de terra nativitatis meae qui locutus est mihi et iuravit dicens semini tuo dabo terram hanc ipse mittet angelum suum coram te et accipies inde uxorem filio meo 8sin autem noluerit mulier sequi te non teneberis iuramento filium tantum meum ne reducas illuc 9posuit ergo servus manum sub femore Abraham domini sui et iuravit illi super sermone hoc 10tulitque decem camelos de grege domini sui et abiit ex omnibus bonis eius portans secum profectusque perrexit Mesopotamiam ad urbem Nahor 11cumque camelos fecisset accumbere extra oppidum iuxta puteum aquae vespere eo tempore quo solent mulieres egredi ad hauriendam aquam dixit 12Domine Deus domini mei Abraham occurre obsecro hodie mihi et fac misericordiam cum domino meo Abraham 13ecce ego sto propter fontem aquae et filiae habitatorum huius civitatis egredientur ad hauriendam aquam 14igitur puella cui ego dixero inclina hydriam tuam ut bibam et illa responderit bibe quin et camelis tuis dabo potum ipsa est quam praeparasti servo tuo Isaac et per hoc intellegam quod feceris misericordiam cum domino meo 15necdum intra se verba conpleverat et ecce Rebecca egrediebatur filia Bathuel filii Melchae uxoris Nahor fratris Abraham habens hydriam in scapula 16puella decora nimis virgoque pulcherrima et incognita viro descenderat autem ad fontem et impleverat hydriam ac revertebatur 17occurritque ei servus et ait pauxillum mihi ad sorbendum praebe aquae de hydria tua 18quae respondit bibe domine mi celeriterque deposuit hydriam super ulnam suam et dedit ei potum 19cumque ille bibisset adiecit quin et camelis tuis hauriam aquam donec cuncti bibant 20effundensque hydriam in canalibus recurrit ad puteum ut hauriret aquam et haustam omnibus camelis dedit 21ille autem contemplabatur eam tacitus scire volens utrum prosperum fecisset iter suum Dominus an non 22postquam ergo biberunt cameli protulit vir inaures aureas adpendentes siclos duos et armillas totidem pondo siclorum decem 23dixitque ad eam cuius es filia indica mihi est in domo patris tui locus ad manendum 24quae respondit filia Bathuelis sum filii Melchae quem peperit Nahor 25et addidit dicens palearum quoque et faeni plurimum est apud nos et locus spatiosus ad manendum 26inclinavit se homo et adoravit Dominum 27dicens benedictus Dominus Deus domini mei Abraham qui non abstulit misericordiam et veritatem suam a domino meo et recto me itinere perduxit in domum fratris domini mei 28cucurrit itaque puella et nuntiavit in domum matris suae omnia quae audierat 29habebat autem Rebecca fratrem nomine Laban qui festinus egressus est ad hominem ubi erat fons 30cumque vidisset inaures et armillas in manibus sororis suae et audisset cuncta verba referentis haec locutus est mihi homo venit ad virum qui stabat iuxta camelos et propter fontem aquae 31dixitque ad eum ingredere benedicte Domini cur foris stas praeparavi domum et locum camelis 32et introduxit eum hospitium ac destravit camelos deditque paleas et faenum et aquam ad lavandos pedes camelorum et virorum qui venerant cum eo 33et adpositus est in conspectu eius panis qui ait non comedam donec loquar sermones meos respondit ei loquere 34at ille servus inquit Abraham sum 35et Dominus benedixit domino meo valde magnificatusque est et dedit ei oves et boves argentum et aurum servos et ancillas camelos et asinos 36et peperit Sarra uxor domini mei filium domino meo in senectute sua deditque illi omnia quae habuerat 37et adiuravit me dominus meus dicens non accipies uxorem filio meo de filiabus Chananeorum in quorum terra habito 38sed ad domum patris mei perges et de cognatione mea accipies uxorem filio meo 39ego vero respondi domino meo quid si noluerit venire mecum mulier 40Dominus ait in cuius conspectu ambulo mittet angelum suum tecum et diriget viam tuam accipiesque uxorem filio meo de cognatione mea et de domo patris mei 41innocens eris a maledictione mea cum veneris ad propinquos meos et non dederint tibi 42veni ergo hodie ad fontem et dixi Domine Deus domini mei Abraham si direxisti viam meam in qua nunc ambulo 43ecce sto iuxta fontem aquae et virgo quae egredietur ad hauriendam aquam audierit a me da mihi pauxillum aquae ad bibendum ex hydria tua 44et dixerit mihi et tu bibe et camelis tuis hauriam ipsa est mulier quam praeparavit Dominus filio domini mei 45dum haec mecum tacitus volverem apparuit Rebecca veniens cum hydria quam portabat in scapula descenditque ad fontem et hausit aquam et aio ad eam da mihi paululum bibere 46quae festina deposuit hydriam de umero et dixit mihi et tu bibe et camelis tuis potum tribuam bibi et adaquavit camelos 47interrogavique eam et dixi cuius es filia quae respondit filia Bathuelis sum filii Nahor quem peperit illi Melcha suspendi itaque inaures ad ornandam faciem eius et armillas posui in manibus 48pronusque adoravi Dominum benedicens Domino Deo domini mei Abraham qui perduxisset me recto itinere ut sumerem filiam fratris domini mei filio eius 49quam ob rem si facitis misericordiam et veritatem cum domino meo indicate mihi sin autem aliud placet et hoc dicite ut vadam ad dextram sive ad sinistram 50responderunt Laban et Bathuel a Domino egressus est sermo non possumus extra placitum eius quicquam aliud tecum loqui 51en Rebecca coram te est tolle eam et proficiscere et sit uxor filii domini tui sicut locutus est Dominus 52quod cum audisset puer Abraham adoravit in terra Dominum 53prolatisque vasis argenteis et aureis ac vestibus dedit ea Rebeccae pro munere fratribus quoque eius et matri dona obtulit 54initoque convivio vescentes pariter et bibentes manserunt ibi surgens autem mane locutus est puer dimittite me ut vadam ad dominum meum 55responderunt fratres eius et mater maneat puella saltem decem dies apud nos et postea proficiscetur 56nolite ait me retinere quia Dominus direxit viam meam dimittite me ut pergam ad dominum meum 57dixerunt vocemus puellam et quaeramus ipsius voluntatem 58cumque vocata venisset sciscitati sunt vis ire cum homine isto quae ait vadam 59dimiserunt ergo eam et nutricem illius servumque Abraham et comites eius 60inprecantes prospera sorori suae atque dicentes soror nostra es crescas in mille milia et possideat semen tuum portas inimicorum suorum 61igitur Rebecca et puellae illius ascensis camelis secutae sunt virum qui festinus revertebatur ad dominum suum 62eo tempore Isaac deambulabat per viam quae ducit ad puteum cuius nomen est Viventis et videntis habitabat enim in terra australi 63et egressus fuerat ad meditandum in agro inclinata iam die cumque levasset oculos vidit camelos venientes procul 64Rebecca quoque conspecto Isaac descendit de camelo 65et ait ad puerum quis est ille homo qui venit per agrum in occursum nobis dixit ei ipse est dominus meus at illa tollens cito pallium operuit se 66servus autem cuncta quae gesserat narravit Isaac 67qui introduxit eam in tabernaculum Sarrae matris suae et accepit uxorem et in tantum dilexit ut dolorem qui ex morte matris acciderat temperaret

Chapter 25

1Abraham vero aliam duxit uxorem nomine Cetthuram 2quae peperit ei Zamram et Iexan et Madan et Madian et Iesboch et Sue 3Iexan quoque genuit Saba et Dadan filii Dadan fuerunt Assurim et Lathusim et Loommim 4at vero ex Madian ortus est Epha et Opher et Enoch et Abida et Eldaa omnes hii filii Cetthurae 5deditque Abraham cuncta quae possederat Isaac 6filiis autem concubinarum largitus est munera et separavit eos ab Isaac filio suo dum adhuc ipse viveret ad plagam orientalem 7fuerunt autem dies vitae eius centum septuaginta quinque anni 8et deficiens mortuus est in senectute bona provectaeque aetatis et plenus dierum congregatusque est ad populum suum 9et sepelierunt eum Isaac et Ismahel filii sui in spelunca duplici quae sita est in agro Ephron filii Soor Hetthei e regione Mambre 10quem emerat a filiis Heth ibi sepultus est ipse et Sarra uxor eius 11et post obitum illius benedixit Deus Isaac filio eius qui habitabat iuxta puteum nomine Viventis et videntis 12hae sunt generationes Ismahel filii Abraham quem peperit ei Agar Aegyptia famula Sarrae 13et haec nomina filiorum eius in vocabulis et generationibus suis primogenitus Ismahelis Nabaioth dein Cedar et Abdeel et Mabsam 14Masma quoque et Duma et Massa 15Adad et Thema Itur et Naphis et Cedma 16isti sunt filii Ismahel et haec nomina per castella et oppida eorum duodecim principes tribuum suarum 17anni vitae Ismahel centum triginta septem deficiens mortuus est et adpositus ad populum suum 18habitavit autem ab Evila usque Sur quae respicit Aegyptum introeuntibus Assyrios coram cunctis fratribus suis obiit 19hae quoque sunt generationes Isaac filii Abraham Abraham genuit Isaac 20qui cum quadraginta esset annorum duxit uxorem Rebeccam filiam Bathuel Syri de Mesopotamiam sororem Laban 21deprecatusque est Dominum pro uxore sua eo quod esset sterilis qui exaudivit eum et dedit conceptum Rebeccae 22sed conlidebantur in utero eius parvuli quae ait si sic mihi futurum erat quid necesse fuit concipere perrexitque ut consuleret Dominum 23qui respondens ait duae gentes in utero tuo sunt et duo populi ex ventre tuo dividentur populusque populum superabit et maior minori serviet 24iam tempus pariendi venerat et ecce gemini in utero repperti sunt 25qui primus egressus est rufus erat et totus in morem pellis hispidus vocatumque est nomen eius Esau protinus alter egrediens plantam fratris tenebat manu et idcirco appellavit eum Iacob 26sexagenarius erat Isaac quando nati sunt parvuli 27quibus adultis factus est Esau vir gnarus venandi et homo agricola Iacob autem vir simplex habitabat in tabernaculis 28Isaac amabat Esau eo quod de venationibus illius vesceretur et Rebecca diligebat Iacob 29coxit autem Iacob pulmentum ad quem cum venisset Esau de agro lassus 30ait da mihi de coctione hac rufa quia oppido lassus sum quam ob causam vocatum est nomen eius Edom 31cui dixit Iacob vende mihi primogenita tua 32ille respondit en morior quid mihi proderunt primogenita 33ait Iacob iura ergo mihi iuravit Esau et vendidit primogenita 34et sic accepto pane et lentis edulio comedit et bibit et abiit parvipendens quod primogenita vendidisset

Chapter 26

1orta autem fame super terram post eam sterilitatem quae acciderat in diebus Abraham abiit Isaac ad Abimelech regem Palestinorum in Gerara 2apparuitque ei Dominus et ait ne descendas in Aegyptum sed quiesce in terra quam dixero tibi 3et peregrinare in ea eroque tecum et benedicam tibi tibi enim et semini tuo dabo universas regiones has conplens iuramentum quod spopondi Abraham patri tuo 4et multiplicabo semen tuum sicut stellas caeli daboque posteris tuis universas regiones has et benedicentur in semine tuo omnes gentes terrae 5eo quod oboedierit Abraham voci meae et custodierit praecepta et mandata mea et caerimonias legesque servaverit 6mansit itaque Isaac in Geraris 7qui cum interrogaretur a viris loci illius super uxore sua respondit soror mea est timuerat enim confiteri quod sibi esset sociata coniugio reputans ne forte interficerent eum propter illius pulchritudinem 8cumque pertransissent dies plurimi et ibi demoraretur prospiciens Abimelech Palestinorum rex per fenestram vidit eum iocantem cum Rebecca uxore sua 9et accersito ait perspicuum est quod uxor tua sit cur mentitus es sororem tuam esse respondit timui ne morerer propter eam 10dixitque Abimelech quare inposuisti nobis potuit coire quispiam de populo cum uxore tua et induxeras super nos grande peccatum praecepitque omni populo dicens 11qui tetigerit hominis huius uxorem morte morietur 12seruit autem Isaac in terra illa et invenit in ipso anno centuplum benedixitque ei Dominus 13et locupletatus est homo et ibat proficiens atque succrescens donec magnus vehementer effectus est 14habuit quoque possessionem ovium et armentorum et familiae plurimum ob haec invidentes ei Palestini 15omnes puteos quos foderant servi patris illius Abraham illo tempore obstruxerunt implentes humo 16in tantum ut ipse Abimelech diceret ad Isaac recede a nobis quoniam potentior nostri factus es valde 17et ille discedens veniret ad torrentem Gerarae habitaretque ibi 18rursum fodit alios puteos quos foderant servi patris sui Abraham et quos illo mortuo olim obstruxerant Philisthim appellavitque eos hisdem nominibus quibus ante pater vocaverat 19foderunt in torrente et reppererunt aquam vivam 20sed et ibi iurgium fuit pastorum Gerarae adversum pastores Isaac dicentium nostra est aqua quam ob rem nomen putei ex eo quod acciderat vocavit Calumniam 21foderunt et alium et pro illo quoque rixati sunt appellavitque eum Inimicitias 22profectus inde fodit alium puteum pro quo non contenderunt itaque vocavit nomen illius Latitudo dicens nunc dilatavit nos Dominus et fecit crescere super terram 23ascendit autem ex illo loco in Bersabee 24ubi apparuit ei Dominus in ipsa nocte dicens ego sum Deus Abraham patris tui noli metuere quia tecum sum benedicam tibi et multiplicabo semen tuum propter servum meum Abraham 25itaque aedificavit ibi altare et invocato nomine Domini extendit tabernaculum praecepitque servis suis ut foderent puteum 26ad quem locum cum venissent de Geraris Abimelech et Ochozath amicus illius et Fichol dux militum 27locutus est eis Isaac quid venistis ad me hominem quem odistis et expulistis a vobis 28qui responderunt vidimus tecum esse Dominum et idcirco nunc diximus sit iuramentum inter nos et ineamus foedus 29ut non facias nobis quicquam mali sicut et nos nihil tuorum adtigimus nec fecimus quod te laederet sed cum pace dimisimus auctum benedictione Domini 30fecit ergo eis convivium et post cibum et potum 31surgentes mane iuraverunt sibi mutuo dimisitque eos Isaac pacifice in locum suum 32ecce autem venerunt in ipso die servi Isaac adnuntiantes ei de puteo quem foderant atque dicentes invenimus aquam 33unde appellavit eum Abundantiam et nomen urbi inpositum est Bersabee usque in praesentem diem 34Esau vero quadragenarius duxit uxores Iudith filiam Beeri Hetthei et Basemath filiam Helon eiusdem loci 35quae ambae offenderant animum Isaac et Rebeccae

Chapter 27

1senuit autem Isaac et caligaverunt oculi eius et videre non poterat vocavitque Esau filium suum maiorem et dixit ei fili mi qui respondit adsum 2cui pater vides inquit quod senuerim et ignorem diem mortis meae 3sume arma tua faretram et arcum et egredere foras cumque venatu aliquid adprehenderis 4fac mihi inde pulmentum sicut velle me nosti et adfer ut comedam et benedicat tibi anima mea antequam moriar 5quod cum audisset Rebecca et ille abisset in agrum ut iussionem patris expleret 6dixit filio suo Iacob audivi patrem tuum loquentem cum Esau fratre tuo et dicentem ei 7adfer mihi venationem tuam et fac cibos ut comedam et benedicam tibi coram Domino antequam moriar 8nunc ergo fili mi adquiesce consiliis meis 9et pergens ad gregem adfer mihi duos hedos optimos ut faciam ex eis escas patri tuo quibus libenter vescitur 10quas cum intuleris et comederit benedicat tibi priusquam moriatur 11cui ille respondit nosti quod Esau frater meus homo pilosus sit et ego lenis 12si adtractaverit me pater meus et senserit timeo ne putet sibi voluisse inludere et inducat super me maledictionem pro benedictione 13ad quem mater in me sit ait ista maledictio fili mi tantum audi vocem meam et perge adferque quae dixi 14abiit et adtulit deditque matri paravit illa cibos sicut noverat velle patrem illius 15et vestibus Esau valde bonis quas apud se habebat domi induit eum 16pelliculasque hedorum circumdedit manibus et colli nuda protexit 17dedit pulmentum et panes quos coxerat tradidit 18quibus inlatis dixit pater mi et ille respondit audio quis tu es fili mi 19dixitque Iacob ego sum Esau primogenitus tuus feci sicut praecepisti mihi surge sede et comede de venatione mea ut benedicat mihi anima tua 20rursum Isaac ad filium suum quomodo inquit tam cito invenire potuisti fili mi qui respondit voluntatis Dei fuit ut cito mihi occurreret quod volebam 21dixitque Isaac accede huc ut tangam te fili mi et probem utrum tu sis filius meus Esau an non 22accessit ille ad patrem et palpato eo dixit Isaac vox quidem vox Iacob est sed manus manus sunt Esau 23et non cognovit eum quia pilosae manus similitudinem maioris expresserant benedicens ergo illi 24ait tu es filius meus Esau respondit ego sum 25at ille offer inquit mihi cibos de venatione tua fili mi ut benedicat tibi anima mea quos cum oblatos comedisset obtulit ei etiam vinum quo hausto 26dixit ad eum accede ad me et da mihi osculum fili mi 27accessit et osculatus est eum statimque ut sensit vestimentorum illius flagrantiam benedicens ait ecce odor filii mei sicut odor agri cui benedixit Dominus 28det tibi Deus de rore caeli et de pinguedine terrae abundantiam frumenti et vini 29et serviant tibi populi et adorent te tribus esto dominus fratrum tuorum et incurventur ante te filii matris tuae qui maledixerit tibi sit maledictus et qui benedixerit benedictionibus repleatur 30vix Isaac sermonem impleverat et egresso Iacob foras venit Esau 31coctosque de venatione cibos intulit patri dicens surge pater mi et comede de venatione filii tui ut benedicat mihi anima tua 32dixitque illi Isaac quis enim es tu qui respondit ego sum primogenitus filius tuus Esau 33expavit Isaac stupore vehementi et ultra quam credi potest admirans ait quis igitur ille est qui dudum captam venationem adtulit mihi et comedi ex omnibus priusquam tu venires benedixique ei et erit benedictus 34auditis Esau sermonibus patris inrugiit clamore magno et consternatus ait benedic etiam mihi pater mi 35qui ait venit germanus tuus fraudulenter et accepit benedictionem tuam 36at ille subiunxit iuste vocatum est nomen eius Iacob subplantavit enim me en altera vice primogenita mea ante tulit et nunc secundo subripuit benedictionem meam rursumque ad patrem numquid non reservasti ait et mihi benedictionem 37respondit Isaac dominum tuum illum constitui et omnes fratres eius servituti illius subiugavi frumento et vino stabilivi eum tibi post haec fili mi ultra quid faciam 38cui Esau num unam inquit tantum benedictionem habes pater mihi quoque obsecro ut benedicas cumque heiulatu magno fleret 39motus Isaac dixit ad eum in pinguedine terrae et in rore caeli desuper 40erit benedictio tua vives gladio et fratri tuo servies tempusque veniet cum excutias et solvas iugum eius de cervicibus tuis 41oderat ergo semper Esau Iacob pro benedictione qua benedixerat ei pater dixitque in corde suo veniant dies luctus patris mei ut occidam Iacob fratrem meum 42nuntiata sunt haec Rebeccae quae mittens et vocans Iacob filium suum dixit ad eum ecce Esau frater tuus minatur ut occidat te 43nunc ergo fili audi vocem meam et consurgens fuge ad Laban fratrem meum in Haran 44habitabisque cum eo dies paucos donec requiescat furor fratris tui 45et cesset indignatio eius obliviscaturque eorum quae fecisti in eum postea mittam et adducam te inde huc cur utroque orbabor filio in una die 46dixit quoque Rebecca ad Isaac taedet me vitae meae propter filias Heth si acceperit Iacob uxorem de stirpe huius terrae nolo vivere

Chapter 28

1vocavit itaque Isaac Iacob et benedixit praecepitque ei dicens noli accipere coniugem de genere Chanaan 2sed vade et proficiscere in Mesopotamiam Syriae ad domum Bathuel patrem matris tuae et accipe tibi inde uxorem de filiabus Laban avunculi tui 3Deus autem omnipotens benedicat tibi et crescere te faciat atque multiplicet ut sis in turbas populorum 4et det tibi benedictiones Abraham et semini tuo post te ut possideas terram peregrinationis tuae quam pollicitus est avo tuo 5cumque dimisisset eum Isaac profectus venit in Mesopotamiam Syriae ad Laban filium Bathuel Syri fratrem Rebeccae matris suae 6videns autem Esau quod benedixisset pater suus Iacob et misisset eum in Mesopotamiam Syriae ut inde uxorem duceret et quod post benedictionem praecepisset ei dicens non accipies coniugem de filiabus Chanaan 7quodque oboediens Iacob parentibus isset in Syriam 8probans quoque quod non libenter aspiceret filias Chanaan pater suus 9ivit ad Ismahelem et duxit uxorem absque his quas prius habebat Maeleth filiam Ismahel filii Abraham sororem Nabaioth 10igitur egressus Iacob de Bersabee pergebat Haran 11cumque venisset ad quendam locum et vellet in eo requiescere post solis occubitum tulit de lapidibus qui iacebant et subponens capiti suo dormivit in eodem loco 12viditque in somnis scalam stantem super terram et cacumen illius tangens caelum angelos quoque Dei ascendentes et descendentes per eam 13et Dominum innixum scalae dicentem sibi ego sum Dominus Deus Abraham patris tui et Deus Isaac terram in qua dormis tibi dabo et semini tuo 14eritque germen tuum quasi pulvis terrae dilataberis ad occidentem et orientem septentrionem et meridiem et benedicentur in te et in semine tuo cunctae tribus terrae 15et ero custos tuus quocumque perrexeris et reducam te in terram hanc nec dimittam nisi conplevero universa quae dixi 16cumque evigilasset Iacob de somno ait vere Dominus est in loco isto et ego nesciebam 17pavensque quam terribilis inquit est locus iste non est hic aliud nisi domus Dei et porta caeli 18surgens ergo mane tulit lapidem quem subposuerat capiti suo et erexit in titulum fundens oleum desuper 19appellavitque nomen urbis Bethel quae prius Luza vocabatur 20vovit etiam votum dicens si fuerit Deus mecum et custodierit me in via per quam ambulo et dederit mihi panem ad vescendum et vestem ad induendum 21reversusque fuero prospere ad domum patris mei erit mihi Dominus in Deum 22et lapis iste quem erexi in titulum vocabitur Domus Dei cunctorumque quae dederis mihi decimas offeram tibi

Chapter 29

1profectus ergo Iacob venit ad terram orientalem 2et vidit puteum in agro tresque greges ovium accubantes iuxta eum nam ex illo adaquabantur pecora et os eius grandi lapide claudebatur 3morisque erat ut cunctis ovibus congregatis devolverent lapidem et refectis gregibus rursum super os putei ponerent 4dixitque ad pastores fratres unde estis qui responderunt de Haran 5quos interrogans numquid ait nostis Laban filium Nahor dixerunt novimus 6sanusne est inquit valet inquiunt et ecce Rahel filia eius venit cum grege suo 7dixitque Iacob adhuc multum diei superest nec est tempus ut reducantur ad caulas greges date ante potum ovibus et sic ad pastum eas reducite 8qui responderunt non possumus donec omnia pecora congregentur et amoveamus lapidem de ore putei ut adaquemus greges 9adhuc loquebantur et ecce Rahel veniebat cum ovibus patris sui nam gregem ipsa pascebat 10quam cum vidisset Iacob et sciret consobrinam suam ovesque Laban avunculi sui amovit lapidem quo puteus claudebatur 11et adaquato grege osculatus est eam elevataque voce flevit 12et indicavit ei quod frater esset patris eius et filius Rebeccae at illa festinans nuntiavit patri suo 13qui cum audisset venisse Iacob filium sororis suae cucurrit obviam conplexusque eum et in oscula ruens duxit in domum suam auditis autem causis itineris 14respondit os meum es et caro mea et postquam expleti sunt dies mensis unius 15dixit ei num quia frater meus es gratis servies mihi dic quid mercedis accipias 16habebat vero filias duas nomen maioris Lia minor appellabatur Rahel 17sed Lia lippis erat oculis Rahel decora facie et venusto aspectu 18quam diligens Iacob ait serviam tibi pro Rahel filia tua minore septem annis 19respondit Laban melius est ut tibi eam dem quam viro alteri mane apud me 20servivit igitur Iacob pro Rahel septem annis et videbantur illi pauci dies prae amoris magnitudine 21dixitque ad Laban da mihi uxorem meam quia iam tempus expletum est ut ingrediar ad eam 22qui vocatis multis amicorum turbis ad convivium fecit nuptias 23et vespere filiam suam Liam introduxit ad eum 24dans ancillam filiae Zelpham nomine ad quam cum ex more Iacob fuisset ingressus facto mane vidit Liam 25et dixit ad socerum quid est quod facere voluisti nonne pro Rahel servivi tibi quare inposuisti mihi 26respondit Laban non est in loco nostro consuetudinis ut minores ante tradamus ad nuptias 27imple ebdomadem dierum huius copulae et hanc quoque dabo tibi pro opere quo serviturus es mihi septem annis aliis 28adquievit placito et ebdomade transacta Rahel duxit uxorem 29cui pater servam Balam dederat 30tandemque potitus optatis nuptiis amorem sequentis priori praetulit serviens apud eum septem annis aliis 31videns autem Dominus quod despiceret Liam aperuit vulvam eius sorore sterili permanente 32quae conceptum genuit filium vocavitque nomen eius Ruben dicens vidit Dominus humilitatem meam nunc amabit me vir meus 33rursumque concepit et peperit filium et ait quoniam audivit Dominus haberi me contemptui dedit etiam istum mihi vocavitque nomen illius Symeon 34concepit tertio et genuit alium dixitque nunc quoque copulabitur mihi maritus meus eo quod pepererim illi tres filios et idcirco appellavit nomen eius Levi 35quarto concepit et peperit filium et ait modo confitebor Domino et ob hoc vocavit eum Iudam cessavitque parere

Chapter 30

1cernens autem Rahel quod infecunda esset invidit sorori et ait marito suo da mihi liberos alioquin moriar 2cui iratus respondit Iacob num pro Deo ego sum qui privavit te fructu ventris tui 3at illa habeo inquit famulam Balam ingredere ad eam ut pariat super genua mea et habeam ex ea filios 4deditque illi Balam in coniugium quae 5ingresso ad se viro concepit et peperit filium 6dixitque Rahel iudicavit mihi Dominus et exaudivit vocem meam dans mihi filium et idcirco appellavit nomen illius Dan 7rursumque Bala concipiens peperit alterum 8pro quo ait Rahel conparavit me Deus cum sorore mea et invalui vocavitque eum Nepthalim 9sentiens Lia quod parere desisset Zelpham ancillam suam marito tradidit 10qua post conceptum edente filium 11dixit feliciter et idcirco vocavit nomen eius Gad 12peperit quoque Zelpha alterum 13dixitque Lia hoc pro beatitudine mea beatam quippe me dicent mulieres propterea appellavit eum Aser 14egressus autem Ruben tempore messis triticeae in agro repperit mandragoras quos matri Liae detulit dixitque Rahel da mihi partem de mandragoris filii tui 15illa respondit parumne tibi videtur quod praeripueris maritum mihi nisi etiam mandragoras filii mei tuleris ait Rahel dormiat tecum hac nocte pro mandragoris filii tui 16redeuntique ad vesperam de agro Iacob egressa est in occursum Lia et ad me inquit intrabis quia mercede conduxi te pro mandragoris filii mei dormivit cum ea nocte illa 17et exaudivit Deus preces eius concepitque et peperit filium quintum 18et ait dedit Deus mercedem mihi quia dedi ancillam meam viro meo appellavitque nomen illius Isachar 19rursum Lia concipiens peperit sextum filium 20et ait ditavit me Deus dote bona etiam hac vice mecum erit maritus meus eo quod genuerim ei sex filios et idcirco appellavit nomen eius Zabulon 21post quem peperit filiam nomine Dinam 22recordatus quoque Dominus Rahelis exaudivit eam et aperuit vulvam illius 23quae concepit et peperit filium dicens abstulit Deus obprobrium meum 24et vocavit nomen illius Ioseph dicens addat mihi Dominus filium alterum 25nato autem Ioseph dixit Iacob socero suo dimitte me ut revertar in patriam et ad terram meam 26da mihi uxores et liberos meos pro quibus servivi tibi ut abeam tu nosti servitutem qua servivi tibi 27ait ei Laban inveniam gratiam in conspectu tuo experimento didici quod benedixerit mihi Deus propter te 28constitue mercedem tuam quam dem tibi 29at ille respondit tu nosti quomodo servierim tibi et quanta in manibus meis fuerit possessio tua 30modicum habuisti antequam venirem et nunc dives effectus es benedixitque tibi Dominus ad introitum meum iustum est igitur ut aliquando provideam etiam domui meae 31dixitque Laban quid dabo tibi at ille ait nihil volo sed si feceris quod postulo iterum pascam et custodiam pecora tua 32gyra omnes greges tuos et separa cunctas oves varias et sparso vellere et quodcumque furvum et maculosum variumque fuerit tam in ovibus quam in capris erit merces mea 33respondebitque mihi cras iustitia mea quando placiti tempus advenerit coram te et omnia quae non fuerint varia et maculosa et furva tam in ovibus quam in capris furti me arguent 34dixit Laban gratum habeo quod petis 35et separavit in die illo capras et oves hircos et arietes varios atque maculosos cunctum autem gregem unicolorem id est albi et nigri velleris tradidit in manu filiorum suorum 36et posuit spatium itineris inter se et generum dierum trium qui pascebat reliquos greges eius 37tollens ergo Iacob virgas populeas virides et amigdalinas et ex platanis ex parte decorticavit eas detractisque corticibus in his quae spoliata fuerant candor apparuit illa vero quae integra erant viridia permanserunt atque in hunc modum color effectus est varius 38posuitque eas in canalibus ubi effundebatur aqua ut cum venissent greges ad bibendum ante oculos haberent virgas et in aspectu earum conciperent 39factumque est ut in ipso calore coitus oves intuerentur virgas et parerent maculosa et varia et diverso colore respersa 40divisitque gregem Iacob et posuit virgas ante oculos arietum erant autem alba quaeque et nigra Laban cetera vero Iacob separatis inter se gregibus 41igitur quando primo tempore ascendebantur oves ponebat Iacob virgas in canalibus aquarum ante oculos arietum et ovium ut in earum contemplatione conciperent 42quando vero serotina admissura erat et conceptus extremus non ponebat eas factaque sunt ea quae erant serotina Laban et quae primi temporis Iacob 43ditatusque est homo ultra modum et habuit greges multos ancillas et servos camelos et asinos

Chapter 31

1postquam autem audivit verba filiorum Laban dicentium tulit Iacob omnia quae fuerunt patris nostri et de illius facultate ditatus factus est inclitus 2animadvertit quoque faciem Laban quod non esset erga se sicut heri et nudius tertius 3maxime dicente sibi Domino revertere in terram patrum tuorum et ad generationem tuam eroque tecum 4misit et vocavit Rahel et Liam in agrum ubi pascebat greges 5dixitque eis video faciem patris vestri quod non sit erga me sicut heri et nudius tertius Deus autem patris mei fuit mecum 6et ipsae nostis quod totis viribus meis servierim patri vestro 7sed pater vester circumvenit me et mutavit mercedem meam decem vicibus et tamen non dimisit eum Deus ut noceret mihi 8si quando dixit variae erunt mercedes tuae pariebant omnes oves varios fetus quando vero e contrario ait alba quaeque accipies pro mercede omnes greges alba pepererunt 9tulitque Deus substantiam patris vestri et dedit mihi 10postquam enim conceptus ovium tempus advenerat levavi oculos meos et vidi in somnis ascendentes mares super feminas varios et maculosos et diversorum colorum 11dixitque angelus Dei ad me in somnis Iacob et ego respondi adsum 12qui ait leva oculos tuos et vide universos masculos ascendentes super feminas varios respersos atque maculosos vidi enim omnia quae fecit tibi Laban 13ego sum Deus Bethel ubi unxisti lapidem et votum vovisti mihi nunc ergo surge et egredere de terra hac revertens in terram nativitatis tuae 14responderunt Rahel et Lia numquid habemus residui quicquam in facultatibus et hereditate domus patris nostri 15nonne quasi alienas reputavit nos et vendidit comeditque pretium nostrum 16sed Deus tulit opes patris nostri et nobis eas tradidit ac filiis nostris unde omnia quae praecepit fac 17surrexit itaque Iacob et inpositis liberis et coniugibus suis super camelos abiit 18tulitque omnem substantiam et greges et quicquid in Mesopotamiam quaesierat pergens ad Isaac patrem suum in terram Chanaan 19eo tempore Laban ierat ad tondendas oves et Rahel furata est idola patris sui 20noluitque Iacob confiteri socero quod fugeret 21cumque abisset tam ipse quam omnia quae iuris eius erant et amne transmisso pergeret contra montem Galaad 22nuntiatum est Laban die tertio quod fugeret Iacob 23qui adsumptis fratribus suis persecutus est eum diebus septem et conprehendit in monte Galaad 24viditque in somnis dicentem sibi Dominum cave ne quicquam aspere loquaris contra Iacob 25iamque Iacob extenderat in monte tabernaculum cum ille consecutus eum cum fratribus suis in eodem monte Galaad fixit tentorium 26et dixit ad Iacob quare ita egisti ut clam me abigeres filias meas quasi captivas gladio 27cur ignorante me fugere voluisti nec indicare mihi ut prosequerer te cum gaudio et canticis et tympanis et cithara 28non es passus ut oscularer filios meos ac filias stulte operatus es et nunc 29valet quidem manus mea reddere tibi malum sed Deus patris vestri heri dixit mihi cave ne loquaris cum Iacob quicquam durius 30esto ad tuos ire cupiebas et desiderio tibi erat domus patris tui cur furatus es deos meos 31respondit Iacob quod inscio te profectus sum timui ne violenter auferres filias tuas 32quod autem furti arguis apud quemcumque inveneris deos tuos necetur coram fratribus nostris scrutare quicquid tuorum apud me inveneris et aufer haec dicens ignorabat quod Rahel furata esset idola 33ingressus itaque Laban tabernaculum Iacob et Liae et utriusque famulae non invenit cumque intrasset tentorium Rahelis 34illa festinans abscondit idola subter stramen cameli et sedit desuper scrutantique omne tentorium et nihil invenienti 35ait ne irascatur dominus meus quod coram te adsurgere nequeo quia iuxta consuetudinem feminarum nunc accidit mihi sic delusa sollicitudo quaerentis est 36tumensque Iacob cum iurgio ait quam ob culpam meam et ob quod peccatum sic exarsisti post me 37et scrutatus es omnem supellectilem meam quid invenisti de cuncta substantia domus tuae pone hic coram fratribus meis et fratribus tuis et iudicent inter me et te 38idcirco viginti annis fui tecum oves tuae et caprae steriles non fuerunt arietes gregis tui non comedi 39nec captum a bestia ostendi tibi ego damnum omne reddebam quicquid furto perierat a me exigebas 40die noctuque aestu urebar et gelu fugiebat somnus ab oculis meis 41sic per viginti annos in domo tua servivi tibi quattuordecim pro filiabus et sex pro gregibus tuis inmutasti quoque mercedem meam decem vicibus 42nisi Deus patris mei Abraham et Timor Isaac adfuisset mihi forsitan modo nudum me dimisisses adflictionem meam et laborem manuum mearum respexit Deus et arguit te heri 43respondit ei Laban filiae et filii et greges tui et omnia quae cernis mea sunt quid possum facere filiis et nepotibus meis 44veni ergo et ineamus foedus ut sit testimonium inter me et te 45tulit itaque Iacob lapidem et erexit illum in titulum 46dixitque fratribus suis adferte lapides qui congregantes fecerunt tumulum comederuntque super eum 47quem vocavit Laban tumulus Testis et Iacob acervum Testimonii uterque iuxta proprietatem linguae suae 48dixitque Laban tumulus iste testis erit inter me et te hodie et idcirco appellatum est nomen eius Galaad id est tumulus Testis 49intueatur Dominus et iudicet inter nos quando recesserimus a nobis 50si adflixeris filias meas et si introduxeris uxores alias super eas nullus sermonis nostri testis est absque Deo qui praesens respicit 51dixitque rursus ad Iacob en tumulus hic et lapis quem erexi inter me et te 52testis erit tumulus inquam iste et lapis sint in testimonio si aut ego transiero illum pergens ad te aut tu praeterieris malum mihi cogitans 53Deus Abraham et Deus Nahor iudicet inter nos Deus patris eorum iuravit Iacob per Timorem patris sui Isaac 54immolatisque victimis in monte vocavit fratres suos ut ederent panem qui cum comedissent manserunt ibi 55Laban vero de nocte consurgens osculatus est filios et filias suas et benedixit illis reversus in locum suum

Chapter 32

1Iacob quoque abiit itinere quo coeperat fueruntque ei obviam angeli Dei 2quos cum vidisset ait castra Dei sunt haec et appellavit nomen loci illius Manaim id est Castra 3misit autem et nuntios ante se ad Esau fratrem suum in terram Seir regionis Edom 4praecepitque eis dicens sic loquimini domino meo Esau haec dicit frater tuus Iacob apud Laban peregrinatus sum et fui usque in praesentem diem 5habeo boves et asinos oves et servos atque ancillas mittoque nunc legationem ad dominum meum ut inveniam gratiam in conspectu tuo 6reversi sunt nuntii ad Iacob dicentes venimus ad Esau fratrem tuum et ecce properat in occursum tibi cum quadringentis viris 7timuit Iacob valde et perterritus divisit populum qui secum erat greges quoque et oves et boves et camelos in duas turmas 8dicens si venerit Esau ad unam turmam et percusserit eam alia turma quae reliqua est salvabitur 9dixitque Iacob Deus patris mei Abraham et Deus patris mei Isaac Domine qui dixisti mihi revertere in terram tuam et in locum nativitatis tuae et benefaciam tibi 10minor sum cunctis miserationibus et veritate quam explesti servo tuo in baculo meo transivi Iordanem istum et nunc cum duabus turmis regredior 11erue me de manu fratris mei de manu Esau quia valde eum timeo ne forte veniens percutiat matrem cum filiis 12tu locutus es quod bene mihi faceres et dilatares semen meum sicut harenam maris quae prae multitudine numerari non potest 13cumque dormisset ibi nocte illa separavit de his quae habebat munera Esau fratri suo 14capras ducentas hircos viginti oves ducentas arietes viginti 15camelos fetas cum pullis suis triginta vaccas quadraginta et tauros viginti asinas viginti et pullos earum decem 16et misit per manus servorum suorum singulos seorsum greges dixitque pueris suis antecedite me et sit spatium inter gregem et gregem 17et praecepit priori dicens si obvium habueris Esau fratrem meum et interrogaverit te cuius es et quo vadis et cuius sunt ista quae sequeris 18respondebis servi tui Iacob munera misit domino meo Esau ipse quoque post nos venit 19similiter mandata dedit secundo ac tertio et cunctis qui sequebantur greges dicens hisdem verbis loquimini ad Esau cum inveneritis eum 20et addetis ipse quoque servus tuus Iacob iter nostrum insequitur dixit enim placabo illum muneribus quae praecedunt et postea videbo forsitan propitiabitur mihi 21praecesserunt itaque munera ante eum ipse vero mansit nocte illa in Castris 22cumque mature surrexisset tulit duas uxores suas et totidem famulas cum undecim filiis et transivit vadum Iaboc 23transductisque omnibus quae ad se pertinebant 24remansit solus et ecce vir luctabatur cum eo usque mane 25qui cum videret quod eum superare non posset tetigit nervum femoris eius et statim emarcuit 26dixitque ad eum dimitte me iam enim ascendit aurora respondit non dimittam te nisi benedixeris mihi 27ait ergo quod nomen est tibi respondit Iacob 28at ille nequaquam inquit Iacob appellabitur nomen tuum sed Israhel quoniam si contra Deum fortis fuisti quanto magis contra homines praevalebis 29interrogavit eum Iacob dic mihi quo appellaris nomine respondit cur quaeris nomen meum et benedixit ei in eodem loco 30vocavitque Iacob nomen loci illius Phanuhel dicens vidi Deum facie ad faciem et salva facta est anima mea 31ortusque est ei statim sol postquam transgressus est Phanuhel ipse vero claudicabat pede 32quam ob causam non comedunt filii Israhel nervum qui emarcuit in femore Iacob usque in praesentem diem eo quod tetigerit nervum femoris eius et obstipuerit

Chapter 33

1levans autem Iacob oculos suos vidit venientem Esau et cum eo quadringentos viros divisitque filios Liae et Rahel ambarumque famularum 2et posuit utramque ancillam et liberos earum in principio Liam vero et filios eius in secundo loco Rahel autem et Ioseph novissimos 3et ipse praegrediens adoravit pronus in terram septies donec adpropinquaret frater eius 4currens itaque Esau obviam fratri suo amplexatus est eum stringensque collum et osculans flevit 5levatisque oculis vidit mulieres et parvulos earum et ait quid sibi volunt isti et si ad te pertinent respondit parvuli sunt quos donavit mihi Deus servo tuo 6et adpropinquantes ancillae et filii earum incurvati sunt 7accessitque Lia cum liberis suis et cum similiter adorassent extremi Ioseph et Rahel adoraverunt 8quaenam sunt inquit istae turmae quas obvias habui respondit ut invenirem gratiam coram domino meo 9et ille habeo ait plurima frater mi sint tua tibi 10dixit Iacob noli ita obsecro sed si inveni gratiam in oculis tuis accipe munusculum de manibus meis sic enim vidi faciem tuam quasi viderim vultum Dei esto mihi propitius 11et suscipe benedictionem quam adtuli tibi et quam donavit mihi Deus tribuens omnia vix fratre conpellente suscipiens 12ait gradiamur simul eroque socius itineris tui 13dixit Iacob nosti domine mi quod parvulos habeam teneros et oves ac boves fetas mecum quas si plus in ambulando fecero laborare morientur una die cuncti greges 14praecedat dominus meus ante servum suum et ego sequar paulatim vestigia eius sicut videro posse parvulos meos donec veniam ad dominum meum in Seir 15respondit Esau oro te ut de populo qui mecum est saltem socii remaneant viae tuae non est inquit necesse hoc uno indigeo ut inveniam gratiam in conspectu domini mei 16reversus est itaque illo die Esau itinere quo venerat in Seir 17et Iacob venit in Soccoth ubi aedificata domo et fixis tentoriis appellavit nomen loci illius Soccoth id est Tabernacula 18transivitque in Salem urbem Sycimorum quae est in terra Chanaan postquam regressus est de Mesopotamiam Syriae et habitavit iuxta oppidum 19emitque partem agri in qua fixerat tabernaculum a filiis Emor patris Sychem centum agnis 20et erecto ibi altari invocavit super illud Fortissimum Deum Israhel

Chapter 34

1egressa est autem Dina filia Liae ut videret mulieres regionis illius 2quam cum vidisset Sychem filius Emor Evei princeps terrae illius adamavit et rapuit et dormivit cum illa vi opprimens virginem 3et conglutinata est anima eius cum ea tristemque blanditiis delinivit 4et pergens ad Emor patrem suum accipe mihi inquit puellam hanc coniugem 5quod cum audisset Iacob absentibus filiis et in pastu occupatis pecorum siluit donec redirent 6egresso autem Emor patre Sychem ut loqueretur ad Iacob 7ecce filii eius veniebant de agro auditoque quod acciderat irati sunt valde eo quod foedam rem esset operatus in Israhel et violata filia Iacob rem inlicitam perpetrasset 8locutus est itaque Emor ad eos Sychem filii mei adhesit anima filiae vestrae date eam illi uxorem 9et iungamus vicissim conubia filias vestras tradite nobis et filias nostras accipite 10et habitate nobiscum terra in potestate vestra est exercete negotiamini et possidete eam 11sed et Sychem ad patrem et ad fratres eius ait inveniam gratiam coram vobis et quaecumque statueritis dabo 12augete dotem munera postulate libens tribuam quod petieritis tantum date mihi puellam hanc uxorem 13responderunt filii Iacob Sychem et patri eius in dolo saevientes ob stuprum sororis 14non possumus facere quod petitis nec dare sororem nostram homini incircumciso quod inlicitum et nefarium est apud nos 15sed in hoc valebimus foederari si esse volueritis nostri similes et circumcidatur in vobis omne masculini sexus 16tunc dabimus et accipiemus mutuo filias nostras ac vestras et habitabimus vobiscum erimusque unus populus 17sin autem circumcidi nolueritis tollemus filiam nostram et recedemus 18placuit oblatio eorum Emor et Sychem filio eius 19nec distulit adulescens quin statim quod petebatur expleret amabat enim puellam valde et ipse erat inclitus in omni domo patris sui 20ingressique portam urbis locuti sunt populo 21viri isti pacifici sunt et volunt habitare nobiscum negotientur in terra et exerceant eam quae spatiosa et lata cultoribus indiget filias eorum accipiemus uxores et nostras illis dabimus 22unum est quod differtur tantum bonum si circumcidamus masculos nostros ritum gentis imitantes 23et substantia eorum et pecora et cuncta quae possident nostra erunt tantum in hoc adquiescamus et habitantes simul unum efficiemus populum 24adsensi sunt omnes circumcisis cunctis maribus 25et ecce die tertio quando gravissimus vulnerum dolor est arreptis duo Iacob filii Symeon et Levi fratres Dinae gladiis ingressi sunt urbem confidenter interfectisque omnibus masculis 26Emor et Sychem pariter necaverunt tollentes Dinam de domo Sychem sororem suam 27quibus egressis inruerunt super occisos ceteri filii Iacob et depopulati sunt urbem in ultionem stupri 28oves eorum et armenta et asinos cunctaque vastantes quae in domibus et in agris erant 29parvulos quoque et uxores eorum duxere captivas 30quibus patratis audacter Iacob dixit ad Symeon et Levi turbastis me et odiosum fecistis Chananeis et Ferezeis habitatoribus terrae huius nos pauci sumus illi congregati percutient me et delebor ego et domus mea 31responderunt numquid ut scorto abuti debuere sorore nostra

Chapter 35

1interea locutus est Deus ad Iacob surge et ascende Bethel et habita ibi facque altare Deo qui apparuit tibi quando fugiebas Esau fratrem tuum 2Iacob vero convocata omni domo sua ait abicite deos alienos qui in medio vestri sunt et mundamini ac mutate vestimenta vestra 3surgite et ascendamus in Bethel ut faciamus ibi altare Deo qui exaudivit me in die tribulationis meae et fuit socius itineris mei 4dederunt ergo ei omnes deos alienos quos habebant et inaures quae erant in auribus eorum at ille infodit ea subter terebinthum quae est post urbem Sychem 5cumque profecti essent terror Dei invasit omnes per circuitum civitates et non sunt ausi persequi recedentes 6venit igitur Iacob Luzam quae est in terra Chanaan cognomento Bethel ipse et omnis populus cum eo 7aedificavitque ibi altare et appellavit nomen loci Domus Dei ibi enim apparuit ei Deus cum fugeret fratrem suum 8eodem tempore mortua est Debbora nutrix Rebeccae et sepulta ad radices Bethel subter quercum vocatumque est nomen loci quercus Fletus 9apparuit autem iterum Deus Iacob postquam reversus est de Mesopotamiam Syriae benedixitque ei 10dicens non vocaberis ultra Iacob sed Israhel erit nomen tuum et appellavit eum Israhel 11dixitque ei ego Deus omnipotens cresce et multiplicare gentes et populi nationum erunt ex te reges de lumbis tuis egredientur 12terramque quam dedi Abraham et Isaac dabo tibi et semini tuo post te 13et recessit ab eo 14ille vero erexit titulum lapideum in loco quo locutus ei fuerat Deus libans super eum libamina et effundens oleum 15vocansque nomen loci Bethel 16egressus inde venit verno tempore ad terram quae ducit Efratham in qua cum parturiret Rahel 17ob difficultatem partus periclitari coepit dixitque ei obsetrix noli timere quia et hunc habebis filium 18egrediente autem anima prae dolore et inminente iam morte vocavit nomen filii sui Benoni id est filius doloris mei pater vero appellavit eum Beniamin id est filius dexterae 19mortua est ergo Rahel et sepulta in via quae ducit Efratham haec est Bethleem 20erexitque Iacob titulum super sepulchrum eius hic est titulus monumenti Rahel usque in praesentem diem 21egressus inde fixit tabernaculum trans turrem Gregis 22cumque habitaret in illa regione abiit Ruben et dormivit cum Bala concubina patris sui quod illum minime latuit erant autem filii Iacob duodecim 23filii Liae primogenitus Ruben et Symeon et Levi et Iudas et Isachar et Zabulon 24filii Rahel Ioseph et Beniamin 25filii Balae ancillae Rahelis Dan et Nepthalim 26filii Zelphae ancillae Liae Gad et Aser hii filii Iacob qui nati sunt ei in Mesopotamiam Syriae 27venit etiam ad Isaac patrem suum in Mambre civitatem Arbee haec est Hebron in qua peregrinatus est Abraham et Isaac 28et conpleti sunt dies Isaac centum octoginta annorum 29consumptusque aetate mortuus est et adpositus populo suo senex et plenus dierum et sepelierunt eum Esau et Iacob filii sui

Chapter 36

1hae sunt autem generationes Esau ipse est Edom 2Esau accepit uxores de filiabus Chanaan Ada filiam Elom Hetthei et Oolibama filiam Anae filiae Sebeon Evei 3Basemath quoque filiam Ismahel sororem Nabaioth 4peperit autem Ada Eliphaz Basemath genuit Rauhel 5Oolibama edidit Hieus et Hielom et Core hii filii Esau qui nati sunt ei in terra Chanaan 6tulit autem Esau uxores suas et filios et filias et omnem animam domus suae et substantiam et pecora et cuncta quae habere poterat in terra Chanaan et abiit in alteram regionem recessitque a fratre suo Iacob 7divites enim erant valde et simul habitare non poterant nec sustinebat eos terra peregrinationis eorum prae multitudine gregum 8habitavitque Esau in monte Seir ipse est Edom 9hae sunt generationes Esau patris Edom in monte Seir 10et haec nomina filiorum eius Eliphaz filius Ada uxoris Esau Rauhel quoque filius Basemath uxoris eius 11fueruntque filii Eliphaz Theman Omar Sephu et Gatham et Cenez 12erat autem Thamna concubina Eliphaz filii Esau quae peperit ei Amalech hii sunt filii Adae uxoris Esau 13filii autem Rauhel Naath et Zara Semma et Meza hii filii Basemath uxoris Esau 14isti quoque erant filii Oolibama filiae Ana filiae Sebeon uxoris Esau quos genuit ei Hieus et Hielom et Core 15hii duces filiorum Esau filii Eliphaz primogeniti Esau dux Theman dux Omar dux Sephu dux Cenez 16dux Core dux Gatham dux Amalech hii filii Eliphaz in terra Edom et hii filii Adae 17hii quoque filii Rauhel filii Esau dux Naath dux Zara dux Semma dux Meza hii duces Rauhel in terra Edom isti filii Basemath uxoris Esau 18hii autem filii Oolibama uxoris Esau dux Hieus dux Hielom dux Core hii duces Oolibama filiae Ana uxoris Esau 19isti filii Esau et hii duces eorum ipse est Edom 20isti filii Seir Horrei habitatores terrae Lotham et Sobal et Sebeon et Anan 21Dison et Eser et Disan hii duces Horrei filii Seir in terra Edom 22facti sunt autem filii Lotham Horrei et Heman erat autem soror Lotham Thamna 23et isti filii Sobal Alvam et Maneeth et Hebal Sephi et Onam 24et hii filii Sebeon Ahaia et Anam iste est Ana qui invenit aquas calidas in solitudine cum pasceret asinos Sebeon patris sui 25habuitque filium Disan et filiam Oolibama 26et isti filii Disan Amdan et Esban et Iethran et Charan 27hii quoque filii Eser Balaan et Zevan et Acham 28habuit autem filios Disan Hus et Aran 29isti duces Horreorum dux Lothan dux Sobal dux Sebeon dux Ana 30dux Dison dux Eser dux Disan isti duces Horreorum qui imperaverunt in terra Seir 31reges autem qui regnaverunt in terra Edom antequam haberent regem filii Israhel fuerunt hii 32Bale filius Beor nomenque urbis eius Denaba 33mortuus est autem Bale et regnavit pro eo Iobab filius Zare de Bosra 34cumque mortuus esset Iobab regnavit pro eo Husan de terra Themanorum 35hoc quoque mortuo regnavit pro eo Adad filius Badadi qui percussit Madian in regione Moab et nomen urbis eius Ahuith 36cumque mortuus esset Adad regnavit pro eo Semla de Maserecha 37hoc quoque mortuo regnavit pro eo Saul de fluvio Rooboth 38cumque et hic obisset successit in regnum Baalanam filius Achobor 39isto quoque mortuo regnavit pro eo Adad nomenque urbis eius Phau et appellabatur uxor illius Meezabel filia Matred filiae Mizaab 40haec ergo nomina Esau in cognationibus et locis et vocabulis suis dux Thamna dux Alva dux Ietheth 41dux Oolibama dux Ela dux Phinon 42dux Cenez dux Theman dux Mabsar 43dux Mabdiel dux Iram hii duces Edom habitantes in terra imperii sui ipse est Esau pater Idumeorum

Chapter 37

1habitavit autem Iacob in terra Chanaan in qua peregrinatus est pater suus 2et hae sunt generationes eius Ioseph cum sedecim esset annorum pascebat gregem cum fratribus suis adhuc puer et erat cum filiis Balae et Zelphae uxorum patris sui accusavitque fratres suos apud patrem crimine pessimo 3Israhel autem diligebat Ioseph super omnes filios suos eo quod in senectute genuisset eum fecitque ei tunicam polymitam 4videntes autem fratres eius quod a patre plus cunctis filiis amaretur oderant eum nec poterant ei quicquam pacificum loqui 5accidit quoque ut visum somnium referret fratribus quae causa maioris odii seminarium fuit 6dixitque ad eos audite somnium meum quod vidi 7putabam ligare nos manipulos in agro et quasi consurgere manipulum meum et stare vestrosque manipulos circumstantes adorare manipulum meum 8responderunt fratres eius numquid rex noster eris aut subiciemur dicioni tuae haec ergo causa somniorum atque sermonum invidiae et odii fomitem ministravit 9aliud quoque vidit somnium quod narrans fratribus ait vidi per somnium quasi solem et lunam et stellas undecim adorare me 10quod cum patri suo et fratribus rettulisset increpavit eum pater et dixit quid sibi vult hoc somnium quod vidisti num ego et mater tua et fratres adorabimus te super terram 11invidebant igitur ei fratres sui pater vero rem tacitus considerabat 12cumque fratres illius in pascendis gregibus patris morarentur in Sychem 13dixit ad eum Israhel fratres tui pascunt oves in Sycimis veni mittam te ad eos quo respondente 14praesto sum ait vade et vide si cuncta prospera sint erga fratres tuos et pecora et renuntia mihi quid agatur missus de valle Hebron venit in Sychem 15invenitque eum vir errantem in agro et interrogavit quid quaereret 16at ille respondit fratres meos quaero indica mihi ubi pascant greges 17dixitque ei vir recesserunt de loco isto audivi autem eos dicentes eamus in Dothain perrexit ergo Ioseph post fratres suos et invenit eos in Dothain 18qui cum vidissent eum procul antequam accederet ad eos cogitaverunt illum occidere 19et mutuo loquebantur ecce somniator venit 20venite occidamus eum et mittamus in cisternam veterem dicemusque fera pessima devoravit eum et tunc apparebit quid illi prosint somnia sua 21audiens hoc Ruben nitebatur liberare eum de manibus eorum et dicebat 22non interficiamus animam eius nec effundatis sanguinem sed proicite eum in cisternam hanc quae est in solitudine manusque vestras servate innoxias hoc autem dicebat volens eripere eum de manibus eorum et reddere patri suo 23confestim igitur ut pervenit ad fratres nudaverunt eum tunica talari et polymita 24miseruntque in cisternam quae non habebat aquam 25et sedentes ut comederent panem viderunt viatores Ismahelitas venire de Galaad et camelos eorum portare aromata et resinam et stacten in Aegyptum 26dixit ergo Iudas fratribus suis quid nobis prodest si occiderimus fratrem nostrum et celaverimus sanguinem ipsius 27melius est ut vendatur Ismahelitis et manus nostrae non polluantur frater enim et caro nostra est adquieverunt fratres sermonibus eius 28et praetereuntibus Madianitis negotiatoribus extrahentes eum de cisterna vendiderunt Ismahelitis viginti argenteis qui duxerunt eum in Aegyptum 29reversusque Ruben ad cisternam non invenit puerum 30et scissis vestibus pergens ad fratres ait puer non conparet et ego quo ibo 31tulerunt autem tunicam eius et in sanguinem hedi quem occiderant tinxerunt 32mittentes qui ferrent ad patrem et dicerent hanc invenimus vide utrum tunica filii tui sit an non 33quam cum agnovisset pater ait tunica filii mei est fera pessima comedit eum bestia devoravit Ioseph 34scissisque vestibus indutus est cilicio lugens filium multo tempore 35congregatis autem cunctis liberis eius ut lenirent dolorem patris noluit consolationem recipere et ait descendam ad filium meum lugens in infernum et illo perseverante in fletu 36Madianei vendiderunt Ioseph in Aegypto Putiphar eunucho Pharaonis magistro militiae

Chapter 38

1eo tempore descendens Iudas a fratribus suis divertit ad virum odollamitem nomine Hiram 2viditque ibi filiam hominis chananei vocabulo Suae et uxore accepta ingressus est ad eam 3quae concepit et peperit filium vocavitque nomen eius Her 4rursum concepto fetu natum filium nominavit Onam 5tertium quoque peperit quem appellavit Sela quo nato parere ultra cessavit 6dedit autem Iudas uxorem primogenito suo Her nomine Thamar 7fuitque Her primogenitus Iudae nequam in conspectu Domini et ab eo occisus est 8dixit ergo Iudas ad Onam filium suum ingredere ad uxorem fratris tui et sociare illi ut suscites semen fratri tuo 9ille sciens non sibi nasci filios introiens ad uxorem fratris sui semen fundebat in terram ne liberi fratris nomine nascerentur 10et idcirco percussit eum Dominus quod rem detestabilem faceret 11quam ob rem dixit Iudas Thamar nurui suae esto vidua in domo patris tui donec crescat Sela filius meus timebat enim ne et ipse moreretur sicut fratres eius quae abiit et habitavit in domo patris sui 12evolutis autem multis diebus mortua est filia Suae uxor Iudae qui post luctum consolatione suscepta ascendebat ad tonsores ovium suarum ipse et Hiras opilio gregis Odollamita in Thamnas 13nuntiatumque est Thamar quod socer illius ascenderet in Thamnas ad tondendas oves 14quae depositis viduitatis vestibus adsumpsit theristrum et mutato habitu sedit in bivio itineris quod ducit Thamnam eo quod crevisset Sela et non eum accepisset maritum 15quam cum vidisset Iudas suspicatus est esse meretricem operuerat enim vultum suum ne cognosceretur 16ingrediensque ad eam ait dimitte me ut coeam tecum nesciebat enim quod nurus sua esset qua respondente quid mihi dabis ut fruaris concubitu meo 17dixit mittam tibi hedum de gregibus rursum illa dicente patiar quod vis si dederis mihi arrabonem donec mittas quod polliceris 18ait Iudas quid vis tibi pro arrabone dari respondit anulum tuum et armillam et baculum quem manu tenes ad unum igitur coitum concepit mulier 19et surgens abiit depositoque habitu quem adsumpserat induta est viduitatis vestibus 20misit autem Iudas hedum per pastorem suum Odollamitem ut reciperet pignus quod dederat mulieri qui cum non invenisset eam 21interrogavit homines loci illius ubi est mulier quae sedebat in bivio respondentibus cunctis non fuit in loco isto meretrix 22reversus est ad Iudam et dixit ei non inveni eam sed et homines loci illius dixerunt mihi numquam ibi sedisse scortum 23ait Iudas habeat sibi certe mendacii nos arguere non poterit ego misi hedum quem promiseram et tu non invenisti eam 24ecce autem post tres menses nuntiaverunt Iudae dicentes fornicata est Thamar nurus tua et videtur uterus illius intumescere dixit Iudas producite eam ut conburatur 25quae cum educeretur ad poenam misit ad socerum suum dicens de viro cuius haec sunt concepi cognosce cuius sit anulus et armilla et baculus 26qui agnitis muneribus ait iustior me est quia non tradidi eam Sela filio meo attamen ultra non cognovit illam 27instante autem partu apparuerunt gemini in utero atque in ipsa effusione infantum unus protulit manum in qua obsetrix ligavit coccinum dicens 28iste egreditur prior 29illo vero retrahente manum egressus est alter dixitque mulier quare divisa est propter te maceria et ob hanc causam vocavit nomen eius Phares 30postea egressus est frater in cuius manu erat coccinum quem appellavit Zara

Chapter 39

1igitur Ioseph ductus est in Aegyptum emitque eum Putiphar eunuchus Pharaonis princeps exercitus vir aegyptius de manu Ismahelitarum a quibus perductus erat 2fuitque Dominus cum eo et erat vir in cunctis prospere agens habitabatque in domo domini sui 3qui optime noverat esse Dominum cum eo et omnia quae gereret ab eo dirigi in manu illius 4invenitque Ioseph gratiam coram domino suo et ministrabat ei a quo praepositus omnibus gubernabat creditam sibi domum et universa quae tradita fuerant 5benedixitque Dominus domui Aegyptii propter Ioseph et multiplicavit tam in aedibus quam in agris cunctam eius substantiam 6nec quicquam aliud noverat nisi panem quo vescebatur erat autem Ioseph pulchra facie et decorus aspectu 7post multos itaque dies iecit domina oculos suos in Ioseph et ait dormi mecum 8qui nequaquam adquiescens operi nefario dixit ad eam ecce dominus meus omnibus mihi traditis ignorat quid habeat in domo sua 9nec quicquam est quod non in mea sit potestate vel non tradiderit mihi praeter te quae uxor eius es quomodo ergo possum malum hoc facere et peccare in Deum meum 10huiuscemodi verbis per singulos dies et mulier molesta erat adulescenti et ille recusabat stuprum 11accidit autem ut quadam die intraret Ioseph domum et operis quippiam absque arbitris faceret 12et illa adprehensa lacinia vestimenti eius diceret dormi mecum qui relicto in manu illius pallio fugit et egressus est foras 13cumque vidisset mulier vestem in manibus suis et se esse contemptam 14vocavit homines domus suae et ait ad eos en introduxit virum hebraeum ut inluderet nobis ingressus est ad me ut coiret mecum cumque ego succlamassem 15et audisset vocem meam reliquit pallium quod tenebam et fugit foras 16in argumentum ergo fidei retentum pallium ostendit marito revertenti domum 17et ait ingressus est ad me servus hebraeus quem adduxisti ut inluderet mihi 18cumque vidisset me clamare reliquit pallium et fugit foras 19his auditis dominus et nimium credulus verbis coniugis iratus est valde 20tradiditque Ioseph in carcerem ubi vincti regis custodiebantur et erat ibi clausus 21fuit autem Dominus cum Ioseph et misertus illius dedit ei gratiam in conspectu principis carceris 22qui tradidit in manu ipsius universos vinctos qui in custodia tenebantur et quicquid fiebat sub ipso erat 23nec noverat aliquid cunctis ei creditis Dominus enim erat cum illo et omnia eius opera dirigebat

Chapter 40

1his ita gestis accidit ut peccarent duo eunuchi pincerna regis Aegypti et pistor domino suo 2iratusque Pharao contra eos nam alter pincernis praeerat alter pistoribus 3misit eos in carcerem principis militum in quo erat vinctus et Ioseph 4at custos carceris tradidit eos Ioseph qui et ministrabat eis aliquantum temporis fluxerat et illi in custodia tenebantur 5videruntque ambo somnium nocte una iuxta interpretationem congruam sibi 6ad quos cum introisset Ioseph mane et vidisset eos tristes 7sciscitatus est dicens cur tristior est hodie solito facies vestra 8qui responderunt somnium vidimus et non est qui interpretetur nobis dixitque ad eos Ioseph numquid non Dei est interpretatio referte mihi quid videritis 9narravit prior praepositus pincernarum somnium videbam coram me vitem 10in qua erant tres propagines crescere paulatim gemmas et post flores uvas maturescere 11calicemque Pharaonis in manu mea tuli ergo uvas et expressi in calicem quem tenebam et tradidi poculum Pharaoni 12respondit Ioseph haec est interpretatio somnii tres propagines tres adhuc dies sunt 13post quos recordabitur Pharao magisterii tui et restituet te in gradum pristinum dabisque ei calicem iuxta officium tuum sicut facere ante consueveras 14tantum memento mei cum tibi bene fuerit et facies mecum misericordiam ut suggeras Pharaoni et educat me de isto carcere 15quia furto sublatus sum de terra Hebraeorum et hic innocens in lacum missus sum 16videns pistorum magister quod prudenter somnium dissolvisset ait et ego vidi somnium quod haberem tria canistra farinae super caput meum 17et in uno canistro quod erat excelsius portare me omnes cibos qui fiunt arte pistoria avesque comedere ex eo 18respondit Ioseph haec est interpretatio somnii tria canistra tres adhuc dies sunt 19post quos auferet Pharao caput tuum ac suspendet te in cruce et lacerabunt volucres carnes tuas 20exin dies tertius natalicius Pharaonis erat qui faciens grande convivium pueris suis recordatus est inter epulas magistri pincernarum et pistorum principis 21restituitque alterum in locum suum ut porrigeret regi poculum 22alterum suspendit in patibulo ut coniectoris veritas probaretur 23et tamen succedentibus prosperis praepositus pincernarum oblitus est interpretis sui

Chapter 41

1post duos annos vidit Pharao somnium putabat se stare super fluvium 2de quo ascendebant septem boves pulchrae et crassae nimis et pascebantur in locis palustribus 3aliae quoque septem emergebant de flumine foedae confectaeque macie et pascebantur in ipsa amnis ripa in locis virentibus 4devoraveruntque eas quarum mira species et habitudo corporum erat expergefactus Pharao 5rursum dormivit et vidit alterum somnium septem spicae pullulabant in culmo uno plenae atque formonsae 6aliae quoque totidem spicae tenues et percussae uredine oriebantur 7devorantes omnem priorum pulchritudinem evigilans post quietem 8et facto mane pavore perterritus misit ad coniectores Aegypti cunctosque sapientes et accersitis narravit somnium nec erat qui interpretaretur 9tunc demum reminiscens pincernarum magister ait confiteor peccatum meum 10iratus rex servis suis me et magistrum pistorum retrudi iussit in carcerem principis militum 11ubi una nocte uterque vidimus somnium praesagum futurorum 12erat ibi puer hebraeus eiusdem ducis militum famulus cui narrantes somnia 13audivimus quicquid postea rei probavit eventus ego enim redditus sum officio meo et ille suspensus est in cruce 14protinus ad regis imperium eductum de carcere Ioseph totonderunt ac veste mutata obtulerunt ei 15cui ille ait vidi somnia nec est qui edisserat quae audivi te prudentissime conicere 16respondit Ioseph absque me Deus respondebit prospera Pharaoni 17narravit ergo ille quod viderat putabam me stare super ripam fluminis 18et septem boves de amne conscendere pulchras nimis et obesis carnibus quae in pastu paludis virecta carpebant 19et ecce has sequebantur aliae septem boves in tantum deformes et macilentae ut numquam tales in terra Aegypti viderim 20quae devoratis et consumptis prioribus 21nullum saturitatis dedere vestigium sed simili macie et squalore torpebant evigilans rursum sopore depressus 22vidi somnium septem spicae pullulabant in culmo uno plenae atque pulcherrimae 23aliae quoque septem tenues et percussae uredine oriebantur stipula 24quae priorum pulchritudinem devorarunt narravi coniectoribus somnium et nemo est qui edisserat 25respondit Ioseph somnium regis unum est quae facturus est Deus ostendit Pharaoni 26septem boves pulchrae et septem spicae plenae septem ubertatis anni sunt eandemque vim somnii conprehendunt 27septem quoque boves tenues atque macilentae quae ascenderunt post eas et septem spicae tenues et vento urente percussae septem anni sunt venturae famis 28qui hoc ordine conplebuntur 29ecce septem anni venient fertilitatis magnae in universa terra Aegypti 30quos sequentur septem anni alii tantae sterilitatis ut oblivioni tradatur cuncta retro abundantia consumptura est enim fames omnem terram 31et ubertatis magnitudinem perditura inopiae magnitudo 32quod autem vidisti secundo ad eandem rem pertinens somnium firmitatis indicium est eo quod fiat sermo Dei et velocius impleatur 33nunc ergo provideat rex virum sapientem et industrium et praeficiat eum terrae Aegypti 34qui constituat praepositos per singulas regiones et quintam partem fructuum per septem annos fertilitatis 35qui iam nunc futuri sunt congreget in horrea et omne frumentum sub Pharaonis potestate condatur serveturque in urbibus 36et paretur futurae septem annorum fami quae pressura est Aegyptum et non consumetur terra inopia 37placuit Pharaoni consilium et cunctis ministris eius 38locutusque est ad eos num invenire poterimus talem virum qui spiritu Dei plenus sit 39dixit ergo ad Ioseph quia ostendit Deus tibi omnia quae locutus es numquid sapientiorem et similem tui invenire potero 40tu eris super domum meam et ad tui oris imperium cunctus populus oboediet uno tantum regni solio te praecedam 41dicens quoque rursum Pharao ad Ioseph ecce constitui te super universam terram Aegypti 42tulit anulum de manu sua et dedit in manu eius vestivitque eum stola byssina et collo torquem auream circumposuit 43fecitque ascendere super currum suum secundum clamante praecone ut omnes coram eo genuflecterent et praepositum esse scirent universae terrae Aegypti 44dixit quoque rex ad Ioseph ego sum Pharao absque tuo imperio non movebit quisquam manum aut pedem in omni terra Aegypti 45vertitque nomen illius et vocavit eum lingua aegyptiaca Salvatorem mundi dedit quoque illi uxorem Aseneth filiam Putiphare sacerdotis Heliopoleos egressus itaque Ioseph ad terram Aegypti 46triginta autem erat annorum quando stetit in conspectu regis Pharaonis circuivit omnes regiones Aegypti 47venitque fertilitas septem annorum et in manipulos redactae segetes congregatae sunt in horrea Aegypti 48omnis etiam frugum abundantia in singulis urbibus condita est 49tantaque fuit multitudo tritici ut harenae maris coaequaretur et copia mensuram excederet 50nati sunt autem Ioseph filii duo antequam veniret fames quos ei peperit Aseneth filia Putiphare sacerdotis Heliopoleos 51vocavitque nomen primogeniti Manasse dicens oblivisci me fecit Deus omnium laborum meorum et domum patris mei 52nomen quoque secundi appellavit Ephraim dicens crescere me fecit Deus in terra paupertatis meae 53igitur transactis septem annis ubertatis qui fuerant in Aegypto 54coeperunt venire septem anni inopiae quos praedixerat Ioseph et in universo orbe fames praevaluit in cuncta autem terra Aegypti erat panis 55qua esuriente clamavit populus ad Pharaonem alimenta petens quibus ille respondit ite ad Ioseph et quicquid vobis dixerit facite 56crescebat autem cotidie fames in omni terra aperuitque Ioseph universa horrea et vendebat Aegyptiis nam et illos oppresserat fames 57omnesque provinciae veniebant in Aegyptum ut emerent escas et malum inopiae temperarent

Chapter 42

1audiens autem Iacob quod alimenta venderentur in Aegypto dixit filiis suis quare neglegitis 2audivi quod triticum venundetur in Aegypto descendite et emite nobis necessaria ut possimus vivere et non consumamur inopia 3descendentes igitur fratres Ioseph decem ut emerent frumenta in Aegypto 4Beniamin domi retento ab Iacob qui dixerat fratribus eius ne forte in itinere quicquam patiatur mali 5ingressi sunt terram Aegypti cum aliis qui pergebant ad emendum erat autem fames in terra Chanaan 6et Ioseph princeps Aegypti atque ad illius nutum frumenta populis vendebantur cumque adorassent eum fratres sui 7et agnovisset eos quasi ad alienos durius loquebatur interrogans eos unde venistis qui responderunt de terra Chanaan ut emamus victui necessaria 8et tamen fratres ipse cognoscens non est agnitus ab eis 9recordatusque somniorum quae aliquando viderat ait exploratores estis ut videatis infirmiora terrae venistis 10qui dixerunt non est ita domine sed servi tui venerunt ut emerent cibos 11omnes filii unius viri sumus pacifici venimus nec quicquam famuli tui machinantur mali 12quibus ille respondit aliter est inmunita terrae huius considerare venistis 13et illi duodecim inquiunt servi tui fratres sumus filii viri unius in terra Chanaan minimus cum patre nostro est alius non est super 14hoc est ait quod locutus sum exploratores estis 15iam nunc experimentum vestri capiam per salutem Pharaonis non egrediemini hinc donec veniat frater vester minimus 16mittite e vobis unum et adducat eum vos autem eritis in vinculis donec probentur quae dixistis utrum falsa an vera sint alioquin per salutem Pharaonis exploratores estis 17tradidit ergo eos custodiae tribus diebus 18die autem tertio eductis de carcere ait facite quod dixi et vivetis Deum enim timeo 19si pacifici estis frater vester unus ligetur in carcere vos autem abite et ferte frumenta quae emistis in domos vestras 20et fratrem vestrum minimum ad me adducite ut possim vestros probare sermones et non moriamini fecerunt ut dixerat 21et locuti sunt invicem merito haec patimur quia peccavimus in fratrem nostrum videntes angustiam animae illius cum deprecaretur nos et non audivimus idcirco venit super nos ista tribulatio 22e quibus unus Ruben ait numquid non dixi vobis nolite peccare in puerum et non audistis me en sanguis eius exquiritur 23nesciebant autem quod intellegeret Ioseph eo quod per interpretem loquebatur ad eos 24avertitque se parumper et flevit et reversus locutus est ad eos 25tollens Symeon et ligans illis praesentibus iussitque ministris ut implerent saccos eorum tritico et reponerent pecunias singulorum in sacculis suis datis supra cibariis in via qui fecerunt ita 26at illi portantes frumenta in asinis profecti sunt 27apertoque unus sacco ut daret iumento pabulum in diversorio contemplatus pecuniam in ore sacculi 28dixit fratribus suis reddita est mihi pecunia en habetur in sacco et obstupefacti turbatique dixerunt mutuo quidnam est hoc quod fecit nobis Deus 29veneruntque ad Iacob patrem suum in terra Chanaan et narraverunt ei omnia quae accidissent sibi dicentes 30locutus est nobis dominus terrae dure et putavit nos exploratores provinciae 31cui respondimus pacifici sumus nec ullas molimur insidias 32duodecim fratres uno patre geniti sumus unus non est super minimus cum patre versatur in terra Chanaan 33qui ait nobis sic probabo quod pacifici sitis fratrem vestrum unum dimittite apud me et cibaria domibus vestris necessaria sumite et abite 34fratremque vestrum minimum adducite ad me ut sciam quod non sitis exploratores et istum qui tenetur in vinculis recipere possitis ac deinceps emendi quae vultis habeatis licentiam 35his dictis cum frumenta effunderent singuli reppererunt in ore saccorum ligatas pecunias exterritisque simul omnibus 36dixit pater Iacob absque liberis me esse fecistis Ioseph non est super Symeon tenetur in vinculis Beniamin auferetis in me haec mala omnia reciderunt 37cui respondit Ruben duos filios meos interfice si non reduxero illum tibi trade in manu mea et ego eum restituam 38at ille non descendet inquit filius meus vobiscum frater eius mortuus est ipse solus remansit si quid ei adversi acciderit in terra ad quam pergitis deducetis canos meos cum dolore ad inferos

Chapter 43

1interim fames omnem terram vehementer premebat 2consumptisque cibis quos ex Aegypto detulerant dixit Iacob ad filios suos revertimini et emite pauxillum escarum 3respondit Iudas denuntiavit nobis vir ille sub testificatione iurandi dicens non videbitis faciem meam nisi fratrem vestrum minimum adduxeritis vobiscum 4si ergo vis mittere eum nobiscum pergemus pariter et ememus tibi necessaria 5si autem non vis non ibimus vir enim ut saepe diximus denuntiavit nobis dicens non videbitis faciem meam absque fratre vestro minimo 6dixit eis Israhel in meam hoc fecistis miseriam ut indicaretis ei et alium habere vos fratrem 7at illi responderunt interrogavit nos homo per ordinem nostram progeniem si pater viveret si haberemus fratrem et nos respondimus ei consequenter iuxta id quod fuerat sciscitatus numquid scire poteramus quod dicturus esset adducite vobiscum fratrem vestrum 8Iudas quoque dixit patri suo mitte puerum mecum ut proficiscamur et possimus vivere ne moriamur nos et parvuli nostri 9ego suscipio puerum de manu mea require illum nisi reduxero et tradidero eum tibi ero peccati in te reus omni tempore 10si non intercessisset dilatio iam vice altera venissemus 11igitur Israhel pater eorum dixit ad eos si sic necesse est facite quod vultis sumite de optimis terrae fructibus in vasis vestris et deferte viro munera modicum resinae et mellis et styracis et stactes et terebinthi et amigdalarum 12pecuniamque duplicem ferte vobiscum et illam quam invenistis in sacculis reportate ne forte errore factum sit 13sed et fratrem vestrum tollite et ite ad virum 14Deus autem meus omnipotens faciat vobis eum placabilem et remittat vobiscum fratrem vestrum quem tenet et hunc Beniamin ego autem quasi orbatus absque liberis ero 15tulerunt ergo viri munera et pecuniam duplicem et Beniamin descenderuntque in Aegyptum et steterunt coram Ioseph 16quos cum ille vidisset et Beniamin simul praecepit dispensatori domus suae dicens introduc viros domum et occide victimas et instrue convivium quoniam mecum sunt comesuri meridie 17fecit ille sicut fuerat imperatum et introduxit viros domum 18ibique exterriti dixerunt mutuo propter pecuniam quam rettulimus prius in saccis nostris introducti sumus ut devolvat in nos calumniam et violenter subiciat servituti et nos et asinos nostros 19quam ob rem in ipsis foribus accedentes ad dispensatorem 20locuti sunt oramus domine ut audias iam ante descendimus ut emeremus escas 21quibus emptis cum venissemus ad diversorium aperuimus sacculos nostros et invenimus pecuniam in ore saccorum quam nunc eodem pondere reportamus 22sed et aliud adtulimus argentum ut emamus quae necessaria sunt non est in nostra conscientia quis eam posuerit in marsuppiis nostris 23at ille respondit pax vobiscum nolite timere Deus vester et Deus patris vestri dedit vobis thesauros in sacculis vestris nam pecuniam quam dedistis mihi probatam ego habeo eduxitque ad eos Symeon 24et introductis domum adtulit aquam et laverunt pedes suos deditque pabula asinis eorum 25illi vero parabant munera donec ingrederetur Ioseph meridie audierant enim quod ibi comesuri essent panem 26igitur ingressus est Ioseph domum suam obtuleruntque ei munera tenentes in manibus et adoraverunt proni in terram 27at ille clementer resalutatis eis interrogavit dicens salvusne est pater vester senex de quo dixeratis mihi adhuc vivit 28qui responderunt sospes est servus tuus pater noster adhuc vivit et incurvati adoraverunt eum 29adtollens autem oculos Ioseph vidit Beniamin fratrem suum uterinum et ait iste est frater vester parvulus de quo dixeratis mihi et rursum Deus inquit misereatur tui fili mi 30festinavitque quia commota fuerant viscera eius super fratre suo et erumpebant lacrimae et introiens cubiculum flevit 31rursusque lota facie egressus continuit se et ait ponite panes 32quibus adpositis seorsum Ioseph et seorsum fratribus Aegyptiis quoque qui vescebantur simul seorsum inlicitum est enim Aegyptiis comedere cum Hebraeis et profanum putant huiuscemodi convivium 33sederunt coram eo primogenitus iuxta primogenita sua et minimus iuxta aetatem suam et mirabantur nimis 34sumptis partibus quas ab eo acceperant maiorque pars venit Beniamin ita ut quinque partibus excederet biberuntque et inebriati sunt cum eo

Chapter 44

1praecepit autem Ioseph dispensatori domus suae dicens imple saccos eorum frumento quantum possunt capere et pone pecuniam singulorum in summitate sacci 2scyphum autem meum argenteum et pretium quod dedit tritici pone in ore sacci iunioris factumque est ita 3et orto mane dimissi sunt cum asinis suis 4iamque urbem exierant et processerant paululum tum Ioseph arcessito dispensatore domus surge inquit persequere viros et adprehensis dicito quare reddidistis malum pro bono 5scyphum quem furati estis ipse est in quo bibit dominus meus et in quo augurari solet pessimam rem fecistis 6fecit ille ut iusserat et adprehensis per ordinem locutus est 7qui responderunt quare sic loquitur dominus noster ut servi tui tantum flagitii commiserint 8pecuniam quam invenimus in summitate saccorum reportavimus ad te de terra Chanaan et quomodo consequens est ut furati simus de domo domini tui aurum vel argentum 9apud quemcumque fuerit inventum servorum tuorum quod quaeris moriatur et nos servi erimus domini nostri 10qui dixit fiat iuxta vestram sententiam apud quem fuerit inventum ipse sit servus meus vos autem eritis innoxii 11itaque festinato deponentes in terram saccos aperuerunt singuli 12quos scrutatus incipiens a maiore usque ad minimum invenit scyphum in sacco Beniamin 13at illi scissis vestibus oneratisque rursum asinis reversi sunt in oppidum 14primusque Iudas cum fratribus ingressus est ad Ioseph necdum enim de loco abierat omnesque ante eum in terra pariter corruerunt 15quibus ille ait cur sic agere voluistis an ignoratis quod non sit similis mei in augurandi scientia 16cui Iudas quid respondebimus inquit domino meo vel quid loquemur aut iusti poterimus obtendere Deus invenit iniquitatem servorum tuorum en omnes servi sumus domini mei et nos et apud quem inventus est scyphus 17respondit Ioseph absit a me ut sic agam qui furatus est scyphum ipse sit servus meus vos autem abite liberi ad patrem vestrum 18accedens propius Iudas confidenter ait oro domine mi loquatur servus tuus verbum in auribus tuis et ne irascaris famulo tuo tu es enim post Pharaonem 19dominus meus interrogasti prius servos tuos habetis patrem aut fratrem 20et nos respondimus tibi domino meo est nobis pater senex et puer parvulus qui in senecta illius natus est cuius uterinus frater est mortuus et ipsum solum habet mater sua pater vero tenere diligit eum 21dixistique servis tuis adducite eum ad me et ponam oculos meos super illum 22suggessimus domino meo non potest puer relinquere patrem suum si enim illum dimiserit morietur 23et dixisti servis tuis nisi venerit frater vester minimus vobiscum non videbitis amplius faciem meam 24cum ergo ascendissemus ad famulum tuum patrem nostrum narravimus ei omnia quae locutus est dominus meus 25et dixit pater noster revertimini et emite nobis parum tritici 26cui diximus ire non possumus si frater noster minimus descendet nobiscum proficiscemur simul alioquin illo absente non audemus videre faciem viri 27atque ille respondit vos scitis quod duos genuerit mihi uxor mea 28egressus est unus et dixistis bestia devoravit eum et hucusque non conparet 29si tuleritis et istum et aliquid ei in via contigerit deducetis canos meos cum maerore ad inferos 30igitur si intravero ad servum tuum patrem nostrum et puer defuerit cum anima illius ex huius anima pendeat 31videritque eum non esse nobiscum morietur et deducent famuli tui canos eius cum dolore ad inferos 32ego proprie servus tuus qui in meam hunc recepi fidem et spopondi dicens nisi reduxero eum peccati reus ero in patrem meum omni tempore 33manebo itaque servus tuus pro puero in ministerium domini mei et puer ascendat cum fratribus suis 34non enim possum redire ad patrem absente puero ne calamitatis quae oppressura est patrem meum testis adsistam

Chapter 45

1non se poterat ultra cohibere Ioseph multis coram adstantibus unde praecepit ut egrederentur cuncti foras et nullus interesset alienus agnitioni mutuae 2elevavitque vocem cum fletu quam audierunt Aegyptii omnisque domus Pharaonis 3et dixit fratribus suis ego sum Ioseph adhuc pater meus vivit nec poterant respondere fratres nimio timore perterriti 4ad quos ille clementer accedite inquit ad me et cum accessissent prope ego sum ait Ioseph frater vester quem vendidistis in Aegypto 5nolite pavere nec vobis durum esse videatur quod vendidistis me in his regionibus pro salute enim vestra misit me Deus ante vos in Aegyptum 6biennium est quod fames esse coepit in terra et adhuc quinque anni restant quibus nec arari poterit nec meti 7praemisitque me Deus ut reservemini super terram et escas ad vivendum habere possitis 8non vestro consilio sed Dei huc voluntate missus sum qui fecit me quasi patrem Pharaonis et dominum universae domus eius ac principem in omni terra Aegypti 9festinate et ascendite ad patrem meum et dicetis ei haec mandat filius tuus Ioseph Deus me fecit dominum universae terrae Aegypti descende ad me ne moreris 10et habita in terra Gessen erisque iuxta me tu et filii tui et filii filiorum tuorum oves tuae et armenta tua et universa quae possides 11ibique te pascam adhuc enim quinque anni residui sunt famis ne et tu pereas et domus tua et omnia quae possides 12en oculi vestri et oculi fratris mei Beniamin vident quod os meum loquatur ad vos 13nuntiate patri meo universam gloriam meam et cuncta quae vidistis in Aegypto festinate et adducite eum ad me 14cumque amplexatus recidisset in collum Beniamin fratris sui flevit illo quoque flente similiter super collum eius 15osculatusque est Ioseph omnes fratres suos et ploravit super singulos post quae ausi sunt loqui ad eum 16auditumque est et celebri sermone vulgatum in aula regis venerunt fratres Ioseph et gavisus est Pharao atque omnis familia eius 17dixitque ad Ioseph ut imperaret fratribus suis dicens onerantes iumenta ite in terram Chanaan 18et tollite inde patrem vestrum et cognationem et venite ad me et ego dabo vobis omnia bona Aegypti ut comedatis medullam terrae 19praecipe etiam ut tollant plaustra de terra Aegypti ad subvectionem parvulorum suorum et coniugum ac dicito tollite patrem vestrum et properate quantocius venientes 20ne dimittatis quicquam de supellectili vestra quia omnes opes Aegypti vestrae erunt 21fecerunt filii Israhel ut eis mandatum fuerat quibus dedit Ioseph plaustra secundum Pharaonis imperium et cibaria in itinere 22singulisque proferri iussit binas stolas Beniamin vero dedit trecentos argenteos cum quinque stolis optimis 23tantundem pecuniae et vestium mittens patri suo addens eis asinos decem qui subveherent ex omnibus divitiis Aegypti et totidem asinas triticum in itinere panesque portantes 24dimisit ergo fratres suos et proficiscentibus ait ne irascamini in via 25qui ascendentes ex Aegypto venerunt in terram Chanaan ad patrem suum Iacob 26et nuntiaverunt ei dicentes Ioseph vivit et ipse dominatur in omni terra Aegypti quo audito quasi de gravi somno evigilans tamen non credebat eis 27illi contra referebant omnem ordinem rei cumque vidisset plaustra et universa quae miserat revixit spiritus eius 28et ait sufficit mihi si adhuc Ioseph filius meus vivit vadam et videbo illum antequam moriar

Chapter 46

1profectusque Israhel cum omnibus quae habebat venit ad puteum Iuramenti et mactatis ibi victimis Deo patris sui Isaac 2audivit eum per visionem nocte vocantem se et dicentem sibi Iacob Iacob cui respondit ecce adsum 3ait illi Deus ego sum Fortissimus Deus patris tui noli timere et descende in Aegyptum quia in gentem magnam faciam te ibi 4ego descendam tecum illuc et ego inde adducam te revertentem Ioseph quoque ponet manum suam super oculos tuos 5surrexit Iacob a puteo Iuramenti tuleruntque eum filii cum parvulis et uxoribus suis in plaustris quae miserat Pharao ad portandum senem 6et omnia quae possederat in terra Chanaan venitque in Aegyptum cum omni semine suo 7filii eius et nepotes filiae et cuncta simul progenies 8haec sunt autem nomina filiorum Israhel qui ingressi sunt in Aegyptum ipse cum liberis suis primogenitus Ruben 9filii Ruben Enoch et Phallu et Esrom et Charmi 10filii Symeon Iemuhel et Iamin et Ahod et Iachin et Saher et Saul filius Chananitidis 11filii Levi Gerson Caath et Merari 12filii Iuda Her et Onan et Sela et Phares et Zara mortui sunt autem Her et Onan in terra Chanaan natique sunt filii Phares Esrom et Amul 13filii Isachar Thola et Phua et Iob et Semron 14filii Zabulon Sared et Helon et Iahelel 15hii filii Liae quos genuit in Mesopotamiam Syriae cum Dina filia sua omnes animae filiorum eius et filiarum triginta tres 16filii Gad Sephion et Haggi Suni et Esebon Heri et Arodi et Areli 17filii Aser Iamne et Iesua et Iesui et Beria Sara quoque soror eorum filii Beria Heber et Melchihel 18hii filii Zelphae quam dedit Laban Liae filiae suae et hos genuit Iacob sedecim animas 19filii Rahel uxoris Iacob Ioseph et Beniamin 20natique sunt Ioseph filii in terra Aegypti quos genuit ei Aseneth filia Putiphare sacerdotis Heliopoleos Manasses et Ephraim 21filii Beniamin Bela et Bechor et Asbel Gera et Naaman et Ehi et Ros Mophim et Opphim et Ared 22hii filii Rahel quos genuit Iacob omnes animae quattuordecim 23filii Dan Usim 24filii Nepthalim Iasihel et Guni et Hieser et Sallem 25hii filii Balae quam dedit Laban Raheli filiae suae et hos genuit Iacob omnes animae septem 26cunctae animae quae ingressae sunt cum Iacob in Aegyptum et egressae de femore illius absque uxoribus filiorum sexaginta sex 27filii autem Ioseph qui nati sunt ei in terra Aegypti animae duae omnis anima domus Iacob quae ingressa est Aegyptum fuere septuaginta 28misit autem Iudam ante se ad Ioseph ut nuntiaret ei et ille occurreret in Gessen 29quo cum pervenisset iuncto Ioseph curru suo ascendit obviam patri ad eundem locum vidensque eum inruit super collum eius et inter amplexus flevit 30dixitque pater ad Ioseph iam laetus moriar quia vidi faciem tuam et superstitem te relinquo 31et ille locutus est ad fratres et ad omnem domum patris sui ascendam et nuntiabo Pharaoni dicamque ei fratres mei et domus patris mei qui erant in terra Chanaan venerunt ad me 32et sunt viri pastores ovium curamque habent alendorum gregum pecora sua et armenta et omnia quae habere potuerunt adduxerunt secum 33cumque vocaverit vos et dixerit quod est opus vestrum 34respondebitis viri pastores sumus servi tui ab infantia nostra usque in praesens et nos et patres nostri haec autem dicetis ut habitare possitis in terra Gessen quia detestantur Aegyptii omnes pastores ovium

Chapter 47

1ingressus ergo Ioseph nuntiavit Pharaoni dicens pater meus et fratres oves eorum et armenta et cuncta quae possident venerunt de terra Chanaan et ecce consistunt in terra Gessen 2extremos quoque fratrum suorum quinque viros statuit coram rege 3quos ille interrogavit quid habetis operis responderunt pastores ovium sumus servi tui et nos et patres nostri 4ad peregrinandum in terra tua venimus quoniam non est herba gregibus servorum tuorum ingravescente fame in regione Chanaan petimusque ut esse nos iubeas servos tuos in terra Gessen 5dixit itaque rex ad Ioseph pater tuus et fratres tui venerunt ad te 6terra Aegypti in conspectu tuo est in optimo loco fac habitare eos et trade eis terram Gessen quod si nosti esse in eis viros industrios constitue illos magistros pecorum meorum 7post haec introduxit Ioseph patrem suum ad regem et statuit eum coram eo qui benedicens illi 8et interrogatus ab eo quot sunt dies annorum vitae tuae 9respondit dies peregrinationis vitae meae centum triginta annorum sunt parvi et mali et non pervenerunt usque ad dies patrum meorum quibus peregrinati sunt 10et benedicto rege egressus est foras 11Ioseph vero patri et fratribus suis dedit possessionem in Aegypto in optimo loco terrae solo Ramesses ut praeceperat Pharao 12et alebat eos omnemque domum patris sui praebens cibaria singulis 13in toto enim orbe panis deerat et oppresserat fames terram maxime Aegypti et Chanaan 14e quibus omnem pecuniam congregavit pro venditione frumenti et intulit eam in aerarium regis 15cumque defecisset emptoris pretium venit cuncta Aegyptus ad Ioseph dicens da nobis panes quare morimur coram te deficiente pecunia 16quibus ille respondit adducite pecora vestra et dabo vobis pro eis cibos si pretium non habetis 17quae cum adduxissent dedit eis alimenta pro equis et ovibus et bubus et asinis sustentavitque eos illo anno pro commutatione pecorum 18veneruntque anno secundo et dixerunt ei non celamus dominum nostrum quod deficiente pecunia pecora simul defecerint nec clam te est quod absque corporibus et terra nihil habeamus 19cur ergo morimur te vidente et nos et terra nostra tui erimus eme nos in servitutem regiam et praebe semina ne pereunte cultore redigatur terra in solitudinem 20emit igitur Ioseph omnem terram Aegypti vendentibus singulis possessiones suas prae magnitudine famis subiecitque eam Pharaoni 21et cunctos populos eius a novissimis terminis Aegypti usque ad extremos fines eius 22praeter terram sacerdotum quae a rege tradita fuerat eis quibus et statuta cibaria ex horreis publicis praebebantur et idcirco non sunt conpulsi vendere possessiones suas 23dixit ergo Ioseph ad populos en ut cernitis et vos et terram vestram Pharao possidet accipite semina et serite agros 24ut fruges habere possitis quintam partem regi dabitis quattuor reliquas permitto vobis in sementem et in cibos famulis et liberis vestris 25qui responderunt salus nostra in manu tua est respiciat nos tantum dominus noster et laeti serviemus regi 26ex eo tempore usque in praesentem diem in universa terra Aegypti regibus quinta pars solvitur et factum est quasi in legem absque terra sacerdotali quae libera ab hac condicione fuit 27habitavit ergo Israhel in Aegypto id est in terra Gessen et possedit eam auctusque est et multiplicatus nimis 28et vixit in ea decem et septem annis factique sunt omnes dies vitae illius centum quadraginta septem annorum 29cumque adpropinquare cerneret mortis diem vocavit filium suum Ioseph et dixit ad eum si inveni gratiam in conspectu tuo pone manum sub femore meo et facies mihi misericordiam et veritatem ut non sepelias me in Aegypto 30sed dormiam cum patribus meis et auferas me de hac terra condasque in sepulchro maiorum cui respondit Ioseph ego faciam quod iussisti 31et ille iura ergo inquit mihi quo iurante adoravit Israhel Deum conversus ad lectuli caput

Chapter 48

1his ita transactis nuntiatum est Ioseph quod aegrotaret pater eius qui adsumptis duobus filiis Manasse et Ephraim ire perrexit 2dictumque est seni ecce filius tuus Ioseph venit ad te qui confortatus sedit in lectulo 3et ingresso ad se ait Deus omnipotens apparuit mihi in Luza quae est in terra Chanaan benedixitque mihi 4et ait ego te augebo et multiplicabo et faciam in turbas populorum daboque tibi terram hanc et semini tuo post te in possessionem sempiternam 5duo igitur filii tui qui nati sunt tibi in terra Aegypti antequam huc venirem ad te mei erunt Ephraim et Manasses sicut Ruben et Symeon reputabuntur mihi 6reliquos autem quos genueris post eos tui erunt et nomine fratrum suorum vocabuntur in possessionibus suis 7mihi enim quando veniebam de Mesopotamiam mortua est Rahel in terra Chanaan in ipso itinere eratque vernum tempus et ingrediebar Ephratam et sepelivi eam iuxta viam Ephratae quae alio nomine appellatur Bethleem 8videns autem filios eius dixit ad eum qui sunt isti 9respondit filii mei sunt quos dedit mihi Deus in hoc loco adduc inquit eos ad me ut benedicam illis 10oculi enim Israhel caligabant prae nimia senectute et clare videre non poterat adplicitosque ad se deosculatus et circumplexus 11dixit ad filium non sum fraudatus aspectu tuo insuper ostendit mihi Deus semen tuum 12cumque tulisset eos Ioseph de gremio patris adoravit pronus in terram 13et posuit Ephraim ad dexteram suam id est ad sinistram Israhel Manassen vero in sinistra sua ad dexteram scilicet patris adplicuitque ambos ad eum 14qui extendens manum dextram posuit super caput Ephraim iunioris fratris sinistram autem super caput Manasse qui maior natu erat commutans manus 15benedixitque Ioseph filio suo et ait Deus in cuius conspectu ambulaverunt patres mei Abraham et Isaac Deus qui pascit me ab adulescentia mea usque in praesentem diem 16angelus qui eruit me de cunctis malis benedicat pueris et invocetur super eos nomen meum nomina quoque patrum meorum Abraham et Isaac et crescant in multitudinem super terram 17videns autem Ioseph quod posuisset pater suus dexteram manum super caput Ephraim graviter accepit et adprehensam patris manum levare conatus est de capite Ephraim et transferre super caput Manasse 18dixitque ad patrem non ita convenit pater quia hic est primogenitus pone dexteram tuam super caput eius 19qui rennuens ait scio fili mi scio et iste quidem erit in populos et multiplicabitur sed frater eius iunior maior illo erit et semen illius crescet in gentes 20benedixitque eis in ipso tempore dicens in te benedicetur Israhel atque dicetur faciat tibi Deus sicut Ephraim et sicut Manasse constituitque Ephraim ante Manassen 21et ait ad Ioseph filium suum en ego morior et erit Deus vobiscum reducetque vos ad terram patrum vestrorum 22do tibi partem unam extra fratres tuos quam tuli de manu Amorrei in gladio et arcu meo

Chapter 49

1vocavit autem Iacob filios suos et ait eis congregamini ut adnuntiem quae ventura sunt vobis diebus novissimis 2congregamini et audite filii Iacob audite Israhel patrem vestrum 3Ruben primogenitus meus tu fortitudo mea et principium doloris mei prior in donis maior imperio 4effusus es sicut aqua non crescas quia ascendisti cubile patris tui et maculasti stratum eius 5Symeon et Levi fratres vasa iniquitatis bellantia 6in consilio eorum ne veniat anima mea et in coetu illorum non sit gloria mea quia in furore suo occiderunt virum et in voluntate sua suffoderunt murum 7maledictus furor eorum quia pertinax et indignatio illorum quia dura dividam eos in Iacob et dispergam illos in Israhel 8Iuda te laudabunt fratres tui manus tua in cervicibus inimicorum tuorum adorabunt te filii patris tui 9catulus leonis Iuda a praeda fili mi ascendisti requiescens accubuisti ut leo et quasi leaena quis suscitabit eum 10non auferetur sceptrum de Iuda et dux de femoribus eius donec veniat qui mittendus est et ipse erit expectatio gentium 11ligans ad vineam pullum suum et ad vitem o fili mi asinam suam lavabit vino stolam suam et sanguine uvae pallium suum 12pulchriores oculi eius vino et dentes lacte candidiores 13Zabulon in litore maris habitabit et in statione navium pertingens usque ad Sidonem 14Isachar asinus fortis accubans inter terminos 15vidit requiem quod esset bona et terram quod optima et subposuit umerum suum ad portandum factusque est tributis serviens 16Dan iudicabit populum suum sicut et alia tribus Israhel 17fiat Dan coluber in via cerastes in semita mordens ungulas equi ut cadat ascensor eius retro 18salutare tuum expectabo Domine 19Gad accinctus proeliabitur ante eum et ipse accingetur retrorsum 20Aser pinguis panis eius et praebebit delicias regibus 21Nepthalim cervus emissus et dans eloquia pulchritudinis 22filius adcrescens Ioseph filius adcrescens et decorus aspectu filiae discurrerunt super murum 23sed exasperaverunt eum et iurgati sunt invideruntque illi habentes iacula 24sedit in forti arcus eius et dissoluta sunt vincula brachiorum et manuum illius per manus potentis Iacob inde pastor egressus est lapis Israhel 25Deus patris tui erit adiutor tuus et Omnipotens benedicet tibi benedictionibus caeli desuper benedictionibus abyssi iacentis deorsum benedictionibus uberum et vulvae 26benedictiones patris tui confortatae sunt benedictionibus patrum eius donec veniret desiderium collium aeternorum fiant in capite Ioseph et in vertice nazarei inter fratres suos 27Beniamin lupus rapax mane comedet praedam et vespere dividet spolia 28omnes hii in tribubus Israhel duodecim haec locutus est eis pater suus benedixitque singulis benedictionibus propriis 29et praecepit eis dicens ego congregor ad populum meum sepelite me cum patribus meis in spelunca duplici quae est in agro Ephron Hetthei 30contra Mambre in terra Chanaan quam emit Abraham cum agro ab Ephron Hettheo in possessionem sepulchri 31ibi sepelierunt eum et Sarram uxorem eius ibi sepultus est Isaac cum Rebecca coniuge ibi et Lia condita iacet 32finitisque mandatis quibus filios instruebat collegit pedes suos super lectulum et obiit adpositusque est ad populum suum

Chapter 50

1quod cernens Ioseph ruit super faciem patris flens et deosculans eum 2praecepitque servis suis medicis ut aromatibus condirent patrem 3quibus iussa explentibus transierunt quadraginta dies iste quippe mos erat cadaverum conditorum flevitque eum Aegyptus septuaginta diebus 4et expleto planctus tempore locutus est Ioseph ad familiam Pharaonis si inveni gratiam in conspectu vestro loquimini in auribus Pharaonis 5eo quod pater meus adiuraverit me dicens en morior in sepulchro meo quod fodi mihi in terra Chanaan sepelies me ascendam igitur et sepeliam patrem meum ac revertar 6dixitque ei Pharao ascende et sepeli patrem tuum sicut adiuratus es 7quo ascendente ierunt cum eo omnes senes domus Pharaonis cunctique maiores natu terrae Aegypti 8domus Ioseph cum fratribus suis absque parvulis et gregibus atque armentis quae dereliquerant in terra Gessen 9habuit quoque in comitatu currus et equites et facta est turba non modica 10veneruntque ad aream Atad quae sita est trans Iordanem ubi celebrantes exequias planctu magno atque vehementi impleverunt septem dies 11quod cum vidissent habitatores terrae Chanaan dixerunt planctus magnus est iste Aegyptiis et idcirco appellaverunt nomen loci illius Planctus Aegypti 12fecerunt ergo filii Iacob sicut praeceperat eis 13et portantes eum in terram Chanaan sepelierunt in spelunca duplici quam emerat Abraham cum agro in possessionem sepulchri ab Ephron Hettheo contra faciem Mambre 14reversusque est Ioseph in Aegyptum cum fratribus suis et omni comitatu sepulto patre 15quo mortuo timentes fratres eius et mutuo conloquentes ne forte memor sit iniuriae quam passus est et reddat nobis malum omne quod fecimus 16mandaverunt ei pater tuus praecepit nobis antequam moreretur 17ut haec tibi verbis illius diceremus obsecro ut obliviscaris sceleris fratrum tuorum et peccati atque malitiae quam exercuerunt in te nos quoque oramus ut servis Dei patris tui dimittas iniquitatem hanc quibus auditis flevit Ioseph 18veneruntque ad eum fratres sui et proni in terram dixerunt servi tui sumus 19quibus ille respondit nolite timere num Dei possumus rennuere voluntatem 20vos cogitastis de me malum et Deus vertit illud in bonum ut exaltaret me sicut inpraesentiarum cernitis et salvos faceret multos populos 21nolite metuere ego pascam vos et parvulos vestros consolatusque est eos et blande ac leniter est locutus 22et habitavit in Aegypto cum omni domo patris sui vixitque centum decem annis et vidit Ephraim filios usque ad tertiam generationem filii quoque Machir filii Manasse nati sunt in genibus Ioseph 23quibus transactis locutus est fratribus suis post mortem meam Deus visitabit vos et ascendere faciet de terra ista ad terram quam iuravit Abraham Isaac et Iacob 24cumque adiurasset eos atque dixisset Deus visitabit vos asportate vobiscum ossa mea de loco isto

Exodus

Chapter 1

1haec sunt nomina filiorum Israhel qui ingressi sunt Aegyptum cum Iacob singuli cum domibus suis introierunt 2Ruben Symeon Levi Iuda 3Isachar Zabulon et Beniamin 4Dan et Nepthalim Gad et Aser 5erant igitur omnes animae eorum qui egressi sunt de femore Iacob septuaginta Ioseph autem in Aegypto erat 6quo mortuo et universis fratribus eius omnique cognatione illa 7filii Israhel creverunt et quasi germinantes multiplicati sunt ac roborati nimis impleverunt terram 8surrexit interea rex novus super Aegyptum qui ignorabat Ioseph 9et ait ad populum suum ecce populus filiorum Israhel multus et fortior nobis 10venite sapienter opprimamus eum ne forte multiplicetur et si ingruerit contra nos bellum addatur inimicis nostris expugnatisque nobis egrediatur e terra 11praeposuit itaque eis magistros operum ut adfligerent eos oneribus aedificaveruntque urbes tabernaculorum Pharaoni Phiton et Ramesses 12quantoque opprimebant eos tanto magis multiplicabantur et crescebant 13oderantque filios Israhel Aegyptii et adfligebant inludentes eis 14atque ad amaritudinem perducebant vitam eorum operibus duris luti et lateris omnique famulatu quo in terrae operibus premebantur 15dixit autem rex Aegypti obsetricibus Hebraeorum quarum una vocabatur Sephra altera Phua 16praecipiens eis quando obsetricabitis Hebraeas et partus tempus advenerit si masculus fuerit interficite illum si femina reservate 17timuerunt autem obsetrices Deum et non fecerunt iuxta praeceptum regis Aegypti sed conservabant mares 18quibus ad se accersitis rex ait quidnam est hoc quod facere voluistis ut pueros servaretis 19quae responderunt non sunt hebraeae sicut aegyptiae mulieres ipsae enim obsetricandi habent scientiam et priusquam veniamus ad eas pariunt 20bene ergo fecit Deus obsetricibus et crevit populus confortatusque est nimis 21et quia timuerant obsetrices Deum aedificavit illis domos 22praecepit autem Pharao omni populo suo dicens quicquid masculini sexus natum fuerit in flumen proicite quicquid feminei reservate

Chapter 2

1egressus est post haec vir de domo Levi accepta uxore stirpis suae 2quae concepit et peperit filium et videns eum elegantem abscondit tribus mensibus 3cumque iam celare non posset sumpsit fiscellam scirpeam et linivit eam bitumine ac pice posuitque intus infantulum et exposuit eum in carecto ripae fluminis 4stante procul sorore eius et considerante eventum rei 5ecce autem descendebat filia Pharaonis ut lavaretur in flumine et puellae eius gradiebantur per crepidinem alvei quae cum vidisset fiscellam in papyrione misit unam e famulis suis et adlatam 6aperiens cernensque in ea parvulum vagientem miserta eius ait de infantibus Hebraeorum est 7cui soror pueri vis inquit ut vadam et vocem tibi hebraeam mulierem quae nutrire possit infantulum 8respondit vade perrexit puella et vocavit matrem eius 9ad quam locuta filia Pharaonis accipe ait puerum istum et nutri mihi ego tibi dabo mercedem tuam suscepit mulier et nutrivit puerum adultumque tradidit filiae Pharaonis 10quem illa adoptavit in locum filii vocavitque nomen eius Mosi dicens quia de aqua tuli eum 11in diebus illis postquam creverat Moses egressus ad fratres suos vidit adflictionem eorum et virum aegyptium percutientem quendam de Hebraeis fratribus suis 12cumque circumspexisset huc atque illuc et nullum adesse vidisset percussum Aegyptium abscondit sabulo 13et egressus die altero conspexit duos Hebraeos rixantes dixitque ei qui faciebat iniuriam quare percutis proximum tuum 14qui respondit quis constituit te principem et iudicem super nos num occidere me tu dicis sicut occidisti Aegyptium timuit Moses et ait quomodo palam factum est verbum istud 15audivitque Pharao sermonem hunc et quaerebat occidere Mosen qui fugiens de conspectu eius moratus est in terra Madian et sedit iuxta puteum 16erant sacerdoti Madian septem filiae quae venerunt ad hauriendas aquas et impletis canalibus adaquare cupiebant greges patris sui 17supervenere pastores et eiecerunt eas surrexitque Moses et defensis puellis adaquavit oves earum 18quae cum revertissent ad Raguhel patrem suum dixit ad eas cur velocius venistis solito 19responderunt vir aegyptius liberavit nos de manu pastorum insuper et hausit aquam nobiscum potumque dedit ovibus 20at ille ubi est inquit quare dimisistis hominem vocate eum ut comedat panem 21iuravit ergo Moses quod habitaret cum eo accepitque Sefforam filiam eius 22quae peperit filium quem vocavit Gersam dicens advena fui in terra aliena 23post multum temporis mortuus est rex Aegypti et ingemescentes filii Israhel propter opera vociferati sunt ascenditque clamor eorum ad Deum ab operibus 24et audivit gemitum eorum ac recordatus foederis quod pepigerat cum Abraham et Isaac et Iacob 25respexit filios Israhel et cognovit eos

Chapter 3

1Moses autem pascebat oves Iethro cognati sui sacerdotis Madian cumque minasset gregem ad interiora deserti venit ad montem Dei Horeb 2apparuitque ei Dominus in flamma ignis de medio rubi et videbat quod rubus arderet et non conbureretur 3dixit ergo Moses vadam et videbo visionem hanc magnam quare non conburatur rubus 4cernens autem Dominus quod pergeret ad videndum vocavit eum de medio rubi et ait Moses Moses qui respondit adsum 5at ille ne adpropies inquit huc solve calciamentum de pedibus tuis locus enim in quo stas terra sancta est 6et ait ego sum Deus patris tui Deus Abraham Deus Isaac Deus Iacob abscondit Moses faciem suam non enim audebat aspicere contra Deum 7cui ait Dominus vidi adflictionem populi mei in Aegypto et clamorem eius audivi propter duritiam eorum qui praesunt operibus 8et sciens dolorem eius descendi ut liberarem eum de manibus Aegyptiorum et educerem de terra illa in terram bonam et spatiosam in terram quae fluit lacte et melle ad loca Chananei et Hetthei et Amorrei Ferezei et Evei et Iebusei 9clamor ergo filiorum Israhel venit ad me vidique adflictionem eorum qua ab Aegyptiis opprimuntur 10sed veni mittam te ad Pharaonem ut educas populum meum filios Israhel de Aegypto 11dixit Moses ad Deum quis ego sum ut vadam ad Pharaonem et educam filios Israhel de Aegypto 12qui dixit ei ero tecum et hoc habebis signum quod miserim te cum eduxeris populum de Aegypto immolabis Deo super montem istum 13ait Moses ad Deum ecce ego vadam ad filios Israhel et dicam eis Deus patrum vestrorum misit me ad vos si dixerint mihi quod est nomen eius quid dicam eis 14dixit Deus ad Mosen ego sum qui sum ait sic dices filiis Israhel qui est misit me ad vos 15dixitque iterum Deus ad Mosen haec dices filiis Israhel Dominus Deus patrum vestrorum Deus Abraham Deus Isaac et Deus Iacob misit me ad vos hoc nomen mihi est in aeternum et hoc memoriale meum in generationem et generatione 16vade congrega seniores Israhel et dices ad eos Dominus Deus patrum vestrorum apparuit mihi Deus Abraham et Deus Isaac et Deus Iacob dicens visitans visitavi vos et omnia quae acciderunt vobis in Aegypto 17et dixi ut educam vos de adflictione Aegypti in terram Chananei et Hetthei et Amorrei Ferezei et Evei et Iebusei ad terram fluentem lacte et melle 18et audient vocem tuam ingredierisque tu et seniores Israhel ad regem Aegypti et dices ad eum Dominus Deus Hebraeorum vocavit nos ibimus viam trium dierum per solitudinem ut immolemus Domino Deo nostro 19sed ego scio quod non dimittet vos rex Aegypti ut eatis nisi per manum validam 20extendam enim manum meam et percutiam Aegyptum in cunctis mirabilibus meis quae facturus sum in medio eorum post haec dimittet vos 21daboque gratiam populo huic coram Aegyptiis et cum egrediemini non exibitis vacui 22sed postulabit mulier a vicina sua et ab hospita vasa argentea et aurea ac vestes ponetisque eas super filios et filias vestras et spoliabitis Aegyptum

Chapter 4

1respondens Moses ait non credent mihi neque audient vocem meam sed dicent non apparuit tibi Dominus 2dixit ergo ad eum quid est hoc quod tenes in manu tua respondit virga 3ait proice eam in terram proiecit et versa est in colubrum ita ut fugeret Moses 4dixitque Dominus extende manum tuam et adprehende caudam eius extendit et tenuit versaque est in virgam 5ut credant inquit quod apparuerit tibi Dominus Deus patrum tuorum Deus Abraham Deus Isaac Deus Iacob 6dixitque Dominus rursum mitte manum in sinum tuum quam cum misisset in sinum protulit leprosam instar nivis 7retrahe ait manum in sinum tuum retraxit et protulit iterum et erat similis carni reliquae 8si non crediderint inquit tibi neque audierint sermonem signi prioris credent verbo signi sequentis 9quod si nec duobus quidem his signis crediderint neque audierint vocem tuam sume aquam fluminis et effunde eam super aridam et quicquid hauseris de fluvio vertetur in sanguinem 10ait Moses obsecro Domine non sum eloquens ab heri et nudius tertius et ex quo locutus es ad servum tuum inpeditioris et tardioris linguae sum 11dixit Dominus ad eum quis fecit os hominis aut quis fabricatus est mutum et surdum videntem et caecum nonne ego 12perge igitur et ego ero in ore tuo doceboque te quid loquaris 13at ille obsecro inquit Domine mitte quem missurus es 14iratus Dominus in Mosen ait Aaron frater tuus Levites scio quod eloquens sit ecce ipse egreditur in occursum tuum vidensque te laetabitur corde 15loquere ad eum et pone verba mea in ore eius ego ero in ore tuo et in ore illius et ostendam vobis quid agere debeatis 16ipse loquetur pro te ad populum et erit os tuum tu autem eris ei in his quae ad Deum pertinent 17virgam quoque hanc sume in manu tua in qua facturus es signa 18abiit Moses et reversus est ad Iethro cognatum suum dixitque ei vadam et revertar ad fratres meos in Aegyptum ut videam si adhuc vivunt cui ait Iethro vade in pace 19dixit ergo Dominus ad Mosen in Madian vade revertere in Aegyptum mortui sunt omnes qui quaerebant animam tuam 20tulit Moses uxorem et filios suos et inposuit eos super asinum reversusque est in Aegyptum portans virgam Dei in manu sua 21dixitque ei Dominus revertenti in Aegyptum vide ut omnia ostenta quae posui in manu tua facias coram Pharaone ego indurabo cor eius et non dimittet populum 22dicesque ad eum haec dicit Dominus filius meus primogenitus meus Israhel 23dixi tibi dimitte filium meum ut serviat mihi et noluisti dimittere eum ecce ego interficiam filium tuum primogenitum 24cumque esset in itinere in diversorio occurrit ei Dominus et volebat occidere eum 25tulit ilico Seffora acutissimam petram et circumcidit praeputium filii sui tetigitque pedes eius et ait sponsus sanguinum tu mihi es 26et dimisit eum postquam dixerat sponsus sanguinum ob circumcisionem 27dixit autem Dominus ad Aaron vade in occursum Mosi in deserto qui perrexit ei obviam in montem Dei et osculatus est eum 28narravitque Moses Aaron omnia verba Domini quibus miserat eum et signa quae mandaverat 29veneruntque simul et congregaverunt cunctos seniores filiorum Israhel 30locutusque est Aaron omnia verba quae dixerat Dominus ad Mosen et fecit signa coram populo 31et credidit populus audieruntque quod visitasset Dominus filios Israhel et quod respexisset adflictionem eorum et proni adoraverunt

Chapter 5

1post haec ingressi sunt Moses et Aaron et dixerunt Pharaoni haec dicit Dominus Deus Israhel dimitte populum meum ut sacrificet mihi in deserto 2at ille respondit quis est Dominus ut audiam vocem eius et dimittam Israhel nescio Dominum et Israhel non dimittam 3dixerunt Deus Hebraeorum vocavit nos ut eamus viam trium dierum in solitudinem et sacrificemus Domino Deo nostro ne forte accidat nobis pestis aut gladius 4ait ad eos rex Aegypti quare Moses et Aaron sollicitatis populum ab operibus suis ite ad onera vestra 5dixitque Pharao multus est populus terrae videtis quod turba succreverit quanto magis si dederitis eis requiem ab operibus 6praecepit ergo in die illo praefectis operum et exactoribus populi dicens 7nequaquam ultra dabitis paleas populo ad conficiendos lateres sicut prius sed ipsi vadant et colligant stipulam 8et mensuram laterum quos prius faciebant inponetis super eos nec minuetis quicquam vacant enim et idcirco vociferantur dicentes eamus et sacrificemus Deo nostro 9opprimantur operibus et expleant ea ut non adquiescant verbis mendacibus 10igitur egressi praefecti operum et exactores ad populum dixerunt sic dicit Pharao non do vobis paleas 11ite et colligite sicubi invenire potueritis nec minuetur quicquam de opere vestro 12dispersusque est populus per omnem terram Aegypti ad colligendas paleas 13praefecti quoque operum instabant dicentes conplete opus vestrum cotidie ut prius facere solebatis quando dabantur vobis paleae 14flagellatique sunt qui praeerant operibus filiorum Israhel ab exactoribus Pharaonis dicentibus quare non impletis mensuram laterum sicut prius nec heri nec hodie 15veneruntque praepositi filiorum Israhel et vociferati sunt ad Pharaonem dicentes cur ita agis contra servos tuos 16paleae non dantur nobis et lateres similiter imperantur en famuli tui flagellis caedimur et iniuste agitur contra populum tuum 17qui ait vacatis otio et idcirco dicitis eamus et sacrificemus Domino 18ite ergo et operamini paleae non dabuntur vobis et reddetis consuetum numerum laterum 19videbantque se praepositi filiorum Israhel in malo eo quod diceretur eis non minuetur quicquam de lateribus per singulos dies 20occurreruntque Mosi et Aaron qui stabant ex adverso egredientes a Pharaone 21et dixerunt ad eos videat Dominus et iudicet quoniam fetere fecistis odorem nostrum coram Pharao et servis eius et praebuistis ei gladium ut occideret nos 22reversusque Moses ad Dominum ait Domine cur adflixisti populum istum quare misisti me 23ex eo enim quo ingressus sum ad Pharaonem ut loquerer nomine tuo adflixit populum tuum et non liberasti eos

Chapter 6

1dixit Dominus ad Mosen nunc videbis quae facturus sum Pharaoni per manum enim fortem dimittet eos et in manu robusta eiciet illos de terra sua 2locutusque est Dominus ad Mosen dicens ego Dominus 3qui apparui Abraham Isaac et Iacob in Deo omnipotente et nomen meum Adonai non indicavi eis 4pepigique cum eis foedus ut darem illis terram Chanaan terram peregrinationis eorum in qua fuerunt advenae 5ego audivi gemitum filiorum Israhel quo Aegyptii oppresserunt eos et recordatus sum pacti mei 6ideo dic filiis Israhel ego Dominus qui educam vos de ergastulo Aegyptiorum et eruam de servitute ac redimam in brachio excelso et iudiciis magnis 7et adsumam vos mihi in populum et ero vester Deus scietisque quod ego sim Dominus Deus vester qui eduxerim vos de ergastulo Aegyptiorum 8et induxerim in terram super quam levavi manum meam ut darem eam Abraham Isaac et Iacob daboque illam vobis possidendam ego Dominus 9narravit ergo Moses omnia filiis Israhel qui non adquieverunt ei propter angustiam spiritus et opus durissimum 10locutusque est Dominus ad Mosen dicens 11ingredere et loquere ad Pharao regem Aegypti ut dimittat filios Israhel de terra sua 12respondit Moses coram Domino ecce filii Israhel non me audiunt et quomodo audiet me Pharao praesertim cum sim incircumcisus labiis 13locutus est Dominus ad Mosen et Aaron et dedit mandatum ad filios Israhel et ad Pharao regem Aegypti ut educerent filios Israhel de terra Aegypti 14isti sunt principes domorum per familias suas filii Ruben primogeniti Israhelis Enoch et Phallu Aesrom et Charmi 15hae cognationes Ruben filii Symeon Iamuhel et Iamin et Aod Iachin et Soer et Saul filius Chananitidis hae progenies Symeon 16et haec nomina filiorum Levi per cognationes suas Gerson et Caath et Merari anni autem vitae Levi fuerunt centum triginta septem 17filii Gerson Lobeni et Semei per cognationes suas 18filii Caath Amram et Isuar et Hebron et Ozihel annique vitae Caath centum triginta tres 19filii Merari Mooli et Musi hae cognationes Levi per familias suas 20accepit autem Amram uxorem Iocabed patruelem suam quae peperit ei Aaron et Mosen fueruntque anni vitae Amram centum triginta septem 21filii quoque Isuar Core et Napheg et Zechri 22filii quoque Ozihel Misahel et Elsaphan et Sethri 23accepit autem Aaron uxorem Elisabe filiam Aminadab sororem Naasson quae peperit ei Nadab et Abiu et Eleazar et Ithamar 24filii quoque Core Asir et Helcana et Abiasab hae sunt cognationes Coritarum 25at vero Eleazar filius Aaron accepit uxorem de filiabus Phutihel quae peperit ei Finees hii sunt principes familiarum leviticarum per cognationes suas 26iste est Aaron et Moses quibus praecepit Dominus ut educerent filios Israhel de terra Aegypti per turmas suas 27hii sunt qui loquuntur ad Pharao regem Aegypti ut educant filios Israhel de Aegypto iste Moses et Aaron 28in die qua locutus est Dominus ad Mosen in terra Aegypti 29et locutus est Dominus ad Mosen dicens ego Dominus loquere ad Pharao regem Aegypti omnia quae ego loquor tibi 30et ait Moses coram Domino en incircumcisus labiis sum quomodo audiet me Pharao

Chapter 7

1dixitque Dominus ad Mosen ecce constitui te Deum Pharaonis Aaron frater tuus erit propheta tuus 2tu loqueris omnia quae mando tibi ille loquetur ad Pharaonem ut dimittat filios Israhel de terra sua 3sed ego indurabo cor eius et multiplicabo signa et ostenta mea in terra Aegypti 4et non audiet vos inmittamque manum meam super Aegyptum et educam exercitum et populum meum filios Israhel de terra Aegypti per iudicia maxima 5et scient Aegyptii quod ego sim Dominus qui extenderim manum meam super Aegyptum et eduxerim filios Israhel de medio eorum 6fecit itaque Moses et Aaron sicut praeceperat Dominus ita egerunt 7erat autem Moses octoginta annorum et Aaron octoginta trium quando locuti sunt ad Pharaonem 8dixitque Dominus ad Mosen et Aaron 9cum dixerit vobis Pharao ostendite signa dices ad Aaron tolle virgam tuam et proice eam coram Pharao ac vertatur in colubrum 10ingressi itaque Moses et Aaron ad Pharaonem fecerunt sicut praeceperat Dominus tulitque Aaron virgam coram Pharao et servis eius quae versa est in colubrum 11vocavit autem Pharao sapientes et maleficos et fecerunt etiam ipsi per incantationes aegyptias et arcana quaedam similiter 12proieceruntque singuli virgas suas quae versae sunt in dracones sed devoravit virga Aaron virgas eorum 13induratumque est cor Pharaonis et non audivit eos sicut praeceperat Dominus 14dixit autem Dominus ad Mosen ingravatum est cor Pharaonis non vult dimittere populum 15vade ad eum mane ecce egredietur ad aquas et stabis in occursum eius super ripam fluminis et virgam quae conversa est in draconem tolles in manu tua 16dicesque ad eum Dominus Deus Hebraeorum misit me ad te dicens dimitte populum meum ut mihi sacrificet in deserto et usque ad praesens audire noluisti 17haec igitur dicit Dominus in hoc scies quod Dominus sim ecce percutiam virga quae in manu mea est aquam fluminis et vertetur in sanguinem 18pisces quoque qui sunt in fluvio morientur et conputrescent aquae et adfligentur Aegyptii bibentes aquam fluminis 19dixit quoque Dominus ad Mosen dic ad Aaron tolle virgam tuam et extende manum tuam super aquas Aegypti et super fluvios eorum et rivos ac paludes et omnes lacus aquarum ut vertantur in sanguinem et sit cruor in omni terra Aegypti tam in ligneis vasis quam in saxeis 20feceruntque ita Moses et Aaron sicut praeceperat Dominus et elevans virgam percussit aquam fluminis coram Pharao et servis eius quae versa est in sanguinem 21et pisces qui erant in flumine mortui sunt conputruitque fluvius et non poterant Aegyptii bibere aquam fluminis et fuit sanguis in tota terra Aegypti 22feceruntque similiter malefici Aegyptiorum incantationibus suis et induratum est cor Pharaonis nec audivit eos sicut praeceperat Dominus 23avertitque se et ingressus est domum suam nec adposuit cor etiam hac vice 24foderunt autem omnes Aegyptii per circuitum fluminis aquam ut biberent non enim poterant bibere de aqua fluminis 25impletique sunt septem dies postquam percussit Dominus fluvium

Chapter 8

1dixitque Dominus ad Mosen ingredere ad Pharao et dices ad eum haec dicit Dominus dimitte populum meum ut sacrificet mihi 2sin autem nolueris dimittere ecce ego percutiam omnes terminos tuos ranis 3et ebulliet fluvius ranas quae ascendent et ingredientur domum tuam et cubiculum lectuli tui et super stratum tuum et in domos servorum tuorum et in populum tuum et in furnos tuos et in reliquias ciborum tuorum 4et ad te et ad populum tuum et ad omnes servos tuos intrabunt ranae 5dixitque Dominus ad Mosen dic Aaron extende manum tuam super fluvios et super rivos ac paludes et educ ranas super terram Aegypti 6extendit Aaron manum super aquas Aegypti et ascenderunt ranae operueruntque terram Aegypti 7fecerunt autem et malefici per incantationes suas similiter eduxeruntque ranas super terram Aegypti 8vocavit autem Pharao Mosen et Aaron et dixit orate Dominum ut auferat ranas a me et a populo meo et dimittam populum ut sacrificet Domino 9dixitque Moses Pharaoni constitue mihi quando deprecer pro te et pro servis tuis et pro populo tuo ut abigantur ranae a te et a domo tua et tantum in flumine remaneant 10qui respondit cras at ille iuxta verbum inquit tuum ut scias quoniam non est sicut Dominus Deus noster 11et recedent ranae a te et a domo tua et a servis tuis et a populo tuo tantum in flumine remanebunt 12egressique sunt Moses et Aaron a Pharaone et clamavit Moses ad Dominum pro sponsione ranarum quam condixerat Pharaoni 13fecitque Dominus iuxta verbum Mosi et mortuae sunt ranae de domibus et de villis et de agris 14congregaveruntque eas in inmensos aggeres et conputruit terra 15videns autem Pharao quod data esset requies ingravavit cor suum et non audivit eos sicut praeceperat Dominus 16dixitque Dominus ad Mosen loquere ad Aaron extende virgam tuam et percute pulverem terrae et sint scinifes in universa terra Aegypti 17feceruntque ita et extendit Aaron manu virgam tenens percussitque pulverem terrae et facti sunt scinifes in hominibus et in iumentis omnis pulvis terrae versus est in scinifes per totam terram Aegypti 18feceruntque similiter malefici incantationibus suis ut educerent scinifes et non potuerunt erantque scinifes tam in hominibus quam in iumentis 19et dixerunt malefici ad Pharao digitus Dei est induratumque est cor Pharaonis et non audivit eos sicut praeceperat Dominus 20dixit quoque Dominus ad Mosen consurge diluculo et sta coram Pharaone egreditur enim ad aquas et dices ad eum haec dicit Dominus dimitte populum meum ut sacrificet mihi 21quod si non dimiseris eum ecce ego inmittam in te et in servos tuos et in populum tuum et in domos tuas omne genus muscarum et implebuntur domus Aegyptiorum muscis diversi generis et in universa terra in qua fuerint 22faciamque mirabilem in die illa terram Gessen in qua populus meus est ut non sint ibi muscae et scias quoniam ego Dominus in medio terrae 23ponamque divisionem inter populum meum et populum tuum cras erit signum istud 24fecitque Dominus ita et venit musca gravissima in domos Pharaonis et servorum eius et in omnem terram Aegypti corruptaque est terra ab huiuscemodi muscis 25vocavit Pharao Mosen et Aaron et ait eis ite sacrificate Deo vestro in terra 26et ait Moses non potest ita fieri abominationes enim Aegyptiorum immolabimus Domino Deo nostro quod si mactaverimus ea quae colunt Aegyptii coram eis lapidibus nos obruent 27via trium dierum pergemus in solitudine et sacrificabimus Domino Deo nostro sicut praeceperit nobis 28dixitque Pharao ego dimittam vos ut sacrificetis Domino Deo vestro in deserto verumtamen longius ne abeatis rogate pro me 29et ait Moses egressus a te orabo Dominum et recedet musca a Pharaone et a servis et a populo eius cras verumtamen noli ultra fallere ut non dimittas populum sacrificare Domino 30egressusque Moses a Pharao oravit Dominum 31qui fecit iuxta verbum illius et abstulit muscas a Pharao et a servis et a populo eius non superfuit ne una quidem 32et ingravatum est cor Pharaonis ita ut ne hac quidem vice dimitteret populum

Chapter 9

1dixit autem Dominus ad Mosen ingredere ad Pharaonem et loquere ad eum haec dicit Dominus Deus Hebraeorum dimitte populum meum ut sacrificet mihi 2quod si adhuc rennuis et retines eos 3ecce manus mea erit super agros tuos et super equos et asinos et camelos et boves et oves pestis valde gravis 4et faciet Dominus mirabile inter possessiones Israhel et possessiones Aegyptiorum ut nihil omnino intereat ex his quae pertinent ad filios Israhel 5constituitque Dominus tempus dicens cras faciet Dominus verbum istud in terra 6fecit ergo Dominus verbum hoc altero die mortuaque sunt omnia animantia Aegyptiorum de animalibus vero filiorum Israhel nihil omnino periit 7et misit Pharao ad videndum nec erat quicquam mortuum de his quae possidebat Israhel ingravatumque est cor Pharaonis et non dimisit populum 8et dixit Dominus ad Mosen et Aaron tollite plenas manus cineris de camino et spargat illud Moses in caelum coram Pharao 9sitque pulvis super omnem terram Aegypti erunt enim in hominibus et in iumentis vulnera et vesicae turgentes in universa terra Aegypti 10tuleruntque cinerem de camino et steterunt contra Pharao et sparsit illud Moses in caelum factaque sunt vulnera vesicarum turgentium in hominibus et in iumentis 11nec poterant malefici stare coram Mosen propter vulnera quae in illis erant et in omni terra Aegypti 12induravitque Dominus cor Pharaonis et non audivit eos sicut locutus est Dominus ad Mosen 13dixit quoque Dominus ad Mosen mane consurge et sta coram Pharao et dices ad eum haec dicit Dominus Deus Hebraeorum dimitte populum meum ut sacrificet mihi 14quia in hac vice mittam omnes plagas meas super cor tuum super servos tuos et super populum tuum ut scias quod non sit similis mei in omni terra 15nunc enim extendens manum percutiam te et populum tuum peste peribisque de terra 16idcirco autem posui te ut ostendam in te fortitudinem meam et narretur nomen meum in omni terra 17adhuc retines populum meum et non vis eum dimittere 18en pluam hac ipsa hora cras grandinem multam nimis qualis non fuit in Aegypto a die qua fundata est usque in praesens tempus 19mitte ergo iam nunc et congrega iumenta tua et omnia quae habes in agro homines enim et iumenta et universa quae inventa fuerint foris nec congregata de agris cecideritque super ea grando morientur 20qui timuit verbum Domini de servis Pharao fecit confugere servos suos et iumenta in domos 21qui autem neglexit sermonem Domini dimisit servos suos et iumenta in agris 22et dixit Dominus ad Mosen extende manum tuam in caelum ut fiat grando in universa terra Aegypti super homines et super iumenta et super omnem herbam agri in terra Aegypti 23extenditque Moses virgam in caelum et Dominus dedit tonitrua et grandinem ac discurrentia fulgura super terram pluitque Dominus grandinem super terram Aegypti 24et grando et ignis inmixta pariter ferebantur tantaeque fuit magnitudinis quanta ante numquam apparuit in universa terra Aegypti ex quo gens illa condita est 25et percussit grando in omni terra Aegypti cuncta quae fuerunt in agris ab homine usque ad iumentum cunctam herbam agri percussit grando et omne lignum regionis confregit 26tantum in terra Gessen ubi erant filii Israhel grando non cecidit 27misitque Pharao et vocavit Mosen et Aaron dicens ad eos peccavi etiam nunc Dominus iustus ego et populus meus impii 28orate Dominum et desinant tonitrua Dei et grando ut dimittam vos et nequaquam hic ultra maneatis 29ait Moses cum egressus fuero de urbe extendam palmas meas ad Dominum et cessabunt tonitrua et grando non erit ut scias quia Domini est terra 30novi autem quod et tu et servi tui necdum timeatis Dominum Deum 31linum ergo et hordeum laesum est eo quod hordeum esset virens et linum iam folliculos germinaret 32triticum autem et far non sunt laesa quia serotina erant 33egressusque Moses a Pharaone et ex urbe tetendit manus ad Dominum et cessaverunt tonitrua et grando nec ultra stillavit pluvia super terram 34videns autem Pharao quod cessasset pluvia et grando et tonitrua auxit peccatum 35et ingravatum est cor eius et servorum illius et induratum nimis nec dimisit filios Israhel sicut praeceperat Dominus per manum Mosi

Chapter 10

1et dixit Dominus ad Mosen ingredere ad Pharao ego enim induravi cor eius et servorum illius ut faciam signa mea haec in eo 2et narres in auribus filii tui et nepotum tuorum quotiens contriverim Aegyptios et signa mea fecerim in eis et sciatis quia ego Dominus 3introierunt ergo Moses et Aaron ad Pharaonem et dixerunt ad eum haec dicit Dominus Deus Hebraeorum usquequo non vis subici mihi dimitte populum meum ut sacrificet mihi 4sin autem resistis et non vis dimittere eum ecce ego inducam cras lucustam in fines tuos 5quae operiat superficiem terrae nec quicquam eius appareat sed comedatur quod residuum fuit grandini conrodet enim omnia ligna quae germinant in agris 6et implebunt domos tuas et servorum tuorum et omnium Aegyptiorum quantam non viderunt patres tui et avi ex quo orti sunt super terram usque in praesentem diem avertitque se et egressus est a Pharaone 7dixerunt autem servi Pharaonis ad eum usquequo patiemur hoc scandalum dimitte homines ut sacrificent Domino Deo suo nonne vides quod perierit Aegyptus 8revocaveruntque Mosen et Aaron ad Pharaonem qui dixit eis ite sacrificate Domino Deo vestro quinam sunt qui ituri sunt 9ait Moses cum parvulis nostris et senibus pergemus cum filiis et filiabus cum ovibus et armentis est enim sollemnitas Domini nostri 10et respondit sic Dominus sit vobiscum quomodo ego dimittam vos et parvulos vestros cui dubium est quod pessime cogitetis 11non fiet ita sed ite tantum viri et sacrificate Domino hoc enim et ipsi petistis statimque eiecti sunt de conspectu Pharaonis 12dixit autem Dominus ad Mosen extende manum tuam super terram Aegypti ad lucustam ut ascendat super eam et devoret omnem herbam quae residua fuit grandini 13extendit Moses virgam super terram Aegypti et Dominus induxit ventum urentem tota illa die ac nocte et mane facto ventus urens levavit lucustas 14quae ascenderunt super universam terram Aegypti et sederunt in cunctis finibus Aegyptiorum innumerabiles quales ante illud tempus non fuerant nec postea futurae sunt 15operueruntque universam superficiem terrae vastantes omnia devorata est igitur herba terrae et quicquid pomorum in arboribus fuit quae grando dimiserat nihilque omnino virens relictum est in lignis et in herbis terrae in cuncta Aegypto 16quam ob rem festinus Pharao vocavit Mosen et Aaron et dixit eis peccavi in Dominum Deum vestrum et in vos 17sed nunc dimittite peccatum mihi etiam hac vice et rogate Dominum Deum vestrum ut auferat a me mortem istam 18egressusque est de conspectu Pharaonis et oravit Dominum 19qui flare fecit ventum ab occidente vehementissimum et arreptam lucustam proiecit in mare Rubrum non remansit ne una quidem in cunctis finibus Aegypti 20et induravit Dominus cor Pharaonis nec dimisit filios Israhel 21dixit autem Dominus ad Mosen extende manum tuam in caelum et sint tenebrae super terram Aegypti tam densae ut palpari queant 22extendit Moses manum in caelum et factae sunt tenebrae horribiles in universa terra Aegypti tribus diebus 23nemo vidit fratrem suum nec movit se de loco in quo erat ubicumque autem habitabant filii Israhel lux erat 24vocavitque Pharao Mosen et Aaron et dixit eis ite sacrificate Domino oves tantum vestrae et armenta remaneant parvuli vestri eant vobiscum 25ait Moses hostias quoque et holocausta dabis nobis quae offeramus Domino Deo nostro 26cuncti greges pergent nobiscum non remanebit ex eis ungula quae necessaria sunt in cultum Domini Dei nostri praesertim cum ignoremus quid debeat immolari donec ad ipsum locum perveniamus 27induravit autem Dominus cor Pharaonis et noluit dimittere eos 28dixitque Pharao ad eum recede a me cave ne ultra videas faciem meam quocumque die apparueris mihi morieris 29respondit Moses ita fiat ut locutus es non videbo ultra faciem tuam

Chapter 11

1et dixit Dominus ad Mosen adhuc una plaga tangam Pharaonem et Aegyptum et post haec dimittet vos et exire conpellet 2dices ergo omni plebi ut postulet vir ab amico suo et mulier a vicina sua vasa argentea et aurea 3dabit autem Dominus gratiam populo coram Aegyptiis fuitque Moses vir magnus valde in terra Aegypti coram servis Pharao et omni populo 4et ait haec dicit Dominus media nocte egrediar in Aegyptum 5et morietur omne primogenitum in terra Aegyptiorum a primogenito Pharaonis qui sedet in solio eius usque ad primogenitum ancillae quae est ad molam et omnia primogenita iumentorum 6eritque clamor magnus in universa terra Aegypti qualis nec ante fuit nec postea futurus est 7apud omnes autem filios Israhel non muttiet canis ab homine usque ad pecus ut sciatis quanto miraculo dividat Dominus Aegyptios et Israhel 8descendentque omnes servi tui isti ad me et adorabunt me dicentes egredere tu et omnis populus qui subiectus est tibi post haec egrediemur 9et exivit a Pharaone iratus nimis dixit autem Dominus ad Mosen non audiet vos Pharao ut multa signa fiant in terra Aegypti 10Moses autem et Aaron fecerunt omnia ostenta quae scripta sunt coram Pharaone et induravit Dominus cor Pharaonis nec dimisit filios Israhel de terra sua

Chapter 12

1dixit quoque Dominus ad Mosen et Aaron in terra Aegypti 2mensis iste vobis principium mensuum primus erit in mensibus anni 3loquimini ad universum coetum filiorum Israhel et dicite eis decima die mensis huius tollat unusquisque agnum per familias et domos suas 4sin autem minor est numerus ut sufficere possit ad vescendum agnum adsumet vicinum suum qui iunctus est domui eius iuxta numerum animarum quae sufficere possunt ad esum agni 5erit autem agnus absque macula masculus anniculus iuxta quem ritum tolletis et hedum 6et servabitis eum usque ad quartamdecimam diem mensis huius immolabitque eum universa multitudo filiorum Israhel ad vesperam 7et sument de sanguine ac ponent super utrumque postem et in superliminaribus domorum in quibus comedent illum 8et edent carnes nocte illa assas igni et azymos panes cum lactucis agrestibus 9non comedetis ex eo crudum quid nec coctum aqua sed assum tantum igni caput cum pedibus eius et intestinis vorabitis 10nec remanebit ex eo quicquam usque mane si quid residui fuerit igne conburetis 11sic autem comedetis illum renes vestros accingetis calciamenta habebitis in pedibus tenentes baculos in manibus et comedetis festinantes est enim phase id est transitus Domini 12et transibo per terram Aegypti nocte illa percutiamque omne primogenitum in terra Aegypti ab homine usque ad pecus et in cunctis diis Aegypti faciam iudicia ego Dominus 13erit autem sanguis vobis in signum in aedibus in quibus eritis et videbo sanguinem ac transibo vos nec erit in vobis plaga disperdens quando percussero terram Aegypti 14habebitis autem hanc diem in monumentum et celebrabitis eam sollemnem Domino in generationibus vestris cultu sempiterno 15septem diebus azyma comedetis in die primo non erit fermentum in domibus vestris quicumque comederit fermentatum peribit anima illa de Israhel a primo die usque ad diem septimum 16dies prima erit sancta atque sollemnis et dies septima eadem festivitate venerabilis nihil operis facietis in eis exceptis his quae ad vescendum pertinent 17et observabitis azyma in eadem enim ipsa die educam exercitum vestrum de terra Aegypti et custodietis diem istum in generationes vestras ritu perpetuo 18primo mense quartadecima die mensis ad vesperam comedetis azyma usque ad diem vicesimam primam eiusdem mensis ad vesperam 19septem diebus fermentum non invenietur in domibus vestris qui comederit fermentatum peribit anima eius de coetu Israhel tam de advenis quam de indigenis terrae 20omne fermentatum non comedetis in cunctis habitaculis vestris edetis azyma 21vocavit autem Moses omnes seniores filiorum Israhel et dixit ad eos ite tollentes animal per familias vestras immolate phase 22fasciculumque hysopi tinguite sanguine qui est in limine et aspergite ex eo superliminare et utrumque postem nullus vestrum egrediatur ostium domus suae usque mane 23transibit enim Dominus percutiens Aegyptios cumque viderit sanguinem in superliminari et in utroque poste transcendet ostium et non sinet percussorem ingredi domos vestras et laedere 24custodi verbum istud legitimum tibi et filiis tuis usque in aeternum 25cumque introieritis terram quam Dominus daturus est vobis ut pollicitus est observabitis caerimonias istas 26et cum dixerint vobis filii vestri quae est ista religio 27dicetis eis victima transitus Domini est quando transivit super domos filiorum Israhel in Aegypto percutiens Aegyptios et domos nostras liberans incurvatusque populus adoravit 28et egressi filii Israhel fecerunt sicut praeceperat Dominus Mosi et Aaron 29factum est autem in noctis medio percussit Dominus omne primogenitum in terra Aegypti a primogenito Pharaonis qui sedebat in solio eius usque ad primogenitum captivae quae erat in carcere et omne primogenitum iumentorum 30surrexitque Pharao nocte et omnes servi eius cunctaque Aegyptus et ortus est clamor magnus in Aegypto neque enim erat domus in qua non iaceret mortuus 31vocatisque Mosen et Aaron nocte ait surgite egredimini a populo meo et vos et filii Israhel ite immolate Domino sicut dicitis 32oves vestras et armenta adsumite ut petieratis et abeuntes benedicite mihi 33urguebantque Aegyptii populum de terra exire velociter dicentes omnes moriemur 34tulit igitur populus conspersam farinam antequam fermentaretur et ligans in palliis posuit super umeros suos 35feceruntque filii Israhel sicut praeceperat Moses et petierunt ab Aegyptiis vasa argentea et aurea vestemque plurimam 36dedit autem Dominus gratiam populo coram Aegyptiis ut commodarent eis et spoliaverunt Aegyptios 37profectique sunt filii Israhel de Ramesse in Soccoth sescenta ferme milia peditum virorum absque parvulis 38sed et vulgus promiscuum innumerabile ascendit cum eis oves et armenta et animantia diversi generis multa nimis 39coxeruntque farinam quam dudum conspersam de Aegypto tulerant et fecerunt subcinericios panes azymos neque enim poterant fermentari cogentibus exire Aegyptiis et nullam facere sinentibus moram nec pulmenti quicquam occurrerant praeparare 40habitatio autem filiorum Israhel qua manserant in Aegypto fuit quadringentorum triginta annorum 41quibus expletis eadem die egressus est omnis exercitus Domini de terra Aegypti 42nox est ista observabilis Domini quando eduxit eos de terra Aegypti hanc observare debent omnes filii Israhel in generationibus suis 43dixitque Dominus ad Mosen et Aaron haec est religio phase omnis alienigena non comedet ex eo 44omnis autem servus empticius circumcidetur et sic comedet 45advena et mercennarius non edent ex eo 46in una domo comedetur nec efferetis de carnibus eius foras nec os illius confringetis 47omnis coetus filiorum Israhel faciet illud 48quod si quis peregrinorum in vestram voluerit transire coloniam et facere phase Domini circumcidetur prius omne masculinum eius et tunc rite celebrabit eritque sicut indigena terrae si quis autem circumcisus non fuerit non vescetur ex eo 49eadem lex erit indigenae et colono qui peregrinatur apud vos 50fecerunt omnes filii Israhel sicut praeceperat Dominus Mosi et Aaron 51et in eadem die eduxit Dominus filios Israhel de terra Aegypti per turmas suas

Chapter 13

1locutusque est Dominus ad Mosen dicens 2sanctifica mihi omne primogenitum quod aperit vulvam in filiis Israhel tam de hominibus quam de iumentis mea sunt enim omnia 3et ait Moses ad populum mementote diei huius in qua egressi estis de Aegypto et de domo servitutis quoniam in manu forti eduxit vos Dominus de loco isto ut non comedatis fermentatum panem 4hodie egredimini mense novarum frugum 5cumque te introduxerit Dominus in terram Chananei et Hetthei et Amorrei et Evei et Iebusei quam iuravit patribus tuis ut daret tibi terram fluentem lacte et melle celebrabis hunc morem sacrorum mense isto 6septem diebus vesceris azymis et in die septimo erit sollemnitas Domini 7azyma comedetis septem diebus non apparebit apud te aliquid fermentatum nec in cunctis finibus tuis 8narrabisque filio tuo in die illo dicens hoc est quod fecit Dominus mihi quando egressus sum de Aegypto 9et erit quasi signum in manu tua et quasi monumentum ante oculos tuos et ut lex Domini semper in ore tuo in manu enim forti eduxit te Dominus de Aegypto 10custodies huiuscemodi cultum statuto tempore a diebus in dies 11cumque introduxerit te in terram Chananei sicut iuravit tibi et patribus tuis et dederit eam tibi 12separabis omne quod aperit vulvam Domino et quod primitivum est in pecoribus tuis quicquid habueris masculini sexus consecrabis Domino 13primogenitum asini mutabis ove quod si non redemeris interficies omne autem primogenitum hominis de filiis tuis pretio redimes 14cumque interrogaverit te filius tuus cras dicens quid est hoc respondebis ei in manu forti eduxit nos Dominus de Aegypto de domo servitutis 15nam cum induratus esset Pharao et nollet nos dimittere occidit Dominus omne primogenitum in terra Aegypti a primogenito hominis usque ad primogenitum iumentorum idcirco immolo Domino omne quod aperit vulvam masculini sexus et omnia primogenita filiorum meorum redimo 16erit igitur quasi signum in manu tua et quasi adpensum quid ob recordationem inter oculos tuos eo quod in manu forti eduxerit nos Dominus de Aegypto 17igitur cum emisisset Pharao populum non eos duxit Dominus per viam terrae Philisthim quae vicina est reputans ne forte paeniteret eum si vidisset adversum se bella consurgere et reverteretur in Aegyptum 18sed circumduxit per viam deserti quae est iuxta mare Rubrum et armati ascenderunt filii Israhel de terra Aegypti 19tulit quoque Moses ossa Ioseph secum eo quod adiurasset filios Israhel dicens visitabit vos Deus efferte ossa mea hinc vobiscum 20profectique de Soccoth castrametati sunt in Etham in extremis finibus solitudinis 21Dominus autem praecedebat eos ad ostendendam viam per diem in columna nubis et per noctem in columna ignis ut dux esset itineris utroque tempore 22numquam defuit columna nubis per diem nec columna ignis per noctem coram populo

Chapter 14

1locutus est autem Dominus ad Mosen dicens 2loquere filiis Israhel reversi castrametentur e regione Phiahiroth quae est inter Magdolum et mare contra Beelsephon in conspectu eius castra ponetis super mare 3dicturusque est Pharao super filiis Israhel coartati sunt in terra conclusit eos desertum 4et indurabo cor eius ac persequetur vos et glorificabor in Pharao et in omni exercitu eius scientque Aegyptii quia ego sum Dominus feceruntque ita 5et nuntiatum est regi Aegyptiorum quod fugisset populus inmutatumque est cor Pharaonis et servorum eius super populo et dixerunt quid voluimus facere ut dimitteremus Israhel ne serviret nobis 6iunxit ergo currum et omnem populum suum adsumpsit secum 7tulitque sescentos currus electos quicquid in Aegypto curruum fuit et duces totius exercitus 8induravitque Dominus cor Pharaonis regis Aegypti et persecutus est filios Israhel at illi egressi erant in manu excelsa 9cumque persequerentur Aegyptii vestigia praecedentium reppererunt eos in castris super mare omnis equitatus et currus Pharaonis et universus exercitus erant in Ahiroth contra Beelsephon 10cumque adpropinquasset Pharao levantes filii Israhel oculos viderunt Aegyptios post se et timuerunt valde clamaveruntque ad Dominum 11et dixerunt ad Mosen forsitan non erant sepulchra in Aegypto ideo tulisti nos ut moreremur in solitudine quid hoc facere voluisti ut educeres nos ex Aegypto 12nonne iste est sermo quem loquebamur ad te in Aegypto dicentes recede a nobis ut serviamus Aegyptiis multo enim melius est servire eis quam mori in solitudine 13et ait Moses ad populum nolite timere state et videte magnalia Domini quae facturus est hodie Aegyptios enim quos nunc videtis nequaquam ultra videbitis usque in sempiternum 14Dominus pugnabit pro vobis et vos tacebitis 15dixitque Dominus ad Mosen quid clamas ad me loquere filiis Israhel ut proficiscantur 16tu autem eleva virgam tuam et extende manum super mare et divide illud ut gradiantur filii Israhel in medio mari per siccum 17ego autem indurabo cor Aegyptiorum ut persequantur vos et glorificabor in Pharaone et in omni exercitu eius in curribus et in equitibus illius 18et scient Aegyptii quia ego sum Dominus cum glorificatus fuero in Pharaone et in curribus atque in equitibus eius 19tollensque se angelus Dei qui praecedebat castra Israhel abiit post eos et cum eo pariter columna nubis priora dimittens post tergum 20stetit inter castra Aegyptiorum et castra Israhel et erat nubes tenebrosa et inluminans noctem ut ad se invicem toto noctis tempore accedere non valerent 21cumque extendisset Moses manum super mare abstulit illud Dominus flante vento vehementi et urente tota nocte et vertit in siccum divisaque est aqua 22et ingressi sunt filii Israhel per medium maris sicci erat enim aqua quasi murus a dextra eorum et leva 23persequentesque Aegyptii ingressi sunt post eos omnis equitatus Pharaonis currus eius et equites per medium maris 24iamque advenerat vigilia matutina et ecce respiciens Dominus super castra Aegyptiorum per columnam ignis et nubis interfecit exercitum eorum 25et subvertit rotas curruum ferebanturque in profundum dixerunt ergo Aegyptii fugiamus Israhelem Dominus enim pugnat pro eis contra nos 26et ait Dominus ad Mosen extende manum tuam super mare ut revertantur aquae ad Aegyptios super currus et equites eorum 27cumque extendisset Moses manum contra mare reversum est primo diluculo ad priorem locum fugientibusque Aegyptiis occurrerunt aquae et involvit eos Dominus in mediis fluctibus 28reversaeque sunt aquae et operuerunt currus et equites cuncti exercitus Pharaonis qui sequentes ingressi fuerant mare ne unus quidem superfuit ex eis 29filii autem Israhel perrexerunt per medium sicci maris et aquae eis erant quasi pro muro a dextris et a sinistris 30liberavitque Dominus in die illo Israhel de manu Aegyptiorum 31et viderunt Aegyptios mortuos super litus maris et manum magnam quam exercuerat Dominus contra eos timuitque populus Dominum et crediderunt Domino et Mosi servo eius

Chapter 15

1tunc cecinit Moses et filii Israhel carmen hoc Domino et dixerunt cantemus Domino gloriose enim magnificatus est equum et ascensorem deiecit in mare 2fortitudo mea et laus mea Dominus et factus est mihi in salutem iste Deus meus et glorificabo eum Deus patris mei et exaltabo eum 3Dominus quasi vir pugnator Omnipotens nomen eius 4currus Pharaonis et exercitum eius proiecit in mare electi principes eius submersi sunt in mari Rubro 5abyssi operuerunt eos descenderunt in profundum quasi lapis 6dextera tua Domine magnifice in fortitudine dextera tua Domine percussit inimicum 7et in multitudine gloriae tuae deposuisti adversarios meos misisti iram tuam quae devoravit eos ut stipulam 8et in spiritu furoris tui congregatae sunt aquae stetit unda fluens congregatae sunt abyssi in medio mari 9dixit inimicus persequar et conprehendam dividam spolia implebitur anima mea evaginabo gladium meum interficiet eos manus mea 10flavit spiritus tuus et operuit eos mare submersi sunt quasi plumbum in aquis vehementibus 11quis similis tui in fortibus Domine quis similis tui magnificus in sanctitate terribilis atque laudabilis et faciens mirabilia 12extendisti manum tuam et devoravit eos terra 13dux fuisti in misericordia tua populo quem redemisti et portasti eum in fortitudine tua ad habitaculum sanctum tuum 14adtenderunt populi et irati sunt dolores obtinuerunt habitatores Philisthim 15tunc conturbati sunt principes Edom robustos Moab obtinuit tremor obriguerunt omnes habitatores Chanaan 16inruat super eos formido et pavor in magnitudine brachii tui fiant inmobiles quasi lapis donec pertranseat populus tuus Domine donec pertranseat populus tuus iste quem possedisti 17introduces eos et plantabis in monte hereditatis tuae firmissimo habitaculo tuo quod operatus es Domine sanctuarium Domine quod firmaverunt manus tuae 18Dominus regnabit in aeternum et ultra 19ingressus est enim equus Pharao cum curribus et equitibus eius in mare et reduxit super eos Dominus aquas maris filii autem Israhel ambulaverunt per siccum in medio eius 20sumpsit ergo Maria prophetis soror Aaron tympanum in manu egressaeque sunt omnes mulieres post eam cum tympanis et choris 21quibus praecinebat dicens cantemus Domino gloriose enim magnificatus est equum et ascensorem eius deiecit in mare 22tulit autem Moses Israhel de mari Rubro et egressi sunt in desertum Sur ambulaveruntque tribus diebus per solitudinem et non inveniebant aquam 23et venerunt in Marath nec poterant bibere aquas de Mara eo quod essent amarae unde et congruum loco nomen inposuit vocans illud Mara id est amaritudinem 24et murmuravit populus contra Mosen dicens quid bibemus 25at ille clamavit ad Dominum qui ostendit ei lignum quod cum misisset in aquas in dulcedinem versae sunt ibi constituit ei praecepta atque iudicia et ibi temptavit eum 26dicens si audieris vocem Domini Dei tui et quod rectum est coram eo feceris et oboedieris mandatis eius custodierisque omnia praecepta illius cunctum languorem quem posui in Aegypto non inducam super te ego enim Dominus sanator tuus 27venerunt autem in Helim ubi erant duodecim fontes aquarum et septuaginta palmae et castrametati sunt iuxta aquas

Chapter 16

1profectique sunt de Helim et venit omnis multitudo filiorum Israhel in desertum Sin quod est inter Helim et Sinai quintodecimo die mensis secundi postquam egressi sunt de terra Aegypti 2et murmuravit omnis congregatio filiorum Israhel contra Mosen et contra Aaron in solitudine 3dixeruntque ad eos filii Israhel utinam mortui essemus per manum Domini in terra Aegypti quando sedebamus super ollas carnium et comedebamus panes in saturitate cur eduxistis nos in desertum istud ut occideretis omnem multitudinem fame 4dixit autem Dominus ad Mosen ecce ego pluam vobis panes de caelo egrediatur populus et colligat quae sufficiunt per singulos dies ut temptem eum utrum ambulet in lege mea an non 5die autem sexta parent quod inferant et sit duplum quam colligere solebant per singulos dies 6dixeruntque Moses et Aaron ad omnes filios Israhel vespere scietis quod Dominus eduxerit vos de terra Aegypti 7et mane videbitis gloriam Domini audivit enim murmur vestrum contra Dominum nos vero quid sumus quia mussitatis contra nos 8et ait Moses dabit Dominus vobis vespere carnes edere et mane panes in saturitate eo quod audierit murmurationes vestras quibus murmurati estis contra eum nos enim quid sumus nec contra nos est murmur vestrum sed contra Dominum 9dixitque Moses ad Aaron dic universae congregationi filiorum Israhel accedite coram Domino audivit enim murmur vestrum 10cumque loqueretur Aaron ad omnem coetum filiorum Israhel respexerunt ad solitudinem et ecce gloria Domini apparuit in nube 11locutus est autem Dominus ad Mosen dicens 12audivi murmurationes filiorum Israhel loquere ad eos vespere comedetis carnes et mane saturabimini panibus scietisque quod sim Dominus Deus vester 13factum est ergo vespere et ascendens coturnix operuit castra mane quoque ros iacuit per circuitum castrorum 14cumque operuisset superficiem terrae apparuit in solitudine minutum et quasi pilo tunsum in similitudinem pruinae super terram 15quod cum vidissent filii Israhel dixerunt ad invicem man hu quod significat quid est hoc ignorabant enim quid esset quibus ait Moses iste est panis quem dedit Dominus vobis ad vescendum 16hic est sermo quem praecepit Dominus colligat ex eo unusquisque quantum sufficiat ad vescendum gomor per singula capita iuxta numerum animarum vestrarum quae habitant in tabernaculo sic tolletis 17feceruntque ita filii Israhel et collegerunt alius plus alius minus 18et mensi sunt ad mensuram gomor nec qui plus collegerat habuit amplius nec qui minus paraverat repperit minus sed singuli iuxta id quod edere poterant congregarunt 19dixitque Moses ad eos nullus relinquat ex eo in mane 20qui non audierunt eum sed dimiserunt quidam ex eis usque mane et scatere coepit vermibus atque conputruit et iratus est contra eos Moses 21colligebant autem mane singuli quantum sufficere poterat ad vescendum cumque incaluisset sol liquefiebat 22in die vero sexta collegerunt cibos duplices id est duo gomor per singulos homines venerunt autem omnes principes multitudinis et narraverunt Mosi 23qui ait eis hoc est quod locutus est Dominus requies sabbati sanctificata erit Domino cras quodcumque operandum est facite et quae coquenda sunt coquite quicquid autem reliquum fuerit reponite usque in mane 24feceruntque ita ut praeceperat Moses et non conputruit neque vermis inventus est in eo 25dixitque Moses comedite illud hodie quia sabbatum est Domino non invenietur hodie in agro 26sex diebus colligite in die autem septimo sabbatum est Domino idcirco non invenietur 27venit septima dies et egressi de populo ut colligerent non invenerunt 28dixit autem Dominus ad Mosen usquequo non vultis custodire mandata mea et legem meam 29videte quod Dominus dederit vobis sabbatum et propter hoc tribuerit vobis die sexto cibos duplices maneat unusquisque apud semet ipsum nullus egrediatur de loco suo die septimo 30et sabbatizavit populus die septimo 31appellavitque domus Israhel nomen eius man quod erat quasi semen coriandri album gustusque eius quasi similae cum melle 32dixit autem Moses iste est sermo quem praecepit Dominus imple gomor ex eo et custodiatur in futuras retro generationes ut noverint panem quo alui vos in solitudine quando educti estis de terra Aegypti 33dixitque Moses ad Aaron sume vas unum et mitte ibi man quantum potest capere gomor et repone coram Domino ad servandum in generationes vestras 34sicut praecepit Dominus Mosi posuitque illud Aaron in tabernaculo reservandum 35filii autem Israhel comederunt man quadraginta annis donec venirent in terram habitabilem hoc cibo aliti sunt usquequo tangerent fines terrae Chanaan 36gomor autem decima pars est oephi

Chapter 17

1igitur profecta omnis multitudo filiorum Israhel de deserto Sin per mansiones suas iuxta sermonem Domini castrametata est in Raphidim ubi non erat aqua ad bibendum populo 2qui iurgatus contra Mosen ait da nobis aquam ut bibamus quibus respondit Moses quid iurgamini contra me cur temptatis Dominum 3sitivit ergo populus ibi pro aquae penuria et murmuravit contra Mosen dicens cur nos exire fecisti de Aegypto ut occideres et nos et liberos nostros ac iumenta siti 4clamavit autem Moses ad Dominum dicens quid faciam populo huic adhuc pauxillum et lapidabunt me 5ait Dominus ad Mosen antecede populum et sume tecum de senibus Israhel et virgam qua percussisti fluvium tolle in manu tua et vade 6en ego stabo coram te ibi super petram Horeb percutiesque petram et exibit ex ea aqua ut bibat populus fecit Moses ita coram senibus Israhel 7et vocavit nomen loci illius Temptatio propter iurgium filiorum Israhel et quia temptaverunt Dominum dicentes estne Dominus in nobis an non 8venit autem Amalech et pugnabat contra Israhel in Raphidim 9dixitque Moses ad Iosue elige viros et egressus pugna contra Amalech cras ego stabo in vertice collis habens virgam Dei in manu mea 10fecit Iosue ut locutus ei erat Moses et pugnavit contra Amalech Moses autem et Aaron et Hur ascenderunt super verticem collis 11cumque levaret Moses manus vincebat Israhel sin autem paululum remisisset superabat Amalech 12manus autem Mosi erant graves sumentes igitur lapidem posuerunt subter eum in quo sedit Aaron autem et Hur sustentabant manus eius ex utraque parte et factum est ut manus ipsius non lassarentur usque ad occasum solis 13fugavitque Iosue Amalech et populum eius in ore gladii 14dixit autem Dominus ad Mosen scribe hoc ob monumentum in libro et trade auribus Iosue delebo enim memoriam Amalech sub caelo 15aedificavitque Moses altare et vocavit nomen eius Dominus exaltatio mea dicens 16quia manus solii Domini et bellum Dei erit contra Amalech a generatione in generationem

Chapter 18

1cumque audisset Iethro sacerdos Madian cognatus Mosi omnia quae fecerat Deus Mosi et Israhel populo suo eo quod eduxisset Dominus Israhel de Aegypto 2tulit Sefforam uxorem Mosi quam remiserat 3et duos filios eius quorum unus vocabatur Gersan dicente patre advena fui in terra aliena 4alter vero Eliezer Deus enim ait patris mei adiutor meus et eruit me de gladio Pharaonis 5venit ergo Iethro cognatus Mosi et filii eius et uxor ad Mosen in desertum ubi erat castrametatus iuxta montem Dei 6et mandavit Mosi dicens ego cognatus tuus Iethro venio ad te et uxor tua et duo filii tui cum ea 7qui egressus in occursum cognati sui adoravit et osculatus est eum salutaveruntque se mutuo verbis pacificis cumque intrasset tabernaculum 8narravit Moses cognato suo cuncta quae fecerat Deus Pharaoni et Aegyptiis propter Israhel universum laborem qui accidisset eis in itinere quo liberarat eos Dominus 9laetatusque est Iethro super omnibus bonis quae fecerat Dominus Israheli eo quod eruisset eum de manu Aegyptiorum 10et ait benedictus Dominus qui liberavit vos de manu Aegyptiorum et de manu Pharaonis qui eruit populum suum de manu Aegypti 11nunc cognovi quia magnus Dominus super omnes deos eo quod superbe egerint contra illos 12obtulit ergo Iethro cognatus Mosi holocausta et hostias Deo veneruntque Aaron et omnes senes Israhel ut comederent panem cum eo coram Domino 13altero autem die sedit Moses ut iudicaret populum qui adsistebat Mosi de mane usque ad vesperam 14quod cum vidisset cognatus eius omnia scilicet quae agebat in populo ait quid est hoc quod facis in plebe cur solus sedes et omnis populus praestolatur de mane usque ad vesperam 15cui respondit Moses venit ad me populus quaerens sententiam Dei 16cumque acciderit eis aliqua disceptatio veniunt ad me ut iudicem inter eos et ostendam praecepta Dei et leges eius 17at ille non bonam inquit rem facis 18stulto labore consumeris et tu et populus iste qui tecum est ultra vires tuas est negotium solus illud non poteris sustinere 19sed audi verba mea atque consilia et erit Deus tecum esto tu populo in his quae ad Deum pertinent ut referas quae dicuntur ad eum 20ostendasque populo caerimonias et ritum colendi viamque per quam ingredi debeant et opus quod facere 21provide autem de omni plebe viros potentes et timentes Deum in quibus sit veritas et qui oderint avaritiam et constitue ex eis tribunos et centuriones et quinquagenarios et decanos 22qui iudicent populum omni tempore quicquid autem maius fuerit referant ad te et ipsi minora tantummodo iudicent leviusque tibi sit partito in alios onere 23si hoc feceris implebis imperium Dei et praecepta eius poteris sustentare et omnis hic populus revertetur cum pace ad loca sua 24quibus auditis Moses fecit omnia quae ille suggesserat 25et electis viris strenuis de cuncto Israhel constituit eos principes populi tribunos et centuriones et quinquagenarios et decanos 26qui iudicabant plebem omni tempore quicquid autem gravius erat referebant ad eum faciliora tantummodo iudicantes 27dimisitque cognatum qui reversus abiit in terram suam

Chapter 19

1mense tertio egressionis Israhel de terra Aegypti in die hac venerunt in solitudinem Sinai 2nam profecti de Raphidim et pervenientes usque in desertum Sinai castrametati sunt in eodem loco ibique Israhel fixit tentoria e regione montis 3Moses autem ascendit ad Deum vocavitque eum Dominus de monte et ait haec dices domui Iacob et adnuntiabis filiis Israhel 4vos ipsi vidistis quae fecerim Aegyptiis quomodo portaverim vos super alas aquilarum et adsumpserim mihi 5si ergo audieritis vocem meam et custodieritis pactum meum eritis mihi in peculium de cunctis populis mea est enim omnis terra 6et vos eritis mihi regnum sacerdotale et gens sancta haec sunt verba quae loqueris ad filios Israhel 7venit Moses et convocatis maioribus natu populi exposuit omnes sermones quos mandaverat Dominus 8responditque universus populus simul cuncta quae locutus est Dominus faciemus cumque rettulisset Moses verba populi ad Dominum 9ait ei Dominus iam nunc veniam ad te in caligine nubis ut audiat me populus loquentem ad te et credat tibi in perpetuum nuntiavit ergo Moses verba populi ad Dominum 10qui dixit ei vade ad populum et sanctifica illos hodie et cras laventque vestimenta sua 11et sint parati in diem tertium die enim tertio descendet Dominus coram omni plebe super montem Sinai 12constituesque terminos populo per circuitum et dices cavete ne ascendatis in montem nec tangatis fines illius omnis qui tetigerit montem morte morietur 13manus non tanget eum sed lapidibus opprimetur aut confodietur iaculis sive iumentum fuerit sive homo non vivet cum coeperit clangere bucina tunc ascendant in montem 14descenditque Moses de monte ad populum et sanctificavit eum cumque lavissent vestimenta sua 15ait ad eos estote parati in diem tertium ne adpropinquetis uxoribus vestris 16iam advenerat tertius dies et mane inclaruerat et ecce coeperunt audiri tonitrua ac micare fulgura et nubes densissima operire montem clangorque bucinae vehementius perstrepebat timuit populus qui erat in castris 17cumque eduxisset eos Moses in occursum Dei de loco castrorum steterunt ad radices montis 18totus autem mons Sinai fumabat eo quod descendisset Dominus super eum in igne et ascenderet fumus ex eo quasi de fornace eratque mons omnis terribilis 19et sonitus bucinae paulatim crescebat in maius et prolixius tendebatur Moses loquebatur et Dominus respondebat ei 20descenditque Dominus super montem Sinai in ipso montis vertice et vocavit Mosen in cacumen eius quo cum ascendisset 21dixit ad eum descende et contestare populum ne forte velint transcendere terminos ad videndum Dominum et pereat ex eis plurima multitudo 22sacerdotes quoque qui accedunt ad Dominum sanctificentur ne percutiat eos 23dixitque Moses ad Dominum non poterit vulgus ascendere in montem Sinai tu enim testificatus es et iussisti dicens pone terminos circa montem et sanctifica illum 24cui ait Dominus vade descende ascendesque tu et Aaron tecum sacerdotes autem et populus ne transeant terminos nec ascendant ad Dominum ne forte interficiat illos 25descendit Moses ad populum et omnia narravit eis

Chapter 20

1locutus quoque est Dominus cunctos sermones hos 2ego sum Dominus Deus tuus qui eduxi te de terra Aegypti de domo servitutis 3non habebis deos alienos coram me 4non facies tibi sculptile neque omnem similitudinem quae est in caelo desuper et quae in terra deorsum nec eorum quae sunt in aquis sub terra 5non adorabis ea neque coles ego sum Dominus Deus tuus fortis zelotes visitans iniquitatem patrum in filiis in tertiam et quartam generationem eorum qui oderunt me 6et faciens misericordiam in milia his qui diligunt me et custodiunt praecepta mea 7non adsumes nomen Domini Dei tui in vanum nec enim habebit insontem Dominus eum qui adsumpserit nomen Domini Dei sui frustra 8memento ut diem sabbati sanctifices 9sex diebus operaberis et facies omnia opera tua 10septimo autem die sabbati Domini Dei tui non facies omne opus tu et filius tuus et filia tua servus tuus et ancilla tua iumentum tuum et advena qui est intra portas tuas 11sex enim diebus fecit Dominus caelum et terram et mare et omnia quae in eis sunt et requievit in die septimo idcirco benedixit Dominus diei sabbati et sanctificavit eum 12honora patrem tuum et matrem tuam ut sis longevus super terram quam Dominus Deus tuus dabit tibi 13non occides 14non moechaberis 15non furtum facies 16non loqueris contra proximum tuum falsum testimonium 17non concupisces domum proximi tui nec desiderabis uxorem eius non servum non ancillam non bovem non asinum nec omnia quae illius sunt 18cunctus autem populus videbat voces et lampadas et sonitum bucinae montemque fumantem et perterriti ac pavore concussi steterunt procul 19dicentes Mosi loquere tu nobis et audiemus non loquatur nobis Dominus ne forte moriamur 20et ait Moses ad populum nolite timere ut enim probaret vos venit Deus et ut terror illius esset in vobis et non peccaretis 21stetitque populus de longe Moses autem accessit ad caliginem in qua erat Deus 22dixit praeterea Dominus ad Mosen haec dices filiis Israhel vos vidistis quod de caelo locutus sum vobis 23non facietis mecum deos argenteos nec deos aureos facietis vobis 24altare de terra facietis mihi et offeretis super eo holocausta et pacifica vestra oves vestras et boves in omni loco in quo memoria fuerit nominis mei veniam ad te et benedicam tibi 25quod si altare lapideum feceris mihi non aedificabis illud de sectis lapidibus si enim levaveris cultrum tuum super eo polluetur 26non ascendes per gradus ad altare meum ne reveletur turpitudo tua

Chapter 21

1haec sunt iudicia quae propones eis 2si emeris servum hebraeum sex annis serviet tibi in septimo egredietur liber gratis 3cum quali veste intraverit cum tali exeat si habens uxorem et uxor egredietur simul 4sin autem dominus dederit illi uxorem et peperit filios et filias mulier et liberi eius erunt domini sui ipse vero exibit cum vestitu suo 5quod si dixerit servus diligo dominum meum et uxorem ac liberos non egrediar liber 6offeret eum dominus diis et adplicabitur ad ostium et postes perforabitque aurem eius subula et erit ei servus in saeculum 7si quis vendiderit filiam suam in famulam non egredietur sicut ancillae exire consuerunt 8si displicuerit oculis domini sui cui tradita fuerit dimittet eam populo autem alieno vendendi non habet potestatem si spreverit eam 9sin autem filio suo desponderit eam iuxta morem filiarum faciet illi 10quod si alteram ei acceperit providebit puellae nuptias et vestimenta et pretium pudicitiae non negabit 11si tria ista non fecerit egredietur gratis absque pecunia 12qui percusserit hominem volens occidere morte moriatur 13qui autem non est insidiatus sed Deus illum tradidit in manu eius constituam tibi locum quo fugere debeat 14si quis de industria occiderit proximum suum et per insidias ab altari meo evelles eum ut moriatur 15qui percusserit patrem suum et matrem morte moriatur 16qui furatus fuerit hominem et vendiderit eum convictus noxae morte moriatur 17qui maledixerit patri suo et matri morte moriatur 18si rixati fuerint viri et percusserit alter proximum suum lapide vel pugno et ille mortuus non fuerit sed iacuerit in lectulo 19si surrexerit et ambulaverit foris super baculum suum innocens erit qui percussit ita tamen ut operas eius et inpensas in medicos restituat 20qui percusserit servum suum vel ancillam virga et mortui fuerint in manibus eius criminis reus erit 21sin autem uno die supervixerit vel duobus non subiacebit poenae quia pecunia illius est 22si rixati fuerint viri et percusserit quis mulierem praegnantem et abortivum quidem fecerit sed ipsa vixerit subiacebit damno quantum expetierit maritus mulieris et arbitri iudicarint 23sin autem mors eius fuerit subsecuta reddet animam pro anima 24oculum pro oculo dentem pro dente manum pro manu pedem pro pede 25adustionem pro adustione vulnus pro vulnere livorem pro livore 26si percusserit quispiam oculum servi sui aut ancillae et luscos eos fecerit dimittet liberos pro oculo quem eruit 27dentem quoque si excusserit servo vel ancillae suae similiter dimittet eos liberos 28si bos cornu petierit virum aut mulierem et mortui fuerint lapidibus obruetur et non comedentur carnes eius dominusque bovis innocens erit 29quod si bos cornipeta fuerit ab heri et nudius tertius et contestati sunt dominum eius nec reclusit eum occideritque virum aut mulierem et bos lapidibus obruetur et dominum illius occident 30quod si pretium ei fuerit inpositum dabit pro anima sua quicquid fuerit postulatus 31filium quoque et filiam si cornu percusserit simili sententiae subiacebit 32si servum ancillamque invaserit triginta siclos argenti dabit domino bos vero lapidibus opprimetur 33si quis aperuerit cisternam et foderit et non operuerit eam cecideritque bos vel asinus in eam 34dominus cisternae reddet pretium iumentorum quod autem mortuum est ipsius erit 35si bos alienus bovem alterius vulnerarit et ille mortuus fuerit vendent bovem vivum et divident pretium cadaver autem mortui inter se dispertient 36sin autem sciebat quod bos cornipeta esset ab heri et nudius tertius et non custodivit eum dominus suus reddet bovem pro bove et cadaver integrum accipiet

Chapter 22

1si quis furatus fuerit bovem aut ovem et occiderit vel vendiderit quinque boves pro uno bove restituet et quattuor oves pro una ove 2si effringens fur domum sive suffodiens fuerit inventus et accepto vulnere mortuus fuerit percussor non erit reus sanguinis 3quod si orto sole hoc fecerit homicidium perpetravit et ipse morietur si non habuerit quod pro furto reddat venundabitur 4si inventum fuerit apud eum quod furatus est vivens sive bos sive asinus sive ovis duplum restituet 5si laeserit quispiam agrum vel vineam et dimiserit iumentum suum ut depascatur aliena quicquid optimum habuerit in agro suo vel in vinea pro damni aestimatione restituet 6si egressus ignis invenerit spinas et conprehenderit acervos frugum sive stantes segetes in agris reddet damnum qui ignem succenderit 7si quis commendaverit amico pecuniam aut vas in custodiam et ab eo qui susceperat furto ablata fuerint si invenitur fur duplum reddet 8si latet dominus domus adplicabitur ad deos et iurabit quod non extenderit manum in rem proximi sui 9ad perpetrandam fraudem tam in bove quam in asino et ove ac vestimento et quicquid damnum inferre potest ad deos utriusque causa perveniet et si illi iudicaverint duplum restituet proximo suo 10si quis commendaverit proximo suo asinum bovem ovem et omne iumentum ad custodiam et mortuum fuerit aut debilitatum vel captum ab hostibus nullusque hoc viderit 11iusiurandum erit in medio quod non extenderit manum ad rem proximi sui suscipietque dominus iuramentum et ille reddere non cogetur 12quod si furto ablatum fuerit restituet damnum domino 13si comestum a bestia deferet ad eum quod occisum est et non restituet 14qui a proximo suo quicquam horum mutuo postularit et debilitatum aut mortuum fuerit domino non praesente reddere conpelletur 15quod si inpraesentiarum fuit dominus non restituet maxime si conductum venerat pro mercede operis sui 16si seduxerit quis virginem necdum desponsatam et dormierit cum ea dotabit eam et habebit uxorem 17si pater virginis dare noluerit reddet pecuniam iuxta modum dotis quam virgines accipere consuerunt 18maleficos non patieris vivere 19qui coierit cum iumento morte moriatur 20qui immolat diis occidetur praeter Domino soli 21advenam non contristabis neque adfliges eum advenae enim et ipsi fuistis in terra Aegypti 22viduae et pupillo non nocebitis 23si laeseritis eos vociferabuntur ad me et ego audiam clamorem eorum 24et indignabitur furor meus percutiamque vos gladio et erunt uxores vestrae viduae et filii vestri pupilli 25si pecuniam mutuam dederis populo meo pauperi qui habitat tecum non urgues eum quasi exactor nec usuris opprimes 26si pignus a proximo tuo acceperis vestimentum ante solis occasum redde ei 27ipsum enim est solum quo operitur indumentum carnis eius nec habet aliud in quo dormiat si clamaverit ad me exaudiam eum quia misericors sum 28diis non detrahes et principi populi tui non maledices 29decimas tuas et primitias non tardabis offerre primogenitum filiorum tuorum dabis mihi 30de bubus quoque et ovibus similiter facies septem diebus sit cum matre sua die octavo reddes illum mihi 31viri sancti eritis mihi carnem quae a bestiis fuerit praegustata non comedetis sed proicietis canibus

Chapter 23

1non suscipies vocem mendacii nec iunges manum tuam ut pro impio dicas falsum testimonium 2non sequeris turbam ad faciendum malum nec in iudicio plurimorum adquiesces sententiae ut a vero devies 3pauperis quoque non misereberis in negotio 4si occurreris bovi inimici tui aut asino erranti reduc ad eum 5si videris asinum odientis te iacere sub onere non pertransibis sed sublevabis cum eo 6non declinabis in iudicio pauperis 7mendacium fugies insontem et iustum non occides quia aversor impium 8nec accipias munera quae excaecant etiam prudentes et subvertunt verba iustorum 9peregrino molestus non eris scitis enim advenarum animas quia et ipsi peregrini fuistis in terra Aegypti 10sex annis seminabis terram tuam et congregabis fruges eius 11anno autem septimo dimittes eam et requiescere facies ut comedant pauperes populi tui et quicquid reliqui fuerit edant bestiae agri ita facies in vinea et in oliveto tuo 12sex diebus operaberis septima die cessabis ut requiescat bos et asinus tuus et refrigeretur filius ancillae tuae et advena 13omnia quae dixi vobis custodite et per nomen externorum deorum non iurabitis neque audietur ex ore vestro 14tribus vicibus per singulos annos mihi festa celebrabitis 15sollemnitatem azymorum custodies septem diebus comedes azyma sicut praecepi tibi tempore mensis novorum quando egressus es de Aegypto non apparebis in conspectu meo vacuus 16et sollemnitatem messis primitivorum operis tui quaecumque serueris in agro sollemnitatem quoque in exitu anni quando congregaveris omnes fruges tuas de agro 17ter in anno apparebit omne masculinum tuum coram Domino Deo 18non immolabis super fermento sanguinem victimae meae nec remanebit adeps sollemnitatis meae usque mane 19primitias frugum terrae tuae deferes in domum Domini Dei tui nec coques hedum in lacte matris suae 20ecce ego mittam angelum meum qui praecedat te et custodiat in via et introducat ad locum quem paravi 21observa eum et audi vocem eius nec contemnendum putes quia non dimittet cum peccaveritis et est nomen meum in illo 22quod si audieris vocem eius et feceris omnia quae loquor inimicus ero inimicis tuis et adfligam adfligentes te 23praecedetque te angelus meus et introducet te ad Amorreum et Hettheum et Ferezeum Chananeumque et Eveum et Iebuseum quos ego contribo 24non adorabis deos eorum nec coles eos non facies opera eorum sed destrues eos et confringes statuas eorum 25servietisque Domino Deo vestro ut benedicam panibus tuis et aquis et auferam infirmitatem de medio tui 26non erit infecunda nec sterilis in terra tua numerum dierum tuorum implebo 27terrorem meum mittam in praecursum tuum et occidam omnem populum ad quem ingredieris cunctorumque inimicorum tuorum coram te terga vertam 28emittens crabrones prius qui fugabunt Eveum et Chananeum et Hettheum antequam introeas 29non eiciam eos a facie tua anno uno ne terra in solitudinem redigatur et crescant contra te bestiae 30paulatim expellam eos de conspectu tuo donec augearis et possideas terram 31ponam autem terminos tuos a mari Rubro usque ad mare Palestinorum et a deserto usque ad Fluvium tradam manibus vestris habitatores terrae et eiciam eos de conspectu vestro 32non inibis cum eis foedus nec cum diis eorum 33non habitent in terra tua ne forte peccare te faciant in me si servieris diis eorum quod tibi certo erit in scandalum

Chapter 24

1Mosi quoque dixit ascende ad Dominum tu et Aaron Nadab et Abiu et septuaginta senes ex Israhel et adorabitis procul 2solusque Moses ascendet ad Dominum et illi non adpropinquabunt nec populus ascendet cum eo 3venit ergo Moses et narravit plebi omnia verba Domini atque iudicia responditque cunctus populus una voce omnia verba Domini quae locutus est faciemus 4scripsit autem Moses universos sermones Domini et mane consurgens aedificavit altare ad radices montis et duodecim titulos per duodecim tribus Israhel 5misitque iuvenes de filiis Israhel et obtulerunt holocausta immolaveruntque victimas pacificas Domino vitulos 6tulit itaque Moses dimidiam partem sanguinis et misit in crateras partem autem residuam fudit super altare 7adsumensque volumen foederis legit audiente populo qui dixerunt omnia quae locutus est Dominus faciemus et erimus oboedientes 8ille vero sumptum sanguinem respersit in populum et ait hic est sanguis foederis quod pepigit Dominus vobiscum super cunctis sermonibus his 9ascenderuntque Moses et Aaron Nadab et Abiu et septuaginta de senioribus Israhel 10et viderunt Deum Israhel sub pedibus eius quasi opus lapidis sapphirini et quasi caelum cum serenum est 11nec super eos qui procul recesserant de filiis Israhel misit manum suam videruntque Deum et comederunt ac biberunt 12dixit autem Dominus ad Mosen ascende ad me in montem et esto ibi daboque tibi tabulas lapideas et legem ac mandata quae scripsi ut doceas eos 13surrexerunt Moses et Iosue minister eius ascendensque Moses in montem Dei 14senioribus ait expectate hic donec revertamur ad vos habetis Aaron et Hur vobiscum si quid natum fuerit quaestionis referetis ad eos 15cumque ascendisset Moses operuit nubes montem 16et habitavit gloria Domini super Sinai tegens illum nube sex diebus septimo autem die vocavit eum de medio caliginis 17erat autem species gloriae Domini quasi ignis ardens super verticem montis in conspectu filiorum Israhel 18ingressusque Moses medium nebulae ascendit in montem et fuit ibi quadraginta diebus et quadraginta noctibus

Chapter 25

1locutusque est Dominus ad Mosen dicens 2loquere filiis Israhel ut tollant mihi primitias ab omni homine qui offert ultroneus accipietis eas 3haec sunt autem quae accipere debetis aurum et argentum et aes 4hyacinthum et purpuram coccumque bis tinctum et byssum pilos caprarum 5et pelles arietum rubricatas pelles ianthinas et ligna setthim 6oleum ad luminaria concinnanda aromata in unguentum et thymiama boni odoris 7lapides onychinos et gemmas ad ornandum ephod ac rationale 8facientque mihi sanctuarium et habitabo in medio eorum 9iuxta omnem similitudinem tabernaculi quod ostendam tibi et omnium vasorum in cultum eius sicque facietis illud 10arcam de lignis setthim conpingite cuius longitudo habeat duos semis cubitos latitudo cubitum et dimidium altitudo cubitum similiter ac semissem 11et deaurabis eam auro mundissimo intus et foris faciesque supra coronam auream per circuitum 12et quattuor circulos aureos quos pones per quattuor arcae angulos duo circuli sint in latere uno et duo in altero 13facies quoque vectes de lignis setthim et operies eos auro 14inducesque per circulos qui sunt in arcae lateribus ut portetur in eis 15qui semper erunt in circulis nec umquam extrahentur ab eis 16ponesque in arcam testificationem quam dabo tibi 17facies et propitiatorium de auro mundissimo duos cubitos et dimidium tenebit longitudo eius cubitum ac semissem latitudo 18duos quoque cherubin aureos et productiles facies ex utraque parte oraculi 19cherub unus sit in latere uno et alter in altero 20utrumque latus propitiatorii tegant expandentes alas et operientes oraculum respiciantque se mutuo versis vultibus in propitiatorium quo operienda est arca 21in qua pones testimonium quod dabo tibi 22inde praecipiam et loquar ad te supra propitiatorio scilicet ac medio duorum cherubin qui erunt super arcam testimonii cuncta quae mandabo per te filiis Israhel 23facies et mensam de lignis setthim habentem duos cubitos longitudinis et in latitudine cubitum et in altitudine cubitum ac semissem 24et inaurabis eam auro purissimo faciesque illi labium aureum per circuitum 25et ipsi labio coronam interrasilem altam quattuor digitis et super illam alteram coronam aureolam 26quattuor quoque circulos aureos praeparabis et pones eos in quattuor angulis eiusdem mensae per singulos pedes 27subter coronam erunt circuli aurei ut mittantur vectes per eos et possit mensa portari 28ipsosque vectes facies de lignis setthim et circumdabis auro ad subvehendam mensam 29parabis et acetabula ac fialas turibula et cyatos in quibus offerenda sunt libamina ex auro purissimo 30et pones super mensam panes propositionis in conspectu meo semper 31facies et candelabrum ductile de auro mundissimo hastile eius et calamos scyphos et spherulas ac lilia ex ipso procedentia 32sex calami egredientur de lateribus tres ex uno latere et tres ex altero 33tres scyphi quasi in nucis modum per calamos singulos spherulaque simul et lilium et tres similiter scyphi instar nucis in calamo altero spherulaque et lilium hoc erit opus sex calamorum qui producendi sunt de hastili 34in ipso autem candelabro erunt quattuor scyphi in nucis modum spherulaeque per singulos et lilia 35spherula sub duobus calamis per tria loca qui simul sex fiunt procedentes de hastili uno 36et spherae igitur et calami ex ipso erunt universa ductilia de auro purissimo 37facies et lucernas septem et pones eas super candelabrum ut luceant ex adverso 38emunctoria quoque et ubi quae emuncta sunt extinguantur fient de auro purissimo 39omne pondus candelabri cum universis vasis suis habebit talentum auri mundissimi 40inspice et fac secundum exemplar quod tibi in monte monstratum est

Chapter 26

1tabernaculum vero ita fiet decem cortinas de bysso retorta et hyacintho ac purpura coccoque bis tincto variatas opere plumario facies 2longitudo cortinae unius habebit viginti octo cubitos latitudo quattuor cubitorum erit unius mensurae fient universa tentoria 3quinque cortinae sibi iungentur mutuo et aliae quinque nexu simili coherebunt 4ansulas hyacinthinas in lateribus ac summitatibus facies cortinarum ut possint invicem copulari 5quinquagenas ansulas cortina habebit in utraque parte ita insertas ut ansa contra ansam veniat et altera alteri possit aptari 6facies et quinquaginta circulos aureos quibus cortinarum vela iungenda sunt ut unum tabernaculum fiat 7facies et saga cilicina undecim ad operiendum tectum tabernaculi 8longitudo sagi unius habebit triginta cubitos et latitudo quattuor aequa erit mensura sagorum omnium 9e quibus quinque iunges seorsum et sex sibi mutuo copulabis ita ut sextum sagum in fronte tecti duplices 10facies et quinquaginta ansas in ora sagi unius ut coniungi cum altero queat et quinquaginta ansas in ora sagi alterius ut cum altero copuletur 11quinquaginta fibulas aeneas quibus iungantur ansae et unum ex omnibus operimentum fiat 12quod autem superfuerit in sagis quae parantur tecto id est unum sagum quod amplius est ex medietate eius operies posteriora tabernaculi 13et cubitus ex una parte pendebit et alter ex altera qui plus est in sagorum longitudine utrumque latus tabernaculi protegens 14facies et operimentum aliud tecto de pellibus arietum rubricatis et super hoc rursum aliud operimentum de ianthinis pellibus 15facies et tabulas stantes tabernaculi de lignis setthim 16quae singulae denos cubitos in longitudine habeant et in latitudine singulos ac semissem 17in lateribus tabulae duae incastraturae fient quibus tabula alteri tabulae conectatur atque in hunc modum cunctae tabulae parabuntur 18quarum viginti erunt in latere meridiano quod vergit ad austrum 19quibus quadraginta bases argenteas fundes ut binae bases singulis tabulis per duos angulos subiciantur 20in latere quoque secundo tabernaculi quod vergit ad aquilonem viginti tabulae erunt 21quadraginta habentes bases argenteas binae bases singulis tabulis subponentur 22ad occidentalem vero plagam tabernaculi facies sex tabulas 23et rursum alias duas quae in angulis erigantur post tergum tabernaculi 24eruntque coniunctae a deorsum usque sursum et una omnes conpago retinebit duabus quoque tabulis quae in angulis ponendae sunt similis iunctura servabitur 25et erunt simul tabulae octo bases earum argenteae sedecim duabus basibus per unam tabulam supputatis 26facies et vectes de lignis setthim quinque ad continendas tabulas in uno latere tabernaculi 27et quinque alios in altero et eiusdem numeri ad occidentalem plagam 28qui mittentur per medias tabulas a summo usque ad summum 29ipsasque tabulas deaurabis et fundes eis anulos aureos per quos vectes tabulata contineant quos operies lamminis aureis 30et eriges tabernaculum iuxta exemplum quod tibi in monte monstratum est 31facies et velum de hyacintho et purpura coccoque bis tincto et bysso retorta opere plumario et pulchra varietate contextum 32quod adpendes ante quattuor columnas de lignis setthim quae ipsae quidem deauratae erunt et habebunt capita aurea sed bases argenteas 33inseretur autem velum per circulos intra quod pones arcam testimonii et quo sanctuarium et sanctuarii sanctuaria dividentur 34pones et propitiatorium super arcam testimonii in sancta sanctorum 35mensamque extra velum et contra mensam candelabrum in latere tabernaculi meridiano mensa enim stabit in parte aquilonis 36facies et tentorium in introitu tabernaculi de hyacintho et purpura coccoque bis tincto et bysso retorta opere plumarii 37et quinque columnas deaurabis lignorum setthim ante quas ducetur tentorium quarum erunt capita aurea et bases aeneae

Chapter 27

1facies et altare de lignis setthim quod habebit quinque cubitos in longitudine et totidem in latitudine id est quadrum et tres cubitos in altitudine 2cornua autem per quattuor angulos ex ipso erunt et operies illud aere 3faciesque in usus eius lebetas ad suscipiendos cineres et forcipes atque fuscinulas et ignium receptacula omnia vasa ex aere fabricabis 4craticulamque in modum retis aeneam per cuius quattuor angulos erunt quattuor anuli aenei 5quos pones subter arulam altaris eritque craticula usque ad altaris medium 6facies et vectes altaris de lignis setthim duos quos operies lamminis aeneis 7et induces per circulos eruntque ex utroque latere altaris ad portandum 8non solidum sed inane et cavum intrinsecus facies illud sicut tibi in monte monstratum est 9facies et atrium tabernaculi in cuius plaga australi contra meridiem erunt tentoria de bysso retorta centum cubitos unum latus tenebit in longitudine 10et columnas viginti cum basibus totidem aeneis quae capita cum celaturis suis habebunt argentea 11similiter in latere aquilonis per longum erunt tentoria centum cubitorum columnae viginti et bases aeneae eiusdem numeri et capita earum cum celaturis suis argentea 12in latitudine vero atrii quod respicit ad occidentem erunt tentoria per quinquaginta cubitos et columnae decem basesque totidem 13in ea quoque atrii latitudine quae respicit ad orientem quinquaginta cubiti erunt 14in quibus quindecim cubitorum tentoria lateri uno deputabuntur columnaeque tres et bases totidem 15et in latere altero erunt tentoria cubitos obtinentia quindecim columnas tres et bases totidem 16in introitu vero atrii fiet tentorium cubitorum viginti ex hyacintho et purpura coccoque bis tincto et bysso retorta opere plumarii columnas habebit quattuor cum basibus totidem 17omnes columnae atrii per circuitum vestitae erunt argenti lamminis capitibus argenteis et basibus aeneis 18in longitudine occupabit atrium cubitos centum in latitudine quinquaginta altitudo quinque cubitorum erit fietque de bysso retorta et habebit bases aeneas 19cuncta vasa tabernaculi in omnes usus et caerimonias tam paxillos eius quam atrii ex aere facies 20praecipe filiis Israhel ut adferant tibi oleum de arboribus olivarum purissimum piloque contusum ut ardeat lucerna semper 21in tabernaculo testimonii extra velum quod oppansum est testimonio et conlocabunt eam Aaron et filii eius ut usque mane luceat coram Domino perpetuus erit cultus per successiones eorum a filiis Israhel

Chapter 28

1adplica quoque ad te Aaron fratrem tuum cum filiis suis de medio filiorum Israhel ut sacerdotio fungantur mihi Aaron Nadab et Abiu Eleazar et Ithamar 2faciesque vestem sanctam fratri tuo in gloriam et decorem 3et loqueris cunctis sapientibus corde quos replevi spiritu prudentiae ut faciant vestes Aaron in quibus sanctificatus ministret mihi 4haec autem erunt vestimenta quae facient rationale et superumerale tunicam et lineam strictam cidarim et balteum facient vestimenta sancta Aaron fratri tuo et filiis eius ut sacerdotio fungantur mihi 5accipientque aurum et hyacinthum et purpuram coccumque bis tinctum et byssum 6facient autem superumerale de auro et hyacintho ac purpura coccoque bis tincto et bysso retorta opere polymito 7duas oras iunctas habebit in utroque latere summitatum ut in unum redeant 8ipsaque textura et cuncta operis varietas erit ex auro et hyacintho et purpura coccoque bis tincto et bysso retorta 9sumesque duos lapides onychinos et sculpes in eis nomina filiorum Israhel 10sex nomina in lapide uno et sex reliqua in altero iuxta ordinem nativitatis eorum 11opere sculptoris et celatura gemmarii sculpes eos nominibus filiorum Israhel inclusos auro atque circumdatos 12et pones in utroque latere superumeralis memoriale filiis Israhel portabitque Aaron nomina eorum coram Domino super utrumque umerum ob recordationem 13facies et uncinos ex auro 14et duas catenulas auri purissimi sibi invicem coherentes quas inseres uncinis 15rationale quoque iudicii facies opere polymito iuxta texturam superumeralis ex auro hyacintho et purpura coccoque bis tincto et bysso retorta 16quadrangulum erit et duplex mensuram palmi habebit tam in longitudine quam in latitudine 17ponesque in eo quattuor ordines lapidum in primo versu erit lapis sardius et topazius et zmaragdus 18in secundo carbunculus sapphyrus et iaspis 19in tertio ligyrius achates et amethistus 20in quarto chrysolitus onychinus et berillus inclusi auro erunt per ordines suos 21habebuntque nomina filiorum Israhel duodecim nominibus celabuntur singuli lapides nominibus singulorum per duodecim tribus 22facies in rationali catenas sibi invicem coherentes ex auro purissimo 23et duos anulos aureos quos pones in utraque rationalis summitate 24catenasque aureas iunges anulis qui sunt in marginibus eius 25et ipsarum catenarum extrema duobus copulabis uncinis in utroque latere superumeralis quod rationale respicit 26facies et duos anulos aureos quos pones in summitatibus rationalis et in oris quae e regione sunt superumeralis et posteriora eius aspiciunt 27nec non et alios duos anulos aureos qui ponendi sunt in utroque latere superumeralis deorsum quod respicit contra faciem iuncturae inferioris ut aptari possit cum superumerali 28et stringatur rationale anulis suis cum anulis superumeralis vitta hyacinthina ut maneat iunctura fabrefacta et a se invicem rationale et superumerale nequeant separari 29portabitque Aaron nomina filiorum Israhel in rationali iudicii super pectus suum quando ingreditur sanctuarium memoriale coram Domino in aeternum 30pones autem in rationali iudicii doctrinam et veritatem quae erunt in pectore Aaron quando ingreditur coram Domino et gestabit iudicium filiorum Israhel in pectore suo in conspectu Domini semper 31facies et tunicam superumeralis totam hyacinthinam 32in cuius medio supra erit capitium et ora per gyrum eius textilis sicut fieri solet in extremis vestium partibus ne facile rumpatur 33deorsum vero ad pedes eiusdem tunicae per circuitum quasi mala punica facies ex hyacintho et purpura et cocco bis tincto mixtis in medio tintinabulis 34ita ut tintinabulum sit aureum et malum rursumque tintinabulum aliud aureum et malum punicum 35et vestietur ea Aaron in officio ministerii ut audiatur sonitus quando ingreditur et egreditur sanctuarium in conspectu Domini et non moriatur 36facies et lamminam de auro purissimo in qua sculpes opere celatoris Sanctum Domino 37ligabisque eam vitta hyacinthina et erit super tiaram 38inminens fronti pontificis portabitque Aaron iniquitates eorum quae obtulerint et sanctificaverint filii Israhel in cunctis muneribus et donariis suis erit autem lammina semper in fronte eius ut placatus eis sit Dominus 39stringesque tunicam bysso et tiaram byssinam facies et balteum opere plumarii 40porro filiis Aaron tunicas lineas parabis et balteos ac tiaras in gloriam et decorem 41vestiesque his omnibus Aaron fratrem tuum et filios eius cum eo et cunctorum consecrabis manus sanctificabisque illos ut sacerdotio fungantur mihi 42facies et feminalia linea ut operiant carnem turpitudinis suae a renibus usque ad femina 43et utentur eis Aaron et filii eius quando ingredientur tabernaculum testimonii vel quando adpropinquant ad altare ut ministrent in sanctuario ne iniquitatis rei moriantur legitimum sempiternum erit Aaron et semini eius post eum

Chapter 29

1sed et hoc facies ut mihi in sacerdotio consecrentur tolle vitulum de armento et arietes duos inmaculatos 2panesque azymos et crustula absque fermento quae conspersa sint oleo lagana quoque azyma oleo lita de simila triticea cuncta facies 3et posita in canistro offeres vitulum autem et duos arietes 4et Aaron ac filios eius adplicabis ad ostium tabernaculi testimonii cumque laveris patrem cum filiis aqua 5indues Aaron vestimentis suis id est linea et tunica et superumerali et rationali quod constringes balteo 6et pones tiaram in capite eius et lamminam sanctam super tiaram 7et oleum unctionis fundes super caput eius atque hoc ritu consecrabitur 8filios quoque illius adplicabis et indues tunicis lineis cingesque balteo 9Aaron scilicet et liberos eius et inpones eis mitras eruntque sacerdotes mei in religione perpetua postquam initiaveris manus eorum 10adplicabis et vitulum coram tabernaculo testimonii inponentque Aaron et filii eius manus super caput illius 11et mactabis eum in conspectu Domini iuxta ostium tabernaculi testimonii 12sumptumque de sanguine vituli pones super cornua altaris digito tuo reliquum autem sanguinem fundes iuxta basim eius 13sumes et adipem totum qui operit intestina et reticulum iecoris ac duos renes et adipem qui super eos est et offeres incensum super altare 14carnes vero vituli et corium et fimum conbures foris extra castra eo quod pro peccato sit 15unum quoque arietum sumes super cuius caput ponent Aaron et filii eius manus 16quem cum mactaveris tolles de sanguine eius et fundes circa altare 17ipsum autem arietem secabis in frusta lotaque intestina eius ac pedes pones super concisas carnes et super caput illius 18et offeres totum arietem in incensum super altare oblatio est Domini odor suavissimus victimae Dei 19tolles quoque arietem alterum super cuius caput Aaron et filii eius ponent manus 20quem cum immolaveris sumes de sanguine ipsius et pones super extremum dextrae auriculae Aaron et filiorum eius et super pollices manus eorum et pedis dextri fundesque sanguinem super altare per circuitum 21cumque tuleris de sanguine qui est super altare et de oleo unctionis asperges Aaron et vestes eius filios et vestimenta eorum consecratisque et ipsis et vestibus 22tolles adipem de ariete et caudam et arvinam quae operit vitalia ac reticulum iecoris et duos renes atque adipem qui super eos est armumque dextrum eo quod sit aries consecrationum 23tortam panis unius crustulum conspersum oleo laganum de canistro azymorum quod positum est in conspectu Domini 24ponesque omnia super manus Aaron et filiorum eius et sanctificabis eos elevans coram Domino 25suscipiesque universa de manibus eorum et incendes super altare in holocaustum odorem suavissimum in conspectu Domini quia oblatio eius est 26sumes quoque pectusculum de ariete quo initiatus est Aaron sanctificabisque illud elatum coram Domino et cedet in partem tuam 27sanctificabis et pectusculum consecratum et armum quem de ariete separasti 28quo initiatus est Aaron et filii eius cedentque in partem Aaron et filiorum eius iure perpetuo a filiis Israhel quia primitiva sunt et initia de victimis eorum pacificis quae offerunt Domino 29vestem autem sanctam qua utitur Aaron habebunt filii eius post eum ut unguantur in ea et consecrentur manus eorum 30septem diebus utetur illa qui pontifex pro eo fuerit constitutus de filiis eius et qui ingredietur tabernaculum testimonii ut ministret in sanctuario 31arietem autem consecrationum tolles et coques carnes eius in loco sancto 32quibus vescetur Aaron et filii eius panes quoque qui sunt in canistro in vestibulo tabernaculi testimonii comedent 33ut sit placabile sacrificium et sanctificentur offerentium manus alienigena non vescetur ex eis quia sancti sunt 34quod si remanserit de carnibus consecratis sive de panibus usque mane conbures reliquias igni non comedentur quia sanctificata sunt 35omnia quae praecepi tibi facies super Aaron et filiis eius septem diebus consecrabis manus eorum 36et vitulum pro peccato offeres per singulos dies ad expiandum mundabisque altare cum immolaris expiationis hostiam et ungues illud in sanctificationem 37septem diebus expiabis altare et sanctificabis et erit sanctum sanctorum omnis qui tetigerit illud sanctificabitur 38hoc est quod facies in altari agnos anniculos duos per singulos dies iugiter 39unum agnum mane et alterum vespere 40decimam partem similae conspersae oleo tunso quod habeat mensuram quartam partem hin et vinum ad libandum eiusdem mensurae in agno uno 41alterum vero agnum offeres ad vesperam iuxta ritum matutinae oblationis et iuxta ea quae diximus in odorem suavitatis 42sacrificium Domino oblatione perpetua in generationes vestras ad ostium tabernaculi testimonii coram Domino ubi constituam ut loquar ad te 43ibique praecipiam filiis Israhel et sanctificabitur altare in gloria mea 44sanctificabo et tabernaculum testimonii cum altari et Aaron cum filiis eius ut sacerdotio fungantur mihi 45et habitabo in medio filiorum Israhel eroque eis Deus 46et scient quia ego Dominus Deus eorum qui eduxi eos de terra Aegypti ut manerem inter illos ego Dominus Deus ipsorum

Chapter 30

1facies quoque altare in adolendum thymiama de lignis setthim 2habens cubitum longitudinis et alterum latitudinis id est quadrangulum et duos cubitos in altitudine cornua ex ipso procedent 3vestiesque illud auro purissimo tam craticulam eius quam parietes per circuitum et cornua faciesque ei coronam aureolam per gyrum 4et duos anulos aureos sub corona per singula latera ut mittantur in eos vectes et altare portetur 5ipsos quoque vectes facies de lignis setthim et inaurabis 6ponesque altare contra velum quod ante arcam pendet testimonii coram propitiatorio quo tegitur testimonium ubi loquar tibi 7et adolebit incensum super eo Aaron suave fraglans mane quando conponet lucernas incendet illud 8et quando conlocat eas ad vesperum uret thymiama sempiternum coram Domino in generationes vestras 9non offeretis super eo thymiama conpositionis alterius nec oblationem et victimam nec liba libabitis 10et deprecabitur Aaron super cornua eius semel per annum in sanguine quod oblatum est pro peccato et placabit super eo in generationibus vestris sanctum sanctorum erit Domino 11locutusque est Dominus ad Mosen dicens 12quando tuleris summam filiorum Israhel iuxta numerum dabunt singuli pretium pro animabus suis Domino et non erit plaga in eis cum fuerint recensiti 13hoc autem dabit omnis qui transit ad nomen dimidium sicli iuxta mensuram templi siclus viginti obolos habet media pars sicli offeretur Domino 14qui habetur in numero a viginti annis et supra dabit pretium 15dives non addet ad medium sicli et pauper nihil minuet 16susceptamque pecuniam quae conlata est a filiis Israhel trades in usus tabernaculi testimonii ut sit monumentum eorum coram Domino et propitietur animabus illorum 17locutusque est Dominus ad Mosen dicens 18facies et labium aeneum cum basi sua ad lavandum ponesque illud inter tabernaculum testimonii et altare et missa aqua 19lavabunt in eo Aaron et filii eius manus suas ac pedes 20quando ingressuri sunt tabernaculum testimonii et quando accessuri ad altare ut offerant in eo thymiama Domino 21ne forte moriantur legitimum sempiternum erit ipsi et semini eius per successiones 22locutusque est Dominus ad Mosen 23dicens sume tibi aromata prima et zmyrnae electae quingentos siclos et cinnamomi medium id est ducentos quinquaginta calami similiter ducentos quinquaginta 24cassiae autem quingentos siclos in pondere sanctuarii olei de olivetis mensuram hin 25faciesque unctionis oleum sanctum unguentum conpositum opere unguentarii 26et ungues ex eo tabernaculum testimonii et arcam testamenti 27mensamque cum vasis suis candelabrum et utensilia eius altaria thymiamatis 28et holocausti et universam supellectilem quae ad cultum eorum pertinent 29sanctificabisque omnia et erunt sancta sanctorum qui tetigerit ea sanctificabitur 30Aaron et filios eius ungues sanctificabisque eos ut sacerdotio fungantur mihi 31filiis quoque Israhel dices hoc oleum unctionis sanctum erit mihi in generationes vestras 32caro hominis non unguetur ex eo et iuxta conpositionem eius non facietis aliud quia sanctificatum est et sanctum erit vobis 33homo quicumque tale conposuerit et dederit ex eo alieno exterminabitur de populo suo 34dixitque Dominus ad Mosen sume tibi aromata stacten et onycha galbanen boni odoris et tus lucidissimum aequalis ponderis erunt omnia 35faciesque thymiama conpositum opere unguentarii mixtum diligenter et purum et sanctificatione dignissimum 36cumque in tenuissimum pulverem universa contuderis pones ex eo coram testimonio tabernaculi in quo loco apparebo tibi sanctum sanctorum erit vobis thymiama 37talem conpositionem non facietis in usus vestros quia sanctum est Domino 38homo quicumque fecerit simile ut odore illius perfruatur peribit de populis suis

Chapter 31

1locutusque est Dominus ad Mosen dicens 2ecce vocavi ex nomine Beselehel filium Uri filii Hur de tribu Iuda 3et implevi eum spiritu Dei sapientia intellegentia et scientia in omni opere 4ad excogitandum fabre quicquid fieri potest ex auro et argento et aere 5marmore et gemmis et diversitate lignorum 6dedique ei socium Hooliab filium Achisamech de tribu Dan et in corde omnis eruditi posui sapientiam ut faciant cuncta quae praecepi tibi 7tabernaculum foederis et arcam testimonii et propitiatorium quod super eam est et cuncta vasa tabernaculi 8mensamque et vasa eius candelabrum purissimum cum vasis suis et altaria thymiamatis 9et holocausti et omnia vasa eorum labium cum basi sua 10vestes sanctas in ministerio Aaron sacerdoti et filiis eius ut fungantur officio suo in sacris 11oleum unctionis et thymiama aromatum in sanctuario omnia quae praecepi tibi facient 12et locutus est Dominus ad Mosen dicens 13loquere filiis Israhel et dices ad eos videte ut sabbatum meum custodiatis quia signum est inter me et vos in generationibus vestris ut sciatis quia ego Dominus qui sanctifico vos 14custodite sabbatum sanctum est enim vobis qui polluerit illud morte morietur qui fecerit in eo opus peribit anima illius de medio populi sui 15sex diebus facietis opus in die septimo sabbatum est requies sancta Domino omnis qui fecerit opus in hac die morietur 16custodiant filii Israhel sabbatum et celebrent illud in generationibus suis pactum est sempiternum 17inter me et filios Israhel signumque perpetuum sex enim diebus fecit Dominus caelum et terram et in septimo ab opere cessavit 18dedit quoque Mosi conpletis huiuscemodi sermonibus in monte Sinai duas tabulas testimonii lapideas scriptas digito Dei

Chapter 32

1videns autem populus quod moram faceret descendendi de monte Moses congregatus adversus Aaron ait surge fac nobis deos qui nos praecedant Mosi enim huic viro qui nos eduxit de terra Aegypti ignoramus quid acciderit 2dixitque ad eos Aaron tollite inaures aureas de uxorum filiorumque et filiarum vestrarum auribus et adferte ad me 3fecit populus quae iusserat deferens inaures ad Aaron 4quas cum ille accepisset formavit opere fusorio et fecit ex eis vitulum conflatilem dixeruntque hii sunt dii tui Israhel qui te eduxerunt de terra Aegypti 5quod cum vidisset Aaron aedificavit altare coram eo et praeconis voce clamavit dicens cras sollemnitas Domini est 6surgentesque mane obtulerunt holocausta et hostias pacificas et sedit populus comedere ac bibere et surrexerunt ludere 7locutus est autem Dominus ad Mosen vade descende peccavit populus tuus quem eduxisti de terra Aegypti 8recesserunt cito de via quam ostendisti eis feceruntque sibi vitulum conflatilem et adoraverunt atque immolantes ei hostias dixerunt isti sunt dii tui Israhel qui te eduxerunt de terra Aegypti 9rursumque ait Dominus ad Mosen cerno quod populus iste durae cervicis sit 10dimitte me ut irascatur furor meus contra eos et deleam eos faciamque te in gentem magnam 11Moses autem orabat Dominum Deum suum dicens cur Domine irascitur furor tuus contra populum tuum quem eduxisti de terra Aegypti in fortitudine magna et in manu robusta 12ne quaeso dicant Aegyptii callide eduxit eos ut interficeret in montibus et deleret e terra quiescat ira tua et esto placabilis super nequitia populi tui 13recordare Abraham Isaac et Israhel servorum tuorum quibus iurasti per temet ipsum dicens multiplicabo semen vestrum sicut stellas caeli et universam terram hanc de qua locutus sum dabo semini vestro et possidebitis eam semper 14placatusque est Dominus ne faceret malum quod locutus fuerat adversus populum suum 15et reversus est Moses de monte portans duas tabulas testimonii manu scriptas ex utraque parte 16et factas opere Dei scriptura quoque Dei erat sculpta in tabulis 17audiens autem Iosue tumultum populi vociferantis dixit ad Mosen ululatus pugnae auditur in castris 18qui respondit non est clamor adhortantium ad pugnam neque vociferatio conpellentium ad fugam sed vocem cantantium ego audio 19cumque adpropinquasset ad castra vidit vitulum et choros iratusque valde proiecit de manu tabulas et confregit eas ad radices montis 20arripiensque vitulum quem fecerant conbusit et contrivit usque ad pulverem quem sparsit in aqua et dedit ex eo potum filiis Israhel 21dixitque ad Aaron quid tibi fecit hic populus ut induceres super eum peccatum maximum 22cui ille respondit ne indignetur dominus meus tu enim nosti populum istum quod pronus sit ad malum 23dixerunt mihi fac nobis deos qui praecedant nos huic enim Mosi qui nos eduxit de terra Aegypti nescimus quid acciderit 24quibus ego dixi quis vestrum habet aurum tulerunt et dederunt mihi et proieci illud in ignem egressusque est hic vitulus 25videns ergo Moses populum quod esset nudatus spoliaverat enim eum Aaron propter ignominiam sordis et inter hostes nudum constituerat 26et stans in porta castrorum ait si quis est Domini iungatur mihi congregatique sunt ad eum omnes filii Levi 27quibus ait haec dicit Dominus Deus Israhel ponat vir gladium super femur suum ite et redite de porta usque ad portam per medium castrorum et occidat unusquisque fratrem et amicum et proximum suum 28fecerunt filii Levi iuxta sermonem Mosi cecideruntque in die illo quasi tria milia hominum 29et ait Moses consecrastis manus vestras hodie Domino unusquisque in filio et fratre suo ut detur vobis benedictio 30facto autem die altero locutus est Moses ad populum peccastis peccatum maximum ascendam ad Dominum si quo modo eum quivero deprecari pro scelere vestro 31reversusque ad Dominum ait obsecro peccavit populus iste peccatum magnum feceruntque sibi deos aureos aut dimitte eis hanc noxam 32aut si non facis dele me de libro tuo quem scripsisti 33cui respondit Dominus qui peccaverit mihi delebo eum de libro meo 34tu autem vade et duc populum istum quo locutus sum tibi angelus meus praecedet te ego autem in die ultionis visitabo et hoc peccatum eorum 35percussit ergo Dominus populum pro reatu vituli quem fecit Aaron

Chapter 33

1locutusque est Dominus ad Mosen vade ascende de loco isto tu et populus tuus quem eduxisti de terra Aegypti in terram quam iuravi Abraham Isaac et Iacob dicens semini tuo dabo eam 2et mittam praecursorem tui angelum ut eiciam Chananeum et Amorreum et Hettheum et Ferezeum et Eveum et Iebuseum 3et intres in terram fluentem lacte et melle non enim ascendam tecum quia populus durae cervicis est ne forte disperdam te in via 4audiens populus sermonem hunc pessimum luxit et nullus ex more indutus est cultu suo 5dixitque Dominus ad Mosen loquere filiis Israhel populus durae cervicis es semel ascendam in medio tui et delebo te iam nunc depone ornatum tuum ut sciam quid faciam tibi 6deposuerunt ergo filii Israhel ornatum suum a monte Horeb 7Moses quoque tollens tabernaculum tetendit extra castra procul vocavitque nomen eius tabernaculum foederis et omnis populus qui habebat aliquam quaestionem egrediebatur ad tabernaculum foederis extra castra 8cumque egrederetur Moses ad tabernaculum surgebat universa plebs et stabat unusquisque in ostio papilionis sui aspiciebantque tergum Mosi donec ingrederetur tentorium 9ingresso autem illo tabernaculum foederis descendebat columna nubis et stabat ad ostium loquebaturque cum Mosi 10cernentibus universis quod columna nubis staret ad ostium tabernaculi stabantque ipsi et adorabant per fores tabernaculorum suorum 11loquebatur autem Dominus ad Mosen facie ad faciem sicut loqui solet homo ad amicum suum cumque ille reverteretur in castra minister eius Iosue filius Nun puer non recedebat de tabernaculo 12dixit autem Moses ad Dominum praecipis ut educam populum istum et non indicas mihi quem missurus es mecum praesertim cum dixeris novi te ex nomine et invenisti gratiam coram me 13si ergo inveni gratiam in conspectu tuo ostende mihi viam tuam ut sciam te et inveniam gratiam ante oculos tuos respice populum tuum gentem hanc 14dixitque Dominus facies mea praecedet te et requiem dabo tibi 15et ait Moses si non tu ipse praecedes ne educas nos de loco isto 16in quo enim scire poterimus ego et populus tuus invenisse nos gratiam in conspectu tuo nisi ambulaveris nobiscum ut glorificemur ab omnibus populis qui habitant super terram 17dixit autem Dominus ad Mosen et verbum istud quod locutus es faciam invenisti enim gratiam coram me et te ipsum novi ex nomine 18qui ait ostende mihi gloriam tuam 19respondit ego ostendam omne bonum tibi et vocabo in nomine Domini coram te et miserebor cui voluero et clemens ero in quem mihi placuerit 20rursumque ait non poteris videre faciem meam non enim videbit me homo et vivet 21et iterum ecce inquit est locus apud me stabis super petram 22cumque transibit gloria mea ponam te in foramine petrae et protegam dextera mea donec transeam 23tollamque manum meam et videbis posteriora mea faciem autem meam videre non poteris

Chapter 34

1ac deinceps praecide ait tibi duas tabulas lapideas instar priorum et scribam super eas verba quae habuerunt tabulae quas fregisti 2esto paratus mane ut ascendas statim in montem Sinai stabisque mecum super verticem montis 3nullus ascendat tecum nec videatur quispiam per totum montem boves quoque et oves non pascantur e contra 4excidit ergo duas tabulas lapideas quales ante fuerant et de nocte consurgens ascendit in montem Sinai sicut ei praeceperat Dominus portans secum tabulas 5cumque descendisset Dominus per nubem stetit Moses cum eo invocans nomen Domini 6quo transeunte coram eo ait Dominator Domine Deus misericors et clemens patiens et multae miserationis ac verus 7qui custodis misericordiam in milia qui aufers iniquitatem et scelera atque peccata nullusque apud te per se innocens est qui reddis iniquitatem patrum in filiis ac nepotibus in tertiam et quartam progeniem 8festinusque Moses curvatus est pronus in terram et adorans 9ait si inveni gratiam in conspectu tuo Domine obsecro ut gradiaris nobiscum populus enim durae cervicis est et auferas iniquitates nostras atque peccata nosque possideas 10respondit Dominus ego inibo pactum videntibus cunctis signa faciam quae numquam sunt visa super terram nec in ullis gentibus ut cernat populus in cuius es medio opus Domini terribile quod facturus sum 11observa cuncta quae hodie mando tibi ego ipse eiciam ante faciem tuam Amorreum et Chananeum et Hettheum Ferezeum quoque et Eveum et Iebuseum 12cave ne umquam cum habitatoribus terrae illius iungas amicitias quae tibi sint in ruinam 13sed aras eorum destrue confringe statuas lucosque succide 14noli adorare deum alienum Dominus Zelotes nomen eius Deus est aemulator 15ne ineas pactum cum hominibus illarum regionum ne cum fornicati fuerint cum diis suis et adoraverint simulacra eorum vocet te quispiam ut comedas de immolatis 16nec uxorem de filiabus eorum accipies filiis tuis ne postquam ipsae fuerint fornicatae fornicari faciant et filios tuos in deos suos 17deos conflatiles non facies tibi 18sollemnitatem azymorum custodies septem diebus vesceris azymis sicut praecepi tibi in tempore mensis novorum mense enim verni temporis egressus es de Aegypto 19omne quod aperit vulvam generis masculini meum erit de cunctis animantibus tam de bubus quam de ovibus meum erit 20primogenitum asini redimes ove sin autem nec pretium pro eo dederis occidetur primogenitum filiorum tuorum redimes nec apparebis in conspectu meo vacuus 21sex diebus operaberis die septimo cessabis arare et metere 22sollemnitatem ebdomadarum facies tibi in primitiis frugum messis tuae triticeae et sollemnitatem quando redeunte anni tempore cuncta conduntur 23tribus temporibus anni apparebit omne masculinum tuum in conspectu omnipotentis Domini Dei Israhel 24cum enim tulero gentes a facie tua et dilatavero terminos tuos nullus insidiabitur terrae tuae ascendente te et apparente in conspectu Domini Dei tui ter in anno 25non immolabis super fermento sanguinem hostiae meae neque residebit mane de victima sollemnitatis phase 26primitias frugum terrae tuae offeres in domum Domini Dei tui non coques hedum in lacte matris suae 27dixitque Dominus ad Mosen scribe tibi verba haec quibus et tecum et cum Israhel pepigi foedus 28fecit ergo ibi cum Domino quadraginta dies et quadraginta noctes panem non comedit et aquam non bibit et scripsit in tabulis verba foederis decem 29cumque descenderet Moses de monte Sinai tenebat duas tabulas testimonii et ignorabat quod cornuta esset facies sua ex consortio sermonis Dei 30videntes autem Aaron et filii Israhel cornutam Mosi faciem timuerunt prope accedere 31vocatique ab eo reversi sunt tam Aaron quam principes synagogae et postquam locutus est 32venerunt ad eum etiam omnes filii Israhel quibus praecepit cuncta quae audierat a Domino in monte Sinai 33impletisque sermonibus posuit velamen super faciem suam 34quod ingressus ad Dominum et loquens cum eo auferebat donec exiret et tunc loquebatur ad filios Israhel omnia quae sibi fuerant imperata 35qui videbant faciem egredientis Mosi esse cornutam sed operiebat rursus ille faciem suam si quando loquebatur ad eos

Chapter 35

1igitur congregata omni turba filiorum Israhel dixit ad eos haec sunt quae iussit Dominus fieri 2sex diebus facietis opus septimus dies erit vobis sanctus sabbatum et requies Domini qui fecerit opus in eo occidetur 3non succendetis ignem in omnibus habitaculis vestris per diem sabbati 4et ait Moses ad omnem catervam filiorum Israhel iste est sermo quem praecepit Dominus dicens 5separate apud vos primitias Domino omnis voluntarius et proni animi offerat eas Domino aurum et argentum et aes 6hyacinthum purpuram coccumque bis tinctum et byssum pilos caprarum 7et pelles arietum rubricatas et ianthinas 8ligna setthim 9et oleum ad luminaria concinnanda et ut conficiatur unguentum et thymiama suavissimum 10lapides onychinos et gemmas ad ornatum superumeralis et rationalis 11quisquis vestrum est sapiens veniat et faciat quod Dominus imperavit 12tabernaculum scilicet et tectum eius atque operimentum anulos et tabulata cum vectibus paxillos et bases 13arcam et vectes propitiatorium et velum quod ante illud oppanditur 14mensam cum vectibus et vasis et propositionis panibus 15candelabrum ad luminaria sustentanda vasa illius et lucernas et oleum ad nutrimenta ignium 16altare thymiamatis et vectes oleum unctionis et thymiama ex aromatibus tentorium ad ostium tabernaculi 17altare holocausti et craticulam eius aeneam cum vectibus et vasis suis labrum et basim eius 18cortinas atrii cum columnis et basibus tentorium in foribus vestibuli 19paxillos tabernaculi et atrii cum funiculis suis 20vestimenta quorum usus est in ministerio sanctuarii vestes Aaron pontificis ac filiorum eius ut sacerdotio fungantur mihi 21egressaque omnis multitudo filiorum Israhel de conspectu Mosi 22obtulit mente promptissima atque devota primitias Domino ad faciendum opus tabernaculi testimonii quicquid in cultum et ad vestes sanctas necessarium erat 23viri cum mulieribus praebuerunt armillas et inaures anulos et dextralia omne vas aureum in donaria Domini separatum est 24si quis habuit hyacinthum purpuram coccumque bis tinctum byssum et pilos caprarum pelles arietum rubricatas et ianthinas 25argenti et aeris metalla obtulerunt Domino lignaque setthim in varios usus 26sed et mulieres doctae dederunt quae neverant hyacinthum purpuram et vermiculum ac byssum 27et pilos caprarum sponte propria cuncta tribuentes 28principes vero obtulerunt lapides onychinos et gemmas ad superumerale et rationale 29aromataque et oleum ad luminaria concinnanda et ad praeparandum unguentum ac thymiama odoris suavissimi conponendum 30omnes viri et mulieres mente devota obtulerunt donaria ut fierent opera quae iusserat Dominus per manum Mosi cuncti filii Israhel voluntaria Domino dedicaverunt 31dixitque Moses ad filios Israhel ecce vocavit Dominus ex nomine Beselehel filium Uri filii Hur de tribu Iuda 32implevitque eum spiritu Dei sapientiae et intellegentiae et scientiae omni doctrina 33ad excogitandum et faciendum opus in auro et argento et aere sculpendisque lapidibus et opere carpentario quicquid fabre adinveniri potest 34dedit in corde eius Hooliab quoque filium Achisamech de tribu Dan 35ambos erudivit sapientia ut faciant opera abietarii polymitarii ac plumarii de hyacintho et purpura coccoque bis tincto et bysso et texant omnia ac nova quaeque repperiant

Chapter 36

1fecit ergo Beselehel et Hooliab et omnis vir sapiens quibus dedit Dominus sapientiam et intellectum ut scirent fabre operari quae in usus sanctuarii necessaria sunt et quae praecepit Dominus 2cumque vocasset eos Moses et omnem eruditum virum cui dederat Deus sapientiam et qui sponte sua obtulerant se ad faciendum opus 3tradidit eis universa donaria filiorum Israhel qui cum instarent operi cotidie mane vota populus offerebat 4unde artifices venire conpulsi 5dixerunt Mosi plus offert populus quam necessarium est 6iussit ergo Moses praeconis voce cantari nec vir nec mulier quicquam ultra offerat in opere sanctuarii sicque cessatum est a muneribus offerendis 7eo quod oblata sufficerent et superabundarent 8feceruntque omnes corde sapientes ad explendum opus tabernaculi cortinas decem de bysso retorta et hyacintho et purpura coccoque bis tincto opere vario et arte polymita 9quarum una habebat in longitudine viginti octo cubitos et in latitudine quattuor una mensura erat omnium cortinarum 10coniunxitque cortinas quinque alteram alteri et alias quinque sibi invicem copulavit 11fecit et ansas hyacinthinas in ora cortinae unius ex utroque latere et in ora cortinae alterius similiter 12ut contra se invicem venirent ansae et mutuo iungerentur 13unde et quinquaginta fudit circulos aureos qui morderent cortinarum ansas et fieret unum tabernaculum 14fecit et saga undecim de pilis caprarum ad operiendum tectum tabernaculi 15unum sagum habebat in longitudine cubitos triginta et in latitudine cubitos quattuor unius mensurae erant omnia saga 16quorum quinque iunxit seorsum et sex alia separatim 17fecitque ansas quinquaginta in ora sagi unius et quinquaginta in ora sagi alterius ut sibi invicem iungerentur 18et fibulas aeneas quinquaginta quibus necteretur tectum et unum pallium ex omnibus sagis fieret 19fecit et opertorium tabernaculi de pellibus arietum rubricatis aliudque desuper velamentum de pellibus ianthinis 20fecit et tabulas tabernaculi de lignis setthim stantes 21decem cubitorum erat longitudo tabulae unius et unum ac semis cubitum latitudo retinebat 22binae incastraturae erant per singulas tabulas ut altera alteri iungeretur sic fecit in omnibus tabulis tabernaculi 23e quibus viginti ad plagam meridianam erant contra austrum 24cum quadraginta basibus argenteis duae bases sub una tabula ponebantur ex utraque angulorum parte ubi incastraturae laterum in angulis terminantur 25ad plagam quoque tabernaculi quae respicit ad aquilonem fecit viginti tabulas 26cum quadraginta argenteis basibus duas bases per singulas tabulas 27contra occidentem vero id est ad eam partem tabernaculi quae mare respicit fecit sex tabulas 28et duas alias per singulos angulos tabernaculi retro 29quae iunctae erant deorsum usque sursum et in unam conpagem pariter ferebantur ita fecit ex utraque parte per angulos 30ut octo essent simul tabulae et haberent bases argenteas sedecim binas scilicet bases sub singulis tabulis 31fecit et vectes de lignis setthim quinque ad continendas tabulas unius lateris tabernaculi 32et quinque alios ad alterius lateris tabulas coaptandas et extra hos quinque alios vectes ad occidentalem plagam tabernaculi contra mare 33fecit quoque vectem alium qui per medias tabulas ab angulo usque ad angulum perveniret 34ipsa autem tabulata deauravit et circulos eorum fecit aureos per quos vectes induci possint quos et ipsos aureis lamminis operuit 35fecit et velum de hyacintho purpura vermiculo ac bysso retorta opere polymitario varium atque distinctum 36et quattuor columnas de lignis setthim quas cum capitibus deauravit fusis basibus earum argenteis 37fecit et tentorium in introitu tabernaculi ex hyacintho purpura vermiculo byssoque retorta opere plumarii 38et columnas quinque cum capitibus suis quas operuit auro basesque earum fudit aeneas

Chapter 37

1fecit autem Beselehel et arcam de lignis setthim habentem duos semis cubitos in longitudinem et cubitum ac semissem in latitudinem altitudo quoque uno cubito fuit et dimidio vestivitque eam auro purissimo intus ac foris 2et fecit illi coronam auream per gyrum 3conflans quattuor anulos aureos per quattuor angulos eius duos anulos in latere uno et duos in altero 4vectes quoque fecit de lignis setthim quos vestivit auro 5et quos misit in anulos qui erant in lateribus arcae ad portandum eam 6fecit et propitiatorium id est oraculum de auro mundissimo duorum cubitorum et dimidio in longitudine et cubito ac semisse in latitudine 7duos etiam cherubin ex auro ductili quos posuit ex utraque parte propitiatorii 8cherub unum in summitate huius partis et cherub alterum in summitate partis alterius duos cherubin in singulis summitatibus propitiatorii 9extendentes alas et tegentes propitiatorium seque mutuo et illud respectantes 10fecit et mensam de lignis setthim in longitudine duorum cubitorum et in latitudine unius cubiti quae habebat in altitudine cubitum ac semissem 11circumdeditque eam auro mundissimo et fecit illi labium aureum per gyrum 12ipsique labio coronam interrasilem quattuor digitorum et super eandem alteram coronam auream 13fudit et quattuor circulos aureos quos posuit in quattuor angulis per singulos pedes mensae 14contra coronam misitque in eos vectes ut possit mensa portari 15ipsos quoque vectes fecit de lignis setthim et circumdedit eos auro 16et vasa ad diversos usus mensae acetabula fialas cyatos et turibula ex auro puro in quibus offerenda sunt liba 17fecit et candelabrum ductile de auro mundissimo de cuius vecte calami scyphi spherulae ac lilia procedebant 18sex in utroque latere tres calami ex parte una et tres ex altera 19tres scyphi in nucis modum per calamos singulos spherulaeque simul et lilia et tres scyphi instar nucis in calamo altero spherulaeque simul et lilia aequum erat opus sex calamorum qui procedebant de stipite candelabri 20in ipso autem vecte erant quattuor scyphi in nucis modum spherulaeque per singulos et lilia 21et spherae sub duobus calamis per loca tria qui simul sex fiunt calami procedentes de vecte uno 22et spherae igitur et calami ex ipso erant universa ductilia de auro purissimo 23fecit et lucernas septem cum emunctoriis suis et vasa ubi quae emuncta sunt extinguuntur de auro mundissimo 24talentum auri adpendebat candelabrum cum omnibus vasis suis 25fecit et altare thymiamatis de lignis setthim habens per quadrum singulos cubitos et in altitudine duos e cuius angulis procedebant cornua 26vestivitque illud auro purissimo cum craticula ac parietibus et cornibus 27fecitque ei coronam aureolam per gyrum et duos anulos aureos sub corona per singula latera ut mittantur in eos vectes et possit altare portari 28ipsos autem vectes fecit de lignis setthim et operuit lamminis aureis 29conposuit et oleum ad sanctificationis unguentum et thymiama de aromatibus mundissimis opere pigmentarii

Chapter 38

1fecit et altare holocausti de lignis setthim quinque cubitorum per quadrum et trium in altitudine 2cuius cornua de angulis procedebant operuitque illud aeneis lamminis 3et in usus eius paravit ex aere vasa diversa lebetas forcipes fuscinulas uncinos et ignium receptacula 4craticulamque eius in modum retis fecit aeneam et subter eam in altaris medio arulam 5fusis quattuor anulis per totidem retiaculi summitates ad inmittendos vectes ad portandum 6quos et ipsos fecit de lignis setthim et operuit lamminis aeneis 7induxitque in circulos qui in altaris lateribus eminebant ipsum autem altare non erat solidum sed cavum ex tabulis et intus vacuum 8fecit et labrum aeneum cum base sua de speculis mulierum quae excubabant in ostio tabernaculi 9et atrium in cuius australi plaga erant tentoria de bysso retorta cubitorum centum 10columnae aeneae viginti cum basibus suis capita columnarum et tota operis celatura argentea 11aeque ad septentrionalis plagam tentoria columnae basesque et capita columnarum eiusdem et mensurae et operis ac metalli erant 12in ea vero plaga quae occidentem respicit fuere tentoria cubitorum quinquaginta columnae decem cum basibus suis aeneae et capita columnarum celata argentea 13porro contra orientem quinquaginta cubitorum paravit tentoria 14e quibus quindecim cubitos columnarum trium cum basibus suis unum tenebat latus 15et in parte altera quia utraque introitum tabernaculi facit quindecim aeque cubitorum erant tentoria columnae tres et bases totidem 16cuncta atrii tentoria byssus torta texuerat 17bases columnarum fuere aeneae capita autem earum cum celaturis suis argentea sed et ipsas columnas atrii vestivit argento 18et in introitu eius opere plumario fecit tentorium ex hyacintho purpura vermiculo ac bysso retorta quod habebat viginti cubitos in longitudine altitudo vero quinque cubitorum erat iuxta mensuram quam cuncta atrii habebant tentoria 19columnae autem ingressus fuere quattuor cum basibus aeneis capitaque earum et celaturae argenteae 20paxillos quoque tabernaculi et atrii per gyrum fecit aeneos 21haec sunt instrumenta tabernaculi testimonii quae numerata sunt iuxta praeceptum Mosi in caerimonias Levitarum per manum Ithamar filii Aaron sacerdotis 22quas Beselehel filius Uri filii Hur de tribu Iuda Domino per Mosen iubente conpleverat 23iuncto sibi socio Hooliab filio Achisamech de tribu Dan qui et ipse artifex lignorum egregius fuit et polymitarius atque plumarius ex hyacintho purpura vermiculo et bysso 24omne aurum quod expensum est in opere sanctuarii et quod oblatum in donariis viginti novem talentorum fuit et septingentorum triginta siclorum ad mensuram sanctuarii 25oblatum est autem ab his qui transierant ad numerum a viginti annis et supra de sescentis tribus milibus et quingentis quinquaginta armatorum 26fuerunt praeterea centum talenta argenti e quibus conflatae sunt bases sanctuarii et introitus ubi velum pendet 27centum bases factae sunt de talentis centum singulis talentis per bases singulas supputatis 28de mille autem septingentis et septuaginta quinque fecit capita columnarum quas et ipsas vestivit argento 29aeris quoque oblata sunt talenta septuaginta duo milia et quadringenti supra sicli 30ex quibus fusae sunt bases in introitu tabernaculi testimonii et altare aeneum cum craticula sua omniaque vasa quae ad usum eius pertinent 31et bases atrii tam in circuitu quam in ingressu eius et paxilli tabernaculi atque atrii per gyrum

Chapter 39

1de hyacintho vero et purpura vermiculo ac bysso fecit vestes quibus indueretur Aaron quando ministrabat in sanctis sicut praecepit Dominus Mosi 2fecit igitur superumerale de auro hyacintho et purpura coccoque bis tincto et bysso retorta 3opere polymitario inciditque bratteas aureas et extenuavit in fila ut possint torqueri cum priorum colorum subtemine 4duasque oras sibi invicem copulatas in utroque latere summitatum 5et balteum ex hisdem coloribus sicut praeceperat Dominus Mosi 6paravit et duos lapides onychinos adstrictos et inclusos auro et sculptos arte gemmaria nominibus filiorum Israhel 7posuitque eos in lateribus superumeralis in monumentum filiorum Israhel sicut praeceperat Dominus Mosi 8fecit et rationale opere polymito iuxta opus superumeralis ex auro hyacintho purpura coccoque bis tincto et bysso retorta 9quadrangulum duplex mensurae palmi 10et posuit in eo gemmarum ordines quattuor in primo versu erat sardius topazius zmaragdus 11in secundo carbunculus sapphyrus iaspis 12in tertio ligyrius achates amethistus 13in quarto chrysolitus onychinus berillus circumdati et inclusi auro per ordines suos 14ipsique lapides duodecim sculpti erant nominibus duodecim tribuum Israhel singuli per nomina singulorum 15fecerunt in rationali et catenulas sibi invicem coherentes de auro purissimo 16et duos uncinos totidemque anulos aureos porro anulos posuerunt in utroque latere rationalis 17e quibus penderent duae catenae aureae quas inseruerunt uncinis qui in superumeralis angulis eminebant 18haec et ante et retro ita conveniebant sibi ut superumerale et rationale mutuo necterentur 19stricta ad balteum et anulis fortius copulata quos iungebat vitta hyacinthina ne laxe fluerent et a se invicem moverentur sicut praecepit Dominus Mosi 20fecerunt quoque tunicam superumeralis totam hyacinthinam 21et capitium in superiori parte contra medium oramque per gyrum capitii textilem 22deorsum autem ad pedes mala punica ex hyacintho purpura vermiculo ac bysso retorta 23et tintinabula de auro mundissimo quae posuerunt inter mala granata in extrema parte tunicae per gyrum 24tintinabulum aureum et malum punicum quibus ornatus incedebat pontifex quando ministerio fungebatur sicut praecepit Dominus Mosi 25fecerunt et tunicas byssinas opere textili Aaron et filiis eius 26et mitras cum coronulis suis ex bysso 27feminalia quoque linea byssina 28cingulum vero de bysso retorta hyacintho purpura ac vermiculo distinctum arte plumaria sicut praecepit Dominus Mosi 29fecerunt et lamminam sacrae venerationis de auro purissimo scripseruntque in ea opere gemmario Sanctum Domini 30et strinxerunt eam cum mitra vitta hyacinthina sicut praecepit Dominus Mosi 31perfectum est igitur omne opus tabernaculi et tecti testimonii feceruntque filii Israhel cuncta quae praeceperat Dominus Mosi 32et obtulerunt tabernaculum et tectum et universam supellectilem anulos tabulas vectes columnas ac bases 33opertorium de pellibus arietum rubricatis et aliud operimentum de ianthinis pellibus 34velum arcam vectes propitiatorium 35mensam cum vasis et propositionis panibus 36candelabrum lucernas et utensilia eorum cum oleo 37altare aureum et unguentum thymiama ex aromatibus 38et tentorium in introitu tabernaculi 39altare aeneum retiaculum vectes et vasa eius omnia labrum cum basi sua tentoria atrii et columnas cum basibus suis 40tentorium in introitu atrii funiculosque illius et paxillos nihil ex vasis defuit quae in ministerium tabernaculi et in tectum foederis iussa sunt fieri 41vestes quoque quibus sacerdotes utuntur in sanctuario Aaron scilicet et filii eius 42obtulerunt filii Israhel sicut praeceperat Dominus 43quae postquam Moses cuncta vidit expleta benedixit eis

Chapter 40

1locutusque est Dominus ad Mosen dicens 2mense primo die prima mensis eriges tabernaculum testimonii 3et pones in eo arcam dimittesque ante illam velum 4et inlata mensa pones super eam quae rite praecepta sunt candelabrum stabit cum lucernis suis 5et altare aureum in quo adoletur incensum coram arca testimonii tentorium in introitu tabernaculi pones 6et ante illud altare holocausti 7labrum inter altare et tabernaculum quod implebis aqua 8circumdabisque atrium tentoriis et ingressum eius 9et adsumpto unctionis oleo ungues tabernaculum cum vasis suis ut sanctificentur 10altare holocausti et omnia vasa eius 11labrum cum basi sua omnia unctionis oleo consecrabis ut sint sancta sanctorum 12adplicabisque Aaron et filios eius ad fores tabernaculi testimonii et lotos aqua 13indues sanctis vestibus ut ministrent mihi et unctio eorum in sacerdotium proficiat sempiternum 14fecitque Moses omnia quae praeceperat Dominus 15igitur mense primo anni secundi in prima die mensis conlocatum est tabernaculum 16erexitque illud Moses et posuit tabulas ac bases et vectes statuitque columnas 17et expandit tectum super tabernaculum inposito desuper operimento sicut Dominus imperarat 18posuit et testimonium in arca subditis infra vectibus et oraculum desuper 19cumque intulisset arcam in tabernaculum adpendit ante eam velum ut expleret Domini iussionem 20posuit et mensam in tabernaculo testimonii ad plagam septentrionalem extra velum 21ordinatis coram propositionis panibus sicut praeceperat Dominus Mosi 22posuit et candelabrum in tabernaculum testimonii e regione mensae in parte australi 23locatis per ordinem lucernis iuxta praeceptum Domini 24posuit et altare aureum sub tecto testimonii contra velum 25et adolevit super eo incensum aromatum sicut iusserat Dominus 26posuit et tentorium in introitu tabernaculi 27et altare holocausti in vestibulo testimonii offerens in eo holocaustum et sacrificia ut Dominus imperarat 28labrum quoque statuit inter tabernaculum testimonii et altare implens illud aqua 29laveruntque Moses et Aaron ac filii eius manus suas et pedes 30cum ingrederentur tectum foederis et accederent ad altare sicut praeceperat Dominus 31erexit et atrium per gyrum tabernaculi et altaris ducto in introitu eius tentorio postquam cuncta perfecta sunt 32operuit nubes tabernaculum testimonii et gloria Domini implevit illud 33nec poterat Moses ingredi tectum foederis nube operiente omnia et maiestate Domini coruscante quia cuncta nubes operuerat 34si quando nubes tabernaculum deserebat proficiscebantur filii Israhel per turmas suas 35si pendebat desuper manebant in eodem loco

Leviticus

Chapter 1

1vocavit autem Mosen et locutus est ei Dominus de tabernaculo testimonii dicens 2loquere filiis Israhel et dices ad eos homo qui obtulerit ex vobis hostiam Domino de pecoribus id est de bubus et ovibus offerens victimas 3si holocaustum fuerit eius oblatio ac de armento masculum inmaculatum offeret ad ostium tabernaculi testimonii ad placandum sibi Dominum 4ponetque manus super caput hostiae et acceptabilis erit atque in expiationem eius proficiens 5immolabitque vitulum coram Domino et offerent filii Aaron sacerdotes sanguinem eius fundentes super altaris circuitum quod est ante ostium tabernaculi 6detractaque pelle hostiae artus in frusta concident 7et subicient in altari ignem strue lignorum ante conposita 8et membra quae caesa sunt desuper ordinantes caput videlicet et cuncta quae adherent iecori 9intestinis et pedibus lotis aqua adolebitque ea sacerdos super altare in holocaustum et suavem odorem Domino 10quod si de pecoribus oblatio est de ovibus sive de capris holocaustum anniculum et absque macula offeret 11immolabitque ad latus altaris quod respicit ad aquilonem coram Domino sanguinem vero illius fundent super altare filii Aaron per circuitum 12dividentque membra caput et omnia quae adherent iecori et inponent super ligna quibus subiciendus est ignis 13intestina vero et pedes lavabunt aqua et oblata omnia adolebit sacerdos super altare in holocaustum et odorem suavissimum Domino 14sin autem de avibus holocausti oblatio fuerit Domino de turturibus et pullis columbae 15offeret eam sacerdos ad altare et retorto ad collum capite ac rupto vulneris loco decurrere faciet sanguinem super crepidinem altaris 16vesiculam vero gutturis et plumas proiciet propter altare ad orientalem plagam in loco in quo cineres effundi solent 17confringetque ascellas eius et non secabit nec ferro dividet eam et adolebit super altare lignis igne subposito holocaustum est et oblatio suavissimi odoris Domino

Chapter 2

1anima cum obtulerit oblationem sacrificii Domino simila erit eius oblatio fundetque super eam oleum et ponet tus 2ac deferet ad filios Aaron sacerdotes quorum unus tollet pugillum plenum similae et olei ac totum tus et ponet memoriale super altare in odorem suavissimum Domino 3quod autem reliquum fuerit de sacrificio erit Aaron et filiorum eius sanctum sanctorum de oblationibus Domini 4cum autem obtuleris sacrificium coctum in clibano de simila panes scilicet absque fermento conspersos oleo et lagana azyma oleo lita 5si oblatio tua fuerit de sartagine similae conspersae oleo et absque fermento 6divides eam minutatim et fundes supra oleum 7sin autem de craticula sacrificium aeque simila oleo conspergetur 8quam offeres Domino tradens manibus sacerdotis 9qui cum obtulerit eam tollet memoriale de sacrificio et adolebit super altare in odorem suavitatis Domino 10quicquid autem reliquum est erit Aaron et filiorum eius sanctum sanctorum de oblationibus Domini 11omnis oblatio quae offertur Domino absque fermento fiet nec quicquam fermenti ac mellis adolebitur in sacrificio Domini 12primitias tantum eorum offeretis et munera super altare vero non ponentur in odorem suavitatis 13quicquid obtuleris sacrificii sale condies nec auferes sal foederis Dei tui de sacrificio tuo in omni oblatione offeres sal 14sin autem obtuleris munus primarum frugum tuarum Domino de spicis adhuc virentibus torres eas igni et confringes in morem farris et sic offeres primitias tuas Domino 15fundens supra oleum et tus inponens quia oblatio Domini est 16de qua adolebit sacerdos in memoriam muneris partem farris fracti et olei ac totum tus

Chapter 3

1quod si hostia pacificorum fuerit eius oblatio et de bubus voluerit offerre marem sive feminam inmaculata offeret coram Domino 2ponetque manum super caput victimae suae quae immolabitur in introitu tabernaculi fundentque filii Aaron sacerdotes sanguinem per circuitum altaris 3et offerent de hostia pacificorum in oblationem Domini adipem qui operit vitalia et quicquid pinguedinis intrinsecus est 4duos renes cum adipe quo teguntur ilia et reticulum iecoris cum renunculis 5adolebuntque ea super altare in holocaustum lignis igne subposito in oblationem suavissimi odoris Domino 6si vero de ovibus fuerit eius oblatio et pacificorum hostia sive masculum sive feminam obtulerit inmaculata erunt 7si agnum obtulerit coram Domino 8ponet manum super caput victimae suae quae immolabitur in vestibulo tabernaculi testimonii fundentque filii Aaron sanguinem eius per altaris circuitum 9et offerent de pacificorum hostia sacrificium Domino adipem et caudam totam 10cum renibus et pinguedinem quae operit ventrem atque universa vitalia et utrumque renunculum cum adipe qui est iuxta ilia reticulumque iecoris cum renunculis 11et adolebit ea sacerdos super altare in pabulum ignis et oblationis Domini 12si capra fuerit eius oblatio et obtulerit eam Domino 13ponet manum suam super caput eius immolabitque eam in introitu tabernaculi testimonii et fundent filii Aaron sanguinem eius per altaris circuitum 14tollentque ex ea in pastum ignis dominici adipem qui operit ventrem et qui tegit universa vitalia 15duos renunculos cum reticulo qui est super eos iuxta ilia et arvinam iecoris cum renunculis 16adolebitque ea sacerdos super altare in alimoniam ignis et suavissimi odoris omnis adeps Domini erit 17iure perpetuo in generationibus et cunctis habitaculis vestris nec adipes nec sanguinem omnino comedetis

Chapter 4

1locutusque est Dominus ad Mosen dicens 2loquere filiis Israhel anima cum peccaverit per ignorantiam et de universis mandatis Domini quae praecepit ut non fierent quippiam fecerit 3si sacerdos qui est unctus peccaverit delinquere faciens populum offeret pro peccato suo vitulum inmaculatum Domino 4et adducet illum ad ostium tabernaculi testimonii coram Domino ponetque manum super caput eius et immolabit eum Domino 5hauriet quoque de sanguine vituli inferens illud in tabernaculum testimonii 6cumque intinxerit digitum in sanguinem asperget eo septies coram Domino contra velum sanctuarii 7ponetque de eodem sanguine super cornua altaris thymiamatis gratissimi Domino quod est in tabernaculo testimonii omnem autem reliquum sanguinem fundet in basim altaris holocausti in introitu tabernaculi 8et adipem vituli auferet pro peccato tam eum qui operit vitalia quam omnia quae intrinsecus sunt 9duos renunculos et reticulum quod est super eos iuxta ilia et adipem iecoris cum renunculis 10sicut aufertur de vitulo hostiae pacificorum et adolebit ea super altare holocausti 11pellem vero et omnes carnes cum capite et pedibus et intestinis et fimo 12et reliquo corpore efferet extra castra in locum mundum ubi cineres effundi solent incendetque ea super lignorum struem quae in loco effusorum cinerum cremabuntur 13quod si omnis turba Israhel ignoraverit et per inperitiam fecerit quod contra mandatum Domini est 14et postea intellexerit peccatum suum offeret vitulum pro peccato adducetque eum ad ostium tabernaculi 15et ponent seniores populi manus super caput eius coram Domino immolatoque vitulo in conspectu Domini 16inferet sacerdos qui unctus est de sanguine eius in tabernaculum testimonii 17tincto digito aspergens septies contra velum 18ponetque de eodem sanguine in cornibus altaris quod est coram Domino in tabernaculo testimonii reliquum autem sanguinem fundet iuxta basim altaris holocaustorum quod est in ostio tabernaculi testimonii 19omnemque eius adipem tollet et adolebit super altare 20sic faciens et de hoc vitulo quomodo fecit et prius et rogante pro eis sacerdote propitius erit Dominus 21ipsum autem vitulum efferet extra castra atque conburet sicut et priorem vitulum quia pro peccato est multitudinis 22si peccaverit princeps et fecerit unum e pluribus per ignorantiam quod Domini lege prohibetur 23et postea intellexerit peccatum suum offeret hostiam Domino hircum de capris inmaculatum 24ponetque manum suam super caput eius cumque immolaverit eum in loco ubi solet mactari holocaustum coram Domino quia pro peccato est 25tinguet sacerdos digitum in sanguine hostiae pro peccato tangens cornua altaris holocausti et reliquum fundens ad basim eius 26adipem vero adolebit supra sicut in victimis pacificorum fieri solet rogabitque pro eo et pro peccato eius ac dimittetur ei 27quod si peccaverit anima per ignorantiam de populo terrae ut faciat quicquam ex his quae Domini lege prohibentur atque delinquat 28et cognoverit peccatum suum offeret capram inmaculatam 29ponetque manum super caput hostiae quae pro peccato est et immolabit eam in loco holocausti 30tolletque sacerdos de sanguine in digito suo et tangens cornua altaris holocausti reliquum fundet ad basim eius 31omnem autem auferens adipem sicut auferri solet de victimis pacificorum adolebit super altare in odorem suavitatis Domino rogabitque pro eo et dimittetur ei 32sin autem de pecoribus obtulerit victimam pro peccato ovem scilicet inmaculatam 33ponet manum super caput eius et immolabit eam in loco ubi solent holocaustorum caedi hostiae 34sumetque sacerdos de sanguine eius digito suo et tangens cornua altaris holocausti reliquum fundet ad basim eius 35omnem quoque auferens adipem sicut auferri solet adeps arietis qui immolatur pro pacificis et cremabit super altare in incensum Domini rogabitque pro eo et pro peccato eius et dimittetur illi

Chapter 5

1si peccaverit anima et audierit vocem iurantis testisque fuerit quod aut ipse vidit aut conscius est nisi indicaverit portabit iniquitatem suam 2anima quae tetigerit aliquid inmundum sive quod occisum a bestia est aut per se mortuum vel quodlibet aliud reptile et oblita fuerit inmunditiae suae rea est et deliquit 3et si tetigerit quicquam de inmunditia hominis iuxta omnem inpuritatem qua pollui solet oblitaque cognoverit postea subiacebit delicto 4anima quae iuraverit et protulerit labiis suis ut vel male quid faceret vel bene et id ipsum iuramento et sermone firmaverit oblitaque postea intellexerit delictum suum 5agat paenitentiam pro peccato 6et offerat agnam de gregibus sive capram orabitque pro eo sacerdos et pro peccato eius 7sin autem non potuerit offerre pecus offerat duos turtures vel duos pullos columbarum Domino unum pro peccato et alterum in holocaustum 8dabitque eos sacerdoti qui primum offerens pro peccato retorquebit caput eius ad pinnulas ita ut collo hereat et non penitus abrumpatur 9et asperget de sanguine eius parietem altaris quicquid autem reliquum fuerit faciet destillare ad fundamentum eius quia pro peccato est 10alterum vero adolebit holocaustum ut fieri solet rogabitque pro eo sacerdos et pro peccato eius et dimittetur ei 11quod si non quiverit manus eius offerre duos turtures vel duos pullos columbae offeret pro peccato similam partem oephi decimam non mittet in eam oleum nec turis aliquid inponet quia pro peccato est 12tradetque eam sacerdoti qui plenum ex toto pugillum hauriens cremabit super altare in monumentum eius qui obtulit 13rogans pro illo et expians reliquam vero partem ipse habebit in munere 14locutus est Dominus ad Mosen dicens 15anima si praevaricans caerimonias per errorem in his quae Domino sunt sanctificata peccaverit offeret pro delicto suo arietem inmaculatum de gregibus qui emi potest duobus siclis iuxta pondus sanctuarii 16ipsumque quod intulit damni restituet et quintam partem ponet supra tradens sacerdoti qui rogabit pro eo offerens arietem et dimittetur ei 17anima si peccaverit per ignorantiam feceritque unum ex his quae Domini lege prohibentur et peccati rea intellexerit iniquitatem suam 18offeret arietem inmaculatum de gregibus sacerdoti iuxta mensuram aestimationemque peccati qui orabit pro eo quod nesciens fecerit et dimittetur ei 19quia per errorem deliquit in Dominum

Chapter 6

1locutus est Dominus ad Mosen dicens 2anima quae peccaverit et contempto Domino negaverit depositum proximo suo quod fidei eius creditum fuerat vel vi aliquid extorserit aut calumniam fecerit 3sive rem perditam invenerit et infitians insuper peierarit et quodlibet aliud ex pluribus fecerit in quibus peccare solent homines 4convicta delicti reddet 5omnia quae per fraudem voluit obtinere integra et quintam insuper partem domino cui damnum intulerat 6pro peccato autem suo offeret arietem inmaculatum de grege et dabit eum sacerdoti iuxta aestimationem mensuramque delicti 7qui rogabit pro eo coram Domino et dimittetur illi pro singulis quae faciendo peccaverit 8locutus est Dominus ad Mosen dicens 9praecipe Aaron et filiis eius haec est lex holocausti cremabitur in altari tota nocte usque mane ignis ex eodem altari erit 10vestietur sacerdos tunica et feminalibus lineis tolletque cineres quos vorans ignis exusit et ponens iuxta altare 11spoliabitur prioribus vestimentis indutusque aliis efferet eos extra castra et in loco mundissimo usque ad favillam consumi faciet 12ignis autem in altari semper ardebit quem nutriet sacerdos subiciens ligna mane per singulos dies et inposito holocausto desuper adolebit adipes pacificorum 13ignis est iste perpetuus qui numquam deficiet in altari 14haec est lex sacrificii et libamentorum quae offerent filii Aaron coram Domino et coram altari 15tollet sacerdos pugillum similae quae conspersa est oleo et totum tus quod super similam positum est adolebitque illud in altari in monumentum odoris suavissimi Domino 16reliquam autem partem similae comedet Aaron cum filiis suis absque fermento et comedet in loco sancto atrii tabernaculi 17ideo autem non fermentabitur quia pars eius in Domini offertur incensum sanctum sanctorum erit sicut pro peccato atque delicto 18mares tantum stirpis Aaron comedent illud legitimum ac sempiternum est in generationibus vestris de sacrificiis Domini omnis qui tetigerit illa sanctificabitur 19et locutus est Dominus ad Mosen dicens 20haec est oblatio Aaron et filiorum eius quam offerre debent Domino in die unctionis suae decimam partem oephi offerent similae in sacrificio sempiterno medium eius mane et medium vespere 21quae in sartagine oleo conspersa frigetur offeret autem eam calidam in odorem suavissimum Domino 22sacerdos qui patri iure successerit et tota cremabitur in altari 23omne enim sacrificium sacerdotum igne consumetur nec quisquam comedet ex eo 24locutus est Dominus ad Mosen dicens 25loquere Aaron et filiis eius ista est lex hostiae pro peccato in loco ubi offertur holocaustum immolabitur coram Domino sanctum sanctorum est 26sacerdos qui offert comedet eam in loco sancto in atrio tabernaculi 27quicquid tetigerit carnes eius sanctificabitur si de sanguine illius vestis fuerit aspersa lavabitur in loco sancto 28vas autem fictile in quo cocta est confringetur quod si vas aeneum fuerit defricabitur et lavabitur aqua 29omnis masculus de genere sacerdotali vescetur carnibus eius quia sanctum sanctorum est 30hostia enim quae caeditur pro peccato cuius sanguis infertur in tabernaculum testimonii ad expiandum in sanctuario non comedetur sed conburetur igni

Chapter 7

1haec quoque est lex hostiae pro delicto sancta sanctorum est 2idcirco ubi immolatur holocaustum mactabitur et victima pro delicto sanguis eius per gyrum fundetur altaris 3offerent ex ea caudam et adipem qui operit vitalia 4duos renunculos et pinguedinem quae iuxta ilia est reticulumque iecoris cum renunculis 5et adolebit ea sacerdos super altare incensum est Domini pro delicto 6omnis masculus de sacerdotali genere in loco sancto vescetur his carnibus quia sanctum sanctorum est 7sicut pro peccato offertur hostia ita et pro delicto utriusque hostiae lex una erit ad sacerdotem qui eam obtulerit pertinebit 8sacerdos qui offert holocausti victimam habebit pellem eius 9et omne sacrificium similae quod coquitur in clibano et quicquid in craticula vel in sartagine praeparatur eius erit sacerdotis a quo offertur 10sive oleo conspersa sive arida fuerit cunctis filiis Aaron aequa mensura per singulos dividetur 11haec est lex hostiae pacificorum quae offertur Domino 12si pro gratiarum actione fuerit oblatio offerent panes absque fermento conspersos oleo et lagana azyma uncta oleo coctamque similam et collyridas olei admixtione conspersas 13panes quoque fermentatos cum hostia gratiarum quae immolatur pro pacificis 14ex quibus unus pro primitiis offeretur Domino et erit sacerdotis qui fundet hostiae sanguinem 15cuius carnes eadem comedentur die nec remanebit ex eis quicquam usque mane 16si voto vel sponte quisquam obtulerit hostiam eadem similiter edetur die sed et si quid in crastinum remanserit vesci licitum est 17quicquid autem tertius invenerit dies ignis absumet 18si quis de carnibus victimae pacificorum die tertio comederit irrita fiet oblatio nec proderit offerenti quin potius quaecumque anima tali se edulio contaminarit praevaricationis rea erit 19caro quae aliquid tetigerit inmundum non comedetur sed conburetur igni qui fuerit mundus vescetur ea 20anima polluta quae ederit de carnibus hostiae pacificorum quae oblata est Domino peribit de populis suis 21et quae tetigerit inmunditiam hominis vel iumenti sive omnis rei quae polluere potest et comederit de huiuscemodi carnibus interibit de populis suis 22locutusque est Dominus ad Mosen dicens 23loquere filiis Israhel adipem bovis et ovis et caprae non comedetis 24adipem cadaveris morticini et eius animalis quod a bestia captum est habebitis in usus varios 25si quis adipem qui offerri debet in incensum Domini comederit peribit de populo suo 26sanguinem quoque omnis animalis non sumetis in cibo tam de avibus quam de pecoribus 27omnis anima quae ederit sanguinem peribit de populis suis 28locutus est Dominus ad Mosen dicens 29loquere filiis Israhel qui offert victimam pacificorum Domino offerat simul et sacrificium id est libamenta eius 30tenebit manibus adipem hostiae et pectusculum cumque ambo oblata Domino consecrarit tradet sacerdoti 31qui adolebit adipem super altare pectusculum autem erit Aaron et filiorum eius 32armus quoque dexter de pacificorum hostiis cedet in primitias sacerdotis 33qui obtulerit sanguinem et adipem filiorum Aaron ipse habebit et armum dextrum in portione sua 34pectusculum enim elationis et armum separationis tuli a filiis Israhel de hostiis eorum pacificis et dedi Aaron sacerdoti ac filiis eius lege perpetua ab omni populo Israhel 35haec est unctio Aaron et filiorum eius in caerimoniis Domini die qua obtulit eos Moses ut sacerdotio fungerentur 36et quae praecepit dari eis Dominus a filiis Israhel religione perpetua in generationibus suis 37ista est lex holocausti et sacrificii pro peccato atque delicto et pro consecratione et pacificorum victimis 38quas constituit Dominus Mosi in monte Sinai quando mandavit filiis Israhel ut offerrent oblationes suas Domino in deserto Sinai

Chapter 8

1locutusque est Dominus ad Mosen dicens 2tolle Aaron cum filiis suis vestes eorum et unctionis oleum vitulum pro peccato duos arietes canistrum cum azymis 3et congregabis omnem coetum ad ostium tabernaculi 4fecit Moses ut Dominus imperarat congregataque omni turba ante fores 5ait iste est sermo quem iussit Dominus fieri 6statimque obtulit Aaron et filios eius cumque lavisset eos 7vestivit pontificem subucula linea accingens eum balteo et induens tunica hyacinthina et desuper umerale inposuit 8quod adstringens cingulo aptavit rationali in quo erat doctrina et veritas 9cidarim quoque texit caput et super eam contra frontem posuit lamminam auream consecratam in sanctificationem sicut praeceperat ei Dominus 10tulit et unctionis oleum quo levit tabernaculum cum omni supellectili sua 11cumque sanctificans aspersisset altare septem vicibus unxit illud et omnia vasa eius labrumque cum basi sua sanctificavit oleo 12quod fundens super caput Aaron unxit eum et consecravit 13filios quoque eius oblatos vestivit tunicis lineis et cinxit balteo inposuitque mitras ut iusserat Dominus 14obtulit et vitulum pro peccato cumque super caput eius posuissent Aaron et filii eius manus suas 15immolavit eum hauriens sanguinem et tincto digito tetigit cornua altaris per gyrum quo expiato et sanctificato fudit reliquum sanguinem ad fundamenta eius 16adipem autem qui erat super vitalia et reticulum iecoris duosque renunculos cum arvinulis suis adolevit super altare 17vitulum cum pelle carnibus et fimo cremans extra castra sicut praeceperat Dominus 18obtulit et arietem in holocaustum super cuius caput cum inposuissent Aaron et filii eius manus suas 19immolavit eum et fudit sanguinem eius per altaris circuitum 20ipsumque arietem in frusta concidens caput eius et artus et adipem adolevit igni 21lotis prius intestinis et pedibus totumque simul arietem incendit super altare eo quod esset holocaustum suavissimi odoris Domino sicut praeceperat ei 22obtulit et arietem secundum in consecrationem sacerdotum posueruntque super caput illius Aaron et filii eius manus suas 23quem cum immolasset Moses sumens de sanguine tetigit extremum auriculae dextrae Aaron et pollicem manus eius dextrae similiter et pedis 24obtulit et filios Aaron cumque de sanguine arietis immolati tetigisset extremum auriculae singulorum dextrae et pollices manus ac pedis dextri reliquum fudit super altare per circuitum 25adipem vero et caudam omnemque pinguedinem quae operit intestina reticulumque iecoris et duos renes cum adipibus suis et armo dextro separavit 26tollens autem de canistro azymorum quod erat coram Domino panem absque fermento et collyridam conspersam oleo laganumque posuit super adipes et armum dextrum 27tradens simul omnia Aaron et filiis eius qui postquam levaverunt ea coram Domino 28rursum suscepta de manibus eorum adolevit super altare holocausti eo quod consecrationis esset oblatio in odorem suavitatis sacrificii Domini 29tulit et pectusculum elevans illud coram Domino de ariete consecrationis in partem suam sicut praeceperat ei Dominus 30adsumensque unguentum et sanguinem qui erat in altari aspersit super Aaron et vestimenta eius et super filios illius ac vestes eorum 31cumque sanctificasset eos in vestitu suo praecepit eis dicens coquite carnes ante fores tabernaculi et ibi comedite eas panes quoque consecrationis edite qui positi sunt in canistro sicut praecepit mihi dicens Aaron et filii eius comedent eos 32quicquid autem reliquum fuerit de carne et panibus ignis absumet 33de ostio quoque tabernaculi non exibitis septem diebus usque ad diem quo conplebitur tempus consecrationis vestrae septem enim diebus finitur consecratio 34sicut et inpraesentiarum factum est ut ritus sacrificii conpleretur 35die ac nocte manebitis in tabernaculo observantes custodias Domini ne moriamini sic enim mihi praeceptum est 36feceruntque Aaron et filii eius cuncta quae locutus est Dominus per manum Mosi

Chapter 9

1facto autem octavo die vocavit Moses Aaron et filios eius ac maiores natu Israhel dixitque ad Aaron 2tolle de armento vitulum pro peccato et arietem in holocaustum utrumque inmaculatos et offer illos coram Domino 3et ad filios Israhel loqueris tollite hircum pro peccato et vitulum atque agnum anniculos et sine macula in holocaustum 4bovem et arietem pro pacificis et immolate eos coram Domino in sacrificio singulorum similam oleo conspersam offerentes hodie enim Dominus apparebit vobis 5tulerunt ergo cuncta quae iusserat Moses ad ostium tabernaculi ubi cum omnis staret multitudo 6ait Moses iste est sermo quem praecepit Dominus facite et apparebit vobis gloria eius 7dixit et ad Aaron accede ad altare et immola pro peccato tuo offer holocaustum et deprecare pro te et pro populo cumque mactaveris hostiam populi ora pro eo sicut praecepit Dominus 8statimque Aaron accedens ad altare immolavit vitulum pro peccato suo 9cuius sanguinem obtulerunt ei filii sui in quo tinguens digitum tetigit cornua altaris et fudit residuum ad basim eius 10adipemque et renunculos ac reticulum iecoris quae sunt pro peccato adolevit super altare sicut praeceperat Dominus Mosi 11carnes vero et pellem eius extra castra conbusit igni 12immolavit et holocausti victimam obtuleruntque ei filii sui sanguinem eius quem fudit per altaris circuitum 13ipsam etiam hostiam in frusta concisam cum capite et membris singulis obtulerunt quae omnia super altare cremavit igni 14lotis prius aqua intestinis et pedibus 15et pro peccato populi offerens mactavit hircum expiatoque altari 16fecit holocaustum 17addens in sacrificio libamenta quae pariter offeruntur et adolens ea super altare absque caerimoniis holocausti matutini 18immolavit et bovem atque arietem hostias pacificas populi obtuleruntque ei filii sui sanguinem quem fudit super altare in circuitu 19adipes autem bovis et caudam arietis renunculosque cum adipibus suis et reticulum iecoris 20posuerunt super pectora cumque cremati essent adipes in altari 21pectora eorum et armos dextros separavit Aaron elevans coram Domino sicut praeceperat Moses 22et tendens manum contra populum benedixit eis sicque conpletis hostiis pro peccato et holocaustis et pacificis descendit 23ingressi autem Moses et Aaron tabernaculum testimonii et deinceps egressi benedixerunt populo apparuitque gloria Domini omni multitudini 24et ecce egressus ignis a Domino devoravit holocaustum et adipes qui erant super altare quod cum vidissent turbae laudaverunt Dominum ruentes in facies suas

Chapter 10

1arreptisque Nadab et Abiu filii Aaron turibulis posuerunt ignem et incensum desuper offerentes coram Domino ignem alienum quod eis praeceptum non erat 2egressusque ignis a Domino devoravit eos et mortui sunt coram Domino 3dixitque Moses ad Aaron hoc est quod locutus est Dominus sanctificabor in his qui adpropinquant mihi et in conspectu omnis populi glorificabor quod audiens tacuit Aaron 4vocatis autem Moses Misahel et Elsaphan filios Ozihel patrui Aaron ait ad eos ite et colligite fratres vestros de conspectu sanctuarii et asportate extra castra 5confestimque pergentes tulerunt eos sicut iacebant vestitos lineis tunicis et eiecerunt foras ut sibi fuerat imperatum 6locutus est Moses ad Aaron et ad Eleazar atque Ithamar filios eius capita vestra nolite nudare et vestimenta nolite scindere ne forte moriamini et super omnem coetum oriatur indignatio fratres vestri et omnis domus Israhel plangant incendium quod Dominus suscitavit 7vos autem non egredimini fores tabernaculi alioquin peribitis oleum quippe sanctae unctionis est super vos qui fecerunt omnia iuxta praeceptum Mosi 8dixit quoque Dominus ad Aaron 9vinum et omne quod inebriare potest non bibetis tu et filii tui quando intratis tabernaculum testimonii ne moriamini quia praeceptum est sempiternum in generationes vestras 10et ut habeatis scientiam discernendi inter sanctum et profanum inter pollutum et mundum 11doceatisque filios Israhel omnia legitima mea quae locutus est Dominus ad eos per manum Mosi 12locutusque est Moses ad Aaron et ad Eleazar atque Ithamar filios eius qui residui erant tollite sacrificium quod remansit de oblatione Domini et comedite illud absque fermento iuxta altare quia sanctum sanctorum est 13comedetis autem in loco sancto quod datum est tibi et filiis tuis de oblationibus Domini sicut praeceptum est mihi 14pectusculum quoque quod oblatum est et armum qui separatus est edetis in loco mundissimo tu et filii tui ac filiae tuae tecum tibi enim ac liberis tuis reposita sunt de hostiis salutaribus filiorum Israhel 15eo quod armum et pectus et adipes qui cremantur in altari elevaverint coram Domino et pertineant ad te et ad filios tuos lege perpetua sicut praecepit Dominus 16inter haec hircum qui oblatus fuerat pro peccato cum quaereret Moses exustum repperit iratusque contra Eleazar et Ithamar filios Aaron qui remanserant ait 17cur non comedistis hostiam pro peccato in loco sancto quae sancta sanctorum est et data vobis ut portetis iniquitatem multitudinis et rogetis pro ea in conspectu Domini 18praesertim cum de sanguine illius non sit inlatum intra sancta et comedere eam debueritis in sanctuario sicut praeceptum est mihi 19respondit Aaron oblata est hodie victima pro peccato et holocaustum coram Domino mihi autem accidit quod vides quomodo potui comedere eam aut placere Domino in caerimoniis mente lugubri 20quod cum audisset Moses recepit satisfactionem

Chapter 11

1locutus est Dominus ad Mosen et Aaron dicens 2dicite filiis Israhel haec sunt animalia quae comedere debetis de cunctis animantibus terrae 3omne quod habet divisam ungulam et ruminat in pecoribus comedetis 4quicquid autem ruminat quidem et habet ungulam sed non dividit eam sicut camelus et cetera non comedetis illud et inter inmunda reputabitis 5chyrogryllius qui ruminat ungulamque non dividit inmundus est 6lepus quoque nam et ipse ruminat sed ungulam non dividit 7et sus qui cum ungulam dividat non ruminat 8horum carnibus non vescemini nec cadavera contingetis quia inmunda sunt vobis 9haec sunt quae gignuntur in aquis et vesci licitum est omne quod habet pinnulas et squamas tam in mari quam in fluminibus et stagnis comedetis 10quicquid autem pinnulas et squamas non habet eorum quae in aquis moventur et vivunt abominabile vobis 11et execrandum erit carnes eorum non comedetis et morticina vitabitis 12cuncta quae non habent pinnulas et squamas in aquis polluta erunt 13haec sunt quae de avibus comedere non debetis et vitanda sunt vobis aquilam et grypem et alietum 14milvum ac vulturem iuxta genus suum 15et omne corvini generis in similitudinem suam 16strutionem et noctuam et larum et accipitrem iuxta genus suum 17bubonem et mergulum et ibin 18cycnum et onocrotalum et porphirionem 19erodionem et charadrion iuxta genus suum opupam quoque et vespertilionem 20omne de volucribus quod graditur super quattuor pedes abominabile erit vobis 21quicquid autem ambulat quidem super quattuor pedes sed habet longiora retro crura per quae salit super terram 22comedere debetis ut est brucus in genere suo et attacus atque ophiomachus ac lucusta singula iuxta genus suum 23quicquid autem ex volucribus quattuor tantum habet pedes execrabile erit vobis 24et quicumque morticina eorum tetigerit polluetur et erit inmundus usque ad vesperum 25et si necesse fuerit ut portet quippiam horum mortuum lavabit vestimenta sua et inmundus erit usque ad solis occasum 26omne animal quod habet quidem ungulam sed non dividit eam nec ruminat inmundum erit et quicquid tetigerit illud contaminabitur 27quod ambulat super manus ex cunctis animantibus quae incedunt quadrupedia inmundum erit qui tetigerit morticina eorum polluetur usque ad vesperum 28et qui portaverit huiuscemodi cadavera lavabit vestimenta sua et inmundus erit usque ad vesperum quia omnia haec inmunda sunt vobis 29hoc quoque inter polluta reputabitur de his quae moventur in terra mustela et mus et corcodillus singula iuxta genus suum 30migale et cameleon et stelio ac lacerta et talpa 31omnia haec inmunda sunt qui tetigerit morticina eorum inmundus erit usque ad vesperum 32et super quod ceciderit quicquam de morticinis eorum polluetur tam vas ligneum et vestimentum quam pelles et cilicia et in quocumque fit opus tinguentur aqua et polluta erunt usque ad vesperum et sic postea mundabuntur 33vas autem fictile in quo horum quicquam intro ceciderit polluetur et idcirco frangendum est 34omnis cibus quem comeditis si fusa fuerit super eum aqua inmundus erit et omne liquens quod bibitur de universo vase inmundum erit 35et quicquid de morticinis istiusmodi ceciderit super illud inmundum erit sive clibani sive cytropodes destruentur et inmundi erunt 36fontes vero et cisternae et omnis aquarum congregatio munda erit qui morticinum eorum tetigerit polluetur 37si ceciderint super sementem non polluent eam 38sin autem quispiam aqua sementem perfuderit et postea morticinis tacta fuerit ilico polluetur 39si mortuum fuerit animal quod licet vobis comedere qui cadaver eius tetigerit inmundus erit usque ad vesperum 40et qui comederit ex eo quippiam sive portaverit lavabit vestimenta sua et inmundus erit usque ad vesperum 41omne quod reptat super terram abominabile erit nec adsumetur in cibum 42quicquid super pectus quadrupes graditur et multos habet pedes sive per humum trahitur non comedetis quia abominabile est 43nolite contaminare animas vestras nec tangatis quicquam eorum ne inmundi sitis 44ego enim sum Dominus Deus vester sancti estote quoniam et ego sanctus sum ne polluatis animas vestras in omni reptili quod movetur super terram 45ego sum Dominus qui eduxi vos de terra Aegypti ut essem vobis in Deum sancti eritis quia et ego sanctus sum 46ista est lex animantium et volucrum et omnis animae viventis quae movetur in aqua et reptat in terra 47ut differentias noveritis mundi et inmundi et sciatis quid comedere et quid respuere debeatis

Chapter 12

1locutus est Dominus ad Mosen dicens 2loquere filiis Israhel et dices ad eos mulier si suscepto semine pepererit masculum inmunda erit septem diebus iuxta dies separationis menstruae 3et die octavo circumcidetur infantulus 4ipsa vero triginta tribus diebus manebit in sanguine purificationis suae omne sanctum non tanget nec ingredietur sanctuarium donec impleantur dies purificationis eius 5sin autem feminam pepererit inmunda erit duabus ebdomadibus iuxta ritum fluxus menstrui et sexaginta ac sex diebus manebit in sanguine purificationis suae 6cumque expleti fuerint dies purificationis eius pro filio sive pro filia deferet agnum anniculum in holocaustum et pullum columbae sive turturem pro peccato ad ostium tabernaculi testimonii et tradet sacerdoti 7qui offeret illa coram Domino et rogabit pro ea et sic mundabitur a profluvio sanguinis sui ista est lex parientis masculum ac feminam 8quod si non invenerit manus eius nec potuerit offerre agnum sumet duos turtures vel duos pullos columbae unum in holocaustum et alterum pro peccato orabitque pro ea sacerdos et sic mundabitur

Chapter 13

1locutus est Dominus ad Mosen et Aaron dicens 2homo in cuius carne et cute ortus fuerit diversus color sive pustula aut quasi lucens quippiam id est plaga leprae adducetur ad Aaron sacerdotem vel ad unum quemlibet filiorum eius 3qui cum viderit lepram in cute et pilos in album mutatos colorem ipsamque speciem leprae humiliorem cute et carne reliqua plaga leprae est et ad arbitrium eius separabitur 4sin autem lucens candor fuerit in cute nec humilior carne reliqua et pili coloris pristini recludet eum sacerdos septem diebus 5et considerabit die septimo et siquidem lepra ultra non creverit nec transierit in cute priores terminos rursum includet eum septem diebus aliis 6et die septimo contemplabitur si obscurior fuerit lepra et non creverit in cute mundabit eum quia scabies est lavabitque homo vestimenta sua et mundus erit 7quod si postquam a sacerdote visus est et redditus munditiae iterum lepra creverit adducetur ad eum 8et inmunditiae condemnabitur 9plaga leprae si fuerit in homine adducetur ad sacerdotem 10et videbit eum cumque color albus in cute fuerit et capillorum mutarit aspectum ipsa quoque caro viva apparuerit 11lepra vetustissima iudicabitur atque inolita cuti contaminabit itaque eum sacerdos et non recludet quia perspicue inmunditia est 12sin autem effloruerit discurrens lepra in cute et operuerit omnem carnem a capite usque ad pedes quicquid sub aspectu oculorum cadit 13considerabit eum sacerdos et teneri lepra mundissima iudicabit eo quod omnis in candorem versa sit et idcirco homo mundus erit 14quando vero caro vivens in eo apparuerit 15tunc sacerdotis iudicio polluetur et inter inmundos reputabitur caro enim viva si lepra aspergatur inmunda est 16quod si rursum versa fuerit in alborem et totum hominem operuerit 17considerabit eum sacerdos et mundum esse decernet 18caro et cutis in qua ulcus natum est et sanatum 19et in loco ulceris cicatrix apparuerit alba sive subrufa adducetur homo ad sacerdotem 20qui cum viderit locum leprae humiliorem carne reliqua et pilos versos in candorem contaminabit eum plaga enim leprae orta est in ulcere 21quod si pilus coloris est pristini et cicatrix subobscura et vicina carne non est humilior recludet eum septem diebus 22et siquidem creverit adiudicabit eum leprae 23sin autem steterit in loco suo ulceris est cicatrix et homo mundus erit 24caro et cutis quam ignis exuserit et sanata albam sive rufam habuerit cicatricem 25considerabit eam sacerdos et ecce versa est in alborem et locus eius reliqua cute humilior contaminabit eum quia plaga leprae in cicatrice orta est 26quod si pilorum color non fuerit inmutatus nec humilior plaga carne reliqua et ipsa leprae species fuerit subobscura recludet eum septem diebus 27et die septimo contemplabitur si creverit in cute lepra contaminabit eum 28sin autem in loco suo candor steterit non satis clarus plaga conbustionis est et idcirco mundabitur quia cicatrix est conbusturae 29vir sive mulier in cuius capite vel barba germinarit lepra videbit eos sacerdos 30et siquidem humilior fuerit locus carne reliqua et capillus flavus solitoque subtilior contaminabit eos quia lepra capitis ac barbae est 31sin autem viderit et locum maculae aequalem vicinae carni et capillum nigrum recludet eos septem diebus 32et die septimo intuebitur si non creverit macula et capillus sui coloris est et locus plagae carni reliquae aequalis 33radetur homo absque loco maculae et includetur septem diebus aliis 34si die septimo visa fuerit stetisse plaga in loco suo nec humilior carne reliqua mundabit eum lotisque vestibus mundus erit 35sin autem post emundationem rursus creverit macula in cute 36non quaeret amplius utrum capillus in flavum colorem sit commutatus quia aperte inmundus est 37porro si steterit macula et capilli nigri fuerint noverit hominem esse sanatum et confidenter eum pronuntiet mundum 38vir et mulier in cuius cute candor apparuerit 39intuebitur eos sacerdos si deprehenderit subobscurum alborem lucere in cute sciat non esse lepram sed maculam coloris candidi et hominem mundum 40vir de cuius capite capilli fluunt calvus ac mundus est 41et si a fronte ceciderint pili recalvaster et mundus est 42sin autem in calvitio sive in recalvatione albus vel rufus color fuerit exortus 43et hoc sacerdos viderit condemnabit eum haut dubiae leprae quae orta est in calvitio 44quicumque ergo maculatus fuerit lepra et separatus ad arbitrium sacerdotis 45habebit vestimenta dissuta caput nudum os veste contectum contaminatum ac sordidum se clamabit 46omni tempore quo leprosus est et inmundus solus habitabit extra castra 47vestis lanea sive linea quae lepram habuerit 48in stamine atque subtemine aut certe pellis vel quicquid ex pelle confectum est 49si alba aut rufa macula fuerit infecta lepra reputabitur ostendeturque sacerdoti 50qui consideratam recludet septem diebus 51et die septimo rursus aspiciens si crevisse deprehenderit lepra perseverans est pollutum iudicabit vestimentum et omne in quo fuerit inventa 52et idcirco conburetur flammis 53quod si eam viderit non crevisse 54praecipiet et lavabunt id in quo lepra est recludetque illud septem diebus aliis 55et cum viderit faciem quidem pristinam non reversam nec tamen crevisse lepram inmundum iudicabit et igne conburet eo quod infusa sit in superficie vestimenti vel per totum lepra 56sin autem obscurior fuerit locus leprae postquam vestis est lota abrumpet eum et a solido dividet 57quod si ultra apparuerit in his locis quae prius inmaculata erant lepra volatilis et vaga debet igne conburi 58si cessaverit lavabit ea quae pura sunt secundo et munda erunt 59ista est lex leprae vestimenti lanei et linei staminis atque subteminis omnisque supellectilis pelliciae quomodo mundari debeat vel contaminari

Chapter 14

1locutusque est Dominus ad Mosen dicens 2hic est ritus leprosi quando mundandus est adducetur ad sacerdotem 3qui egressus e castris cum invenerit lepram esse mundatam 4praecipiet ei qui purificatur ut offerat pro se duos passeres vivos quos vesci licitum est et lignum cedrinum vermiculumque et hysopum 5et unum e passeribus immolari iubebit in vase fictili super aquas viventes 6alium autem vivum cum ligno cedrino et cocco et hysopo tinguet in sanguine passeris immolati 7quo asperget illum qui mundandus est septies ut iure purgetur et dimittet passerem vivum ut in agrum avolet 8cumque laverit homo vestimenta sua radet omnes pilos corporis et lavabitur aqua purificatusque ingredietur castra ita dumtaxat ut maneat extra tabernaculum suum septem diebus 9et die septimo radat capillos capitis barbamque et supercilia ac totius corporis pilos et lotis rursum vestibus et corpore 10die octavo adsumet duos agnos inmaculatos et ovem anniculam absque macula et tres decimas similae in sacrificium quae conspersa sit oleo et seorsum olei sextarium 11cumque sacerdos purificans hominem statuerit eum et haec omnia coram Domino in ostio tabernaculi testimonii 12tollet agnum et offeret eum pro delicto oleique sextarium et oblatis ante Dominum omnibus 13immolabit agnum ubi immolari solet hostia pro peccato et holocaustum id est in loco sancto sicut enim pro peccato ita et pro delicto ad sacerdotem pertinet hostia sancta sanctorum est 14adsumensque sacerdos de sanguine hostiae quae immolata est pro delicto ponet super extremum auriculae dextrae eius qui mundatur et super pollices manus dextrae et pedis 15et de olei sextario mittet in manum suam sinistram 16tinguetque digitum dextrum in eo et asperget septies contra Dominum 17quod autem reliquum est olei in leva manu fundet super extremum auriculae dextrae eius qui mundatur et super pollices manus ac pedis dextri et super sanguinem qui fusus est pro delicto 18et super caput eius 19rogabitque pro eo coram Domino et faciet sacrificium pro peccato tunc immolabit holocaustum 20et ponet illud in altari cum libamentis suis et homo rite mundabitur 21quod si pauper est et non potest manus eius invenire quae dicta sunt adsumet agnum pro delicto ad oblationem ut roget pro eo sacerdos decimamque partem similae conspersae oleo in sacrificium et olei sextarium 22duosque turtures sive duos pullos columbae quorum sit unus pro peccato et alter in holocaustum 23offeretque ea die octavo purificationis suae sacerdoti ad ostium tabernaculi testimonii coram Domino 24qui suscipiens agnum pro delicto et sextarium olei levabit simul 25immolatoque agno de sanguine eius ponet super extremum auriculae dextrae illius qui mundatur et super pollices manus eius ac pedis dextri 26olei vero partem mittet in manum suam sinistram 27in quo tinguens digitum dextrae manus asperget septies contra Dominum 28tangetque extremum dextrae auriculae illius qui mundatur et pollices manus ac pedis dextri in loco sanguinis qui effusus est pro delicto 29reliquam autem partem olei quae est in sinistra manu mittet super caput purificati ut placet pro eo Dominum 30et turturem sive pullum columbae offeret 31unum pro delicto et alterum in holocaustum cum libamentis suis 32hoc est sacrificium leprosi qui habere non potest omnia in emundationem sui 33locutus est Dominus ad Mosen et Aaron dicens 34cum ingressi fueritis terram Chanaan quam ego dabo vobis in possessionem si fuerit plaga leprae in aedibus 35ibit cuius est domus nuntians sacerdoti et dicet quasi plaga leprae videtur mihi esse in domo mea 36at ille praecipiet ut efferant universa de domo priusquam ingrediatur eam et videat utrum lepra sit ne inmunda fiant omnia quae in domo sunt intrabitque postea ut consideret domus lepram 37et cum viderit in parietibus illius quasi valliculas pallore sive rubore deformes et humiliores superficie reliqua 38egredietur ostium domus et statim claudet eam septem diebus 39reversusque die septimo considerabit eam si invenerit crevisse lepram 40iubebit erui lapides in quibus lepra est et proici eos extra civitatem in loco inmundo 41domum autem ipsam radi intrinsecus per circuitum et spargi pulverem rasurae extra urbem in loco inmundo 42lapidesque alios reponi pro his qui ablati fuerint et luto alio liniri domum 43sin autem postquam eruti sunt lapides et pulvis elatus et alia terra lita 44ingressus sacerdos viderit reversam lepram et parietes aspersos maculis lepra est perseverans et inmunda domus 45quam statim destruent et lapides eius ac ligna atque universum pulverem proicient extra oppidum in loco inmundo 46qui intraverit domum quando clausa est inmundus erit usque ad vesperum 47et qui dormierit in ea et comederit quippiam lavabit vestimenta sua 48quod si introiens sacerdos viderit lepram non crevisse in domo postquam denuo lita est purificabit eam reddita sanitate 49et in purificationem eius sumet duos passeres lignumque cedrinum et vermiculum atque hysopum 50et immolato uno passere in vase fictili super aquas vivas 51tollet lignum cedrinum et hysopum et coccum et passerem vivum et intinguet omnia in sanguine passeris immolati atque in aquis viventibus et asperget domum septies 52purificabitque eam tam in sanguine passeris quam in aquis viventibus et in passere vivo lignoque cedrino et hysopo atque vermiculo 53cumque dimiserit passerem avolare in agrum libere orabit pro domo et iure mundabitur 54ista est lex omnis leprae et percussurae 55leprae vestium et domorum 56cicatricis et erumpentium papularum lucentis maculae et in varias species coloribus inmutatis 57ut possit sciri quo tempore mundum quid vel inmundum sit

Chapter 15

1locutusque est Dominus ad Mosen et Aaron dicens 2loquimini filiis Israhel et dicite eis vir qui patitur fluxum seminis inmundus erit 3et tunc iudicabitur huic vitio subiacere cum per momenta singula adheserit carni illius atque concreverit foedus humor 4omne stratum in quo dormierit inmundum erit et ubicumque sederit 5si quis hominum tetigerit lectum eius lavabit vestimenta sua et ipse lotus aqua inmundus erit usque ad vesperum 6si sederit ubi ille sederat et ipse lavabit vestimenta sua et lotus aqua inmundus erit usque ad vesperum 7qui tetigerit carnem eius lavabit vestimenta sua et ipse lotus aqua inmundus erit usque ad vesperum 8si salivam huiuscemodi homo iecerit super eum qui mundus est lavabit vestem suam et lotus aqua inmundus erit usque ad vesperum 9sagma super quo sederit inmundum erit 10et quicquid sub eo fuerit qui fluxum seminis patitur pollutum erit usque ad vesperum qui portaverit horum aliquid lavabit vestem suam et ipse lotus aqua inmundus erit usque ad vesperum 11omnis quem tetigerit qui talis est non lotis ante manibus lavabit vestimenta sua et lotus aqua inmundus erit usque ad vesperum 12vas fictile quod tetigerit confringetur vas autem ligneum lavabitur aqua 13si sanatus fuerit qui huiuscemodi sustinet passionem numerabit septem dies post emundationem sui et lotis vestibus ac toto corpore in aquis viventibus erit mundus 14die autem octavo sumet duos turtures aut duos pullos columbae et veniet in conspectu Domini ad ostium tabernaculi testimonii dabitque eos sacerdoti 15qui faciet unum pro peccato et alterum in holocaustum rogabitque pro eo coram Domino ut emundetur a fluxu seminis sui 16vir de quo egreditur semen coitus lavabit aqua omne corpus suum et inmundus erit usque ad vesperum 17vestem et pellem quam habuerit lavabit aqua et inmunda erit usque ad vesperum 18mulier cum qua coierit lavabitur aqua et inmunda erit usque ad vesperum 19mulier quae redeunte mense patitur fluxum sanguinis septem diebus separabitur 20omnis qui tetigerit eam inmundus erit usque ad vesperum 21et in quo dormierit vel sederit diebus separationis suae polluetur 22qui tetigerit lectum eius lavabit vestimenta sua et ipse lotus aqua inmundus erit usque ad vesperum 23omne vas super quo illa sederit quisquis adtigerit lavabit vestimenta sua et lotus aqua pollutus erit usque ad vesperum 24si coierit cum ea vir tempore sanguinis menstrualis inmundus erit septem diebus et omne stratum in quo dormierit polluetur 25mulier quae patitur multis diebus fluxum sanguinis non in tempore menstruali vel quae post menstruum sanguinem fluere non cessat quamdiu huic subiacet passioni inmunda erit quasi sit in tempore menstruo 26omne stratum in quo dormierit et vas in quo sederit pollutum erit 27quicumque tetigerit eam lavabit vestimenta sua et ipse lotus aqua inmundus erit usque ad vesperum 28si steterit sanguis et fluere cessarit numerabit septem dies purificationis suae 29et octavo die offeret pro se sacerdoti duos turtures vel duos pullos columbae ad ostium tabernaculi testimonii 30qui unum faciet pro peccato et alterum in holocaustum rogabitque pro ea coram Domino et pro fluxu inmunditiae eius 31docebitis ergo filios Israhel ut caveant inmunditiam et non moriantur in sordibus suis cum polluerint tabernaculum meum quod est inter eos 32ista est lex eius qui patitur fluxum seminis et qui polluitur coitu 33et quae menstruis temporibus separatur vel quae iugi fluit sanguine et hominis qui dormierit cum ea

Chapter 16

1locutusque est Dominus ad Mosen post mortem duum filiorum Aaron quando offerentes ignem alienum interfecti sunt 2et praecepit ei dicens loquere ad Aaron fratrem tuum ne omni tempore ingrediatur sanctuarium quod est intra velum coram propitiatorio quo tegitur arca ut non moriatur quia in nube apparebo super oraculum 3nisi haec ante fecerit vitulum offeret pro peccato et arietem in holocaustum 4tunica linea vestietur feminalibus lineis verecunda celabit accingetur zona linea cidarim lineam inponet capiti haec enim vestimenta sunt sancta quibus cunctis cum lotus fuerit induetur 5suscipietque ab universa multitudine filiorum Israhel duos hircos pro peccato et unum arietem in holocaustum 6cumque obtulerit vitulum et oraverit pro se et pro domo sua 7duos hircos stare faciet coram Domino in ostio tabernaculi testimonii 8mittens super utrumque sortem unam Domino et alteram capro emissario 9cuius sors exierit Domino offeret illum pro peccato 10cuius autem in caprum emissarium statuet eum vivum coram Domino ut fundat preces super eo et emittat illum in solitudinem 11his rite celebratis offeret vitulum et rogans pro se et pro domo sua immolabit eum 12adsumptoque turibulo quod de prunis altaris impleverit et hauriens manu conpositum thymiama in incensum ultra velum intrabit in sancta 13ut positis super ignem aromatibus nebula eorum et vapor operiat oraculum quod est super testimonium et non moriatur 14tollet quoque de sanguine vituli et asperget digito septies contra propitiatorium ad orientem 15cumque mactaverit hircum pro peccato populi inferet sanguinem eius intra velum sicut praeceptum est de sanguine vituli ut aspergat e regione oraculi 16et expiet sanctuarium ab inmunditiis filiorum Israhel et a praevaricationibus eorum cunctisque peccatis iuxta hunc ritum faciet tabernaculo testimonii quod fixum est inter eos in medio sordium habitationis eorum 17nullus hominum sit in tabernaculo quando pontifex ingreditur sanctuarium ut roget pro se et pro domo sua et pro universo coetu Israhel donec egrediatur 18cum autem exierit ad altare quod coram Domino est oret pro se et sumptum sanguinem vituli atque hirci fundat super cornua eius per gyrum 19aspergensque digito septies expiet et sanctificet illud ab inmunditiis filiorum Israhel 20postquam emundarit sanctuarium et tabernaculum et altare tunc offerat hircum viventem 21et posita utraque manu super caput eius confiteatur omnes iniquitates filiorum Israhel et universa delicta atque peccata eorum quae inprecans capiti eius emittet illum per hominem paratum in desertum 22cumque portaverit hircus omnes iniquitates eorum in terram solitariam et dimissus fuerit in deserto 23revertetur Aaron in tabernaculum testimonii et depositis vestibus quibus prius indutus erat cum intraret sanctuarium relictisque ibi 24lavabit carnem suam in loco sancto indueturque vestimentis suis et postquam egressus obtulerit holocaustum suum ac plebis rogabit tam pro se quam pro populo 25et adipem qui oblatus est pro peccatis adolebit super altare 26ille vero qui dimiserit caprum emissarium lavabit vestimenta sua et corpus aqua et sic ingredietur in castra 27vitulum autem et hircum qui pro peccato fuerant immolati et quorum sanguis inlatus est ut in sanctuario expiatio conpleretur asportabunt foras castra et conburent igni tam pelles quam carnes eorum et fimum 28et quicumque conbuserit ea lavabit vestimenta sua et carnem aqua et sic ingredietur in castra 29eritque hoc vobis legitimum sempiternum mense septimo decima die mensis adfligetis animas vestras nullumque facietis opus sive indigena sive advena qui peregrinatur inter vos 30in hac die expiatio erit vestri atque mundatio ab omnibus peccatis vestris coram Domino mundabimini 31sabbatum enim requietionis est et adfligetis animas vestras religione perpetua 32expiabit autem sacerdos qui unctus fuerit et cuius initiatae manus ut sacerdotio fungatur pro patre suo indueturque stola linea et vestibus sanctis 33et expiabit sanctuarium et tabernaculum testimonii atque altare sacerdotes quoque et universum populum 34eritque hoc vobis legitimum sempiternum ut oretis pro filiis Israhel et pro cunctis peccatis eorum semel in anno fecit igitur sicut praeceperat Dominus Mosi

Chapter 17

1et locutus est Dominus ad Mosen dicens 2loquere Aaron et filiis eius et cunctis filiis Israhel et dices ad eos iste est sermo quem mandavit Dominus dicens 3homo quilibet de domo Israhel si occiderit bovem aut ovem sive capram in castris vel extra castra 4et non obtulerit ad ostium tabernaculi oblationem Domino sanguinis reus erit quasi sanguinem fuderit sic peribit de medio populi sui 5ideo offerre debent sacerdoti filii Israhel hostias suas quas occidunt in agro ut sanctificentur Domino ante ostium tabernaculi testimonii et immolent eas hostias pacificas Domino 6fundetque sacerdos sanguinem super altare Domini ad ostium tabernaculi testimonii et adolebit adipem in odorem suavitatis Domino 7et nequaquam ultra immolabunt hostias suas daemonibus cum quibus fornicati sunt legitimum sempiternum erit illis et posteris eorum 8et ad ipsos dices homo de domo Israhel et de advenis qui peregrinantur apud vos qui obtulerit holocaustum sive victimam 9et ad ostium tabernaculi testimonii non adduxerit eam ut offeratur Domino interibit de populo suo 10homo quilibet de domo Israhel et de advenis qui peregrinantur inter eos si comederit sanguinem obfirmabo faciem meam contra animam illius et disperdam eam de populo suo 11quia anima carnis in sanguine est et ego dedi illum vobis ut super altare in eo expietis pro animabus vestris et sanguis pro animae piaculo sit 12idcirco dixi filiis Israhel omnis anima ex vobis non comedet sanguinem nec ex advenis qui peregrinantur inter vos 13homo quicumque de filiis Israhel et de advenis qui peregrinantur apud vos si venatione atque aucupio ceperit feram vel avem quibus vesci licitum est fundat sanguinem eius et operiat illum terra 14anima enim omnis carnis in sanguine est unde dixi filiis Israhel sanguinem universae carnis non comedetis quia anima carnis in sanguine est et quicumque comederit illum interibit 15anima quae comederit morticinum vel captum a bestia tam de indigenis quam de advenis lavabit vestes suas et semet ipsum aqua et contaminatus erit usque ad vesperum et hoc ordine mundus fiet 16quod si non laverit vestimenta sua nec corpus portabit iniquitatem suam

Chapter 18

1locutusque est Dominus ad Mosen dicens 2loquere filiis Israhel et dices ad eos ego Dominus Deus vester 3iuxta consuetudinem terrae Aegypti in qua habitastis non facietis et iuxta morem regionis Chanaan ad quam ego introducturus sum vos non agetis nec in legitimis eorum ambulabitis 4facietis iudicia mea et praecepta servabitis et ambulabitis in eis ego Dominus Deus vester 5custodite leges meas atque iudicia quae faciens homo vivet in eis ego Dominus 6omnis homo ad proximam sanguinis sui non accedet ut revelet turpitudinem eius ego Dominus 7turpitudinem patris et turpitudinem matris tuae non discoperies mater tua est non revelabis turpitudinem eius 8turpitudinem uxoris patris tui non discoperies turpitudo enim patris tui est 9turpitudinem sororis tuae ex patre sive ex matre quae domi vel foris genita est non revelabis 10turpitudinem filiae filii tui vel neptis ex filia non revelabis quia turpitudo tua est 11turpitudinem filiae uxoris patris tui quam peperit patri tuo et est soror tua non revelabis 12turpitudinem sororis patris tui non discoperies quia caro est patris tui 13turpitudinem sororis matris tuae non revelabis eo quod caro sit matris tuae 14turpitudinem patrui tui non revelabis nec accedes ad uxorem eius quae tibi adfinitate coniungitur 15turpitudinem nurus tuae non revelabis quia uxor filii tui est nec discoperies ignominiam eius 16turpitudinem uxoris fratris tui non revelabis quia turpitudo fratris tui est 17turpitudinem uxoris tuae et filiae eius non revelabis filiam filii eius et filiam filiae illius non sumes ut reveles ignominiam eius quia caro illius sunt et talis coitus incestus est 18sororem uxoris tuae in pelicatum illius non accipies nec revelabis turpitudinem eius adhuc illa vivente 19ad mulierem quae patitur menstrua non accedes nec revelabis foeditatem eius 20cum uxore proximi tui non coibis nec seminis commixtione maculaberis 21de semine tuo non dabis ut consecretur idolo Moloch nec pollues nomen Dei tui ego Dominus 22cum masculo non commisceberis coitu femineo quia abominatio est 23cum omni pecore non coibis nec maculaberis cum eo mulier non subcumbet iumento nec miscebitur ei quia scelus est 24ne polluamini in omnibus his quibus contaminatae sunt universae gentes quas ego eiciam ante conspectum vestrum 25et quibus polluta est terra cuius ego scelera visitabo ut evomat habitatores suos 26custodite legitima mea atque iudicia et non faciat ex omnibus abominationibus istis tam indigena quam colonus qui peregrinatur apud vos 27omnes enim execrationes istas fecerunt accolae terrae qui fuerunt ante vos et polluerunt eam 28cavete ergo ne et vos similiter evomat cum paria feceritis sicut evomuit gentem quae fuit ante vos 29omnis anima quae fecerit de abominationibus his quippiam peribit de medio populi sui 30custodite mandata mea nolite facere quae fecerunt hii qui fuerunt ante vos et ne polluamini in eis ego Dominus Deus vester

Chapter 19

1locutus est Dominus ad Mosen dicens 2loquere ad omnem coetum filiorum Israhel et dices ad eos sancti estote quia ego sanctus sum Dominus Deus vester 3unusquisque matrem et patrem suum timeat sabbata mea custodite ego Dominus Deus vester 4nolite converti ad idola nec deos conflatiles faciatis vobis ego Dominus Deus vester 5si immolaveritis hostiam pacificorum Domino ut sit placabilis 6eo die quo fuerit immolata comedetis eam et die altero quicquid autem residuum fuerit in diem tertium igne conburetis 7si quis post biduum comederit ex ea profanus erit et impietatis reus 8portabit iniquitatem suam quia sanctum Domini polluit et peribit anima illa de populo suo 9cum messueris segetes terrae tuae non tondebis usque ad solum superficiem terrae nec remanentes spicas colliges 10neque in vinea tua racemos et grana decidentia congregabis sed pauperibus et peregrinis carpenda dimittes ego Dominus Deus vester 11non facietis furtum non mentiemini nec decipiet unusquisque proximum suum 12non peierabis in nomine meo nec pollues nomen Dei tui ego Dominus 13non facies calumniam proximo tuo nec vi opprimes eum non morabitur opus mercennarii apud te usque mane 14non maledices surdo nec coram caeco pones offendiculum sed timebis Deum tuum quia ego sum Dominus 15non facies quod iniquum est nec iniuste iudicabis nec consideres personam pauperis nec honores vultum potentis iuste iudica proximo tuo 16non eris criminator et susurro in populis non stabis contra sanguinem proximi tui ego Dominus 17ne oderis fratrem tuum in corde tuo sed publice argue eum ne habeas super illo peccatum 18non quaeres ultionem nec memor eris iniuriae civium tuorum diliges amicum tuum sicut temet ipsum ego Dominus 19leges meas custodite iumenta tua non facies coire cum alterius generis animantibus agrum non seres diverso semine veste quae ex duobus texta est non indueris 20homo si dormierit cum muliere coitu seminis quae sit ancilla etiam nubilis et tamen pretio non redempta nec libertate donata vapulabunt ambo et non morientur quia non fuit libera 21pro delicto autem suo offeret Domino ad ostium tabernaculi testimonii arietem 22orabitque pro eo sacerdos et pro delicto eius coram Domino et repropitiabitur ei dimitteturque peccatum 23quando ingressi fueritis terram et plantaveritis in ea ligna pomifera auferetis praeputia eorum poma quae germinant inmunda erunt vobis nec edetis ex eis 24quarto anno omnis fructus eorum sanctificabitur laudabilis Domino 25quinto autem anno comedetis fructus congregantes poma quae proferunt ego Dominus Deus vester 26non comedetis cum sanguine non augurabimini nec observabitis somnia 27neque in rotundum adtondebitis comam nec radatis barbam 28et super mortuo non incidetis carnem vestram neque figuras aliquas et stigmata facietis vobis ego Dominus 29ne prostituas filiam tuam et contaminetur terra et impleatur piaculo 30sabbata mea custodite et sanctuarium meum metuite ego Dominus 31ne declinetis ad magos nec ab ariolis aliquid sciscitemini ut polluamini per eos ego Dominus Deus vester 32coram cano capite consurge et honora personam senis et time Deum tuum ego sum Dominus 33si habitaverit advena in terra vestra et moratus fuerit inter vos ne exprobretis ei 34sed sit inter vos quasi indigena et diligetis eum quasi vosmet ipsos fuistis enim et vos advenae in terra Aegypti ego Dominus Deus vester 35nolite facere iniquum aliquid in iudicio in regula in pondere in mensura 36statera iusta et aequa sint pondera iustus modius aequusque sextarius ego Dominus Deus vester qui eduxi vos de terra Aegypti 37custodite omnia praecepta mea et universa iudicia et facite ea ego Dominus

Chapter 20

1locutusque est Dominus ad Mosen dicens 2haec loqueris filiis Israhel homo de filiis Israhel et de advenis qui habitant in Israhel si quis dederit de semine suo idolo Moloch morte moriatur populus terrae lapidabit eum 3et ego ponam faciem meam contra illum succidamque eum de medio populi sui eo quod dederit de semine suo Moloch et contaminaverit sanctuarium meum ac polluerit nomen sanctum meum 4quod si neglegens populus terrae et quasi parvipendens imperium meum dimiserit hominem qui dederit de semine suo Moloch nec voluerit eum occidere 5ponam faciem meam super hominem illum et cognationem eius succidamque et ipsum et omnes qui consenserunt ei ut fornicarentur cum Moloch de medio populi sui 6anima quae declinaverit ad magos et ariolos et fornicata fuerit cum eis ponam faciem meam contra eam et interficiam illam de medio populi sui 7sanctificamini et estote sancti quia ego Dominus Deus vester 8custodite praecepta mea et facite ea ego Dominus qui sanctifico vos 9qui maledixerit patri suo et matri morte moriatur patri matrique maledixit sanguis eius sit super eum 10si moechatus quis fuerit cum uxore alterius et adulterium perpetrarit cum coniuge proximi sui morte moriantur et moechus et adultera 11qui dormierit cum noverca sua et revelaverit ignominiam patris sui morte moriantur ambo sanguis eorum sit super eos 12si quis dormierit cum nuru sua uterque moriantur quia scelus operati sunt sanguis eorum sit super eos 13qui dormierit cum masculo coitu femineo uterque operati sunt nefas morte moriantur sit sanguis eorum super eos 14qui supra uxorem filiam duxerit matrem eius scelus operatus est vivus ardebit cum eis nec permanebit tantum nefas in medio vestri 15qui cum iumento et pecore coierit morte moriatur pecus quoque occidite 16mulier quae subcubuerit cuilibet iumento simul interficietur cum eo sanguis eorum sit super eos 17qui acceperit sororem suam filiam patris sui vel filiam matris suae et viderit turpitudinem eius illaque conspexerit fratris ignominiam nefariam rem operati sunt occidentur in conspectu populi sui eo quod turpitudinem suam mutuo revelarint et portabunt iniquitatem suam 18qui coierit cum muliere in fluxu menstruo et revelaverit turpitudinem eius ipsaque aperuerit fontem sanguinis sui interficientur ambo de medio populi sui 19turpitudinem materterae tuae et amitae tuae non discoperies qui hoc fecerit ignominiam carnis suae nudavit portabunt ambo iniquitatem suam 20qui coierit cum uxore patrui vel avunculi sui et revelaverit ignominiam cognationis suae portabunt ambo peccatum suum absque liberis morientur 21qui duxerit uxorem fratris sui rem facit inlicitam turpitudinem fratris sui revelavit absque filiis erunt 22custodite leges meas atque iudicia et facite ea ne et vos evomat terra quam intraturi estis et habitaturi 23nolite ambulare in legitimis nationum quas ego expulsurus sum ante vos omnia enim haec fecerunt et abominatus sum eos 24vobis autem loquor possidete terram eorum quam dabo vobis in hereditatem terram fluentem lacte et melle ego Dominus Deus vester qui separavi vos a ceteris populis 25separate ergo et vos iumentum mundum ab inmundo et avem mundam ab inmunda ne polluatis animas vestras in pecore et in avibus et cunctis quae moventur in terra et quae vobis ostendi esse polluta 26eritis sancti mihi quia sanctus ego sum Dominus et separavi vos a ceteris populis ut essetis mei 27vir sive mulier in quibus pythonicus vel divinationis fuerit spiritus morte moriantur lapidibus obruent eos sanguis eorum sit super illos

Chapter 21

1dixit quoque Dominus ad Mosen loquere ad sacerdotes filios Aaron et dices eis ne contaminetur sacerdos in mortibus civium suorum 2nisi tantum in consanguineis ac propinquis id est super matre et patre et filio ac filia fratre quoque 3et sorore virgine quae non est nupta viro 4sed nec in principe populi sui contaminabitur 5non radent caput nec barbam neque in carnibus suis facient incisuras 6sancti erunt Deo suo et non polluent nomen eius incensum enim Domini et panes Dei sui offerunt et ideo sancti erunt 7scortum et vile prostibulum non ducet uxorem nec eam quae repudiata est a marito quia consecratus est Deo suo 8et panes propositionis offert sit ergo sanctus quia et ego sanctus sum Dominus qui sanctifico vos 9sacerdotis filia si deprehensa fuerit in stupro et violaverit nomen patris sui flammis exuretur 10pontifex id est sacerdos maximus inter fratres suos super cuius caput fusum est unctionis oleum et cuius manus in sacerdotio consecratae sunt vestitusque est sanctis vestibus caput suum non discoperiet vestimenta non scindet 11et ad omnem mortuum non ingredietur omnino super patre quoque suo et matre non contaminabitur 12nec egredietur de sanctis ne polluat sanctuarium Domini quia oleum sanctae unctionis Dei sui super eum est ego Dominus 13virginem ducet uxorem 14viduam et repudiatam et sordidam atque meretricem non accipiet sed puellam de populo suo 15ne commisceat stirpem generis sui vulgo gentis suae quia ego Dominus qui sanctifico eum 16locutusque est Dominus ad Mosen dicens 17loquere ad Aaron homo de semine tuo per familias qui habuerit maculam non offeret panes Deo suo 18nec accedet ad ministerium eius si caecus fuerit si claudus si vel parvo vel grandi et torto naso 19si fracto pede si manu 20si gibbus si lippus si albuginem habens in oculo si iugem scabiem si inpetiginem in corpore vel hirniosus 21omnis qui habuerit maculam de semine Aaron sacerdotis non accedet offerre hostias Domino nec panes Deo suo 22vescetur tamen panibus qui offeruntur in sanctuario 23ita dumtaxat ut intra velum non ingrediatur nec accedat ad altare quia maculam habet et contaminare non debet sanctuarium meum ego Dominus qui sanctifico eos 24locutus est ergo Moses ad Aaron et filios eius et ad omnem Israhel cuncta quae sibi fuerant imperata

Chapter 22

1locutus quoque est Dominus ad Mosen dicens 2loquere ad Aaron et ad filios eius ut caveant ab his quae consecrata sunt filiorum Israhel et non contaminent nomen sanctificatorum mihi quae ipsi offerunt ego Dominus 3dic ad eos et ad posteros eorum omnis homo qui accesserit de stirpe vestra ad ea quae consecrata sunt et quae obtulerunt filii Israhel Domino in quo est inmunditia peribit coram Domino ego sum Dominus 4homo de semine Aaron qui fuerit leprosus aut patiens fluxum seminis non vescetur de his quae sanctificata sunt mihi donec sanetur qui tetigerit inmundum super mortuo et ex quo egreditur semen quasi coitus 5et qui tangit reptile et quodlibet inmundum cuius tactus est sordidus 6inmundus erit usque ad vesperum et non vescetur his quae sanctificata sunt sed cum laverit carnem suam aqua 7et occubuerit sol tunc mundatus vescetur de sanctificatis quia cibus illius est 8morticinum et captum a bestia non comedent nec polluentur in eis ego sum Dominus 9custodient praecepta mea ut non subiaceant peccato et moriantur in sanctuario cum polluerint illud ego Dominus qui sanctifico eos 10omnis alienigena non comedet de sanctificatis inquilinus sacerdotis et mercennarius non vescentur ex eis 11quem autem sacerdos emerit et qui vernaculus domus eius fuerit hii comedent ex eis 12si filia sacerdotis cuilibet ex populo nupta fuerit de his quae sanctificata sunt et de primitiis non vescetur 13sin autem vidua vel repudiata et absque liberis reversa fuerit ad domum patris sui sicut puella consuerat aletur cibis patris sui omnis alienigena comedendi ex eis non habet potestatem 14qui comederit de sanctificatis per ignorantiam addet quintam partem cum eo quod comedit et dabit sacerdoti in sanctuarium 15nec contaminabunt sanctificata filiorum Israhel quae offerunt Domino 16ne forte sustineant iniquitatem delicti sui cum sanctificata comederint ego Dominus qui sanctifico eos 17locutus est Dominus ad Mosen dicens 18loquere ad Aaron et filios eius et ad omnes filios Israhel dicesque ad eos homo de domo Israhel et de advenis qui habitant apud vos qui obtulerit oblationem suam vel vota solvens vel sponte offerens quicquid illud obtulerit in holocaustum Domini 19ut offeratur per vos masculus inmaculatus erit ex bubus et ex ovibus et ex capris 20si maculam habuerit non offeretis neque erit acceptabile 21homo qui obtulerit victimam pacificorum Domino vel vota solvens vel sponte offerens tam de bubus quam de ovibus inmaculatum offeret ut acceptabile sit omnis macula non erit in eo 22si caecum fuerit si fractum si cicatricem habens si papulas aut scabiem vel inpetiginem non offeretis ea Domino neque adolebitis ex eis super altare Domini 23bovem et ovem aure et cauda amputatis voluntarie offerre potes votum autem ex his solvi non potest 24omne animal quod vel contritis vel tunsis vel sectis ablatisque testiculis est non offeretis Domino et in terra vestra hoc omnino ne faciatis 25de manu alienigenae non offeretis panes Deo vestro et quicquid aliud dare voluerint quia corrupta et maculata sunt omnia non suscipietis ea 26locutusque est Dominus ad Mosen dicens 27bos ovis et capra cum genita fuerint septem diebus erunt sub ubere matris suae die autem octavo et deinceps offerri poterunt Domino 28sive illa bos sive ovis non immolabuntur una die cum fetibus suis 29si immolaveritis hostiam pro gratiarum actione Domino ut possit esse placabilis 30eodem die comedetis eam non remanebit quicquam in mane alterius diei ego Dominus 31custodite mandata mea et facite ea ego Dominus 32ne polluatis nomen meum sanctum ut sanctificer in medio filiorum Israhel ego Dominus qui sanctifico vos 33et eduxi de terra Aegypti ut essem vobis in Deum ego Dominus

Chapter 23

1locutus est Dominus ad Mosen dicens 2loquere filiis Israhel et dices ad eos hae sunt feriae Domini quas vocabitis sanctas 3sex diebus facietis opus dies septimus quia sabbati requies est vocabitur sanctus omne opus non facietis in eo sabbatum Domini est in cunctis habitationibus vestris 4hae sunt ergo feriae Domini sanctae quas celebrare debetis temporibus suis 5mense primo quartadecima die mensis ad vesperum phase Domini est 6et quintadecima die mensis huius sollemnitas azymorum Domini est septem diebus azyma comedetis 7dies primus erit vobis celeberrimus sanctusque omne opus servile non facietis in eo 8sed offeretis sacrificium in igne Domino septem diebus dies autem septimus erit celebrior et sanctior nullumque servile opus fiet in eo 9locutusque est Dominus ad Mosen dicens 10loquere filiis Israhel et dices ad eos cum ingressi fueritis terram quam ego dabo vobis et messueritis segetem feretis manipulos spicarum primitias messis vestrae ad sacerdotem 11qui elevabit fasciculum coram Domino ut acceptabile sit pro vobis altero die sabbati et sanctificabit illum 12atque in eodem die quo manipulus consecratur caedetur agnus inmaculatus anniculus in holocaustum Domini 13et libamenta offerentur cum eo duae decimae similae conspersae oleo in incensum Domini odoremque suavissimum liba quoque vini quarta pars hin 14panem et pulentam et pultes non comedetis ex segete usque ad diem qua offeratis ex ea Deo vestro praeceptum est sempiternum in generationibus cunctisque habitaculis vestris 15numerabitis ergo ab altero die sabbati in quo obtulistis manipulum primitiarum septem ebdomadas plenas 16usque ad alteram diem expletionis ebdomadae septimae id est quinquaginta dies et sic offeretis sacrificium novum Domino 17ex omnibus habitaculis vestris panes primitiarum duos de duabus decimis similae fermentatae quos coquetis in primitias Domini 18offeretisque cum panibus septem agnos inmaculatos anniculos et vitulum de armento unum et arietes duos et erunt in holocausto cum libamentis suis in odorem suavissimum Domino 19facietis et hircum pro peccato duosque agnos anniculos hostias pacificorum 20cumque elevaverit eos sacerdos cum panibus primitiarum coram Domino cedent in usum eius 21et vocabitis hunc diem celeberrimum atque sanctissimum omne opus servile non facietis in eo legitimum sempiternum erit in cunctis habitaculis et generationibus vestris 22postquam autem messueritis segetem terrae vestrae non secabitis eam usque ad solum nec remanentes spicas colligetis sed pauperibus et peregrinis dimittetis eas ego Dominus Deus vester 23locutusque est Dominus ad Mosen dicens 24loquere filiis Israhel mense septimo prima die mensis erit vobis sabbatum memorabile clangentibus tubis et vocabitur sanctum 25omne opus servile non facietis in eo et offeretis holocaustum Domino 26locutusque est Dominus ad Mosen dicens 27decimo die mensis huius septimi dies expiationum erit celeberrimus et vocabitur sanctus adfligetisque animas vestras in eo et offeretis holocaustum Domino 28omne opus non facietis in tempore diei huius quia dies propitiationis est ut propitietur vobis Dominus Deus vester 29omnis anima quae adflicta non fuerit die hoc peribit de populis suis 30et quae operis quippiam fecerit delebo eam de populo suo 31nihil ergo operis facietis in eo legitimum sempiternum erit vobis in cunctis generationibus et habitationibus vestris 32sabbatum requietionis est adfligetis animas vestras die nono mensis a vespero usque ad vesperum celebrabitis sabbata vestra 33et locutus est Dominus ad Mosen dicens 34loquere filiis Israhel a quintodecimo die mensis huius septimi erunt feriae tabernaculorum septem diebus Domino 35dies primus vocabitur celeberrimus atque sanctissimus omne opus servile non facietis 36et septem diebus offeretis holocausta Domino dies quoque octavus erit celeberrimus atque sanctissimus et offeretis holocaustum Domino est enim coetus atque collectae omne opus servile non facietis in eo 37hae sunt feriae Domini quas vocabitis celeberrimas et sanctissimas offeretisque in eis oblationes Domino holocausta et libamenta iuxta ritum uniuscuiusque diei 38exceptis sabbatis Domini donisque vestris et quae offertis ex voto vel quae sponte tribuitis Domino 39a quintodecimo ergo die mensis septimi quando congregaveritis omnes fructus terrae vestrae celebrabitis ferias Domini septem diebus die primo et die octavo erit sabbatum id est requies 40sumetisque vobis die primo fructus arboris pulcherrimae spatulasque palmarum et ramos ligni densarum frondium et salices de torrente et laetabimini coram Domino Deo vestro 41celebrabitisque sollemnitatem eius septem diebus per annum legitimum sempiternum erit in generationibus vestris mense septimo festa celebrabitis 42et habitabitis in umbraculis septem diebus omnis qui de genere est Israhel manebit in tabernaculis 43ut discant posteri vestri quod in tabernaculis habitare fecerim filios Israhel cum educerem eos de terra Aegypti ego Dominus Deus vester 44locutusque est Moses super sollemnitatibus Domini ad filios Israhel

Chapter 24

1et locutus est Dominus ad Mosen dicens 2praecipe filiis Israhel ut adferant tibi oleum de olivis purissimum ac lucidum ad concinnandas lucernas iugiter 3extra velum testimonii in tabernaculo foederis ponetque eas Aaron a vespere usque in mane coram Domino cultu rituque perpetuo in generationibus vestris 4super candelabro mundissimo ponentur semper in conspectu Domini 5accipies quoque similam et coques ex ea duodecim panes qui singuli habebunt duas decimas 6quorum senos altrinsecus super mensam purissimam coram Domino statues 7et pones super eos tus lucidissimum ut sit panis in monumentum oblationis Domini 8per singula sabbata mutabuntur coram Domino suscepti a filiis Israhel foedere sempiterno 9eruntque Aaron et filiorum eius ut comedant eos in loco sancto quia sanctum sanctorum est de sacrificiis Domini iure perpetuo 10ecce autem egressus filius mulieris israhelitis quem pepererat de viro aegyptio inter filios Israhel iurgatus est in castris cum viro israhelite 11cumque blasphemasset nomen et maledixisset ei adductus est ad Mosen vocabatur autem mater eius Salumith filia Dabri de tribu Dan 12miseruntque eum in carcerem donec nossent quid iuberet Dominus 13qui locutus est ad Mosen 14dicens educ blasphemum extra castra et ponant omnes qui audierunt manus suas super caput eius et lapidet eum populus universus 15et ad filios Israhel loqueris homo qui maledixerit Deo suo portabit peccatum suum 16et qui blasphemaverit nomen Domini morte moriatur lapidibus opprimet eum omnis multitudo sive ille civis seu peregrinus fuerit qui blasphemaverit nomen Domini morte moriatur 17qui percusserit et occiderit hominem morte moriatur 18qui percusserit animal reddat vicarium id est animam pro anima 19qui inrogaverit maculam cuilibet civium suorum sicut fecit fiet ei 20fracturam pro fractura oculum pro oculo dentem pro dente restituet qualem inflixerit maculam talem sustinere cogetur 21qui percusserit iumentum reddet aliud qui percusserit hominem punietur 22aequum iudicium sit inter vos sive peregrinus sive civis peccaverit quia ego sum Dominus Deus vester 23locutusque est Moses ad filios Israhel et eduxerunt eum qui blasphemaverat extra castra ac lapidibus oppresserunt feceruntque filii Israhel sicut praeceperat Dominus Mosi

Chapter 25

1locutusque est Dominus ad Mosen in monte Sinai dicens 2loquere filiis Israhel et dices ad eos quando ingressi fueritis terram quam ego dabo vobis sabbatizet sabbatum Domini 3sex annis seres agrum tuum et sex annis putabis vineam tuam colligesque fructus eius 4septimo autem anno sabbatum erit terrae requietionis Domini agrum non seres et vineam non putabis 5quae sponte gignit humus non metes et uvas primitiarum tuarum non colliges quasi vindemiam annus enim requietionis terrae est 6sed erunt vobis in cibum tibi et servo tuo ancillae et mercennario tuo et advenae qui peregrinantur apud te 7iumentis tuis et pecoribus omnia quae nascuntur praebebunt cibum 8numerabis quoque tibi septem ebdomades annorum id est septem septies quae simul faciunt annos quadraginta novem 9et clanges bucina mense septimo decima die mensis propitiationis tempore in universa terra vestra 10sanctificabisque annum quinquagesimum et vocabis remissionem cunctis habitatoribus terrae tuae ipse est enim iobeleus revertetur homo ad possessionem suam et unusquisque rediet ad familiam pristinam 11quia iobeleus est et quinquagesimus annus non seretis neque metetis sponte in agro nascentia et primitias vindemiae non colligetis 12ob sanctificationem iobelei sed statim ablata comedetis 13anno iobelei redient omnes ad possessiones suas 14quando vendes quippiam civi tuo vel emes ab eo ne contristes fratrem tuum sed iuxta numerum annorum iobelei emes ab eo 15et iuxta supputationem frugum vendet tibi 16quanto plus anni remanserint post iobeleum tanto crescet et pretium et quanto minus temporis numeraveris tanto minoris et emptio constabit tempus enim frugum vendet tibi 17nolite adfligere contribules vestros sed timeat unusquisque Deum suum quia ego Dominus Deus vester 18facite praecepta mea et iudicia custodite et implete ea ut habitare possitis in terra absque ullo pavore 19et gignat vobis humus fructus suos quibus vescamini usque ad saturitatem nullius impetum formidantes 20quod si dixeritis quid comedemus anno septimo si non seruerimus neque collegerimus fruges nostras 21dabo benedictionem meam vobis anno sexto et faciet fructus trium annorum 22seretisque anno octavo et comedetis veteres fruges usque ad nonum annum donec nova nascantur edetis vetera 23terra quoque non veniet in perpetuum quia mea est et vos advenae et coloni mei estis 24unde cuncta regio possessionis vestrae sub redemptionis condicione vendetur 25si adtenuatus frater tuus vendiderit possessiunculam suam et voluerit propinquus eius potest redimere quod ille vendiderat 26sin autem non habuerit proximum et ipse pretium ad redimendum potuerit invenire 27conputabuntur fructus ex eo tempore quo vendidit et quod reliquum est reddet emptori sicque recipiet possessionem suam 28quod si non invenerit manus eius ut reddat pretium habebit emptor quod emerat usque ad annum iobeleum in ipso enim omnis venditio redit ad dominum et ad possessorem pristinum 29qui vendiderit domum intra urbis muros habebit licentiam redimendi donec unus impleatur annus 30si non redemerit et anni circulus fuerit evolutus emptor possidebit eam et posteri eius in perpetuum et redimi non poterit etiam in iobeleo 31sin autem in villa fuerit domus quae muros non habet agrorum iure vendetur si ante redempta non fuerit in iobeleo revertetur ad dominum 32aedes Levitarum quae in urbibus sunt semper possunt redimi 33si redemptae non fuerint in iobeleo revertentur ad dominos quia domus urbium leviticarum pro possessionibus sunt inter filios Israhel 34suburbana autem eorum non venient quia possessio sempiterna est 35si adtenuatus fuerit frater tuus et infirmus manu et susceperis eum quasi advenam et peregrinum et vixerit tecum 36ne accipias usuras ab eo nec amplius quam dedisti time Deum tuum ut vivere possit frater tuus apud te 37pecuniam tuam non dabis ei ad usuram et frugum superabundantiam non exiges 38ego Dominus Deus vester qui eduxi vos de terra Aegypti ut darem vobis terram Chanaan et essem vester Deus 39si paupertate conpulsus vendiderit se tibi frater tuus non eum opprimes servitute famulorum 40sed quasi mercennarius et colonus erit usque ad annum iobeleum operabitur apud te 41et postea egredietur cum liberis suis et revertetur ad cognationem et ad possessionem patrum suorum 42mei enim servi sunt et ego eduxi eos de terra Aegypti non venient condicione servorum 43ne adfligas eum per potentiam sed metuito Deum tuum 44servus et ancilla sint vobis de nationibus quae in circuitu vestro sunt 45et de advenis qui peregrinantur apud vos vel qui ex his nati fuerint in terra vestra hos habebitis famulos 46et hereditario iure transmittetis ad posteros ac possidebitis in aeternum fratres autem vestros filios Israhel ne opprimatis per potentiam 47si invaluerit apud vos manus advenae atque peregrini et adtenuatus frater tuus vendiderit se ei aut cuiquam de stirpe eius 48post venditionem potest redimi qui voluerit ex fratribus suis redimet eum 49et patruus et patruelis et consanguineus et adfinis sin autem et ipse potuerit redimet se 50supputatis dumtaxat annis a tempore venditionis suae usque ad annum iobeleum et pecunia qua venditus fuerat iuxta annorum numerum et rationem mercennarii supputata 51si plures fuerint anni qui remanent usque ad iobeleum secundum hos reddet et pretium 52si pauci ponet rationem cum eo iuxta annorum numerum et reddet emptori quod reliquum est annorum 53quibus ante servivit mercedibus inputatis non adfliget eum violenter in conspectu tuo 54quod si per haec redimi non potuerit anno iobeleo egredietur cum liberis suis 55mei sunt enim servi filii Israhel quos eduxi de terra Aegypti

Chapter 26

1ego Dominus Deus vester non facietis vobis idolum et sculptile nec titulos erigetis nec insignem lapidem ponetis in terra vestra ut adoretis eum ego enim sum Dominus Deus vester 2custodite sabbata mea et pavete ad sanctuarium meum ego Dominus 3si in praeceptis meis ambulaveritis et mandata mea custodieritis et feceritis ea dabo vobis pluvias temporibus suis 4et terra gignet germen suum et pomis arbores replebuntur 5adprehendet messium tritura vindemiam et vindemia occupabit sementem et comedetis panem vestrum in saturitatem et absque pavore habitabitis in terra vestra 6dabo pacem in finibus vestris dormietis et non erit qui exterreat auferam malas bestias et gladius non transibit terminos vestros 7persequemini inimicos vestros et corruent coram vobis 8persequentur quinque de vestris centum alienos et centum ex vobis decem milia cadent inimici vestri in conspectu vestro gladio 9respiciam vos et crescere faciam multiplicabimini et firmabo pactum meum vobiscum 10comedetis vetustissima veterum et vetera novis supervenientibus proicietis 11ponam tabernaculum meum in medio vestri et non abiciet vos anima mea 12ambulabo inter vos et ero vester Deus vosque eritis populus meus 13ego Dominus Deus vester qui eduxi vos de terra Aegyptiorum ne serviretis eis et qui confregi catenas cervicum vestrarum ut incederetis erecti 14quod si non audieritis me nec feceritis omnia mandata mea 15si spreveritis leges meas et iudicia mea contempseritis ut non faciatis ea quae a me constituta sunt et ad irritum perducatis pactum meum 16ego quoque haec faciam vobis visitabo vos velociter in egestate et ardore qui conficiat oculos vestros et consumat animas frustra seretis sementem quae ab hostibus devorabitur 17ponam faciem meam contra vos et corruetis coram hostibus vestris et subiciemini his qui oderunt vos fugietis nemine persequente 18sin autem nec sic oboedieritis mihi addam correptiones vestras septuplum propter peccata vestra 19et conteram superbiam duritiae vestrae daboque caelum vobis desuper sicut ferrum et terram aeneam 20consumetur in cassum labor vester non proferet terra germen nec arbores poma praebebunt 21si ambulaveritis ex adverso mihi nec volueritis audire me addam plagas vestras usque in septuplum propter peccata vestra 22emittamque in vos bestias agri quae consumant et vos et pecora vestra et ad paucitatem cuncta redigant desertaeque fiant viae vestrae 23quod si nec sic volueritis recipere disciplinam sed ambulaveritis ex adverso mihi 24ego quoque contra vos adversus incedam et percutiam vos septies propter peccata vestra 25inducamque super vos gladium ultorem foederis mei cumque confugeritis in urbes mittam pestilentiam in medio vestri et trademini hostium manibus 26postquam confregero baculum panis vestri ita ut decem mulieres in uno clibano coquant panes et reddant eos ad pondus et comedetis et non saturabimini 27sin autem nec per haec audieritis me sed ambulaveritis contra me 28et ego incedam adversum vos in furore contrario et corripiam vos septem plagis propter peccata vestra 29ita ut comedatis carnes filiorum et filiarum vestrarum 30destruam excelsa vestra et simulacra confringam cadetis inter ruinas idolorum vestrorum et abominabitur vos anima mea 31in tantum ut urbes vestras redigam in solitudinem et deserta faciam sanctuaria vestra nec recipiam ultra odorem suavissimum 32disperdamque terram vestram et stupebunt super ea inimici vestri cum habitatores illius fuerint 33vos autem dispergam in gentes et evaginabo post vos gladium eritque terra vestra deserta et civitates dirutae 34tunc placebunt terrae sabbata sua cunctis diebus solitudinis suae quando fueritis 35in terra hostili sabbatizabit et requiescet in sabbatis solitudinis suae eo quod non requieverit in sabbatis vestris quando habitabatis in ea 36et qui de vobis remanserint dabo pavorem in cordibus eorum in regionibus hostium terrebit eos sonitus folii volantis et ita fugient quasi gladium cadent nullo sequente 37et corruent singuli super fratres suos quasi bella fugientes nemo vestrum inimicis audebit resistere 38peribitis inter gentes et hostilis vos terra consumet 39quod si et de his aliqui remanserint tabescent in iniquitatibus suis in terra inimicorum suorum et propter peccata patrum suorum et sua adfligentur 40donec confiteantur iniquitates suas et maiorum suorum quibus praevaricati sunt in me et ambulaverunt ex adverso mihi 41ambulabo igitur et ego contra eos et inducam illos in terram hostilem donec erubescat incircumcisa mens eorum tunc orabunt pro impietatibus suis 42et recordabor foederis mei quod pepigi cum Iacob et Isaac et Abraham terrae quoque memor ero 43quae cum relicta fuerit ab eis conplacebit sibi in sabbatis suis patiens solitudinem propter illos ipsi vero rogabunt pro peccatis suis eo quod abiecerint iudicia mea et leges meas despexerint 44et tamen etiam cum essent in terra hostili non penitus abieci eos neque sic despexi ut consumerentur et irritum facerem pactum meum cum eis ego enim sum Dominus Deus eorum 45et recordabor foederis mei pristini quando eduxi eos de terra Aegypti in conspectu gentium ut essem Deus eorum ego Dominus Deus haec sunt praecepta atque iudicia et leges quas dedit Dominus inter se et inter filios Israhel in monte Sinai per manum Mosi

Chapter 27

1locutusque est Dominus ad Mosen dicens 2loquere filiis Israhel et dices ad eos homo qui votum fecerit et spoponderit Deo animam suam sub aestimatione dabit pretium 3si fuerit masculus a vicesimo usque ad sexagesimum annum dabit quinquaginta siclos argenti ad mensuram sanctuarii 4si mulier triginta 5a quinto autem anno usque ad vicesimum masculus dabit viginti siclos femina decem 6ab uno mense usque ad annum quintum pro masculo dabuntur quinque sicli pro femina tres 7sexagenarius et ultra masculus dabit quindecim siclos femina decem 8si pauper fuerit et aestimationem reddere non valebit stabit coram sacerdote et quantum ille aestimaverit et viderit eum posse reddere tantum dabit 9animal autem quod immolari potest Domino si quis voverit sanctum erit 10et mutari non poterit id est nec melius malo nec peius bono quod si mutaverit et ipsum quod mutatum est et illud pro quo mutatum est consecratum erit Domino 11animal inmundum quod immolari Domino non potest si quis voverit adducetur ante sacerdotem 12qui diiudicans utrum bonum an malum sit statuet pretium 13quod si dare voluerit is qui offert addet supra aestimationis quintam partem 14homo si voverit domum suam et sanctificaverit Domino considerabit eam sacerdos utrum bona an mala sit et iuxta pretium quod ab eo fuerit constitutum venundabitur 15sin autem ille qui voverat voluerit redimere eam dabit quintam partem aestimationis supra et habebit domum 16quod si agrum possessionis suae voverit et consecraverit Domino iuxta mensuram sementis aestimabitur pretium si triginta modiis hordei seritur terra quinquaginta siclis veniet argenti 17si statim ab anno incipientis iobelei voverit agrum quanto valere potest tanto aestimabitur 18sin autem post aliquantum temporis supputabit sacerdos pecuniam iuxta annorum qui reliqui sunt numerum usque ad iobeleum et detrahetur ex pretio 19quod si voluerit redimere agrum ille qui voverat addet quintam partem aestimatae pecuniae et possidebit eum 20sin autem noluerit redimere sed alteri cuilibet fuerit venundatus ultra eum qui voverat redimere non poterit 21quia cum iobelei venerit dies sanctificatus erit Domino et possessio consecrata ad ius pertinet sacerdotum 22si ager emptus et non de possessione maiorum sanctificatus fuerit Domino 23supputabit sacerdos iuxta annorum numerum usque ad iobeleum pretium et dabit ille qui voverat eum Domino 24in iobeleo autem revertetur ad priorem dominum qui vendiderat eum et habuerat in sortem possessionis suae 25omnis aestimatio siclo sanctuarii ponderabitur siclus viginti obolos habet 26primogenita quae ad Dominum pertinent nemo sanctificare poterit et vovere sive bos sive ovis fuerit Domini sunt 27quod si inmundum est animal redimet qui obtulit iuxta aestimationem tuam et addet quintam partem pretii si redimere noluerit vendetur alteri quantocumque a te fuerit aestimatum 28omne quod Domino consecratur sive homo fuerit sive animal sive ager non veniet nec redimi poterit quicquid semel fuerit consecratum sanctum sanctorum erit Domino 29et omnis consecratio quae offertur ab homine non redimetur sed morte morietur 30omnes decimae terrae sive de frugibus sive de pomis arborum Domini sunt et illi sanctificantur 31si quis autem voluerit redimere decimas suas addet quintam partem earum 32omnium decimarum boves et oves et caprae quae sub pastoris virga transeunt quicquid decimum venerit sanctificabitur Domino 33non eligetur nec bonum nec malum nec altero commutabitur si quis mutaverit et quod mutatum est et pro quo mutatum est sanctificabitur Domino et non redimetur

Numbers

Chapter 1

1locutusque est Dominus ad Mosen in deserto Sinai in tabernaculo foederis prima die mensis secundi anno altero egressionis eorum ex Aegypto dicens 2tollite summam universae congregationis filiorum Israhel per cognationes et domos suas et nomina singulorum quicquid sexus est masculini 3a vicesimo anno et supra omnium virorum fortium ex Israhel et numerabitis eos per turmas suas tu et Aaron 4eruntque vobiscum principes tribuum ac domorum in cognationibus suis 5quorum ista sunt nomina de Ruben Elisur filius Sedeur 6de Symeon Salamihel filius Surisaddai 7de Iuda Naasson filius Aminadab 8de Isachar Nathanahel filius Suar 9de Zabulon Heliab filius Helon 10filiorum autem Ioseph de Ephraim Helisama filius Ammiud de Manasse Gamalihel filius Phadassur 11de Beniamin Abidan filius Gedeonis 12de Dan Ahiezer filius Amisaddai 13de Aser Phegihel filius Ochran 14de Gad Heliasaph filius Duhel 15de Nepthali Ahira filius Henan 16hii nobilissimi principes multitudinis per tribus et cognationes suas et capita exercitus Israhel 17quos tulerunt Moses et Aaron cum omni vulgi multitudine 18et congregaverunt primo die mensis secundi recensentes eos per cognationes et domos ac familias et capita et nomina singulorum a vicesimo anno et supra 19sicut praeceperat Dominus Mosi numeratique sunt in deserto Sinai 20de Ruben primogenito Israhelis per generationes et familias ac domos suas et nomina capitum singulorum omne quod sexus est masculini a vicesimo anno et supra procedentium ad bellum 21quadraginta sex milia quingenti 22de filiis Symeon per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt per nomina et capita singulorum omne quod sexus est masculini a vicesimo anno et supra procedentium ad bellum 23quinquaginta novem milia trecenti 24de filiis Gad per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt per nomina singulorum a viginti annis et supra omnes qui ad bella procederent 25quadraginta quinque milia sescenti quinquaginta 26de filiis Iuda per generationes et familias ac domos cognationum suarum per nomina singulorum a vicesimo anno et supra omnes qui poterant ad bella procedere 27recensiti sunt septuaginta quattuor milia sescenti 28de filiis Isachar per generationes et familias ac domos cognationum suarum per nomina singulorum a vicesimo anno et supra omnes qui ad bella procederent 29recensiti sunt quinquaginta quattuor milia quadringenti 30de filiis Zabulon per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt per nomina singulorum a vicesimo anno et supra omnes qui poterant ad bella procedere 31quinquaginta septem milia quadringenti 32de filiis Ioseph filiorum Ephraim per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt per nomina singulorum a vicesimo anno et supra omnes qui poterant ad bella procedere 33quadraginta milia quingenti 34porro filiorum Manasse per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt per nomina singulorum a viginti annis et supra omnes qui poterant ad bella procedere 35triginta duo milia ducenti 36de filiis Beniamin per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt nominibus singulorum a vicesimo anno et supra omnes qui poterant ad bella procedere 37triginta quinque milia quadringenti 38de filiis Dan per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt nominibus singulorum a vicesimo anno et supra omnes qui poterant ad bella procedere 39sexaginta duo milia septingenti 40de filiis Aser per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt per nomina singulorum a vicesimo anno et supra omnes qui poterant ad bella procedere 41quadraginta milia et mille quingenti 42de filiis Nepthali per generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt nominibus singulorum a vicesimo anno et supra omnes qui poterant ad bella procedere 43quinquaginta tria milia quadringenti 44hii sunt quos numeraverunt Moses et Aaron et duodecim principes Israhel singulos per domos cognationum suarum 45fueruntque omnes filiorum Israhel per domos et familias suas a vicesimo anno et supra qui poterant ad bella procedere 46sescenta tria milia virorum quingenti quinquaginta 47Levitae autem in tribu familiarum suarum non sunt numerati cum eis 48locutusque est Dominus ad Mosen dicens 49tribum Levi noli numerare neque ponas summam eorum cum filiis Israhel 50sed constitue eos super tabernaculum testimonii cuncta vasa eius et quicquid ad caerimonias pertinet ipsi portabunt tabernaculum et omnia utensilia eius et erunt in ministerio ac per gyrum tabernaculi metabuntur 51cum proficiscendum fuerit deponent Levitae tabernaculum cum castra metanda erigent quisquis externorum accesserit occidetur 52metabuntur autem castra filii Israhel unusquisque per turmas et cuneos atque exercitum suum 53porro Levitae per gyrum tabernaculi figent tentoria ne fiat indignatio super multitudinem filiorum Israhel et excubabunt in custodiis tabernaculi testimonii 54fecerunt ergo filii Israhel iuxta omnia quae praeceperat Dominus Mosi

Chapter 2

1locutusque est Dominus ad Mosen et Aaron dicens 2singuli per turmas signa atque vexilla et domos cognationum suarum castrametabuntur filiorum Israhel per gyrum tabernaculi foederis 3ad orientem Iudas figet tentoria per turmas exercitus sui eritque princeps filiorum eius Naasson filius Aminadab 4et omnis de stirpe eius summa pugnantium septuaginta quattuor milia sescentorum 5iuxta eum castrametati sunt de tribu Isachar quorum princeps fuit Nathanahel filius Suar 6et omnis numerus pugnatorum eius quinquaginta quattuor milia quadringenti 7in tribu Zabulon princeps fuit Heliab filius Helon 8omnis de stirpe eius exercitus pugnatorum quinquaginta septem milia quadringenti 9universi qui in castris Iudae adnumerati sunt fuerunt centum octoginta sex milia quadringenti et per turmas suas primi egredientur 10in castris filiorum Ruben ad meridianam plagam erit princeps Elisur filius Sedeur 11et cunctus exercitus pugnatorum eius qui numerati sunt quadraginta sex milia quingenti 12iuxta eum castrametati sunt de tribu Symeon quorum princeps fuit Salamihel filius Surisaddai 13et cunctus exercitus pugnatorum eius qui numerati sunt quinquaginta novem milia trecenti 14in tribu Gad princeps fuit Heliasaph filius Duhel 15et cunctus exercitus pugnatorum eius qui numerati sunt quadraginta quinque milia sescenti quinquaginta 16omnes qui recensiti sunt in castris Ruben centum quinquaginta milia et mille quadringenti quinquaginta per turmas suas in secundo loco proficiscentur 17levabitur autem tabernaculum testimonii per officia Levitarum et turmas eorum quomodo erigetur ita et deponetur singuli per loca et ordines suos proficiscentur 18ad occidentalem plagam erunt castra filiorum Ephraim quorum princeps fuit Helisama filius Ammiud 19cunctus exercitus pugnatorum eius qui numerati sunt quadraginta milia quingenti 20et cum eis tribus filiorum Manasse quorum princeps fuit Gamalihel filius Phadassur 21cunctus exercitus pugnatorum eius qui numerati sunt triginta duo milia ducenti 22in tribu filiorum Beniamin princeps fuit Abidan filius Gedeonis 23et cunctus exercitus pugnatorum eius qui recensiti sunt triginta quinque milia quadringenti 24omnes qui numerati sunt in castris Ephraim centum octo milia centum per turmas suas tertii proficiscentur 25ad aquilonis partem castrametati sunt filii Dan quorum princeps fuit Ahiezer filius Amisaddai 26cunctus exercitus pugnatorum eius qui numerati sunt sexaginta duo milia septingenti 27iuxta eum fixere tentoria de tribu Aser quorum princeps fuit Phegihel filius Ochran 28cunctus exercitus pugnatorum eius qui numerati sunt quadraginta milia et mille quingenti 29de tribu filiorum Nepthalim princeps fuit Ahira filius Henan 30cunctus exercitus pugnatorum eius quinquaginta tria milia quadringenti 31omnes qui numerati sunt in castris Dan fuerunt centum quinquaginta septem milia sescenti et novissimi proficiscentur 32hic numerus filiorum Israhel per domos cognationum suarum et turmas divisi exercitus sescenta tria milia quingenti quinquaginta 33Levitae autem non sunt numerati inter filios Israhel sic enim praecepit Dominus Mosi 34feceruntque filii Israhel iuxta omnia quae mandaverat Dominus castrametati sunt per turmas suas et profecti per familias ac domos patrum suorum

Chapter 3

1haec sunt generationes Aaron et Mosi in die qua locutus est Dominus ad Mosen in monte Sinai 2et haec nomina filiorum Aaron primogenitus eius Nadab dein Abiu et Eleazar et Ithamar 3haec nomina filiorum Aaron sacerdotum qui uncti sunt et quorum repletae et consecratae manus ut sacerdotio fungerentur 4mortui sunt Nadab et Abiu cum offerrent ignem alienum in conspectu Domini in deserto Sinai absque liberis functique sunt sacerdotio Eleazar et Ithamar coram Aaron patre suo 5locutus est Dominus ad Mosen dicens 6adplica tribum Levi et fac stare in conspectu Aaron sacerdotis ut ministrent ei et excubent 7et observent quicquid ad cultum pertinet multitudinis coram tabernaculo testimonii 8et custodiant vasa tabernaculi servientes in ministerio eius 9dabisque dono Levitas 10Aaron et filiis eius quibus traditi sunt a filiis Israhel Aaron autem et filios eius constitues super cultum sacerdotii externus qui ad ministrandum accesserit morietur 11locutusque est Dominus ad Mosen dicens 12ego tuli Levitas a filiis Israhel pro omni primogenito qui aperit vulvam in filiis Israhel eruntque Levitae mei 13meum est enim omne primogenitum ex quo percussi primogenitos in terra Aegypti sanctificavi mihi quicquid primum nascitur in Israhel ab homine usque ad pecus mei sunt ego Dominus 14locutus est Dominus ad Mosen in deserto Sinai dicens 15numera filios Levi per domos patrum suorum et familias omnem masculum ab uno mense et supra 16numeravit Moses ut praeceperat Dominus 17et inventi sunt filii Levi per nomina sua Gerson et Caath et Merari 18filii Gerson Lebni et Semei 19filii Caath Amram et Iessaar Hebron et Ozihel 20filii Merari Mooli et Musi 21de Gerson fuere familiae duae lebnitica et semeitica 22quarum numeratus est populus sexus masculini ab uno mense et supra septem milia quingentorum 23hii post tabernaculum metabuntur ad occidentem 24sub principe Eliasaph filio Lahel 25et habebunt excubias in tabernaculo foederis 26ipsum tabernaculum et operimentum eius tentorium quod trahitur ante fores tecti foederis et cortinas atrii tentorium quoque quod adpenditur in introitu atrii tabernaculi et quicquid ad ritum altaris pertinet funes tabernaculi et omnia utensilia eius 27cognatio Caath habebit populos Amramitas et Iessaaritas et Hebronitas et Ozihelitas hae sunt familiae Caathitarum recensitae per nomina sua 28omnes generis masculini ab uno mense et supra octo milia sescenti habebunt excubias sanctuarii 29et castrametabuntur ad meridianam plagam 30princepsque eorum erit Elisaphan filius Ozihel 31et custodient arcam mensamque et candelabrum altaria et vasa sanctuarii in quibus ministratur et velum cunctamque huiuscemodi supellectilem 32princeps autem principum Levitarum Eleazar filius Aaron sacerdotis erit super excubitores custodiae sanctuarii 33at vero de Merari erunt populi Moolitae et Musitae recensiti per nomina sua 34omnes generis masculini ab uno mense et supra sex milia ducenti 35princeps eorum Surihel filius Abiahihel in plaga septentrionali castrametabuntur 36erunt sub custodia eorum tabulae tabernaculi et vectes et columnae ac bases earum et omnia quae ad cultum huiuscemodi pertinent 37columnaeque atrii per circuitum cum basibus suis et paxilli cum funibus 38castrametabuntur ante tabernaculum foederis id est ad orientalem plagam Moses et Aaron cum filiis suis habentes custodiam sanctuarii in medio filiorum Israhel quisquis alienus accesserit morietur 39omnes Levitae quos numeraverunt Moses et Aaron iuxta praeceptum Domini per familias suas in genere masculino a mense uno et supra fuerunt viginti duo milia 40et ait Dominus ad Mosen numera primogenitos sexus masculini de filiis Israhel a mense uno et supra et habebis summam eorum 41tollesque Levitas mihi pro omni primogenito filiorum Israhel ego sum Dominus et pecora eorum pro universis primogenitis pecoris filiorum Israhel 42recensuit Moses sicut praeceperat Dominus primogenitos filiorum Israhel 43et fuerunt masculi per nomina sua a mense uno et supra viginti duo milia ducenti septuaginta tres 44locutusque est Dominus ad Mosen 45tolle Levitas pro primogenitis filiorum Israhel et pecora Levitarum pro pecoribus eorum eruntque Levitae mei ego sum Dominus 46in pretio autem ducentorum septuaginta trium qui excedunt numerum Levitarum de primogenitis filiorum Israhel 47accipies quinque siclos per singula capita ad mensuram sanctuarii siclus habet obolos viginti 48dabisque pecuniam Aaron et filiis eius pretium eorum qui supra sunt 49tulit igitur Moses pecuniam eorum qui fuerant amplius et quos redemerant a Levitis 50pro primogenitis filiorum Israhel mille trecentorum sexaginta quinque siclorum iuxta pondus sanctuarii 51et dedit eam Aaroni et filiis eius iuxta verbum quod praeceperat sibi Dominus

Chapter 4

1locutusque est Dominus ad Mosen et Aaron dicens 2tolle summam filiorum Caath de medio Levitarum per domos et familias suas 3a tricesimo anno et supra usque ad quinquagesimum annum omnium qui ingrediuntur ut stent et ministrent in tabernaculo foederis 4hic est cultus filiorum Caath tabernaculum foederis et sanctum sanctorum 5ingredientur Aaron et filii eius quando movenda sunt castra et deponent velum quod pendet ante fores involventque eo arcam testimonii 6et operient rursum velamine ianthinarum pellium extendentque desuper pallium totum hyacinthinum et inducent vectes 7mensam quoque propositionis involvent hyacinthino pallio et ponent cum ea turibula et mortariola cyatos et crateras ad liba fundenda panes semper in ea erunt 8extendentque desuper pallium coccineum quod rursum operient velamento ianthinarum pellium et inducent vectes 9sument et pallium hyacinthinum quo operient candelabrum cum lucernis et forcipibus suis et emunctoriis et cunctis vasis olei quae ad concinnandas lucernas necessaria sunt 10et super omnia ponent operimentum ianthinarum pellium et inducent vectes 11nec non et altare aureum involvent hyacinthino vestimento et extendent desuper operimentum ianthinarum pellium inducentque vectes 12omnia vasa quibus ministratur in sanctuario involvent hyacinthino pallio et extendent desuper operimentum ianthinarum pellium inducentque vectes 13sed et altare mundabunt cinere et involvent illud purpureo vestimento 14ponentque cum eo omnia vasa quibus in ministerio eius utuntur id est ignium receptacula fuscinulas ac tridentes uncinos et vatilla cuncta vasa altaris operient simul velamine ianthinarum pellium et inducent vectes 15cumque involverint Aaron et filii eius sanctuarium et omnia vasa eius in commotione castrorum tunc intrabunt filii Caath ut portent involuta et non tangant vasa sanctuarii ne moriantur ista sunt onera filiorum Caath in tabernaculo foederis 16super quos erit Eleazar filius Aaron sacerdotis ad cuius pertinet curam oleum ad concinnandas lucernas et conpositionis incensum et sacrificium quod semper offertur et oleum unctionis et quicquid ad cultum tabernaculi pertinet omniumque vasorum quae in sanctuario sunt 17locutusque est Dominus ad Mosen et Aaron dicens 18nolite perdere populum Caath de medio Levitarum 19sed hoc facite eis ut vivant et non moriantur si tetigerint sancta sanctorum Aaron et filii eius intrabunt ipsique disponent opera singulorum et divident quid portare quis debeat 20alii nulla curiositate videant quae sunt in sanctuario priusquam involvantur alioquin morientur 21locutus est Dominus ad Mosen dicens 22tolle summam etiam filiorum Gerson per domos ac familias et cognationes suas 23a triginta annis et supra usque ad annos quinquaginta numera omnes qui ingrediuntur et ministrant in tabernaculo foederis 24hoc est officium familiae Gersonitarum 25ut portent cortinas tabernaculi et tectum foederis operimentum aliud et super omnia velamen ianthinum tentoriumque quod pendet in introitu foederis tabernaculi 26cortinas atrii et velum in introitu quod est ante tabernaculum omnia quae ad altare pertinent funiculos et vasa ministerii 27iubente Aaron et filiis eius portabunt filii Gerson et scient singuli cui debeant oneri mancipari 28hic est cultus familiae Gersonitarum in tabernaculo foederis eruntque sub manu Ithamar filii Aaron sacerdotis 29filios quoque Merari per familias et domos patrum suorum recensebis 30a triginta annis et supra usque ad annos quinquaginta omnes qui ingrediuntur ad officium ministerii sui et cultum foederis testimonii 31haec sunt onera eorum portabunt tabulas tabernaculi et vectes eius columnas et bases earum 32columnas quoque atrii per circuitum cum basibus et paxillis et funibus suis omnia vasa et supellectilem ad numerum accipient sicque portabunt 33hoc est officium familiae Meraritarum et ministerium in tabernaculo foederis eruntque sub manu Ithamar filii Aaron sacerdotis 34recensuerunt igitur Moses et Aaron et principes synagogae filios Caath per cognationes et domos patrum suorum 35a triginta annis et supra usque ad annum quinquagesimum omnes qui ingrediuntur ad ministerium tabernaculi foederis 36et inventi sunt duo milia septingenti quinquaginta 37hic est numerus populi Caath qui intrat tabernaculum foederis hos numeravit Moses et Aaron iuxta sermonem Domini per manum Mosi 38numerati sunt et filii Gerson per cognationes et domos patrum suorum 39a triginta annis et supra usque ad annum quinquagesimum omnes qui ingrediuntur ut ministrent in tabernaculo foederis 40et inventi sunt duo milia sescenti triginta 41hic est populus Gersonitarum quos numeraverunt Moses et Aaron iuxta verbum Domini 42numerati sunt et filii Merari per cognationes et domos patrum suorum 43a triginta annis et supra usque ad annum quinquagesimum omnes qui ingrediuntur ad explendos ritus tabernaculi foederis 44et inventi sunt tria milia ducenti 45hic est numerus filiorum Merari quos recensuerunt Moses et Aaron iuxta imperium Domini per manum Mosi 46omnes qui recensiti sunt de Levitis et quos fecit ad nomen Moses et Aaron et principes Israhel per cognationes et domos patrum suorum 47a triginta annis et supra usque ad annum quinquagesimum ingredientes ad ministerium tabernaculi et onera portanda 48fuerunt simul octo milia quingenti octoginta 49iuxta verbum Domini recensuit eos Moses unumquemque iuxta officium et onera sua sicut praeceperat ei Dominus

Chapter 5

1locutusque est Dominus ad Mosen dicens 2praecipe filiis Israhel ut eiciant de castris omnem leprosum et qui semine fluit pollutusque est super mortuo 3tam masculum quam feminam eicite de castris ne contaminent ea cum habitaverim vobiscum 4feceruntque ita filii Israhel et eiecerunt eos extra castra sicut locutus erat Dominus Mosi 5locutus est Dominus ad Mosen dicens 6loquere ad filios Israhel vir sive mulier cum fecerint ex omnibus peccatis quae solent hominibus accidere et per neglegentiam transgressi fuerint mandatum Domini atque deliquerint 7confitebuntur peccatum suum et reddent ipsum caput quintamque partem desuper ei in quem peccaverint 8sin autem non fuerit qui recipiat dabunt Domino et erit sacerdotis excepto ariete qui offertur pro expiatione ut sit placabilis hostia 9omnes quoque primitiae quas offerunt filii Israhel ad sacerdotem pertinent 10et quicquid in sanctuarium offertur a singulis et traditur manibus sacerdotis ipsius erit 11locutus est Dominus ad Mosen dicens 12loquere ad filios Israhel et dices ad eos vir cuius uxor erraverit maritumque contemnens 13dormierit cum altero viro et hoc maritus deprehendere non quiverit sed latet adulterium et testibus argui non potest quia non est inventa in stupro 14si spiritus zelotypiae concitaverit virum contra uxorem suam quae vel polluta est vel falsa suspicione appetitur 15adducet eam ad sacerdotem et offeret oblationem pro illa decimam partem sati farinae hordiaciae non fundet super eam oleum nec inponet tus quia sacrificium zelotypiae est et oblatio investigans adulterium 16offeret igitur eam sacerdos et statuet coram Domino 17adsumetque aquam sanctam in vase fictili et pauxillum terrae de pavimento tabernaculi mittet in eam 18cumque steterit mulier in conspectu Domini discoperiet caput eius et ponet super manus illius sacrificium recordationis et oblationem zelotypiae ipse autem tenebit aquas amarissimas in quibus cum execratione maledicta congessit 19adiurabitque eam et dicet si non dormivit vir alienus tecum et si non polluta es deserto mariti toro non te nocebunt aquae istae amarissimae in quas maledicta congessi 20sin autem declinasti a viro tuo atque polluta es et concubuisti cum altero 21his maledictionibus subiacebis det te Dominus in maledictionem exemplumque cunctorum in populo suo putrescere faciat femur tuum et tumens uterus disrumpatur 22ingrediantur aquae maledictae in ventrem tuum et utero tumescente putrescat femur et respondebit mulier amen amen 23scribetque sacerdos in libello ista maledicta et delebit ea aquis amarissimis in quas maledicta congessit 24et dabit ei bibere quas cum exhauserit 25tollet sacerdos de manu eius sacrificium zelotypiae et elevabit illud coram Domino inponetque super altare ita dumtaxat ut prius 26pugillum sacrificii tollat de eo quod offertur et incendat super altare et sic potum det mulieri aquas amarissimas 27quas cum biberit si polluta est et contempto viro adulterii rea pertransibunt eam aquae maledictionis et inflato ventre conputrescet femur eritque mulier in maledictionem et in exemplum omni populo 28quod si polluta non fuerit erit innoxia et faciet liberos 29ista est lex zelotypiae si declinaverit mulier a viro suo et si polluta fuerit 30maritusque zelotypiae spiritu concitatus adduxerit eam in conspectu Domini et fecerit ei sacerdos iuxta omnia quae scripta sunt 31maritus absque culpa erit et illa recipiet iniquitatem suam

Chapter 6

1locutus est Dominus ad Mosen dicens 2loquere ad filios Israhel et dices ad eos vir sive mulier cum fecerit votum ut sanctificentur et se voluerint Domino consecrare 3vino et omni quod inebriare potest abstinebunt acetum ex vino et ex qualibet alia potione et quicquid de uva exprimitur non bibent uvas recentes siccasque non comedent 4cunctis diebus quibus ex voto Domino consecrantur quicquid ex vinea esse potest ab uva passa usque ad acinum non comedent 5omni tempore separationis suae novacula non transibit super caput eius usque ad conpletum diem quo Domino consecratur sanctus erit crescente caesarie capitis eius 6omni tempore consecrationis suae super mortuum non ingredietur 7nec super patris quidem et matris et fratris sororisque funere contaminabitur quia consecratio Dei sui super caput eius est 8omnes dies separationis suae sanctus erit Domino 9sin autem mortuus fuerit subito quispiam coram eo polluetur caput consecrationis eius quod radet ilico et in eadem die purgationis suae et rursum septima 10in octavo autem die offeret duos turtures vel duos pullos columbae sacerdoti in introitu foederis testimonii 11facietque sacerdos unum pro peccato et alterum in holocaustum et deprecabitur pro eo quia peccavit super mortuo sanctificabitque caput eius in die illo 12et consecrabit Domino dies separationis illius offerens agnum anniculum pro peccato ita tamen ut dies priores irriti fiant quoniam polluta est sanctificatio eius 13ista est lex consecrationis cum dies quos ex voto decreverat conplebuntur adducet eum ad ostium tabernaculi foederis 14et offeret oblationem eius Domino agnum anniculum inmaculatum in holocaustum et ovem anniculam inmaculatam pro peccato et arietem inmaculatum hostiam pacificam 15canistrum quoque panum azymorum qui conspersi sunt oleo et lagana absque fermento uncta oleo ac libamina singulorum 16quae offeret sacerdos coram Domino et faciet tam pro peccato quam in holocaustum 17arietem vero immolabit hostiam pacificam Domino offerens simul canistrum azymorum et libamenta quae ex more debentur 18tunc radetur nazareus ante ostium tabernaculi foederis caesarie consecrationis suae tolletque capillos eius et ponet super ignem qui est subpositus sacrificio pacificorum 19et armum coctum arietis tortamque absque fermento unam de canistro et laganum azymum unum et tradet in manibus nazarei postquam rasum fuerit caput eius 20susceptaque rursum ab eo elevabit in conspectu Domini et sanctificata sacerdotis erunt sicut pectusculum quod separari iussum est et femur post haec potest bibere nazareus vinum 21ista est lex nazarei cum voverit oblationem suam Domino tempore consecrationis suae exceptis his quae invenerit manus eius iuxta quod mente devoverat ita faciet ad perfectionem sanctificationis suae 22locutus est Dominus ad Mosen dicens 23loquere Aaron et filiis eius sic benedicetis filiis Israhel et dicetis eis 24benedicat tibi Dominus et custodiat te 25ostendat Dominus faciem suam tibi et misereatur tui 26convertat Dominus vultum suum ad te et det tibi pacem 27invocabunt nomen meum super filios Israhel et ego benedicam eis

Chapter 7

1factum est autem in die qua conplevit Moses tabernaculum et erexit illud unxitque et sanctificavit cum omnibus vasis suis altare similiter et vasa eius 2obtulerunt principes Israhel et capita familiarum qui erant per singulas tribus praefecti eorum qui numerati fuerant 3munera coram Domino sex plaustra tecta cum duodecim bubus unum plaustrum obtulere duo duces et unum bovem singuli obtuleruntque ea in conspectu tabernaculi 4ait autem Dominus ad Mosen 5suscipe ab eis ut serviant in ministerio tabernaculi et tradas ea Levitis iuxta ordinem ministerii sui 6itaque cum suscepisset Moses plaustra et boves tradidit eos Levitis 7duo plaustra et quattuor boves dedit filiis Gerson iuxta id quod habebant necessarium 8quattuor alia plaustra et octo boves dedit filiis Merari secundum officia et cultum suum sub manu Ithamar filii Aaron sacerdotis 9filiis autem Caath non dedit plaustra et boves quia in sanctuario serviunt et onera propriis portant umeris 10igitur obtulerunt duces in dedicationem altaris die qua unctum est oblationem suam ante altare 11dixitque Dominus ad Mosen singuli duces per singulos dies offerant munera in dedicationem altaris 12primo die obtulit oblationem suam Naasson filius Aminadab de tribu Iuda 13fueruntque in ea acetabulum argenteum pondo centum triginta siclorum fiala argentea habens septuaginta siclos iuxta pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium 14mortariolum ex decem siclis aureis plenum incenso 15bovem et arietem et agnum anniculum in holocaustum 16hircumque pro peccato 17et in sacrificio pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec est oblatio Naasson filii Aminadab 18secundo die obtulit Nathanahel filius Suar dux de tribu Isachar 19acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos iuxta pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium 20mortariolum aureum habens decem siclos plenum incenso 21bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum 22hircumque pro peccato 23et in sacrificio pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Nathanahel filii Suar 24tertio die princeps filiorum Zabulon Heliab filius Helon 25obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium 26mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso 27bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum 28hircumque pro peccato 29et in sacrificio pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec est oblatio Heliab filii Helon 30die quarto princeps filiorum Ruben Helisur filius Sedeur 31obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium 32mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso 33bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum 34hircumque pro peccato 35et in hostias pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Helisur filii Sedeur 36die quinto princeps filiorum Symeon Salamihel filius Surisaddai 37obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium 38mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso 39bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum 40hircumque pro peccato 41et in hostias pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Salamihel filii Surisaddai 42die sexto princeps filiorum Gad Heliasaph filius Duhel 43obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium 44mortariolum aureum adpendens siclos decem plenum incenso 45bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum 46hircumque pro peccato 47et in hostias pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Heliasaph filii Duhel 48die septimo princeps filiorum Ephraim Helisama filius Ammiud 49obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium 50mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso 51bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum 52hircumque pro peccato 53et in hostias pacificas boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Helisama filii Ammiud 54die octavo princeps filiorum Manasse Gamalihel filius Phadassur 55obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium 56mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso 57bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum 58hircumque pro peccato 59et in hostias pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Gamalihel filii Phadassur 60die nono princeps filiorum Beniamin Abidan filius Gedeonis 61obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium 62mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso 63bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum 64hircumque pro peccato 65et in hostias pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Abidan filii Gedeonis 66die decimo princeps filiorum Dan Ahiezer filius Amisaddai 67obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium 68mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso 69bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum 70hircumque pro peccato 71et in hostias pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Ahiezer filii Amisaddai 72die undecimo princeps filiorum Aser Phagaihel filius Ochran 73obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium 74mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso 75bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum 76hircumque pro peccato 77et in hostias pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Phagaihel filii Ochran 78die duodecimo princeps filiorum Nepthalim Achira filius Henan 79obtulit acetabulum argenteum adpendens centum triginta siclos fialam argenteam habentem septuaginta siclos ad pondus sanctuarii utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium 80mortariolum aureum adpendens decem siclos plenum incenso 81bovem de armento et arietem et agnum anniculum in holocaustum 82hircumque pro peccato 83et in hostias pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec fuit oblatio Achira filii Henan 84haec in dedicatione altaris oblata sunt a principibus Israhel in die qua consecratum est acetabula argentea duodecim fialae argenteae duodecim mortariola aurea duodecim 85ita ut centum triginta argenti siclos haberet unum acetabulum et septuaginta siclos una fiala id est in commune vasorum omnium ex argento sicli duo milia quadringenti pondere sanctuarii 86mortariola aurea duodecim plena incenso denos siclos adpendentia pondere sanctuarii id est simul auri sicli centum viginti 87boves de armento in holocaustum duodecim arietes duodecim agni anniculi duodecim et libamenta eorum hirci duodecim pro peccato 88hostiae pacificorum boves viginti quattuor arietes sexaginta hirci sexaginta agni anniculi sexaginta haec oblata sunt in dedicatione altaris quando unctum est 89cumque ingrederetur Moses tabernaculum foederis ut consuleret oraculum audiebat vocem loquentis ad se de propitiatorio quod erat super arcam testimonii inter duos cherubin unde et loquebatur ei

Chapter 8

1locutus est Dominus ad Mosen dicens 2loquere Aaroni et dices ad eum cum posueris septem lucernas contra eam partem quam candelabrum respicit lucere debebunt 3fecitque Aaron et inposuit lucernas super candelabrum ut praeceperat Dominus Mosi 4haec autem erat factura candelabri ex auro ductili tam medius stipes quam cuncta ex utroque calamorum latera nascebantur iuxta exemplum quod ostendit Dominus Mosi ita operatus est candelabrum 5et locutus est Dominus ad Mosen dicens 6tolle Levitas de medio filiorum Israhel et purificabis eos 7iuxta hunc ritum aspergantur aqua lustrationis et radant omnes pilos carnis suae cumque laverint vestimenta sua et mundati fuerint 8tollant bovem de armentis et libamentum eius similam oleo conspersam bovem autem alterum de armento tu accipies pro peccato 9et adplicabis Levitas coram tabernaculo foederis convocata omni multitudine filiorum Israhel 10cumque Levitae fuerint coram Domino ponent filii Israhel manus suas super eos 11et offeret Aaron Levitas munus in conspectu Domini a filiis Israhel ut serviant in ministerio eius 12Levitae quoque ponent manus suas super capita boum e quibus unum facies pro peccato et alterum in holocaustum Domini ut depreceris pro eis 13statuesque Levitas in conspectu Aaron et filiorum eius et consecrabis oblatos Domino 14ac separabis de medio filiorum Israhel ut sint mei 15et postea ingrediantur tabernaculum foederis ut serviant mihi sicque purificabis et consecrabis eos in oblationem Domini quoniam dono donati sunt mihi a filiis Israhel 16pro primogenitis quae aperiunt omnem vulvam in Israhel accepi eos 17mea sunt omnia primogenita filiorum Israhel tam ex hominibus quam ex iumentis ex die quo percussi omnem primogenitum in terra Aegypti sanctificavi eos mihi 18et tuli Levitas pro cunctis primogenitis filiorum Israhel 19tradidique eos dono Aaroni et filiis eius de medio populi ut serviant mihi pro Israhel in tabernaculo foederis et orent pro eis ne sit in populo plaga si ausi fuerint accedere ad sanctuarium 20feceruntque Moses et Aaron et omnis multitudo filiorum Israhel super Levitas quae praeceperat Dominus Mosi 21purificatique sunt et laverunt vestimenta sua elevavitque eos Aaron in conspectu Domini et oravit pro eis 22ut purificati ingrederentur ad officia sua in tabernaculum foederis coram Aaron et filiis eius sicut praeceperat Dominus Mosi de Levitis ita factum est 23locutus est Dominus ad Mosen dicens 24haec est lex Levitarum a viginti quinque annis et supra ingredientur ut ministrent in tabernaculo foederis 25cumque quinquagesimum annum aetatis impleverint servire cessabunt 26eruntque ministri fratrum suorum in tabernaculo foederis ut custodiant quae sibi fuerint commendata opera autem ipsa non faciant sic dispones Levitas in custodiis suis

Chapter 9

1locutus est Dominus ad Mosen in deserto Sinai anno secundo postquam egressi sunt de terra Aegypti mense primo dicens 2faciant filii Israhel phase in tempore suo 3quartadecima die mensis huius ad vesperam iuxta omnes caerimonias et iustificationes eius 4praecepitque Moses filiis Israhel ut facerent phase 5qui fecerunt tempore suo quartadecima die mensis ad vesperam in monte Sinai iuxta omnia quae mandaverat Dominus Mosi fecerunt filii Israhel 6ecce autem quidam inmundi super animam hominis qui non poterant facere pascha in die illo accedentes ad Mosen et Aaron 7dixerunt eis inmundi sumus super animam hominis quare fraudamur ut non valeamus offerre oblationem Domino in tempore suo inter filios Israhel 8quibus respondit Moses state ut consulam quid praecipiat Dominus de vobis 9locutusque est Dominus ad Mosen dicens 10loquere filiis Israhel homo qui fuerit inmundus super anima sive in via procul in gente vestra faciat phase Domino 11mense secundo quartadecima die mensis ad vesperam cum azymis et lactucis agrestibus comedent illud 12non relinquent ex eo quippiam usque mane et os eius non confringent omnem ritum phase observabunt 13si quis autem et mundus est et in itinere non fuit et tamen non fecit phase exterminabitur anima illa de populis suis quia sacrificium Domino non obtulit tempore suo peccatum suum ipse portabit 14peregrinus quoque et advena si fuerit apud vos faciet phase Domini iuxta caerimonias et iustificationes eius praeceptum idem erit apud vos tam advenae quam indigenae 15igitur die qua erectum est tabernaculum operuit illud nubes a vespere autem super tentorium erat quasi species ignis usque mane 16sic fiebat iugiter per diem operiebat illud nubes et per noctem quasi species ignis 17cumque ablata fuisset nubes quae tabernaculum protegebat tunc proficiscebantur filii Israhel et in loco ubi stetisset nubes ibi castrametabantur 18ad imperium Domini proficiscebantur et ad imperium illius figebant tabernaculum cunctis diebus quibus stabat nubes super tabernaculum manebant in eodem loco 19et si evenisset ut multo tempore maneret super illud erant filii Israhel in excubiis Domini et non proficiscebantur 20quotquot diebus fuisset nubes super tabernaculum ad imperium Domini erigebant tentoria et ad imperium illius deponebant 21si fuisset nubes a vespere usque mane et statim diluculo tabernaculum reliquisset proficiscebantur et si post diem et noctem recessisset dissipabant tentoria 22si biduo aut uno mense vel longiori tempore fuisset super tabernaculum manebant filii Israhel in eodem loco et non proficiscebantur statim autem ut recessisset movebant castra 23per verbum Domini figebant tentoria et per verbum illius proficiscebantur erantque in excubiis Domini iuxta imperium eius per manum Mosi

Chapter 10

1locutus est Dominus ad Mosen dicens 2fac tibi duas tubas argenteas ductiles quibus convocare possis multitudinem quando movenda sunt castra 3cumque increpueris tubis congregabitur ad te omnis turba ad ostium foederis tabernaculi 4si semel clangueris venient ad te principes et capita multitudinis Israhel 5sin autem prolixior atque concisus clangor increpuerit movebunt castra primi qui sunt ad orientalem plagam 6in secundo autem sonitu et pari ululatu tubae levabunt tentoria qui habitant ad meridiem et iuxta hunc modum reliqui facient ululantibus tubis in profectione 7quando autem congregandus est populus simplex tubarum clangor erit et non concise ululabunt 8filii Aaron sacerdotes clangent tubis eritque hoc legitimum sempiternum in generationibus vestris 9si exieritis ad bellum de terra vestra contra hostes qui dimicant adversum vos clangetis ululantibus tubis et erit recordatio vestri coram Domino Deo vestro ut eruamini de manibus inimicorum vestrorum 10si quando habebitis epulum et dies festos et kalendas canetis tubis super holocaustis et pacificis victimis ut sint vobis in recordationem Dei vestri ego Dominus Deus vester 11anno secundo mense secundo vicesima die mensis elevata est nubes de tabernaculo foederis 12profectique sunt filii Israhel per turmas suas de deserto Sinai et recubuit nubes in solitudine Pharan 13moveruntque castra primi iuxta imperium Domini in manu Mosi 14filii Iuda per turmas suas quorum princeps erat Naasson filius Aminadab 15in tribu filiorum Isachar fuit princeps Nathanahel filius Suar 16in tribu Zabulon erat princeps Heliab filius Helon 17depositumque est tabernaculum quod portantes egressi sunt filii Gerson et Merari 18profectique sunt et filii Ruben per turmas et ordinem suum quorum princeps erat Helisur filius Sedeur 19in tribu autem filiorum Symeon princeps fuit Salamihel filius Surisaddai 20porro in tribu Gad erat princeps Heliasaph filius Duhel 21profectique sunt et Caathitae portantes sanctuarium tamdiu tabernaculum portabatur donec venirent ad erectionis locum 22moverunt castra et filii Ephraim per turmas suas in quorum exercitu princeps erat Helisama filius Ammiud 23in tribu autem filiorum Manasse princeps fuit Gamalihel filius Phadassur 24et in tribu Beniamin dux Abidan filius Gedeonis 25novissimi castrorum omnium profecti sunt filii Dan per turmas suas in quorum exercitu princeps fuit Ahiezer filius Amisaddai 26in tribu autem filiorum Aser erat princeps Phagaihel filius Ochran 27et in tribu filiorum Nepthalim princeps Achira filius Henan 28haec sunt castra et profectiones filiorum Israhel per turmas suas quando egrediebantur 29dixitque Moses Hobab filio Rahuhel Madianiti cognato suo proficiscimur ad locum quem Dominus daturus est nobis veni nobiscum ut benefaciamus tibi quia Dominus bona promisit Israheli 30cui ille respondit non vadam tecum sed revertar in terram meam in qua natus sum 31et ille noli inquit nos relinquere tu enim nosti in quibus locis per desertum castra ponere debeamus et eris ductor noster 32cumque nobiscum veneris quicquid optimum fuerit ex opibus quas nobis traditurus est Dominus dabimus tibi 33profecti sunt ergo de monte Domini via trium dierum arcaque foederis Domini praecedebat eos per dies tres providens castrorum locum 34nubes quoque Domini super eos erat per diem cum incederent 35cumque elevaretur arca dicebat Moses surge Domine et dissipentur inimici tui et fugiant qui oderunt te a facie tua 36cum autem deponeretur aiebat revertere Domine ad multitudinem exercitus Israhel

Chapter 11

1interea ortum est murmur populi quasi dolentium pro labore contra Dominum quod cum audisset iratus est et accensus in eos ignis Domini devoravit extremam castrorum partem 2cumque clamasset populus ad Mosen oravit Moses Dominum et absortus est ignis 3vocavitque nomen loci illius Incensio eo quod succensus fuisset contra eos ignis Domini 4vulgus quippe promiscuum quod ascenderat cum eis flagravit desiderio sedens et flens iunctis sibi pariter filiis Israhel et ait quis dabit nobis ad vescendum carnes 5recordamur piscium quos comedebamus in Aegypto gratis in mentem nobis veniunt cucumeres et pepones porrique et cepae et alia 6anima nostra arida est nihil aliud respiciunt oculi nostri nisi man 7erat autem man quasi semen coriandri coloris bdellii 8circuibatque populus et colligens illud frangebat mola sive terebat in mortario coquens in olla et faciens ex eo tortulas saporis quasi panis oleati 9cumque descenderet nocte super castra ros descendebat pariter et man 10audivit ergo Moses flentem populum per familias singulos per ostia tentorii sui iratusque est furor Domini valde sed et Mosi intoleranda res visa est 11et ait ad Dominum cur adflixisti servum tuum quare non invenio gratiam coram te et cur inposuisti pondus universi populi huius super me 12numquid ego concepi omnem hanc multitudinem vel genui eam ut dicas mihi porta eos in sinu tuo sicut portare solet nutrix infantulum et defer in terram pro qua iurasti patribus eorum 13unde mihi carnes ut dem tantae multitudini flent contra me dicentes da nobis carnes ut comedamus 14non possum solus sustinere omnem hunc populum quia gravis mihi est 15sin aliter tibi videtur obsecro ut interficias me et inveniam gratiam in oculis tuis ne tantis adficiar malis 16et dixit Dominus ad Mosen congrega mihi septuaginta viros de senibus Israhel quos tu nosti quod senes populi sint ac magistri et duces eos ad ostium tabernaculi foederis faciesque ibi stare tecum 17ut descendam et loquar tibi et auferam de spiritu tuo tradamque eis ut sustentent tecum onus populi et non tu solus graveris 18populo quoque dices sanctificamini cras comedetis carnes ego enim audivi vos dicere quis dabit nobis escas carnium bene nobis erat in Aegypto ut det vobis Dominus carnes et comedatis 19non uno die nec duobus vel quinque aut decem nec viginti quidem 20sed usque ad mensem dierum donec exeat per nares vestras et vertatur in nausiam eo quod reppuleritis Dominum qui in medio vestri est et fleveritis coram eo dicentes quare egressi sumus ex Aegypto 21et ait Moses sescenta milia peditum huius populi sunt et tu dicis dabo eis esum carnium mense integro 22numquid ovium et boum multitudo caedetur ut possit sufficere ad cibum vel omnes pisces maris in unum congregabuntur ut eos satient 23cui respondit Dominus numquid manus Domini invalida est iam nunc videbis utrum meus sermo opere conpleatur 24venit igitur Moses et narravit populo verba Domini congregans septuaginta viros de senibus Israhel quos stare fecit circa tabernaculum 25descenditque Dominus per nubem et locutus est ad eum auferens de spiritu qui erat in Mosen et dans septuaginta viris cumque requievisset in eis spiritus prophetaverunt nec ultra cessarunt 26remanserant autem in castris duo viri quorum unus vocabatur Heldad et alter Medad super quos requievit spiritus nam et ipsi descripti fuerant et non exierant ad tabernaculum 27cumque prophetarent in castris cucurrit puer et nuntiavit Mosi dicens Heldad et Medad prophetant in castris 28statim Iosue filius Nun minister Mosi et electus e pluribus ait domine mi Moses prohibe eos 29at ille quid inquit aemularis pro me quis tribuat ut omnis populus prophetet et det eis Dominus spiritum suum 30reversusque est Moses et maiores natu Israhel in castra 31ventus autem egrediens a Domino arreptas trans mare coturnices detulit et dimisit in castra itinere quantum uno die confici potest ex omni parte castrorum per circuitum volabantque in aere duobus cubitis altitudine super terram 32surgens ergo populus toto die illo et nocte ac die altero congregavit coturnicum qui parum decem choros et siccaverunt eas per gyrum castrorum 33adhuc carnes erant in dentibus eorum nec defecerat huiuscemodi cibus et ecce furor Domini concitatus in populum percussit eum plaga magna nimis 34vocatusque est ille locus sepulchra Concupiscentiae ibi enim sepelierunt populum qui desideraverat egressi autem de sepulchris Concupiscentiae venerunt in Aseroth et manserunt ibi

Chapter 12

1locutaque est Maria et Aaron contra Mosen propter uxorem eius aethiopissam 2et dixerunt num per solum Mosen locutus est Dominus nonne et nobis similiter est locutus quod cum audisset Dominus 3erat enim Moses vir mitissimus super omnes homines qui morabantur in terra 4statim locutus est ad eum et ad Aaron et Mariam egredimini vos tantum tres ad tabernaculum foederis cumque fuissent egressi 5descendit Dominus in columna nubis et stetit in introitu tabernaculi vocans Aaron et Mariam qui cum issent 6dixit ad eos audite sermones meos si quis fuerit inter vos propheta Domini in visione apparebo ei vel per somnium loquar ad illum 7at non talis servus meus Moses qui in omni domo mea fidelissimus est 8ore enim ad os loquor ei et palam non per enigmata et figuras Dominum videt quare igitur non timuistis detrahere servo meo Mosi 9iratusque contra eos abiit 10nubes quoque recessit quae erat super tabernaculum et ecce Maria apparuit candens lepra quasi nix cumque respexisset eam Aaron et vidisset perfusam lepra 11ait ad Mosen obsecro domine mi ne inponas nobis hoc peccatum quod stulte commisimus 12ne fiat haec quasi mortua et ut abortivum quod proicitur de vulva matris suae ecce iam medium carnis eius devoratum est lepra 13clamavitque Moses ad Dominum dicens Deus obsecro sana eam 14cui respondit Dominus si pater eius spuisset in faciem illius nonne debuerat saltem septem dierum rubore suffundi separetur septem diebus extra castra et postea revocabitur 15exclusa est itaque Maria extra castra septem diebus et populus non est motus de loco illo donec revocata est Maria

Chapter 13

1profectus est de Aseroth fixis tentoriis in deserto Pharan 2ibi locutus est Dominus ad Mosen dicens 3mitte viros qui considerent terram Chanaan quam daturus sum filiis Israhel singulos de singulis tribubus ex principibus 4fecit Moses quod Dominus imperarat de deserto Pharan mittens principes viros quorum ista sunt nomina 5de tribu Ruben Semmua filium Zecchur 6de tribu Symeon Saphat filium Huri 7de tribu Iuda Chaleb filium Iepphonne 8de tribu Isachar Igal filium Ioseph 9de tribu Ephraim Osee filium Nun 10de tribu Beniamin Phalti filium Raphu 11de tribu Zabulon Geddihel filium Sodi 12de tribu Ioseph sceptri Manasse Gaddi filium Susi 13de tribu Dan Ammihel filium Gemalli 14de tribu Aser Sthur filium Michahel 15de tribu Nepthali Naabbi filium Vaphsi 16de tribu Gad Guhel filium Machi 17haec sunt nomina virorum quos misit Moses ad considerandam terram vocavitque Osee filium Nun Iosue 18misit ergo eos Moses ad considerandam terram Chanaan et dixit ad eos ascendite per meridianam plagam cumque veneritis ad montes 19considerate terram qualis sit et populum qui habitator est eius utrum fortis sit an infirmus pauci numero an plures 20ipsa terra bona an mala urbes quales muratae an absque muris 21humus pinguis an sterilis nemorosa an absque arboribus confortamini et adferte nobis de fructibus terrae erat autem tempus quando iam praecoquae uvae vesci possunt 22cumque ascendissent exploraverunt terram a deserto Sin usque Roob intrantibus Emath 23ascenderuntque ad meridiem et venerunt in Hebron ubi erant Ahiman et Sisai et Tholmai filii Enach nam Hebron septem annis ante Tanim urbem Aegypti condita est 24pergentesque usque ad torrentem Botri absciderunt palmitem cum uva sua quem portaverunt in vecte duo viri de malis quoque granatis et de ficis loci illius tulerunt 25qui appellatus est Neelescol id est torrens Botri eo quod botrum inde portassent filii Israhel 26reversique exploratores terrae post quadraginta dies omni regione circuita 27venerunt ad Mosen et Aaron et ad omnem coetum filiorum Israhel in desertum Pharan quod est in Cades locutique eis et omni multitudini ostenderunt fructus terrae 28et narraverunt dicentes venimus in terram ad quam misisti nos quae re vera fluit lacte et melle ut ex his fructibus cognosci potest 29sed cultores fortissimos habet et urbes grandes atque muratas stirpem Enach vidimus ibi 30Amalech habitat in meridie Hettheus et Iebuseus et Amorreus in montanis Chananeus vero moratur iuxta mare et circa fluenta Iordanis 31inter haec Chaleb conpescens murmur populi qui oriebatur contra Mosen ait ascendamus et possideamus terram quoniam poterimus obtinere eam 32alii vero qui fuerant cum eo dicebant nequaquam ad hunc populum valemus ascendere quia fortior nobis est 33detraxeruntque terrae quam inspexerant apud filios Israhel dicentes terram quam lustravimus devorat habitatores suos populum quem aspeximus procerae staturae est 34ibi vidimus monstra quaedam filiorum Enach de genere giganteo quibus conparati quasi lucustae videbamur

Chapter 14

1igitur vociferans omnis turba flevit nocte illa 2et murmurati sunt contra Mosen et Aaron cuncti filii Israhel dicentes 3utinam mortui essemus in Aegypto et non in hac vasta solitudine utinam pereamus et non inducat nos Dominus in terram istam ne cadamus gladio et uxores ac liberi nostri ducantur captivi nonne melius est reverti in Aegyptum 4dixeruntque alter ad alterum constituamus nobis ducem et revertamur in Aegyptum 5quo audito Moses et Aaron ceciderunt proni in terram coram omni multitudine filiorum Israhel 6at vero Iosue filius Nun et Chaleb filius Iepphonne qui et ipsi lustraverant terram sciderunt vestimenta sua 7et ad omnem multitudinem filiorum Israhel locuti sunt terram quam circuivimus valde bona est 8si propitius fuerit Dominus inducet nos in eam et tradet humum lacte et melle manantem 9nolite rebelles esse contra Dominum neque timeatis populum terrae huius quia sicut panem ita eos possumus devorare recessit ab illis omne praesidium Dominus nobiscum est nolite metuere 10cumque clamaret omnis multitudo et lapidibus eos vellet opprimere apparuit gloria Domini super tectum foederis cunctis filiis Israhel 11et dixit Dominus ad Mosen usquequo detrahet mihi populus iste quousque non credent mihi in omnibus signis quae feci coram eis 12feriam igitur eos pestilentia atque consumam te autem faciam principem super gentem magnam et fortiorem quam haec est 13et ait Moses ad Dominum ut audiant Aegyptii de quorum medio eduxisti populum istum 14et habitatores terrae huius qui audierunt quod tu Domine in populo isto sis et facie videaris ad faciem et nubes tua protegat illos et in columna nubis praecedas eos per diem et in columna ignis per noctem 15quod occideris tantam multitudinem quasi unum hominem et dicant 16non poterat introducere populum in terram pro qua iuraverat idcirco occidit eos in solitudine 17magnificetur ergo fortitudo Domini sicut iurasti dicens 18Dominus patiens et multae misericordiae auferens iniquitatem et scelera nullumque innoxium derelinquens qui visitas peccata patrum in filios in tertiam et quartam generationem 19dimitte obsecro peccatum populi tui huius secundum magnitudinem misericordiae tuae sicut propitius fuisti egredientibus de Aegypto usque ad locum istum 20dixitque Dominus dimisi iuxta verbum tuum 21vivo ego et implebitur gloria Domini universa terra 22attamen omnes homines qui viderunt maiestatem meam et signa quae feci in Aegypto et in solitudine et temptaverunt me iam per decem vices nec oboedierunt voci meae 23non videbunt terram pro qua iuravi patribus eorum nec quisquam ex illis qui detraxit mihi intuebitur eam 24servum meum Chaleb qui plenus alio spiritu secutus est me inducam in terram hanc quam circuivit et semen eius possidebit eam 25quoniam Amalechites et Chananeus habitant in vallibus cras movete castra et revertimini in solitudinem per viam maris Rubri 26locutusque est Dominus ad Mosen et Aaron dicens 27usquequo multitudo haec pessima murmurat contra me querellas filiorum Israhel audivi 28dic ergo eis vivo ego ait Dominus sicut locuti estis audiente me sic faciam vobis 29in solitudine hac iacebunt cadavera vestra omnes qui numerati estis a viginti annis et supra et murmurastis contra me 30non intrabitis terram super quam levavi manum meam ut habitare vos facerem praeter Chaleb filium Iepphonne et Iosue filium Nun 31parvulos autem vestros de quibus dixistis quod praedae hostibus forent introducam ut videant terram quae vobis displicuit 32vestra cadavera iacebunt in solitudine 33filii vestri erunt vagi in deserto annis quadraginta et portabunt fornicationem vestram donec consumantur cadavera patrum in deserto 34iuxta numerum quadraginta dierum quibus considerastis terram annus pro die inputabitur et quadraginta annis recipietis iniquitates vestras et scietis ultionem meam 35quoniam sicut locutus sum ita faciam omni multitudini huic pessimae quae consurrexit adversum me in solitudine hac deficiet et morietur 36igitur omnes viri quos miserat Moses ad contemplandam terram et qui reversi murmurare fecerant contra eum omnem multitudinem detrahentes terrae quod esset mala 37mortui sunt atque percussi in conspectu Domini 38Iosue autem filius Nun et Chaleb filius Iepphonne vixerunt ex omnibus qui perrexerant ad considerandam terram 39locutusque est Moses universa verba haec ad omnes filios Israhel et luxit populus nimis 40et ecce mane primo surgentes ascenderunt verticem montis atque dixerunt parati sumus ascendere ad locum de quo Dominus locutus est quia peccavimus 41quibus Moses cur inquit transgredimini verbum Domini quod vobis non cedet in prosperum 42nolite ascendere non enim est Dominus vobiscum ne corruatis coram inimicis vestris 43Amalechites et Chananeus ante vos sunt quorum gladio corruetis eo quod nolueritis adquiescere Domino nec erit Dominus vobiscum 44at illi contenebrati ascenderunt in verticem montis arca autem testamenti Domini et Moses non recesserunt de castris 45descenditque Amalechites et Chananeus qui habitabant in monte et percutiens eos atque concidens persecutus est usque Horma

Chapter 15

1locutus est Dominus ad Mosen dicens 2loquere ad filios Israhel et dices ad eos cum ingressi fueritis terram habitationis vestrae quam ego dabo vobis 3et feceritis oblationem Domino in holocaustum aut victimam vota solventes vel sponte offerentes munera aut in sollemnitatibus vestris adolentes odorem suavitatis Domino de bubus sive de ovibus 4offeret quicumque immolaverit victimam sacrificium similae decimam partem oephi conspersae oleo quod mensuram habebit quartam partem hin 5et vinum ad liba fundenda eiusdem mensurae dabit in holocausto sive in victima per agnos singulos 6et arietis erit sacrificium similae duarum decimarum quae conspersa sit oleo tertiae partis hin 7et vinum ad libamentum tertiae partis eiusdem mensurae offeret in odorem suavitatis Domino 8quando vero de bubus feceris holocaustum aut hostiam ut impleas votum vel pacificas victimas 9dabis per singulos boves similae tres decimas conspersae oleo quod habeat medium mensurae hin 10et vinum ad liba fundenda eiusdem mensurae in oblationem suavissimi odoris Domino 11sic facietis 12per singulos boves et arietes et agnos et hedos 13tam indigenae quam peregrini 14eodem ritu offerent sacrificia 15unum praeceptum erit atque iudicium tam vobis quam advenis terrae 16locutus est Dominus ad Mosen dicens 17loquere filiis Israhel et dices ad eos 18cum veneritis in terram quam dabo vobis 19et comederitis de panibus regionis illius separabitis primitias Domino 20de cibis vestris sicut de areis primitias separatis 21ita et de pulmentis dabitis primitiva Domino 22quod si per ignorantiam praeterieritis quicquam horum quae locutus est Dominus ad Mosen 23et mandavit per eum ad vos a die qua coepit iubere et ultra 24oblitaque fuerit facere multitudo offeret vitulum de armento holocaustum in odorem suavissimum Domino et sacrificium eius ac liba ut caerimoniae postulant hircumque pro peccato 25et rogabit sacerdos pro omni multitudine filiorum Israhel et dimittetur eis quoniam non sponte peccaverunt nihilominus offerentes incensum Domino pro se et pro peccato atque errore suo 26et dimittetur universae plebi filiorum Israhel et advenis qui peregrinantur inter vos quoniam culpa est omnis populi per ignorantiam 27quod si anima una nesciens peccaverit offeret capram anniculam pro peccato suo 28et deprecabitur pro ea sacerdos quod inscia peccaverit coram Domino inpetrabitque ei veniam et dimittetur illi 29tam indigenis quam advenis una lex erit omnium qui peccaverint ignorantes 30anima vero quae per superbiam aliquid commiserit sive civis sit ille sive peregrinus quoniam adversum Dominum rebellis fuit peribit de populo suo 31verbum enim Domini contempsit et praeceptum illius fecit irritum idcirco delebitur et portabit iniquitatem suam 32factum est autem cum essent filii Israhel in solitudine et invenissent hominem colligentem ligna in die sabbati 33obtulerunt eum Mosi et Aaron et universae multitudini 34qui recluserunt eum in carcerem nescientes quid super eo facere deberent 35dixitque Dominus ad Mosen morte moriatur homo iste obruat eum lapidibus omnis turba extra castra 36cumque eduxissent eum foras obruerunt lapidibus et mortuus est sicut praeceperat Dominus 37dixit quoque Dominus ad Mosen 38loquere filiis Israhel et dices ad eos ut faciant sibi fimbrias per angulos palliorum ponentes in eis vittas hyacinthinas 39quas cum viderint recordentur omnium mandatorum Domini nec sequantur cogitationes suas et oculos per res varias fornicantes 40sed magis memores praeceptorum Domini faciant ea sintque sancti Deo suo 41ego Dominus Deus vester qui eduxi vos de terra Aegypti ut essem vester Deus

Chapter 16

1ecce autem Core filius Isaar filii Caath filii Levi et Dathan atque Abiram filii Heliab Hon quoque filius Pheleth de filiis Ruben 2surrexerunt contra Mosen aliique filiorum Israhel ducenti quinquaginta viri proceres synagogae et qui tempore concilii per nomina vocabantur 3cumque stetissent adversum Mosen et Aaron dixerunt sufficiat vobis quia omnis multitudo sanctorum est et in ipsis est Dominus cur elevamini super populum Domini 4quod cum audisset Moses cecidit pronus in faciem 5locutusque ad Core et ad omnem multitudinem mane inquit notum faciet Dominus qui ad se pertineant et sanctos adplicabit sibi et quos elegerit adpropinquabunt ei 6hoc igitur facite tollat unusquisque turibula sua tu Core et omne concilium tuum 7et hausto cras igne ponite desuper thymiama coram Domino et quemcumque elegerit ipse erit sanctus multum erigimini filii Levi 8dixitque rursum ad Core audite filii Levi 9num parum vobis est quod separavit vos Deus Israhel ab omni populo et iunxit sibi ut serviretis ei in cultu tabernaculi et staretis coram frequentia populi et ministraretis ei 10idcirco ad se fecit accedere te et omnes fratres tuos filios Levi ut vobis etiam sacerdotium vindicetis 11et omnis globus tuus stet contra Dominum quid est enim Aaron ut murmuretis contra eum 12misit ergo Moses ut vocaret Dathan et Abiram filios Heliab qui responderunt non venimus 13numquid parum est tibi quod eduxisti nos de terra quae lacte et melle manabat ut occideres in deserto nisi et dominatus fueris nostri 14re vera induxisti nos in terram quae fluit rivis lactis et mellis et dedisti nobis possessiones agrorum et vinearum an et oculos nostros vis eruere non venimus 15iratusque Moses valde ait ad Dominum ne respicias sacrificia eorum tu scis quod ne asellum quidem umquam acceperim ab eis nec adflixerim quempiam eorum 16dixitque ad Core tu et omnis congregatio tua state seorsum coram Domino et Aaron die crastino separatim 17tollite singuli turibula vestra et ponite super ea incensum offerentes Domino ducenta quinquaginta turibula Aaron quoque teneat turibulum suum 18quod cum fecissent stantibus Mosen et Aaron 19et coacervassent adversum eos omnem multitudinem ad ostium tabernaculi apparuit cunctis gloria Domini 20locutusque Dominus ad Mosen et Aaron ait 21separamini de medio congregationis huius ut eos repente disperdam 22qui ceciderunt proni in faciem atque dixerunt fortissime Deus spirituum universae carnis num uno peccante contra omnes tua ira desaeviet 23et ait Dominus ad Mosen 24praecipe universo populo ut separetur a tabernaculis Core et Dathan et Abiram 25surrexitque Moses et abiit ad Dathan et Abiram et sequentibus eum senioribus Israhel 26dixit ad turbam recedite a tabernaculis hominum impiorum et nolite tangere quae ad eos pertinent ne involvamini in peccatis eorum 27cumque recessissent a tentoriis eorum per circuitum Dathan et Abiram egressi stabant in introitu papilionum suorum cum uxoribus et liberis omnique frequentia 28et ait Moses in hoc scietis quod Dominus miserit me ut facerem universa quae cernitis et non ex proprio ea corde protulerim 29si consueta hominum morte interierint et visitaverit eos plaga qua et ceteri visitari solent non misit me Dominus 30sin autem novam rem fecerit Dominus ut aperiens terra os suum degluttiat eos et omnia quae ad illos pertinent descenderintque viventes in infernum scietis quod blasphemaverint Dominum 31confestim igitur ut cessavit loqui disrupta est terra sub pedibus eorum 32et aperiens os suum devoravit illos cum tabernaculis suis et universa substantia 33descenderuntque vivi in infernum operti humo et perierunt de medio multitudinis 34at vero omnis Israhel qui stabat per gyrum fugit ad clamorem pereuntium dicens ne forte et nos terra degluttiat 35sed et ignis egressus a Domino interfecit ducentos quinquaginta viros qui offerebant incensum 36locutusque est Dominus ad Mosen dicens 37praecipe Eleazaro filio Aaron sacerdotis ut tollat turibula quae iacent in incendio et ignem huc illucque dispergat quoniam sanctificata sunt 38in mortibus peccatorum producatque ea in lamminas et adfigat altari eo quod oblatum sit in eis incensum Domino et sanctificata sint ut cernant ea pro signo et monumento filii Israhel 39tulit ergo Eleazar sacerdos turibula aenea in quibus obtulerant hii quos incendium devoravit et produxit ea in lamminas adfigens altari 40ut haberent postea filii Israhel quibus commonerentur ne quis accedat alienigena et qui non est de semine Aaron ad offerendum incensum Domino ne patiatur sicut passus est Core et omnis congregatio eius loquente Domino ad Mosen 41murmuravit autem omnis multitudo filiorum Israhel sequenti die contra Mosen et Aaron dicens vos interfecistis populum Domini 42cumque oreretur seditio et tumultus incresceret 43Moses et Aaron fugerunt ad tabernaculum foederis quod postquam ingressi sunt operuit nubes et apparuit gloria Domini 44dixitque Dominus ad Mosen 45recedite de medio huius multitudinis etiam nunc delebo eos cumque iacerent in terra 46dixit Moses ad Aaron tolle turibulum et hausto igne de altari mitte incensum desuper pergens cito ad populum ut roges pro eis iam enim egressa est ira a Domino et plaga desaevit 47quod cum fecisset Aaron et cucurrisset ad mediam multitudinem quam iam vastabat incendium obtulit thymiama 48et stans inter mortuos ac viventes pro populo deprecatus est et plaga cessavit 49fuerunt autem qui percussi sunt quattuordecim milia hominum et septingenti absque his qui perierant in seditione Core 50reversusque est Aaron ad Mosen ad ostium tabernaculi foederis postquam quievit interitus

Chapter 17

1et locutus est Dominus ad Mosen dicens 2loquere ad filios Israhel et accipe ab eis virgas singulas per cognationes suas a cunctis principibus tribuum virgas duodecim et uniuscuiusque nomen superscribes virgae suae 3nomen autem Aaron erit in tribu Levi et una virga cunctas eorum familias continebit 4ponesque eas in tabernaculo foederis coram testimonio ubi loquar ad te 5quem ex his elegero germinabit virga eius et cohibebo a me querimonias filiorum Israhel quibus contra vos murmurant 6locutusque est Moses ad filios Israhel et dederunt ei omnes principes virgas per singulas tribus fueruntque virgae duodecim absque virga Aaron 7quas cum posuisset Moses coram Domino in tabernaculo testimonii 8sequenti die regressus invenit germinasse virgam Aaron in domo Levi et turgentibus gemmis eruperant flores qui foliis dilatatis in amigdalas deformati sunt 9protulit ergo Moses omnes virgas de conspectu Domini ad cunctos filios Israhel videruntque et receperunt singuli virgas suas 10dixitque Dominus ad Mosen refer virgam Aaron in tabernaculum testimonii ut servetur ibi in signum rebellium filiorum et quiescant querellae eorum a me ne moriantur 11fecitque Moses sicut praeceperat Dominus 12dixerunt autem filii Israhel ad Mosen ecce consumpti sumus omnes perivimus 13quicumque accedit ad tabernaculum Domini moritur num usque ad internicionem cuncti delendi sumus

Chapter 18

1dixitque Dominus ad Aaron tu et filii tui et domus patris tui tecum portabitis iniquitatem sanctuarii et tu et filii tui simul sustinebitis peccata sacerdotii vestri 2sed et fratres tuos de tribu Levi et sceptro patris tui sume tecum praestoque sint et ministrent tibi tu autem et filii tui ministrabitis in tabernaculo testimonii 3excubabuntque Levitae ad praecepta tua et ad cuncta opera tabernaculi ita dumtaxat ut ad vasa sanctuarii et altare non accedant ne et illi moriantur et vos pereatis simul 4sint autem tecum et excubent in custodiis tabernaculi et in omnibus caerimoniis eius alienigena non miscebitur vobis 5excubate in custodia sanctuarii et in ministerio altaris ne oriatur indignatio super filios Israhel 6ego dedi vobis fratres vestros Levitas de medio filiorum Israhel et tradidi donum Domino ut serviant in ministeriis tabernaculi eius 7tu autem et filii tui custodite sacerdotium vestrum et omnia quae ad cultum altaris pertinent et intra velum sunt per sacerdotes administrabuntur si quis externus accesserit occidetur 8locutus est Dominus ad Aaron ecce dedi tibi custodiam primitiarum mearum omnia quae sanctificantur a filiis Israhel tibi tradidi et filiis tuis pro officio sacerdotali legitima sempiterna 9haec ergo accipies de his quae sanctificantur et oblata sunt Domino omnis oblatio et sacrificium et quicquid pro peccato atque delicto redditur mihi et cedet in sancta sanctorum tuum erit et filiorum tuorum 10in sanctuario comedes illud mares tantum edent ex eo quia consecratum est tibi 11primitias autem quas voverint et obtulerint filii Israhel tibi dedi et filiis ac filiabus tuis iure perpetuo qui mundus est in domo tua vescetur eis 12omnem medullam olei et vini ac frumenti quicquid offerunt primitiarum Domino tibi dedi 13universa frugum initia quas gignit humus et Domino deportantur cedent in usus tuos qui mundus est in domo tua vescetur eis 14omne quod ex voto reddiderint filii Israhel tuum erit 15quicquid primum erumpet e vulva cunctae carnis quam offerunt Domino sive ex hominibus sive de pecoribus fuerit tui iuris erit ita dumtaxat ut pro hominis primogenito pretium accipias et omne animal quod inmundum est redimi facias 16cuius redemptio erit post unum mensem siclis argenti quinque pondere sanctuarii siclus viginti obolos habet 17primogenitum autem bovis et ovis et caprae non facies redimi quia sanctificata sunt Domino sanguinem tantum eorum fundes super altare et adipes adolebis in suavissimum odorem Domino 18carnes vero in usum tuum cedent sicut pectusculum consecratum et armus dexter tua erunt 19omnes primitias sanctuarii quas offerunt filii Israhel Domino tibi dedi et filiis ac filiabus tuis iure perpetuo pactum salis est sempiternum coram Domino tibi ac filiis tuis 20dixitque Dominus ad Aaron in terra eorum nihil possidebitis nec habebitis partem inter eos ego pars et hereditas tua in medio filiorum Israhel 21filiis autem Levi dedi omnes decimas Israhelis in possessionem pro ministerio quo serviunt mihi in tabernaculo foederis 22ut non accedant ultra filii Israhel ad tabernaculum nec committant peccatum mortiferum 23solis filiis Levi mihi in tabernaculo servientibus et portantibus peccata populi legitimum sempiternum erit in generationibus vestris nihil aliud possidebunt 24decimarum oblatione contenti quas in usus eorum et necessaria separavi 25locutusque est Dominus ad Mosen dicens 26praecipe Levitis atque denuntia cum acceperitis a filiis Israhel decimas quas dedi vobis primitias earum offerte Domino id est decimam partem decimae 27ut reputetur vobis in oblationem primitivorum tam de areis quam de torcularibus 28et universis quorum accipitis primitias offerte Domino et date Aaron sacerdoti 29omnia quae offertis ex decimis et in donaria Domini separatis optima et electa erunt 30dicesque ad eos si praeclara et meliora quaeque obtuleritis ex decimis reputabitur vobis quasi de area et torculari dederitis primitias 31et comedetis eas in omnibus locis vestris tam vos quam familiae vestrae quia pretium est pro ministerio quo servitis in tabernaculo testimonii 32et non peccabitis super hoc egregia vobis et pinguia reservantes ne polluatis oblationes filiorum Israhel et moriamini

Chapter 19

1locutusque est Dominus ad Mosen et Aaron dicens 2ista est religio victimae quam constituit Dominus praecipe filiis Israhel ut adducant ad te vaccam rufam aetatis integrae in qua nulla sit macula nec portaverit iugum 3tradetisque eam Eleazaro sacerdoti qui eductam extra castra immolabit in conspectu omnium 4et tinguens digitum in sanguine eius asperget contra fores tabernaculi septem vicibus 5conburetque eam cunctis videntibus tam pelle et carnibus eius quam sanguine et fimo flammae traditis 6lignum quoque cedrinum et hysopum coccumque bis tinctum sacerdos mittet in flammam quae vaccam vorat 7et tunc demum lotis vestibus et corpore suo ingredietur in castra commaculatusque erit usque ad vesperam 8sed et ille qui conbuserit eam lavabit vestimenta sua et corpus et inmundus erit usque ad vesperam 9colliget autem vir mundus cineres vaccae et effundet eos extra castra in loco purissimo ut sint multitudini filiorum Israhel in custodiam et in aquam aspersionis quia pro peccato vacca conbusta est 10cumque laverit qui vaccae portaverat cineres vestimenta sua inmundus erit usque ad vesperum habebunt hoc filii Israhel et advenae qui habitant inter eos sanctum iure perpetuo 11qui tetigerit cadaver hominis et propter hoc septem diebus fuerit inmundus 12aspergetur ex hac aqua die tertio et septimo et sic mundabitur si die tertio aspersus non fuerit septimo non poterit emundari 13omnis qui tetigerit humanae animae morticinum et aspersus hac commixtione non fuerit polluet tabernaculum Domini et peribit ex Israhel quia aqua expiationis non est aspersus inmundus erit et manebit spurcitia eius super eum 14ista est lex hominis qui moritur in tabernaculo omnes qui ingrediuntur tentorium illius et universa vasa quae ibi sunt polluta erunt septem diebus 15vas quod non habuerit operculum nec ligaturam desuper inmundum erit 16si quis in agro tetigerit cadaver occisi hominis aut per se mortui sive os illius vel sepulchrum inmundus erit septem diebus 17tollent de cineribus conbustionis atque peccati et mittent aquas vivas super eos in vas 18in quibus cum homo mundus tinxerit hysopum asperget eo omne tentorium et cunctam supellectilem et homines huiuscemodi contagione pollutos 19atque hoc modo mundus lustrabit inmundum tertio et septimo die expiatusque die septimo lavabit et se et vestimenta sua et mundus erit ad vesperam 20si quis hoc ritu non fuerit expiatus peribit anima illius de medio ecclesiae quia sanctuarium Domini polluit et non est aqua lustrationis aspersus 21erit hoc praeceptum legitimum sempiternum ipse quoque qui aspergit aquas lavabit vestimenta sua omnis qui tetigerit aquas expiationis inmundus erit usque ad vesperam 22quicquid tetigerit inmundus inmundum faciet et anima quae horum quippiam tetigerit inmunda erit usque ad vesperum

Chapter 20

1veneruntque filii Israhel et omnis multitudo in desertum Sin mense primo et mansit populus in Cades mortuaque est ibi Maria et sepulta in eodem loco 2cumque indigeret aqua populus coierunt adversum Mosen et Aaron 3et versi in seditionem dixerunt utinam perissemus inter fratres nostros coram Domino 4cur eduxistis ecclesiam Domini in solitudinem ut et nos et nostra iumenta moriantur 5quare nos fecistis ascendere de Aegypto et adduxistis in locum istum pessimum qui seri non potest qui nec ficum gignit nec vineas nec mala granata insuper et aquam non habet ad bibendum 6ingressusque Moses et Aaron dimissa multitudine tabernaculum foederis corruerunt proni in terram et apparuit gloria Domini super eos 7locutusque est Dominus ad Mosen dicens 8tolle virgam et congrega populum tu et Aaron frater tuus et loquimini ad petram coram eis et illa dabit aquas cumque eduxeris aquam de petra bibet omnis multitudo et iumenta eius 9tulit igitur Moses virgam quae erat in conspectu Domini sicut praeceperat ei 10congregata multitudine ante petram dixitque eis audite rebelles et increduli num de petra hac vobis aquam poterimus eicere 11cumque elevasset Moses manum percutiens virga bis silicem egressae sunt aquae largissimae ita ut et populus biberet et iumenta 12dixitque Dominus ad Mosen et Aaron quia non credidistis mihi ut sanctificaretis me coram filiis Israhel non introducetis hos populos in terram quam dabo eis 13haec est aqua Contradictionis ubi iurgati sunt filii Israhel contra Dominum et sanctificatus est in eis 14misit interea nuntios Moses de Cades ad regem Edom qui dicerent haec mandat frater tuus Israhel nosti omnem laborem qui adprehendit nos 15quomodo descenderint patres nostri in Aegyptum et habitaverimus ibi multo tempore adflixerintque nos Aegyptii et patres nostros 16et quomodo clamaverimus ad Dominum et exaudierit nos miseritque angelum qui eduxerit nos de Aegypto ecce in urbe Cades quae est in extremis finibus tuis positi 17obsecramus ut nobis transire liceat per terram tuam non ibimus per agros nec per vineas non bibemus aquas de puteis tuis sed gradiemur via publica nec ad dextram nec ad sinistram declinantes donec transeamus terminos tuos 18cui respondit Edom non transibis per me alioquin armatus occurram tibi 19dixeruntque filii Israhel per tritam gradiemur viam et si biberimus aquas tuas nos et pecora nostra dabimus quod iustum est nulla erit in pretio difficultas tantum velociter transeamus 20at ille respondit non transibis statimque egressus est obvius cum infinita multitudine et manu forti 21nec voluit adquiescere deprecanti ut concederet transitum per fines suos quam ob rem devertit ab eo Israhel 22cumque castra movissent de Cades venerunt in montem Or qui est in finibus terrae Edom 23ubi locutus est Dominus ad Mosen 24pergat inquit Aaron ad populos suos non enim intrabit terram quam dedi filiis Israhel eo quod incredulus fuerit ori meo ad aquas Contradictionis 25tolle Aaron et filium eius cum eo et duces eos in montem Or 26cumque nudaveris patrem veste sua indues ea Eleazarum filium eius et Aaron colligetur et morietur ibi 27fecit Moses ut praeceperat Dominus et ascenderunt in montem Or coram omni multitudine 28cumque Aaron spoliasset vestibus suis induit eis Eleazarum filium eius 29illo mortuo in montis supercilio descendit cum Eleazaro 30omnis autem multitudo videns occubuisse Aaron flevit super eo triginta diebus per cunctas familias suas

Chapter 21

1quod cum audisset Chananeus rex Arad qui habitabat ad meridiem venisse scilicet Israhel per exploratorum viam pugnavit contra illum et victor existens duxit ex eo praedam 2at Israhel voto se Domino obligans ait si tradideris populum istum in manu mea delebo urbes eius 3exaudivitque Dominus preces Israhel et tradidit Chananeum quem ille interfecit subversis urbibus eius et vocavit nomen loci illius Horma id est anathema 4profecti sunt autem et de monte Or per viam quae ducit ad mare Rubrum ut circumirent terram Edom et taedere coepit populum itineris ac laboris 5locutusque contra Deum et Mosen ait cur eduxisti nos de Aegypto ut moreremur in solitudine deest panis non sunt aquae anima nostra iam nausiat super cibo isto levissimo 6quam ob rem misit Dominus in populum ignitos serpentes ad quorum plagas et mortes plurimorum 7venerunt ad Mosen atque dixerunt peccavimus quia locuti sumus contra Dominum et te ora ut tollat a nobis serpentes oravit Moses pro populo 8et locutus est Dominus ad eum fac serpentem et pone eum pro signo qui percussus aspexerit eum vivet 9fecit ergo Moses serpentem aeneum et posuit pro signo quem cum percussi aspicerent sanabantur 10profectique filii Israhel castrametati sunt in Oboth 11unde egressi fixere tentoria in Hieabarim in solitudine quae respicit Moab contra orientalem plagam 12et inde moventes venerunt ad torrentem Zared 13quem relinquentes castrametati sunt contra Arnon quae est in deserto et prominet in finibus Amorrei siquidem Arnon terminus est Moab dividens Moabitas et Amorreos 14unde dicitur in libro bellorum Domini sicut fecit in mari Rubro sic faciet in torrentibus Arnon 15scopuli torrentium inclinati sunt ut requiescerent in Ar et recumberent in finibus Moabitarum 16ex eo loco apparuit puteus super quo locutus est Dominus ad Mosen congrega populum et dabo ei aquam 17tunc cecinit Israhel carmen istud ascendat puteus concinebant 18puteus quem foderunt principes et paraverunt duces multitudinis in datore legis et in baculis suis de solitudine Matthana 19de Matthana Nahalihel de Nahalihel in Bamoth 20de Bamoth vallis est in regione Moab in vertice Phasga et quod respicit contra desertum 21misit autem Israhel nuntios ad Seon regem Amorreorum dicens 22obsecro ut transire mihi liceat per terram tuam non declinabimus in agros et vineas non bibemus aquas ex puteis via regia gradiemur donec transeamus terminos tuos 23qui concedere noluit ut transiret Israhel per fines suos quin potius exercitu congregato egressus est obviam in desertum et venit in Iasa pugnavitque contra eum 24a quo percussus est in ore gladii et possessa est terra eius ab Arnon usque Iebboc et filios Ammon quia forti praesidio tenebantur termini Ammanitarum 25tulit ergo Israhel omnes civitates eius et habitavit in urbibus Amorrei in Esebon scilicet et viculis eius 26urbs Esebon fuit regis Seon Amorrei qui pugnavit contra regem Moab et tulit omnem terram quae dicionis illius fuerat usque Arnon 27idcirco dicitur in proverbio venite in Esebon aedificetur et construatur civitas Seon 28ignis egressus est de Esebon flamma de oppido Seon et devoravit Ar Moabitarum et habitatores excelsorum Arnon 29vae tibi Moab peristi popule Chamos dedit filios eius in fugam et filias in captivitatem regi Amorreorum Seon 30iugum ipsorum disperiit ab Esebon usque Dibon lassi pervenerunt in Nophe et usque Medaba 31habitavit itaque Israhel in terra Amorrei 32misitque Moses qui explorarent Iazer cuius ceperunt viculos et possederunt habitatores 33verteruntque se et ascenderunt per viam Basan et occurrit eis Og rex Basan cum omni populo suo pugnaturus in Edrai 34dixitque Dominus ad Mosen ne timeas eum quia in manu tua tradidi illum et omnem populum ac terram eius faciesque illi sicut fecisti Seon regi Amorreorum habitatori Esebon 35percusserunt igitur et hunc cum filiis suis universumque populum eius usque ad internicionem et possederunt terram illius

Chapter 22

1profectique castrametati sunt in campestribus Moab ubi trans Iordanem Hierichus sita est 2videns autem Balac filius Sepphor omnia quae fecerat Israhel Amorreo 3et quod pertimuissent eum Moabitae et impetum eius ferre non possent 4dixit ad maiores natu Madian ita delebit hic populus omnes qui in nostris finibus commorantur quomodo solet bos herbas usque ad radices carpere ipse erat eo tempore rex in Moab 5misit ergo nuntios ad Balaam filium Beor ariolum qui habitabat super flumen terrae filiorum Ammon ut vocarent eum et dicerent ecce egressus est populus ex Aegypto qui operuit superficiem terrae sedens contra me 6veni igitur et maledic populo huic quia fortior me est si quo modo possim percutere et eicere eum de terra mea novi enim quod benedictus sit cui benedixeris et maledictus in quem maledicta congesseris 7perrexerunt seniores Moab et maiores natu Madian habentes divinationis pretium in manibus cumque venissent ad Balaam et narrassent ei omnia verba Balac 8ille respondit manete hic nocte et respondebo quicquid mihi dixerit Dominus manentibus illis apud Balaam venit Deus et ait ad eum 9quid sibi volunt homines isti apud te 10respondit Balac filius Sepphor rex Moabitarum misit ad me 11dicens ecce populus qui egressus est de Aegypto operuit superficiem terrae veni et maledic ei si quo modo possim pugnans abicere eum 12dixitque Deus ad Balaam noli ire cum eis neque maledicas populo quia benedictus est 13qui mane consurgens dixit ad principes ite in terram vestram quia prohibuit me Deus venire vobiscum 14reversi principes dixerunt ad Balac noluit Balaam venire nobiscum 15rursum ille multo plures et nobiliores quam ante miserat misit 16qui cum venissent ad Balaam dixerunt sic dicit Balac filius Sepphor ne cuncteris venire ad me 17paratum honorare te et quicquid volueris dare veni et maledic populo isti 18respondit Balaam si dederit mihi Balac plenam domum suam argenti et auri non potero inmutare verbum Domini Dei mei ut vel plus vel minus loquar 19obsecro ut hic maneatis etiam hac nocte et scire queam quid mihi rursum respondeat Dominus 20venit ergo Deus ad Balaam nocte et ait ei si vocare te venerunt homines isti surge et vade cum eis ita dumtaxat ut quod tibi praecepero facias 21surrexit Balaam mane et strata asina profectus est cum eis 22et iratus est Deus stetitque angelus Domini in via contra Balaam qui sedebat asinae et duos pueros habebat secum 23cernens asina angelum stantem in via evaginato gladio avertit se de itinere et ibat per agrum quam cum verberaret Balaam et vellet ad semitam reducere 24stetit angelus in angustiis duarum maceriarum quibus vineae cingebantur 25quem videns asina iunxit se parieti et adtrivit sedentis pedem at ille iterum verberabat 26et nihilominus angelus ad locum angustum transiens ubi nec ad dextram nec ad sinistram poterat deviari obvius stetit 27cumque vidisset asina stantem angelum concidit sub pedibus sedentis qui iratus vehementius caedebat fuste latera 28aperuitque Dominus os asinae et locuta est quid feci tibi cur percutis me ecce iam tertio 29respondit Balaam quia commeruisti et inlusisti mihi utinam haberem gladium ut te percuterem 30dixit asina nonne animal tuum sum cui semper sedere consuesti usque in praesentem diem dic quid simile umquam fecerim tibi at ille ait numquam 31protinus aperuit Dominus oculos Balaam et vidit angelum stantem in via evaginato gladio adoravitque eum pronus in terram 32cui angelus cur inquit tertio verberas asinam tuam ego veni ut adversarer tibi quia perversa est via tua mihique contraria 33et nisi asina declinasset de via dans locum resistenti te occidissem et illa viveret 34dixit Balaam peccavi nesciens quod tu stares contra me et nunc si displicet tibi ut vadam revertar 35ait angelus vade cum istis et cave ne aliud quam praecepero tibi loquaris ivit igitur cum principibus 36quod cum audisset Balac egressus est in occursum eius in oppido Moabitarum quod situm est in extremis finibus Arnon 37dixitque ad Balaam misi nuntios ut vocarent te cur non statim venisti ad me an quia mercedem adventui tuo reddere nequeo 38cui ille respondit ecce adsum numquid loqui potero aliud nisi quod Deus posuerit in ore meo 39perrexerunt ergo simul et venerunt in urbem quae in extremis regni eius finibus erat 40cumque occidisset Balac boves et oves misit ad Balaam et principes qui cum eo erant munera 41mane autem facto duxit eum ad excelsa Baal et intuitus est extremam partem populi

Chapter 23

1dixitque Balaam ad Balac aedifica mihi hic septem aras et para totidem vitulos eiusdemque numeri arietes 2cumque fecisset iuxta sermonem Balaam inposuerunt simul vitulum et arietem super aram 3dixitque Balaam ad Balac sta paulisper iuxta holocaustum tuum donec vadam si forte occurrat mihi Dominus et quodcumque imperaverit loquar tibi 4cumque abisset velociter occurrit ei Deus locutusque ad eum Balaam septem inquit aras erexi et inposui vitulum et arietem desuper 5Dominus autem posuit verbum in ore eius et ait revertere ad Balac et haec loqueris 6reversus invenit stantem Balac iuxta holocaustum suum et omnes principes Moabitarum 7adsumptaque parabola sua dixit de Aram adduxit me Balac rex Moabitarum de montibus orientis veni inquit et maledic Iacob propera et detestare Israhel 8quomodo maledicam cui non maledixit Deus qua ratione detester quem Dominus non detestatur 9de summis silicibus videbo eum et de collibus considerabo illum populus solus habitabit et inter gentes non reputabitur 10quis dinumerare possit pulverem Iacob et nosse numerum stirpis Israhel moriatur anima mea morte iustorum et fiant novissima mea horum similia 11dixitque Balac ad Balaam quid est hoc quod agis ut malediceres inimicis vocavi te et tu e contrario benedicis eis 12cui ille respondit num aliud possum loqui nisi quod iusserit Dominus 13dixit ergo Balac veni mecum in alterum locum unde partem Israhelis videas et totum videre non possis inde maledicito ei 14cumque duxisset eum in locum sublimem super verticem montis Phasga aedificavit Balaam septem aras et inpositis supra vitulo atque ariete 15dixit ad Balac sta hic iuxta holocaustum tuum donec ego pergam obvius 16cui cum Dominus occurrisset posuissetque verbum in ore eius ait revertere ad Balac et haec loqueris ei 17reversus invenit eum stantem iuxta holocaustum suum et principes Moabitarum cum eo ad quem Balac quid inquit locutus est Dominus 18at ille adsumpta parabola sua ait sta Balac et ausculta audi fili Sepphor 19non est Deus quasi homo ut mentiatur nec ut filius hominis ut mutetur dixit ergo et non faciet locutus est et non implebit 20ad benedicendum adductus sum benedictionem prohibere non valeo 21non est idolum in Iacob nec videtur simulacrum in Israhel Dominus Deus eius cum eo est et clangor victoriae regis in illo 22Deus eduxit eum de Aegypto cuius fortitudo similis est rinocerotis 23non est augurium in Iacob nec divinatio in Israhel temporibus suis dicetur Iacob et Israheli quid operatus sit Deus 24ecce populus ut leaena consurget et quasi leo erigetur non accubabit donec devoret praedam et occisorum sanguinem bibat 25dixitque Balac ad Balaam nec maledicas ei nec benedicas 26et ille nonne ait dixi tibi quod quicquid mihi Deus imperaret hoc facerem 27et ait Balac ad eum veni et ducam te ad alium locum si forte placeat Deo ut inde maledicas eis 28cumque duxisset eum super verticem montis Phogor qui respicit solitudinem 29dixit ei Balaam aedifica mihi hic septem aras et para totidem vitulos eiusdemque numeri arietes 30fecit Balac ut Balaam dixerat inposuitque vitulos et arietes per singulas aras

Chapter 24

1cumque vidisset Balaam quod placeret Domino ut benediceret Israheli nequaquam abiit ut ante perrexerat ut augurium quaereret sed dirigens contra desertum vultum suum 2et elevans oculos vidit Israhel in tentoriis commorantem per tribus suas et inruente in se spiritu Dei 3adsumpta parabola ait dixit Balaam filius Beor dixit homo cuius obturatus est oculus 4dixit auditor sermonum Dei qui visionem Omnipotentis intuitus est qui cadit et sic aperiuntur oculi eius 5quam pulchra tabernacula tua Iacob et tentoria tua Israhel 6ut valles nemorosae ut horti iuxta fluvios inrigui ut tabernacula quae fixit Dominus quasi cedri propter aquas 7fluet aqua de situla eius et semen illius erit in aquas multas tolletur propter Agag rex eius et auferetur regnum illius 8Deus eduxit illum de Aegypto cuius fortitudo similis est rinocerotis devorabunt gentes hostes illius ossaque eorum confringent et perforabunt sagittis 9accubans dormivit ut leo et quasi leaena quam suscitare nullus audebit qui benedixerit tibi erit ipse benedictus qui maledixerit in maledictione reputabitur 10iratusque Balac contra Balaam conplosis manibus ait ad maledicendum inimicis meis vocavi te quibus e contrario tertio benedixisti 11revertere ad locum tuum decreveram quidem magnifice honorare te sed Dominus privavit te honore disposito 12respondit Balaam ad Balac nonne nuntiis tuis quos misisti ad me dixi 13si dederit mihi Balac plenam domum suam argenti et auri non potero praeterire sermonem Domini Dei mei ut vel boni quid vel mali proferam ex corde meo sed quicquid Dominus dixerit hoc loquar 14verumtamen pergens ad populum meum dabo consilium quid populus tuus huic populo faciat extremo tempore 15sumpta igitur parabola rursum ait dixit Balaam filius Beor dixit homo cuius obturatus est oculus 16dixit auditor sermonum Dei qui novit doctrinam Altissimi et visiones Omnipotentis videt qui cadens apertos habet oculos 17videbo eum sed non modo intuebor illum sed non prope orietur stella ex Iacob et consurget virga de Israhel et percutiet duces Moab vastabitque omnes filios Seth 18et erit Idumea possessio eius hereditas Seir cedet inimicis suis Israhel vero fortiter aget 19de Iacob erit qui dominetur et perdat reliquias civitatis 20cumque vidisset Amalech adsumens parabolam ait principium gentium Amalech cuius extrema perdentur 21vidit quoque Cineum et adsumpta parabola ait robustum est quidem habitaculum tuum sed si in petra posueris nidum tuum 22et fueris electus de stirpe Cain quamdiu poteris permanere Assur enim capiet te 23adsumptaque parabola iterum locutus est heu quis victurus est quando ista faciet Deus 24venient in trieribus de Italia superabunt Assyrios vastabuntque Hebraeos et ad extremum etiam ipsi peribunt 25surrexitque Balaam et reversus est in locum suum Balac quoque via qua venerat rediit

Chapter 25

1morabatur autem eo tempore Israhel in Setthim et fornicatus est populus cum filiabus Moab 2quae vocaverunt eos ad sacrificia sua at illi comederunt et adoraverunt deos earum 3initiatusque est Israhel Beelphegor et iratus Dominus 4ait ad Mosen tolle cunctos principes populi et suspende eos contra solem in patibulis ut avertatur furor meus ab Israhel 5dixitque Moses ad iudices Israhel occidat unusquisque proximos suos qui initiati sunt Beelphegor 6et ecce unus de filiis Israhel intravit coram fratribus suis ad scortum madianitin vidente Mose et omni turba filiorum Israhel qui flebant ante fores tabernaculi 7quod cum vidisset Finees filius Eleazari filii Aaron sacerdotis surrexit de medio multitudinis et arrepto pugione 8ingressus est post virum israhelitem in lupanar et perfodit ambos simul virum scilicet et mulierem in locis genitalibus cessavitque plaga a filiis Israhel 9et occisi sunt viginti quattuor milia homines 10dixitque Dominus ad Mosen 11Finees filius Eleazari filii Aaron sacerdotis avertit iram meam a filiis Israhel quia zelo meo commotus est contra eos ut non ipse delerem filios Israhel in zelo meo 12idcirco loquere ad eos ecce do ei pacem foederis mei 13et erit tam ipsi quam semini illius pactum sacerdotii sempiternum quia zelatus est pro Deo suo et expiavit scelus filiorum Israhel 14erat autem nomen viri israhelitae qui occisus est cum Madianitide Zambri filius Salu dux de cognatione et tribu Symeonis 15porro mulier madianitis quae pariter interfecta est vocabatur Chozbi filia Sur principis nobilissimi Madianitarum 16locutusque est Dominus ad Mosen dicens 17hostes vos sentiant Madianitae et percutite eos 18quia et ipsi hostiliter egerunt contra vos et decepere insidiis per idolum Phogor et Chozbi filiam ducis Madian sororem suam quae percussa est in die plagae pro sacrilegio Phogor

Chapter 26

1postquam noxiorum sanguis effusus est dixit Dominus ad Mosen et Eleazarum filium Aaron sacerdotem 2numerate omnem summam filiorum Israhel a viginti annis et supra per domos et cognationes suas cunctos qui possunt ad bella procedere 3locuti sunt itaque Moses et Eleazar sacerdos in campestribus Moab super Iordanem contra Hierichum ad eos qui erant 4a viginti annis et supra sicut Dominus imperarat quorum iste est numerus 5Ruben primogenitus Israhel huius filius Enoch a quo familia Enochitarum et Phallu a quo familia Phalluitarum 6et Esrom a quo familia Esromitarum et Charmi a quo familia Charmitarum 7hae sunt familiae de stirpe Ruben quarum numerus inventus est quadraginta tria milia et septingenti triginta 8filius Phallu Heliab 9huius filii Namuhel et Dathan et Abiram isti sunt Dathan et Abiram principes populi qui surrexerunt contra Mosen et Aaron in seditione Core quando adversum Dominum rebellaverunt 10et aperiens terra os suum devoravit Core morientibus plurimis quando conbusit ignis ducentos quinquaginta viros et factum est grande miraculum 11ut Core pereunte filii illius non perirent 12filii Symeon per cognationes suas Namuhel ab hoc familia Namuhelitarum Iamin ab hoc familia Iaminitarum Iachin ab hoc familia Iachinitarum 13Zare ab hoc familia Zareitarum Saul ab hoc familia Saulitarum 14hae sunt familiae de stirpe Symeon quarum omnis numerus fuit viginti duo milia ducentorum 15filii Gad per cognationes suas Sephon ab hoc familia Sephonitarum Aggi ab hoc familia Aggitarum Suni ab hoc familia Sunitarum 16Ozni ab hoc familia Oznitarum Heri ab hoc familia Heritarum 17Arod ab hoc familia Aroditarum Arihel ab hoc familia Arihelitarum 18istae sunt familiae Gad quarum omnis numerus fuit quadraginta milia quingentorum 19filii Iuda Her et Onan qui ambo mortui sunt in terra Chanaan 20fueruntque filii Iuda per cognationes suas Sela a quo familia Selanitarum Phares a quo familia Pharesitarum Zare a quo familia Zareitarum 21porro filii Phares Esrom a quo familia Esromitarum et Amul a quo familia Amulitarum 22istae sunt familiae Iuda quarum omnis numerus fuit septuaginta milia quingentorum 23filii Isachar per cognationes suas Thola a quo familia Tholaitarum Phua a quo familia Phuaitarum 24Iasub a quo familia Iasubitarum Semran a quo familia Semranitarum 25hae sunt cognationes Isachar quarum numerus fuit sexaginta quattuor milia trecentorum 26filii Zabulon per cognationes suas Sared a quo familia Sareditarum Helon a quo familia Helonitarum Ialel a quo familia Ialelitarum 27hae sunt cognationes Zabulon quarum numerus fuit sexaginta milia quingentorum 28filii Ioseph per cognationes suas Manasse et Ephraim 29de Manasse ortus est Machir a quo familia Machiritarum Machir genuit Galaad a quo familia Galaaditarum 30Galaad habuit filios Hiezer a quo familia Hiezeritarum et Elec a quo familia Elecarum 31et Asrihel a quo familia Asrihelitarum et Sechem a quo familia Sechemitarum 32et Semida a quo familia Semidatarum et Epher a quo familia Epheritarum 33fuit autem Epher pater Salphaad qui filios non habebat sed tantum filias quarum ista sunt nomina Maala et Noa et Egla et Melcha et Thersa 34hae sunt familiae Manasse et numerus earum quinquaginta duo milia septingentorum 35filii autem Ephraim per cognationes suas fuerunt hii Suthala a quo familia Suthalitarum Becher a quo familia Becheritarum Tehen a quo familia Tehenitarum 36porro filius Suthala fuit Heran a quo familia Heranitarum 37hae sunt cognationes filiorum Ephraim quarum numerus triginta duo milia quingentorum 38isti sunt filii Ioseph per familias suas filii Beniamin in cognationibus suis Bale a quo familia Baleitarum Azbel a quo familia Azbelitarum Ahiram a quo familia Ahiramitarum 39Supham a quo familia Suphamitarum Hupham a quo familia Huphamitarum 40filii Bale Hered et Noeman de Hered familia Hereditarum de Noeman familia Noemitarum 41hii sunt filii Beniamin per cognationes suas quorum numerus quadraginta quinque milia sescentorum 42filii Dan per cognationes suas Suham a quo familia Suhamitarum hae cognationes Dan per familias suas 43omnes fuere Suhamitae quorum numerus erat sexaginta quattuor milia quadringentorum 44filii Aser per cognationes suas Iemna a quo familia Iemnaitarum Iessui a quo familia Iessuitarum Brie a quo familia Brieitarum 45filii Brie Haber a quo familia Haberitarum et Melchihel a quo familia Melchihelitarum 46nomen autem filiae Aser fuit Sara 47hae cognationes filiorum Aser et numerus eorum quinquaginta tria milia quadringentorum 48filii Nepthalim per cognationes suas Iessihel a quo familia Iessihelitarum Guni a quo familia Gunitarum 49Iesser a quo familia Iesseritarum Sellem a quo familia Sellemitarum 50hae sunt cognationes filiorum Nepthalim per familias suas quorum numerus quadraginta quinque milia quadringentorum 51ista est summa filiorum Israhel qui recensiti sunt sescenta milia et mille septingenti triginta 52locutusque est Dominus ad Mosen dicens 53istis dividetur terra iuxta numerum vocabulorum in possessiones suas 54pluribus maiorem partem dabis et paucioribus minorem singulis sicut nunc recensiti sunt tradetur possessio 55ita dumtaxat ut sors terram tribubus dividat et familiis 56quicquid sorte contigerit hoc vel plures accipient vel pauciores 57hic quoque est numerus filiorum Levi per familias suas Gerson a quo familia Gersonitarum Caath a quo familia Caathitarum Merari a quo familia Meraritarum 58hae sunt familiae Levi familia Lobni familia Hebroni familia Mooli familia Musi familia Cori at vero Caath genuit Amram 59qui habuit uxorem Iochabed filiam Levi quae nata est ei in Aegypto haec genuit viro suo Amram filios Aaron et Mosen et Mariam sororem eorum 60de Aaron orti sunt Nadab et Abiu et Eleazar et Ithamar 61quorum Nadab et Abiu mortui sunt cum obtulissent ignem alienum coram Domino 62fueruntque omnes qui numerati sunt viginti tria milia generis masculini ab uno mense et supra quia non sunt recensiti inter filios Israhel nec eis cum ceteris data possessio 63hic est numerus filiorum Israhel qui descripti sunt a Mosen et Eleazaro sacerdote in campestribus Moab supra Iordanem contra Hiericho 64inter quos nullus fuit eorum qui ante numerati sunt a Mose et Aaron in deserto Sinai 65praedixerat enim Dominus quod omnes morerentur in solitudine nullusque remansit ex eis nisi Chaleb filius Iepphonne et Iosue filius Nun

Chapter 27

1accesserunt autem filiae Salphaad filii Epher filii Galaad filii Machir filii Manasse qui fuit filius Ioseph quarum sunt nomina Maala et Noa et Egla et Melcha et Thersa 2steteruntque coram Mosen et Eleazaro sacerdote et cunctis principibus populi ad ostium tabernaculi foederis atque dixerunt 3pater noster mortuus est in deserto nec fuit in seditione quae concitata est contra Dominum sub Core sed in peccato suo mortuus est hic non habuit mares filios cur tollitur nomen illius de familia sua quia non habet filium date nobis possessionem inter cognatos patris nostri 4rettulitque Moses causam earum ad iudicium Domini 5qui dixit ad eum 6iustam rem postulant filiae Salphaad da eis possessionem inter cognatos patris sui et ei in hereditate succedant 7ad filios autem Israhel loqueris haec 8homo cum mortuus fuerit absque filio ad filiam eius transibit hereditas 9si filiam non habuerit habebit successores fratres suos 10quod si et fratres non fuerint dabitis hereditatem fratribus patris eius 11sin autem nec patruos habuerit dabitur hereditas his qui ei proximi sunt eritque hoc filiis Israhel sanctum lege perpetua sicut praecepit Dominus Mosi 12dixit quoque Dominus ad Mosen ascende in montem istum Abarim et contemplare inde terram quam daturus sum filiis Israhel 13cumque videris eam ibis et tu ad populum tuum sicut ivit frater tuus Aaron 14quia offendistis me in deserto Sin in contradictione multitudinis nec sanctificare me voluistis coram ea super aquas hae sunt aquae Contradictionis in Cades deserti Sin 15cui respondit Moses 16provideat Dominus Deus spirituum omnis carnis hominem qui sit super multitudinem hanc 17et possit exire et intrare ante eos et educere illos vel introducere ne sit populus Domini sicut oves absque pastore 18dixitque Dominus ad eum tolle Iosue filium Nun virum in quo est spiritus et pone manum tuam super eum 19qui stabit coram Eleazaro sacerdote et omni multitudine 20et dabis ei praecepta cunctis videntibus et partem gloriae tuae ut audiat eum omnis synagoga filiorum Israhel 21pro hoc si quid agendum erit Eleazar sacerdos consulet Dominum ad verbum eius egredietur et ingredietur ipse et omnes filii Israhel cum eo et cetera multitudo 22fecit Moses ut praeceperat Dominus cumque tulisset Iosue statuit eum coram Eleazaro sacerdote et omni frequentia populi 23et inpositis capiti eius manibus cuncta replicavit quae mandaverat Dominus

Chapter 28

1dixit quoque Dominus ad Mosen 2praecipe filiis Israhel et dices ad eos oblationem meam et panes et incensum odoris suavissimi offerte per tempora sua 3haec sunt sacrificia quae offerre debetis agnos anniculos inmaculatos duos cotidie in holocaustum sempiternum 4unum offeretis mane et alterum ad vesperam 5decimam partem oephi similae quae conspersa sit oleo purissimo et habeat quartam partem hin 6holocaustum iuge est quod obtulistis in monte Sinai in odorem suavissimum incensi Domini 7et libabitis vini quartam partem hin per agnos singulos in sanctuario Domini 8alterumque agnum similiter offeretis ad vesperam iuxta omnem ritum sacrificii matutini et libamentorum eius oblationem suavissimi odoris Domino 9die autem sabbati offeretis duos agnos anniculos inmaculatos et duas decimas similae oleo conspersae in sacrificio et liba 10quae rite funduntur per singula sabbata in holocausto sempiterno 11in kalendis autem id est in mensuum exordiis offeretis holocaustum Domino vitulos de armento duos arietem unum agnos anniculos septem inmaculatos 12et tres decimas similae oleo conspersae in sacrificio per singulos vitulos et duas decimas similae oleo conspersae per singulos arietes 13et decimam decimae similae ex oleo in sacrificio per agnos singulos holocaustum suavissimi odoris atque incensi est Domino 14libamenta autem vini quae per singulas fundenda sunt victimas ista erunt media pars hin per vitulos singulos tertia per arietem quarta per agnum hoc erit holocaustum per omnes menses qui sibi anno vertente succedunt 15hircus quoque offeretur Domino pro peccatis in holocaustum sempiternum cum libamentis suis 16mense autem primo quartadecima die mensis phase Domini erit 17et quintadecima die sollemnitas septem diebus vescentur azymis 18quarum dies prima venerabilis et sancta erit omne opus servile non facietis in ea 19offeretisque incensum holocaustum Domino vitulos de armento duos arietem unum agnos anniculos inmaculatos septem 20et sacrificia singulorum ex simila quae conspersa sit oleo tres decimas per singulos vitulos et duas decimas per arietem 21et decimam decimae per agnos singulos id est per septem agnos 22et hircum pro peccato unum ut expietur pro vobis 23praeter holocaustum matutinum quod semper offertis 24ita facietis per singulos dies septem dierum in fomitem ignis et in odorem suavissimum Domino qui surget de holocausto et de libationibus singulorum 25dies quoque septimus celeberrimus et sanctus erit vobis omne opus servile non facietis in eo 26dies etiam primitivorum quando offertis novas fruges Domino expletis ebdomadibus venerabilis et sancta erit omne opus servile non facietis in ea 27offeretisque holocaustum in odorem suavissimum Domino vitulos de armento duos arietem unum et agnos anniculos inmaculatos septem 28atque in sacrificiis eorum similae oleo conspersae tres decimas per singulos vitulos per arietes duas 29per agnos decimam decimae qui simul sunt agni septem hircum quoque 30qui mactatur pro expiatione praeter holocaustum sempiternum et liba eius 31inmaculata offeretis omnia cum libationibus suis

Chapter 29

1mensis etiam septimi prima dies venerabilis et sancta erit vobis omne opus servile non facietis in ea quia dies clangoris est et tubarum 2offeretisque holocaustum in odorem suavissimum Domino vitulum de armento unum arietem unum agnos anniculos inmaculatos septem 3et in sacrificiis eorum similae oleo conspersae tres decimas per singulos vitulos duas decimas per arietem 4unam decimam per agnum qui simul sunt agni septem 5et hircum pro peccato qui offertur in expiationem populi 6praeter holocaustum kalendarum cum sacrificiis suis et holocaustum sempiternum cum libationibus solitis hisdem caerimoniis offeretis in odorem suavissimum incensum Domino 7decima quoque dies mensis huius septimi erit vobis sancta atque venerabilis et adfligetis animas vestras omne opus servile non facietis in ea 8offeretisque holocaustum Domino in odorem suavissimum vitulum de armento unum arietem unum agnos anniculos inmaculatos septem 9et in sacrificiis eorum similae oleo conspersae tres decimas per vitulos singulos duas decimas per arietem 10decimam decimae per agnos singulos qui sunt simul septem agni 11et hircum pro peccato absque his quae offerri pro delicto solent in expiationem et holocaustum sempiternum in sacrificio et libaminibus eorum 12quintadecima vero die mensis septimi quae vobis erit sancta atque venerabilis omne opus servile non facietis in ea sed celebrabitis sollemnitatem Domino septem diebus 13offeretisque holocaustum in odorem suavissimum Domino vitulos de armento tredecim arietes duos agnos anniculos quattuordecim inmaculatos 14et in libamentis eorum similae oleo conspersae tres decimas per vitulos singulos qui sunt simul vituli tredecim et duas decimas arieti uno id est simul arietibus duobus 15et decimam decimae agnis singulis qui sunt simul agni quattuordecim 16et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno et sacrificio et libamine eius 17in die altero offeres vitulos de armento duodecim arietes duos agnos anniculos inmaculatos quattuordecim 18sacrificiaque et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis 19et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno sacrificioque eius et libamine 20die tertio offeres vitulos undecim arietes duos agnos anniculos inmaculatos quattuordecim 21sacrificiaque et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis 22et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno et sacrificio et libamine eius 23die quarto offeres vitulos decem arietes duos agnos anniculos inmaculatos quattuordecim 24sacrificiaque eorum et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis 25et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno sacrificioque eius et libamine 26die quinto offeres vitulos novem arietes duos agnos anniculos inmaculatos quattuordecim 27sacrificiaque et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis 28et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno sacrificioque eius et libamine 29die sexto offeres vitulos octo arietes duos agnos anniculos inmaculatos quattuordecim 30sacrificiaque et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis 31et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno sacrificioque eius et libamine 32die septimo offeres vitulos septem arietes duos agnos anniculos inmaculatos quattuordecim 33sacrificiaque et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis 34et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno sacrificioque eius et libamine 35die octavo qui est celeberrimus omne opus servile non facietis 36offerentes holocaustum in odorem suavissimum Domino vitulum unum arietem unum agnos anniculos inmaculatos septem 37sacrificiaque et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis 38et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno sacrificioque eius et libamine 39haec offeretis Domino in sollemnitatibus vestris praeter vota et oblationes spontaneas in holocausto in sacrificio in libamine et in hostiis pacificis

Chapter 30

1narravitque Moses filiis Israhel omnia quae ei Dominus imperarat 2et locutus est ad principes tribuum filiorum Israhel iste est sermo quem praecepit Dominus 3si quis virorum votum Domino voverit aut se constrinxerit iuramento non faciet irritum verbum suum sed omne quod promisit implebit 4mulier si quippiam voverit et se constrinxerit iuramento quae est in domo patris sui et in aetate adhuc puellari si cognoverit pater votum quod pollicita est et iuramentum quo obligavit animam suam et tacuerit voti rea erit 5quicquid pollicita est et iuravit opere conplebit 6sin autem statim ut audierit contradixerit pater et vota et iuramenta eius irrita erunt nec obnoxia tenebitur sponsioni eo quod contradixerit pater 7si maritum habuerit et voverit aliquid et semel verbum de ore eius egrediens animam illius obligaverit iuramento 8quo die audierit vir et non contradixerit voti rea erit reddet quodcumque promiserat 9sin autem audiens statim contradixerit et irritas fecerit pollicitationes eius verbaque quibus obstrinxerat animam suam propitius ei erit Dominus 10vidua et repudiata quicquid voverint reddent 11uxor in domo viri cum se voto constrinxerit et iuramento 12si audierit vir et tacuerit nec contradixerit sponsioni reddet quodcumque promiserat 13sin autem extemplo contradixerit non tenebitur promissionis rea quia maritus contradixit et Dominus ei propitius erit 14si voverit et iuramento se constrinxerit ut per ieiunium vel ceterarum rerum abstinentiam adfligat animam suam in arbitrio viri erit ut faciat sive non faciat 15quod si audiens vir tacuerit et in alteram diem distulerit sententiam quicquid voverat atque promiserat reddet quia statim ut audivit tacuit 16sin autem contradixerit postquam rescivit portabit ipse iniquitatem eius 17istae sunt leges quas constituit Dominus Mosi inter virum et uxorem inter patrem et filiam quae in puellari adhuc aetate est vel quae manet in parentis domo

Chapter 31

1locutusque est Dominus ad Mosen dicens 2ulciscere prius filios Israhel de Madianitis et sic colligeris ad populum tuum 3statimque Moses armate inquit ex vobis viros ad pugnam qui possint ultionem Domini expetere de Madianitis 4mille viri de singulis tribubus eligantur Israhel qui mittantur ad bellum 5dederuntque millenos de cunctis tribubus id est duodecim milia expeditorum ad pugnam 6quos misit Moses cum Finees filio Eleazari sacerdotis vasa quoque sancta et tubas ad clangendum tradidit ei 7cumque pugnassent contra Madianitas atque vicissent omnes mares occiderunt 8et reges eorum Evi et Recem et Sur et Ur et Rebe quinque principes gentis Balaam quoque filium Beor interfecerunt gladio 9ceperuntque mulieres eorum et parvulos omniaque pecora et cunctam supellectilem quicquid habere potuerant depopulati sunt 10tam urbes quam viculos et castella flamma consumpsit 11et tulerunt praedam et universa quae ceperant tam ex hominibus quam ex iumentis 12et adduxerunt ad Mosen et Eleazarum sacerdotem et ad omnem multitudinem filiorum Israhel reliqua etiam utensilia portaverunt ad castra in campestribus Moab iuxta Iordanem contra Hiericho 13egressi sunt autem Moses et Eleazar sacerdos et omnes principes synagogae in occursum eorum extra castra 14iratusque Moses principibus exercitus tribunis et centurionibus qui venerant de bello 15ait cur feminas reservastis 16nonne istae sunt quae deceperunt filios Israhel ad suggestionem Balaam et praevaricari vos fecerunt in Domino super peccato Phogor unde et percussus est populus 17ergo cunctos interficite quicquid est generis masculini etiam in parvulis et mulieres quae noverunt viros in coitu iugulate 18puellas autem et omnes feminas virgines reservate vobis 19et manete extra castra septem diebus qui occiderit hominem vel occisum tetigerit lustrabitur die tertio et septimo 20et de omni praeda sive vestimentum fuerit sive vas et aliquid in utensilia praeparatum de caprarum pellibus et pilis et ligno expiabitur 21Eleazar quoque sacerdos ad viros exercitus qui pugnaverant sic locutus est hoc est praeceptum legis quod mandavit Dominus Mosi 22aurum et argentum et aes et ferrum et stagnum et plumbum 23et omne quod potest transire per flammas igne purgabitur quicquid autem ignem non potest sustinere aqua expiationis sanctificabitur 24et lavabitis vestimenta vestra die septimo et purificati postea castra intrabitis 25dixitque Dominus ad Mosen 26tollite summam eorum quae capta sunt ab homine usque ad pecus tu et Eleazar sacerdos et principes vulgi 27dividesque ex aequo praedam inter eos qui pugnaverunt et egressi sunt ad bellum et inter omnem reliquam multitudinem 28et separabis partem Domino ab his qui pugnaverunt et fuerunt in bello unam animam de quingentis tam ex hominibus quam ex bubus et asinis et ovibus 29et dabis eam Eleazaro sacerdoti quia primitiae Domini sunt 30ex media quoque parte filiorum Israhel accipies quinquagesimum caput hominum et boum et asinorum et ovium cunctarumque animantium et dabis ea Levitis qui excubant in custodiis tabernaculi Domini 31feceruntque Moses et Eleazar sicut praeceperat Dominus 32fuit autem praeda quam exercitus ceperat ovium sescenta septuaginta quinque milia 33boum septuaginta duo milia 34asinorum sexaginta milia et mille 35animae hominum sexus feminei quae non cognoverant viros triginta duo milia 36dataque est media pars his qui in proelio fuerant ovium trecenta triginta septem milia quingenta 37e quibus in partem Domini supputatae sunt oves sescentae septuaginta quinque 38et de bubus triginta sex milibus boves septuaginta duo 39de asinis triginta milibus quingentis asini sexaginta unus 40de animabus hominum sedecim milibus cesserunt in partem Domini triginta duae animae 41tradiditque Moses numerum primitiarum Domini Eleazaro sacerdoti sicut ei fuerat imperatum 42ex media parte filiorum Israhel quam separaverat his qui in proelio fuerant 43de media vero parte quae contigerat reliquae multitudini id est de ovium trecentis triginta septem milibus quingentis 44et de bubus triginta sex milibus 45et de asinis triginta milibus quingentis 46et de hominibus sedecim milibus 47tulit Moses quinquagesimum caput et dedit Levitis qui excubant in tabernaculo Domini sicut praeceperat Dominus 48cumque accessissent principes exercitus ad Mosen et tribuni centurionesque dixerunt 49nos servi tui recensuimus numerum pugnatorum quos habuimus sub manu nostra et ne unus quidem defuit 50ob hanc causam offerimus in donariis Domini singuli quod in praeda auri potuimus invenire periscelides et armillas anulos et dextralia ac murenulas ut depreceris pro nobis Dominum 51susceperuntque Moses et Eleazar sacerdos omne aurum in diversis speciebus 52pondo sedecim milia septingentos quinquaginta siclos a tribunis et centurionibus 53unusquisque enim quod in praeda rapuerat suum erat 54et susceptum intulerunt in tabernaculum testimonii in monumentum filiorum Israhel coram Domino

Chapter 32

1filii autem Ruben et Gad habebant pecora multa et erat illis in iumentis infinita substantia cumque vidissent Iazer et Galaad aptas alendis animalibus 2venerunt ad Mosen et ad Eleazarum sacerdotem et principes multitudinis atque dixerunt 3Atharoth et Dibon et Iazer et Nemra Esbon et Eleale et Sabam et Nebo et Beon 4terram quam percussit Dominus in conspectu filiorum Israhel regionis uberrimae est ad pastum animalium et nos servi tui habemus iumenta plurima 5precamurque si invenimus gratiam coram te ut des nobis famulis tuis eam in possessionem ne facias nos transire Iordanem 6quibus respondit Moses numquid fratres vestri ibunt ad pugnam et vos hic sedebitis 7cur subvertitis mentes filiorum Israhel ne transire audeant in locum quem eis daturus est Dominus 8nonne ita egerunt patres vestri quando misi de Cadesbarne ad explorandam terram 9cumque venissent usque ad vallem Botri lustrata omni regione subverterunt cor filiorum Israhel ut non intrarent fines quos eis Dominus dedit 10qui iratus iuravit dicens 11si videbunt homines isti qui ascenderunt ex Aegypto a viginti annis et supra terram quam sub iuramento pollicitus sum Abraham Isaac et Iacob et noluerunt sequi me 12praeter Chaleb filium Iepphonne Cenezeum et Iosue filium Nun isti impleverunt voluntatem meam 13iratusque Dominus adversum Israhel circumduxit eum per desertum quadraginta annis donec consumeretur universa generatio quae fecerat malum in conspectu eius 14et ecce inquit vos surrexistis pro patribus vestris incrementa et alumni hominum peccatorum ut augeretis furorem Domini contra Israhel 15qui si nolueritis sequi eum in solitudine populum derelinquet et vos causa eritis necis omnium 16at illi prope accedentes dixerunt caulas ovium fabricabimus et stabula iumentorum parvulis quoque nostris urbes munitas 17nos autem ipsi armati et accincti pergemus ad proelium ante filios Israhel donec introducamus eos ad loca sua parvuli nostri et quicquid habere possumus erunt in urbibus muratis propter habitatorum insidias 18non revertemur in domos nostras usquequo possideant filii Israhel hereditatem suam 19nec quicquam quaeremus trans Iordanem quia iam habemus possessionem nostram in orientali eius plaga 20quibus Moses ait si facitis quod promittitis expediti pergite coram Domino ad pugnam 21et omnis vir bellator armatus Iordanem transeat donec subvertat Dominus inimicos suos 22et subiciatur ei omnis terra tunc eritis inculpabiles et apud Dominum et apud Israhel et obtinebitis regiones quas vultis coram Domino 23sin autem quod dicitis non feceritis nulli dubium quin peccetis in Dominum et scitote quoniam peccatum vestrum adprehendet vos 24aedificate ergo urbes parvulis vestris et caulas ac stabula ovibus ac iumentis et quod polliciti estis implete 25dixeruntque filii Gad et Ruben ad Mosen servi tui sumus faciemus quod iubet dominus noster 26parvulos nostros et mulieres et pecora ac iumenta relinquemus in urbibus Galaad 27nos autem famuli tui omnes expediti pergemus ad bellum sicut tu domine loqueris 28praecepit ergo Moses Eleazaro sacerdoti et Iosue filio Nun et principibus familiarum per tribus Israhel et dixit ad eos 29si transierint filii Gad et filii Ruben vobiscum Iordanem omnes armati ad bellum coram Domino et vobis fuerit terra subiecta date eis Galaad in possessionem 30sin autem noluerint transire vobiscum in terram Chanaan inter vos habitandi accipiant loca 31responderuntque filii Gad et filii Ruben sicut locutus est Dominus servis suis ita faciemus 32ipsi armati pergemus coram Domino in terram Chanaan et possessionem iam suscepisse nos confitemur trans Iordanem 33dedit itaque Moses filiis Gad et Ruben et dimidiae tribui Manasse filii Ioseph regnum Seon regis Amorrei et regnum Og regis Basan et terram eorum cum urbibus suis per circuitum 34igitur extruxerunt filii Gad Dibon et Atharoth et Aroer 35Etrothsophan et Iazer Iecbaa 36et Bethnemra et Betharan urbes munitas et caulas pecoribus suis 37filii vero Ruben aedificaverunt Esbon et Eleale et Cariathaim 38et Nabo et Baalmeon versis nominibus Sabama quoque inponentes vocabula urbibus quas extruxerant 39porro filii Machir filii Manasse perrexerunt in Galaad et vastaverunt eam interfecto Amorreo habitatore eius 40dedit ergo Moses terram Galaad Machir filio Manasse qui habitavit in ea 41Iair autem filius Manasse abiit et occupavit vicos eius quos appellavit Avothiair id est villas Iair 42Nobe quoque perrexit et adprehendit Canath cum viculis suis vocavitque eam ex nomine suo Nobe

Chapter 33

1hae sunt mansiones filiorum Israhel qui egressi sunt de Aegypto per turmas suas in manu Mosi et Aaron 2quas descripsit Moses iuxta castrorum loca quae Domini iussione mutabant 3profecti igitur de Ramesse mense primo quintadecima die mensis primi altera die phase filii Israhel in manu excelsa videntibus cunctis Aegyptiis 4et sepelientibus primogenitos quos percusserat Dominus nam et in diis eorum exercuerat ultionem 5castrametati sunt in Soccoth 6et de Soccoth venerunt in Aetham quae est in extremis finibus solitudinis 7inde egressi venerunt contra Phiahiroth quae respicit Beelsephon et castrametati sunt ante Magdolum 8profectique de Phiahiroth transierunt per medium mare in solitudinem et ambulantes tribus diebus per desertum Aetham castrametati sunt in Mara 9profectique de Mara venerunt in Helim ubi erant duodecim fontes aquarum et palmae septuaginta ibique castrametati sunt 10sed et inde egressi fixere tentoria super mare Rubrum profectique de mari Rubro 11castrametati sunt in deserto Sin 12unde egressi venerunt in Dephca 13profectique de Dephca castrametati sunt in Alus 14egressi de Alus Raphidim fixere tentoria ubi aqua populo defuit ad bibendum 15profectique de Raphidim castrametati sunt in deserto Sinai 16sed et de solitudine Sinai egressi venerunt ad sepulchra Concupiscentiae 17profectique de sepulchris Concupiscentiae castrametati sunt in Aseroth 18et de Aseroth venerunt in Rethma 19profectique de Rethma castrametati sunt in Remmonphares 20unde egressi venerunt in Lebna 21et de Lebna castrametati sunt in Ressa 22egressi de Ressa venerunt in Ceelatha 23unde profecti castrametati sunt in monte Sepher 24egressi de monte Sepher venerunt in Arada 25inde proficiscentes castrametati sunt in Maceloth 26profectique de Maceloth venerunt in Thaath 27de Thaath castrametati sunt in Thare 28unde egressi fixerunt tentoria in Methca 29et de Methca castrametati sunt in Esmona 30profectique de Esmona venerunt in Moseroth 31et de Moseroth castrametati sunt in Baneiacan 32egressique de Baneiacan venerunt in montem Gadgad 33unde profecti castrametati sunt in Hietebatha 34et de Hietebatha venerunt in Ebrona 35egressique de Ebrona castrametati sunt in Asiongaber 36inde profecti venerunt in desertum Sin haec est Cades 37egressique de Cades castrametati sunt in monte Hor in extremis finibus terrae Edom 38ascenditque Aaron sacerdos montem Hor iubente Domino et ibi mortuus est anno quadragesimo egressionis filiorum Israhel ex Aegypto mense quinto prima die mensis 39cum esset annorum centum viginti trium 40audivitque Chananeus rex Arad qui habitabat ad meridiem in terra Chanaan venisse filios Israhel 41et profecti de monte Hor castrametati sunt in Salmona 42unde egressi venerunt in Phinon 43profectique de Phinon castrametati sunt in Oboth 44et de Oboth venerunt in Ieabarim quae est in finibus Moabitarum 45profectique de Ieabarim fixere tentoria in Dibongad 46unde egressi castrametati sunt in Elmondeblathaim 47egressi de Elmondeblathaim venerunt ad montes Abarim contra Nabo 48profectique de montibus Abarim transierunt ad campestria Moab super Iordanem contra Hiericho 49ibique castrametati sunt de Bethsimon usque ad Belsattim in planioribus locis Moabitarum 50ubi locutus est Dominus ad Mosen 51praecipe filiis Israhel et dic ad eos quando transieritis Iordanem intrantes terram Chanaan 52disperdite cunctos habitatores regionis illius confringite titulos et statuas comminuite atque omnia excelsa vastate 53mundantes terram et habitantes in ea ego enim dedi vobis illam in possessionem 54quam dividetis vobis sorte pluribus dabitis latiorem et paucis angustiorem singulis ut sors ceciderit ita tribuetur hereditas per tribus et familias possessio dividetur 55sin autem nolueritis interficere habitatores terrae qui remanserint erunt vobis quasi clavi in oculis et lanceae in lateribus et adversabuntur vobis in terra habitationis vestrae 56et quicquid illis facere cogitaram vobis faciam

Chapter 34

1locutus est Dominus ad Mosen 2praecipe filiis Israhel et dices ad eos cum ingressi fueritis terram Chanaan et in possessionem vobis sorte ceciderit his finibus terminabitur 3pars meridiana incipiet a solitudine Sin quae est iuxta Edom et habebit terminos contra orientem mare Salsissimum 4qui circumibunt australem plagam per ascensum Scorpionis ita ut transeant Senna et perveniant in meridiem usque ad Cadesbarne unde egredientur confinia ad villam nomine Addar et tendent usque Asemona 5ibitque per gyrum terminus ab Asemona usque ad torrentem Aegypti et maris Magni litore finietur 6plaga autem occidentalis a mari Magno incipiet et ipso fine cludetur 7porro ad septentrionalem plagam a mari Magno termini incipient pervenientes usque ad montem Altissimum 8a quo venies in Emath usque ad terminos Sedada 9ibuntque confinia usque Zephrona et villam Henan hii erunt termini in parte aquilonis 10inde metabuntur fines contra orientalem plagam de villa Henan usque Sephama 11et de Sephama descendent termini in Rebla contra fontem inde pervenient contra orientem ad mare Chenereth 12et tendent usque Iordanem et ad ultimum Salsissimo cludentur mari hanc habebitis terram per fines suos in circuitu 13praecepitque Moses filiis Israhel dicens haec erit terra quam possidebitis sorte et quam iussit dari Dominus novem tribubus et dimidiae tribui 14tribus enim filiorum Ruben per familias suas et tribus filiorum Gad iuxta cognationum numerum media quoque tribus Manasse 15id est duae semis tribus acceperunt partem suam trans Iordanem contra Hiericho ad orientalem plagam 16et ait Dominus ad Mosen 17haec sunt nomina virorum qui terram vobis divident Eleazar sacerdos et Iosue filius Nun 18et singuli principes de tribubus singulis 19quorum ista sunt vocabula de tribu Iuda Chaleb filius Iepphonne 20de tribu Symeon Samuhel filius Ammiud 21de tribu Beniamin Helidad filius Chaselon 22de tribu filiorum Dan Bocci filius Iogli 23filiorum Ioseph de tribu Manasse Hannihel filius Ephod 24de tribu Ephraim Camuhel filius Sephtan 25de tribu Zabulon Elisaphan filius Pharnach 26de tribu Isachar dux Faltihel filius Ozan 27de tribu Aser Ahiud filius Salomi 28de tribu Nepthali Phedahel filius Ameiud 29hii sunt quibus praecepit Dominus ut dividerent filiis Israhel terram Chanaan

Chapter 35

1haec quoque locutus est Dominus ad Mosen in campestribus Moab super Iordanem contra Hiericho 2praecipe filiis Israhel ut dent Levitis de possessionibus suis 3urbes ad habitandum et suburbana earum per circuitum ut ipsi in oppidis maneant et suburbana sint pecoribus ac iumentis 4quae a muris civitatum forinsecus per circuitum mille passuum spatio tendentur 5contra orientem duo milia erunt cubiti et contra meridiem similiter duo milia ad mare quoque quod respicit occidentem eadem mensura erit et septentrionalis plaga aequali termino finietur eruntque urbes in medio et foris suburbana 6de ipsis autem oppidis quae Levitis dabitis sex erunt in fugitivorum auxilia separata ut fugiat ad ea qui fuderit sanguinem exceptis his alia quadraginta duo oppida 7id est simul quadraginta octo cum suburbanis suis 8ipsaeque urbes quae dabuntur de possessionibus filiorum Israhel ab his qui plus habent plures auferentur et qui minus pauciores singuli iuxta mensuram hereditatis suae dabunt oppida Levitis 9ait Dominus ad Mosen 10loquere filiis Israhel et dices ad eos quando transgressi fueritis Iordanem in terram Chanaan 11decernite quae urbes esse debeant in praesidia fugitivorum qui nolentes sanguinem fuderint 12in quibus cum fuerit profugus cognatus occisi eum non poterit occidere donec stet in conspectu multitudinis et causa illius iudicetur 13de ipsis autem urbibus quae ad fugitivorum subsidia separantur 14tres erunt trans Iordanem et tres in terra Chanaan 15tam filiis Israhel quam advenis atque peregrinis ut confugiat ad eas qui nolens sanguinem fuderit 16si quis ferro percusserit et mortuus fuerit qui percussus est reus erit homicidii et ipse morietur 17si lapidem iecerit et ictus occubuerit similiter punietur 18si ligno percussus interierit percussoris sanguine vindicabitur 19propinquus occisi homicidam interficiet statim ut adprehenderit eum percutiet 20si per odium quis hominem inpulerit vel iecerit quippiam in eum per insidias 21aut cum esset inimicus manu percusserit et ille mortuus fuerit percussor homicidii reus erit cognatus occisi statim ut invenerit eum iugulabit 22quod si fortuito et absque odio 23et inimicitiis quicquam horum fecerit 24et hoc audiente populo fuerit conprobatum atque inter percussorem et propinquum sanguinis quaestio ventilata 25liberabitur innocens de ultoris manu et reducetur per sententiam in urbem ad quam confugerat manebitque ibi donec sacerdos magnus qui oleo sancto unctus est moriatur 26si interfector extra fines urbium quae exulibus deputatae sunt 27fuerit inventus et percussus ab eo qui ultor est sanguinis absque noxa erit qui eum occiderit 28debuerat enim profugus usque ad mortem pontificis in urbe residere postquam autem ille obierit homicida revertetur in terram suam 29haec sempiterna erunt et legitima in cunctis habitationibus vestris 30homicida sub testibus punietur ad unius testimonium nullus condemnabitur 31non accipietis pretium ab eo qui reus est sanguinis statim et ipse morietur 32exules et profugi ante mortem pontificis nullo modo in urbes suas reverti poterunt 33ne polluatis terram habitationis vestrae quae insontium cruore maculatur nec aliter expiari potest nisi per eius sanguinem qui alterius sanguinem fuderit 34atque ita emundabitur vestra possessio me commorante vobiscum ego enim sum Dominus qui habito inter filios Israhel

Chapter 36

1accesserunt autem et principes familiarum Galaad filii Machir filii Manasse de stirpe filiorum Ioseph locutique sunt Mosi coram principibus Israhel atque dixerunt 2tibi domino nostro praecepit Dominus ut terram sorte divideres filiis Israhel et ut filiabus Salphaad fratris nostri dares possessionem debitam patri 3quas si alterius tribus homines uxores acceperint sequetur possessio sua et translata ad aliam tribum de nostra hereditate minuetur 4atque ita fiet ut cum iobeleus id est quinquagesimus annus remissionis advenerit confundatur sortium distributio et aliorum possessio ad alios transeat 5respondit Moses filiis Israhel et Domino praecipiente ait recte tribus filiorum Ioseph locuta est 6et haec lex super filiabus Salphaad a Domino promulgata est nubant quibus volunt tantum ut suae tribus hominibus 7ne commisceatur possessio filiorum Israhel de tribu in tribum omnes enim viri ducent uxores de tribu et cognatione sua 8et cunctae feminae maritos de eadem tribu accipient ut hereditas permaneat in familiis 9nec sibi misceantur tribus sed ita maneant 10ut a Domino separatae sunt feceruntque filiae Salphaad ut fuerat imperatum 11et nupserunt Maala et Thersa et Egla et Melcha et Noa filiis patrui sui 12de familia Manasse qui fuit filius Ioseph et possessio quae illis fuerat adtributa mansit in tribu et familia patris earum

Deuteronomy

Chapter 1

1haec sunt verba quae locutus est Moses ad omnem Israhel trans Iordanem in solitudine campestri contra mare Rubrum inter Pharan et Thophel et Laban et Aseroth ubi auri est plurimum 2undecim diebus de Horeb per viam montis Seir usque Cadesbarne 3quadragesimo anno undecimo mense prima die mensis locutus est Moses ad filios Israhel omnia quae praeceperat illi Dominus ut diceret eis 4postquam percussit Seon regem Amorreorum qui habitavit in Esebon et Og regem Basan qui mansit in Aseroth et in Edrai 5trans Iordanem in terra Moab coepitque Moses explanare legem et dicere 6Dominus Deus noster locutus est ad nos in Horeb dicens sufficit vobis quod in hoc monte mansistis 7revertimini et venite ad montem Amorreorum et ad cetera quae ei proxima sunt campestria atque montana et humiliora loca contra meridiem et iuxta litus maris terram Chananeorum et Libani usque ad flumen magnum Eufraten 8en inquit tradidi vobis ingredimini et possidete eam super qua iuravit Dominus patribus vestris Abraham et Isaac et Iacob ut daret illam eis et semini eorum post eos 9dixique vobis illo in tempore 10non possum solus sustinere vos quia Dominus Deus vester multiplicavit vos et estis hodie sicut stellae caeli plurimae 11Dominus Deus patrum vestrorum addat ad hunc numerum multa milia et benedicat vobis sicut locutus est 12non valeo solus vestra negotia sustinere et pondus ac iurgia 13date e vobis viros sapientes et gnaros et quorum conversatio sit probata in tribubus vestris ut ponam eos vobis principes 14tunc respondistis mihi bona res est quam vis facere 15tulique de tribubus vestris viros sapientes et nobiles et constitui eos principes tribunos et centuriones et quinquagenarios ac decanos qui docerent vos singula 16praecepique eis dicens audite illos et quod iustum est iudicate sive civis sit ille sive peregrinus 17nulla erit distantia personarum ita parvum audietis ut magnum nec accipietis cuiusquam personam quia Dei iudicium est quod si difficile vobis aliquid visum fuerit referte ad me et ego audiam 18praecepique omnia quae facere deberetis 19profecti autem de Horeb transivimus per heremum terribilem et maximam quam vidistis per viam montis Amorrei sicut praeceperat Dominus Deus noster nobis cumque venissemus in Cadesbarne 20dixi vobis venistis ad montem Amorrei quem Dominus Deus noster daturus est nobis 21vide terram quam Dominus Deus tuus dat tibi ascende et posside eam sicut locutus est Dominus Deus patribus tuis noli metuere nec quicquam paveas 22et accessistis ad me omnes atque dixistis mittamus viros qui considerent terram et renuntient per quod iter debeamus ascendere et ad quas pergere civitates 23cumque mihi sermo placuisset misi e vobis duodecim viros singulos de tribubus suis 24qui cum perrexissent et ascendissent in montana venerunt usque ad vallem Botri et considerata terra 25sumentes de fructibus eius ut ostenderent ubertatem adtulerunt ad nos atque dixerunt bona est terra quam Dominus Deus noster daturus est nobis 26et noluistis ascendere sed increduli ad sermonem Domini Dei nostri 27murmurati estis in tabernaculis vestris atque dixistis odit nos Dominus et idcirco eduxit nos de terra Aegypti ut traderet in manu Amorrei atque deleret 28quo ascendemus nuntii terruerunt cor nostrum dicentes maxima multitudo est et nobis in statura procerior urbes magnae et ad caelum usque munitae filios Enacim vidimus ibi 29et dixi vobis nolite metuere nec timeatis eos 30Dominus Deus qui ductor est vester pro vobis ipse pugnabit sicut fecit in Aegypto videntibus cunctis 31et in solitudine ipse vidisti portavit te Dominus Deus tuus ut solet homo gestare parvulum filium suum in omni via per quam ambulasti donec veniretis ad locum istum 32et nec sic quidem credidistis Domino Deo vestro 33qui praecessit vos in via et metatus est locum in quo tentoria figere deberetis nocte ostendens vobis iter per ignem et die per columnam nubis 34cumque audisset Dominus vocem sermonum vestrorum iratus iuravit et ait 35non videbit quispiam de hominibus generationis huius pessimae terram bonam quam sub iuramento pollicitus sum patribus vestris 36praeter Chaleb filium Iepphonne ipse enim videbit eam et ipsi dabo terram quam calcavit et filiis eius quia secutus est Dominum 37nec miranda indignatio in populum cum mihi quoque iratus Dominus propter vos dixerit nec tu ingredieris illuc 38sed Iosue filius Nun minister tuus ipse intrabit pro te hunc exhortare et robora et ipse terram sorte dividat Israheli 39parvuli vestri de quibus dixistis quod captivi ducerentur et filii qui hodie boni ac mali ignorant distantiam ipsi ingredientur et ipsis dabo terram et possidebunt eam 40vos autem revertimini et abite in solitudinem per viam maris Rubri 41et respondistis mihi peccavimus Domino ascendemus atque pugnabimus sicut praecepit Dominus Deus noster cumque instructi armis pergeretis in montem 42ait mihi Dominus dic ad eos nolite ascendere neque pugnetis non enim sum vobiscum ne cadatis coram inimicis vestris 43locutus sum et non audistis sed adversantes imperio Domini et tumentes superbia ascendistis in montem 44itaque egressus Amorreus qui habitabat in montibus et obviam veniens persecutus est vos sicut solent apes persequi et cecidit de Seir usque Horma 45cumque reversi ploraretis coram Domino non audivit vos nec voci vestrae voluit adquiescere 46sedistis ergo in Cadesbarne multo tempore

Chapter 2

1profectique inde venimus in solitudinem quae ducit ad mare Rubrum sicut mihi dixerat Dominus et circumivimus montem Seir longo tempore 2dixitque Dominus ad me 3sufficit vobis circumire montem istum ite contra aquilonem 4et populo praecipe dicens transibitis per terminos fratrum vestrorum filiorum Esau qui habitant in Seir et timebunt vos 5videte ergo diligenter ne moveamini contra eos neque enim dabo vobis de terra eorum quantum potest unius pedis calcare vestigium quia in possessionem Esau dedi montem Seir 6cibos emetis ab eis pecunia et comedetis aquam emptam haurietis et bibetis 7Dominus Deus tuus benedixit tibi in omni opere manuum tuarum novit iter tuum quomodo transieris solitudinem hanc magnam per quadraginta annos habitans tecum Dominus Deus tuus et nihil tibi defuit 8cumque transissemus fratres nostros filios Esau qui habitabant in Seir per viam campestrem de Helath et de Asiongaber venimus ad iter quod ducit in desertum Moab 9dixitque Dominus ad me non pugnes contra Moabitas nec ineas adversum eos proelium non enim dabo tibi quicquam de terra eorum quia filiis Loth tradidi Ar in possessionem 10Emim primi fuerunt habitatores eius populus magnus et validus et tam excelsus ut de Enacim stirpe 11quasi gigantes crederentur et essent similes filiorum Enacim denique Moabitae appellant eos Emim 12in Seir autem prius habitaverunt Horim quibus expulsis atque deletis habitaverunt filii Esau sicut fecit Israhel in terra possessionis suae quam dedit ei Dominus 13surgentes ergo ut transiremus torrentem Zared venimus ad eum 14tempus autem quo ambulavimus de Cadesbarne usque ad transitum torrentis Zared triginta octo annorum fuit donec consumeretur omnis generatio hominum bellatorum de castris sicut iuraverat Dominus 15cuius manus fuit adversum eos ut interirent de castrorum medio 16postquam autem universi ceciderunt pugnatores 17locutus est Dominus ad me dicens 18tu transibis hodie terminos Moab urbem nomine Ar 19et accedens in vicina filiorum Ammon cave ne pugnes contra eos nec movearis ad proelium non enim dabo tibi de terra filiorum Ammon quia filiis Loth dedi eam in possessionem 20terra gigantum reputata est et in ipsa olim habitaverunt gigantes quos Ammanitae vocant Zomzommim 21populus magnus et multus et procerae longitudinis sicut Enacim quos delevit Dominus a facie eorum et fecit illos habitare pro eis 22sicut fecerat filiis Esau qui habitant in Seir delens Horreos et terram eorum illis tradens quam possident usque in praesens 23Eveos quoque qui habitabant in Aserim usque Gazam Cappadoces expulerunt qui egressi de Cappadocia deleverunt eos et habitaverunt pro illis 24surgite et transite torrentem Arnon ecce tradidi in manu tua Seon regem Esebon Amorreum et terram eius incipe possidere et committe adversum eum proelium 25hodie incipiam mittere terrorem atque formidinem tuam in populos qui habitant sub omni caelo ut audito nomine tuo paveant et in morem parturientium contremescant et dolore teneantur 26misi ergo nuntios de solitudine Cademoth ad Seon regem Esebon verbis pacificis dicens 27transibimus per terram tuam publica gradiemur via non declinabimus neque ad dextram neque ad sinistram 28alimenta pretio vende nobis ut vescamur aquam pecunia tribue et sic bibemus tantum est ut nobis concedas transitum 29sicut fecerunt filii Esau qui habitant in Seir et Moabitae qui morantur in Ar donec veniamus ad Iordanem et transeamus in terram quam Dominus Deus noster daturus est nobis 30noluitque Seon rex Esebon dare nobis transitum quia induraverat Dominus Deus tuus spiritum eius et obfirmaverat cor illius ut traderetur in manus tuas sicut nunc vides 31dixitque Dominus ad me ecce coepi tradere tibi Seon et terram eius incipe possidere eam 32egressusque est Seon obviam nobis cum omni populo suo ad proelium in Iesa 33et tradidit eum Dominus Deus noster nobis percussimusque eum cum filiis et omni populo suo 34cunctasque urbes in tempore illo cepimus interfectis habitatoribus earum viris ac mulieribus et parvulis non reliquimus in eis quicquam 35absque iumentis quae in partem venere praedantium et spoliis urbium quas cepimus 36ab Aroer quae est super ripam torrentis Arnon oppido quod in valle situm est usque Galaad non fuit vicus et civitas quae nostras effugeret manus omnes tradidit Dominus Deus noster nobis 37absque terra filiorum Ammon ad quam non accessimus et cunctis quae adiacent torrenti Ieboc et urbibus montanis universisque locis a quibus nos prohibuit Dominus Deus noster

Chapter 3

1itaque conversi ascendimus per iter Basan egressusque est Og rex Basan in occursum nobis cum populo suo ad bellandum in Edrai 2dixitque Dominus ad me ne timeas eum quia in manu tua traditus est cum omni populo ac terra sua faciesque ei sicut fecisti Seon regi Amorreorum qui habitavit in Esebon 3tradidit ergo Dominus Deus noster in manibus nostris etiam Og regem Basan et universum populum eius percussimusque eos usque ad internicionem 4vastantes cunctas civitates illius uno tempore non fuit oppidum quod nos effugeret sexaginta urbes omnem regionem Argob regni Og in Basan 5cunctae urbes erant munitae muris altissimis portisque et vectibus absque oppidis innumeris quae non habebant muros 6et delevimus eos sicut feceramus Seon regi Esebon disperdentes omnem civitatem virosque ac mulieres et parvulos 7iumenta autem et spolia urbium diripuimus 8tulimusque illo in tempore terram de manu duorum regum Amorreorum qui erant trans Iordanem a torrente Arnon usque ad montem Hermon 9quem Sidonii Sarion vocant et Amorrei Sanir 10omnes civitates quae sitae sunt in planitie et universam terram Galaad et Basan usque Selcha et Edrai civitates regni Og in Basan 11solus quippe Og rex Basan restiterat de stirpe gigantum monstratur lectus eius ferreus qui est in Rabbath filiorum Ammon novem cubitos habens longitudinis et quattuor latitudinis ad mensuram cubiti virilis manus 12terramque possedimus in tempore illo ab Aroer quae est super ripam torrentis Arnon usque ad mediam partem montis Galaad et civitates illius dedi Ruben et Gad 13reliquam autem partem Galaad et omnem Basan regni Og tradidi mediae tribui Manasse omnem regionem Argob cuncta Basan vocatur terra gigantum 14Iair filius Manasse possedit omnem regionem Argob usque ad terminos Gesuri et Machathi vocavitque ex nomine suo Basan Avothiair id est villas Iair usque in praesentem diem 15Machir quoque dedi Galaad 16et tribubus Ruben et Gad dedi terram Galaad usque ad torrentem Arnon medium torrentis et finium usque ad torrentem Ieboc qui est terminus filiorum Ammon 17et planitiem solitudinis atque Iordanem et terminos Chenereth usque ad mare Deserti quod est Salsissimum ad radices montis Phasga contra orientem 18praecepique vobis in tempore illo dicens Dominus Deus vester dat vobis terram hanc in hereditatem expediti praecedite fratres vestros filios Israhel omnes viri robusti 19absque uxoribus et parvulis ac iumentis novi enim quod plura habeatis pecora et in urbibus remanere debebunt quas tradidi vobis 20donec requiem tribuat Dominus fratribus vestris sicut vobis tribuit et possideant etiam ipsi terram quam daturus est eis trans Iordanem tunc revertetur unusquisque in possessionem suam quam dedi vobis 21Iosue quoque in tempore illo praecepi dicens oculi tui viderunt quae fecit Dominus Deus vester duobus his regibus sic faciet omnibus regnis ad quae transiturus es 22ne timeas eos Dominus enim Deus vester pugnabit pro vobis 23precatusque sum Dominum in tempore illo dicens 24Domine Deus tu coepisti ostendere servo tuo magnitudinem tuam manumque fortissimam neque enim est alius Deus vel in caelo vel in terra qui possit facere opera tua et conparari fortitudini tuae 25transibo igitur et videbo terram hanc optimam trans Iordanem et montem istum egregium et Libanum 26iratusque est Dominus mihi propter vos nec exaudivit me sed dixit mihi sufficit tibi nequaquam ultra loquaris de hac re ad me 27ascende cacumen Phasgae et oculos tuos circumfer ad occidentem et aquilonem austrumque et orientem et aspice nec enim transibis Iordanem istum 28praecipe Iosue et corrobora eum atque conforta quia ipse praecedet populum istum et dividet eis terram quam visurus es 29mansimusque in valle contra fanum Phogor

Chapter 4

1et nunc Israhel audi praecepta et iudicia quae ego doceo te ut faciens ea vivas et ingrediens possideas terram quam Dominus Deus patrum vestrorum daturus est vobis 2non addetis ad verbum quod vobis loquor neque auferetis ex eo custodite mandata Domini Dei vestri quae ego praecipio vobis 3oculi vestri viderunt omnia quae fecit Dominus contra Beelphegor quomodo contriverit omnes cultores eius de medio vestri 4vos autem qui adheretis Domino Deo vestro vivitis universi usque in praesentem diem 5scitis quod docuerim vos praecepta atque iustitias sicut mandavit mihi Dominus Deus meus sic facietis ea in terra quam possessuri estis 6et observabitis et implebitis opere haec est enim vestra sapientia et intellectus coram populis ut audientes universa praecepta haec dicant en populus sapiens et intellegens gens magna 7nec est alia natio tam grandis quae habeat deos adpropinquantes sibi sicut Dominus Deus noster adest cunctis obsecrationibus nostris 8quae est enim alia gens sic inclita ut habeat caerimonias iustaque iudicia et universam legem quam ego proponam hodie ante oculos vestros 9custodi igitur temet ipsum et animam tuam sollicite ne obliviscaris verborum quae viderunt oculi tui et ne excedant de corde tuo cunctis diebus vitae tuae docebis ea filios ac nepotes tuos 10diem in quo stetisti coram Domino Deo tuo in Horeb quando Dominus locutus est mihi dicens congrega ad me populum ut audiat sermones meos et discat timere me omni tempore quo vivit in terra doceantque filios suos 11et accessistis ad radices montis qui ardebat usque ad caelum erantque in eo tenebrae nubes et caligo 12locutusque est Dominus ad vos de medio ignis vocem verborum eius audistis et formam penitus non vidistis 13et ostendit vobis pactum suum quod praecepit ut faceretis et decem verba quae scripsit in duabus tabulis lapideis 14mihique mandavit in illo tempore ut docerem vos caerimonias et iudicia quae facere deberetis in terra quam possessuri estis 15custodite igitur sollicite animas vestras non vidistis aliquam similitudinem in die qua locutus est Dominus vobis in Horeb de medio ignis 16ne forte decepti faciatis vobis sculptam similitudinem aut imaginem masculi vel feminae 17similitudinem omnium iumentorum quae sunt super terram vel avium sub caelo volantium 18atque reptilium quae moventur in terra sive piscium qui sub terra morantur in aquis 19ne forte oculis elevatis ad caelum videas solem et lunam et omnia astra caeli et errore deceptus adores ea et colas quae creavit Dominus Deus tuus in ministerium cunctis gentibus quae sub caelo sunt 20vos autem tulit Dominus et eduxit de fornace ferrea Aegypti ut haberet populum hereditarium sicut est in praesenti die 21iratusque est Dominus contra me propter sermones vestros et iuravit ut non transirem Iordanem nec ingrederer terram optimam quam daturus est vobis 22ecce morior in hac humo non transibo Iordanem vos transibitis et possidebitis terram egregiam 23cave nequando obliviscaris pacti Domini Dei tui quod pepigit tecum et facias tibi sculptam similitudinem eorum quae fieri Dominus prohibuit 24quia Dominus Deus tuus ignis consumens est Deus aemulator 25si genueritis filios ac nepotes et morati fueritis in terra deceptique feceritis vobis aliquam similitudinem patrantes malum coram Domino Deo vestro ut eum ad iracundiam provocetis 26testes invoco hodie caelum et terram cito perituros vos esse de terra quam transito Iordane possessuri estis non habitabitis in ea longo tempore sed delebit vos Dominus 27atque disperget in omnes gentes et remanebitis pauci in nationibus ad quas vos ducturus est Dominus 28ibique servietis diis qui hominum manu fabricati sunt ligno et lapidi qui non vident non audiunt non comedunt non odorantur 29cumque quaesieris ibi Dominum Deum tuum invenies eum si tamen toto corde quaesieris et tota tribulatione animae tuae 30postquam te invenerint omnia quae praedicta sunt novissimo tempore reverteris ad Dominum Deum tuum et audies vocem eius 31quia Deus misericors Dominus Deus tuus est non dimittet te nec omnino delebit neque obliviscetur pacti in quo iuravit patribus tuis 32interroga de diebus antiquis qui fuerunt ante te ex die quo creavit Deus hominem super terram a summo caeli usque ad summum eius si facta est aliquando huiuscemodi res aut umquam cognitum est 33ut audiret populus vocem Dei loquentis de medio ignis sicut tu audisti et vixisti 34si fecit Deus ut ingrederetur et tolleret sibi gentem de medio nationum per temptationes signa atque portenta per pugnam et robustam manum extentumque brachium et horribiles visiones iuxta omnia quae fecit pro vobis Dominus Deus vester in Aegypto videntibus oculis tuis 35ut scires quoniam Dominus ipse est Deus et non est alius praeter unum 36de caelo te fecit audire vocem suam ut doceret te et in terra ostendit tibi ignem suum maximum et audisti verba illius de medio ignis 37quia dilexit patres tuos et elegit semen eorum post eos eduxitque te praecedens in virtute sua magna ex Aegypto 38ut deleret nationes maximas et fortiores te in introitu tuo et introduceret te daretque tibi terram earum in possessionem sicut cernis in praesenti die 39scito ergo hodie et cogitato in corde tuo quod Dominus ipse sit Deus in caelo sursum et in terra deorsum et non sit alius 40custodi praecepta eius atque mandata quae ego praecipio tibi ut bene sit tibi et filiis tuis post te et permaneas multo tempore super terram quam Dominus Deus tuus daturus est tibi 41tunc separavit Moses tres civitates trans Iordanem ad orientalem plagam 42ut confugiat ad eas qui occiderit nolens proximum suum nec fuerit inimicus ante unum et alterum diem et ad harum aliquam urbium possit evadere 43Bosor in solitudine quae sita est in terra campestri de tribu Ruben et Ramoth in Galaad quae est in tribu Gad et Golam in Basan quae est in tribu Manasse 44ista est lex quam proposuit Moses coram filiis Israhel 45et haec testimonia et caerimoniae atque iudicia quae locutus est ad filios Israhel quando egressi sunt de Aegypto 46trans Iordanem in valle contra fanum Phogor in terra Seon regis Amorrei qui habitavit in Esebon quem percussit Moses filii quoque Israhel egressi ex Aegypto 47possederunt terram eius et terram Og regis Basan duorum regum Amorreorum qui erant trans Iordanem ad solis ortum 48ab Aroer quae sita est super ripam torrentis Arnon usque ad montem Sion qui est et Hermon 49omnem planitiem trans Iordanem ad orientalem plagam usque ad mare Solitudinis et usque ad radices montis Phasga

Chapter 5

1vocavitque Moses omnem Israhelem et dixit ad eum audi Israhel caerimonias atque iudicia quae ego loquor in auribus vestris hodie discite ea et opere conplete 2Dominus Deus noster pepigit nobiscum foedus in Horeb 3non cum patribus nostris iniit pactum sed nobiscum qui inpraesentiarum sumus et vivimus 4facie ad faciem locutus est nobis in monte de medio ignis 5ego sequester et medius fui inter Dominum et vos in tempore illo ut adnuntiarem vobis verba eius timuistis enim ignem et non ascendistis in montem et ait 6ego Dominus Deus tuus qui eduxi te de terra Aegypti de domo servitutis 7non habebis deos alienos in conspectu meo 8non facies tibi sculptile nec similitudinem omnium quae in caelo sunt desuper et quae in terra deorsum et quae versantur in aquis sub terra 9non adorabis ea et non coles ego enim sum Dominus Deus tuus Deus aemulator reddens iniquitatem patrum super filios in tertiam et quartam generationem his qui oderunt me 10et faciens misericordiam in multa milia diligentibus me et custodientibus praecepta mea 11non usurpabis nomen Domini Dei tui frustra quia non erit inpunitus qui super re vana nomen eius adsumpserit 12observa diem sabbati ut sanctifices eum sicut praecepit tibi Dominus Deus tuus 13sex diebus operaberis et facies omnia opera tua 14septimus dies sabbati est id est requies Domini Dei tui non facies in eo quicquam operis tu et filius tuus et filia servus et ancilla et bos et asinus et omne iumentum tuum et peregrinus qui est intra portas tuas ut requiescat servus et ancilla tua sicut et tu 15memento quod et ipse servieris in Aegypto et eduxerit te inde Dominus Deus tuus in manu forti et brachio extento idcirco praecepit tibi ut observares diem sabbati 16honora patrem tuum et matrem sicut praecepit tibi Dominus Deus tuus ut longo vivas tempore et bene sit tibi in terra quam Dominus Deus tuus daturus est tibi 17non occides 18neque moechaberis 19furtumque non facies 20nec loqueris contra proximum tuum falsum testimonium 21non concupisces uxorem proximi tui non domum non agrum non servum non ancillam non bovem non asinum et universa quae illius sunt 22haec verba locutus est Dominus ad omnem multitudinem vestram in monte de medio ignis et nubis et caliginis voce magna nihil addens amplius et scripsit ea in duabus tabulis lapideis quas tradidit mihi 23vos autem postquam audistis vocem de medio tenebrarum et montem ardere vidistis accessistis ad me omnes principes tribuum et maiores natu atque dixistis 24ecce ostendit nobis Dominus Deus noster maiestatem et magnitudinem suam vocem eius audivimus de medio ignis et probavimus hodie quod loquente Deo cum homine vixerit homo 25cur ergo morimur et devorabit nos ignis hic maximus si enim audierimus ultra vocem Domini Dei nostri moriemur 26quid est omnis caro ut audiat vocem Dei viventis qui de medio ignis loquitur sicut nos audivimus et possit vivere 27tu magis accede et audi cuncta quae dixerit Dominus Deus noster tibi loquerisque ad nos et nos audientes faciemus ea 28quod cum audisset Dominus ait ad me audivi vocem verborum populi huius quae locuti sunt tibi bene omnia sunt locuti 29quis det talem eos habere mentem ut timeant me et custodiant universa mandata mea in omni tempore ut bene sit eis et filiis eorum in sempiternum 30vade et dic eis revertimini in tentoria vestra 31tu vero hic sta mecum et loquar tibi omnia mandata et caerimonias atque iudicia quae docebis eos ut faciant ea in terra quam dabo illis in possessionem 32custodite igitur et facite quae praecepit Dominus Deus vobis non declinabitis neque ad dextram neque ad sinistram 33sed per viam quam praecepit Dominus Deus vester ambulabitis ut vivatis et bene sit vobis et protelentur dies in terra possessionis vestrae

Chapter 6

1haec sunt praecepta et caerimoniae atque iudicia quae mandavit Dominus Deus vester ut docerem vos et faciatis ea in terra ad quam transgredimini possidendam 2ut timeas Dominum Deum tuum et custodias omnia mandata et praecepta eius quae ego praecipio tibi et filiis ac nepotibus tuis cunctis diebus vitae tuae ut prolongentur dies tui 3audi Israhel et observa ut facias et bene sit tibi et multipliceris amplius sicut pollicitus est Dominus Deus patrum tuorum tibi terram lacte et melle manantem 4audi Israhel Dominus Deus noster Dominus unus est 5diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo et ex tota anima tua et ex tota fortitudine tua 6eruntque verba haec quae ego praecipio tibi hodie in corde tuo 7et narrabis ea filiis tuis et meditaberis sedens in domo tua et ambulans in itinere dormiens atque consurgens 8et ligabis ea quasi signum in manu tua eruntque et movebuntur inter oculos tuos 9scribesque ea in limine et ostiis domus tuae 10cumque introduxerit te Dominus Deus tuus in terram pro qua iuravit patribus tuis Abraham Isaac et Iacob et dederit tibi civitates magnas et optimas quas non aedificasti 11domos plenas cunctarum opum quas non extruxisti cisternas quas non fodisti vineta et oliveta quae non plantasti 12et comederis et saturatus fueris 13cave diligenter ne obliviscaris Domini qui eduxit te de terra Aegypti de domo servitutis Dominum Deum tuum timebis et ipsi servies ac per nomen illius iurabis 14non ibitis post deos alienos cunctarum gentium quae in circuitu vestro sunt 15quoniam Deus aemulator Dominus Deus tuus in medio tui nequando irascatur furor Domini Dei tui contra te et auferat te de superficie terrae 16non temptabis Dominum Deum tuum sicut temptasti in loco temptationis 17custodi praecepta Domini Dei tui ac testimonia et caerimonias quas praecepit tibi 18et fac quod placitum est et bonum in conspectu Domini ut bene sit tibi et ingressus possideas terram optimam de qua iuravit Dominus patribus tuis 19ut deleret omnes inimicos tuos coram te sicut locutus est 20cum interrogaverit te filius tuus cras dicens quid sibi volunt testimonia haec et caerimoniae atque iudicia quae praecepit Dominus Deus noster nobis 21dices ei servi eramus Pharaonis in Aegypto et eduxit nos Dominus de Aegypto in manu forti 22fecitque signa atque prodigia magna et pessima in Aegypto contra Pharaonem et omnem domum illius in conspectu nostro 23et eduxit nos inde ut introductis daret terram super qua iuravit patribus nostris 24praecepitque nobis Dominus ut faciamus omnia legitima haec et timeamus Dominum Deum nostrum et bene sit nobis cunctis diebus vitae nostrae sicut est hodie 25eritque nostri misericors si custodierimus et fecerimus omnia praecepta eius coram Domino Deo nostro sicut mandavit nobis

Chapter 7

1cum introduxerit te Dominus Deus tuus in terram quam possessurus ingredieris et deleverit gentes multas coram te Hettheum et Gergeseum et Amorreum Chananeum et Ferezeum et Eveum et Iebuseum septem gentes multo maioris numeri quam tu es et robustiores te 2tradideritque eas Dominus Deus tuus tibi percuties eas usque ad internicionem non inibis cum eis foedus nec misereberis earum 3neque sociabis cum eis coniugia filiam tuam non dabis filio eius nec filiam illius accipies filio tuo 4quia seducet filium tuum ne sequatur me et ut magis serviat diis alienis irasceturque furor Domini et delebit te cito 5quin potius haec facietis eis aras eorum subvertite confringite statuas lucosque succidite et sculptilia conburite 6quia populus sanctus es Domino Deo tuo te elegit Dominus Deus tuus ut sis ei populus peculiaris de cunctis populis qui sunt super terram 7non quia cunctas gentes numero vincebatis vobis iunctus est Dominus et elegit vos cum omnibus sitis populis pauciores 8sed quia dilexit vos Dominus et custodivit iuramentum quod iuravit patribus vestris eduxitque vos in manu forti et redemit de domo servitutis de manu Pharaonis regis Aegypti 9et scies quia Dominus Deus tuus ipse est Deus fortis et fidelis custodiens pactum et misericordiam diligentibus se et his qui custodiunt praecepta eius in mille generationes 10et reddens odientibus se statim ita ut disperdat eos et ultra non differat protinus eis restituens quod merentur 11custodi ergo praecepta et caerimonias atque iudicia quae ego mando tibi hodie ut facias 12si postquam audieris haec iudicia custodieris ea et feceris custodiet et Dominus Deus tuus tibi pactum et misericordiam quam iuravit patribus tuis 13et diliget te ac multiplicabit benedicetque fructui ventris tui et fructui terrae tuae frumento tuo atque vindemiae oleo et armentis gregibus ovium tuarum super terram pro qua iuravit patribus tuis ut daret eam tibi 14benedictus eris inter omnes populos non erit apud te sterilis utriusque sexus tam in hominibus quam in gregibus tuis 15auferet Dominus a te omnem languorem et infirmitates Aegypti pessimas quas novisti non inferet tibi sed cunctis hostibus tuis 16devorabis omnes populos quos Dominus Deus tuus daturus est tibi non parcet eis oculus tuus nec servies diis eorum ne sint in ruinam tui 17si dixeris in corde tuo plures sunt gentes istae quam ego quomodo potero delere eas 18noli metuere sed recordare quae fecerit Dominus Deus tuus Pharaoni et cunctis Aegyptiis 19plagas maximas quas viderunt oculi tui et signa atque portenta manumque robustam et extentum brachium ut educeret te Dominus Deus tuus sic faciet cunctis populis quos metuis 20insuper et crabrones mittet Dominus Deus tuus in eos donec deleat omnes atque disperdat qui te fugerint et latere potuerint 21non timebis eos quia Dominus Deus tuus in medio tui est Deus magnus et terribilis 22ipse consumet nationes has in conspectu tuo paulatim atque per partes non poteris delere eas pariter ne forte multiplicentur contra te bestiae terrae 23dabitque eos Dominus Deus tuus in conspectu tuo et interficiet illos donec penitus deleantur 24tradet reges eorum in manus tuas et disperdes nomina eorum sub caelo nullus poterit resistere tibi donec conteras eos 25sculptilia eorum igne conbures non concupisces argentum et aurum de quibus facta sunt neque adsumes ex eis tibi quicquam ne offendas propter ea quia abominatio est Domini Dei tui 26nec inferes quippiam ex idolo in domum tuam ne fias anathema sicut et illud est quasi spurcitiam detestaberis et velut inquinamentum ac sordes abominationi habebis quia anathema est

Chapter 8

1omne mandatum quod ego praecipio tibi hodie cave diligenter ut facias ut possitis vivere et multiplicemini ingressique possideatis terram pro qua iuravit Dominus patribus vestris 2et recordaberis cuncti itineris per quod adduxit te Dominus Deus tuus quadraginta annis per desertum ut adfligeret te atque temptaret et nota fierent quae in tuo animo versabantur utrum custodires mandata illius an non 3adflixit te penuria et dedit tibi cibum manna quem ignorabas tu et patres tui ut ostenderet tibi quod non in solo pane vivat homo sed in omni verbo quod egreditur ex ore Domini 4vestimentum tuum quo operiebaris nequaquam vetustate defecit et pes tuus non est subtritus en quadragesimus annus est 5ut recogites in corde tuo quia sicut erudit homo filium suum sic Dominus Deus tuus erudivit te 6ut custodias mandata Domini Dei tui et ambules in viis eius et timeas eum 7Dominus enim Deus tuus introducet te in terram bonam terram rivorum aquarumque et fontium in cuius campis et montibus erumpunt fluviorum abyssi 8terram frumenti hordei vinearum in qua ficus et mala granata et oliveta nascuntur terram olei ac mellis 9ubi absque ulla penuria comedes panem tuum et rerum omnium abundantia perfrueris cuius lapides ferrum sunt et de montibus eius aeris metalla fodiuntur 10ut cum comederis et satiatus fueris benedicas Domino Deo tuo pro terra optima quam dedit tibi 11observa et cave nequando obliviscaris Domini Dei tui et neglegas mandata eius atque iudicia et caerimonias quas ego praecipio tibi hodie 12ne postquam comederis et satiatus domos pulchras aedificaveris et habitaveris in eis 13habuerisque armenta et ovium greges argenti et auri cunctarumque rerum copiam 14elevetur cor tuum et non reminiscaris Domini Dei tui qui eduxit te de terra Aegypti de domo servitutis 15et ductor tuus fuit in solitudine magna atque terribili in qua erat serpens flatu adurens et scorpio ac dipsas et nullae omnino aquae qui eduxit rivos de petra durissima 16et cibavit te manna in solitudine quod nescierunt patres tui et postquam adflixit ac probavit ad extremum misertus est tui 17ne diceres in corde tuo fortitudo mea et robur manus meae haec mihi omnia praestiterunt 18sed recorderis Domini Dei tui quod ipse tibi vires praebuerit ut impleret pactum suum super quo iuravit patribus tuis sicut praesens indicat dies 19sin autem oblitus Domini Dei tui secutus fueris alienos deos coluerisque illos et adoraveris ecce nunc praedico tibi quod omnino dispereas 20sicut gentes quas delevit Dominus in introitu tuo ita et vos peribitis si inoboedientes fueritis voci Domini Dei vestri

Chapter 9

1audi Israhel tu transgredieris hodie Iordanem ut possideas nationes maximas et fortiores te civitates ingentes et ad caelum usque muratas 2populum magnum atque sublimem filios Enacim quos ipse vidisti et audisti quibus nullus potest ex adverso resistere 3scies ergo hodie quod Dominus Deus tuus ipse transibit ante te ignis devorans atque consumens qui conterat eos et deleat atque disperdat ante faciem tuam velociter sicut locutus est tibi 4ne dicas in corde tuo cum deleverit eos Dominus Deus tuus in conspectu tuo propter iustitiam meam introduxit me Dominus ut terram hanc possiderem cum propter impietates suas istae deletae sint nationes 5neque enim propter iustitias tuas et aequitatem cordis tui ingredieris ut possideas terras eorum sed quia illae egerunt impie te introeunte deletae sunt et ut conpleret verbum suum Dominus quod sub iuramento pollicitus est patribus tuis Abraham Isaac et Iacob 6scito igitur quod non propter iustitias tuas Dominus Deus tuus dederit tibi terram hanc optimam in possessionem cum durissimae cervicis sis populus 7memento et ne obliviscaris quomodo ad iracundiam provocaveris Dominum Deum tuum in solitudine ex eo die quo es egressus ex Aegypto usque ad locum istum semper adversum Dominum contendisti 8nam et in Horeb provocasti eum et iratus delere te voluit 9quando ascendi in montem ut acciperem tabulas lapideas tabulas pacti quod pepigit vobiscum Dominus et perseveravi in monte quadraginta diebus ac noctibus panem non comedens et aquam non bibens 10deditque mihi Dominus duas tabulas lapideas scriptas digito Dei et continentes omnia verba quae vobis in monte locutus est de medio ignis quando contio populi congregata est 11cumque transissent quadraginta dies et totidem noctes dedit mihi Dominus duas tabulas lapideas tabulas foederis 12dixitque mihi surge et descende hinc cito quia populus tuus quos eduxisti de Aegypto deseruerunt velociter viam quam demonstrasti eis feceruntque sibi conflatile 13rursumque ait Dominus ad me cerno quod populus iste durae cervicis sit 14dimitte me ut conteram eum et deleam nomen eius sub caelo et constituam te super gentem quae hac maior et fortior sit 15cumque de monte ardente descenderem et duas tabulas foederis utraque tenerem manu 16vidissemque vos peccasse Domino Deo vestro et fecisse vobis vitulum conflatilem ac deseruisse velociter viam eius quam vobis ostenderat 17proieci tabulas de manibus meis confregique eas in conspectu vestro 18et procidi ante Dominum sicut prius quadraginta diebus et noctibus panem non comedens et aquam non bibens propter omnia peccata vestra quae gessistis contra Dominum et eum ad iracundiam provocastis 19timui enim indignationem et iram illius qua adversum vos concitatus delere vos voluit et exaudivit me Dominus etiam hac vice 20adversum Aaron quoque vehementer iratus voluit eum conterere et pro illo similiter deprecatus sum 21peccatum autem vestrum quod feceratis id est vitulum arripiens igne conbusi et in frusta comminuens omninoque in pulverem redigens proieci in torrentem qui de monte descendit 22in Incendio quoque et in Temptatione et in sepulchris Concupiscentiae provocastis Dominum 23et quando misit vos de Cadesbarne dicens ascendite et possidete terram quam dedi vobis et contempsistis imperium Domini Dei vestri et non credidistis ei neque vocem eius audire voluistis 24sed semper fuistis rebelles a die qua nosse vos coepi 25et iacui coram Domino quadraginta diebus ac noctibus quibus eum suppliciter deprecabar ne deleret vos ut fuerat comminatus 26et orans dixi Domine Deus ne disperdas populum tuum et hereditatem tuam quam redemisti in magnitudine tua quos eduxisti de Aegypto in manu forti 27recordare servorum tuorum Abraham Isaac et Iacob ne aspicias duritiam populi huius et impietatem atque peccatum 28ne forte dicant habitatores terrae de qua eduxisti nos non poterat Dominus introducere eos in terram quam pollicitus est eis et oderat illos idcirco eduxit ut interficeret eos in solitudine 29qui sunt populus tuus et hereditas tua quos eduxisti in fortitudine tua magna et in brachio tuo extento

Chapter 10

1in tempore illo dixit Dominus ad me dola tibi duas tabulas lapideas sicut priores fuerunt et ascende ad me in montem faciesque arcam ligneam 2et scribam in tabulis verba quae fuerunt in his quas ante confregisti ponesque eas in arca 3feci igitur arcam de lignis setthim cumque dolassem duas tabulas lapideas instar priorum ascendi in montem habens eas in manibus 4scripsitque in tabulis iuxta id quod prius scripserat verba decem quae locutus est Dominus ad vos in monte de medio ignis quando populus congregatus est et dedit eas mihi 5reversusque de monte descendi et posui tabulas in arcam quam feceram quae hucusque ibi sunt sicut mihi praecepit Dominus 6filii autem Israhel castra moverunt ex Beroth filiorum Iacan in Musera ubi Aaron mortuus ac sepultus est pro quo sacerdotio functus est filius eius Eleazar 7inde venerunt in Gadgad de quo loco profecti castrametati sunt in Ietabatha in terra aquarum atque torrentium 8eo tempore separavit tribum Levi ut portaret arcam foederis Domini et staret coram eo in ministerio ac benediceret in nomine illius usque in praesentem diem 9quam ob rem non habuit Levi partem neque possessionem cum fratribus suis quia ipse Dominus possessio eius est sicut promisit ei Dominus Deus tuus 10ego autem steti in monte sicut prius quadraginta diebus ac noctibus exaudivitque me Dominus etiam hac vice et te perdere noluit 11dixitque mihi vade et praecede populum ut ingrediatur et possideat terram quam iuravi patribus eorum ut traderem eis 12et nunc Israhel quid Dominus Deus tuus petit a te nisi ut timeas Dominum Deum tuum et ambules in viis eius et diligas eum ac servias Domino Deo tuo in toto corde tuo et in tota anima tua 13custodiasque mandata Domini et caerimonias eius quas ego hodie praecipio ut bene sit tibi 14en Domini Dei tui caelum est et caelum caeli terra et omnia quae in ea sunt 15et tamen patribus tuis conglutinatus est Dominus et amavit eos elegitque semen eorum post eos id est vos de cunctis gentibus sicut hodie conprobatur 16circumcidite igitur praeputium cordis vestri et cervicem vestram ne induretis amplius 17quia Dominus Deus vester ipse est Deus deorum et Dominus dominantium Deus magnus et potens et terribilis qui personam non accipit nec munera 18facit iudicium pupillo et viduae amat peregrinum et dat ei victum atque vestitum 19et vos ergo amate peregrinos quia et ipsi fuistis advenae in terra Aegypti 20Dominum Deum tuum timebis et ei servies ipsi adherebis iurabisque in nomine illius 21ipse est laus tua et Deus tuus qui fecit tibi haec magnalia et terribilia quae viderunt oculi tui 22in septuaginta animabus descenderunt patres tui in Aegyptum et ecce nunc multiplicavit te Dominus Deus tuus sicut astra caeli

Chapter 11

1ama itaque Dominum Deum tuum et observa praecepta eius et caerimonias iudicia atque mandata omni tempore 2cognoscite hodie quae ignorant filii vestri qui non viderunt disciplinam Domini Dei vestri magnalia eius et robustam manum extentumque brachium 3signa et opera quae fecit in medio Aegypti Pharaoni regi et universae terrae eius 4omnique exercitui Aegyptiorum et equis ac curribus quomodo operuerint eos aquae Rubri maris cum vos persequerentur et deleverit eos Dominus usque in praesentem diem 5vobisque quae fecerit in solitudine donec veniretis ad hunc locum 6et Dathan atque Abiram filiis Heliab qui fuit filius Ruben quos aperto ore suo terra absorbuit cum domibus et tabernaculis et universa substantia eorum quam habebant in medio Israhelis 7oculi vestri viderunt omnia opera Domini magna quae fecit 8ut custodiatis universa mandata illius quae ego hodie praecipio vobis et possitis introire et possidere terram ad quam ingredimini 9multoque in ea vivatis tempore quam sub iuramento pollicitus est Dominus patribus vestris et semini eorum lacte et melle manantem 10terra enim ad quam ingredieris possidendam non est sicut terra Aegypti de qua existi ubi iacto semine in hortorum morem aquae ducuntur inriguae 11sed montuosa est et campestris de caelo expectans pluvias 12quam Dominus Deus tuus semper invisit et oculi illius in ea sunt a principio anni usque ad finem eius 13si ergo oboedieritis mandatis meis quae hodie praecipio vobis ut diligatis Dominum Deum vestrum et serviatis ei in toto corde vestro et in tota anima vestra 14dabo pluviam terrae vestrae temporivam et serotinam ut colligatis frumentum et vinum et oleum 15faenum ex agris ad pascenda iumenta et ut ipsi comedatis ac saturemini 16cavete ne forte decipiatur cor vestrum et recedatis a Domino serviatisque diis alienis et adoretis eos 17iratusque Dominus claudat caelum et pluviae non descendant nec terra det germen suum pereatisque velociter de terra optima quam Dominus daturus est vobis 18ponite haec verba mea in cordibus et in animis vestris et suspendite ea pro signo in manibus et inter vestros oculos conlocate 19docete filios vestros ut illa meditentur quando sederis in domo tua et ambulaveris in via et accubueris atque surrexeris 20scribes ea super postes et ianuas domus tuae 21ut multiplicentur dies tui et filiorum tuorum in terra quam iuravit Dominus patribus tuis ut daret eis quamdiu caelum inminet terrae 22si enim custodieritis mandata quae ego praecipio vobis et feceritis ea ut diligatis Dominum Deum vestrum et ambuletis in omnibus viis eius adherentes ei 23disperdet Dominus omnes gentes istas ante faciem vestram et possidebitis eas quae maiores et fortiores vobis sunt 24omnis locus quem calcaverit pes vester vester erit a deserto et Libano a flumine magno Eufraten usque ad mare occidentale erunt termini vestri 25nullus stabit contra vos terrorem vestrum et formidinem dabit Dominus Deus vester super omnem terram quam calcaturi estis sicut locutus est vobis 26en propono in conspectu vestro hodie benedictionem et maledictionem 27benedictionem si oboedieritis mandatis Domini Dei vestri quae ego praecipio vobis 28maledictionem si non audieritis mandata Domini Dei vestri sed recesseritis de via quam ego nunc ostendo vobis et ambulaveritis post deos alienos quos ignoratis 29cum introduxerit te Dominus Deus tuus in terram ad quam pergis habitandam pones benedictionem super montem Garizim maledictionem super montem Hebal 30qui sunt trans Iordanem post viam quae vergit ad solis occubitum in terra Chananei qui habitat in campestribus contra Galgalam quae est iuxta vallem tendentem et intrantem procul 31vos enim transibitis Iordanem ut possideatis terram quam Dominus Deus vester daturus est vobis et habeatis ac possideatis illam 32videte ergo ut impleatis caerimonias atque iudicia quae ego hodie ponam in conspectu vestro

Chapter 12

1haec sunt praecepta atque iudicia quae facere debetis in terra quam Dominus Deus patrum tuorum daturus est tibi ut possideas eam cunctis diebus quibus super humum gradieris 2subvertite omnia loca in quibus coluerunt gentes quas possessuri estis deos suos super montes excelsos et colles et subter omne lignum frondosum 3dissipate aras earum et confringite statuas lucos igne conburite et idola comminuite disperdite nomina eorum de locis illis 4non facietis ita Domino Deo vestro 5sed ad locum quem elegerit Dominus Deus vester de cunctis tribubus vestris ut ponat nomen suum ibi et habitet in eo venietis 6et offeretis in illo loco holocausta et victimas vestras decimas et primitias manuum vestrarum et vota atque donaria primogenita boum et ovium 7et comedetis ibi in conspectu Domini Dei vestri ac laetabimini in cunctis ad quae miseritis manum vos et domus vestrae in quibus benedixerit vobis Dominus Deus vester 8non facietis ibi quae nos hic facimus hodie singuli quod sibi rectum videtur 9neque enim usque in praesens tempus venistis ad requiem et possessionem quam Dominus Deus daturus est vobis 10transibitis Iordanem et habitabitis in terram quam Dominus Deus vester daturus est vobis ut requiescatis a cunctis hostibus per circuitum et absque ullo timore habitetis 11in loco quem elegerit Dominus Deus vester ut sit nomen eius in eo illuc omnia quae praecipio conferetis holocausta et hostias ac decimas et primitias manuum vestrarum et quicquid praecipuum est in muneribus quae vovistis Domino 12ibi epulabimini coram Domino Deo vestro vos filii ac filiae vestrae famuli et famulae atque Levites qui in vestris urbibus commorantur neque enim habet aliam partem et possessionem inter vos 13cave ne offeras holocausta tua in omni loco quem videris 14sed in eo quem elegerit Dominus in una tribuum tuarum offeres hostias et facies quaecumque praecipio tibi 15sin autem comedere volueris et te esus carnium delectarit occide et comede iuxta benedictionem Domini Dei tui quam dedit tibi in urbibus tuis sive inmundum fuerit hoc est maculatum et debile sive mundum hoc est integrum et sine macula quod offerri licet sicut capream et cervum comedes 16absque esu dumtaxat sanguinis quod super terram quasi aquam effundes 17non poteris comedere in oppidis tuis decimam frumenti et vini et olei tui primogenita armentorum et pecorum et omnia quae voveris et sponte offerre volueris et primitias manuum tuarum 18sed coram Domino Deo tuo comedes ea in loco quem elegerit Dominus Deus tuus tu et filius tuus ac filia servus et famula atque Levites qui manet in urbibus tuis et laetaberis et reficieris coram Domino Deo tuo in cunctis ad quae extenderis manum tuam 19cave ne derelinquas Leviten omni tempore quo versaris in terra 20quando dilataverit Dominus Deus tuus terminos tuos sicut locutus est tibi et volueris vesci carnibus quas desiderat anima tua 21locus autem quem elegerit Dominus Deus tuus ut sit nomen eius ibi si procul fuerit occides de armentis et pecoribus quae habueris sicut praecepi tibi et comedes in oppidis tuis ut tibi placet 22sicut comeditur caprea et cervus ita vesceris eis et mundus et inmundus in commune vescentur 23hoc solum cave ne sanguinem comedas sanguis enim eorum pro anima est et idcirco non debes animam comedere cum carnibus 24sed super terram fundes quasi aquam 25ut sit tibi bene et filiis tuis post te cum feceris quod placet in conspectu Domini 26quae autem sanctificaveris et voveris Domino tolles et venies ad locum quem elegerit Dominus 27et offeres oblationes tuas carnem et sanguinem super altare Domini Dei tui sanguinem hostiarum fundes in altari carnibus autem ipse vesceris 28observa et audi omnia quae ego praecipio tibi ut bene sit tibi et filiis tuis post te in sempiternum cum feceris quod bonum est et placitum in conspectu Domini Dei tui 29quando disperderit Dominus Deus tuus ante faciem tuam gentes ad quas ingredieris possidendas et possederis eas atque habitaveris in terra earum 30cave ne imiteris eas postquam te fuerint introeunte subversae et requiras caerimonias earum dicens sicut coluerunt gentes istae deos suos ita et ego colam 31non facies similiter Domino Deo tuo omnes enim abominationes quas aversatur Dominus fecerunt diis suis offerentes filios et filias et conburentes igne 32quod praecipio tibi hoc tantum facito Domino nec addas quicquam nec minuas

Chapter 13

1si surrexerit in medio tui prophetes aut qui somnium vidisse se dicat et praedixerit signum atque portentum 2et evenerit quod locutus est et dixerit tibi eamus et sequamur deos alienos quos ignoras et serviamus eis 3non audies verba prophetae illius aut somniatoris quia temptat vos Dominus Deus vester ut palam fiat utrum diligatis eum an non in toto corde et in tota anima vestra 4Dominum Deum vestrum sequimini et ipsum timete mandata illius custodite et audite vocem eius ipsi servietis et ipsi adherebitis 5propheta autem ille aut fictor somniorum interficietur quia locutus est ut vos averteret a Domino Deo vestro qui eduxit vos de terra Aegypti et redemit de domo servitutis ut errare te faceret de via quam tibi praecepit Dominus Deus tuus et auferes malum de medio tui 6si tibi voluerit persuadere frater tuus filius matris tuae aut filius tuus vel filia sive uxor quae est in sinu tuo aut amicus quem diligis ut animam tuam clam dicens eamus et serviamus diis alienis quos ignoras tu et patres tui 7cunctarum in circuitu gentium quae iuxta vel procul sunt ab initio usque ad finem terrae 8non adquiescas ei nec audias neque parcat ei oculus tuus ut miserearis et occultes eum 9sed statim interficies sit primum manus tua super eum et post te omnis populus mittat manum 10lapidibus obrutus necabitur quia voluit te abstrahere a Domino Deo tuo qui eduxit te de terra Aegypti de domo servitutis 11ut omnis Israhel audiens timeat et nequaquam ultra faciat quippiam huius rei simile 12si audieris in una urbium tuarum quas Dominus Deus tuus dabit tibi ad habitandum dicentes aliquos 13egressi sunt filii Belial de medio tui et averterunt habitatores urbis tuae atque dixerunt eamus et serviamus diis alienis quos ignoratis 14quaere sollicite et diligenter rei veritate perspecta si inveneris certum esse quod dicitur et abominationem hanc opere perpetratam 15statim percuties habitatores urbis illius in ore gladii et delebis eam omniaque quae in illa sunt usque ad pecora 16quicquid etiam supellectilis fuerit congregabis in medium platearum eius et cum ipsa civitate succendes ita ut universa consumas Domino Deo tuo et sit tumulus sempiternus non aedificabitur amplius 17et non adherebit de illo anathemate quicquam in manu tua ut avertatur Dominus ab ira furoris sui et misereatur tui multiplicetque te sicut iuravit patribus tuis 18quando audieris vocem Domini Dei tui custodiens omnia praecepta eius quae ego praecipio tibi hodie ut facias quod placitum est in conspectu Domini Dei tui

Chapter 14

1filii estote Domini Dei vestri non vos incidetis nec facietis calvitium super mortuo 2quoniam populus sanctus es Domino Deo tuo et te elegit ut sis ei in populum peculiarem de cunctis gentibus quae sunt super terram 3ne comedatis quae inmunda sunt 4hoc est animal quod comedere debetis bovem et ovem et capram 5cervum capream bubalum tragelaphum pygargon orygem camelopardalum 6omne animal quod in duas partes ungulam findit et ruminat comedetis 7de his autem quae ruminant et ungulam non findunt haec comedere non debetis camelum leporem choerogyllium quia ruminant et non dividunt ungulam inmunda erunt vobis 8sus quoque quoniam dividit ungulam et non ruminat inmunda erit carnibus eorum non vescemini et cadavera non tangetis 9haec comedetis ex omnibus quae morantur in aquis quae habent pinnulas et squamas comedite 10quae absque pinnulis et squamis sunt ne comedatis quia inmunda sunt 11omnes aves mundas comedite 12inmundas ne comedatis aquilam scilicet et grypem et alietum 13ixon et vulturem ac milvum iuxta genus suum 14et omne corvini generis 15strutionem ac noctuam et larum atque accipitrem iuxta genus suum 16herodium et cycnum et ibin 17ac mergulum porphirionem et nycticoracem 18onocrotalum et charadrium singula in genere suo upupam quoque et vespertilionem 19et omne quod reptat et pinnulas habet inmundum erit nec comedetur 20omne quod mundum est comedite 21quicquid morticinum est ne vescamini ex eo peregrino qui intra portas tuas est da ut comedat aut vende ei quia tu populus sanctus Domini Dei tui es non coques hedum in lacte matris suae 22decimam partem separabis de cunctis frugibus tuis quae nascuntur in terra per annos singulos 23et comedes in conspectu Domini Dei tui in loco quem elegerit ut in eo nomen illius invocetur decimam frumenti tui et vini et olei et primogenita de armentis et ovibus tuis ut discas timere Dominum Deum tuum omni tempore 24cum autem longior fuerit via et locus quem elegerit Dominus Deus tuus tibique benedixerit nec potueris ad eum haec cuncta portare 25vendes omnia et in pretium rediges portabisque manu tua et proficisceris ad locum quem elegerit Dominus Deus tuus 26et emes ex eadem pecunia quicquid tibi placuerit sive ex armentis sive ex ovibus vinum quoque et siceram et omne quod desiderat anima tua et comedes coram Domino Deo tuo et epulaberis tu et domus tua 27et Levita qui intra portas tuas est cave ne derelinquas eum quia non habet aliam partem in possessione tua 28anno tertio separabis aliam decimam ex omnibus quae nascuntur tibi eo tempore et repones intra ianuas tuas 29venietque Levites qui aliam non habet partem nec possessionem tecum et peregrinus et pupillus ac vidua qui intra portas tuas sunt et comedent et saturabuntur ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in cunctis operibus manuum tuarum quae feceris

Chapter 15

1septimo anno facies remissionem 2quae hoc ordine celebrabitur cui debetur aliquid ab amico vel proximo ac fratre suo repetere non poterit quia annus remissionis est Domini 3a peregrino et advena exiges civem et propinquum repetendi non habes potestatem 4et omnino indigens et mendicus non erit inter vos ut benedicat tibi Dominus in terra quam traditurus est tibi in possessionem 5si tamen audieris vocem Domini Dei tui et custodieris universa quae iussit et quae ego hodie praecipio tibi benedicet tibi ut pollicitus est 6fenerabis gentibus multis et ipse a nullo accipies mutuum dominaberis nationibus plurimis et tui nemo dominabitur 7si unus de fratribus tuis qui morantur intra portas civitatis tuae in terra quam Dominus Deus tuus daturus est tibi ad paupertatem venerit non obdurabis cor tuum nec contrahes manum 8sed aperies eam pauperi et dabis mutuum quod eum indigere perspexeris 9cave ne forte subripiat tibi impia cogitatio et dicas in corde tuo adpropinquat septimus annus remissionis et avertas oculos a paupere fratre tuo nolens ei quod postulat mutuum commodare ne clamet contra te ad Dominum et fiat tibi in peccatum 10sed dabis ei nec ages quippiam callide in eius necessitatibus sublevandis ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in omni tempore et in cunctis ad quae manum miseris 11non deerunt pauperes in terra habitationis tuae idcirco ego praecipio tibi ut aperias manum fratri tuo egeno et pauperi qui tecum versatur in terra 12cum tibi venditus fuerit frater tuus hebraeus aut hebraea et sex annis servierit tibi in septimo anno dimittes eum liberum 13et quem libertate donaveris nequaquam vacuum abire patieris 14sed dabis viaticum de gregibus et de area et torculari tuo quibus Dominus Deus tuus benedixerit tibi 15memento quod et ipse servieris in terra Aegypti et liberaverit te Dominus Deus tuus et idcirco ego nunc praecipiam tibi 16sin autem dixerit nolo egredi eo quod diligat te et domum tuam et bene sibi apud te esse sentiat 17adsumes subulam et perforabis aurem eius in ianua domus tuae et serviet tibi usque in aeternum ancillae quoque similiter facies 18non avertes ab eis oculos tuos quando dimiseris eos liberos quoniam iuxta mercedem mercennarii per sex annos servivit tibi ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in cunctis operibus quae agis 19de primogenitis quae nascuntur in armentis et ovibus tuis quicquid sexus est masculini sanctificabis Domino Deo tuo non operaberis in primogenito bovis et non tondebis primogenita ovium 20in conspectu Domini Dei tui comedes ea per annos singulos in loco quem elegerit Dominus tu et domus tua 21sin autem habuerit maculam et vel claudum fuerit vel caecum aut in aliqua parte deforme vel debile non immolabitur Domino Deo tuo 22sed intra portas urbis tuae comedes illud tam mundus quam inmundus similiter vescentur eis quasi caprea et cervo 23hoc solum observabis ut sanguinem eorum non comedas sed effundas in terram quasi aquam

Chapter 16

1observa mensem novarum frugum et verni primum temporis ut facias phase Domino Deo tuo quoniam in isto mense eduxit te Dominus Deus tuus de Aegypto nocte 2immolabisque phase Domino Deo tuo de ovibus et de bubus in loco quem elegerit Dominus Deus tuus ut habitet nomen eius ibi 3non comedes in eo panem fermentatum septem diebus comedes absque fermento adflictionis panem quoniam in pavore egressus es de Aegypto ut memineris diei egressionis tuae de Aegypto omnibus diebus vitae tuae 4non apparebit fermentum in omnibus terminis tuis septem diebus et non manebit de carnibus eius quod immolatum est vesperi in die primo mane 5non poteris immolare phase in qualibet urbium tuarum quas Dominus Deus tuus daturus est tibi 6sed in loco quem elegerit Dominus Deus tuus ut habitet nomen eius ibi immolabis phase vesperi ad solis occasum quando egressus es de Aegypto 7et coques et comedes in loco quem elegerit Dominus Deus tuus maneque consurgens vades in tabernacula tua 8sex diebus comedes azyma et in die septimo quia collecta est Domini Dei tui non facies opus 9septem ebdomadas numerabis tibi ab ea die qua falcem in segetem miseris 10et celebrabis diem festum ebdomadarum Domino Deo tuo oblationem spontaneam manus tuae quam offeres iuxta benedictionem Domini Dei tui 11et epulaberis coram Domino Deo tuo tu et filius tuus et filia tua et servus tuus et ancilla et Levites qui est intra portas tuas et advena ac pupillus et vidua qui morantur vobiscum in loco quem elegerit Dominus Deus tuus ut habitet nomen eius ibi 12et recordaberis quoniam servus fueris in Aegypto custodiesque ac facies quae praecepta sunt 13sollemnitatem quoque tabernaculorum celebrabis per septem dies quando collegeris de area et torculari fruges tuas 14et epulaberis in festivitate tua tu et filius tuus et filia et servus tuus et ancilla Levites quoque et advena et pupillus ac vidua qui intra portas tuas sunt 15septem diebus Domino Deo tuo festa celebrabis in loco quem elegerit Dominus benedicetque tibi Dominus Deus tuus in cunctis frugibus tuis et in omni opere manuum tuarum erisque in laetitia 16tribus vicibus per annum apparebit omne masculinum tuum in conspectu Domini Dei tui in loco quem elegerit in sollemnitate azymorum et in sollemnitate ebdomadarum et in sollemnitate tabernaculorum non apparebit ante Dominum vacuus 17sed offeret unusquisque secundum quod habuerit iuxta benedictionem Domini Dei sui quam dederit ei 18iudices et magistros constitues in omnibus portis tuis quas Dominus Deus tuus dederit tibi per singulas tribus tuas ut iudicent populum iusto iudicio 19nec in alteram partem declinent non accipies personam nec munera quia munera excaecant oculos sapientium et mutant verba iustorum 20iuste quod iustum est persequeris ut vivas et possideas terram quam Dominus Deus tuus dederit tibi 21non plantabis lucum et omnem arborem iuxta altare Domini Dei tui 22nec facies tibi atque constitues statuam quae odit Dominus Deus tuus

Chapter 17

1non immolabis Domino Deo tuo bovem et ovem in quo est macula aut quippiam vitii quia abominatio est Domini Dei tui 2cum repperti fuerint apud te intra unam portarum tuarum quas Dominus Deus tuus dabit tibi vir aut mulier qui faciant malum in conspectu Domini Dei tui et transgrediantur pactum illius 3ut vadant et serviant diis alienis et adorent eos solem et lunam et omnem militiam caeli quae non praecepi 4et hoc tibi fuerit nuntiatum audiensque inquisieris diligenter et verum esse reppereris et abominatio facta est in Israhel 5educes virum ac mulierem qui rem sceleratissimam perpetrarunt ad portas civitatis tuae et lapidibus obruentur 6in ore duorum aut trium testium peribit qui interficietur nemo occidatur uno contra se dicente testimonium 7manus testium prima interficiet eum et manus reliqui populi extrema mittetur ut auferas malum de medio tui 8si difficile et ambiguum apud te iudicium esse perspexeris inter sanguinem et sanguinem causam et causam lepram et non lepram et iudicum intra portas tuas videris verba variari surge et ascende ad locum quem elegerit Dominus Deus tuus 9veniesque ad sacerdotes levitici generis et ad iudicem qui fuerit illo tempore quaeresque ab eis qui indicabunt tibi iudicii veritatem 10et facies quodcumque dixerint qui praesunt loco quem elegerit Dominus et docuerint te 11iuxta legem eius sequeris sententiam eorum nec declinabis ad dextram vel ad sinistram 12qui autem superbierit nolens oboedire sacerdotis imperio qui eo tempore ministrat Domino Deo tuo et decreto iudicis morietur homo ille et auferes malum de Israhel 13cunctusque populus audiens timebit ut nullus deinceps intumescat superbia 14cum ingressus fueris terram quam Dominus Deus tuus dabit tibi et possederis eam habitaverisque in illa et dixeris constituam super me regem sicut habent omnes per circuitum nationes 15eum constitues quem Dominus Deus tuus elegerit de numero fratrum tuorum non poteris alterius gentis hominem regem facere qui non sit frater tuus 16cumque fuerit constitutus non multiplicabit sibi equos nec reducet populum in Aegyptum equitatus numero sublevatus praesertim cum Dominus praeceperit vobis ut nequaquam amplius per eandem viam revertamini 17non habebit uxores plurimas quae inliciant animum eius neque argenti et auri inmensa pondera 18postquam autem sederit in solio regni sui describet sibi deuteronomium legis huius in volumine accipiens exemplar a sacerdotibus leviticae tribus 19et habebit secum legetque illud omnibus diebus vitae suae ut discat timere Dominum Deum suum et custodire verba et caerimonias eius quae lege praecepta sunt 20nec elevetur cor eius in superbiam super fratres suos neque declinet in partem dextram vel sinistram ut longo tempore regnet ipse et filii eius super Israhel

Chapter 18

1non habebunt sacerdotes et Levitae et omnes qui de eadem tribu sunt partem et hereditatem cum reliquo Israhel quia sacrificia Domini et oblationes eius comedent 2et nihil aliud accipient de possessione fratrum suorum Dominus enim ipse est hereditas eorum sicut locutus est illis 3hoc erit iudicium sacerdotum a populo et ab his qui offerunt victimas sive bovem sive ovem immolaverint dabunt sacerdoti armum ac ventriculum 4primitias frumenti vini et olei et lanarum partem ex ovium tonsione 5ipsum enim elegit Dominus Deus tuus de cunctis tribubus tuis ut stet et ministret nomini Domini ipse et filii eius in sempiternum 6si exierit Levites de una urbium tuarum ex omni Israhel in qua habitat et voluerit venire desiderans locum quem elegerit Dominus 7ministrabit in nomine Dei sui sicut omnes fratres eius Levitae qui stabunt eo tempore coram Domino 8partem ciborum eandem accipiet quam et ceteri excepto eo quod in urbe sua ex paterna ei successione debetur 9quando ingressus fueris terram quam Dominus Deus tuus dabit tibi cave ne imitari velis abominationes illarum gentium 10nec inveniatur in te qui lustret filium suum aut filiam ducens per ignem aut qui ariolos sciscitetur et observet somnia atque auguria ne sit maleficus 11ne incantator ne pythones consulat ne divinos et quaerat a mortuis veritatem 12omnia enim haec abominatur Dominus et propter istiusmodi scelera delebit eos in introitu tuo 13perfectus eris et absque macula cum Domino Deo tuo 14gentes istae quarum possidebis terram augures et divinos audiunt tu autem a Domino Deo tuo aliter institutus es 15prophetam de gente tua et de fratribus tuis sicut me suscitabit tibi Dominus Deus tuus ipsum audies 16ut petisti a Domino Deo tuo in Horeb quando contio congregata est atque dixisti ultra non audiam vocem Domini Dei mei et ignem hunc maximum amplius non videbo ne moriar 17et ait Dominus mihi bene omnia sunt locuti 18prophetam suscitabo eis de medio fratrum suorum similem tui et ponam verba mea in ore eius loqueturque ad eos omnia quae praecepero illi 19qui autem verba eius quae loquetur in nomine meo audire noluerit ego ultor existam 20propheta autem qui arrogantia depravatus voluerit loqui in nomine meo quae ego non praecepi illi ut diceret aut ex nomine alienorum deorum interficietur 21quod si tacita cogitatione responderis quomodo possum intellegere verbum quod non est locutus Dominus 22hoc habebis signum quod in nomine Domini propheta ille praedixerit et non evenerit hoc Dominus non locutus est sed per tumorem animi sui propheta confinxit et idcirco non timebis eum

Chapter 19

1cum disperderit Dominus Deus tuus gentes quarum tibi traditurus est terram et possederis eam habitaverisque in urbibus eius et in aedibus 2tres civitates separabis tibi in medio terrae quam Dominus Deus tuus dabit tibi in possessionem 3sternens diligenter viam et in tres aequaliter partes totam terrae tuae provinciam divides ut habeat e vicino qui propter homicidium profugus est quo possit evadere 4haec erit lex homicidae fugientis cuius vita servanda est qui percusserit proximum suum nesciens et qui heri et nudius tertius nullum contra eum habuisse odium conprobatur 5sed abisse simpliciter cum eo in silvam ad ligna caedenda et in succisione lignorum securis fugerit manu ferrumque lapsum de manubrio amicum eius percusserit et occiderit hic ad unam supradictarum urbium confugiet et vivet 6ne forsitan proximus eius cuius effusus est sanguis dolore stimulatus persequatur et adprehendat eum si longior via fuerit et percutiat animam eius qui non est reus mortis quia nullum contra eum qui occisus est odium prius habuisse monstratur 7idcirco praecipio tibi ut tres civitates aequalis inter se spatii dividas 8cum autem dilataverit Dominus Deus tuus terminos tuos sicut iuravit patribus tuis et dederit tibi cunctam terram quam eis pollicitus est 9si tamen custodieris mandata eius et feceris quae hodie praecipio tibi ut diligas Dominum Deum tuum et ambules in viis eius omni tempore addes tibi tres alias civitates et supradictarum trium urbium numerum duplicabis 10ut non effundatur sanguis innoxius in medio terrae quam Dominus Deus tuus dabit tibi possidendam nec sis sanguinis reus 11si quis autem odio habens proximum suum insidiatus fuerit vitae eius surgensque percusserit illum et mortuus fuerit fugeritque ad unam de supradictis urbibus 12mittent seniores civitatis illius et arripient eum de loco effugii tradentque in manu proximi cuius sanguis effusus est et morietur 13nec misereberis eius et auferes innoxium sanguinem de Israhel ut bene sit tibi 14non adsumes et transferes terminos proximi tui quos fixerunt priores in possessione tua quam Dominus Deus tuus dabit tibi in terra quam acceperis possidendam 15non stabit testis unus contra aliquem quicquid illud peccati et facinoris fuerit sed in ore duorum aut trium testium stabit omne verbum 16si steterit testis mendax contra hominem accusans eum praevaricationis 17stabunt ambo quorum causa est ante Dominum in conspectu sacerdotum et iudicum qui fuerint in diebus illis 18cumque diligentissime perscrutantes invenerint falsum testem dixisse contra fratrem suum mendacium 19reddent ei sicut fratri suo facere cogitavit et auferes malum de medio tui 20ut audientes ceteri timorem habeant et nequaquam talia audeant facere 21non misereberis eius sed animam pro anima oculum pro oculo dentem pro dente manum pro manu pedem pro pede exiges

Chapter 20

1si exieris ad bellum contra hostes tuos et videris equitatum et currus et maiorem quam tu habes adversarii exercitus multitudinem non timebis eos quia Dominus Deus tuus tecum est qui eduxit te de terra Aegypti 2adpropinquante autem iam proelio stabit sacerdos ante aciem et sic loquetur ad populum 3audi Israhel vos hodie contra inimicos vestros pugnam committitis non pertimescat cor vestrum nolite metuere nolite cedere nec formidetis eos 4quia Dominus Deus vester in medio vestri est et pro vobis contra adversarios dimicabit ut eruat vos de periculo 5duces quoque per singulas turmas audiente exercitu proclamabunt quis est homo qui aedificavit domum novam et non dedicavit eam vadat et revertatur in domum suam ne forte moriatur in bello et alius dedicet illam 6quis est homo qui plantavit vineam et necdum eam fecit esse communem et de qua vesci omnibus liceat vadat et revertatur in domum suam ne forte moriatur in bello et alius homo eius fungatur officio 7quis est homo qui despondit uxorem et non accepit eam vadat et revertatur in domum suam ne forte moriatur in bello et alius homo accipiat eam 8his dictis addent reliqua et loquentur ad populum quis est homo formidolosus et corde pavido vadat et revertatur in domum suam ne pavere faciat corda fratrum suorum sicut ipse timore perterritus est 9cumque siluerint exercitus duces et finem loquendi fecerint unusquisque suos ad bellandum cuneos praeparabit 10si quando accesseris ad expugnandam civitatem offeres ei primum pacem 11si receperit et aperuerit tibi portas cunctus populus qui in ea est salvabitur et serviet tibi sub tributo 12sin autem foedus inire noluerint et receperint contra te bellum obpugnabis eam 13cumque tradiderit Dominus Deus tuus illam in manu tua percuties omne quod in ea generis masculini est in ore gladii 14absque mulieribus et infantibus iumentis et ceteris quae in civitate sunt omnem praedam exercitui divides et comedes de spoliis hostium tuorum quae Dominus Deus tuus dederit tibi 15sic facies cunctis civitatibus quae a te procul valde sunt et non sunt de his urbibus quas in possessionem accepturus es 16de his autem civitatibus quae dabuntur tibi nullum omnino permittes vivere 17sed interficies in ore gladii Hettheum videlicet et Amorreum et Chananeum Ferezeum et Eveum et Iebuseum sicut praecepit tibi Dominus Deus tuus 18ne forte doceant vos facere cunctas abominationes quas ipsi operati sunt diis suis et peccetis in Dominum Deum vestrum 19quando obsederis civitatem multo tempore et munitionibus circumdederis ut expugnes eam non succides arbores de quibus vesci potest nec securibus per circuitum debes vastare regionem quoniam lignum est et non homo nec potest bellantium contra te augere numerum 20si qua autem ligna non sunt pomifera sed agrestia et in ceteros apta usus succide et extrue machinas donec capias civitatem quae contra te dimicat

Chapter 21

1quando inventum fuerit in terra quam Dominus Deus tuus daturus est tibi hominis cadaver occisi et ignoratur caedis reus 2egredientur maiores natu et iudices tui et metientur a loco cadaveris singularum per circuitum spatia civitatum 3et quam viciniorem ceteris esse perspexerint seniores civitatis eius tollent vitulam de armento quae non traxit iugum nec terram scidit vomere 4et ducent eam ad vallem asperam atque saxosam quae numquam arata est nec sementem recepit et caedent in ea cervices vitulae 5accedentque sacerdotes filii Levi quos elegerit Dominus Deus tuus ut ministrent ei et benedicant in nomine eius et ad verbum eorum omne negotium et quicquid mundum vel inmundum est iudicetur 6et maiores natu civitatis illius ad interfectum lavabuntque manus suas super vitulam quae in valle percussa est 7et dicent manus nostrae non effuderunt hunc sanguinem nec oculi viderunt 8propitius esto populo tuo Israhel quem redemisti Domine et non reputes sanguinem innocentem in medio populi tui Israhel et auferetur ab eis reatus sanguinis 9tu autem alienus eris ab innocentis cruore qui fusus est cum feceris quod praecepit Dominus 10si egressus fueris ad pugnam contra inimicos tuos et tradiderit eos Dominus Deus tuus in manu tua captivosque duxeris 11et videris in numero captivorum mulierem pulchram et adamaveris eam voluerisque habere uxorem 12introduces in domum tuam quae radet caesariem et circumcidet ungues 13et deponet vestem in qua capta est sedensque in domo tua flebit patrem et matrem suam uno mense et postea intrabis ad eam dormiesque cum illa et erit uxor tua 14sin autem postea non sederit animo tuo dimittes eam liberam nec vendere poteris pecunia nec opprimere per potentiam quia humiliasti eam 15si habuerit homo uxores duas unam dilectam et alteram odiosam genuerintque ex eo liberos et fuerit filius odiosae primogenitus 16volueritque substantiam inter filios suos dividere non poterit filium dilectae facere primogenitum et praeferre filio odiosae 17sed filium odiosae agnoscet primogenitum dabitque ei de his quae habuerit cuncta duplicia iste est enim principium liberorum eius et huic debentur primogenita 18si genuerit homo filium contumacem et protervum qui non audiat patris aut matris imperium et coercitus oboedire contempserit 19adprehendent eum et ducent ad seniores civitatis illius et ad portam iudicii 20dicentque ad eos filius noster iste protervus et contumax est monita nostra audire contemnit comesationibus vacat et luxuriae atque conviviis 21lapidibus eum obruet populus civitatis et morietur ut auferatis malum de medio vestri et universus Israhel audiens pertimescat 22quando peccaverit homo quod morte plectendum est et adiudicatus morti adpensus fuerit in patibulo 23non permanebit cadaver eius in ligno sed in eadem die sepelietur quia maledictus a Deo est qui pendet in ligno et nequaquam contaminabis terram tuam quam Dominus Deus tuus dederit tibi in possessionem

Chapter 22

1non videbis bovem fratris tui aut ovem errantem et praeteribis sed reduces fratri tuo 2etiam si non est propinquus tuus frater nec nosti eum duces in domum tuam et erunt apud te quamdiu quaerat ea frater tuus et recipiat 3similiter facies de asino et de vestimento et de omni re fratris tui quae perierit si inveneris eam ne neglegas quasi alienam 4si videris asinum fratris tui aut bovem cecidisse in via non despicies sed sublevabis cum eo 5non induetur mulier veste virili nec vir utetur veste feminea abominabilis enim apud Deum est qui facit haec 6si ambulans per viam in arbore vel in terra nidum avis inveneris et matrem pullis vel ovis desuper incubantem non tenebis eam cum filiis 7sed abire patieris captos tenens filios ut bene sit tibi et longo vivas tempore 8cum aedificaveris domum novam facies murum tecti per circuitum ne effundatur sanguis in domo tua et sis reus labente alio et in praeceps ruente 9non seres vineam tuam altero semine ne et sementis quam sevisti et quae nascuntur ex vinea pariter sanctificentur 10non arabis in bove simul et asino 11non indueris vestimento quod ex lana linoque contextum est 12funiculos in fimbriis facies per quattuor angulos pallii tui quo operieris 13si duxerit vir uxorem et postea eam odio habuerit 14quaesieritque occasiones quibus dimittat eam obiciens ei nomen pessimum et dixerit uxorem hanc accepi et ingressus ad eam non inveni virginem 15tollent eam pater et mater eius et ferent secum signa virginitatis eius ad seniores urbis qui in porta sunt 16et dicet pater filiam meam dedi huic uxorem quam quia odit 17inponet ei nomen pessimum ut dicat non inveni filiam tuam virginem et ecce haec sunt signa virginitatis filiae meae expandent vestimentum coram senibus civitatis 18adprehendentque senes urbis illius virum et verberabunt illum 19condemnantes insuper centum siclis argenti quos dabit patri puellae quoniam diffamavit nomen pessimum super virginem Israhel habebitque eam uxorem et non poterit dimittere omni tempore vitae suae 20quod si verum est quod obicit et non est in puella inventa virginitas 21eicient eam extra fores domus patris sui et lapidibus obruent viri civitatis eius et morietur quoniam fecit nefas in Israhel ut fornicaretur in domo patris sui et auferes malum de medio tui 22si dormierit vir cum uxore alterius uterque morientur id est adulter et adultera et auferes malum de Israhel 23si puellam virginem desponderit vir et invenerit eam aliquis in civitate et concubuerit cum illa 24educes utrumque ad portam civitatis illius et lapidibus obruentur puella quia non clamavit cum esset in civitate vir quia humiliavit uxorem proximi sui et auferes malum de medio tui 25sin autem in agro reppererit vir puellam quae desponsata est et adprehendens concubuerit cum illa ipse morietur solus 26puella nihil patietur nec est rea mortis quoniam sicut latro consurgit contra fratrem suum et occidit animam eius ita et puella perpessa est 27sola erat in agro clamavit et nullus adfuit qui liberaret eam 28si invenerit vir puellam virginem quae non habet sponsum et adprehendens concubuerit cum ea et res ad iudicium venerit 29dabit qui dormivit cum ea patri puellae quinquaginta siclos argenti et habebit eam uxorem quia humiliavit illam non poterit dimittere cunctis diebus vitae suae 30non accipiet homo uxorem patris sui nec revelabit operimentum eius

Chapter 23

1non intrabit eunuchus adtritis vel amputatis testiculis et absciso veretro ecclesiam Domini 2non ingredietur mamzer hoc est de scorto natus in ecclesiam Domini usque ad decimam generationem 3Ammanites et Moabites etiam post decimam generationem non intrabunt ecclesiam Domini in aeternum 4quia noluerunt vobis occurrere cum pane et aqua in via quando egressi estis de Aegypto et quia conduxerunt contra te Balaam filium Beor de Mesopotamiam Syriae ut malediceret tibi 5et noluit Dominus Deus tuus audire Balaam vertitque maledictionem eius in benedictionem tuam eo quod diligeret te 6non facies cum eis pacem nec quaeres eis bona cunctis diebus vitae tuae in sempiternum 7non abominaberis Idumeum quia frater tuus est nec Aegyptium quia advena fuisti in terra eius 8qui nati fuerint ex eis tertia generatione intrabunt ecclesiam Domini 9quando egressus fueris adversus hostes tuos in pugnam custodies te ab omni re mala 10si fuerit inter vos homo qui nocturno pollutus sit somnio egredietur extra castra 11et non revertetur priusquam ad vesperam lavetur aqua et post solis occasum regredietur in castra 12habebis locum extra castra ad quem egrediaris ad requisita naturae 13gerens paxillum in balteo cumque sederis fodies per circuitum et egesta humo operies 14quo relevatus es Dominus enim Deus tuus ambulat in medio castrorum ut eruat te et tradat tibi inimicos tuos ut sint castra tua sancta et nihil in eis appareat foeditatis nec derelinquat te 15non trades servum domino suo qui ad te confugerit 16habitabit tecum in loco qui ei placuerit et in una urbium tuarum requiescet nec contristes eum 17non erit meretrix de filiabus Israhel neque scortator de filiis Israhel 18non offeres mercedem prostibuli nec pretium canis in domum Domini Dei tui quicquid illud est quod voverint quia abominatio est utrumque apud Dominum Deum tuum 19non fenerabis fratri tuo ad usuram pecuniam nec fruges nec quamlibet aliam rem 20sed alieno fratri autem tuo absque usura id quod indiget commodabis ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in omni opere tuo in terra ad quam ingredieris possidendam 21cum voveris votum Domino Deo tuo non tardabis reddere quia requiret illud Dominus Deus tuus et si moratus fueris reputabit tibi in peccatum 22si nolueris polliceri absque peccato eris 23quod autem semel egressum est de labiis tuis observabis et facies sicut promisisti Domino Deo tuo et propria voluntate et ore tuo locutus es 24ingressus vineam proximi tui comede uvas quantum tibi placuerit foras autem ne efferas tecum 25si intraveris in segetem amici tui franges spicas et manu conteres falce autem non metes

Chapter 24

1si acceperit homo uxorem et habuerit eam et non invenerit gratiam ante oculos eius propter aliquam foeditatem scribet libellum repudii et dabit in manu illius et dimittet eam de domo sua 2cumque egressa alterum maritum duxerit 3et ille quoque oderit eam dederitque ei libellum repudii et dimiserit de domo sua vel certe mortuus fuerit 4non poterit prior maritus recipere eam in uxorem quia polluta est et abominabilis facta est coram Domino ne peccare facias terram tuam quam Dominus Deus tuus tibi tradiderit possidendam 5cum acceperit homo nuper uxorem non procedet ad bellum nec ei quippiam necessitatis iniungetur publicae sed vacabit absque culpa domui suae ut uno anno laetetur cum uxore sua 6non accipies loco pignoris inferiorem et superiorem molam quia animam suam adposuit tibi 7si deprehensus fuerit homo sollicitans fratrem suum de filiis Israhel et vendito eo accipiens pretium interficietur et auferes malum de medio tui 8observa diligenter ne incurras in plagam leprae sed facies quaecumque docuerint te sacerdotes levitici generis iuxta id quod praecepi eis et imple sollicite 9mementote quae fecerit Dominus Deus vester Mariae in via cum egrederemini de Aegypto 10cum repetes a proximo tuo rem aliquam quam debet tibi non ingredieris domum eius ut pignus auferas 11sed stabis foris et ille tibi proferet quod habuerit 12sin autem pauper est non pernoctabit apud te pignus 13sed statim reddes ei ante solis occasum ut dormiens in vestimento suo benedicat tibi et habeas iustitiam coram Domino Deo tuo 14non negabis mercedem indigentis et pauperis fratris tui sive advenae qui tecum moratur in terra et intra portas tuas est 15sed eadem die reddes ei pretium laboris sui ante solis occasum quia pauper est et ex eo sustentat animam suam ne clamet contra te ad Dominum et reputetur tibi in peccatum 16non occidentur patres pro filiis nec filii pro patribus sed unusquisque pro suo peccato morietur 17non pervertes iudicium advenae et pupilli nec auferes pignoris loco viduae vestimentum 18memento quod servieris in Aegypto et eruerit te Dominus Deus tuus inde idcirco praecipio tibi ut facias hanc rem 19quando messueris segetem in agro tuo et oblitus manipulum reliqueris non reverteris ut tollas eum sed advenam et pupillum et viduam auferre patieris ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in omni opere manuum tuarum 20si fruges colliges olivarum quicquid remanserit in arboribus non reverteris ut colligas sed relinques advenae pupillo ac viduae 21si vindemiaveris vineam tuam non colliges remanentes racemos sed cedent in usus advenae pupilli ac viduae 22memento quod et tu servieris in Aegypto et idcirco praecipiam tibi ut facias hanc rem

Chapter 25

1si fuerit causa inter aliquos et interpellaverint iudices quem iustum esse perspexerint illi iustitiae palmam dabunt quem impium condemnabunt impietatis 2sin autem eum qui peccavit dignum viderint plagis prosternent et coram se facient verberari pro mensura peccati erit et plagarum modus 3ita dumtaxat ut quadragenarium numerum non excedant ne foede laceratus ante oculos tuos abeat frater tuus 4non ligabis os bovis terentis in area fruges tuas 5quando habitaverint fratres simul et unus ex eis absque liberis mortuus fuerit uxor defuncti non nubet alteri sed accipiet eam frater eius et suscitabit semen fratris sui 6et primogenitum ex ea filium nomine illius appellabit ut non deleatur nomen eius ex Israhel 7sin autem noluerit accipere uxorem fratris sui quae ei lege debetur perget mulier ad portam civitatis et interpellabit maiores natu dicetque non vult frater viri mei suscitare nomen fratris sui in Israhel nec me in coniugium sumere 8statimque accersiri eum facient et interrogabunt si responderit nolo eam uxorem accipere 9accedet mulier ad eum coram senioribus et tollet calciamentum de pede eius spuetque in faciem illius et dicet sic fit homini qui non aedificat domum fratris sui 10et vocabitur nomen illius in Israhel domus Disculciati 11si habuerint inter se iurgium viri et unus contra alterum rixari coeperit volensque uxor alterius eruere virum suum de manu fortioris miserit manum et adprehenderit verenda eius 12abscides manum illius nec flecteris super eam ulla misericordia 13non habebis in sacculo diversa pondera maius et minus 14nec erit in domo tua modius maior et minor 15pondus habebis iustum et verum et modius aequalis et verus erit tibi ut multo vivas tempore super terram quam Dominus Deus tuus dederit tibi 16abominatur enim Dominus eum qui facit haec et aversatur omnem iniustitiam 17memento quae fecerit tibi Amalech in via quando egrediebaris ex Aegypto 18quomodo occurrerit tibi et extremos agminis tui qui lassi residebant ceciderit quando tu eras fame et labore confectus et non timuerit Deum 19cum ergo Dominus Deus tuus dederit tibi requiem et subiecerit cunctas per circuitum nationes in terra quam tibi pollicitus est delebis nomen eius sub caelo cave ne obliviscaris

Chapter 26

1cumque intraveris terram quam Dominus Deus tuus tibi daturus est possidendam et obtinueris eam atque habitaveris in illa 2tolles de cunctis frugibus primitias et pones in cartallo pergesque ad locum quem Dominus Deus tuus elegerit ut ibi invocetur nomen eius 3accedesque ad sacerdotem qui fuerit in diebus illis et dices ad eum profiteor hodie coram Domino Deo tuo quod ingressus sim terram pro qua iuravit patribus nostris ut daret eam nobis 4suscipiensque sacerdos cartallum de manu eius ponet ante altare Domini Dei tui 5et loqueris in conspectu Domini Dei tui Syrus persequebatur patrem meum qui descendit in Aegyptum et ibi peregrinatus est in paucissimo numero crevitque in gentem magnam et robustam et infinitae multitudinis 6adflixeruntque nos Aegyptii et persecuti sunt inponentes onera gravissima 7et clamavimus ad Dominum Deum patrum nostrorum qui exaudivit nos et respexit humilitatem nostram et laborem atque angustias 8et eduxit nos de Aegypto in manu forti et brachio extento in ingenti pavore in signis atque portentis 9et introduxit ad locum istum et tradidit nobis terram lacte et melle manantem 10et idcirco nunc offero primitias frugum terrae quam dedit Dominus mihi et dimittes eas in conspectu Domini Dei tui adorato Domino Deo tuo 11et epulaberis in omnibus bonis quae Dominus Deus tuus dederit tibi et domui tuae tu et Levites et advena qui tecum est 12quando conpleveris decimam cunctarum frugum tuarum anno decimarum tertio dabis Levitae et advenae et pupillo et viduae ut comedant intra portas tuas et saturentur 13loquerisque in conspectu Domini Dei tui abstuli quod sanctificatum est de domo mea et dedi illud Levitae et advenae pupillo et viduae sicut iussisti mihi non praeterivi mandata tua nec sum oblitus imperii 14non comedi ex eis in luctu meo nec separavi ea in qualibet inmunditia nec expendi ex his quicquam in re funebri oboedivi voci Domini Dei mei et feci omnia sicut praecepisti mihi 15respice de sanctuario tuo de excelso caelorum habitaculo et benedic populo tuo Israhel et terrae quam dedisti nobis sicut iurasti patribus nostris terrae lacte et melle mananti 16hodie Dominus Deus tuus praecepit tibi ut facias mandata haec atque iudicia et custodias et impleas ex toto corde tuo et ex tota anima tua 17Dominum elegisti hodie ut sit tibi Deus et ambules in viis eius et custodias caerimonias illius et mandata atque iudicia et oboedias eius imperio 18et Dominus elegit te hodie ut sis ei populus peculiaris sicut locutus est tibi et custodias omnia praecepta eius 19et faciat te excelsiorem cunctis gentibus quas creavit in laudem et nomen et gloriam suam ut sis populus sanctus Domini Dei tui sicut locutus est

Chapter 27

1praecepit autem Moses et seniores Israhel populo dicentes custodite omne mandatum quod praecipio vobis hodie 2cumque transieritis Iordanem in terram quam Dominus Deus tuus dabit tibi eriges ingentes lapides et calce levigabis eos 3ut possis in eis scribere omnia verba legis huius Iordane transmisso ut introeas terram quam Dominus Deus tuus dabit tibi terram lacte et melle manantem sicut iuravit patribus tuis 4quando ergo transieritis Iordanem erige lapides quos ego hodie praecipio vobis in monte Hebal et levigabis calce 5et aedificabis ibi altare Domino Deo tuo de lapidibus quos ferrum non tetigit 6et de saxis informibus et inpolitis et offeres super eo holocausta Domino Deo tuo 7et immolabis hostias pacificas comedesque ibi et epulaberis coram Domino Deo tuo 8et scribes super lapides omnia verba legis huius plane et lucide 9dixeruntque Moses et sacerdotes levitici generis ad omnem Israhelem adtende et audi Israhel hodie factus es populus Domini Dei tui 10audies vocem eius et facies mandata atque iustitias quas ego praecipio tibi 11praecepitque Moses populo in die illo dicens 12hii stabunt ad benedicendum Domino super montem Garizim Iordane transmisso Symeon Levi Iudas Isachar Ioseph et Beniamin 13et e regione isti stabunt ad maledicendum in monte Hebal Ruben Gad et Aser Zabulon Dan et Nepthalim 14et pronuntiabunt Levitae dicentque ad omnes viros Israhel excelsa voce 15maledictus homo qui facit sculptile et conflatile abominationem Domini opus manuum artificum ponetque illud in abscondito et respondebit omnis populus et dicet amen 16maledictus qui non honorat patrem suum et matrem et dicet omnis populus amen 17maledictus qui transfert terminos proximi sui et dicet omnis populus amen 18maledictus qui errare facit caecum in itinere et dicet omnis populus amen 19maledictus qui pervertit iudicium advenae pupilli et viduae et dicet omnis populus amen 20maledictus qui dormit cum uxore patris sui et revelat operimentum lectuli eius et dicet omnis populus amen 21maledictus qui dormit cum omni iumento et dicet omnis populus amen 22maledictus qui dormit cum sorore sua filia patris sui sive matris suae et dicet omnis populus amen 23maledictus qui dormit cum socru sua et dicet omnis populus amen 24maledictus qui clam percusserit proximum suum et dicet omnis populus amen 25maledictus qui accipit munera ut percutiat animam sanguinis innocentis et dicet omnis populus amen 26maledictus qui non permanet in sermonibus legis huius nec eos opere perficit et dicet omnis populus amen

Chapter 28

1sin autem audieris vocem Domini Dei tui ut facias atque custodias omnia mandata eius quae ego praecipio tibi hodie faciet te Dominus Deus tuus excelsiorem cunctis gentibus quae versantur in terra 2venientque super te universae benedictiones istae et adprehendent te si tamen praecepta eius audieris 3benedictus tu in civitate et benedictus in agro 4benedictus fructus ventris tui et fructus terrae tuae fructusque iumentorum tuorum greges armentorum et caulae ovium tuarum 5benedicta horrea tua et benedictae reliquiae tuae 6benedictus eris et ingrediens et egrediens 7dabit Dominus inimicos tuos qui consurgunt adversum te corruentes in conspectu tuo per unam viam venient contra te et per septem fugient a facie tua 8emittet Dominus benedictionem super cellaria tua et super omnia opera manuum tuarum benedicetque tibi in terra quam acceperis 9suscitabit te Dominus sibi in populum sanctum sicut iuravit tibi si custodieris mandata Domini Dei tui et ambulaveris in viis eius 10videbuntque omnes terrarum populi quod nomen Domini invocatum sit super te et timebunt te 11abundare te faciet Dominus omnibus bonis fructu uteri tui et fructu iumentorum tuorum fructu terrae tuae quam iuravit Dominus patribus tuis ut daret tibi 12aperiet Dominus thesaurum suum optimum caelum ut tribuat pluviam terrae tuae in tempore suo benedicet cunctis operibus manuum tuarum et fenerabis gentibus multis et ipse a nullo fenus accipies 13constituet te Dominus in caput et non in caudam et eris semper supra et non subter si audieris mandata Domini Dei tui quae ego praecipio tibi hodie et custodieris et feceris 14ac non declinaveris ab eis nec ad dextram nec ad sinistram nec secutus fueris deos alienos neque colueris eos 15quod si audire nolueris vocem Domini Dei tui ut custodias et facias omnia mandata eius et caerimonias quas ego praecipio tibi hodie venient super te omnes maledictiones istae et adprehendent te 16maledictus eris in civitate maledictus in agro 17maledictum horreum tuum et maledictae reliquiae tuae 18maledictus fructus ventris tui et fructus terrae tuae armenta boum tuorum et greges ovium tuarum 19maledictus eris ingrediens et maledictus egrediens 20mittet Dominus super te famem et esuriem et increpationem in omnia opera tua quae facies donec conterat te et perdat velociter propter adinventiones tuas pessimas in quibus reliquisti me 21adiungat Dominus tibi pestilentiam donec consumat te de terra ad quam ingredieris possidendam 22percutiat te Dominus egestate febri et frigore ardore et aestu et aere corrupto ac robigine et persequatur donec pereas 23sit caelum quod supra te est aeneum et terra quam calcas ferrea 24det Dominus imbrem terrae tuae pulverem et de caelo descendat super te cinis donec conteraris 25tradat te Dominus corruentem ante hostes tuos per unam viam egrediaris contra eos et per septem fugias et dispergaris per omnia regna terrae 26sitque cadaver tuum in escam cunctis volatilibus caeli et bestiis terrae et non sit qui abigat 27percutiat te Dominus ulcere Aegypti et parte corporis per quam stercora digeruntur scabie quoque et prurigine ita ut curari nequeas 28percutiat te Dominus amentia et caecitate ac furore mentis 29et palpes in meridie sicut palpare solet caecus in tenebris et non dirigas vias tuas omnique tempore calumniam sustineas et opprimaris violentia nec habeas qui liberet te 30uxorem accipias et alius dormiat cum ea domum aedifices et non habites in ea plantes vineam et non vindemies eam 31bos tuus immoletur coram te et non comedas ex eo asinus tuus rapiatur in conspectu tuo et non reddatur tibi oves tuae dentur inimicis tuis et non sit qui te adiuvet 32filii tui et filiae tuae tradantur alteri populo videntibus oculis tuis et deficientibus ad conspectum eorum tota die et non sit fortitudo in manu tua 33fructus terrae tuae et omnes labores tuos comedat populus quem ignoras et sis semper calumniam sustinens et oppressus cunctis diebus 34et stupens ad terrorem eorum quae videbunt oculi tui 35percutiat te Dominus ulcere pessimo in genibus et in suris sanarique non possis a planta pedis usque ad verticem tuum 36ducet Dominus te et regem tuum quem constitueris super te in gentem quam ignoras tu et patres tui et servies ibi diis alienis ligno et lapidi 37et eris perditus in proverbium ac fabulam omnibus populis ad quos te introduxerit Dominus 38sementem multam iacies in terram et modicum congregabis quia lucustae omnia devorabunt 39vineam plantabis et fodies et vinum non bibes nec colliges ex ea quippiam quoniam vastabitur vermibus 40olivas habebis in omnibus terminis tuis et non ungueris oleo quia defluent et peribunt 41filios generabis et filias et non frueris eis quoniam ducentur in captivitatem 42omnes arbores tuas et fruges terrae tuae robigo consumet 43advena qui tecum versatur in terra ascendet super te eritque sublimior tu autem descendes et eris inferior 44ipse fenerabit tibi et tu non fenerabis ei ipse erit in caput et tu eris in caudam 45et venient super te omnes maledictiones istae et persequentes adprehendent te donec intereas quia non audisti vocem Domini Dei tui nec servasti mandata eius et caerimonias quas praecepit tibi 46et erunt in te signa atque prodigia et in semine tuo usque in sempiternum 47eo quod non servieris Domino Deo tuo in gaudio cordisque laetitia propter rerum omnium abundantiam 48servies inimico tuo quem inmittet Dominus tibi in fame et siti et nuditate et omnium penuria et ponet iugum ferreum super cervicem tuam donec te conterat 49adducet Dominus super te gentem de longinquo et de extremis finibus terrae in similitudinem aquilae volantis cum impetu cuius linguam intellegere non possis 50gentem procacissimam quae non deferat seni nec misereatur parvulo 51et devoret fructum iumentorum tuorum ac fruges terrae tuae donec intereas et non relinquat tibi triticum vinum et oleum armenta boum et greges ovium donec te disperdat 52et conterat in cunctis urbibus tuis et destruantur muri tui firmi atque sublimes in quibus habebas fiduciam in omni terra tua obsideberis intra portas tuas in omni terra quam dabit tibi Dominus Deus tuus 53et comedes fructum uteri tui et carnes filiorum et filiarum tuarum quas dedit tibi Dominus Deus tuus in angustia et vastitate qua opprimet te hostis tuus 54homo delicatus in te et luxuriosus valde invidebit fratri suo et uxori quae cubat in sinu suo 55ne det eis de carnibus filiorum suorum quas comedet eo quod nihil habeat aliud in obsidione et penuria qua vastaverint te inimici tui intra omnes portas tuas 56tenera mulier et delicata quae super terram ingredi non valebat nec pedis vestigium figere propter mollitiem et teneritudinem nimiam invidebit viro suo qui cubat in sinu eius super filii et filiae carnibus 57et inluvie secundarum quae egrediuntur de medio feminum eius et super liberis qui eadem hora nati sunt comedent enim eos clam propter rerum omnium penuriam in obsidione et vastitate qua opprimet te inimicus tuus intra portas tuas 58nisi custodieris et feceris omnia verba legis huius quae scripta sunt in hoc volumine et timueris nomen eius gloriosum et terribile hoc est Dominum Deum tuum 59augebit Dominus plagas tuas et plagas seminis tui plagas magnas et perseverantes infirmitates pessimas et perpetuas 60et convertet in te omnes adflictiones Aegypti quas timuisti et adherebunt tibi 61insuper et universos languores et plagas quae non sunt scriptae in volumine legis huius inducet Dominus super te donec te conterat 62et remanebitis pauci numero qui prius eratis sicut astra caeli prae multitudine quoniam non audisti vocem Domini Dei tui 63et sicut ante laetatus est Dominus super vos bene vobis faciens vosque multiplicans sic laetabitur disperdens vos atque subvertens ut auferamini de terra ad quam ingredieris possidendam 64disperget te Dominus in omnes populos a summitate terrae usque ad terminos eius et servies ibi diis alienis quos et tu ignoras et patres tui lignis et lapidibus 65in gentibus quoque illis non quiesces neque erit requies vestigio pedis tui dabit enim tibi Dominus ibi cor pavidum et deficientes oculos et animam maerore consumptam 66et erit vita tua quasi pendens ante te timebis nocte et die et non credes vitae tuae 67mane dices quis mihi det vesperum et vespere quis mihi det mane propter cordis tui formidinem qua terreberis et propter ea quae tuis videbis oculis 68reducet te Dominus classibus in Aegyptum per viam de qua dixi tibi ut eam amplius non videres ibi venderis inimicis tuis in servos et ancillas et non erit qui emat

Chapter 29

1haec sunt verba foederis quod praecepit Dominus Mosi ut feriret cum filiis Israhel in terra Moab praeter illud foedus quod cum eis pepigit in Horeb 2vocavitque Moses omnem Israhelem et dixit ad eos vos vidistis universa quae fecit Dominus coram vobis in terra Aegypti Pharaoni et omnibus servis eius universaeque terrae illius 3temptationes magnas quas viderunt oculi tui signa illa portentaque ingentia 4et non dedit Dominus vobis cor intellegens et oculos videntes et aures quae possint audire usque in praesentem diem 5adduxi vos quadraginta annis per desertum non sunt adtrita vestimenta vestra nec calciamenta pedum tuorum vetustate consumpta sunt 6panem non comedistis vinum et siceram non bibistis ut sciretis quia ego sum Dominus Deus vester 7et venistis ad locum hunc egressusque est Seon rex Esebon et Og rex Basan occurrens nobis ad pugnam et percussimus eos 8et tulimus terram eorum ac tradidimus possidendam Ruben et Gad et dimidiae tribui Manasse 9custodite ergo verba pacti huius et implete ea ut intellegatis universa quae facitis 10vos statis hodie cuncti coram Domino Deo vestro principes vestri ac tribus et maiores natu atque doctores omnis populus Israhel 11liberi et uxores vestrae et advena qui tecum moratur in castris exceptis lignorum caesoribus et his qui conportant aquas 12ut transeas in foedere Domini Dei tui et in iureiurando quod hodie Dominus Deus tuus percutit tecum 13ut suscitet te sibi in populum et ipse sit Deus tuus sicut locutus est tibi et sicut iuravit patribus tuis Abraham Isaac et Iacob 14nec vobis solis ego hoc foedus ferio et haec iuramenta confirmo 15sed cunctis praesentibus et absentibus 16vos enim nostis ut habitaverimus in terra Aegypti et quomodo transierimus per medium nationum quas transeuntes 17vidistis abominationes et sordes id est idola eorum lignum et lapidem argentum et aurum quae colebant 18ne forte sit inter vos vir aut mulier familia aut tribus cuius cor aversum est hodie a Domino Deo vestro ut vadat et serviat diis illarum gentium et sit inter vos radix germinans fel et amaritudinem 19cumque audierit verba iuramenti huius benedicat sibi in corde suo dicens pax erit mihi et ambulabo in pravitate cordis mei et adsumat ebria sitientem 20et Dominus non ignoscat ei sed tunc quam maxime furor eius fumet et zelus contra hominem illum et sedeant super eo omnia maledicta quae scripta sunt in hoc volumine et deleat nomen eius sub caelo 21et consumat eum in perditionem ex omnibus tribubus Israhel iuxta maledictiones quae in libro legis huius ac foederis continentur 22dicetque sequens generatio et filii qui nascentur deinceps et peregrini qui de longe venerint videntes plagas terrae illius et infirmitates quibus eam adflixerit Dominus 23sulphure et salis ardore conburens ita ut ultra non seratur nec virens quippiam germinet in exemplum subversionis Sodomae et Gomorrae Adamae et Seboim quas subvertit Dominus in ira et furore suo 24et dicent omnes gentes quare sic fecit Dominus terrae huic quae est haec ira furoris eius inmensa 25et respondebunt quia dereliquerunt pactum Domini quod pepigit cum patribus eorum quando eduxit eos de terra Aegypti 26et servierunt diis alienis et adoraverunt eos quos nesciebant et quibus non fuerant adtributi 27idcirco iratus est furor Domini contra terram istam ut induceret super eam omnia maledicta quae in hoc volumine scripta sunt 28et eiecit eos de terra sua in ira et furore et indignatione maxima proiecitque in terram alienam sicut hodie conprobatur 29abscondita Domino Deo nostro quae manifesta sunt nobis et filiis nostris usque in aeternum ut faciamus universa legis huius

Chapter 30

1cum ergo venerint super te omnes sermones isti benedictio sive maledictio quam proposui in conspectu tuo et ductus paenitudine cordis tui in universis gentibus in quas disperserit te Dominus Deus tuus 2reversus fueris ad eum et oboedieris eius imperiis sicut ego hodie praecipio tibi cum filiis tuis in toto corde tuo et in tota anima tua 3reducet Dominus Deus tuus captivitatem tuam ac miserebitur tui et rursum congregabit te de cunctis populis in quos te ante dispersit 4si ad cardines caeli fueris dissipatus inde te retrahet Dominus Deus tuus 5et adsumet atque introducet in terram quam possederunt patres tui et obtinebis eam et benedicens tibi maioris numeri esse te faciet quam fuerunt patres tui 6circumcidet Dominus Deus tuus cor tuum et cor seminis tui ut diligas Dominum Deum tuum in toto corde tuo et in tota anima tua et possis vivere 7omnes autem maledictiones has convertet super inimicos tuos et eos qui oderunt te et persequuntur 8tu autem reverteris et audies vocem Domini Dei tui faciesque universa mandata quae ego praecipio tibi hodie 9et abundare te faciet Dominus Deus tuus in cunctis operibus manuum tuarum in subole uteri tui et in fructu iumentorum tuorum in ubertate terrae tuae et in rerum omnium largitate revertetur enim Dominus ut gaudeat super te in omnibus bonis sicut gavisus est in patribus tuis 10si tamen audieris vocem Domini Dei tui et custodieris praecepta eius et caerimonias quae in hac lege conscriptae sunt et revertaris ad Dominum Deum tuum in toto corde tuo et in tota anima tua 11mandatum hoc quod ego praecipio tibi hodie non supra te est neque procul positum 12nec in caelo situm ut possis dicere quis nostrum ad caelum valet conscendere ut deferat illud ad nos et audiamus atque opere conpleamus 13neque trans mare positum ut causeris et dicas quis e nobis transfretare poterit mare et illud ad nos usque deferre ut possimus audire et facere quod praeceptum est 14sed iuxta te est sermo valde in ore tuo et in corde tuo ut facias illum 15considera quod hodie proposuerim in conspectu tuo vitam et bonum et e contrario mortem et malum 16ut diligas Dominum Deum tuum et ambules in viis eius et custodias mandata illius et caerimonias atque iudicia et vivas ac multiplicet te benedicatque tibi in terra ad quam ingredieris possidendam 17sin autem aversum fuerit cor tuum et audire nolueris atque errore deceptus adoraveris deos alienos et servieris eis 18praedico tibi hodie quod pereas et parvo tempore moreris in terra ad quam Iordane transmisso ingredieris possidendam 19testes invoco hodie caelum et terram quod proposuerim vobis vitam et mortem bonum et malum benedictionem et maledictionem elige ergo vitam ut et tu vivas et semen tuum 20et diligas Dominum Deum tuum atque oboedias voci eius et illi adhereas ipse est enim vita tua et longitudo dierum tuorum ut habites in terra pro qua iuravit Dominus patribus tuis Abraham Isaac et Iacob ut daret eam illis

Chapter 31

1abiit itaque Moses et locutus est omnia verba haec ad universum Israhel 2et dixit ad eos centum viginti annorum sum hodie non possum ultra egredi et ingredi praesertim cum et Dominus dixerit mihi non transibis Iordanem istum 3Dominus ergo Deus tuus transibit ante te ipse delebit omnes gentes has in conspectu tuo et possidebis eas et Iosue iste transibit ante te sicut locutus est Dominus 4facietque Dominus eis sicut fecit Seon et Og regibus Amorreorum et terrae eorum delebitque eos 5cum ergo et hos tradiderit vobis similiter facietis eis sicut praecepi vobis 6viriliter agite et confortamini nolite timere nec paveatis a conspectu eorum quia Dominus Deus tuus ipse est ductor tuus et non dimittet nec derelinquet te 7vocavitque Moses Iosue et dixit ei coram omni Israhel confortare et esto robustus tu enim introduces populum istum in terram quam daturum se patribus eorum iuravit Dominus et tu eam sorte divides 8et Dominus qui ductor vester est ipse erit tecum non dimittet nec derelinquet te noli timere nec paveas 9scripsit itaque Moses legem hanc et tradidit eam sacerdotibus filiis Levi qui portabant arcam foederis Domini et cunctis senioribus Israhelis 10praecepitque eis dicens post septem annos anno remissionis in sollemnitate tabernaculorum 11convenientibus cunctis ex Israhel ut appareant in conspectu Domini Dei tui in loco quem elegerit Dominus leges verba legis huius coram omni Israhel audientibus eis 12et in unum omni populo congregato tam viris quam mulieribus parvulis et advenis qui sunt intra portas tuas ut audientes discant et timeant Dominum Deum vestrum et custodiant impleantque omnes sermones legis huius 13filii quoque eorum qui nunc ignorant audire possint et timeant Dominum Deum suum cunctis diebus quibus versantur in terra ad quam vos Iordane transito pergitis obtinendam 14et ait Dominus ad Mosen ecce prope sunt dies mortis tuae voca Iosue et state in tabernaculo testimonii ut praecipiam ei abierunt ergo Moses et Iosue et steterunt in tabernaculo testimonii 15apparuitque Dominus ibi in columna nubis quae stetit in introitu tabernaculi 16dixitque Dominus ad Mosen ecce tu dormies cum patribus tuis et populus iste consurgens fornicabitur post deos alienos in terra ad quam ingredietur et habitabit in ea ibi derelinquet me et irritum faciet foedus quod pepigi cum eo 17et irascetur furor meus contra eum in die illo et derelinquam eum et abscondam faciem meam ab eo et erit in devorationem invenient eum omnia mala et adflictiones ita ut dicat in illo die vere quia non est Deus mecum invenerunt me haec mala 18ego autem abscondam et celabo faciem meam in die illo propter omnia mala quae fecit quia secutus est deos alienos 19nunc itaque scribite vobis canticum istud et docete filios Israhel ut memoriter teneant et ore decantent et sit mihi carmen istud pro testimonio inter filios Israhel 20introducam enim eum in terram pro qua iuravi patribus eius lacte et melle manantem cumque comederint et saturati crassique fuerint avertentur ad deos alienos et servient eis et detrahent mihi et irritum facient pactum meum 21postquam invenerint eum mala multa et adflictiones respondebit ei canticum istud pro testimonio quod nulla delebit oblivio ex ore seminis tui scio enim cogitationes eius quae facturus sit hodie antequam introducam eum in terram quam ei pollicitus sum 22scripsit ergo Moses canticum et docuit filios Israhel 23praecepitque Iosue filio Nun et ait confortare et esto robustus tu enim introduces filios Israhel in terram quam pollicitus sum et ego ero tecum 24postquam ergo scripsit Moses verba legis huius in volumine atque conplevit 25praecepit Levitis qui portabant arcam foederis Domini dicens 26tollite librum istum et ponite eum in latere arcae foederis Domini Dei vestri ut sit ibi contra te in testimonio 27ego enim scio contentionem tuam et cervicem tuam durissimam adhuc vivente me et ingrediente vobiscum semper contentiose egistis contra Dominum quanto magis cum mortuus fuero 28congregate ad me omnes maiores natu per tribus vestras atque doctores et loquar audientibus eis sermones istos et invocabo contra eos caelum et terram 29novi enim quod post mortem meam inique agetis et declinabitis cito de via quam praecepi vobis et occurrent vobis mala in extremo tempore quando feceritis malum in conspectu Domini ut inritetis eum per opera manuum vestrarum 30locutus est ergo Moses audiente universo coetu Israhel verba carminis huius et ad finem usque conplevit

Chapter 32

1audite caeli quae loquor audiat terra verba oris mei 2concrescat in pluvia doctrina mea fluat ut ros eloquium meum quasi imber super herbam et quasi stillae super gramina 3quia nomen Domini invocabo date magnificentiam Deo nostro 4Dei perfecta sunt opera et omnes viae eius iudicia Deus fidelis et absque ulla iniquitate iustus et rectus 5peccaverunt ei non filii eius in sordibus generatio prava atque perversa 6haecine reddis Domino popule stulte et insipiens numquid non ipse est pater tuus qui possedit et fecit et creavit te 7memento dierum antiquorum cogita generationes singulas interroga patrem tuum et adnuntiabit tibi maiores tuos et dicent tibi 8quando dividebat Altissimus gentes quando separabat filios Adam constituit terminos populorum iuxta numerum filiorum Israhel 9pars autem Domini populus eius Iacob funiculus hereditatis eius 10invenit eum in terra deserta in loco horroris et vastae solitudinis circumduxit eum et docuit et custodivit quasi pupillam oculi sui 11sicut aquila provocans ad volandum pullos suos et super eos volitans expandit alas suas et adsumpsit eum atque portavit in umeris suis 12Dominus solus dux eius fuit et non erat cum eo deus alienus 13constituit eum super excelsam terram ut comederet fructus agrorum ut sugeret mel de petra oleumque de saxo durissimo 14butyrum de armento et lac de ovibus cum adipe agnorum et arietum filiorum Basan et hircos cum medulla tritici et sanguinem uvae biberet meracissimum 15incrassatus est dilectus et recalcitravit incrassatus inpinguatus dilatatus dereliquit Deum factorem suum et recessit a Deo salutari suo 16provocaverunt eum in diis alienis et in abominationibus ad iracundiam concitaverunt 17immolaverunt daemonibus et non Deo diis quos ignorabant novi recentesque venerunt quos non coluerunt patres eorum 18Deum qui te genuit dereliquisti et oblitus es Domini creatoris tui 19vidit Dominus et ad iracundiam concitatus est quia provocaverunt eum filii sui et filiae 20et ait abscondam faciem meam ab eis et considerabo novissima eorum generatio enim perversa est et infideles filii 21ipsi me provocaverunt in eo qui non erat Deus et inritaverunt in vanitatibus suis et ego provocabo eos in eo qui non est populus et in gente stulta inritabo illos 22ignis succensus est in furore meo et ardebit usque ad inferni novissima devorabitque terram cum germine suo et montium fundamenta conburet 23congregabo super eos mala et sagittas meas conplebo in eis 24consumentur fame et devorabunt eos aves morsu amarissimo dentes bestiarum inmittam in eos cum furore trahentium super terram atque serpentium 25foris vastabit eos gladius et intus pavor iuvenem simul ac virginem lactantem cum homine sene 26dixi ubinam sunt cessare faciam ex hominibus memoriam eorum 27sed propter iram inimicorum distuli ne forte superbirent hostes eorum et dicerent manus nostra excelsa et non Dominus fecit haec omnia 28gens absque consilio est et sine prudentia 29utinam saperent et intellegerent ac novissima providerent 30quomodo persequatur unus mille et duo fugent decem milia nonne ideo quia Deus suus vendidit eos et Dominus conclusit illos 31non enim est Deus noster ut deus eorum et inimici nostri sunt iudices 32de vinea Sodomorum vinea eorum et de suburbanis Gomorrae uva eorum uva fellis et botri amarissimi 33fel draconum vinum eorum et venenum aspidum insanabile 34nonne haec condita sunt apud me et signata in thesauris meis 35mea est ultio et ego retribuam in tempore ut labatur pes eorum iuxta est dies perditionis et adesse festinant tempora 36iudicabit Dominus populum suum et in servis suis miserebitur videbit quod infirmata sit manus et clausi quoque defecerint residuique consumpti sint 37et dicet ubi sunt dii eorum in quibus habebant fiduciam 38de quorum victimis comedebant adipes et bibebant vinum libaminum surgant et opitulentur vobis et in necessitate vos protegant 39videte quod ego sim solus et non sit alius deus praeter me ego occidam et ego vivere faciam percutiam et ego sanabo et non est qui de manu mea possit eruere 40levabo ad caelum manum meam et dicam vivo ego in aeternum 41si acuero ut fulgur gladium meum et arripuerit iudicium manus mea reddam ultionem hostibus meis et his qui oderunt me retribuam 42inebriabo sagittas meas sanguine et gladius meus devorabit carnes de cruore occisorum et de captivitate nudati inimicorum capitis 43laudate gentes populum eius quia sanguinem servorum suorum ulciscetur et vindictam retribuet in hostes eorum et propitius erit terrae populi sui 44venit ergo Moses et locutus est omnia verba cantici huius in auribus populi ipse et Iosue filius Nun 45conplevitque omnes sermones istos loquens ad universum Israhel 46et dixit ad eos ponite corda vestra in omnia verba quae ego testificor vobis hodie ut mandetis ea filiis vestris custodire et facere et implere universa quae scripta sunt legis huius 47quia non in cassum praecepta sunt vobis sed ut singuli in eis viverent quae facientes longo perseveretis tempore in terra ad quam Iordane transmisso ingredimini possidendam 48locutusque est Dominus ad Mosen in eadem die dicens 49ascende in montem istum Abarim id est transituum in montem Nebo qui est in terra Moab contra Hiericho et vide terram Chanaan quam ego tradam filiis Israhel obtinendam et morere in monte 50quem conscendens iungeris populis tuis sicut mortuus est Aaron frater tuus in monte Hor et adpositus populis suis 51quia praevaricati estis contra me in medio filiorum Israhel ad aquas Contradictionis in Cades deserti Sin et non sanctificastis me inter filios Israhel 52e contra videbis terram et non ingredieris in eam quam ego dabo filiis Israhel

Chapter 33

1haec est benedictio qua benedixit Moses homo Dei filiis Israhel ante mortem suam 2et ait Dominus de Sina venit et de Seir ortus est nobis apparuit de monte Pharan et cum eo sanctorum milia in dextera eius ignea lex 3dilexit populos omnes sancti in manu illius sunt et qui adpropinquant pedibus eius accipient de doctrina illius 4legem praecepit nobis Moses hereditatem multitudinis Iacob 5erit apud rectissimum rex congregatis principibus populi cum tribubus Israhel 6vivat Ruben et non moriatur et sit parvus in numero 7haec est Iudae benedictio audi Domine vocem Iudae et ad populum suum introduc eum manus eius pugnabunt pro eo et adiutor illius contra adversarios eius erit 8Levi quoque ait perfectio tua et doctrina tua viro sancto tuo quem probasti in Temptatione et iudicasti ad aquas Contradictionis 9qui dixit patri suo et matri suae nescio vos et fratribus suis ignoro illos et nescierunt filios suos hii custodierunt eloquium tuum et pactum tuum servaverunt 10iudicia tua o Iacob et legem tuam o Israhel ponent thymiama in furore tuo et holocaustum super altare tuum 11benedic Domine fortitudini eius et opera manuum illius suscipe percute dorsa inimicorum eius et qui oderunt eum non consurgant 12et Beniamin ait amantissimus Domini habitabit confidenter in eo quasi in thalamo tota die morabitur et inter umeros illius requiescet 13Ioseph quoque ait de benedictione Domini terra eius de pomis caeli et rore atque abysso subiacente 14de pomis fructuum solis ac lunae 15de vertice antiquorum montium de pomis collium aeternorum 16et de frugibus terrae et plenitudine eius benedictio illius qui apparuit in rubo veniat super caput Ioseph et super verticem nazarei inter fratres suos 17quasi primogeniti tauri pulchritudo eius cornua rinocerotis cornua illius in ipsis ventilabit gentes usque ad terminos terrae hae sunt multitudines Ephraim et haec milia Manasse 18et Zabulon ait laetare Zabulon in exitu tuo et Isachar in tabernaculis tuis 19populos ad montem vocabunt ibi immolabunt victimas iustitiae qui inundationem maris quasi lac sugent et thesauros absconditos harenarum 20et Gad ait benedictus in latitudine Gad quasi leo requievit cepitque brachium et verticem 21et vidit principatum suum quod in parte sua doctor esset repositus qui fuit cum principibus populi et fecit iustitias Domini et iudicium suum cum Israhel 22Dan quoque ait Dan catulus leonis fluet largiter de Basan 23et Nepthalim dixit Nepthalim abundantia perfruetur et plenus erit benedictione Domini mare et meridiem possidebit 24Aser quoque ait benedictus in filiis Aser sit placens fratribus suis tinguat in oleo pedem suum 25ferrum et aes calciamentum eius sicut dies iuventutis tuae ita et senectus tua 26non est alius ut Deus rectissimi ascensor caeli auxiliator tuus magnificentia eius discurrunt nubes 27habitaculum eius sursum et subter brachia sempiterna eiciet a facie tua inimicum dicetque conterere 28habitabit Israhel confidenter et solus oculus Iacob in terra frumenti et vini caelique caligabunt rore 29beatus tu Israhel quis similis tui popule qui salvaris in Domino scutum auxilii tui et gladius gloriae tuae negabunt te inimici tui et tu eorum colla calcabis

Chapter 34

1ascendit ergo Moses de campestribus Moab super montem Nebo in verticem Phasga contra Hiericho ostenditque ei Dominus omnem terram Galaad usque Dan 2et universum Nepthalim terramque Ephraim et Manasse et omnem terram usque ad mare Novissimum 3et australem partem et latitudinem campi Hiericho civitatis Palmarum usque Segor 4dixitque Dominus ad eum haec est terra pro qua iuravi Abraham Isaac et Iacob dicens semini tuo dabo eam vidisti eam oculis tuis et non transibis ad illam 5mortuusque est ibi Moses servus Domini in terra Moab iubente Domino 6et sepelivit eum in valle terrae Moab contra Phogor et non cognovit homo sepulchrum eius usque in praesentem diem 7Moses centum et viginti annorum erat quando mortuus est non caligavit oculus eius nec dentes illius moti sunt 8fleveruntque eum filii Israhel in campestribus Moab triginta diebus et conpleti sunt dies planctus lugentium Mosen 9Iosue vero filius Nun repletus est spiritu sapientiae quia Moses posuit super eum manus suas et oboedierunt ei filii Israhel feceruntque sicut praecepit Dominus Mosi 10et non surrexit propheta ultra in Israhel sicut Moses quem nosset Dominus facie ad faciem 11in omnibus signis atque portentis quae misit per eum ut faceret in terra Aegypti Pharaoni et omnibus servis eius universaeque terrae illius

Joshua

Chapter 1

1et factum est ut post mortem Mosi servi Domini loqueretur Dominus ad Iosue filium Nun ministrum Mosi et diceret ei 2Moses servus meus mortuus est surge et transi Iordanem istum tu et omnis populus tecum in terram quam ego dabo filiis Israhel 3omnem locum quem calcaverit vestigium pedis vestri vobis tradam sicut locutus sum Mosi 4a deserto et Libano usque ad fluvium magnum Eufraten omnis terra Hettheorum usque ad mare Magnum contra solis occasum erit terminus vester 5nullus vobis poterit resistere cunctis diebus vitae tuae sicut fui cum Mose ero et tecum non dimittam nec derelinquam te 6confortare et esto robustus tu enim sorte divides populo huic terram pro qua iuravi patribus suis ut traderem eam illis 7confortare igitur et esto robustus valde ut custodias et facias omnem legem quam praecepit tibi Moses servus meus ne declines ab ea ad dextram vel ad sinistram ut intellegas cuncta quae agis 8non recedat volumen legis huius de ore tuo sed meditaberis in eo diebus ac noctibus ut custodias et facias omnia quae scripta sunt in eo tunc diriges viam tuam et intelleges eam 9ecce praecipio tibi confortare et esto robustus noli metuere et noli timere quoniam tecum est Dominus Deus tuus in omnibus ad quaecumque perrexeris 10praecepitque Iosue principibus populi dicens transite per medium castrorum et imperate populo ac dicite 11praeparate vobis cibaria quoniam post diem tertium transibitis Iordanem et intrabitis ad possidendam terram quam Dominus Deus vester daturus est vobis 12Rubenitis quoque et Gadditis et dimidiae tribui Manasse ait 13mementote sermonis quem praecepit vobis Moses famulus Domini dicens Dominus Deus vester dedit vobis requiem et omnem terram 14uxores vestrae et filii ac iumenta manebunt in terra quam tradidit vobis Moses trans Iordanem vos autem transite armati ante fratres vestros omnes fortes manu et pugnate pro eis 15donec det requiem Dominus fratribus vestris sicut et vobis dedit et possideant ipsi quoque terram quam Dominus Deus vester daturus est eis et sic revertemini in terram possessionis vestrae et habitabitis in ea quam vobis dedit Moses famulus Domini trans Iordanem contra solis ortum 16responderuntque ad Iosue atque dixerunt omnia quae praecepisti nobis faciemus et quocumque miseris ibimus 17sicut oboedivimus in cunctis Mosi ita oboediemus et tibi tantum sit Dominus Deus tecum sicut fuit cum Mose 18qui contradixerit ori tuo et non oboedierit cunctis sermonibus quos praeceperis ei moriatur tu tantum confortare et viriliter age

Chapter 2

1misit ergo Iosue filius Nun de Setthim duos viros exploratores abscondito et dixit eis ite et considerate terram urbemque Hiericho qui pergentes ingressi sunt domum mulieris meretricis nomine Raab et quieverunt apud eam 2nuntiatumque est regi Hiericho et dictum ecce viri ingressi sunt huc per noctem de filiis Israhel ut explorarent terram 3misitque rex Hiericho ad Raab dicens educ viros qui venerunt ad te et ingressi sunt domum tuam exploratores quippe sunt et omnem terram considerare venerunt 4tollensque mulier viros abscondit et ait fateor venerunt ad me sed nesciebam unde essent 5cumque porta clauderetur in tenebris et illi pariter exierunt nescio quo abierunt persequimini cito et conprehendetis eos 6ipsa autem fecit ascendere viros in solarium domus suae operuitque eos lini stipula quae ibi erat 7hii autem qui missi fuerant secuti sunt eos per viam quae ducit ad vadum Iordanis illisque egressis statim porta clausa est 8necdum obdormierant qui latebant et ecce mulier ascendit ad eos et ait 9novi quod tradiderit Dominus vobis terram etenim inruit in nos terror vester et elanguerunt omnes habitatores terrae 10audivimus quod siccaverit Dominus aquas maris Rubri ad vestrum introitum quando egressi estis ex Aegypto et quae feceritis duobus Amorreorum regibus qui erant trans Iordanem Seon et Og quos interfecistis 11et haec audientes pertimuimus et elanguit cor nostrum nec remansit in nobis spiritus ad introitum vestrum Dominus enim Deus vester ipse est Deus in caelo sursum et in terra deorsum 12nunc ergo iurate mihi per Dominum ut quomodo ego feci vobiscum misericordiam ita et vos faciatis cum domo patris mei detisque mihi signum verum 13et salvetis patrem meum et matrem fratres ac sorores meas et omnia quae eorum sunt et eruatis animas nostras de morte 14qui responderunt ei anima nostra sit pro vobis in mortem si tamen non prodideris nos cumque tradiderit nobis Dominus terram faciemus in te misericordiam et veritatem 15dimisit ergo eos per funem de fenestra domus enim eius herebat muro 16dixitque ad eos ad montana conscendite ne forte occurrant vobis revertentes ibique latete diebus tribus donec redeant et sic ibitis per viam vestram 17qui dixerunt ad eam innoxii erimus a iuramento hoc quo adiurasti nos 18si ingredientibus nobis terram signum fuerit funiculus iste coccineus et ligaveris eum in fenestra per quam nos dimisisti et patrem tuum ac matrem fratresque et omnem cognationem tuam congregaveris in domum tuam 19qui ostium domus tuae egressus fuerit sanguis ipsius erit in caput eius et nos erimus alieni cunctorum autem sanguis qui tecum fuerint in domo redundabit in caput nostrum si eos aliquis tetigerit 20quod si nos prodere volueris et sermonem istum proferre in medium erimus mundi ab hoc iuramento quo adiurasti nos 21et illa respondit sicut locuti estis ita fiat dimittensque eos ut pergerent adpendit funiculum coccineum in fenestra 22illi vero ambulantes pervenerunt ad montana et manserunt ibi tres dies donec reverterentur qui fuerant persecuti quaerentes enim per omnem viam non reppererunt eos 23quibus urbem ingressis reversi sunt et descenderunt exploratores de monte et Iordane transmisso venerunt ad Iosue filium Nun narraveruntque ei omnia quae acciderant sibi 24atque dixerunt tradidit Dominus in manus nostras omnem terram hanc et timore prostrati sunt cuncti habitatores eius

Chapter 3

1igitur Iosue de nocte consurgens movit castra egredientesque de Setthim venerunt ad Iordanem ipse et omnes filii Israhel et morati sunt ibi per tres dies 2quibus evolutis transierunt praecones per castrorum medium 3et clamare coeperunt quando videritis arcam foederis Domini Dei vestri et sacerdotes stirpis leviticae portantes eam vos quoque consurgite et sequimini praecedentes 4sitque inter vos et arcam spatium cubitorum duum milium ut procul videre possitis et nosse per quam viam ingrediamini quia prius non ambulastis per eam et cavete ne adpropinquetis ad arcam 5dixitque Iosue ad populum sanctificamini cras enim faciet Dominus inter vos mirabilia 6et ait ad sacerdotes tollite arcam foederis et praecedite populum qui iussa conplentes tulerunt et ambulaverunt ante eos 7dixitque Dominus ad Iosue hodie incipiam exaltare te coram omni Israhel ut sciant quod sicut cum Mosi fui ita et tecum sim 8tu autem praecipe sacerdotibus qui portant arcam foederis et dic eis cum ingressi fueritis partem aquae Iordanis state in ea 9dixitque Iosue ad filios Israhel accedite huc et audite verba Domini Dei vestri 10et rursum in hoc inquit scietis quod Dominus Deus vivens in medio vestri est et disperdat in conspectu vestro Chananeum Hettheum Eveum et Ferezeum Gergeseum quoque et Amorreum et Iebuseum 11ecce arca foederis Domini omnis terrae antecedet vos per Iordanem 12parate duodecim viros de tribubus Israhel singulos per singulas tribus 13et cum posuerint vestigia pedum suorum sacerdotes qui portant arcam Domini Dei universae terrae in aquis Iordanis aquae quae inferiores sunt decurrent atque deficient quae autem desuper veniunt in una mole consistent 14igitur egressus est populus de tabernaculis suis ut transirent Iordanem et sacerdotes qui portabant arcam foederis pergebant ante eum 15ingressisque eis Iordanem et pedibus eorum tinctis in parte aquae cum Iordanis autem ripas alvei sui tempore messis impleret 16steterunt aquae descendentes in uno loco et instar montis intumescentes apparebant procul ab urbe quae vocatur Adom usque ad locum Sarthan quae autem inferiores erant in mare Solitudinis quod nunc vocatur Mortuum descenderunt usquequo omnino deficerent 17populus autem incedebat contra Iordanem et sacerdotes qui portabant arcam foederis Domini stabant super siccam humum in medio Iordanis accincti omnisque populus per arentem alveum transiebat

Chapter 4

1quibus transgressis dixit Dominus ad Iosue 2elige duodecim viros singulos per singulas tribus 3et praecipe eis ut tollant de medio Iordanis alveo ubi steterunt sacerdotum pedes duodecim durissimos lapides quos ponetis in loco castrorum ubi fixeritis hac nocte tentoria 4vocavitque Iosue duodecim viros quos elegerat de filiis Israhel singulos de tribubus singulis 5et ait ad eos ite ante arcam Domini Dei vestri ad Iordanis medium et portate singuli singulos lapides in umeris vestris iuxta numerum filiorum Israhel 6ut sit signum inter vos et quando interrogaverint vos filii vestri cras dicentes quid sibi volunt isti lapides 7respondebitis eis defecerunt aquae Iordanis ante arcam foederis Domini cum transiret eum idcirco positi sunt lapides isti in monumentum filiorum Israhel usque in aeternum 8fecerunt ergo filii Israhel sicut eis praecepit Iosue portantes de medio Iordanis alveo duodecim lapides ut ei Dominus imperarat iuxta numerum filiorum Israhel usque ad locum in quo castrametati sunt ibique posuerunt eos 9alios quoque duodecim lapides posuit Iosue in medio Iordanis alveo ubi steterunt sacerdotes qui portabant arcam foederis et sunt ibi usque in praesentem diem 10sacerdotes autem qui portabant arcam stabant in Iordanis medio donec omnia conplerentur quae Iosue ut loqueretur ad populum praeceperat Dominus et dixerat ei Moses festinavitque populus et transiit 11cumque transissent omnes transivit et arca Domini sacerdotesque pergebant ante populum 12filii quoque Ruben et Gad et dimidiae tribus Manasse armati praecedebant filios Israhel sicut eis praeceperat Moses 13et quadraginta pugnatorum milia per turmas et cuneos incedebant per plana atque campestria urbis Hiericho 14in illo die magnificavit Dominus Iosue coram omni Israhel ut timerent eum sicut timuerant Mosen dum adviveret 15dixitque ad eum 16praecipe sacerdotibus qui portant arcam foederis ut ascendant de Iordane 17qui praecepit eis dicens ascendite de Iordane 18cumque ascendissent portantes arcam foederis Domini et siccam humum calcare coepissent reversae sunt aquae in alveum suum et fluebant sicut ante consueverant 19populus autem ascendit de Iordane decimo mensis primi die et castrametati sunt in Galgalis contra orientalem plagam urbis Hiericho 20duodecim quoque lapides quos de Iordanis alveo sumpserant posuit Iosue in Galgalis 21et dixit ad filios Israhel quando interrogaverint filii vestri cras patres suos et dixerint eis quid sibi volunt isti lapides 22docebitis eos atque dicetis per arentem alveum transivit Israhel Iordanem istum 23siccante Domino Deo vestro aquas eius in conspectu vestro donec transiretis 24sicut fecerat prius in mari Rubro quod siccavit donec transiremus 25ut discant omnes terrarum populi fortissimam Domini manum et ut vos timeatis Dominum Deum vestrum omni tempore

Chapter 5

1postquam ergo audierunt omnes reges Amorreorum qui habitabant trans Iordanem ad occidentalem plagam et cuncti reges Chanaan qui propinqua possidebant Magno mari loca quod siccasset Dominus fluenta Iordanis coram filiis Israhel donec transirent dissolutum est cor eorum et non remansit in eis spiritus timentium introitum filiorum Israhel 2eo tempore ait Dominus ad Iosue fac tibi cultros lapideos et circumcide secundo filios Israhel 3fecit quod iusserat Dominus et circumcidit filios Israhel in colle Praeputiorum 4haec autem causa est secundae circumcisionis omnis populus qui egressus est ex Aegypto generis masculini universi bellatores viri mortui sunt in deserto per longissimos viae circuitus 5qui omnes circumcisi erant populus autem qui natus est in deserto 6per quadraginta annos itineris latissimae solitudinis incircumcisus fuit donec consumerentur qui non audierant vocem Domini et quibus ante iuraverat ut ostenderet eis terram lacte et melle manantem 7horum filii in locum successerunt patrum et circumcisi sunt ab Iosue quia sicut nati fuerant in praeputio erant nec eos in via aliquis circumciderat 8postquam autem omnes circumcisi sunt manserunt in eodem castrorum loco donec sanarentur 9dixitque Dominus ad Iosue hodie abstuli obprobrium Aegypti a vobis vocatumque est nomen loci illius Galgala usque in praesentem diem 10manseruntque filii Israhel in Galgalis et fecerunt phase quartadecima die mensis ad vesperum in campestribus Hiericho 11et comederunt de frugibus terrae die altero azymos panes et pulentam eiusdem anni 12defecitque manna postquam comederunt de frugibus terrae nec usi sunt ultra illo cibo filii Israhel sed comederunt de frugibus praesentis anni terrae Chanaan 13cum autem esset Iosue in agro urbis Hiericho levavit oculos et vidit virum stantem contra se et evaginatum tenentem gladium perrexitque ad eum et ait noster es an adversariorum 14qui respondit nequaquam sed sum princeps exercitus Domini et nunc venio 15cecidit Iosue pronus in terram et adorans ait quid dominus meus loquitur ad servum suum 16solve inquit calciamentum de pedibus tuis locus enim in quo stas sanctus est fecitque Iosue ut sibi fuerat imperatum

Chapter 6

1Hiericho autem clausa erat atque munita timore filiorum Israhel et nullus egredi audebat aut ingredi 2dixitque Dominus ad Iosue ecce dedi in manus tuas Hiericho et regem eius omnesque fortes viros 3circuite urbem cuncti bellatores semel per diem sic facietis sex diebus 4septimo autem die sacerdotes tollant septem bucinas quarum usus est in iobeleo et praecedant arcam foederis septiesque circuibitis civitatem et sacerdotes clangent bucinis 5cumque insonuerit vox tubae longior atque concisior et in auribus vestris increpuerit conclamabit omnis populus vociferatione maxima et muri funditus corruent civitatis ingredienturque singuli per locum contra quem steterint 6vocavit ergo Iosue filius Nun sacerdotes et dixit ad eos tollite arcam foederis et septem alii sacerdotes tollant septem iobeleorum bucinas et incedant ante arcam Domini 7ad populum quoque ait vadite et circuite civitatem armati praecedentes arcam Domini 8cumque Iosue verba finisset et septem sacerdotes septem bucinis clangerent ante arcam foederis Domini 9omnisque praecederet armatus exercitus reliquum vulgus arcam sequebatur ac bucinis omnia concrepabant 10praeceperat autem Iosue populo dicens non clamabitis nec audietur vox vestra neque ullus sermo ex ore vestro egredietur donec veniat dies in quo dicam vobis clamate et vociferamini 11circuivit ergo arca Domini civitatem semel per diem et reversa in castra mansit ibi 12igitur Iosue de nocte consurgente tulerunt sacerdotes arcam Domini 13et septem ex eis septem bucinas quarum in iobeleis usus est praecedebantque arcam Domini ambulantes atque clangentes et armatus populus ibat ante eos vulgus autem reliquum sequebatur arcam et bucinis personabat 14circumieruntque civitatem secundo die semel et reversi sunt in castra sic fecerunt sex diebus 15die autem septimo diluculo consurgentes circumierunt urbem sicut dispositum erat septies 16cumque septimo circuitu clangerent bucinis sacerdotes dixit Iosue ad omnem Israhel vociferamini tradidit enim vobis Dominus civitatem 17sitque civitas haec anathema et omnia quae in ea sunt Domino sola Raab meretrix vivat cum universis qui cum ea in domo sunt abscondit enim nuntios quos direximus 18vos autem cavete ne de his quae praecepta sunt quippiam contingatis et sitis praevaricationis rei et omnia castra Israhel sub peccato sint atque turbentur 19quicquid autem auri et argenti fuerit et vasorum aeneorum ac ferri Domino consecretur repositum in thesauris eius 20igitur omni vociferante populo et clangentibus tubis postquam in aures multitudinis vox sonitusque increpuit muri ilico corruerunt et ascendit unusquisque per locum qui contra se erat ceperuntque civitatem 21et interfecerunt omnia quae erant in ea a viro usque ad mulierem ab infante usque ad senem boves quoque et oves et asinos in ore gladii percusserunt 22duobus autem viris qui exploratores missi fuerant dixit Iosue ingredimini domum mulieris meretricis et producite eam omniaque quae illius sunt sicut illi iuramento firmastis 23ingressique iuvenes eduxerunt Raab et parentes eius fratres quoque et cunctam supellectilem ac cognationem illius et extra castra Israhel manere fecerunt 24urbem autem et omnia quae in ea sunt succenderunt absque argento et auro et vasis aeneis ac ferro quae in aerarium Domini consecrarunt 25Raab vero meretricem et domum patris eius atque omnia quae habebat fecit Iosue vivere et habitaverunt in medio Israhel usque in praesentem diem eo quod absconderit nuntios quos miserat ut explorarent Hiericho in tempore illo inprecatus est Iosue dicens 26maledictus vir coram Domino qui suscitaverit et aedificaverit civitatem Hiericho in primogenito suo fundamenta illius iaciat et in novissimo liberorum ponat portas eius 27fuit ergo Dominus cum Iosue et nomen eius in omni terra vulgatum est

Chapter 7

1filii autem Israhel praevaricati sunt mandatum et usurpaverunt de anathemate nam Achan filius Charmi filii Zabdi filii Zare de tribu Iuda tulit aliquid de anathemate iratusque est Dominus contra filios Israhel 2cumque mitteret Iosue de Hiericho viros contra Ahi quae est iuxta Bethaven ad orientalem plagam oppidi Bethel dixit eis ascendite et explorate terram qui praecepta conplentes exploraverunt Ahi 3et reversi dixerunt ei non ascendat omnis populus sed duo vel tria milia virorum pergant et deleant civitatem quare omnis populus frustra vexatur contra hostes paucissimos 4ascenderunt ergo tria milia pugnatores qui statim terga vertentes 5percussi sunt a viris urbis Ahi et corruerunt ex eis triginta et sex homines persecutique sunt eos adversarii de porta usque Sabarim et ceciderunt per prona fugientes pertimuitque cor populi et instar aquae liquefactum est 6Iosue vero scidit vestimenta sua et cecidit pronus in terram coram arca Domini usque ad vesperum tam ipse quam omnes senes Israhel miseruntque pulverem super capita sua 7et dixit Iosue heu Domine Deus quid voluisti transducere populum istum Iordanem fluvium ut traderes nos in manus Amorrei et perderes utinam ut coepimus mansissemus trans Iordanem 8mi Domine Deus quid dicam videns Israhelem hostibus suis terga vertentem 9audient Chananei et omnes habitatores terrae ac pariter conglobati circumdabunt nos atque delebunt nomen nostrum de terra et quid facies magno nomini tuo 10dixitque Dominus ad Iosue surge cur iaces pronus in terra 11peccavit Israhel et praevaricatus est pactum meum tuleruntque de anathemate et furati sunt atque mentiti et absconderunt inter vasa sua 12nec poterit Israhel stare ante hostes suos eosque fugiet quia pollutus est anathemate non ero ultra vobiscum donec conteratis eum qui huius sceleris reus est 13surge sanctifica populum et dic eis sanctificamini in crastinum haec enim dicit Dominus Deus Israhel anathema in medio tui est Israhel non poteris stare coram hostibus tuis donec deleatur ex te qui hoc contaminatus est scelere 14accedetisque mane singuli per tribus vestras et quamcumque tribum sors invenerit accedet per cognationes suas et cognatio per domos domusque per viros 15et quicumque ille in hoc facinore fuerit deprehensus conburetur igni cum omni substantia sua quoniam praevaricatus est pactum Domini et fecit nefas in Israhel 16surgens itaque Iosue mane adplicavit Israhel per tribus suas et inventa est tribus Iuda 17quae cum iuxta familias suas esset oblata inventa est familia Zarai illam quoque per viros offerens repperit Zabdi 18cuius domum in singulos dividens viros invenit Achan filium Charmi filii Zabdi filii Zare de tribu Iuda 19et ait ad Achan fili mi da gloriam Domino Deo Israhel et confitere atque indica mihi quid feceris ne abscondas 20responditque Achan Iosue et dixit ei vere ego peccavi Domino Deo Israhel et sic et sic feci 21vidi enim inter spolia pallium coccineum valde bonum et ducentos siclos argenti regulamque auream quinquaginta siclorum et concupiscens abstuli et abscondi in terra contra medium tabernaculi mei argentumque fossa humo operui 22misit ergo Iosue ministros qui currentes ad tabernaculum illius reppererunt cuncta abscondita in eodem loco et argentum simul 23auferentesque de tentorio tulerunt ea ad Iosue et ad omnes filios Israhel proieceruntque ante Dominum 24tollens itaque Iosue Achan filium Zare argentumque et pallium et auream regulam filiosque eius et filias boves et asinos et oves ipsumque tabernaculum et cunctam supellectilem et omnis Israhel cum eo duxerunt eos ad vallem Achor 25ubi dixit Iosue quia turbasti nos exturbet te Dominus in die hac lapidavitque eum omnis Israhel et cuncta quae illius erant igne consumpta sunt 26congregaverunt quoque super eum acervum magnum lapidum qui permanet usque in praesentem diem et aversus est furor Domini ab eis vocatumque est nomen loci illius vallis Achor usque hodie

Chapter 8

1dixit autem Dominus ad Iosue ne timeas neque formides tolle tecum omnem multitudinem pugnatorum et consurgens ascende in oppidum Ahi ecce tradidi in manu tua regem eius et populum urbemque et terram 2faciesque urbi Ahi et regi eius sicut fecisti Hiericho et regi illius praedam vero et omnia animantia diripietis vobis pone insidias urbi post eam 3surrexitque Iosue et omnis exercitus bellatorum cum eo ut ascenderent in Ahi et electa triginta milia virorum fortium misit nocte 4praecepitque eis dicens ponite insidias post civitatem nec longius recedatis et eritis omnes parati 5ego autem et reliqua multitudo quae mecum est accedemus ex adverso contra urbem cumque exierint contra nos sicut ante fecimus fugiemus et terga vertemus 6donec persequentes ab urbe longius protrahantur putabunt enim fugere nos sicut prius 7nobis ergo fugientibus et illis sequentibus consurgetis de insidiis et vastabitis civitatem tradetque eam Dominus Deus vester in manus vestras 8cumque ceperitis succendite eam sic omnia facietis ut iussi 9dimisitque eos et perrexerunt ad insidiarum locum sederuntque inter Bethel et Ahi ad occidentalem plagam urbis Ahi Iosue autem nocte illa in medio mansit populi 10surgensque diluculo recensuit socios et ascendit cum senioribus in fronte exercitus vallatus auxilio pugnatorum 11cumque venissent et ascendissent ex adverso civitatis steterunt ad septentrionalem urbis plagam inter quam et eos vallis media erat 12quinque milia autem viros elegerat et posuerat in insidiis inter Bethaven et Ahi ex occidentali parte eiusdem civitatis 13omnis vero reliquus exercitus ad aquilonem aciem dirigebat ita ut novissimi multitudinis occidentalem plagam urbis adtingerent abiit ergo Iosue nocte illa et stetit in vallis medio 14quod cum vidisset rex Ahi festinavit mane et egressus est cum omni exercitu civitatis direxitque aciem contra desertum ignorans quod post tergum laterent insidiae 15Iosue vero et omnis Israhel cesserunt loco simulantes metum et fugientes per viam solitudinis 16at illi vociferantes pariter et se mutuo cohortantes persecuti sunt eos cumque recessissent a civitate 17et ne unus quidem in urbe Ahi et Bethel remansisset qui non persequeretur Israhel sicut eruperant aperta oppida relinquentes 18dixit Dominus ad Iosue leva clypeum qui in manu tua est contra urbem Ahi quoniam tibi tradam eam 19cumque elevasset clypeum ex adverso civitatis insidiae quae latebant surrexerunt confestim et pergentes ad civitatem ceperunt et succenderunt eam 20viri autem civitatis qui persequebantur Iosue respicientes et videntes fumum urbis ad caelum usque conscendere non potuerunt ultra huc illucque diffugere praesertim cum hii qui simulaverant fugam et tendebant ad solitudinem contra persequentes fortissime restitissent 21vidensque Iosue et omnis Israhel quod capta esset civitas et fumus urbis ascenderet reversus percussit viros Ahi 22siquidem et illi qui ceperant et succenderant civitatem egressi ex urbe contra suos medios hostium ferire coeperunt cum ergo ex utraque parte adversarii caederentur ita ut nullus de tanta multitudine salvaretur 23regem quoque urbis Ahi adprehendere viventem et obtulerunt Iosue 24igitur omnibus interfectis qui Israhelem ad deserta tendentem fuerant persecuti et in eodem loco gladio corruentibus reversi filii Israhel percusserunt civitatem 25erant autem qui in eo die conciderant a viro usque ad mulierem duodecim milia hominum omnes urbis Ahi 26Iosue vero non contraxit manum quam in sublime porrexerat tenens clypeum donec interficerentur omnes habitatores Ahi 27iumenta autem et praedam civitatis diviserunt sibi filii Israhel sicut praeceperat Dominus Iosue 28qui succendit urbem et fecit eam tumulum sempiternum 29regem quoque eius suspendit in patibulo usque ad vesperum et solis occasum praecepitque et deposuerunt cadaver eius de cruce proieceruntque in ipso introitu civitatis congesto super eum magno acervo lapidum qui permanet usque in praesentem diem 30tunc aedificavit Iosue altare Domino Deo Israhel in monte Hebal 31sicut praeceperat Moses famulus Domini filiis Israhel et scriptum est in volumine legis Mosi altare de lapidibus inpolitis quos ferrum non tetigit et obtulit super eo holocausta Domino immolavitque pacificas victimas 32et scripsit super lapides deuteronomium legis Mosi quod ille digesserat coram filiis Israhel 33omnis autem populus et maiores natu ducesque ac iudices stabant ex utraque parte arcae in conspectu sacerdotum qui portabant arcam foederis Domini ut advena ita et indigena media eorum pars iuxta montem Garizim et media iuxta montem Hebal sicut praeceperat Moses famulus Domini et primum quidem benedixit populo Israhel 34post haec legit omnia verba benedictionis et maledictionis et cuncta quae scripta erant in legis volumine 35nihil ex his quae Moses iusserat reliquit intactum sed universa replicavit coram omni multitudine Israhel mulieribus ac parvulis et advenis qui inter eos morabantur

Chapter 9

1quibus auditis cuncti reges trans Iordanem qui versabantur in montanis et in campestribus in maritimis ac litore maris Magni hii quoque qui habitabant iuxta Libanum Hettheus et Amorreus et Chananeus Ferezeus et Eveus et Iebuseus 2congregati sunt pariter ut pugnarent contra Iosue et Israhel uno animo eademque sententia 3at hii qui habitabant in Gabaon audientes cuncta quae fecerat Iosue Hiericho et Ahi 4et callide cogitantes tulerunt sibi cibaria saccos veteres asinis inponentes et utres vinarios scissos atque consutos 5calciamentaque perantiqua quae ad indicium vetustatis pittaciis consuta erant induti veteribus vestimentis panes quoque quos portabant ob viaticum duri erant et in frusta comminuti 6perrexeruntque ad Iosue qui tunc morabatur in castris Galgalae et dixerunt ei atque omni simul Israheli de terra longinqua venimus pacem vobiscum facere cupientes responderuntque viri Israhel ad eos atque dixerunt 7ne forsitan in terra quae nobis sorte debetur habitetis et non possimus foedus inire vobiscum 8at illi ad Iosue servi inquiunt tui sumus quibus Iosue quinam ait estis et unde venistis 9responderunt de terra longinqua valde venerunt servi tui in nomine Domini Dei tui audivimus enim famam potentiae eius cuncta quae fecit in Aegypto 10et duobus Amorreorum regibus trans Iordanem Seon regi Esebon et Og regi Basan qui erat in Astharoth 11dixeruntque nobis seniores et omnes habitatores terrae nostrae tollite in manibus cibaria ob longissimam viam et occurrite eis ac dicite servi vestri sumus foedus inite nobiscum 12en panes quando egressi sumus de domibus nostris ut veniremus ad vos calidos sumpsimus nunc sicci facti sunt et vetustate nimia comminuti 13utres vini novos implevimus nunc rupti sunt et soluti vestes et calciamenta quibus induimur et quae habemus in pedibus ob longitudinem largioris viae trita sunt et paene consumpta 14susceperunt igitur de cibariis eorum et os Domini non interrogaverunt 15fecitque Iosue cum eis pacem et inito foedere pollicitus est quod non occiderentur principes quoque multitudinis iuraverunt eis 16post dies autem tres initi foederis audierunt quod in vicino habitarent et inter eos futuri essent 17moveruntque castra filii Israhel et venerunt in civitates eorum die tertio quarum haec vocabula sunt Gabaon et Caphira et Beroth et Cariathiarim 18et non percusserunt eos eo quod iurassent eis principes multitudinis in nomine Domini Dei Israhel murmuravit itaque omne vulgus contra principes 19qui responderunt eis iuravimus illis in nomine Domini Dei Israhel et idcirco non possumus eos contingere 20sed hoc faciemus eis reserventur quidem ut vivant ne contra nos ira Domini concitetur si peieraverimus 21sed sic vivant ut in usus universae multitudinis ligna caedant aquasque conportent quibus haec loquentibus 22vocavit Gabaonitas Iosue et dixit eis cur nos decipere fraude voluistis ut diceretis procul valde habitamus a vobis cum in medio nostri sitis 23itaque sub maledictione eritis et non deficiet de stirpe vestra ligna caedens aquasque conportans in domum Dei mei 24qui responderunt nuntiatum est nobis servis tuis quae promisisset Dominus Deus tuus Mosi servo suo ut traderet vobis omnem terram et disperderet cunctos habitatores eius timuimus igitur valde et providimus animabus nostris vestro terrore conpulsi et hoc consilium inivimus 25nunc autem in manu tua sumus quod tibi bonum et rectum videtur fac nobis 26fecit ergo Iosue ut dixerat et liberavit eos de manibus filiorum Israhel ut non occiderentur 27decrevitque in illo die esse eos in ministerium cuncti populi et altaris Domini caedentes ligna et aquas conportantes usque in praesens tempus in loco quem Dominus elegisset

Chapter 10

1quae cum audisset Adonisedec rex Hierusalem quod scilicet cepisset Iosue Ahi et subvertisset eam sicut enim fecerat Hiericho et regi eius sic fecit Ahi et regi illius et quod transfugissent Gabaonitae ad Israhel et essent foederati eorum 2timuit valde urbs enim magna erat Gabaon et una regalium civitatum et maior oppido Ahi omnesque bellatores eius fortissimi 3misit ergo Adonisedec rex Hierusalem ad Oham regem Hebron et ad Pharam regem Hieremoth ad Iaphie quoque regem Lachis et ad Dabir regem Eglon dicens 4ascendite ad me et ferte praesidium ut expugnemus Gabaon quare transfugerit ad Iosue et filios Israhel 5congregati igitur ascenderunt quinque reges Amorreorum rex Hierusalem rex Hebron rex Hieremoth rex Lachis rex Eglon simul cum exercitibus suis et castrametati sunt circa Gabaon obpugnantes eam 6habitatores autem Gabaon urbis obsessae miserunt ad Iosue qui tunc morabatur in castris apud Galgalam et dixerunt ei ne retrahas manus tuas ab auxilio servorum tuorum ascende cito et libera nos ferque praesidium convenerunt enim adversum nos omnes reges Amorreorum qui habitant in montanis 7ascenditque Iosue de Galgalis et omnis exercitus bellatorum cum eo viri fortissimi 8dixitque Dominus ad Iosue ne timeas eos in manus enim tuas tradidi illos nullus tibi ex eis resistere poterit 9inruit itaque Iosue super eos repente tota ascendens nocte de Galgalis 10et conturbavit eos Dominus a facie Israhel contrivitque plaga magna in Gabaon ac persecutus est per viam ascensus Bethoron et percussit usque Azeca et Maceda 11cumque fugerent filios Israhel et essent in descensu Bethoron Dominus misit super eos lapides magnos de caelo usque Azeca et mortui sunt multo plures lapidibus grandinis quam quos gladio percusserant filii Israhel 12tunc locutus est Iosue Domino in die qua tradidit Amorreum in conspectu filiorum Israhel dixitque coram eis sol contra Gabaon ne movearis et luna contra vallem Ahialon 13steteruntque sol et luna donec ulcisceretur se gens de inimicis suis nonne scriptum est hoc in libro Iustorum stetit itaque sol in medio caeli et non festinavit occumbere spatio unius diei 14non fuit ante et postea tam longa dies oboediente Domino voci hominis et pugnante pro Israhel 15reversusque est Iosue cum omni Israhel in castra Galgalae 16fugerant enim quinque reges et se absconderant in spelunca urbis Maceda 17nuntiatumque est Iosue quod inventi essent quinque reges latentes in spelunca Maceda 18qui praecepit sociis et ait volvite saxa ingentia ad os speluncae et ponite viros industrios qui clausos custodiant 19vos autem nolite stare sed persequimini hostes et extremos quosque fugientium caedite ne dimittatis eos urbium suarum intrare praesidia quos tradidit Dominus Deus in manus vestras 20caesis igitur adversariis plaga magna et usque ad internicionem paene consumptis hii qui Israhel effugere potuerunt ingressi sunt civitates munitas 21reversusque est omnis exercitus ad Iosue in Maceda ubi tunc erant castra sani et integro numero nullusque contra filios Israhel muttire ausus est 22praecepitque Iosue dicens aperite os speluncae et producite ad me quinque reges qui in ea latitant 23fecerunt ministri ut sibi fuerat imperatum et eduxerunt ad eum quinque reges de spelunca regem Hierusalem regem Hebron regem Hieremoth regem Lachis regem Eglon 24cumque educti essent ad eum vocavit omnes viros Israhel et ait ad principes exercitus qui secum erant ite et ponite pedes super colla regum istorum qui cum perrexissent et subiectorum pedibus colla calcarent 25rursum ait ad eos nolite timere nec paveatis confortamini et estote robusti sic enim faciet Dominus cunctis hostibus vestris adversum quos dimicatis 26percussitque Iosue et interfecit eos atque suspendit super quinque stipites fueruntque suspensi usque ad vesperum 27cumque occumberet sol praecepit sociis ut deponerent eos de patibulis qui depositos proiecerunt in speluncam in qua latuerant et posuerunt super os eius saxa ingentia quae permanent usque in praesens 28eodem die Macedam quoque cepit Iosue et percussit in ore gladii regemque illius interfecit et omnes habitatores eius non dimisit in ea saltim parvas reliquias fecitque regi Maceda sicut fecerat regi Hiericho 29transivit cum omni Israhel de Maceda in Lebna et pugnabat contra eam 30quam tradidit Dominus cum rege suo in manu Israhel percusseruntque urbem in ore gladii et omnes habitatores eius non dimiserunt in ea ullas reliquias feceruntque regi Lebna sicut fecerant regi Hiericho 31de Lebna transivit in Lachis et exercitu per gyrum disposito obpugnabat eam 32tradiditque Dominus Lachis in manu Israhel et cepit eam die altero atque percussit in ore gladii omnemque animam quae fuerat in ea sicut fecerat Lebna 33eo tempore ascendit Hiram rex Gazer ut auxiliaretur Lachis quem percussit Iosue cum omni populo eius usque ad internicionem 34transivitque de Lachis in Eglon et circumdedit 35atque expugnavit eam eadem die percussitque in ore gladii omnes animas quae erant in ea iuxta omnia quae fecerat Lachis 36ascendit quoque cum omni Israhele de Eglon in Hebron et pugnavit contra eam 37cepitque et percussit in ore gladii regem quoque eius et omnia oppida regionis illius universasque animas quae in ea fuerant commoratae non reliquit in ea ullas reliquias sicut fecerat Eglon sic fecit et Hebron cuncta quae in ea repperit consumens gladio 38inde reversus in Dabir 39cepit eam atque vastavit 40regem quoque eius et omnia per circuitum oppida percussit in ore gladii non dimisit in ea ullas reliquias sicut fecerat Hebron et Lebna et regibus earum sic fecit Dabir et regi illius 41percussit itaque Iosue omnem terram montanam et meridianam atque campestrem et Asedoth cum regibus suis non dimisit in ea ullas reliquias sed omne quod spirare poterat interfecit sicut praeceperat ei Dominus Deus Israhel 42a Cadesbarne usque Gazam omnem terram Gosen usque Gabaon 43universos reges et regiones eorum uno cepit impetu atque vastavit Dominus enim Deus Israhel pugnabat pro eo 44reversusque est cum omni Israhele ad locum castrorum in Galgala

Chapter 11

1quae cum audisset Iabin rex Asor misit ad Iobab regem Madon et ad regem Someron atque ad regem Acsaph 2ad reges quoque aquilonis qui habitabant in montanis et in planitie contra meridiem Cheneroth in campestribus quoque et in regionibus Dor iuxta mare 3Chananeumque ab oriente et occidente et Amorreum atque Hettheum ac Ferezeum et Iebuseum in montanis Eveum quoque qui habitabat ad radices Hermon in terra Masphe 4egressique sunt omnes cum turmis suis populus multus nimis sicut harena quae est in litore maris equi quoque et currus inmensae multitudinis 5conveneruntque omnes reges isti in unum ad aquas Merom ut pugnarent contra Israhel 6dixitque Dominus ad Iosue ne timeas eos cras enim hac eadem hora ego tradam omnes istos vulnerandos in conspectu Israhel equos eorum subnervabis et currus igne conbures 7venitque Iosue et omnis exercitus cum eo adversum illos ad aquas Merom subito et inruerunt super eos 8tradiditque illos Dominus in manu Israhel qui percusserunt eos et persecuti sunt usque ad Sidonem magnam et aquas Maserefoth campumque Masphe qui est ad orientalem illius partem ita percussit omnes ut nullas dimitteret ex eis reliquias 9fecit sicut praeceperat ei Dominus equos eorum subnervavit currusque conbusit 10reversusque statim cepit Asor et regem eius percussit gladio Asor enim antiquitus inter omnia regna haec principatum tenebat 11percussitque omnes animas quae ibidem morabantur non dimisit in ea ullas reliquias sed usque ad internicionem universa vastavit ipsamque urbem permisit incendio 12et omnes per circuitum civitates regesque earum cepit percussit atque delevit sicut praeceperat ei Moses famulus Domini 13absque urbibus quae erant in collibus et in tumulis sitae ceteras succendit Israhel unam tantum Asor munitissimam flamma consumpsit 14omnemque praedam istarum urbium ac iumenta diviserunt sibi filii Israhel cunctis hominibus interfectis 15sicut praeceperat Dominus Mosi servo suo ita praecepit Moses Iosue et ille universa conplevit non praeteriit de universis mandatis ne unum quidem verbum quod iusserat Dominus Mosi 16cepit itaque Iosue omnem terram montanam et meridianam terramque Gosen et planitiem et occidentalem plagam montemque Israhel et campestria eius 17et partem montis quae ascendit Seir usque Baalgad per planitiem Libani subter montem Hermon omnes reges eorum cepit percussit occidit 18multo tempore pugnavit Iosue contra reges istos 19non fuit civitas quae se non traderet filiis Israhel praeter Eveum qui habitabat in Gabaon omnes bellando cepit 20Domini enim sententiae fuerat ut indurarentur corda eorum et pugnarent contra Israhel et caderent et non mererentur ullam clementiam ac perirent sicut praeceperat Dominus Mosi 21in tempore illo venit Iosue et interfecit Enacim de montanis Hebron et Dabir et Anab et de omni monte Iuda et Israhel urbesque eorum delevit 22non reliquit ullum de stirpe Enacim in terra filiorum Israhel absque civitatibus Gaza et Geth et Azoto in quibus solis relicti sunt 23cepit ergo Iosue omnem terram sicut locutus est Dominus ad Mosen et tradidit eam in possessionem filiis Israhel secundum partes et tribus suas quievitque terra a proeliis

Chapter 12

1hii sunt reges quos percusserunt filii Israhel et possederunt terram eorum trans Iordanem ad solis ortum a torrente Arnon usque ad montem Hermon et omnem orientalem plagam quae respicit solitudinem 2Seon rex Amorreorum qui habitavit in Esebon dominatus est ab Aroer quae sita est super ripam torrentis Arnon et mediae partis in valle dimidiique Galaad usque ad torrentem Iaboc qui est terminus filiorum Ammon 3et a solitudine usque ad mare Cheneroth contra orientem et usque ad mare Deserti quod est mare Salsissimum ad orientalem plagam per viam quae ducit Bethesimoth et ab australi parte quae subiacent Asedothphasga 4terminus Og regis Basan de reliquiis Rafaim qui habitavit in Astharoth et in Edrain et dominatus est in monte Hermon et in Salacha atque in universa Basan usque ad terminos 5Gesuri et Machathi et dimidiae partis Galaad terminos Seon regis Esebon 6Moses famulus Domini et filii Israhel percusserunt eos tradiditque terram eorum Moses in possessionem Rubenitis et Gadditis et dimidiae tribui Manasse 7hii sunt reges terrae quos percussit Iosue et filii Israhel trans Iordanem ad occidentalem plagam a Baalgad in campo Libani usque ad montem cuius pars ascendit in Seir tradiditque eam Iosue in possessionem tribubus Israhel singulis partes suas 8tam in montanis quam in planis atque campestribus in Aseroth et solitudine ac meridie Hettheus fuit et Amorreus Chananeus et Ferezeus Eveus et Iebuseus 9rex Hiericho unus rex Ahi quae est ex latere Bethel unus 10rex Hierusalem unus rex Hebron unus 11rex Hierimoth unus rex Lachis unus 12rex Eglon unus rex Gazer unus 13rex Dabir unus rex Gader unus 14rex Herma unus rex Hered unus 15rex Lebna unus rex Odollam unus 16rex Maceda unus rex Bethel unus 17rex Thaffua unus rex Afer unus 18rex Afec unus rex Saron unus 19rex Madon unus rex Asor unus 20rex Someron unus rex Acsaph unus 21rex Thenach unus rex Mageddo unus 22rex Cades unus rex Iachanaem Chermeli unus 23rex Dor et provinciae Dor unus rex gentium Galgal unus 24rex Thersa unus omnes reges triginta et unus

Chapter 13

1Iosue senex provectaeque aetatis erat et dixit Dominus ad eum senuisti et longevus es terraque latissima derelicta est quae necdum est sorte divisa 2omnis videlicet Galilea Philisthim et universa Gesuri 3a fluvio turbido qui inrigat Aegyptum usque ad terminos Accaron contra aquilonem terra Chanaan quae in quinque regulos Philisthim dividitur Gazeos Azotios Ascalonitas Gettheos et Accaronitas 4ad meridiem vero sunt Evei omnis terra Chanaan et Maara Sidoniorum usque Afeca et terminos Amorrei 5eiusque confinia Libani quoque regio contra orientem a Baalgad sub monte Hermon donec ingrediaris Emath 6omnium qui habitant in monte a Libano usque ad aquas Masrefoth universique Sidonii ego sum qui delebo eos a facie filiorum Israhel veniat ergo in parte hereditatis Israhel sicut praecepi tibi 7et nunc divide terram in possessionem novem tribubus et dimidiae tribui Manasse 8cum qua Ruben et Gad possederunt terram quam tradidit eis Moses famulus Domini trans fluenta Iordanis ad orientalem plagam 9ab Aroer quae sita est in ripa torrentis Arnon et in vallis medio universaque campestria Medaba usque Dibon 10et cunctas civitates Seon regis Amorrei qui regnavit in Esebon usque ad terminos filiorum Ammon 11et Galaad ac terminum Gesuri et Machathi omnemque montem Hermon et universam Basan usque Saleca 12omne regnum Og in Basan qui regnavit in Astharoth et Edraim ipse fuit de reliquiis Rafaim percussitque eos Moses atque delevit 13nolueruntque disperdere filii Israhel Gesuri et Machathi et habitaverunt in medio Israhel usque in praesentem diem 14tribui autem Levi non dedit possessionem sed sacrificia et victimae Domini Dei Israhel ipsa est eius hereditas sicut locutus est illi 15dedit ergo Moses possessionem tribui filiorum Ruben iuxta cognationes suas 16fuitque terminus eorum ab Aroer quae sita est in ripa torrentis Arnon et in valle eiusdem torrentis media universam planitiem quae ducit Medaba 17et Esebon cunctosque viculos earum qui sunt in campestribus Dibon quoque et Bamothbaal et oppidum Baalmaon 18Iessa et Cedmoth et Mepheeth 19Cariathaim et Sebama et Sarathasar in monte convallis 20Bethpheor et Asedothphasga et Bethaisimoth 21omnes urbes campestres universaque regna Seon regis Amorrei qui regnavit in Esebon quem percussit Moses cum principibus Madian Eveum et Recem et Sur et Ur et Rabee duces Seon habitatores terrae 22et Balaam filium Beor ariolum occiderunt filii Israhel gladio cum ceteris interfectis 23factusque est terminus filiorum Ruben Iordanis fluvius haec est possessio Rubenitarum per cognationes suas urbium et viculorum 24deditque Moses tribui Gad et filiis eius per cognationes suas possessionem cuius haec divisio est 25terminus Iazer et omnes civitates Galaad dimidiamque partem terrae filiorum Ammon usque ad Aroer quae est contra Rabba 26et ab Esebon usque Ramoth Masphe et Batanim et a Manaim usque ad terminos Dabir 27in valle quoque Betharaam et Bethnemra et Soccoth et Saphon reliquam partem regni Seon regis Esebon huius quoque Iordanis finis est usque ad extremam partem maris Chenereth trans Iordanem ad orientalem plagam 28haec est possessio filiorum Gad per familias suas civitates et villae earum 29dedit et dimidiae tribui Manasse filiisque eius iuxta cognationes suas possessionem 30cuius hoc principium est a Manaim universam Basan et cuncta regna Og regis Basan omnesque vicos Air qui sunt in Basan sexaginta oppida 31et dimidiam partem Galaad Astharoth et Edrai urbes regni Og in Basan filiis Machir filii Manasse dimidiae parti filiorum Machir iuxta cognationes suas 32hanc possessionem divisit Moses in campestribus Moab trans Iordanem contra Hiericho ad orientalem plagam 33tribui autem Levi non dedit possessionem quoniam Dominus Deus Israhel ipse est possessio eius ut locutus est illi

Chapter 14

1hoc est quod possederunt filii Israhel in terra Chanaan quam dederunt eis Eleazar sacerdos et Iosue filius Nun et principes familiarum per tribus Israhel 2sorte omnia dividentes sicut praeceperat Dominus in manu Mosi novem tribubus et dimidiae tribui 3duabus enim tribubus et dimidiae dederat Moses trans Iordanem possessionem absque Levitis qui nihil terrae acceperunt inter fratres suos 4sed in eorum successerant locum filii Ioseph in duas divisi tribus Manasse et Ephraim nec acceperunt Levitae aliam in terra partem nisi urbes ad habitandum et suburbana earum ad alenda iumenta et pecora sua 5sicut praecepit Dominus Mosi ita fecerunt filii Israhel et diviserunt terram 6accesserunt itaque filii Iuda ad Iosue in Galgala locutusque est ad eum Chaleb filius Iepphonne Cenezeus nosti quid locutus sit Dominus ad Mosen hominem Dei de me et te in Cadesbarne 7quadraginta annorum eram quando me misit Moses famulus Domini de Cadesbarne ut considerarem terram nuntiavique ei quod mihi verum videbatur 8fratres autem mei qui ascenderant mecum dissolverunt cor populi et nihilominus ego secutus sum Dominum Deum meum 9iuravitque Moses in die illo dicens terram quam calcavit pes tuus erit possessio tua et filiorum tuorum in aeternum quia secutus es Dominum Deum meum 10concessit ergo Dominus vitam mihi sicut pollicitus est usque in praesentem diem quadraginta et quinque anni sunt ex quo locutus est Dominus verbum istud ad Mosen quando ambulabat Israhel per solitudinem hodie octoginta quinque annorum sum 11sic valens ut eo valebam tempore quando ad explorandum missus sum illius in me temporis fortitudo usque hodie perseverat tam ad bellandum quam ad gradiendum 12da ergo mihi montem istum quem pollicitus est Dominus te quoque audiente in quo Enacim sunt et urbes magnae atque munitae si forte sit Dominus mecum et potuero delere eos sicut promisit mihi 13benedixitque ei Iosue et tradidit Hebron in possessionem 14atque ex eo fuit Hebron Chaleb filio Iepphonne Cenezeo usque in praesentem diem quia secutus est Dominum Deum Israhel 15nomen Hebron antea vocabatur Cariatharbe Adam maximus ibi inter Enacim situs est et terra cessavit a proeliis

Chapter 15

1igitur sors filiorum Iudae per cognationes suas ista fuit a termino Edom desertum Sin contra meridiem et usque ad extremam partem australis plagae 2initium eius a summitate maris Salsissimi et a lingua eius quae respicit meridiem 3egrediturque contra ascensum Scorpionis et pertransit in Sina ascenditque in Cadesbarne et pervenit in Esrom ascendens Addara et circumiens Caricaa 4atque inde pertransiens in Asemona et perveniens ad torrentem Aegypti eruntque termini eius mare Magnum hic erit finis meridianae plagae 5ab oriente vero erit initium mare Salsissimum usque ad extrema Iordanis et ea quae respiciunt aquilonem a lingua maris usque ad eundem Iordanem fluvium 6ascenditque terminus in Bethagla et transit ab aquilone in Betharaba ascendens ad lapidem Boem filii Ruben 7et tendens usque ad terminos Debera de valle Achor contra aquilonem respiciens Galgala quae est ex adverso ascensionis Adommim ab australi parte torrentis transitque aquas quae vocantur fons Solis et erunt exitus eius ad fontem Rogel 8ascenditque per convallem filii Ennom ex latere Iebusei ad meridiem haec est Hierusalem et inde se erigens ad verticem montis qui est contra Gehennom ad occidentem in summitate vallis Rafaim contra aquilonem 9pertransitque a vertice montis usque ad fontem aquae Nepthoa et pervenit usque ad vicos montis Ephron inclinaturque in Bala quae est Cariathiarim id est urbs Silvarum 10et circuit de Bala contra occidentem usque ad montem Seir transitque iuxta latus montis Iarim ad aquilonem in Cheslon et descendit in Bethsames transitque in Thamna 11et pervenit contra aquilonem partis Accaron ex latere inclinaturque Sechrona et transit montem Baala pervenitque in Iebnehel et maris Magni contra occidentem fine concluditur 12hii sunt termini filiorum Iuda per circuitum in cognationibus suis 13Chaleb vero filio Iepphonne dedit partem in medio filiorum Iuda sicut praeceperat ei Dominus Cariatharbe patris Enach ipsa est Hebron 14delevitque ex ea Chaleb tres filios Enach Sesai et Ahiman et Tholmai de stirpe Enach 15atque inde conscendens venit ad habitatores Dabir quae prius vocabatur Cariathsepher id est civitas Litterarum 16dixitque Chaleb qui percusserit Cariathsepher et ceperit eam dabo illi Axam filiam meam uxorem 17cepitque eam Othonihel filius Cenez frater Chaleb iunior deditque ei Axam filiam suam uxorem 18quae cum pergerent simul suasit viro ut peteret a patre suo agrum suspiravitque ut sedebat in asino cui Chaleb quid habes inquit 19at illa respondit da mihi benedictionem terram australem et arentem dedisti mihi iunge et inriguam dedit itaque ei Chaleb inriguum superius et inferius 20haec est possessio tribus filiorum Iuda per cognationes suas 21erantque civitates ab extremis partibus filiorum Iuda iuxta terminos Edom a meridie Cabsehel et Eder et Iagur 22et Cina et Dimona Adeda 23et Cedes et Asor Iethnan 24Zif et Thelem Baloth 25et Asor nova et Cariothesrom haec est Asor 26Aman Same et Molada 27et Asergadda et Asemon Bethfeleth 28et Asersual et Bersabee et Baziothia 29Bala et Hiim Esem 30et Heltholad Exiil et Harma 31Siceleg et Medemena et Sensenna 32Lebaoth et Selim et Aenremmon omnes civitates viginti novem et villae earum 33in campestribus vero Esthaul et Saraa et Asena 34et Azanoe et Aengannim Thaffua et Aenaim 35et Hierimoth Adulam Soccho et Azeca 36et Saraim Adithaim et Gedera et Giderothaim urbes quattuordecim et villae earum 37Sanan et Adesa et Magdalgad 38Delean et Mesfa et Iecthel 39Lachis et Bascath et Aglon 40Thebbon et Lehemas et Chethlis 41et Gideroth Bethdagon et Neema et Maceda civitates sedecim et villae earum 42Labana et Aether et Asan 43Ieptha et Esna et Nesib 44Ceila et Achzib et Maresa civitates novem et villae earum 45Accaron cum vicis et villulis suis 46ab Accaron usque ad mare omnia quae vergunt ad Azotum et viculos eius 47Azotus cum vicis et villulis suis Gaza cum viculis et villulis suis usque ad torrentem Aegypti mare Magnum terminus eius 48et in monte Samir et Iether et Soccho 49et Edenna Cariathsenna haec est Dabir 50Anab et Isthemo et Anim 51Gosen et Olon et Gilo civitates undecim et villae earum 52Arab et Roma et Esaan 53Ianum et Bethafua et Afeca 54Ammatha et Cariatharbe haec est Hebron et Sior civitates novem et villae earum 55Maon et Chermel et Zif et Iotae 56Iezrehel et Iucadam et Zanoe 57Accaim Gebaa et Thamna civitates decem et villae earum 58Alul et Bethsur et Gedor 59Mareth et Bethanoth et Elthecen civitates sex et villae earum 60Cariathbaal haec est Cariathiarim urbs Silvarum et Arebba civitates duae et villae earum 61in deserto Betharaba Meddin et Schacha 62Anepsan et civitas Salis et Engaddi civitates sex et villae earum 63Iebuseum autem habitatorem Hierusalem non potuerunt filii Iuda delere habitavitque Iebuseus cum filiis Iuda in Hierusalem usque in praesentem diem

Chapter 16

1cecidit quoque sors filiorum Ioseph ab Iordane contra Hiericho et aquas eius ab oriente solitudo quae ascendit de Hiericho ad montana Bethel 2et egreditur de Bethel Luzam transitque terminum Archiatharoth 3et descendit ad occidentem iuxta terminum Ieflethi usque ad terminos Bethoron inferioris et Gazer finiunturque regiones eius mari Magno 4possederuntque filii Ioseph Manasse et Ephraim 5et factus est terminus filiorum Ephraim per cognationes suas et possessio eorum contra orientem Atharothaddar usque Bethoron superiorem 6egrediunturque confinia in mare Machmethath vero aquilonem respicit et circuit terminus contra orientem in Thanathselo et pertransit ab oriente Ianoe 7descenditque de Ianoe in Atharoth et Noaratha et pervenit in Hiericho et egreditur ad Iordanem 8de Taffua pertransitque contra mare in valle Harundineti suntque egressus eius in mare Salsissimum haec est possessio tribus filiorum Ephraim per familias suas 9urbesque quae separatae sunt filiis Ephraim in medio possessionis filiorum Manasse et villae earum 10et non interfecerunt filii Ephraim Chananeum qui habitabat in Gazer habitavitque Chananeus in medio Ephraim usque in diem hanc tributarius

Chapter 17

1cecidit autem sors tribui Manasse ipse est enim primogenitus Ioseph Machir primogenito Manasse patri Galaad qui fuit vir pugnator habuitque possessionem Galaad et Basan 2et reliquis filiorum Manasse iuxta familias suas filiis Abiezer et filiis Elech et filiis Esrihel et filiis Sechem et filiis Epher et filiis Semida isti sunt filii Manasse filii Ioseph mares per cognationes suas 3Salphaad vero filio Epher filii Galaad filii Machir filii Manasse non erant filii sed solae filiae quarum ista sunt nomina Maala et Noa Egla et Melcha et Thersa 4veneruntque in conspectu Eleazari sacerdotis et Iosue filii Nun et principum dicentes Dominus praecepit per manum Mosi ut daretur nobis possessio in medio fratrum nostrorum deditque eis iuxta imperium Domini possessionem in medio fratrum patris earum 5et ceciderunt funiculi Manasse decem absque terra Galaad et Basan trans Iordanem 6filiae enim Manasse possederunt hereditatem in medio filiorum eius terra autem Galaad cecidit in sortem filiorum Manasse qui reliqui erant 7fuitque terminus Manasse ab Aser Machmathath quae respicit Sychem et egreditur ad dextram iuxta habitatores fontis Taffuae 8etenim in sorte Manasse ceciderat terra Taffuae quae est iuxta terminos Manasse filiorum Ephraim 9descenditque terminus vallis Harundineti in meridiem torrentis civitatum Ephraim quae in medio sunt urbium Manasse terminus Manasse ab aquilone torrentis et exitus eius pergit ad mare 10ita ut ab austro sit possessio Ephraim et ab aquilone Manasse et utramque claudat mare et coniungantur sibi in tribu Aser ab aquilone et in tribu Isachar ab oriente 11fuitque hereditas Manasse in Isachar et in Aser Bethsan et viculi eius et Ieblaam cum villulis suis et habitatores Dor cum oppidis suis habitatores quoque Hendor cum villulis suis similiterque habitatores Thanach cum villulis suis et habitatores Mageddo cum viculis suis et tertia pars urbis Nofeth 12nec potuerunt filii Manasse has subvertere civitates sed coepit Chananeus habitare in terra ista 13postquam autem convaluerunt filii Israhel subiecerunt Chananeos et fecerunt sibi tributarios nec interfecerunt eos 14locutique sunt filii Ioseph ad Iosue atque dixerunt quare dedisti mihi possessionem sortis et funiculi unius cum sim tantae multitudinis et benedixerit mihi Dominus 15ad quos Iosue ait si populus multus es ascende in silvam et succide tibi spatia in terra Ferezei et Rafaim quia angusta est tibi possessio montis Ephraim 16cui responderunt filii Ioseph non poterimus ad montana conscendere cum ferreis curribus utantur Chananei qui habitant in terra campestri in qua sitae sunt Bethsan cum viculis suis et Iezrahel mediam possidens vallem 17dixitque Iosue ad domum Ioseph Ephraim et Manasse populus multus es et magnae fortitudinis non habebis sortem unam 18sed transibis ad montem et succides tibi atque purgabis ad habitandum spatia et poteris ultra procedere cum subverteris Chananeum quem dicis ferreos habere currus et esse fortissimum

Chapter 18

1congregatique sunt omnes filii Israhel in Silo ibique fixerunt tabernaculum testimonii et fuit eis terra subiecta 2remanserant autem filiorum Israhel septem tribus quae necdum acceperant possessiones suas 3ad quos Iosue ait usquequo marcetis ignavia et non intratis ad possidendam terram quam Dominus Deus patrum vestrorum dedit vobis 4eligite de singulis tribubus ternos viros ut mittam eos et pergant atque circumeant terram et describant eam iuxta numerum uniuscuiusque multitudinis referantque ad me quod descripserint 5dividite vobis terram in septem partes Iudas sit in terminis suis ab australi plaga et domus Ioseph ab aquilone 6mediam inter hos terram in septem partes describite et huc venietis ad me ut coram Domino Deo vestro mittam vobis hic sortem 7quia non est inter vos pars Levitarum sed sacerdotium Domini est eorum hereditas Gad autem et Ruben et dimidia tribus Manasse iam acceperant possessiones suas trans Iordanem ad orientalem plagam quas dedit eis Moses famulus Domini 8cumque surrexissent viri ut pergerent ad describendam terram praecepit eis Iosue dicens circuite terram et describite eam ac revertimini ad me ut hic coram Domino Deo in Silo mittam vobis sortem 9itaque perrexerunt et lustrantes eam in septem partes diviserunt scribentes in volumine reversique sunt ad Iosue in castra Silo 10qui misit sortes coram Domino in Silo divisitque terram filiis Israhel in septem partes 11et ascendit sors prima filiorum Beniamin per familias suas ut possiderent terram inter filios Iuda et filios Ioseph 12fuitque terminus eorum contra aquilonem ab Iordane pergens iuxta latus Hiericho septentrionalis plagae et inde contra occidentem ad montana conscendens et perveniens in solitudinem Bethaven 13atque pertransiens iuxta Luzam ad meridiem ipsa est Bethel descenditque in Atharothaddar in montem qui est ad meridiem Bethoron inferioris 14et inclinatur circumiens contra mare a meridie montis qui respicit Bethoron contra africum suntque exitus eius in Cariathbaal quae vocatur et Cariathiarim urbem filiorum Iuda haec est plaga contra mare et occidentem 15a meridie autem ex parte Cariathiarim egreditur terminus contra mare et pervenit usque ad fontem aquarum Nepthoa 16descenditque in partem montis qui respicit vallem filiorum Ennom et est contra septentrionalem plagam in extrema parte vallis Rafaim descenditque Gehennom id est vallis Ennom iuxta latus Iebusei ad austrum et pervenit ad fontem Rogel 17transiens ad aquilonem et egrediens ad Aensemes id est fontem Solis 18et pertransit usque ad tumulos qui sunt e regione ascensus Adommim descenditque ad Abenboen id est lapidem Boen filii Ruben et pertransit ex latere aquilonis ad campestria descenditque in planitiem 19et praetergreditur contra aquilonem Bethagla suntque exitus eius contra linguam maris Salsissimi ab aquilone in fine Iordanis ad australem plagam 20qui est terminus illius ab oriente haec est possessio filiorum Beniamin per terminos suos in circuitu et familias singulas 21fueruntque civitates eius Hiericho et Bethagla et vallis Casis 22Betharaba et Semaraim et Bethel 23Avim et Affara et Ofra 24villa Emona et Ofni et Gabee civitates duodecim et villae earum 25Gabaon et Rama et Beroth 26et Mesfe Cafera et Ammosa 27et Recem Iarafel et Tharala 28et Sela Eleph et Iebus quae est Hierusalem Gabaath et Cariath civitates quattuordecim et villae earum haec est possessio filiorum Beniamin iuxta familias suas

Chapter 19

1et egressa est sors secunda filiorum Symeon per cognationes suas fuitque hereditas 2eorum in medio possessionis filiorum Iuda Bersabee et Sabee et Molada 3et Asersual Bala et Asem 4et Heltholath Bethul Arma 5et Seceleg et Bethmarchaboth Asersusa 6et Bethlebaoth et Saroen civitates tredecim et villae earum 7Ahin et Remmon et Athar et Asan civitates quattuor et villae earum 8omnes viculi per circuitum urbium istarum usque ad Balaath Berrameth contra australem plagam haec est hereditas filiorum Symeon iuxta cognationes suas 9in funiculo et possessione filiorum Iuda quia maior erat et idcirco possederunt filii Symeon in medio hereditatis eorum 10cecidit quoque sors tertia filiorum Zabulon per cognationes suas et factus est terminus possessionis eorum usque Sarith 11ascenditque de mari et Medala ac pervenit in Debbaseth usque ad torrentem qui est contra Iecennam 12et revertitur de Sarith contra orientem in fines Ceseleththabor et egreditur ad Dabereth ascenditque contra Iafie 13et inde pertransit ad orientalem plagam Getthefer Etthacasin et egreditur in Remmon Ampthar et Noa 14et circuit ad aquilonem et Nathon suntque egressus eius vallis Iepthahel 15et Catheth et Nehalal et Semron et Iedala et Bethleem civitates duodecim et villae earum 16haec est hereditas tribus filiorum Zabulon per cognationes suas urbes et viculi earum 17Isachar egressa est sors quarta per cognationes suas 18fuitque eius hereditas Hiezrahel et Chasaloth et Sunem 19et Afaraim Seon et Anaarath 20et Rabbith et Cesion Abes 21et Rameth et Engannim et Enadda et Bethfeses 22et pervenit terminus usque Thabor et Seesima et Bethsemes eruntque exitus eius Iordanes civitates sedecim et villae earum 23haec est possessio filiorum Isachar per cognationes suas urbes et viculi earum 24cecidit sors quinta tribui filiorum Aser per cognationes suas 25fuitque terminus eorum Alchath et Oali et Beten et Axab 26Elmelech et Amaad et Messal et pervenit usque ad Carmelum maris et Siorlabanath 27ac revertitur contra orientem Bethdagon et pertransit usque Zabulon et vallem Iepthahel contra aquilonem in Bethemech et Neihel egrediturque ad levam Chabul 28et Achran et Roob et Amon et Canae usque ad Sidonem magnam 29revertiturque in Orma usque ad civitatem munitissimam Tyrum et usque Osa eruntque exitus eius in mare de funiculo Acziba 30et Amma et Afec et Roob civitates viginti duae et villae earum 31haec est possessio filiorum Aser per cognationes suas urbes et viculi earum 32filiorum Nepthalim sexta pars cecidit per familias suas 33et coepit terminus de Heleb et Helon in Sananim et Adami quae est Neceb et Iebnahel usque Lecum et egressus eorum usque ad Iordanem 34revertiturque terminus contra occidentem in Aznoththabor atque inde egreditur in Ucoca et pertransit in Zabulon contra meridiem et in Aser contra occidentem et in Iuda ad Iordanem contra ortum solis 35civitates munitissimae Aseddim Ser et Ammath et Recchath Chenereth 36et Edema et Arama Asor 37et Cedes et Edrai Nasor 38et Ieron et Magdalel Horem et Bethanath et Bethsemes civitates decem et novem et villae earum 39haec est possessio tribus filiorum Nepthali per cognationes suas urbes et viculi earum 40tribui filiorum Dan per familias suas egressa est sors septima 41et fuit terminus possessionis eius Saraa et Esthaol et Ahirsemes id est civitas Solis 42Selebin et Ahialon et Iethela 43Helon et Themna et Acron 44Helthecen et Gebthon et Baalath 45Iud et Benebarach et Gethremmon 46aquae Hiercon et Areccon cum termino qui respicit Ioppen 47et ipso fine concluditur ascenderuntque filii Dan et pugnaverunt contra Lesem ceperuntque eam et percusserunt in ore gladii ac possederunt et habitaverunt in ea vocantes nomen eius Lesemdan ex nomine Dan patris sui 48haec est possessio tribus filiorum Dan per cognationes suas urbes et viculi earum 49cumque conplesset terram sorte dividere singulis per tribus suas dederunt filii Israhel possessionem Iosue filio Nun in medio sui 50iuxta praeceptum Domini urbem quam postulavit Thamnathseraa in monte Ephraim et aedificavit civitatem habitavitque in ea 51hae sunt possessiones quas sorte diviserunt Eleazar sacerdos et Iosue filius Nun et principes familiarum ac tribuum filiorum Israhel in Silo coram Domino ad ostium tabernaculi testimonii partitique sunt terram

Chapter 20

1et locutus est Dominus ad Iosue dicens loquere filiis Israhel et dic eis 2separate urbes fugitivorum de quibus locutus sum ad vos per manum Mosi 3ut confugiat ad eas quicumque animam percusserit nescius et possit evadere iram proximi qui ultor est sanguinis 4cum ad unam harum confugerit civitatum stabitque ante portam civitatis et loquetur senioribus urbis illius ea quae se conprobent innocentem sicque suscipient eum et dabunt ei locum ad habitandum 5cumque ultor sanguinis eum fuerit persecutus non tradent in manus eius quia ignorans percussit proximum eius nec ante biduum triduumve eius probatur inimicus 6et habitabit in civitate illa donec stet ante iudicium causam reddens facti sui et moriatur sacerdos magnus qui fuerit in illo tempore tunc revertetur homicida et ingredietur civitatem et domum suam de qua fugerat 7decreveruntque Cedes in Galilea montis Nepthali et Sychem in monte Ephraim et Cariatharbe ipsa est Hebron in monte Iuda 8et trans Iordanem contra orientalem plagam Hiericho statuerunt Bosor quae sita est in campestri solitudine de tribu Ruben et Ramoth in Galaad de tribu Gad et Gaulon in Basan de tribu Manasse 9hae civitates constitutae sunt cunctis filiis Israhel et advenis qui habitant inter eos ut fugeret ad eas qui animam nescius percussisset et non moreretur in manu proximi effusum sanguinem vindicare cupientis donec staret ante populum expositurus causam suam

Chapter 21

1accesseruntque principes familiarum Levi ad Eleazar sacerdotem et Iosue filium Nun et ad duces cognationum per singulas tribus filiorum Israhel 2locutique sunt ad eos in Silo terrae Chanaan atque dixerunt Dominus praecepit per manum Mosi ut darentur nobis urbes ad habitandum et suburbana earum ad alenda iumenta 3dederuntque filii Israhel de possessionibus suis iuxta imperium Domini civitates et suburbana earum 4egressaque est sors in familiam Caath filiorum Aaron sacerdotis de tribubus Iuda et Symeon et Beniamin civitates tredecim 5et reliquis filiorum Caath id est Levitis qui superflui erant de tribubus Ephraim et Dan et dimidia tribu Manasse civitates decem 6porro filiis Gerson egressa est sors ut acciperent de tribubus Isachar et Aser et Nepthalim dimidiaque tribu Manasse in Basan civitates numero tredecim 7et filiis Merari per cognationes suas de tribubus Ruben et Gad et Zabulon urbes duodecim 8dederuntque filii Israhel Levitis civitates et suburbana earum sicut praecepit Dominus per manum Mosi singulis sorte tribuentes 9de tribubus filiorum Iuda et Symeon dedit Iosue civitates quarum ista sunt nomina 10filiis Aaron per familias Caath levitici generis prima enim sors illis egressa est 11Cariatharbe patris Enach quae vocatur Hebron in monte Iuda et suburbana eius per circuitum 12agros vero et villas eius dederat Chaleb filio Iepphonne ad possidendum 13dedit ergo filiis Aaron sacerdotis Hebron confugii civitatem ac suburbana eius et Lebnam cum suburbanis suis 14et Iether et Isthimon 15et Helon Dabir 16et Ahin et Iethan et Bethsemes cum suburbanis suis civitates novem de tribubus ut dictum est duabus 17de tribu autem filiorum Beniamin Gabaon et Gabee 18et Anathoth et Almon cum suburbanis suis civitates quattuor 19omnes simul civitates filiorum Aaron sacerdotis tredecim cum suburbanis suis 20reliquis vero per familias filiorum Caath levitici generis haec est data possessio 21de tribu Ephraim urbs confugii Sychem cum suburbanis suis in monte Ephraim et Gazer 22et Cebsain et Bethoron cum suburbanis suis civitates quattuor 23de tribu quoque Dan Elthece et Gebbethon 24et Ahialon et Gethremmon cum suburbanis suis civitates quattuor 25porro de dimidia tribu Manasse Thanach et Gethremmon cum suburbanis suis civitates duae 26omnes civitates decem et suburbana earum datae sunt filiis Caath inferioris gradus 27filiis quoque Gerson levitici generis dedit de dimidia tribu Manasse confugii civitatem Gaulon in Basan et Bosram cum suburbanis suis civitates duas 28porro de tribu Isachar Cesion et Dabereth 29et Iaramoth et Engannim cum suburbanis suis civitates quattuor 30de tribu autem Aser Masal et Abdon 31et Elacoth et Roob cum suburbanis suis civitates quattuor 32de tribu quoque Nepthali civitatem confugii Cedes in Galilea et Ammothdor et Charthan cum suburbanis suis civitates tres 33omnes urbes familiarum Gerson tredecim cum suburbanis suis 34filiis autem Merari Levitis inferioris gradus per familias suas data est de tribu Zabulon Iechenam et Chartha 35et Damna et Nalol civitates quattuor cum suburbanis suis 36[de tribu quoque Ruben ciuitates confugii Bosor in solitudine et Cedson et Misor et Ocho ciuitates quattuor cum suburbanis suis] 37et de tribu Gad civitates confugii Ramoth in Galaad et Manaim et Esebon et Iazer civitates quattuor cum suburbanis suis 38omnes urbes filiorum Merari per familias et cognationes suas duodecim 39itaque universae civitates Levitarum in medio possessionis filiorum Israhel fuerunt quadraginta octo 40cum suburbanis suis singulae per familias distributae 41deditque Dominus Israheli omnem terram quam traditurum se patribus eorum iuraverat et possederunt illam atque habitaverunt in ea 42dataque est ab eo pax in omnes per circuitum nationes nullusque eis hostium resistere ausus est sed cuncti in eorum dicionem redacti sunt 43ne unum quidem verbum quod illis praestaturum se esse promiserat irritum fuit sed rebus expleta sunt omnia

Chapter 22

1eodem tempore vocavit Iosue Rubenitas et Gadditas et dimidiam tribum Manasse 2dixitque ad eos fecistis omnia quae vobis praecepit Moses famulus Domini mihi quoque in omnibus oboedistis 3nec reliquistis fratres vestros longo tempore usque in praesentem diem custodientes imperium Domini Dei vestri 4quia igitur dedit Dominus Deus vester fratribus vestris quietem ac pacem sicut pollicitus est revertimini et ite in tabernacula vestra et in terram possessionis quam tradidit vobis Moses famulus Domini trans Iordanem 5ita dumtaxat ut custodiatis adtente et opere conpleatis mandatum et legem quam praecepit vobis Moses servus Domini ut diligatis Dominum Deum vestrum et ambuletis in omnibus viis eius et observetis mandata illius adhereatisque ei ac serviatis in omni corde et in omni anima vestra 6benedixitque eis Iosue et dimisit eos qui reversi sunt in tabernacula sua 7tribui autem Manasse mediae possessionem Moses dederat in Basan et idcirco mediae quae superfuit dedit Iosue sortem inter ceteros fratres suos trans Iordanem ad occidentalem eius plagam cumque dimitteret eos in tabernacula sua et benedixisset illis 8dixit ad eos in multa substantia atque divitiis revertimini ad sedes vestras cum argento et auro aere ac ferro et veste multiplici dividite praedam hostium cum fratribus vestris 9reversique sunt et abierunt filii Ruben et filii Gad et dimidia tribus Manasse a filiis Israhel de Silo quae sita est in Chanaan ut intrarent Galaad terram possessionis suae quam obtinuerant iuxta imperium Domini in manu Mosi 10cumque venissent ad tumulos Iordanis in terra Chanaan aedificaverunt iuxta Iordanem altare infinitae magnitudinis 11quod cum audissent filii Israhel et ad eos certi nuntii detulissent aedificasse filios Ruben et Gad et dimidiae tribus Manasse altare in terra Chanaan super Iordanis tumulos contra filios Israhel 12convenerunt omnes in Silo ut ascenderent et dimicarent contra eos 13et interim miserunt ad illos in terram Galaad Finees filium Eleazar sacerdotem 14et decem principes cum eo singulos de tribubus singulis 15qui venerunt ad filios Ruben et Gad et dimidiae tribus Manasse in terram Galaad dixeruntque ad eos 16haec mandat omnis populus Domini quae est ista transgressio cur reliquistis Dominum Deum Israhel aedificantes altare sacrilegum et a cultu illius recedentes 17an parum vobis est quod peccastis in Beelphegor et usque in praesentem diem macula huius sceleris in nobis permanet multique de populo corruerunt 18et vos hodie reliquistis Dominum et cras in universum Israhel eius ira desaeviet 19quod si putatis inmundam esse terram possessionis vestrae transite ad terram in qua tabernaculum Domini est et habitate inter nos tantum ut a Domino et a nostro consortio non recedatis aedificato altari praeter altare Domini Dei vestri 20nonne Achan filius Zare praeteriit mandatum Domini et super omnem populum Israhel ira eius incubuit et ille erat unus homo atque utinam solus perisset in scelere suo 21responderuntque filii Ruben et Gad et dimidiae tribus Manasse principibus legationis Israhel 22fortissimus Deus Dominus fortissimus Deus Dominus ipse novit et Israhel simul intelleget si praevaricationis animo hoc altare construximus non custodiat nos sed puniat in praesenti 23et si ea mente fecimus ut holocausta et sacrificium et pacificas victimas super eo inponeremus ipse quaerat et iudicet 24et non ea magis cogitatione atque tractatu ut diceremus cras dicent filii vestri filiis nostris quid vobis et Domino Deo Israhel 25terminum posuit Dominus inter nos et vos o filii Ruben et filii Gad Iordanem fluvium et idcirco partem non habetis in Domino et per hanc occasionem avertent filii vestri filios nostros a timore Domini putavimus itaque melius 26et diximus extruamus nobis altare non in holocausta neque ad victimas offerendas 27sed in testimonium inter nos et vos et subolem nostram vestramque progeniem ut serviamus Domino et iuris nostri sit offerre holocausta et victimas et pacificas hostias et nequaquam dicant cras filii vestri filiis nostris non est vobis pars in Domino 28quod si voluerint dicere respondebunt eis ecce altare Domini quod fecerunt patres nostri non in holocausta neque in sacrificium sed in testimonium vestrum ac nostrum 29absit a nobis hoc scelus ut recedamus a Domino et eius vestigia relinquamus extructo altari ad holocausta et sacrificia et victimas offerendas praeter altare Domini Dei nostri quod extructum est ante tabernaculum eius 30quibus auditis Finees sacerdos et principes legationis Israhel qui erant cum eo placati sunt et verba filiorum Ruben et Gad et dimidiae tribus Manasse libentissime susceperunt 31dixitque Finees filius Eleazari sacerdos ad eos nunc scimus quod nobiscum sit Dominus quoniam alieni estis a praevaricatione hac et liberastis filios Israhel de manu Domini 32reversusque est cum principibus a filiis Ruben et Gad de terra Galaad finium Chanaan ad filios Israhel et rettulit eis 33placuitque sermo cunctis audientibus et laudaverunt Deum filii Israhel et nequaquam ultra dixerunt ut ascenderent contra eos atque pugnarent et delerent terram possessionis eorum 34vocaveruntque filii Ruben et filii Gad altare quod extruxerant Testimonium nostrum quod Dominus ipse sit Deus

Chapter 23

1evoluto autem multo tempore postquam pacem Dominus dederat Israheli subiectis in gyro nationibus universis et Iosue iam longevo et persenilis aetatis 2vocavit Iosue omnem Israhelem maioresque natu et principes ac duces et magistros dixitque ad eos ego senui et progressioris aetatis sum 3vosque cernitis omnia quae fecerit Dominus Deus vester cunctis per circuitum nationibus quomodo pro vobis ipse pugnaverit 4et nunc quia vobis sorte divisit omnem terram ab orientali parte Iordanis usque ad mare Magnum multaeque adhuc supersunt nationes 5Dominus Deus vester disperdet eas et auferet a facie vestra et possidebitis terram sicut vobis pollicitus est 6tantum confortamini et estote solliciti ut custodiatis cuncta quae scripta sunt in volumine legis Mosi et non declinetis ab eis nec ad dextram nec ad sinistram 7ne postquam intraveritis ad gentes quae inter vos futurae sunt iuretis in nomine deorum earum et serviatis eis et adoretis illos 8sed adhereatis Domino Deo vestro quod fecistis usque in diem hanc 9et tunc auferet Dominus in conspectu vestro gentes magnas et robustissimas et nullus vobis resistere poterit 10unus e vobis persequetur hostium mille viros quia Dominus Deus vester pro vobis ipse pugnabit sicut pollicitus est 11hoc tantum diligentissime praecavete ut diligatis Dominum Deum vestrum 12quod si volueritis gentium harum quae inter vos habitant erroribus adherere et cum eis miscere conubia atque amicitias copulare 13iam nunc scitote quod Dominus Deus vester non eas deleat ante faciem vestram sed sint vobis in foveam ac laqueum et offendiculum ex latere vestro et sudes in oculis vestris donec vos auferat atque disperdat de terra hac optima quam tradidit vobis 14en ego hodie ingrediar viam universae terrae et toto animo cognoscetis quod de omnibus verbis quae se Dominus praestaturum nobis esse pollicitus est unum non praeterierit in cassum 15sicut ergo implevit opere quod promisit et prospera cuncta venerunt sic adducet super vos quicquid malorum comminatus est donec vos auferat atque disperdat de terra hac optima quam tradidit vobis 16eo quod praeterieritis pactum Domini Dei vestri quod pepigit vobiscum et servieritis diis alienis et adoraveritis eos cito atque velociter consurget in vos furor Domini et auferemini de terra hac optima quam tradidit vobis

Chapter 24

1congregavitque Iosue omnes tribus Israhel in Sychem et vocavit maiores natu ac principes et iudices et magistros steteruntque in conspectu Domini 2et ad populum sic locutus est haec dicit Dominus Deus Israhel trans fluvium habitaverunt patres vestri ab initio Thare pater Abraham et Nahor servieruntque diis alienis 3tuli ergo patrem vestrum Abraham de Mesopotamiae finibus et adduxi eum in terram Chanaan multiplicavique semen eius 4et dedi ei Isaac illique rursum dedi Iacob et Esau e quibus Esau dedi montem Seir ad possidendum Iacob vero et filii eius descenderunt in Aegyptum 5misique Mosen et Aaron et percussi Aegyptum multis signis atque portentis 6eduxique vos et patres vestros de Aegypto et venistis ad mare persecutique sunt Aegyptii patres vestros cum curribus et equitatu usque ad mare Rubrum 7clamaverunt autem ad Dominum filii Israhel qui posuit tenebras inter vos et Aegyptios et adduxit super eos mare et operuit illos viderunt oculi vestri cuncta quae in Aegypto fecerim et habitastis in solitudine multo tempore 8et introduxi vos ad terram Amorrei qui habitabat trans Iordanem cumque pugnarent contra vos tradidi eos in manus vestras et possedistis terram eorum atque interfecistis illos 9surrexit autem Balac filius Sepphor rex Moab et pugnavit contra Israhelem misitque et vocavit Balaam filium Beor ut malediceret vobis 10et ego nolui audire eum sed e contrario per illum benedixi vobis et liberavi vos de manu eius 11transistisque Iordanem et venistis ad Hiericho pugnaveruntque contra vos viri civitatis eius Amorreus et Ferezeus et Chananeus et Hettheus et Gergeseus et Eveus et Iebuseus et tradidi illos in manus vestras 12misique ante vos crabrones et eieci eos de locis suis duos reges Amorreorum non in gladio et arcu tuo 13dedique vobis terram in qua non laborastis et urbes quas non aedificastis ut habitaretis in eis vineas et oliveta quae non plantastis 14nunc ergo timete Dominum et servite ei perfecto corde atque verissimo et auferte deos quibus servierunt patres vestri in Mesopotamia et in Aegypto ac servite Domino 15sin autem malum vobis videtur ut Domino serviatis optio vobis datur eligite hodie quod placet cui potissimum servire debeatis utrum diis quibus servierunt patres vestri in Mesopotamia an diis Amorreorum in quorum terra habitatis ego autem et domus mea serviemus Domino 16responditque populus et ait absit a nobis ut relinquamus Dominum et serviamus diis alienis 17Dominus Deus noster ipse eduxit nos et patres nostros de terra Aegypti de domo servitutis fecitque videntibus nobis signa ingentia et custodivit nos in omni via per quam ambulavimus et in cunctis populis per quos transivimus 18et eiecit universas gentes Amorreum habitatorem terrae quam nos intravimus serviemus igitur Domino quia ipse est Deus noster 19dixitque Iosue ad populum non poteritis servire Domino Deus enim sanctus et fortis aemulator est nec ignoscet sceleribus vestris atque peccatis 20si dimiseritis Dominum et servieritis diis alienis convertet se et adfliget vos atque subvertet postquam vobis praestiterit bona 21dixitque populus ad Iosue nequaquam ita ut loqueris erit sed Domino serviemus 22et Iosue ad populum testes inquit vos estis quia ipsi elegeritis vobis Dominum ut serviatis ei responderuntque testes 23nunc ergo ait auferte deos alienos de medio vestrum et inclinate corda vestra ad Dominum Deum Israhel 24dixitque populus ad Iosue Domino Deo nostro serviemus oboedientes praeceptis eius 25percussit igitur Iosue in die illo foedus et proposuit populo praecepta atque iudicia in Sychem 26scripsitque omnia verba haec in volumine legis Dei et tulit lapidem pergrandem posuitque eum subter quercum quae erat in sanctuario Domini 27et dixit ad omnem populum en lapis iste erit vobis in testimonium quod audierit omnia verba Domini quae locutus est vobis ne forte postea negare velitis et mentiri Domino Deo vestro 28dimisitque populum singulos in possessionem suam 29et post haec mortuus est Iosue filius Nun servus Domini centum decem annorum 30sepelieruntque eum in finibus possessionis suae in Thamnathsare quae sita est in monte Ephraim a septentrionali parte montis Gaas 31servivitque Israhel Domino cunctis diebus Iosue et seniorum qui longo vixerunt tempore post Iosue et qui noverant omnia opera Domini quae fecerat in Israhel 32ossa quoque Ioseph quae tulerant filii Israhel de Aegypto sepelierunt in Sychem in parte agri quem emerat Iacob a filiis Emmor patris Sychem centum novellis ovibus et fuit in possessione filiorum Ioseph

Judges

Chapter 1

1post mortem Iosue consuluerunt filii Israhel Dominum dicentes quis ascendet ante nos contra Chananeum et erit dux belli 2dixitque Dominus Iudas ascendet ecce tradidi terram in manus eius 3et ait Iudas Symeoni fratri suo ascende mecum in sorte mea et pugna contra Chananeum ut et ego pergam tecum in sorte tua et abiit cum eo Symeon 4ascenditque Iudas et tradidit Dominus Chananeum ac Ferezeum in manus eorum et percusserunt in Bezec decem milia virorum 5inveneruntque Adonibezec in Bezec et pugnaverunt contra eum ac percusserunt Chananeum et Ferezeum 6fugit autem Adonibezec quem secuti conprehenderunt caesis summitatibus manuum eius ac pedum 7dixitque Adonibezec septuaginta reges amputatis manuum ac pedum summitatibus colligebant sub mensa mea ciborum reliquias sicut feci ita reddidit mihi Deus adduxeruntque eum in Hierusalem et ibi mortuus est 8obpugnantes ergo filii Iuda Hierusalem ceperunt eam et percusserunt in ore gladii tradentes cunctam incendio civitatem 9et postea descendentes pugnaverunt contra Chananeum qui habitabat in montanis et ad meridiem et in campestribus 10pergensque Iudas contra Chananeum qui habitabat in Hebron cui nomen fuit antiquitus Cariatharbe percussit Sisai et Ahiman et Tholmai 11atque inde profectus abiit ad habitatores Dabir cuius nomen vetus erat Cariathsepher id est civitas Litterarum 12dixitque Chaleb qui percusserit Cariathsepher et vastaverit eam dabo ei Axam filiam meam uxorem 13cumque cepisset eam Othonihel filius Cenez frater Chaleb minor dedit ei filiam suam coniugem 14quam pergentem in itinere monuit vir suus ut peteret a patre suo agrum quae cum suspirasset sedens asino dixit ei Chaleb quid habes 15at illa respondit da mihi benedictionem quia terram arentem dedisti mihi da et inriguam aquis dedit ergo ei Chaleb inriguum superius et inriguum inferius 16filii autem Cinei cognati Mosi ascenderunt de civitate Palmarum cum filiis Iuda in desertum sortis eius quod est ad meridiem Arad et habitaverunt cum eo 17abiit autem Iudas cum Symeone fratre suo et percusserunt simul Chananeum qui habitabat in Sephath et interfecerunt eum vocatumque est nomen urbis Horma id est anathema 18cepitque Iudas Gazam cum finibus suis et Ascalonem atque Accaron cum terminis suis 19fuitque Dominus cum Iuda et montana possedit nec potuit delere habitatores vallis quia falcatis curribus abundabant 20dederuntque Chaleb Hebron sicut dixerat Moses qui delevit ex ea tres filios Enach 21Iebuseum autem habitatorem Hierusalem non deleverunt filii Beniamin habitavitque Iebuseus cum filiis Beniamin in Hierusalem usque in praesentem diem 22domus quoque Ioseph ascendit in Bethel fuitque Dominus cum eis 23nam cum obsiderent urbem quae prius Luza vocabatur 24viderunt hominem egredientem de civitate dixeruntque ad eum ostende nobis introitum civitatis et faciemus tecum misericordiam 25qui cum ostendisset eis percusserunt urbem in ore gladii hominem autem illum et omnem cognationem eius dimiserunt 26qui dimissus abiit in terram Etthim et aedificavit ibi civitatem vocavitque eam Luzam quae ita appellatur usque in praesentem diem 27Manasses quoque non delevit Bethsan et Thanach cum viculis suis et habitatores Dor et Ieblaam et Mageddo cum viculis suis coepitque Chananeus habitare cum eis 28postquam autem confortatus est Israhel fecit eos tributarios et delere noluit 29Ephraim etiam non interfecit Chananeum qui habitabat in Gazer sed habitavit cum eo 30Zabulon non delevit habitatores Cetron et Naalon sed habitavit Chananeus in medio eius factusque est ei tributarius 31Aser quoque non delevit habitatores Achcho et Sidonis Alab et Achazib et Alba et Afec et Roob 32habitavitque in medio Chananei habitatoris illius terrae nec interfecit eum 33Nepthali non delevit habitatores Bethsemes et Bethanath et habitavit inter Chananeum habitatorem terrae fueruntque ei Bethsemitae et Bethanitae tributarii 34artavitque Amorreus filios Dan in monte nec dedit eis locum ut ad planiora descenderent 35habitavitque in monte Hares quod interpretatur testaceo in Ahilon et Salabim et adgravata est manus domus Ioseph factusque est ei tributarius 36fuit autem terminus Amorrei ab ascensu Scorpionis Petra et superiora loca

Chapter 2

1ascenditque angelus Domini de Galgal ad locum Flentium et ait eduxi vos de Aegypto et introduxi in terram pro qua iuravi patribus vestris et pollicitus sum ut non facerem irritum pactum meum vobiscum in sempiternum 2ita dumtaxat ut non feriretis foedus cum habitatoribus terrae huius et aras eorum subverteretis et noluistis audire vocem meam cur hoc fecistis 3quam ob rem nolui delere eos a facie vestra ut habeatis hostes et dii eorum sint vobis in ruinam 4cumque loqueretur angelus Domini verba haec ad omnes filios Israhel elevaverunt vocem suam et fleverunt 5et vocatum est nomen loci illius Flentium sive Lacrimarum immolaveruntque ibi hostias Domino 6dimisit ergo Iosue populum et abierunt filii Israhel unusquisque in possessionem suam ut obtinerent eam 7servieruntque Domino cunctis diebus eius et seniorum qui longo post eum vixerunt tempore et noverant omnia opera Domini quae fecerat cum Israhel 8mortuus est autem Iosue filius Nun famulus Domini centum et decem annorum 9et sepelierunt eum in finibus possessionis suae in Thamnathsare in monte Ephraim a septentrionali plaga montis Gaas 10omnisque illa generatio congregata est ad patres suos et surrexerunt alii qui non noverant Dominum et opera quae fecerat cum Israhel 11feceruntque filii Israhel malum in conspectu Domini et servierunt Baalim 12ac dimiserunt Dominum Deum patrum suorum qui eduxerat eos de terra Aegypti et secuti sunt deos alienos deos quoque populorum qui habitabant in circuitu eorum et adoraverunt eos et ad iracundiam concitaverunt Dominum 13dimittentes eum et servientes Baal et Astharoth 14iratusque Dominus contra Israhel tradidit eos in manibus diripientium qui ceperunt eos et vendiderunt hostibus qui habitabant per gyrum nec potuerunt resistere adversariis suis 15sed quocumque pergere voluissent manus Domini erat super eos sicut locutus est et iuravit eis et vehementer adflicti sunt 16suscitavitque Dominus iudices qui liberarent eos de vastantium manibus sed nec illos audire voluerunt 17fornicantes cum diis alienis et adorantes eos cito deseruerunt viam per quam ingressi fuerant patres eorum et audientes mandata Domini omnia fecere contraria 18cumque Dominus iudices suscitaret in diebus eorum flectebatur misericordia et audiebat adflictorum gemitus et liberabat eos de caede vastantium 19postquam autem mortuus esset iudex revertebantur et multo maiora faciebant quam fecerant patres sui sequentes deos alienos et servientes eis et adorantes illos non dimiserunt adinventiones suas et viam durissimam per quam ambulare consueverant 20iratusque est furor Domini in Israhel et ait quia irritum fecit gens ista pactum meum quod pepigeram cum patribus eorum et vocem meam audire contempsit 21et ego non delebo gentes quas dimisit Iosue et mortuus est 22ut in ipsis experiar Israhel utrum custodiant viam Domini et ambulent in ea sicut custodierunt patres eorum an non 23dimisit ergo Dominus omnes has nationes et cito subvertere noluit nec tradidit in manibus Iosue

Chapter 3

1hae sunt gentes quas Dominus dereliquit ut erudiret in eis Israhelem et omnes qui non noverant bella Chananeorum 2et postea discerent filii eorum certare cum hostibus et habere consuetudinem proeliandi 3quinque satrapas Philisthinorum omnemque Chananeum et Sidonium atque Eveum qui habitabat in monte Libano de monte Baalhermon usque ad introitum Emath 4dimisitque eos ut in ipsis experiretur Israhelem utrum audiret mandata Domini quae praeceperat patribus eorum per manum Mosi an non 5itaque filii Israhel habitaverunt in medio Chananei et Hetthei et Amorrei et Ferezei et Evei et Iebusei 6et duxerunt uxores filias eorum ipsique filias suas eorum filiis tradiderunt et servierunt diis eorum 7feceruntque malum in conspectu Domini et obliti sunt Dei sui servientes Baalim et Astharoth 8iratusque Dominus contra Israhel tradidit eos in manus Chusanrasathaim regis Mesopotamiae servieruntque ei octo annis 9et clamaverunt ad Dominum qui suscitavit eis salvatorem et liberavit eos Othonihel videlicet filium Cenez fratrem Chaleb minorem 10fuitque in eo spiritus Domini et iudicavit Israhel egressusque est ad pugnam et tradidit Dominus in manu eius Chusanrasathaim regem Syriae et oppressit eum 11quievitque terra quadraginta annis et mortuus est Othonihel filius Cenez 12addiderunt autem filii Israhel facere malum in conspectu Domini qui confortavit adversum eos Eglon regem Moab quia fecerunt malum in conspectu eius 13et copulavit ei filios Ammon et Amalech abiitque et percussit Israhel atque possedit urbem Palmarum 14servieruntque filii Israhel Eglon regi Moab decem et octo annis 15et postea clamaverunt ad Dominum qui suscitavit eis salvatorem vocabulo Ahoth filium Gera filii Iemini qui utraque manu utebatur pro dextera miseruntque filii Israhel per illum munera Eglon regi Moab 16qui fecit sibi gladium ancipitem habentem in medio capulum longitudinis palmae manus et accinctus est eo subter sagum in dextro femore 17obtulitque munera Eglon regi Moab erat autem Eglon crassus nimis 18cumque obtulisset ei munera prosecutus est socios qui cum eo venerant 19et reversus de Galgalis ubi erant idola dixit ad regem verbum secretum habeo ad te o rex et ille imperavit silentium egressisque omnibus qui circa eum erant 20ingressus est Ahoth ad eum sedebat autem in aestivo cenaculo solus dixitque verbum Dei habeo ad te qui statim surrexit de throno 21extenditque Ahoth manum sinistram et tulit sicam de dextro femore suo infixitque eam in ventre eius 22tam valide ut capulus ferrum sequeretur in vulnere ac pinguissimo adipe stringeretur nec eduxit gladium sed ita ut percusserat reliquit in corpore statimque per secreta naturae alvi stercora proruperunt 23Ahoth autem clausis diligentissime ostiis cenaculi et obfirmatis sera 24per posticam egressus est servique regis ingressi viderunt clausas fores cenaculi atque dixerunt forsitan purgat alvum in aestivo cubiculo 25expectantesque diu donec erubescerent et videntes quod nullus aperiret tulerunt clavem et aperientes invenerunt dominum suum iacentem in terra mortuum 26Ahoth autem dum illi turbarentur effugit et pertransiit locum Idolorum unde reversus fuerat venitque in Seirath 27et statim insonuit bucina in monte Ephraim descenderuntque cum eo filii Israhel ipso in fronte gradiente 28qui dixit ad eos sequimini me tradidit enim Dominus inimicos nostros Moabitas in manus nostras descenderuntque post eum et occupaverunt vada Iordanis quae transmittunt in Moab et non dimiserunt transire quemquam 29sed percusserunt Moabitas in tempore illo circiter decem milia omnes robustos et fortes viros nullus eorum evadere potuit 30humiliatusque est Moab die illo sub manu Israhel et quievit terra octoginta annis 31post hunc fuit Samgar filius Anath qui percussit de Philisthim sescentos viros vomere et ipse quoque defendit Israhel

Chapter 4

1addideruntque filii Israhel facere malum in conspectu Domini post mortem Ahoth 2et tradidit illos Dominus in manu Iabin regis Chanaan qui regnavit in Asor habuitque ducem exercitus sui nomine Sisaram ipse autem habitabat in Aroseth gentium 3clamaveruntque filii Israhel ad Dominum nongentos enim habebat falcatos currus et per viginti annos vehementer oppresserat eos 4erat autem Debbora prophetis uxor Lapidoth quae iudicabat populum in illo tempore 5et sedebat sub palma quae nomine illius vocabatur inter Rama et Bethel in monte Ephraim ascendebantque ad eam filii Israhel in omne iudicium 6quae misit et vocavit Barac filium Abinoem de Cedes Nepthalim dixitque ad eum praecepit tibi Dominus Deus Israhel vade et duc exercitum in montem Thabor tollesque tecum decem milia pugnatorum de filiis Nepthalim et de filiis Zabulon 7ego autem ducam ad te in loco torrentis Cison Sisaram principem exercitus Iabin et currus eius atque omnem multitudinem et tradam eos in manu tua 8dixitque ad eam Barac si venis mecum vadam si nolueris venire non pergam 9quae dixit ad eum ibo quidem tecum sed in hac vice tibi victoria non reputabitur quia in manu mulieris tradetur Sisara surrexit itaque Debbora et perrexit cum Barac in Cedes 10qui accitis Zabulon et Nepthalim ascendit cum decem milibus pugnatorum habens Debboram in comitatu suo 11Aber autem Cineus recesserat quondam a ceteris Cineis fratribus suis filiis Obab cognati Mosi et tetenderat tabernacula usque ad vallem quae vocatur Sennim et erat iuxta Cedes 12nuntiatumque est Sisarae quod ascendisset Barac filius Abinoem in montem Thabor 13et congregavit nongentos falcatos currus omnemque exercitum de Aroseth gentium ad torrentem Cison 14dixitque Debbora ad Barac surge haec est enim dies in qua tradidit Dominus Sisaram in manus tuas en ipse ductor est tuus descendit itaque Barac de monte Thabor et decem milia pugnatorum cum eo 15perterruitque Dominus Sisaram et omnes currus eius universamque multitudinem in ore gladii ad conspectum Barac in tantum ut Sisara de curru desiliens pedibus fugeret 16et Barac persequeretur fugientes currus et exercitum usque ad Aroseth gentium et omnis hostium multitudo usque ad internicionem caderet 17Sisara autem fugiens pervenit ad tentorium Iahel uxoris Aber Cinei erat enim pax inter Iabin regem Asor et domum Aber Cinei 18egressa igitur Iahel in occursum Sisarae dixit ad eum intra ad me domine mi intra ne timeas qui ingressus tabernaculum eius et opertus ab ea pallio 19dixit ad eam da mihi obsecro paululum aquae quia valde sitio quae aperuit utrem lactis et dedit ei bibere et operuit illum 20dixitque Sisara ad eam sta ante ostium tabernaculi et cum venerit aliquis interrogans te et dicens numquid hic est aliquis respondebis nullus est 21tulit itaque Iahel uxor Aber clavum tabernaculi adsumens pariter malleum et ingressa abscondite et cum silentio posuit supra tempus capitis eius clavum percussumque malleo defixit in cerebrum usque ad terram qui soporem morti socians defecit et mortuus est 22et ecce Barac sequens Sisaram veniebat egressaque Iahel in occursum eius dixit ei veni et ostendam tibi virum quem quaeris qui cum intrasset ad eam vidit Sisaram iacentem mortuum et clavum infixum in tempore eius 23humiliavit ergo Deus in die illo Iabin regem Chanaan coram filiis Israhel 24qui crescebant cotidie et forti manu opprimebant Iabin regem Chanaan donec delerent eum

Chapter 5

1cecineruntque Debbora et Barac filius Abinoem in die illo dicentes 2qui sponte obtulistis de Israhel animas vestras ad periculum benedicite Domino 3audite reges percipite auribus principes ego sum ego sum quae Domino canam psallam Domino Deo Israhel 4Domine cum exires de Seir et transires per regiones Edom terra mota est caelique ac nubes stillaverunt aquis 5montes fluxerunt a facie Domini et Sinai a facie Domini Dei Israhel 6in diebus Samgar filii Anath in diebus Iahel quieverunt semitae et qui ingrediebantur per eas ambulaverunt per calles devios 7cessaverunt fortes in Israhel et quieverunt donec surgeret Debbora surgeret mater in Israhel 8nova bella elegit Dominus et portas hostium ipse subvertit clypeus et hasta si apparuerint in quadraginta milibus Israhel 9cor meum diligit principes Israhel qui propria voluntate obtulistis vos discrimini benedicite Domino 10qui ascenditis super nitentes asinos et sedetis in iudicio et ambulatis in via loquimini 11ubi conlisi sunt currus et hostium est suffocatus exercitus ibi narrentur iustitiae Domini et clementia in fortes Israhel tunc descendit populus Domini ad portas et obtinuit principatum 12surge surge Debbora surge surge et loquere canticum surge Barac et adprehende captivos tuos fili Abinoem 13salvatae sunt reliquiae populi Dominus in fortibus dimicavit 14ex Ephraim delevit eos in Amalech et post eum ex Beniamin in populos tuos o Amalech de Machir principes descenderunt et de Zabulon qui exercitum ducerent ad bellandum 15duces Isachar fuere cum Debbora et Barac vestigia sunt secuti qui quasi in praeceps ac baratrum se discrimini dedit diviso contra se Ruben magnanimorum repperta contentio est 16quare habitas inter duos terminos ut audias sibilos gregum diviso contra se Ruben magnanimorum repperta contentio est 17Galaad trans Iordanem quiescebat et Dan vacabat navibus Aser habitabat in litore maris et in portibus morabatur 18Zabulon vero et Nepthalim obtulerunt animas suas morti in regione Merome 19venerunt reges et pugnaverunt pugnaverunt reges Chanaan in Thanach iuxta aquas Mageddo et tamen nihil tulere praedantes 20de caelo dimicatum est contra eos stellae manentes in ordine et cursu suo adversum Sisaram pugnaverunt 21torrens Cison traxit cadavera eorum torrens Cadumim torrens Cison conculca anima mea robustos 22ungulae equorum ceciderunt fugientibus impetu et per praeceps ruentibus fortissimis hostium 23maledicite terrae Meroz dixit angelus Domini maledicite habitatoribus eius quia non venerunt ad auxilium Domini in adiutorium fortissimorum eius 24benedicta inter mulieres Iahel uxor Aber Cinei benedicatur in tabernaculo suo 25aquam petenti lac dedit et in fiala principum obtulit butyrum 26sinistram manum misit ad clavum et dexteram ad fabrorum malleos percussitque Sisaram quaerens in capite vulneri locum et tempus valide perforans 27inter pedes eius ruit defecit et mortuus est ante pedes illius volvebatur et iacebat exanimis et miserabilis 28per fenestram prospiciens ululabat mater eius et de cenaculo loquebatur cur moratur regredi currus eius quare tardaverunt pedes quadrigarum illius 29una sapientior ceteris uxoribus eius haec socrui verba respondit 30forsitan nunc dividit spolia et pulcherrima feminarum eligitur ei vestes diversorum colorum Sisarae traduntur in praedam et supellex varia ad ornanda colla congeritur 31sic pereant omnes inimici tui Domine qui autem diligunt te sicut sol in ortu suo splendet ita rutilent 32quievitque terra per quadraginta annos

Chapter 6

1fecerunt autem filii Israhel malum in conspectu Domini qui tradidit eos in manu Madian septem annis 2et oppressi sunt valde ab eis feceruntque sibi antra et speluncas in montibus et munitissima ad repugnandum loca 3cumque sevisset Israhel ascendebat Madian et Amalech et ceteri orientalium nationum 4et apud eos figentes tentoria sicut erant in herbis cuncta vastabant usque ad introitum Gazae nihilque omnino ad vitam pertinens relinquebant in Israhel non oves non boves non asinos 5ipsi enim et universi greges eorum veniebant cum tabernaculis et instar lucustarum universa conplebant innumera multitudo hominum et camelorum quicquid tetigerant devastantes 6humiliatusque est Israhel valde in conspectu Madian 7et clamavit ad Dominum postulans auxilium contra Madianitas 8qui misit ad eos virum prophetam et locutus est haec dicit Dominus Deus Israhel ego vos feci conscendere de Aegypto et eduxi de domo servitutis 9et liberavi de manu Aegyptiorum et omnium inimicorum qui adfligebant vos eiecique eos ad introitum vestrum et tradidi vobis terram eorum 10et dixi ego Dominus Deus vester ne timeatis deos Amorreorum in quorum terra habitatis et noluistis audire vocem meam 11venit autem angelus Domini et sedit sub quercu quae erat in Ephra et pertinebat ad Ioas patrem familiae Ezri cumque Gedeon filius eius excuteret atque purgaret frumenta in torculari ut fugeret Madian 12apparuit ei et ait Dominus tecum virorum fortissime 13dixitque ei Gedeon obsecro Domine si Dominus nobiscum est cur adprehenderunt nos haec omnia ubi sunt mirabilia eius quae narraverunt patres nostri atque dixerunt de Aegypto eduxit nos Dominus nunc autem dereliquit nos et tradidit in manibus Madian 14respexitque ad eum Dominus et ait vade in hac fortitudine tua et liberabis Israhel de manu Madian scito quod miserim te 15qui respondens ait obsecro Domine mi in quo liberabo Israhel ecce familia mea infima est in Manasse et ego minimus in domo patris mei 16dixitque ei Dominus ego ero tecum et percuties Madian quasi unum virum 17et ille si inveni inquit gratiam coram te da mihi signum quod tu sis qui loquaris ad me 18ne recedas hinc donec revertar ad te portans sacrificium et offerens tibi qui respondit ego praestolabor adventum tuum 19ingressus est itaque Gedeon et coxit hedum et de farinae modio azymos panes carnesque ponens in canistro et ius carnium mittens in ollam tulit omnia sub quercum et obtulit ei 20cui dixit angelus Domini tolle carnes et panes azymos et pone super petram illam et ius desuper funde cumque fecisset ita 21extendit angelus Domini summitatem virgae quam tenebat in manu et tetigit carnes et azymos panes ascenditque ignis de petra et carnes azymosque consumpsit angelus autem Domini evanuit ex oculis eius 22vidensque Gedeon quod esset angelus Domini ait heu mihi Domine Deus quia vidi angelum Domini facie ad faciem 23dixitque ei Dominus pax tecum ne timeas non morieris 24aedificavit ergo ibi Gedeon altare Domino vocavitque illud Domini pax usque in praesentem diem cum adhuc esset in Ephra quae est familiae Ezri 25nocte illa dixit Dominus ad eum tolle taurum patris tui et alterum taurum annorum septem destruesque aram Baal quae est patris tui et nemus quod circa aram est succide 26et aedificabis altare Domino Deo tuo in summitate petrae huius super quam sacrificium ante posuisti tollesque taurum secundum et offeres holocaustum super lignorum struem quae de nemore succideris 27adsumptis igitur Gedeon decem viris de servis suis fecit sicut praeceperat Dominus timens autem domum patris sui et homines illius civitatis per diem facere noluit sed omnia nocte conplevit 28cumque surrexissent viri oppidi eius mane viderunt destructam aram Baal lucumque succisum et taurum alterum inpositum super altare quod tunc aedificatum erat 29dixeruntque ad invicem quis hoc fecit cumque perquirerent auctorem facti dictum est Gedeon filius Ioas fecit haec omnia 30et dixerunt ad Ioas produc filium tuum ut moriatur quia destruxit aram Baal et succidit nemus 31quibus ille respondit numquid ultores estis Baal et pugnatis pro eo qui adversarius eius est moriatur antequam lux crastina veniat si deus est vindicet se de eo qui suffodit aram eius 32ex illo die vocatus est Gedeon Hierobbaal eo quod dixisset Ioas ulciscatur se de eo Baal qui suffodit altare eius 33igitur omnis Madian et Amalech et orientales populi congregati sunt simul et transeuntes Iordanem castrametati sunt in valle Iezrahel 34spiritus autem Domini induit Gedeon qui clangens bucina convocavit domum Abiezer ut sequeretur 35misitque nuntios in universum Manassen qui et ipse secutus est eum et alios nuntios in Aser et Zabulon et Nepthalim qui occurrerunt ei 36dixitque Gedeon ad Dominum si salvum facis per manum meam Israhel sicut locutus es 37ponam vellus hoc lanae in area si ros in solo vellere fuerit et in omni terra siccitas sciam quod per manum meam sicut locutus es liberabis Israhel 38factumque est ita et de nocte consurgens expresso vellere concam rore conplevit 39dixitque rursus ad Dominum ne irascatur furor tuus contra me si adhuc semel temptavero signum quaerens in vellere oro ut solum vellus siccum sit et omnis terra rore madens 40fecitque Dominus nocte illa ut postulaverat et fuit siccitas in solo vellere et ros in omni terra

Chapter 7

1igitur Hierobbaal qui est et Gedeon de nocte consurgens et omnis populus cum eo venit ad fontem qui vocatur Arad erant autem castra Madian in valle ad septentrionalem plagam collis Excelsi 2dixitque Dominus ad Gedeon multus tecum est populus nec tradetur Madian in manus eius ne glorietur contra me Israhel et dicat meis viribus liberatus sum 3loquere ad populum et cunctis audientibus praedica qui formidolosus et timidus est revertatur recesseruntque de monte Galaad et reversa sunt ex populo viginti duo milia virorum et tantum decem milia remanserunt 4dixitque Dominus ad Gedeon adhuc populus multus est duc eos ad aquas et ibi probabo illos et de quo dixero tibi ut tecum vadat ipse pergat quem ire prohibuero revertatur 5cumque descendisset populus ad aquas dixit Dominus ad Gedeon qui lingua lambuerint aquas sicut solent canes lambere separabis eos seorsum qui autem curvatis genibus biberint in altera parte erunt 6fuit itaque numerus eorum qui manu ad os proiciente aquas lambuerant trecenti viri omnis autem reliqua multitudo flexo poplite biberat 7et ait Dominus ad Gedeon in trecentis viris qui lambuerunt aquas liberabo vos et tradam Madian in manu tua omnis autem reliqua multitudo revertatur in locum suum 8sumptis itaque pro numero cibariis et tubis omnem reliquam multitudinem abire praecepit ad tabernacula sua et ipse cum trecentis viris se certamini dedit castra autem Madian erant subter in valle 9eadem nocte dixit Dominus ad eum surge et descende in castra quia tradidi eos in manu tua 10sin autem solus ire formidas descendat tecum Phara puer tuus 11et cum audieris quid loquantur tunc confortabuntur manus tuae et securior ad hostium castra descendes descendit ergo ipse et Phara puer eius in partem castrorum ubi erant armatorum vigiliae 12Madian autem et Amalech et omnes orientales populi fusi iacebant in valle ut lucustarum multitudo cameli quoque innumerabiles erant sicut harena quae iacet in litoribus maris 13cumque venisset Gedeon narrabat aliquis somnium proximo suo et in hunc modum referebat quod viderat vidi somnium et videbatur mihi quasi subcinericius panis ex hordeo volvi et in Madian castra descendere cumque pervenisset ad tabernaculum percussit illud atque subvertit et terrae funditus coaequavit 14respondit is cui loquebatur non est hoc aliud nisi gladius Gedeonis filii Ioas viri Israhelitae tradidit Deus in manu eius Madian et omnia castra eius 15cumque audisset Gedeon somnium et interpretationem eius adoravit et reversus ad castra Israhel ait surgite tradidit enim Dominus in manus nostras castra Madian 16divisitque trecentos viros in tres partes et dedit tubas in manibus eorum lagoenasque vacuas ac lampadas in medio lagoenarum 17et dixit ad eos quod me facere videritis hoc facite ingrediar partem castrorum et quod fecero sectamini 18quando personaverit tuba in manu mea vos quoque per castrorum circuitum clangite et conclamate Domino et Gedeoni 19ingressusque est Gedeon et trecenti viri qui erant cum eo in parte castrorum incipientibus vigiliis noctis mediae et custodibus suscitatis coeperunt bucinis clangere et conplodere inter se lagoenas 20cumque per gyrum castrorum in tribus personarent locis et hydrias confregissent tenuerunt sinistris manibus lampadas et dextris sonantes tubas clamaveruntque gladius Domini et Gedeonis 21stantes singuli in loco suo per circuitum castrorum hostilium omnia itaque castra turbata sunt et vociferantes ululantesque fugerunt 22et nihilominus insistebant trecenti viri bucinis personantes inmisitque Dominus gladium in omnibus castris et mutua se caede truncabant 23fugientes usque Bethseta et crepidinem Abelmeula in Tebbath conclamantes autem viri Israhel de Nepthali et Aser et omni Manasse persequebantur Madian 24misitque Gedeon nuntios in omnem montem Ephraim dicens descendite in occursum Madian et occupate aquas usque Bethbera atque Iordanem clamavitque omnis Ephraim et praeoccupavit aquas atque Iordanem usque Bethbera 25adprehensosque duos viros Madian Oreb et Zeb interfecit Oreb in petra Oreb Zeb vero in torculari Zeb et persecuti sunt Madian capita Oreb et Zeb portantes ad Gedeon trans fluenta Iordanis

Chapter 8

1dixeruntque ad eum viri Ephraim quid est hoc quod facere voluisti ut non nos vocares cum ad pugnam pergeres contra Madian iurgantes fortiter et prope vim inferentes 2quibus ille respondit quid enim tale facere potui quale vos fecistis nonne melior est racemus Ephraim vindemiis Abiezer 3in manus vestras tradidit Dominus principes Madian Oreb et Zeb quid tale facere potui quale vos fecistis quod cum locutus esset requievit spiritus eorum quo tumebant contra eum 4cumque venisset Gedeon ad Iordanem transivit eum cum trecentis viris qui secum erant et prae lassitudine fugientes persequi non poterant 5dixitque ad viros Soccoth date obsecro panes populo qui mecum est quia valde defecerunt ut possimus persequi Zebee et Salmana reges Madian 6responderunt principes Soccoth forsitan palmae manuum Zebee et Salmana in manu tua sunt et idcirco postulas ut demus exercitui tuo panes 7quibus ille ait cum ergo tradiderit Dominus Zebee et Salmana in manus meas conteram carnes vestras cum spinis tribulisque deserti 8et inde conscendens venit in Phanuhel locutusque est ad viros eius loci similia cui et illi responderunt sicut responderant viri Soccoth 9dixit itaque et eis cum reversus fuero victor in pace destruam turrem hanc 10Zebee autem et Salmana requiescebant cum omni exercitu suo quindecim milia enim viri remanserant ex omnibus turmis orientalium populorum caesis centum viginti milibus bellatorum et educentium gladium 11ascendensque Gedeon per viam eorum qui in tabernaculis morabantur ad orientalem partem Nobee et Iecbaa percussit castra hostium qui securi erant et nihil adversi suspicabantur 12fugeruntque Zebee et Salmana quos persequens Gedeon conprehendit turbato omni exercitu eorum 13revertensque de bello ante solis ortum 14adprehendit puerum de viris Soccoth interrogavitque eum nomina principum et seniorum Soccoth et descripsit septuaginta septem viros 15venitque ad Soccoth et dixit eis en Zebee et Salmana super quibus exprobrastis mihi dicentes forsitan manus Zebee et Salmana in manibus tuis sunt et idcirco postulas ut demus viris qui lassi sunt et defecerunt panes 16tulit ergo seniores civitatis et spinas deserti ac tribulos et contrivit cum eis atque comminuit viros Soccoth 17turrem quoque Phanuhel subvertit occisis habitatoribus civitatis 18dixitque ad Zebee et Salmana quales fuerunt viri quos occidistis in Thabor qui responderunt similes tui et unus ex eis quasi filius regis 19quibus ille ait fratres mei fuerunt filii matris meae vivit Dominus si servassetis eos non vos occiderem 20dixitque Ietther primogenito suo surge et interfice eos qui non eduxit gladium timebat enim quia adhuc puer erat 21dixeruntque Zebee et Salmana tu surge et inrue in nos quia iuxta aetatem robur est hominis surrexit Gedeon et interfecit Zebee et Salmana et tulit ornamenta ac bullas quibus colla regalium camelorum decorari solent 22dixeruntque omnes viri Israhel ad Gedeon dominare nostri tu et filius tuus et filius filii tui quia liberasti nos de manu Madian 23quibus ille ait non dominabor vestri nec dominabitur in vos filius meus sed dominabitur Dominus 24dixitque ad eos unam petitionem postulo a vobis date mihi inaures ex praeda vestra inaures enim aureas Ismahelitae habere consuerant 25qui responderunt libentissime dabimus expandentesque super terram pallium proiecerunt in eo inaures de praeda 26et fuit pondus postulatarum inaurium mille septingenti auri sicli absque ornamentis et monilibus et veste purpurea quibus Madian reges uti soliti erant et praeter torques aureos camelorum 27fecitque ex eo Gedeon ephod et posuit illud in civitate sua Ephra fornicatusque est omnis Israhel in eo et factum est Gedeoni et omni domui eius in ruinam 28humiliatus est autem Madian coram filiis Israhel nec potuerunt ultra elevare cervices sed quievit terra per quadraginta annos quibus praefuit Gedeon 29abiit itaque Hierobbaal filius Ioas et habitavit in domo sua 30habuitque septuaginta filios qui egressi sunt de femore eius eo quod plures haberet uxores 31concubina autem illius quam habebat in Sychem genuit ei filium nomine Abimelech 32mortuusque est Gedeon filius Ioas in senectute bona et sepultus in sepulchro Ioas patris sui in Ephra de familia Ezri 33postquam autem mortuus est Gedeon aversi sunt filii Israhel et fornicati cum Baalim percusseruntque cum Baal foedus ut esset eis in deum 34nec recordati sunt Domini Dei sui qui eruit eos de manu omnium inimicorum suorum per circuitum 35nec fecerunt misericordiam cum domo Hierobbaal Gedeon iuxta omnia bona quae fecerat Israheli

Chapter 9

1abiit autem Abimelech filius Hierobbaal in Sychem ad fratres matris suae et locutus est ad eos et ad omnem cognationem domus patris matris suae dicens 2loquimini ad omnes viros Sychem quid vobis est melius ut dominentur vestri septuaginta viri omnes filii Hierobbaal an ut dominetur vobis unus vir simulque considerate quia os vestrum et caro vestra sum 3locutique sunt fratres matris eius de eo ad omnes viros Sychem universos sermones istos et inclinaverunt cor eorum post Abimelech dicentes frater noster est 4dederuntque illi septuaginta pondo argenti de fano Baalbrith qui conduxit sibi ex eo viros inopes et vagos secutique sunt eum 5et venit in domum patris sui Ephra et occidit fratres suos filios Hierobbaal septuaginta viros super lapidem unum remansitque Ioatham filius Hierobbaal minimus et absconditus est 6congregati sunt autem omnes viri Sychem et universae familiae urbis Mello abieruntque et constituerunt regem Abimelech iuxta quercum quae stabat in Sychem 7quod cum nuntiatum esset Ioatham ivit et stetit in vertice montis Garizim elevataque voce clamavit et dixit audite me viri Sychem ita audiat vos Deus 8ierunt ligna ut unguerent super se regem dixeruntque olivae impera nobis 9quae respondit numquid possum deserere pinguedinem meam qua et dii utuntur et homines et venire ut inter ligna promovear 10dixeruntque ligna ad arborem ficum veni et super nos regnum accipe 11quae respondit eis numquid possum deserere dulcedinem meam fructusque suavissimos et ire ut inter cetera ligna commovear 12locuta sunt quoque ligna ad vitem veni et impera nobis 13quae respondit numquid possum deserere vinum meum quod laetificat Deum et homines et inter ligna cetera commoveri 14dixeruntque omnia ligna ad ramnum veni et impera super nos 15quae respondit eis si vere me regem vobis constituitis venite et sub mea umbra requiescite sin autem non vultis egrediatur ignis de ramno et devoret cedros Libani 16nunc igitur si recte et absque peccato constituistis super vos regem Abimelech et bene egistis cum Hierobbaal et cum domo eius et reddidistis vicem beneficiis eius qui pugnavit pro vobis 17et animam suam dedit periculis ut erueret vos de manu Madian 18qui nunc surrexistis contra domum patris mei et interfecistis filios eius septuaginta viros super unum lapidem et constituistis regem Abimelech filium ancillae eius super habitatores Sychem eo quod frater vester sit 19si ergo recte et absque vitio egistis cum Hierobbaal et domo eius hodie laetamini in Abimelech et ille laetetur in vobis 20sin autem perverse egrediatur ignis ex eo et consumat habitatores Sychem et oppidum Mello egrediaturque ignis de viris Sychem et de oppido Mello et devoret Abimelech 21quae cum dixisset fugit et abiit in Bera habitavitque ibi metu Abimelech fratris sui 22regnavit itaque Abimelech super Israhel tribus annis 23misitque Deus spiritum pessimum inter Abimelech et habitatores Sychem qui coeperunt eum detestari 24et scelus interfectionis septuaginta filiorum Hierobbaal et effusionem sanguinis eorum conferre in Abimelech fratrem suum et in ceteros Sycimarum principes qui eum adiuverant 25posueruntque insidias adversum eum in montium summitate et dum illius praestolantur adventum exercebant latrocinia agentes praedas de praetereuntibus nuntiatumque est Abimelech 26venit autem Gaal filius Obed cum fratribus suis et transivit in Sycimam ad cuius adventum erecti habitatores Sychem 27egressi sunt in agros vastantes vineas uvasque calcantes et factis cantantium choris ingressi sunt fanum dei sui et inter epulas et pocula maledicebant Abimelech 28clamante Gaal filio Obed quis est Abimelech et quae est Sychem ut serviamus ei numquid non est filius Hierobbaal et constituit principem Zebul servum suum super viros Emmor patris Sychem cur igitur servimus ei 29utinam daret aliquis populum istum sub manu mea ut auferrem de medio Abimelech dictumque est Abimelech congrega exercitus multitudinem et veni 30Zebul enim princeps civitatis auditis sermonibus Gaal filii Obed iratus est valde 31et misit clam ad Abimelech nuntios dicens ecce Gaal filius Obed venit in Sycimam cum fratribus suis et obpugnat adversum te civitatem 32surge itaque nocte cum populo qui tecum est et latita in agro 33et primo mane oriente sole inrue super civitatem illo autem egrediente adversum te cum populo suo fac ei quod potueris 34surrexit itaque Abimelech cum omni exercitu suo nocte et tetendit insidias iuxta Sycimam in quattuor locis 35egressusque est Gaal filius Obed et stetit in introitu portae civitatis surrexit autem Abimelech et omnis exercitus cum eo de insidiarum loco 36cumque vidisset populum Gaal dixit ad Zebul ecce de montibus multitudo descendit cui ille respondit umbras montium vides quasi hominum capita et hoc errore deciperis 37rursumque Gaal ait ecce populus de umbilico terrae descendit et unus cuneus venit per viam quae respicit quercum 38cui dixit Zebul ubi est nunc os tuum quo loquebaris quis est Abimelech ut serviamus ei nonne iste est populus quem despiciebas egredere et pugna contra eum 39abiit ergo Gaal spectante Sycimarum populo et pugnavit contra Abimelech 40qui persecutus est eum fugientem et in urbem conpulit cecideruntque ex parte eius plurimi usque ad portam civitatis 41et Abimelech sedit in Ruma Zebul autem Gaal et socios eius expulit de urbe nec in ea passus est commorari 42sequenti ergo die egressus est populus in campum quod cum nuntiatum esset Abimelech 43tulit exercitum suum et divisit in tres turmas tendens insidias in agris vidensque quod egrederetur populus de civitate surrexit et inruit in eos 44cum cuneo suo obpugnans et obsidens civitatem duae autem turmae palantes per campum adversarios sequebantur 45porro Abimelech omni illo die obpugnabat urbem quam cepit interfectis habitatoribus eius ipsaque destructa ita ut sal in ea dispergeret 46quod cum audissent qui habitabant in turre Sycimorum ingressi sunt fanum dei sui Berith ubi foedus cum eo pepigerant et ex eo locus nomen acceperat qui erat valde munitus 47Abimelech quoque audiens viros turris Sycimorum pariter conglobatos 48ascendit in montem Selmon cum omni populo suo et arrepta securi praecidit arboris ramum inpositumque ferens umero dixit ad socios quod me vidistis facere cito facite 49igitur certatim ramos de arboribus praecidentes sequebantur ducem quos circumdantes praesidio succenderunt atque ita factum est ut fumo et igne mille hominum necarentur viri pariter ac mulieres habitatorum turris Sychem 50Abimelech autem inde proficiscens venit ad oppidum Thebes quod circumdans obsidebat exercitu 51erat autem turris excelsa in media civitate ad quam confugerant viri simul ac mulieres et omnes principes civitatis clausa firmissime ianua et super turris tectum stantes per propugnacula 52accedensque Abimelech iuxta turrem pugnabat fortiter et adpropinquans ostio ignem subponere nitebatur 53et ecce una mulier fragmen molae desuper iaciens inlisit capiti Abimelech et confregit cerebrum eius 54qui vocavit cito armigerum suum et ait ad eum evagina gladium tuum et percute me ne forte dicatur quod a femina interfectus sim qui iussa perficiens interfecit eum 55illoque mortuo omnes qui cum eo erant de Israhel reversi sunt in sedes suas 56et reddidit Deus malum quod fecerat Abimelech contra patrem suum interfectis septuaginta fratribus suis 57Sycimitis quoque quod operati erant retributum est et venit super eos maledictio Ioatham filii Hierobbaal

Chapter 10

1post Abimelech surrexit dux in Israhel Thola filius Phoa patrui Abimelech vir de Isachar qui habitavit in Sanir montis Ephraim 2et iudicavit Israhel viginti et tribus annis mortuusque ac sepultus est in Sanir 3huic successit Iair Galaadites qui iudicavit Israhel per viginti et duos annos 4habens triginta filios sedentes super triginta pullos asinarum et principes triginta civitatum quae ex nomine eius appellatae sunt Avothiair id est oppida Iair usque in praesentem diem in terra Galaad 5mortuusque est Iair ac sepultus in loco cui est vocabulum Camon 6filii autem Israhel peccatis veteribus iungentes nova fecerunt malum in conspectu Domini et servierunt idolis Baalim et Astharoth et diis Syriae ac Sidonis et Moab et filiorum Ammon et Philisthim dimiseruntque Dominum et non colebant eum 7contra quos iratus tradidit eos in manu Philisthim et filiorum Ammon 8adflictique sunt et vehementer oppressi per annos decem et octo omnes qui habitabant trans Iordanem in terra Amorrei quae est in Galaad 9in tantum ut filii Ammon Iordane transmisso vastarent Iudam et Beniamin et Ephraim adflictusque est Israhel nimis 10et clamantes ad Dominum dixerunt peccavimus tibi quia dereliquimus Deum nostrum et servivimus Baalim 11quibus locutus est Dominus numquid non Aegyptii et Amorrei filiique Ammon et Philisthim 12Sidonii quoque et Amalech et Chanaan oppresserunt vos et clamastis ad me et erui vos de manu eorum 13et tamen reliquistis me et coluistis deos alienos idcirco non addam ut ultra vos liberem 14ite et invocate deos quos elegistis ipsi vos liberent in tempore angustiae 15dixeruntque filii Israhel ad Dominum peccavimus redde tu nobis quicquid tibi placet tantum nunc libera nos 16quae dicentes omnia de finibus suis alienorum deorum idola proiecerunt et servierunt Deo qui doluit super miseriis eorum 17itaque filii Ammon conclamantes in Galaad fixere tentoria contra quos congregati filii Israhel in Maspha castrametati sunt 18dixeruntque principes Galaad singuli ad proximos suos qui primus e nobis contra filios Ammon coeperit dimicare erit dux populi Galaad

Chapter 11

1fuit illo tempore Iepthae Galaadites vir fortissimus atque pugnator filius meretricis mulieris qui natus est de Galaad 2habuit autem Galaad uxorem de qua suscepit filios qui postquam creverant eiecerunt Iepthae dicentes heres in domo patris nostri esse non poteris quia de altera matre generatus es 3quos ille fugiens atque devitans habitavit in terra Tob congregatique sunt ad eum viri inopes et latrocinantes et quasi principem sequebantur 4in illis diebus pugnabant filii Ammon contra Israhel 5quibus acriter instantibus perrexerunt maiores natu de Galaad ut tollerent in auxilium sui Iepthae de terra Tob 6dixeruntque ad eum veni et esto princeps noster et pugna contra filios Ammon 7quibus ille respondit nonne vos estis qui odistis me et eiecistis de domo patris mei et nunc venistis ad me necessitate conpulsi 8dixeruntque principes Galaad ad Iepthae ob hanc igitur causam nunc ad te venimus ut proficiscaris nobiscum et pugnes contra filios Ammon sisque dux omnium qui habitant in Galaad 9Iepthae quoque dixit eis si vere venistis ad me ut pugnem pro vobis contra filios Ammon tradideritque eos Dominus in manus meas ego ero princeps vester 10qui responderunt ei Dominus qui haec audit ipse mediator ac testis est quod nostra promissa faciamus 11abiit itaque Iepthae cum principibus Galaad fecitque eum omnis populus principem sui locutusque est Iepthae omnes sermones suos coram Domino in Maspha 12et misit nuntios ad regem filiorum Ammon qui ex persona sua dicerent quid mihi et tibi est quia venisti contra me ut vastares terram meam 13quibus ille respondit quia tulit Israhel terram meam quando ascendit de Aegypto a finibus Arnon usque Iaboc atque Iordanem nunc igitur cum pace redde mihi eam 14per quos rursum mandavit Iepthae et imperavit eis ut dicerent regi Ammon 15haec dicit Iepthae non tulit Israhel terram Moab nec terram filiorum Ammon 16sed quando de Aegypto conscenderunt ambulavit per solitudinem usque ad mare Rubrum et venit in Cades 17misitque nuntios ad regem Edom dicens dimitte ut transeam per terram tuam qui noluit adquiescere precibus eius misit quoque et ad regem Moab qui et ipse transitum praebere contempsit mansit itaque in Cades 18et circuivit ex latere terram Edom et terram Moab venitque contra orientalem plagam terrae Moab et castrametatus est trans Arnon nec voluit intrare terminos Moab Arnon quippe confinium est terrae Moab 19misit itaque Israhel nuntios ad Seon regem Amorreorum qui habitabat in Esebon et dixerunt ei dimitte ut transeam per terram tuam usque ad fluvium 20qui et ipse Israhel verba despiciens non dimisit eum transire per terminos suos sed infinita multitudine congregata egressus est contra eum in Iassa et fortiter resistebat 21tradiditque eum Dominus in manu Israhel cum omni exercitu suo qui percussit eum et possedit omnem terram Amorrei habitatoris regionis illius 22et universos fines eius de Arnon usque Iaboc et de solitudine usque ad Iordanem 23Dominus ergo Deus Israhel subvertit Amorreum pugnante contra illum populo suo Israhel et tu nunc vis possidere terram eius 24nonne ea quae possedit Chamos deus tuus tibi iure debentur quae autem Dominus Deus noster victor obtinuit in nostram cedent possessionem 25nisi forte melior es Balac filio Sepphor rege Moab aut docere potes quod iurgatus sit contra Israhel et pugnaverit contra eum 26quando habitavit in Esebon et viculis eius et in Aroer et villis illius vel in cunctis civitatibus iuxta Iordanem per trecentos annos quare tanto tempore nihil super hac repetitione temptastis 27igitur non ego pecco in te sed tu contra me male agis indicens mihi bella non iusta iudicet Dominus arbiter huius diei inter Israhel et inter filios Ammon 28noluitque adquiescere rex filiorum Ammon verbis Iepthae quae per nuntios mandaverat 29factus est ergo super Iepthae spiritus Domini et circumiens Galaad et Manasse Maspha quoque Galaad et inde transiens ad filios Ammon 30votum vovit Domino dicens si tradideris filios Ammon in manus meas 31quicumque primus fuerit egressus de foribus domus meae mihique occurrerit revertenti cum pace a filiis Ammon eum holocaustum offeram Domino 32transivitque Iepthae ad filios Ammon ut pugnaret contra eos quos tradidit Dominus in manus eius 33percussitque ab Aroer usque dum venias in Mennith viginti civitates et usque ad Abel quae est vineis consita plaga magna nimis humiliatique sunt filii Ammon a filiis Israhel 34revertenti autem Iepthae in Maspha domum suam occurrit unigenita filia cum tympanis et choris non enim habebat alios liberos 35qua visa scidit vestimenta sua et ait heu filia mi decepisti me et ipsa decepta es aperui enim os meum ad Dominum et aliud facere non potero 36cui illa respondit pater mi si aperuisti os tuum ad Dominum fac mihi quodcumque pollicitus es concessa tibi ultione atque victoria de hostibus tuis 37dixitque ad patrem hoc solum mihi praesta quod deprecor dimitte me ut duobus mensibus circumeam montes et plangam virginitatem meam cum sodalibus meis 38cui ille respondit vade et dimisit eam duobus mensibus cumque abisset cum sociis ac sodalibus suis flebat virginitatem suam in montibus 39expletisque duobus mensibus reversa est ad patrem suum et fecit ei sicut voverat quae ignorabat virum exinde mos increbuit in Israhel et consuetudo servata est 40ut post anni circulum conveniant in unum filiae Israhel et plangant filiam Iepthae Galaaditae diebus quattuor

Chapter 12

1ecce autem in Ephraim orta seditio est nam transeuntes contra aquilonem dixerunt ad Iepthae quare vadens ad pugnam contra filios Ammon vocare nos noluisti ut pergeremus tecum igitur incendimus domum tuam 2quibus ille respondit disceptatio erat mihi et populo meo contra filios Ammon vehemens vocavique vos ut mihi praeberetis auxilium et facere noluistis 3quod cernens posui in manibus meis animam meam transivique ad filios Ammon et tradidit eos Dominus in manus meas quid commerui ut adversum me consurgatis in proelium 4vocatis itaque ad se cunctis viris Galaad pugnabat contra Ephraim percusseruntque viri Galaad Ephraim quia dixerat fugitivus est Galaad de Ephraim et habitat in medio Ephraim et Manasse 5occupaveruntque Galaaditae vada Iordanis per quae Ephraim reversurus erat cumque venisset ad ea de Ephraim numero fugiens atque dixisset obsecro ut me transire permittas dicebant ei Galaaditae numquid Ephrateus es quo dicente non sum 6interrogabant eum dic ergo sebboleth quod interpretatur spica qui respondebat tebboleth eadem littera spicam exprimere non valens statimque adprehensum iugulabant in ipso Iordanis transitu et ceciderunt in illo tempore de Ephraim quadraginta duo milia 7iudicavitque Iepthae Galaadites Israhel sex annis et mortuus est ac sepultus in civitate sua Galaad 8post hunc iudicavit Israhel Abessan de Bethleem 9qui habuit triginta filios et totidem filias quas emittens foras maritis dedit et eiusdem numeri filiis suis accepit uxores introducens in domum suam qui septem annis iudicavit Israhel 10mortuusque est ac sepultus in Bethleem 11cui successit Ahialon Zabulonites et iudicavit Israhelem decem annis 12mortuusque est ac sepultus in Zabulon 13post hunc iudicavit in Israhel Abdon filius Hellel Farathonites 14qui habuit quadraginta filios et triginta ex eis nepotes ascendentes super septuaginta pullos asinarum et iudicavit in Israhel octo annis 15mortuusque est ac sepultus in Farathon terrae Ephraim in monte Amalech

Chapter 13

1rursumque filii Israhel fecerunt malum in conspectu Domini qui tradidit eos in manus Philisthinorum quadraginta annis 2erat autem vir quidam de Saraa et de stirpe Dan nomine Manue habens uxorem sterilem 3cui apparuit angelus Domini et dixit ad eam sterilis es et absque liberis sed concipies et paries filium 4cave ergo ne vinum bibas ac siceram ne inmundum quicquam comedas 5quia concipies et paries filium cuius non tanget caput novacula erit enim nazareus Dei ab infantia sua et ex matris utero et ipse incipiet liberare Israhel de manu Philisthinorum 6quae cum venisset ad maritum dixit ei vir Dei venit ad me habens vultum angelicum terribilis nimis quem cum interrogassem quis esset et unde venisset et quo nomine vocaretur noluit mihi dicere 7sed hoc respondit ecce concipies et paries filium cave ne vinum bibas et siceram et ne aliquo vescaris inmundo erit enim puer nazareus Dei ab infantia sua et ex utero matris usque ad diem mortis suae 8oravit itaque Manue Deum et ait obsecro Domine ut vir Dei quem misisti veniat iterum et doceat nos quid debeamus facere de puero qui nasciturus est 9exaudivitque Dominus precantem Manue et apparuit rursum angelus Domini uxori eius sedenti in agro Manue autem maritus eius non erat cum ea quae cum vidisset angelum 10festinavit et cucurrit ad virum suum nuntiavitque ei dicens ecce apparuit mihi vir quem ante videram 11qui surrexit et secutus est uxorem suam veniensque ad virum dixit ei tu es qui locutus es mulieri et ille respondit ego sum 12cui Manue quando inquit sermo tuus fuerit expletus quid vis ut faciat puer aut a quo se observare debebit 13dixitque angelus Domini ad Manue ab omnibus quae locutus sum uxori tuae abstineat se 14et quicquid ex vinea nascitur non comedat vinum et siceram non bibat nullo vescatur inmundo et quod ei praecepi impleat atque custodiat 15dixitque Manue ad angelum Domini obsecro te ut adquiescas precibus meis et faciamus tibi hedum de capris 16cui respondit angelus si me cogis non comedam panes tuos sin autem vis holocaustum facere offer illud Domino et nesciebat Manue quod angelus Dei esset 17dixitque ad eum quod est tibi nomen ut si sermo tuus fuerit expletus honoremus te 18cui ille respondit cur quaeris nomen meum quod est mirabile 19tulit itaque Manue hedum de capris et libamenta et posuit super petram offerens Domino qui facit mirabilia ipse autem et uxor eius intuebantur 20cumque ascenderet flamma altaris in caelum angelus Domini in flamma pariter ascendit quod cum vidisset Manue et uxor eius proni ceciderunt in terram 21et ultra non eis apparuit angelus Domini statimque intellexit Manue angelum esse Domini 22et dixit ad uxorem suam morte moriemur quia vidimus Deum 23cui respondit mulier si Dominus nos vellet occidere de manibus nostris holocaustum et libamenta non suscepisset nec ostendisset nobis haec omnia neque ea quae sunt ventura dixisset 24peperit itaque filium et vocavit nomen eius Samson crevitque puer et benedixit ei Dominus 25coepitque spiritus Domini esse cum eo in castris Dan inter Saraa et Esthaol

Chapter 14

1descendit igitur Samson in Thamnatha vidensque ibi mulierem de filiabus Philisthim 2ascendit et nuntiavit patri suo et matri dicens vidi mulierem in Thamnatha de filiabus Philisthinorum quam quaeso ut mihi accipiatis uxorem 3cui dixerunt pater et mater sua numquid non est mulier in filiabus fratrum tuorum et in omni populo meo quia vis accipere uxorem de Philisthim qui incircumcisi sunt dixitque Samson ad patrem suum hanc mihi accipe quia placuit oculis meis 4parentes autem eius nesciebant quod res a Domino fieret et quaereret occasionem contra Philisthim eo enim tempore Philisthim dominabantur Israheli 5descendit itaque Samson cum patre suo et matre in Thamnatha cumque venissent ad vineas oppidi apparuit catulus leonis saevus rugiens et occurrit ei 6inruit autem spiritus Domini in Samson et dilaceravit leonem quasi hedum in frusta concerperet nihil omnino habens in manu et hoc patri et matri noluit indicare 7descenditque et locutus est mulieri quae placuerat oculis eius 8et post aliquot dies revertens ut acciperet eam declinavit ut videret cadaver leonis et ecce examen apium in ore leonis erat ac favus mellis 9quem cum sumpsisset in manibus comedebat in via veniensque ad patrem suum et matrem dedit eis partem qui et ipsi comederunt nec tamen eis voluit indicare quod mel de corpore leonis adsumpserat 10descendit itaque pater eius ad mulierem et fecit filio suo Samson convivium sic enim iuvenes facere consuerant 11cum igitur cives loci vidissent eum dederunt ei sodales triginta qui essent cum eo 12quibus locutus est Samson proponam vobis problema quod si solveritis mihi intra septem dies convivii dabo vobis triginta sindones et totidem tunicas 13sin autem non potueritis solvere vos dabitis mihi triginta sindones et eiusdem numeri tunicas qui responderunt ei propone problema ut audiamus 14dixitque eis de comedente exivit cibus et de forte est egressa dulcedo nec potuerunt per tres dies propositionem solvere 15cumque adesset dies septimus dixerunt ad uxorem Samson blandire viro tuo et suade ei ut indicet tibi quid significet problema quod si facere nolueris incendimus et te et domum patris tui an idcirco nos vocastis ad nuptias ut spoliaretis 16quae fundebat apud Samson lacrimas et querebatur dicens odisti me et non diligis idcirco problema quod proposuisti filiis populi mei non vis mihi exponere at ille respondit patri meo et matri nolui dicere et tibi indicare potero 17septem igitur diebus convivii flebat apud eum tandemque die septimo cum ei molesta esset exposuit quae statim indicavit civibus suis 18et illi dixerunt ei die septimo ante solis occubitum quid dulcius melle et quid leone fortius qui ait ad eos si non arassetis in vitula mea non invenissetis propositionem meam 19inruit itaque in eo spiritus Domini descenditque Ascalonem et percussit ibi triginta viros quorum ablatas vestes dedit his qui problema solverant iratusque nimis ascendit in domum patris sui 20uxor autem eius accepit maritum unum de amicis eius et pronubis

Chapter 15

1post aliquantum autem temporis cum dies triticeae messis instarent venit Samson invisere volens uxorem suam et adtulit ei hedum de capris cumque cubiculum eius solito vellet intrare prohibuit eum pater illius dicens 2putavi quod odisses eam et ideo tradidi illam amico tuo sed habet sororem quae iunior et pulchrior illa est sit tibi pro ea uxor 3cui respondit Samson ab hac die non erit culpa in me contra Philistheos faciam enim vobis mala 4perrexitque et cepit trecentas vulpes caudasque earum iunxit ad caudas et faces ligavit in medio 5quas igne succendens dimisit ut huc illucque discurrerent quae statim perrexerunt in segetes Philisthinorum quibus succensis et conportatae iam fruges et adhuc stantes in stipula concrematae sunt in tantum ut vineas quoque et oliveta flamma consumeret 6dixeruntque Philisthim quis fecit hanc rem quibus dictum est Samson gener Thamnathei quia tulit uxorem eius et alteri tradidit haec operatus est ascenderuntque Philisthim et conbuserunt tam mulierem quam patrem eius 7quibus ait Samson licet haec feceritis tamen adhuc ex vobis expetam ultionem et tunc quiescam 8percussitque eos ingenti plaga ita ut stupentes suram femori inponerent et descendens habitavit in spelunca petrae Aetham 9igitur ascendentes Philisthim in terra Iuda castrametati sunt et in loco qui postea vocatus est Lehi id est Maxilla eorum est fusus exercitus 10dixeruntque ad eos de tribu Iuda cur ascendistis adversum nos qui responderunt ut ligemus Samson venimus et reddamus ei quae in nos operatus est 11descenderunt ergo tria milia virorum de Iuda ad specum silicis Aetham dixeruntque ad Samson nescis quod Philisthim imperent nobis quare hoc facere voluisti quibus ille ait sicut fecerunt mihi feci eis 12ligare inquiunt te venimus et tradere in manus Philisthinorum iurate respondit mihi quod non me occidatis 13dixerunt non te occidimus sed vinctum tradimus ligaveruntque eum duobus novis funibus et tulerunt de petra Aetham 14qui cum venisset ad locum Maxillae et Philisthim vociferantes occurrissent ei inruit spiritus Domini in eum et sicut solent ad odorem ignis lina consumi ita vincula quibus ligatus erat dissipata sunt et soluta 15inventamque maxillam id est mandibulam asini quae iacebat arripiens interfecit in ea mille viros 16et ait in maxilla asini in mandibula pulli asinarum delevi eos et percussi mille viros 17cumque haec canens verba conplesset proiecit mandibulam de manu et vocavit nomen loci illius Ramathlehi quod interpretatur elevatio Maxillae 18sitiensque valde clamavit ad Dominum et ait tu dedisti in manu servi tui salutem hanc maximam atque victoriam et en siti morior incidamque in manus incircumcisorum 19aperuit itaque Dominus molarem dentem in maxilla asini et egressae sunt ex eo aquae quibus haustis refocilavit spiritum et vires recepit idcirco appellatum est nomen loci illius Fons invocantis de maxilla usque in praesentem diem 20iudicavitque Israhel in diebus Philisthim viginti annis

Chapter 16

1abiit quoque in Gazam et vidit ibi meretricem mulierem ingressusque est ad eam 2quod cum audissent Philisthim et percrebruisset apud eos intrasse urbem Samson circumdederunt eum positis in porta civitatis custodibus et ibi tota nocte cum silentio praestolantes ut facto mane exeuntem occiderent 3dormivit autem Samson usque ad noctis medium et inde consurgens adprehendit ambas portae fores cum postibus suis et sera inpositasque umeris portavit ad verticem montis qui respicit Hebron 4post haec amavit mulierem quae habitabat in valle Sorech et vocabatur Dalila 5veneruntque ad eam principes Philisthinorum atque dixerunt decipe eum et disce ab illo in quo tantam habeat fortitudinem et quomodo eum superare valeamus et vinctum adfligere quod si feceris dabimus tibi singuli mille centum argenteos 6locuta est ergo Dalila ad Samson dic mihi obsecro in quo sit tua maxima fortitudo et quid sit quo ligatus erumpere nequeas 7cui respondit Samson si septem nervicis funibus necdum siccis et adhuc humentibus ligatus fuero infirmus ero ut ceteri homines 8adtuleruntque ad eam satrapae Philisthinorum septem funes ut dixerat quibus vinxit eum 9latentibus apud se insidiis et in cubiculo finem rei expectantibus clamavitque ad eum Philisthim super te Samson qui rupit vincula quomodo si rumpat quis filum de stuppae tortum putamine cum odorem ignis acceperit et non est cognitum in quo esset fortitudo eius 10dixitque ad eum Dalila ecce inlusisti mihi et falsum locutus es saltim nunc indica quo ligari debeas 11cui ille respondit si ligatus fuero novis funibus qui numquam fuerunt in opere infirmus ero et aliorum hominum similis 12quibus rursum Dalila vinxit eum et clamavit Philisthim super te Samson in cubiculo insidiis praeparatis qui ita rupit vincula quasi fila telarum 13dixitque Dalila rursum ad eum usquequo decipis me et falsum loqueris ostende quo vinciri debeas si inquit septem crines capitis mei cum licio plexueris et clavum his circumligatum terrae fixeris infirmus ero 14quod cum fecisset Dalila dixit ad eum Philisthim super te Samson qui consurgens de somno extraxit clavum cum crinibus et licio 15dixitque ad eum Dalila quomodo dicis quod ames me cum animus tuus non sit mecum per tres vices mentitus es mihi et noluisti dicere in quo sit tua maxima fortitudo 16cumque molesta ei esset et per multos dies iugiter adhereret spatium ad quietem non tribuens defecit anima eius et ad mortem usque lassata est 17tunc aperiens veritatem rei dixit ad eam ferrum numquam ascendit super caput meum quia nazareus id est consecratus Deo sum de utero matris meae si rasum fuerit caput meum recedet a me fortitudo mea et deficiam eroque ut ceteri homines 18videns illa quod confessus ei esset omnem animum suum misit ad principes Philisthinorum atque mandavit ascendite adhuc semel quia nunc mihi aperuit cor suum qui ascenderunt adsumpta pecunia quam promiserant 19at illa dormire eum fecit super genua sua et in sinu suo reclinare caput vocavitque tonsorem et rasit septem crines eius et coepit abicere eum et a se repellere statim enim ab eo fortitudo discessit 20dixitque Philisthim super te Samson qui de somno consurgens dixit in animo suo egrediar sicut ante feci et me excutiam nesciens quod Dominus recessisset ab eo 21quem cum adprehendissent Philisthim statim eruerunt oculos eius et duxerunt Gazam vinctum catenis et clausum in carcere molere fecerunt 22iamque capilli eius renasci coeperant 23et principes Philisthinorum convenerunt in unum ut immolarent hostias magnificas Dagon deo suo et epularentur dicentes tradidit deus noster inimicum nostrum Samson in manus nostras 24quod etiam populus videns laudabat deum suum eademque dicebat tradidit deus noster in manus nostras adversarium qui delevit terram nostram et occidit plurimos 25laetantesque per convivia sumptis iam epulis praeceperunt ut vocaretur Samson et ante eos luderet qui adductus de carcere ludebat ante eos feceruntque eum stare inter duas columnas 26qui dixit puero regenti gressus suos dimitte me ut tangam columnas quibus omnis inminet domus ut recliner super eas et paululum requiescam 27domus autem plena erat virorum ac mulierum et erant ibi omnes principes Philisthinorum ac de tecto et solario circiter tria milia utriusque sexus spectabant ludentem Samson 28at ille invocato Domino ait Domine Deus memento mei et redde nunc mihi pristinam fortitudinem Deus meus ut ulciscar me de hostibus meis et pro amissione duorum luminum unam ultionem recipiam 29et adprehendens ambas columnas quibus innitebatur domus alteramque earum dextera et alteram leva tenens 30ait moriatur anima mea cum Philisthim concussisque fortiter columnis cecidit domus super omnes principes et ceteram multitudinem quae ibi erat multoque plures interfecit moriens quam ante vivus occiderat 31descendentes autem fratres eius et universa cognatio tulerunt corpus eius et sepelierunt inter Saraa et Esthaol in sepulchro patris Manue iudicavitque Israhel viginti annis

Chapter 17

1fuit eo tempore vir quidam de monte Ephraim nomine Michas 2qui dixit matri suae mille centum argenteos quos separaveras tibi et super quibus me audiente iuraveras ecce ego habeo et apud me sunt cui illa respondit benedictus filius meus Domino 3reddidit ergo eos matri suae quae dixerat ei consecravi et vovi argentum hoc Domino ut de manu mea suscipiat filius meus et faciat sculptile atque conflatile et nunc trado illud tibi 4reddidit igitur matri suae quae tulit ducentos argenteos et dedit eos argentario ut faceret ex eis sculptile atque conflatile quod fuit in domo Micha 5qui aediculam quoque in ea Deo separavit et fecit ephod ac therafin id est vestem sacerdotalem et idola implevitque unius filiorum suorum manum et factus est ei sacerdos 6in diebus illis non erat rex in Israhel sed unusquisque quod sibi rectum videbatur hoc faciebat 7fuit quoque alter adulescens de Bethleem Iuda et cognatione eius eratque ipse Levites et habitabat ibi 8egressusque de civitate Bethleem peregrinari voluit ubicumque sibi commodum repperisset cumque venisset in monte Ephraim iter faciens et declinasset parumper in domum Micha 9interrogatus est ab eo unde venis qui respondit Levita sum de Bethleem Iuda et vado ut habitem ubi potuero et utile mihi esse perspexero 10mane inquit apud me et esto mihi parens ac sacerdos daboque tibi per annos singulos decem argenteos ac vestem duplicem et quae ad victum necessaria sunt 11adquievit et mansit apud hominem fuitque illi quasi unus de filiis 12implevitque Micha manum eius et habuit apud se puerum sacerdotem 13nunc scio dicens quod bene mihi faciat Deus habenti levitici generis sacerdotem

Chapter 18

1in diebus illis non erat rex in Israhel et tribus Dan quaerebat possessionem sibi ut habitaret in ea usque ad illum enim diem inter ceteras tribus sortem non acceperat 2miserunt igitur filii Dan stirpis et familiae suae quinque viros fortissimos de Saraa et Esthaol ut explorarent terram et diligenter inspicerent dixeruntque eis ite et considerate terram qui cum pergentes venissent in montem Ephraim et intrassent domum Micha requieverunt ibi 3et agnoscentes vocem adulescentis Levitae utentesque illius diversorio dixerunt ad eum quis te huc adduxit quid hic agis quam ob causam huc venire voluisti 4qui respondit eis haec et haec praestitit mihi Michas et me mercede conduxit ut sim ei sacerdos 5rogaveruntque eum ut consuleret Dominum et scire possent an prospero itinere pergerent et res haberet effectum 6qui respondit eis ite cum pace Dominus respicit viam vestram et iter quo pergitis 7euntes itaque quinque viri venerunt Lais videruntque populum habitantem in ea absque ullo timore iuxta Sidoniorum consuetudinem securum et quietum nullo eis penitus resistente magnarumque opum et procul a Sidone atque a cunctis hominibus separatum 8reversique ad fratres suos in Saraa et Esthaol et quid egissent sciscitantibus responderunt 9surgite et ascendamus ad eos vidimus enim terram valde opulentam et uberem nolite neglegere nolite cessare eamus et possideamus eam nullus erit labor 10intrabimus ad securos in regionem latissimam tradetque nobis Dominus locum in quo nullius rei est penuria eorum quae gignuntur in terra 11profecti igitur sunt de cognatione Dan id est de Saraa et Esthaol sescenti viri accincti armis bellicis 12ascendentesque manserunt in Cariathiarim Iudae qui locus ex eo tempore castrorum Dan nomen accepit et est post tergum Cariathiarim 13inde transierunt in montem Ephraim cumque venissent ad domum Micha 14dixerunt quinque viri qui prius missi fuerant ad considerandam terram Lais ceteris fratribus suis nostis quod in domibus istis sit ephod et therafin et sculptile atque conflatile videte quid vobis placeat 15et cum paululum declinassent ingressi sunt domum adulescentis Levitae qui erat in domo Micha salutaveruntque eum verbis pacificis 16sescenti autem viri ita ut erant armati stabant ante ostium 17at illi qui ingressi fuerant domum iuvenis sculptile et ephod et therafin atque conflatile tollere nitebantur et sacerdos stabat ante ostium sescentis viris fortissimis haut procul expectantibus 18tulerunt igitur qui intraverant sculptile ephod et idola atque conflatile quibus dixit sacerdos quid facitis 19cui responderunt tace et pone digitum super os tuum venique nobiscum ut habeamus te patrem et sacerdotem quid tibi melius est ut sis sacerdos in domo unius viri an in una tribu et familia in Israhel 20quod cum audisset adquievit sermonibus eorum et tulit ephod et idola ac sculptile et cum eis profectus est 21qui cum pergerent et ante se ire fecissent parvulos et iumenta et omne quod erat pretiosum 22iamque a domo Michae essent procul viri qui habitabant in aedibus Michae conclamantes secuti sunt 23et post tergum clamare coeperunt qui cum respexissent dixerunt ad Micham quid tibi vis cur clamas 24qui respondit deos meos quos mihi feci tulistis et sacerdotem et omnia quae habeo et dicitis quid tibi est 25dixeruntque ei filii Dan cave ne ultra loquaris ad nos et veniant ad te viri animo concitati et ipse cum omni domo tua pereas 26et sic coepto itinere perrexerunt videns autem Micha quod fortiores se essent reversus est in domum suam 27sescenti autem viri tulerunt sacerdotem et quae supra diximus veneruntque in Lais ad populum quiescentem atque securum et percusserunt eos in ore gladii urbemque incendio tradiderunt 28nullo penitus ferente praesidium eo quod procul habitarent a Sidone et cum nullo hominum haberent quicquam societatis ac negotii erat autem civitas sita in regione Roob quam rursum extruentes habitaverunt in ea 29vocato nomine civitatis Dan iuxta vocabulum patris sui quem genuerat Israhel quae prius Lais dicebatur 30posueruntque sibi sculptile et Ionathan filium Gersan filii Mosi ac filios eius sacerdotes in tribu Dan usque ad diem captivitatis suae 31mansitque apud eos idolum Michae omni tempore quo fuit domus Dei in Silo in diebus illis non erat rex in Israhel

Chapter 19

1fuit quidam vir Levites habitans in latere montis Ephraim qui accepit uxorem de Bethleem Iuda 2quae reliquit eum et reversa est in domum patris sui Bethleem mansitque apud eum quattuor mensibus 3secutusque est eam vir suus volens ei reconciliari atque blandiri et secum reducere habens in comitatu puerum et duos asinos quae suscepit eum et introduxit in domum patris sui quod cum audisset socer eius eumque vidisset occurrit ei laetus 4et amplexatus est hominem mansitque gener in domo soceri tribus diebus comedens cum eo et bibens familiariter 5die autem quarto de nocte consurgens proficisci voluit quem tenuit socer et ait ad eum gusta prius pauxillum panis et conforta stomachum et sic proficisceris 6sederuntque simul et comederunt ac biberunt dixitque pater puellae ad generum suum quaeso te ut hodie hic maneas pariterque laetemur 7at ille consurgens coepit velle proficisci et nihilominus obnixe eum socer tenuit et apud se fecit manere 8mane facto parabat Levites iter cui rursum socer oro te inquit ut paululum cibi capias et adsumptis viribus donec increscat dies postea proficiscaris comederunt ergo simul 9surrexitque adulescens ut pergeret cum uxore sua et puero cui rursum locutus est socer considera quod dies ad occasum declivior sit et propinquet ad vesperum mane apud me etiam hodie et duc laetum diem et cras proficisceris ut vadas in domum tuam 10noluit gener adquiescere sermonibus eius sed statim perrexit et venit contra Iebus quae altero nomine vocabatur Hierusalem ducens secum duos asinos onustos et concubinam 11iamque aderant iuxta Iebus et dies mutabatur in noctem dixitque puer ad dominum suum veni obsecro declinemus ad urbem Iebuseorum et maneamus in ea 12cui respondit dominus non ingrediar oppidum gentis alienae quae non est de filiis Israhel sed transibo usque Gabaa 13et cum illuc pervenero manebimus in ea aut certe in urbe Rama 14transierunt igitur Iebus et coeptum carpebant iter occubuitque eis sol iuxta Gabaa quae est in tribu Beniamin 15deverteruntque ad eam ut manerent ibi quo cum intrassent sedebant in platea civitatis et nullus eos recipere volebat hospitio 16et ecce apparuit homo senex revertens de agro et de opere suo vespere qui et ipse erat de monte Ephraim et peregrinus habitabat in Gabaa homines autem regionis illius erant filii Iemini 17elevatisque oculis vidit senex sedentem hominem cum sarcinulis suis in platea civitatis et dixit ad eum unde venis et quo vadis 18qui respondit ei profecti sumus de Bethleem Iuda et pergimus ad locum nostrum qui est in latere montis Ephraim unde ieramus Bethleem et nunc vadimus ad domum Dei nullusque nos sub tectum suum vult recipere 19habentes paleas et faenum in asinorum pabulum et panem ac vinum in meos et ancillae tuae usus et pueri qui mecum est nulla re indigemus nisi hospitio 20cui respondit senex pax tecum sit ego praebebo omnia quae necessaria sunt tantum quaeso ne in platea maneas 21introduxitque eum in domum suam et pabulum asinis praebuit ac postquam laverunt pedes suos recepit eos in convivium 22illis epulantibus et post laborem itineris cibo ac potu reficientibus corpora venerunt viri civitatis illius filii Belial id est absque iugo et circumdantes domum senis fores pulsare coeperunt clamantes ad dominum domus atque dicentes educ virum qui ingressus est domum tuam ut abutamur eo 23egressusque est ad eos senex et ait nolite fratres nolite facere malum hoc quia ingressus est homo hospitium meum et cessate ab hac stultitia 24habeo filiam virginem et hic homo habet concubinam educam eas ad vos ut humilietis eas et vestram libidinem conpleatis tantum obsecro ne scelus hoc contra naturam operemini in virum 25nolebant adquiescere sermonibus eius quod cernens homo eduxit ad eos concubinam suam et eis tradidit inludendam qua cum tota nocte abusi essent dimiserunt eam mane 26at mulier recedentibus tenebris venit ad ostium domus ubi manebat dominus suus et ibi corruit 27mane facto surrexit homo et aperuit ostium ut coeptam expleret viam et ecce concubina eius iacebat ante ostium sparsis in limine manibus 28cui ille putans eam quiescere loquebatur surge ut ambulemus qua nihil respondente intellegens quod erat tulit eam et inposuit asino reversusque est in domum suam 29quam cum esset ingressus arripuit gladium et cadaver uxoris cum ossibus suis in duodecim partes ac frusta concidens misit in omnes terminos Israhel 30quod cum vidissent singuli conclamabant numquam res talis facta est in Israhel ex eo die quo ascenderunt patres nostri de Aegypto usque in praesens tempus ferte sententiam et in commune decernite quid facto opus sit

Chapter 20

1egressi sunt itaque omnes filii Israhel et pariter congregati quasi vir unus de Dan usque Bersabee et terra Galaad ad Dominum in Maspha 2omnesque anguli populorum et cunctae tribus Israhel in ecclesiam populi Dei convenerunt quadringenta milia peditum pugnatorum 3nec latuit filios Beniamin quod ascendissent filii Israhel in Maspha interrogatusque Levita maritus mulieris interfectae quomodo tantum scelus perpetratum esset 4respondit veni in Gabaa Beniamin cum uxore mea illucque deverti 5et ecce homines civitatis illius circumdederunt nocte domum in qua manebam volentes me occidere et uxorem meam incredibili libidinis furore vexantes denique mortua est 6quam arreptam in frusta concidi misique partes in omnes terminos possessionis vestrae quia numquam tantum nefas et tam grande piaculum factum est in Israhel 7adestis omnes filii Israhel decernite quid facere debeatis 8stansque omnis populus quasi unius hominis sermone respondit non recedemus in tabernacula nostra nec suam quisquam intrabit domum 9sed hoc contra Gabaa in commune faciemus 10decem viri eligantur e centum ex omnibus tribubus Israhel et centum de mille et mille de decem milibus ut conportent exercitui cibaria et possimus pugnantes contra Gabaa Beniamin reddere ei pro scelere quod meretur 11convenitque universus Israhel ad civitatem quasi unus homo eadem mente unoque consilio 12et miserunt nuntios ad omnem tribum Beniamin qui dicerent cur tantum nefas in vobis reppertum est 13tradite homines de Gabaa qui hoc flagitium perpetrarunt ut moriantur et auferatur malum de Israhel qui noluerunt fratrum suorum filiorum Israhel audire mandatum 14sed ex cunctis urbibus quae suae sortis erant convenerunt in Gabaa ut illis ferrent auxilium et contra universum Israhel populum dimicarent 15inventique sunt viginti quinque milia de Beniamin educentium gladium praeter habitatores Gabaa 16qui septingenti erant viri fortissimi ita sinistra ut dextra proeliantes et sic fundis ad certum iacientes lapides ut capillum quoque possent percutere et nequaquam in alteram partem ictus lapidis deferretur 17virorum quoque Israhel absque filiis Beniamin inventa sunt quadringenta milia educentium gladios et paratorum ad pugnam 18qui surgentes venerunt in domum Dei hoc est in Silo consulueruntque eum atque dixerunt quis erit in exercitu nostro princeps certaminis contra filios Beniamin quibus respondit Dominus Iudas sit dux vester 19statimque filii Israhel surgentes mane castrametati sunt iuxta Gabaa 20et inde procedentes ad pugnam contra Beniamin urbem obpugnare coeperunt 21egressique filii Beniamin de Gabaa occiderunt de filiis Israhel die illo viginti duo milia viros 22rursum filii Israhel et fortitudine et numero confidentes in eodem loco in quo prius certaverant aciem direxerunt 23ita tamen ut prius ascenderent et flerent coram Domino usque ad noctem consulerentque eum et dicerent debeo ultra procedere ad dimicandum contra filios Beniamin fratres meos an non quibus ille respondit ascendite ad eum et inite certamen 24cumque filii Israhel altero die contra Beniamin ad proelium processissent 25eruperunt filii Beniamin de portis Gabaa et occurrentes eis tanta in illos caede baccati sunt ut decem et octo milia virorum educentium gladium prosternerent 26quam ob rem omnes filii Israhel venerunt in domum Dei et sedentes flebant coram Domino ieiunaveruntque illo die usque ad vesperam et obtulerunt ei holocausta et pacificas victimas 27et super statu suo interrogaverunt eo tempore ibi erat arca foederis Dei 28et Finees filius Eleazari filii Aaron praepositus domus consuluerunt igitur Dominum atque dixerunt exire ultra debemus ad pugnam contra filios Beniamin fratres nostros an quiescere quibus ait Dominus ascendite cras enim tradam eos in manus vestras 29posueruntque filii Israhel insidias per circuitum urbis Gabaa 30et tertia vice sicut semel et bis contra Beniamin exercitum produxerunt 31sed et filii Beniamin audacter eruperunt de civitate et fugientes adversarios longius persecuti sunt ita ut vulnerarent ex eis sicut primo et secundo die et caederent per duas semitas terga vertentes quarum una ferebat in Bethel altera in Gabaa atque prosternerent triginta circiter viros 32putaverunt enim solito eos more cedere qui fugam arte simulantes iniere consilium ut abstraherent eos de civitate et quasi fugientes ad supradictas semitas perducerent 33omnes itaque filii Israhel surgentes de sedibus suis tetenderunt aciem in loco qui vocatur Baalthamar insidiae quoque quae circa urbem erant paulatim se aperire coeperunt 34et ab occidentali urbis parte procedere sed et alia decem milia virorum de universo Israhel habitatores urbis ad certamina provocabant ingravatumque est bellum contra filios Beniamin et non intellexerunt quod ex omni parte illis instaret interitus 35percussitque eos Dominus in conspectu filiorum Israhel et interfecerunt ex eis in illo die viginti quinque milia et centum viros omnes bellatores et educentes gladium 36filii autem Beniamin cum se inferiores esse vidissent coeperunt fugere quod cernentes filii Israhel dederunt eis ad fugiendum locum ut ad praeparatas insidias devenirent quas iuxta urbem posuerant 37qui cum repente de latibulis surrexissent et Beniamin terga caedentibus daret ingressi sunt civitatem et percusserunt eam in ore gladii 38signum autem dederant filii Israhel his quos in insidiis conlocaverant ut postquam urbem cepissent ignem accenderent et ascendente in altum fumo captam urbem demonstrarent 39quod cum cernerent filii Israhel in ipso certamine positi putaverunt enim filii Beniamin eos fugere et instantius sequebantur caesis de exercitu eorum triginta viris 40et viderent quasi columnam fumi de civitate conscendere Beniamin quoque retro aspiciens captam cerneret civitatem et flammas in sublime ferri 41qui prius simulaverant fugam versa facie fortius resistebant quod cum vidissent filii Beniamin in fugam versi sunt 42et ad viam deserti ire coeperunt illuc quoque eos adversariis persequentibus sed et hii qui urbem succenderant occurrerunt eis 43atque ita factum est ut ex utraque parte ab hostibus caederentur nec erat ulla morientium requies ceciderunt atque prostrati sunt ad orientalem plagam urbis Gabaa 44fuerunt autem qui in eodem loco interfecti sunt decem et octo milia virorum omnes robustissimi pugnatores 45quod cum vidissent qui remanserant de Beniamin fugerunt in solitudinem et pergebant ad petram cuius vocabulum est Remmon in illa quoque fuga palantes et in diversa tendentes occiderunt quinque milia viros et cum ultra tenderent persecuti sunt eos et interfecerunt etiam alios duo milia 46et sic factum est ut omnes qui ceciderant de Beniamin in diversis locis essent viginti quinque milia pugnatores ad bella promptissimi 47remanserunt itaque de omni numero Beniamin qui evadere potuerant et fugere in solitudinem sescenti viri sederuntque in petra Remmon mensibus quattuor 48regressi autem filii Israhel omnes reliquias civitatis a viris usque ad iumenta gladio percusserunt cunctasque urbes et viculos Beniamin vorax flamma consumpsit

Chapter 21

1iuraverunt quoque filii Israhel in Maspha et dixerunt nullus nostrum dabit filiis Beniamin de filiabus suis uxorem 2veneruntque omnes ad domum Dei in Silo et in conspectu eius sedentes usque ad vesperam levaverunt vocem et magno ululatu coeperunt flere dicentes 3quare Domine Deus Israhel factum est hoc malum in populo tuo ut hodie una tribus auferretur ex nobis 4altera autem die diluculo consurgentes extruxerunt altare obtuleruntque ibi holocausta et pacificas victimas et dixerunt 5quis non ascendit in exercitu Domini de universis tribubus Israhel grandi enim se iuramento constrinxerant cum essent in Maspha interfici eos qui defuissent 6ductique paenitentia filii Israhel super fratre suo Beniamin coeperunt dicere ablata est una tribus de Israhel 7unde uxores accipient omnes enim in commune iuravimus non daturos nos his filias nostras 8idcirco dixerunt quis est de universis tribubus Israhel qui non ascendit ad Dominum in Maspha et ecce inventi sunt habitatores Iabisgalaad in illo exercitu non fuisse 9eo quoque tempore cum essent in Silo nullus ex eis ibi reppertus est 10miserunt itaque decem milia viros robustissimos et praeceperunt eis ite et percutite habitatores Iabisgalaad in ore gladii tam uxores quam parvulos eorum 11et hoc erit quod observare debetis omne generis masculini et mulieres quae cognoverunt viros interficite 12inventaeque sunt de Iabisgalaad quadringentae virgines quae nescierunt viri torum et adduxerunt eas in castra in Silo in terra Chanaan 13miseruntque nuntios ad filios Beniamin qui erant in petra Remmon et praeceperunt eis ut eos in pace susciperent 14veneruntque filii Beniamin in illo tempore et datae sunt eis uxores de filiabus Iabisgalaad alias autem non reppererunt quas simili modo traderent 15universusque Israhel valde doluit et egit paenitudinem super interfectione unius tribus ex Israhel 16dixeruntque maiores natu quid faciemus reliquis qui non acceperunt uxores omnes in Beniamin feminae conciderunt 17et magna nobis cura ingentique studio providendum est ne una tribus deleatur ex Israhel 18filias nostras eis dare non possumus constricti iuramento et maledictione qua diximus maledictus qui dederit de filiabus suis uxorem Beniamin 19ceperuntque consilium atque dixerunt ecce sollemnitas Domini est in Silo anniversaria quae sita est ad septentrionem urbis Bethel et ad orientalem plagam viae quae de Bethel tendit ad Sycimam et ad meridiem oppidi Lebona 20praeceperuntque filiis Beniamin atque dixerunt ite et latete in vineis 21cumque videritis filias Silo ad ducendos choros ex more procedere exite repente de vineis et rapite eas singuli uxores singulas et pergite in terram Beniamin 22cumque venerint patres earum ac fratres et adversum vos queri coeperint atque iurgari dicemus eis miseremini eorum non enim rapuerunt eas iure bellantium atque victorum sed rogantibus ut acciperent non dedistis et a vestra parte peccatum est 23feceruntque filii Beniamin ut sibi fuerat imperatum et iuxta numerum suum rapuerunt sibi de his quae ducebant choros uxores singulas abieruntque in possessionem suam aedificantes urbes et habitantes in eis

Ruth

Chapter 1

1in diebus unius iudicis quando iudices praeerant facta est fames in terra abiitque homo de Bethleem Iuda ut peregrinaretur in regione moabitide cum uxore sua ac duobus liberis 2ipse vocabatur Helimelech uxor eius Noemi e duobus filiis alter Maalon et alter Chellion Ephrathei de Bethleem Iuda ingressique regionem moabitidem morabantur ibi 3et mortuus est Helimelech maritus Noemi remansitque ipsa cum filiis 4qui acceperunt uxores moabitidas quarum una vocabatur Orpha altera Ruth manseruntque ibi decem annis 5et ambo mortui sunt Maalon videlicet et Chellion remansitque mulier orbata duobus liberis ac marito 6et surrexit ut in patriam pergeret cum utraque nuru sua de regione moabitide audierat enim quod respexisset Dominus populum suum et dedisset eis escas 7egressa est itaque de loco peregrinationis suae cum utraque nuru et iam in via posita revertendi in terram Iuda 8dixit ad eas ite in domum matris vestrae faciat Dominus vobiscum misericordiam sicut fecistis cum mortuis et mecum 9det vobis invenire requiem in domibus virorum quos sortiturae estis et osculata est eas quae elevata voce flere coeperunt 10et dicere tecum pergemus ad populum tuum 11quibus illa respondit revertimini filiae mi cur venitis mecum num ultra habeo filios in utero meo ut viros ex me sperare possitis 12revertimini filiae mi abite iam enim senectute confecta sum nec apta vinculo coniugali etiam si possem hac nocte concipere et parere filios 13si eos expectare velitis donec crescant et annos impleant pubertatis ante eritis vetulae quam nubatis nolite quaeso filiae mi quia vestra angustia me magis premit et egressa est manus Domini contra me 14elevata igitur voce rursum flere coeperunt Orpha osculata socrum est ac reversa Ruth adhesit socrui suae 15cui dixit Noemi en reversa est cognata tua ad populum suum et ad deos suos vade cum ea 16quae respondit ne adverseris mihi ut relinquam te et abeam quocumque perrexeris pergam ubi morata fueris et ego pariter morabor populus tuus populus meus et Deus tuus Deus meus 17quae te morientem terra susceperit in ea moriar ibique locum accipiam sepulturae haec mihi faciat Deus et haec addat si non sola mors me et te separaverit 18videns ergo Noemi quod obstinato Ruth animo decrevisset secum pergere adversari noluit nec ultra ad suos reditum persuadere 19profectaeque sunt simul et venerunt in Bethleem quibus urbem ingressis velox apud cunctos fama percrebuit dicebantque mulieres haec est illa Noemi 20quibus ait ne vocetis me Noemi id est pulchram sed vocate me Mara hoc est amaram quia valde me amaritudine replevit Omnipotens 21egressa sum plena et vacuam reduxit me Dominus cur igitur vocatis me Noemi quam humiliavit Dominus et adflixit Omnipotens 22venit ergo Noemi cum Ruth Moabitide nuru sua de terra peregrinationis suae ac reversa est in Bethleem quando primum hordea metebantur

Chapter 2

1erat autem vir Helimelech consanguineus homo potens et magnarum opum nomine Booz 2dixitque Ruth Moabitis ad socrum suam si iubes vadam in agrum et colligam spicas quae metentium fugerint manus ubicumque clementis in me patris familias repperero gratiam cui illa respondit vade filia mi 3abiit itaque et colligebat spicas post terga metentium accidit autem ut ager ille haberet dominum Booz qui erat de cognatione Helimelech 4et ecce ipse veniebat de Bethleem dixitque messoribus Dominus vobiscum qui responderunt ei benedicat tibi Dominus 5dixitque Booz iuveni qui messoribus praeerat cuius est haec puella 6qui respondit haec est Moabitis quae venit cum Noemi de regione moabitide 7et rogavit ut spicas colligeret remanentes sequens messorum vestigia et de mane usque nunc stat in agro et ne ad momentum quidem domum reversa est 8et ait Booz ad Ruth audi filia ne vadas ad colligendum in alterum agrum nec recedas ab hoc loco sed iungere puellis meis 9et ubi messuerint sequere mandavi enim pueris meis ut nemo tibi molestus sit sed etiam si sitieris vade ad sarcinulas et bibe aquas de quibus et pueri bibunt 10quae cadens in faciem suam et adorans super terram dixit ad eum unde mihi hoc ut invenirem gratiam ante oculos tuos et nosse me dignareris peregrinam mulierem 11cui ille respondit nuntiata sunt mihi omnia quae feceris socrui tuae post mortem viri tui et quod dereliqueris parentes tuos et terram in qua nata es et veneris ad populum quem ante nesciebas 12reddat tibi Dominus pro opere tuo et plenam mercedem recipias a Domino Deo Israhel ad quem venisti et sub cuius confugisti alas 13quae ait inveni gratiam ante oculos tuos domine mi qui consolatus es me et locutus es ad cor ancillae tuae quae non sum similis unius puellarum tuarum 14dixitque ad eam Booz quando hora vescendi fuerit veni huc et comede panem et intingue buccellam tuam in aceto sedit itaque ad messorum latus et congessit pulentam sibi comeditque et saturata est et tulit reliquias 15atque inde surrexit ut spicas ex more colligeret praecepit autem Booz pueris suis dicens etiam si vobiscum metere voluerit ne prohibeatis eam 16et de vestris quoque manipulis proicite de industria et remanere permittite ut absque rubore colligat et colligentem nemo corripiat 17collegit ergo in agro usque ad vesperam et quae collegerat virga caedens et excutiens invenit hordei quasi oephi mensuram id est tres modios 18quos portans reversa est in civitatem et ostendit socrui suae insuper protulit et dedit ei de reliquiis cibi sui quo saturata fuerat 19dixitque ei socrus ubi hodie collegisti et ubi fecisti opus sit benedictus qui misertus est tui indicavitque ei apud quem esset operata et nomen dixit viri quod Booz vocaretur 20cui respondit Noemi benedictus sit a Domino quoniam eandem gratiam quam praebuerat vivis servavit et mortuis rursumque propinquus ait noster est homo 21et Ruth hoc quoque inquit praecepit mihi ut tamdiu messoribus eius iungerer donec omnes segetes meterentur 22cui dixit socrus melius est filia mi ut cum puellis eius exeas ad metendum ne in alieno agro quispiam resistat tibi 23iuncta est itaque puellis Booz et tamdiu cum eis messuit donec hordea et triticum in horreis conderentur

Chapter 3

1postquam autem reversa est ad socrum suam audivit ab ea filia mi quaeram tibi requiem et providebo ut bene sit tibi 2Booz iste cuius puellis in agro iuncta es propinquus est noster et hac nocte aream hordei ventilat 3lava igitur et unguere et induere cultioribus vestimentis ac descende in aream non te videat homo donec esum potumque finierit 4quando autem ierit ad dormiendum nota locum in quo dormiat veniesque et discoperies pallium quo operitur a parte pedum et proicies te et ibi iacebis ipse autem dicet tibi quid agere debeas 5quae respondit quicquid praeceperis faciam 6descenditque in aream et fecit omnia quae sibi imperaverat socrus 7cumque comedisset Booz et bibisset et factus esset hilarior issetque ad dormiendum iuxta acervum manipulorum venit abscondite et discoperto a pedibus eius pallio se proiecit 8et ecce nocte iam media expavit homo et conturbatus est viditque mulierem iacentem ad pedes suos 9et ait illi quae es illaque respondit ego sum Ruth ancilla tua expande pallium tuum super famulam tuam quia propinquus es 10et ille benedicta inquit es Domino filia et priorem misericordiam posteriore superasti quia non es secuta iuvenes pauperes sive divites 11noli ergo metuere sed quicquid dixeris mihi faciam tibi scit enim omnis populus qui habitat intra portas urbis meae mulierem te esse virtutis 12nec abnuo me propinquum sed est alius me propinquior 13quiesce hac nocte et facto mane si te voluerit propinquitatis iure retinere bene res acta est sin autem ille noluerit ego te absque ulla dubitatione suscipiam vivit Dominus dormi usque mane 14dormivit itaque ad pedes eius usque ad noctis abscessum surrexitque antequam homines se cognoscerent mutuo et dixit Booz cave ne quis noverit quod huc veneris 15et rursum expande inquit palliolum tuum quo operiris et tene utraque manu qua extendente et tenente mensus est sex modios hordei et posuit super eam quae portans ingressa est civitatem 16et venit ad socrum suam quae dixit ei quid egisti filia narravitque ei omnia quae sibi fecisset homo 17et ait ecce sex modios hordei dedit mihi et ait nolo vacuam te reverti ad socrum tuam 18dixitque Noemi expecta filia donec videamus quem res exitum habeat neque enim cessabit homo nisi conpleverit quod locutus est

Chapter 4

1ascendit ergo Booz ad portam et sedit ibi cumque vidisset propinquum praeterire de quo prius sermo habitus est dixit ad eum declina paulisper et sede hic vocans eum nomine suo qui devertit et sedit 2tollens autem Booz decem viros de senioribus civitatis dixit ad eos sedete hic 3quibus residentibus locutus est ad propinquum partem agri fratris nostri Helimelech vendit Noemi quae reversa est de regione moabitide 4quod audire te volui et tibi dicere coram cunctis sedentibus et maioribus natu de populo meo si vis possidere iure propinquitatis eme et posside sin autem tibi displicet hoc ipsum indica mihi ut sciam quid facere debeam nullus est enim propinquus excepto te qui prior es et me qui secundus sum at ille respondit ego agrum emam 5cui dixit Booz quando emeris agrum de manu mulieris Ruth quoque Moabitidem quae uxor defuncti fuit debes accipere ut suscites nomen propinqui tui in hereditate sua 6qui respondit cedo iure propinquitatis neque enim posteritatem familiae meae delere debeo tu meo utere privilegio quo me libenter carere profiteor 7hic autem erat mos antiquitus in Israhel inter propinquos et si quando alter alteri suo iure cedebat ut esset firma concessio solvebat homo calciamentum suum et dabat proximo suo hoc erat testimonium cessionis in Israhel 8dixit ergo propinquus Booz tolle calciamentum quod statim solvit de pede suo 9at ille maioribus natu et universo populo testes inquit vos estis hodie quod possederim omnia quae fuerunt Helimelech et Chellion et Maalon tradente Noemi 10et Ruth Moabitidem uxorem Maalon in coniugium sumpserim ut suscitem nomen defuncti in hereditate sua ne vocabulum eius de familia sua ac fratribus et populo deleatur vos inquam huius rei testes estis 11respondit omnis populus qui erat in porta et maiores natu nos testes sumus faciat Dominus hanc mulierem quae ingreditur domum tuam sicut Rachel et Liam quae aedificaverunt domum Israhel ut sit exemplum virtutis in Ephrata et habeat celebre nomen in Bethleem 12fiatque domus tua sicut domus Phares quem Thamar peperit Iudae de semine quod dederit Dominus tibi ex hac puella 13tulit itaque Booz Ruth et accepit uxorem ingressusque est ad eam et dedit illi Dominus ut conciperet et pareret filium 14dixeruntque mulieres ad Noemi benedictus Dominus qui non est passus ut deficeret successor familiae tuae et vocaretur nomen eius in Israhel 15et habeas qui consoletur animam tuam et enutriat senectutem de nuru enim tua natus est quae te diligit et multo tibi est melior quam si septem haberes filios 16susceptumque Noemi puerum posuit in sinu suo et nutricis ac gerulae officio fungebatur 17vicinae autem mulieres congratulantes ei et dicentes natus est filius Noemi vocaverunt nomen eius Obed hic est pater Isai patris David 18hae sunt generationes Phares Phares genuit Esrom 19Esrom genuit Aram Aram genuit Aminadab 20Aminadab genuit Naasson Naasson genuit Salma 21Salma genuit Booz Booz genuit Obed

1 Samuel

Chapter 1

1fuit vir unus de Ramathaimsophim de monte Ephraim et nomen eius Helcana filius Hieroam filii Heliu filii Thau filii Suph Ephratheus 2et habuit duas uxores nomen uni Anna et nomen secundae Fenenna fueruntque Fenennae filii Annae autem non erant liberi 3et ascendebat vir ille de civitate sua statutis diebus ut adoraret et sacrificaret Domino exercituum in Silo erant autem ibi duo filii Heli Ofni et Finees sacerdotes Domini 4venit ergo dies et immolavit Helcana deditque Fenennae uxori suae et cunctis filiis eius et filiabus partes 5Annae autem dedit partem unam tristis quia Annam diligebat Dominus autem concluserat vulvam eius 6adfligebat quoque eam aemula eius et vehementer angebat in tantum ut exprobraret quod conclusisset Dominus vulvam eius 7sicque faciebat per singulos annos cum redeunte tempore ascenderent templum Domini et sic provocabat eam porro illa flebat et non capiebat cibum 8dixit ergo ei Helcana vir suus Anna cur fles et quare non comedis et quam ob rem adfligitur cor tuum numquid non ego melior sum tibi quam decem filii 9surrexit autem Anna postquam comederat in Silo et biberat et Heli sacerdote sedente super sellam ante postes templi Domini 10cum esset amaro animo oravit Dominum flens largiter 11et votum vovit dicens Domine exercituum si respiciens videris adflictionem famulae tuae et recordatus mei fueris nec oblitus ancillae tuae dederisque servae tuae sexum virilem dabo eum Domino omnes dies vitae eius et novacula non ascendet super caput eius 12factum est ergo cum illa multiplicaret preces coram Domino ut Heli observaret os eius 13porro Anna loquebatur in corde suo tantumque labia illius movebantur et vox penitus non audiebatur aestimavit igitur eam Heli temulentam 14dixitque ei usquequo ebria eris digere paulisper vinum quo mades 15respondens Anna nequaquam inquit domine mi nam mulier infelix nimis ego sum vinumque et omne quod inebriare potest non bibi sed effudi animam meam in conspectu Domini 16ne reputes ancillam tuam quasi unam de filiabus Belial quia ex multitudine doloris et maeroris mei locuta sum usque in praesens 17tunc Heli ait ei vade in pace et Deus Israhel det tibi petitionem quam rogasti eum 18et illa dixit utinam inveniat ancilla tua gratiam in oculis tuis et abiit mulier in viam suam et comedit vultusque eius non sunt amplius in diversa mutati 19et surrexerunt mane et adoraverunt coram Domino reversique sunt et venerunt in domum suam Ramatha cognovit autem Helcana Annam uxorem suam et recordatus est eius Dominus 20et factum est post circulum dierum concepit Anna et peperit filium vocavitque nomen eius Samuhel eo quod a Domino postulasset eum 21ascendit autem vir Helcana et omnis domus eius ut immolaret Domino hostiam sollemnem et votum suum 22et Anna non ascendit dixit enim viro suo non vadam donec ablactetur infans et ducam eum et appareat ante conspectum Domini et maneat ibi iugiter 23et ait ei Helcana vir suus fac quod bonum tibi videtur et mane donec ablactes eum precorque ut impleat Dominus verbum suum mansit ergo mulier et lactavit filium suum donec amoveret eum a lacte 24et adduxit eum secum postquam ablactaverat in vitulis tribus et tribus modiis farinae et amphora vini et adduxit eum ad domum Domini in Silo puer autem erat adhuc infantulus 25et immolaverunt vitulum et obtulerunt puerum Heli 26et ait obsecro mi domine vivit anima tua domine ego sum illa mulier quae steti coram te hic orans Dominum 27pro puero isto oravi et dedit Dominus mihi petitionem meam quam postulavi eum 28idcirco et ego commodavi eum Domino cunctis diebus quibus fuerit accommodatus Domino et adoraverunt ibi Dominum et oravit Anna et ait

Chapter 2

1exultavit cor meum in Domino exaltatum est cornu meum in Domino dilatatum est os meum super inimicos meos quia laetata sum in salutari tuo 2non est sanctus ut est Dominus neque enim est alius extra te et non est fortis sicut Deus noster 3nolite multiplicare loqui sublimia gloriantes recedant vetera de ore vestro quoniam Deus scientiarum Dominus est et ipsi praeparantur cogitationes 4arcus fortium superatus est et infirmi accincti sunt robore 5saturati prius pro pane se locaverunt et famelici saturati sunt donec sterilis peperit plurimos et quae multos habebat filios infirmata est 6Dominus mortificat et vivificat deducit ad infernum et reducit 7Dominus pauperem facit et ditat humiliat et sublevat 8suscitat de pulvere egenum et de stercore elevat pauperem ut sedeat cum principibus et solium gloriae teneat Domini enim sunt cardines terrae et posuit super eos orbem 9pedes sanctorum suorum servabit et impii in tenebris conticescent quia non in fortitudine roborabitur vir 10Dominum formidabunt adversarii eius super ipsos in caelis tonabit Dominus iudicabit fines terrae et dabit imperium regi suo et sublimabit cornu christi sui 11et abiit Helcana Ramatha in domum suam puer autem erat minister in conspectu Domini ante faciem Heli sacerdotis 12porro filii Heli filii Belial nescientes Dominum 13neque officium sacerdotum ad populum sed quicumque immolasset victimam veniebat puer sacerdotis dum coquerentur carnes et habebat fuscinulam tridentem in manu sua 14et mittebat eam in lebetem vel in caldariam aut in ollam sive in caccabum et omne quod levabat fuscinula tollebat sacerdos sibi sic faciebant universo Israheli venientium in Silo 15etiam antequam adolerent adipem veniebat puer sacerdotis et dicebat immolanti da mihi carnem ut coquam sacerdoti non enim accipiam a te carnem coctam sed crudam 16dicebatque illi immolans incendatur primum iuxta morem hodie adeps et tolle tibi quantumcumque desiderat anima tua qui respondens aiebat ei nequaquam nunc enim dabis alioquin tollam vi 17erat ergo peccatum puerorum grande nimis coram Domino quia detrahebant homines sacrificio Domini 18Samuhel autem ministrabat ante faciem Domini puer accinctus ephod lineo 19et tunicam parvam faciebat ei mater sua quam adferebat statutis diebus ascendens cum viro suo ut immolaret hostiam sollemnem 20et benedixit Heli Helcanae et uxori eius dixitque reddat Dominus tibi semen de muliere hac pro fenore quod commodasti Domino et abierunt in locum suum 21visitavit ergo Dominus Annam et concepit et peperit tres filios et duas filias et magnificatus est puer Samuhel apud Dominum 22Heli autem erat senex valde et audivit omnia quae faciebant filii sui universo Israheli et quomodo dormiebant cum mulieribus quae observabant ad ostium tabernaculi 23et dixit eis quare facitis res huiuscemodi quas ego audio res pessimas ab omni populo 24nolite filii mi non enim est bona fama quam ego audio ut transgredi faciatis populum Domini 25si peccaverit vir in virum placari ei potest Deus si autem in Domino peccaverit vir quis orabit pro eo et non audierunt vocem patris sui quia voluit Dominus occidere eos 26puer autem Samuhel proficiebat atque crescebat et placebat tam Deo quam hominibus 27venit autem vir Dei ad Heli et ait ad eum haec dicit Dominus numquid non aperte revelatus sum domui patris tui cum essent in Aegypto in domo Pharaonis 28et elegi eum ex omnibus tribubus Israhel mihi in sacerdotem ut ascenderet altare meum et adoleret mihi incensum et portaret ephod coram me et dedi domui patris tui omnia de sacrificiis filiorum Israhel 29quare calce abicitis victimam meam et munera mea quae praecepi ut offerrentur in templo et magis honorasti filios tuos quam me ut comederetis primitias omnis sacrificii Israhel populi mei 30propterea ait Dominus Deus Israhel loquens locutus sum ut domus tua et domus patris tui ministraret in conspectu meo usque in sempiternum nunc autem dicit Dominus absit hoc a me sed quicumque glorificaverit me glorificabo eum qui autem contemnunt me erunt ignobiles 31ecce dies veniunt et praecidam brachium tuum et brachium domus patris tui ut non sit senex in domo tua 32et videbis aemulum tuum in templo in universis prosperis Israhel et non erit senex in domo tua omnibus diebus 33verumtamen non auferam penitus virum ex te ab altari meo sed ut deficiant oculi tui et tabescat anima tua et pars magna domus tuae morietur cum ad virilem aetatem venerit 34hoc autem erit tibi signum quod venturum est duobus filiis tuis Ofni et Finees in die uno morientur ambo 35et suscitabo mihi sacerdotem fidelem qui iuxta cor meum et animam meam faciat et aedificabo ei domum fidelem et ambulabit coram christo meo cunctis diebus 36futurum est autem ut quicumque remanserit in domo tua veniat ut oretur pro eo et offerat nummum argenteum et tortam panis dicatque dimitte me obsecro ad unam partem sacerdotalem ut comedam buccellam panis

Chapter 3

1puer autem Samuhel ministrabat Domino coram Heli et sermo Domini erat pretiosus in diebus illis non erat visio manifesta 2factum est ergo in die quadam Heli iacebat in loco suo et oculi eius caligaverant nec poterat videre 3lucerna Dei antequam extingueretur Samuhel autem dormiebat in templo Domini ubi erat arca Dei 4et vocavit Dominus Samuhel qui respondens ait ecce ego 5et cucurrit ad Heli et dixit ecce ego vocasti enim me qui dixit non vocavi revertere dormi et abiit et dormivit 6et adiecit Dominus vocare rursum Samuhel consurgensque Samuhel abiit ad Heli et dixit ecce ego quia vocasti me qui respondit non vocavi te fili mi revertere et dormi 7porro Samuhel necdum sciebat Dominum neque revelatus fuerat ei sermo Domini 8et adiecit Dominus et vocavit adhuc Samuhel tertio qui consurgens abiit ad Heli 9et ait ecce ego quia vocasti me intellexit igitur Heli quia Dominus vocaret puerum et ait ad Samuhel vade et dormi et si deinceps vocaverit te dices loquere Domine quia audit servus tuus abiit ergo Samuhel et dormivit in loco suo 10et venit Dominus et stetit et vocavit sicut vocaverat secundo Samuhel Samuhel et ait Samuhel loquere quia audit servus tuus 11et dixit Dominus ad Samuhel ecce ego facio verbum in Israhel quod quicumque audierit tinnient ambae aures eius 12in die illo suscitabo adversum Heli omnia quae locutus sum super domum eius incipiam et conplebo 13praedixi enim ei quod iudicaturus essem domum eius in aeternum propter iniquitatem eo quod noverat indigne agere filios suos et non corripuit eos 14idcirco iuravi domui Heli quod non expietur iniquitas domus eius victimis et muneribus usque in aeternum 15dormivit autem Samuhel usque mane aperuitque ostia domus Domini et Samuhel timebat indicare visionem Heli 16vocavit ergo Heli Samuhelem et dixit Samuhel fili mi qui respondens ait praesto sum 17et interrogavit eum quis est sermo quem locutus est ad te oro te ne celaveris me haec faciat tibi Deus et haec addat si absconderis a me sermonem ex omnibus verbis quae dicta sunt tibi 18indicavit itaque ei Samuhel universos sermones et non abscondit ab eo et ille respondit Dominus est quod bonum est in oculis suis faciat 19crevit autem Samuhel et Dominus erat cum eo et non cecidit ex omnibus verbis eius in terram 20et cognovit universus Israhel a Dan usque Bersabee quod fidelis Samuhel propheta esset Domini 21et addidit Dominus ut appareret in Silo quoniam revelatus fuerat Dominus Samuheli in Silo iuxta verbum Domini et evenit sermo Samuhelis universo Israheli

Chapter 4

1egressus est namque Israhel obviam Philisthim in proelium et castrametatus est iuxta lapidem Adiutorii porro Philisthim venerunt in Afec 2et instruxerunt aciem contra Israhel inito autem certamine terga vertit Israhel Philistheis et caesa sunt in illo certamine passim per agros quasi quattuor milia virorum 3et reversus est populus ad castra dixeruntque maiores natu de Israhel quare percussit nos Dominus hodie coram Philisthim adferamus ad nos de Silo arcam foederis Domini et veniat in medium nostri ut salvet nos de manu inimicorum nostrorum 4misit ergo populus in Silo et tulerunt inde arcam foederis Domini exercituum sedentis super cherubin erantque duo filii Heli cum arca foederis Domini Ofni et Finees 5cumque venisset arca foederis Domini in castra vociferatus est omnis Israhel clamore grandi et personuit terra 6et audierunt Philisthim vocem clamoris dixeruntque quaenam haec est vox clamoris magni in castris Hebraeorum et cognoverunt quod arca Domini venisset in castra 7timueruntque Philisthim dicentes venit Deus in castra et ingemuerunt 8vae nobis non enim fuit tanta exultatio heri et nudius tertius vae nobis quis nos servabit de manu deorum sublimium istorum hii sunt dii qui percusserunt Aegyptum omni plaga in deserto 9confortamini et estote viri Philisthim ne serviatis Hebraeis sicut illi servierunt vobis confortamini et bellate 10pugnaverunt ergo Philisthim et caesus est Israhel et fugit unusquisque in tabernaculum suum et facta est plaga magna nimis et ceciderunt de Israhel triginta milia peditum 11et arca Dei capta est duoque filii Heli mortui sunt Ofni et Finees 12currens autem vir de Beniamin ex acie venit in Silo in die illo scissa veste et conspersus pulvere caput 13cumque ille venisset Heli sedebat super sellam contra viam aspectans erat enim cor eius pavens pro arca Domini vir autem ille postquam ingressus est nuntiavit urbi et ululavit omnis civitas 14et audivit Heli sonitum clamoris dixitque quis est hic sonitus tumultus huius at ille festinavit et venit et adnuntiavit Heli 15Heli autem erat nonaginta et octo annorum et oculi eius caligaverant et videre non poterat 16et dixit ad Heli ego sum qui veni de proelio et ego qui de acie fugi hodie cui ille ait quid actum est fili mi 17respondens autem qui nuntiabat fugit inquit Israhel coram Philisthim et ruina magna facta est in populo insuper et duo filii tui mortui sunt Ofni et Finees et arca Dei capta est 18cumque ille nominasset arcam Dei cecidit de sella retrorsum iuxta ostium et fractis cervicibus mortuus est senex enim erat vir et grandevus et ipse iudicavit Israhel quadraginta annis 19nurus autem eius uxor Finees praegnans erat vicinaque partui et audito nuntio quod capta esset arca Dei et mortuus socer suus et vir suus incurvavit se et peperit inruerant enim in eam dolores subiti 20in ipso autem momento mortis eius dixerunt ei quae stabant circa eam ne timeas quia filium peperisti quae non respondit eis neque animadvertit 21et vocavit puerum Hicabod dicens translata est gloria de Israhel quia capta est arca Dei et pro socero suo et pro viro suo 22et ait translata est gloria ab Israhel eo quod capta esset arca Dei

Chapter 5

1Philisthim autem tulerunt arcam Dei et asportaverunt eam a lapide Adiutorii in Azotum 2tulerunt Philisthim arcam Dei et intulerunt eam in templum Dagon et statuerunt eam iuxta Dagon 3cumque surrexissent diluculo Azotii altera die ecce Dagon iacebat pronus in terram ante arcam Domini et tulerunt Dagon et restituerunt eum in loco suo 4rursumque mane die alio consurgentes invenerunt Dagon iacentem super faciem suam in terram coram arca Domini caput autem Dagon et duae palmae manuum eius abscisae erant super limen 5porro Dagon truncus solus remanserat in loco suo propter hanc causam non calcant sacerdotes Dagon et omnes qui ingrediuntur templum eius super limen Dagon in Azoto usque in hodiernum diem 6adgravata autem est manus Domini super Azotios et demolitus est eos et percussit in secretiori parte natium Azotum et fines eius 7videntes autem viri azotii huiuscemodi plagam dixerunt non maneat arca Dei Israhel apud nos quoniam dura est manus eius super nos et super Dagon deum nostrum 8et mittentes congregaverunt omnes satrapas Philisthinorum ad se et dixerunt quid faciemus de arca Dei Israhel responderuntque Getthei circumducatur arca Dei Israhel et circumduxerunt arcam Dei Israhel 9illis autem circumducentibus eam fiebat manus Dei per singulas civitates interfectionis magnae nimis et percutiebat viros uniuscuiusque urbis a parvo usque ad maiorem et conputrescebant prominentes extales eorum 10miserunt ergo arcam Dei in Accaron cumque venisset arca Dei in Accaron exclamaverunt Accaronitae dicentes adduxerunt ad nos arcam Dei Israhel ut interficiat nos et populum nostrum 11miserunt itaque et congregaverunt omnes satrapas Philisthinorum qui dixerunt dimittite arcam Dei Israhel et revertatur in locum suum et non interficiat nos cum populo nostro 12fiebat enim pavor mortis in singulis urbibus et gravissima valde manus Dei viri quoque qui mortui non fuerant percutiebantur in secretiori parte natium et ascendebat ululatus uniuscuiusque civitatis in caelum

Chapter 6

1fuit ergo arca Domini in regione Philisthinorum septem mensibus 2et vocaverunt Philisthim sacerdotes et divinos dicentes quid faciemus de arca Dei indicate nobis quomodo remittemus eam in locum suum qui dixerunt 3si remittitis arcam Dei Israhel nolite dimittere eam vacuam sed quod debetis reddite ei pro peccato et tunc curabimini et scietis quare non recedat manus eius a vobis 4qui dixerunt quid est quod pro delicto reddere debeamus ei responderuntque illi 5iuxta numerum provinciarum Philisthim quinque anos aureos facietis et quinque mures aureos quia plaga una fuit omnibus vobis et satrapis vestris facietisque similitudines anorum vestrorum et similitudines murium qui demoliti sunt terram et dabitis Deo Israhel gloriam si forte relevet manum suam a vobis et a diis vestris et a terra vestra 6quare gravatis corda vestra sicut adgravavit Aegyptus et Pharao cor suum nonne postquam percussus est tunc dimisit eos et abierunt 7nunc ergo arripite et facite plaustrum novum unum et duas vaccas fetas quibus non est inpositum iugum iungite in plaustro et recludite vitulos earum domi 8tolletisque arcam Domini et ponetis in plaustro et vasa aurea quae exsolvistis ei pro delicto ponetis in capsella ad latus eius et dimittite eam ut vadat 9et aspicietis et si quidem per viam finium suorum ascenderit contra Bethsames ipse fecit nobis malum hoc grande sin autem minime sciemus quia nequaquam manus eius tetigit nos sed casu accidit 10fecerunt ergo illi hoc modo et tollentes duas vaccas quae lactabant vitulos iunxerunt ad plaustrum vitulosque earum concluserunt domi 11et posuerunt arcam Dei super plaustrum et capsellam quae habebat mures aureos et similitudinem anorum 12ibant autem in directum vaccae per viam quae ducit Bethsames et itinere uno gradiebantur pergentes et mugientes et non declinabant neque ad dextram neque ad sinistram sed et satrapae Philisthinorum sequebantur usque ad terminos Bethsames 13porro Bethsamitae metebant triticum in valle et elevantes oculos viderunt arcam et gavisi sunt cum vidissent 14et plaustrum venit in agrum Iosue Bethsamitae et stetit ibi erat autem ibi lapis magnus et conciderunt ligna plaustri vaccasque inposuerunt super ea holocaustum Domino 15Levitae autem deposuerunt arcam Dei et capsellam quae erat iuxta eam in qua erant vasa aurea et posuerunt super lapidem grandem viri autem bethsamitae obtulerunt holocausta et immolaverunt victimas in die illa Domino 16et quinque satrapae Philisthinorum viderunt et reversi sunt in Accaron in die illa 17hii sunt autem ani aurei quos reddiderunt Philisthim pro delicto Domino Azotus unum Gaza unum Ascalon unum Geth unum Accaron unum 18et mures aureos secundum numerum urbium Philisthim quinque provinciarum ab urbe murata usque ad villam quae erat absque muro et usque ad Abel magnum super quem posuerunt arcam Domini quae erat usque in illa die in agro Iosue Bethsamitis 19percussit autem de viris bethsamitibus eo quod vidissent arcam Domini et percussit de populo septuaginta viros et quinquaginta milia plebis luxitque populus quod percussisset Dominus plebem plaga magna 20et dixerunt viri bethsamitae quis poterit stare in conspectu Domini Dei sancti huius et ad quem ascendet a nobis 21miseruntque nuntios ad habitatores Cariathiarim dicentes reduxerunt Philisthim arcam Domini descendite et ducite eam ad vos

Chapter 7

1venerunt ergo viri Cariathiarim et duxerunt arcam Domini et intulerunt eam in domum Abinadab in Gabaa Eleazarum autem filium eius sanctificaverunt ut custodiret arcam Domini 2et factum est ex qua die mansit arca in Cariathiarim multiplicati sunt dies erat quippe iam annus vicesimus et requievit omnis domus Israhel post Dominum 3ait autem Samuhel ad universam domum Israhel dicens si in toto corde vestro revertimini ad Dominum auferte deos alienos de medio vestrum et Astharoth et praeparate corda vestra Domino et servite ei soli et eruet vos de manu Philisthim 4abstulerunt ergo filii Israhel Baalim et Astharoth et servierunt Domino soli 5dixit autem Samuhel congregate universum Israhel in Masphat ut orem pro vobis Dominum 6et convenerunt in Masphat hauseruntque aquam et effuderunt in conspectu Domini et ieiunaverunt in die illa et dixerunt ibi peccavimus Domino iudicavitque Samuhel filios Israhel in Masphat 7et audierunt Philisthim quod congregati essent filii Israhel in Masphat et ascenderunt satrapae Philisthinorum ad Israhel quod cum audissent filii Israhel timuerunt a facie Philisthinorum 8dixeruntque ad Samuhel ne cesses pro nobis clamare ad Dominum Deum nostrum ut salvet nos de manu Philisthinorum 9tulit autem Samuhel agnum lactantem unum et obtulit illum holocaustum integrum Domino et clamavit Samuhel ad Dominum pro Israhel et exaudivit eum Dominus 10factum est ergo cum Samuhel offerret holocaustum Philistheos inire proelium contra Israhel intonuit autem Dominus fragore magno in die illa super Philisthim et exterruit eos et caesi sunt a filiis Israhel 11egressique viri Israhel de Masphat persecuti sunt Philistheos et percusserunt eos usque ad locum qui erat subter Bethchar 12tulit autem Samuhel lapidem unum et posuit eum inter Masphat et inter Sen et vocavit nomen eius lapis Adiutorii dixitque hucusque auxiliatus est nobis Dominus 13et humiliati sunt Philisthim nec adposuerunt ultra ut venirent in terminos Israhel facta est itaque manus Domini super Philistheos cunctis diebus Samuhel 14et redditae sunt urbes quas tulerant Philisthim ab Israhel Israheli ab Accaron usque Geth et terminos suos liberavit Israhel de manu Philisthinorum eratque pax inter Israhel et Amorreum 15iudicabat quoque Samuhel Israhel cunctis diebus vitae suae 16et ibat per singulos annos circumiens Bethel et Galgal et Masphat et iudicabat Israhelem in supradictis locis 17revertebaturque in Ramatha ibi enim erat domus eius et ibi iudicabat Israhelem aedificavit etiam ibi altare Domino

Chapter 8

1factum est autem cum senuisset Samuhel posuit filios suos iudices Israhel 2fuitque nomen filii eius primogeniti Iohel et nomen secundi Abia iudicum in Bersabee 3et non ambulaverunt filii illius in viis eius sed declinaverunt post avaritiam acceperuntque munera et perverterunt iudicium 4congregati ergo universi maiores natu Israhel venerunt ad Samuhel in Ramatha 5dixeruntque ei ecce tu senuisti et filii tui non ambulant in viis tuis constitue nobis regem ut iudicet nos sicut universae habent nationes 6displicuitque sermo in oculis Samuhelis eo quod dixissent da nobis regem ut iudicet nos et oravit Samuhel Dominum 7dixit autem Dominus ad Samuhel audi vocem populi in omnibus quae loquuntur tibi non enim te abiecerunt sed me ne regnem super eos 8iuxta omnia opera sua quae fecerunt a die qua eduxi eos de Aegypto usque ad diem hanc sicut dereliquerunt me et servierunt diis alienis sic faciunt etiam tibi 9nunc ergo audi vocem eorum verumtamen contestare eos et praedic eis ius regis qui regnaturus est super eos 10dixit itaque Samuhel omnia verba Domini ad populum qui petierat a se regem 11et ait hoc erit ius regis qui imperaturus est vobis filios vestros tollet et ponet in curribus suis facietque sibi equites et praecursores quadrigarum suarum 12et constituet sibi tribunos et centuriones et aratores agrorum suorum et messores segetum et fabros armorum et curruum suorum 13filias quoque vestras faciet sibi unguentarias et focarias et panificas 14agros quoque vestros et vineas et oliveta optima tollet et dabit servis suis 15sed et segetes vestras et vinearum reditus addecimabit ut det eunuchis et famulis suis 16servos etiam vestros et ancillas et iuvenes optimos et asinos auferet et ponet in opere suo 17greges vestros addecimabit vosque eritis ei servi 18et clamabitis in die illa a facie regis vestri quem elegistis vobis et non exaudiet vos Dominus in die illa 19noluit autem populus audire vocem Samuhel sed dixerunt nequaquam rex enim erit super nos 20et erimus nos quoque sicut omnes gentes et iudicabit nos rex noster et egredietur ante nos et pugnabit bella nostra pro nobis 21et audivit Samuhel omnia verba populi et locutus est ea in auribus Domini 22dixit autem Dominus ad Samuhel audi vocem eorum et constitue super eos regem et ait Samuhel ad viros Israhel vadat unusquisque in civitatem suam

Chapter 9

1et erat vir de Beniamin nomine Cis filius Abihel filii Seror filii Bechoreth filii Afia filii viri Iemini fortis robore 2et erat ei filius vocabulo Saul electus et bonus et non erat vir de filiis Israhel melior illo ab umero et sursum eminebat super omnem populum 3perierant autem asinae Cis patris Saul et dixit Cis ad Saul filium suum tolle tecum unum de pueris et consurgens vade et quaere asinas qui cum transissent per montem Ephraim 4et per terram Salisa et non invenissent transierunt etiam per terram Salim et non erant sed et per terram Iemini et minime reppererunt 5cum autem venissent in terram Suph dixit Saul ad puerum suum qui erat cum eo veni et revertamur ne forte dimiserit pater meus asinas et sollicitus sit pro nobis 6qui ait ei ecce est vir Dei in civitate hac vir nobilis omne quod loquitur absque ambiguitate venit nunc ergo eamus illuc si forte indicet nobis de via nostra propter quam venimus 7dixitque Saul ad puerum suum ecce ibimus quid feremus ad virum panis defecit in sitarciis nostris et sportulam non habemus ut demus homini Dei nec quicquam aliud 8rursum puer respondit Sauli et ait ecce inventa est in manu mea quarta pars stateris argenti demus homini Dei ut indicet nobis viam nostram 9olim in Israhel sic loquebatur unusquisque vadens consulere Deum venite et eamus ad videntem qui enim propheta dicitur hodie vocabatur olim videns 10et dixit Saul ad puerum suum optimus sermo tuus veni eamus et ierunt in civitatem in qua erat vir Dei 11cumque ascenderent clivum civitatis invenerunt puellas egredientes ad hauriendam aquam et dixerunt eis num hic est videns 12quae respondentes dixerunt illis hic est ecce ante te festina nunc hodie enim venit in civitate quia sacrificium est hodie populo in excelso 13ingredientes urbem statim invenietis eum antequam ascendat excelsum ad vescendum neque enim comesurus est populus donec ille veniat quia ipse benedicit hostiae et deinceps comedunt qui vocati sunt nunc ergo conscendite quia hodie repperietis eum 14et ascenderunt in civitatem cumque illi ambularent in medio urbis apparuit Samuhel egrediens obviam eis ut ascenderet in excelsum 15Dominus autem revelaverat auriculam Samuhel ante unam diem quam veniret Saul dicens 16hac ipsa quae nunc est hora cras mittam ad te virum de terra Beniamin et ungues eum ducem super populum meum Israhel et salvabit populum meum de manu Philisthinorum quia respexi populum meum venit enim clamor eorum ad me 17cumque aspexisset Samuhel Saulem Dominus ait ei ecce vir quem dixeram tibi iste dominabitur populo meo 18accessit autem Saul ad Samuhelem in medio portae et ait indica oro mihi ubi est domus videntis 19et respondit Samuhel Sauli dicens ego sum videns ascende ante me in excelsum ut comedatis mecum hodie et dimittam te mane et omnia quae sunt in corde tuo indicabo tibi 20et de asinis quas perdidisti nudius tertius ne sollicitus sis quia inventae sunt et cuius erunt optima quaeque Israhel nonne tibi et omni domui patris tui 21respondens autem Saul ait numquid non filius Iemini ego sum de minima tribu Israhel et cognatio mea novissima inter omnes familias de tribu Beniamin quare ergo locutus es mihi sermonem istum 22adsumens itaque Samuhel Saulem et puerum eius introduxit eos in triclinium et dedit eis locum in capite eorum qui fuerant invitati erant enim quasi triginta viri 23dixitque Samuhel coco da partem quam dedi tibi et praecepi ut reponeres seorsum apud te 24levavit autem cocus armum et posuit ante Saul dixitque Samuhel ecce quod remansit pone ante te et comede quia de industria servatum est tibi quando populum vocavi et comedit Saul cum Samuhel in die illa 25et descenderunt de excelso in oppidum et locutus est cum Saul in solario 26cumque mane surrexissent et iam dilucesceret vocavit Samuhel Saul in solarium dicens surge ut dimittam te et surrexit Saul egressique sunt ambo ipse videlicet et Samuhel 27cumque descenderent in extrema parte civitatis Samuhel dixit ad Saul dic puero ut antecedat nos et transeat tu autem subsiste paulisper ut indicem tibi verbum Domini

Chapter 10

1tulit autem Samuhel lenticulam olei et effudit super caput eius et deosculatus eum ait ecce unxit te Dominus super hereditatem suam in principem 2cum abieris hodie a me invenies duos viros iuxta sepulchrum Rachel in finibus Beniamin in meridie dicentque tibi inventae sunt asinae ad quas ieras perquirendas et intermissis pater tuus asinis sollicitus est pro vobis et dicit quid faciam de filio meo 3cumque abieris inde et ultra transieris et veneris ad quercum Thabor invenient te ibi tres viri ascendentes ad Deum in Bethel unus portans tres hedos et alius tres tortas panis et alius portans lagoenam vini 4cumque te salutaverint dabunt tibi duos panes et accipies de manu eorum 5post haec venies in collem Domini ubi est statio Philisthinorum et cum ingressus fueris ibi urbem obviam habebis gregem prophetarum descendentium de excelso et ante eos psalterium et tympanum et tibiam et citharam ipsosque prophetantes 6et insiliet in te spiritus Domini et prophetabis cum eis et mutaberis in virum alium 7quando ergo evenerint signa haec omnia tibi fac quaecumque invenerit manus tua quia Dominus tecum est 8et descendes ante me in Galgala ego quippe descendam ad te ut offeras oblationem et immoles victimas pacificas septem diebus expectabis donec veniam ad te et ostendam tibi quae facias 9itaque cum avertisset umerum suum ut abiret a Samuhele inmutavit ei Deus cor aliud et venerunt omnia signa haec in die illa 10veneruntque ad praedictum collem et ecce cuneus prophetarum obvius ei et insilivit super eum spiritus Dei et prophetavit in medio eorum 11videntes autem omnes qui noverant eum heri et nudius tertius quod esset cum prophetis et prophetaret dixerunt ad invicem quaenam res accidit filio Cis num et Saul in prophetis 12responditque alius ad alterum dicens et quis pater eorum propterea versum est in proverbium num et Saul inter prophetas 13cessavit autem prophetare et venit ad excelsum 14dixitque patruus Saul ad eum et ad puerum eius quo abistis qui responderunt quaerere asinas quas cum non repperissemus venimus ad Samuhelem 15et dixit ei patruus suus indica mihi quid dixerit tibi Samuhel 16et ait Saul ad patruum suum indicavit nobis quia inventae essent asinae de sermone autem regni non indicavit ei quem locutus illi fuerat Samuhel 17et convocavit Samuhel populum ad Dominum in Maspha 18et ait ad filios Israhel haec dicit Dominus Deus Israhel ego eduxi Israhel de Aegypto et erui vos de manu Aegyptiorum et de manu omnium regum qui adfligebant vos 19vos autem hodie proiecistis Deum vestrum qui solus salvavit vos de universis malis et tribulationibus vestris et dixistis nequaquam sed regem constitue super nos nunc ergo state coram Domino per tribus vestras et per familias 20et adplicuit Samuhel omnes tribus Israhel et cecidit sors tribus Beniamin 21et adplicuit tribum Beniamin et cognationes eius et cecidit cognatio Metri et pervenit usque ad Saul filium Cis quaesierunt ergo eum et non est inventus 22et consuluerunt post haec Dominum utrumnam venturus esset illuc responditque Dominus ecce absconditus est domi 23cucurrerunt itaque et tulerunt eum inde stetitque in medio populi et altior fuit universo populo ab umero et sursum 24et ait Samuhel ad omnem populum certe videtis quem elegit Dominus quoniam non sit similis ei in omni populo et clamavit cunctus populus et ait vivat rex 25locutus est autem Samuhel ad populum legem regni et scripsit in libro et reposuit coram Domino et dimisit Samuhel omnem populum singulos in domum suam 26sed et Saul abiit in domum suam in Gabaath et abiit cum eo pars exercitus quorum tetigerat Deus corda 27filii vero Belial dixerunt num salvare nos poterit iste et despexerunt eum et non adtulerunt ei munera ille vero dissimulabat se audire

Chapter 11

1ascendit autem Naas Ammonites et pugnare coepit adversus Iabesgalaad dixeruntque omnes viri Iabes ad Naas habeto nos foederatos et serviemus tibi 2et respondit ad eos Naas Ammonites in hoc feriam vobiscum foedus ut eruam omnium vestrum oculos dextros ponamque vos obprobrium in universo Israhel 3et dixerunt ad eum seniores Iabes concede nobis septem dies ut mittamus nuntios in universos terminos Israhel et si non fuerit qui defendat nos egrediemur ad te 4venerunt ergo nuntii in Gabaath Saulis et locuti sunt verba audiente populo et levavit omnis populus vocem suam et flevit 5et ecce Saul veniebat sequens boves de agro et ait quid habet populus quod plorat et narraverunt ei verba virorum Iabes 6et insilivit spiritus Domini in Saul cum audisset verba haec et iratus est furor eius nimis 7et adsumens utrumque bovem concidit in frusta misitque in omnes terminos Israhel per manum nuntiorum dicens quicumque non exierit secutusque fuerit Saul et Samuhelem sic fiet bubus eius invasit ergo timor Domini populum et egressi sunt quasi vir unus 8et recensuit eos in Bezec fueruntque filiorum Israhel trecenta milia virorum autem Iuda triginta milia 9et dixerunt nuntiis qui venerant sic dicetis viris qui sunt in Iabesgalaad cras erit vobis salus cum incaluerit sol venerunt ergo nuntii et adnuntiaverunt viris Iabes qui laetati sunt 10et dixerunt mane exibimus ad vos et facietis nobis omne quod placuerit vobis 11et factum est cum venisset dies crastinus constituit Saul populum in tres partes et ingressus est media castra in vigilia matutina et percussit Ammon usque dum incalesceret dies reliqui autem dispersi sunt ita ut non relinquerentur in eis duo pariter 12et ait populus ad Samuhel quis est iste qui dixit Saul non regnabit super nos date viros et interficiemus eos 13et ait Saul non occidetur quisquam in die hac quia hodie fecit Dominus salutem in Israhel 14dixit autem Samuhel ad populum venite et eamus in Galgala et innovemus ibi regnum 15et perrexit omnis populus in Galgala et fecerunt ibi regem Saul coram Domino in Galgala et immolaverunt ibi victimas pacificas coram Domino et laetatus est ibi Saul et cuncti viri Israhel nimis

Chapter 12

1dixit autem Samuhel ad universum Israhel ecce audivi vocem vestram iuxta omnia quae locuti estis ad me et constitui super vos regem 2et nunc rex graditur ante vos ego autem senui et incanui porro filii mei vobiscum sunt itaque conversatus coram vobis ab adulescentia mea usque ad diem hanc ecce praesto sum 3loquimini de me coram Domino et coram christo eius utrum bovem cuiusquam tulerim an asinum si quempiam calumniatus sum si oppressi aliquem si de manu cuiusquam munus accepi et contemnam illud hodie restituamque vobis 4et dixerunt non es calumniatus nos neque oppressisti neque tulisti de manu alicuius quippiam 5dixitque ad eos testis Dominus adversus vos et testis christus eius in die hac quia non inveneritis in manu mea quippiam et dixerunt testis 6et ait Samuhel ad populum Dominus qui fecit Mosen et Aaron et eduxit patres nostros de terra Aegypti 7nunc ergo state ut iudicio contendam adversum vos coram Domino de omnibus misericordiis Domini quas fecit vobiscum et cum patribus vestris 8quomodo ingressus est Iacob in Aegyptum et clamaverunt patres vestri ad Dominum et misit Dominus Mosen et Aaron et eduxit patres vestros ex Aegypto et conlocavit eos in loco hoc 9qui obliti sunt Domini Dei sui et tradidit eos in manu Sisarae magistri militiae Asor et in manu Philisthinorum et in manu regis Moab et pugnaverunt adversum eos 10postea autem clamaverunt ad Dominum et dixerunt peccavimus quia dereliquimus Dominum et servivimus Baalim et Astharoth nunc ergo erue nos de manu inimicorum nostrorum et serviemus tibi 11et misit Dominus Hierobaal et Bedan et Ieptha et Samuhel et eruit vos de manu inimicorum vestrorum per circuitum et habitastis confidenter 12videntes autem quod Naas rex filiorum Ammon venisset adversum vos dixistis mihi nequaquam sed rex imperabit nobis cum Dominus Deus vester regnaret in vobis 13nunc ergo praesto est rex vester quem elegistis et petistis ecce dedit vobis Dominus regem 14si timueritis Dominum et servieritis ei et audieritis vocem eius et non exasperaveritis os Domini eritis et vos et rex qui imperat vobis sequentes Dominum Deum vestrum 15si autem non audieritis vocem Domini sed exasperaveritis sermonem Domini erit manus Domini super vos et super patres vestros 16sed et nunc state et videte rem istam grandem quam facturus est Dominus in conspectu vestro 17numquid non messis tritici est hodie invocabo Dominum et dabit voces et pluvias et scietis et videbitis quia grande malum feceritis vobis in conspectu Domini petentes super vos regem 18et clamavit Samuhel ad Dominum et dedit Dominus voces et pluviam in die illa 19et timuit omnis populus nimis Dominum et Samuhelem dixitque universus populus ad Samuhel ora pro servis tuis ad Dominum Deum tuum ut non moriamur addidimus enim universis peccatis nostris malum ut peteremus nobis regem 20dixit autem Samuhel ad populum nolite timere vos fecistis universum malum hoc verumtamen nolite recedere a tergo Domini et servite Domino in omni corde vestro 21et nolite declinare post vana quae non proderunt vobis neque eruent vos quia vana sunt 22et non derelinquet Dominus populum suum propter nomen suum magnum quia iuravit Dominus facere vos sibi populum 23absit autem a me hoc peccatum in Domino ut cessem orare pro vobis et docebo vos viam bonam et rectam 24igitur timete Dominum et servite ei in veritate et ex toto corde vestro vidistis enim magnifica quae in vobis gesserit 25quod si perseveraveritis in malitia et vos et rex vester pariter peribitis

Chapter 13

1filius unius anni Saul cum regnare coepisset duobus autem annis regnavit super Israhel 2et elegit sibi Saul tria milia de Israhel et erant cum Saul duo milia in Machmas et in monte Bethel mille autem cum Ionathan in Gabaath Beniamin porro ceterum populum remisit unumquemque in tabernacula sua 3et percussit Ionathan stationem Philisthim quae erat in Gabaa quod cum audissent Philisthim Saul cecinit bucina in omni terra dicens audiant Hebraei 4et universus Israhel audivit huiuscemodi famam percussit Saul stationem Philisthinorum et erexit se Israhel adversum Philisthim clamavit ergo populus post Saul in Galgala 5et Philisthim congregati sunt ad proeliandum contra Israhel triginta milia curruum et sex milia equitum et reliquum vulgus sicut harena quae est in litore maris plurima et ascendentes castrametati sunt in Machmas ad orientem Bethaven 6quod cum vidissent viri Israhel se in arto sitos adflictus est enim populus absconderunt se in speluncis et in abditis in petris quoque et in antris et in cisternis 7Hebraei autem transierunt Iordanem terram Gad et Galaad cumque adhuc esset Saul in Galgal universus populus perterritus est qui sequebatur eum 8et expectavit septem diebus iuxta placitum Samuhel et non venit Samuhel in Galgala dilapsusque est populus ab eo 9ait ergo Saul adferte mihi holocaustum et pacifica et obtulit holocaustum 10cumque conplesset offerens holocaustum ecce Samuhel veniebat et egressus est Saul obviam ei ut salutaret eum 11locutusque est ad eum Samuhel quid fecisti respondit Saul quia vidi quod dilaberetur populus a me et tu non veneras iuxta placitos dies porro Philisthim congregati fuerant in Machmas 12dixi nunc descendent Philisthim ad me in Galgala et faciem Domini non placavi necessitate conpulsus obtuli holocaustum 13dixitque Samuhel ad Saul stulte egisti nec custodisti mandata Domini Dei tui quae praecepit tibi quod si non fecisses iam nunc praeparasset Dominus regnum tuum super Israhel in sempiternum 14sed nequaquam regnum tuum ultra consurget quaesivit sibi Dominus virum iuxta cor suum et praecepit ei Dominus ut esset dux super populum suum eo quod non servaveris quae praecepit Dominus 15surrexit autem Samuhel et ascendit de Galgalis in Gabaa Beniamin et recensuit Saul populum qui inventi fuerant cum eo quasi sescentos viros 16et Saul et Ionathan filius eius populusque qui inventus fuerat cum eis erat in Gabaa Beniamin porro Philisthim consederant in Machmas 17et egressi sunt ad praedandum de castris Philisthim tres cunei unus cuneus pergebat contra viam Ephra ad terram Saul 18porro alius ingrediebatur per viam Bethoron tertius autem verterat se ad iter termini inminentis valli Seboim contra desertum 19porro faber ferrarius non inveniebatur in omni terra Israhel caverant enim Philisthim ne forte facerent Hebraei gladium aut lanceam 20descendebat ergo omnis Israhel ad Philisthim ut exacueret unusquisque vomerem suum et ligonem et securim et sarculum 21retunsae itaque erant acies vomerum et ligonum et tridentum et securium usque ad stimulum corrigendum 22cumque venisset dies proelii non est inventus ensis et lancea in manu totius populi qui erat cum Saul et cum Ionathan excepto Saul et Ionathan filio eius 23egressa est autem statio Philisthim ut transcenderet in Machmas

Chapter 14

1et accidit quadam die ut diceret Ionathan filius Saul ad adulescentem armigerum suum veni et transeamus ad stationem Philisthim quae est trans locum illum patri autem suo hoc ipsum non indicavit 2porro Saul morabatur in extrema parte Gabaa sub malogranato quae erat in Magron et erat populus cum eo quasi sescentorum virorum 3et Ahias filius Achitob fratris Ichabod filii Finees qui ortus fuerat ex Heli sacerdote Domini in Silo portabat ephod sed et populus ignorabat quod isset Ionathan 4erant autem inter ascensus per quos nitebatur Ionathan transire ad stationem Philisthinorum eminentes petrae ex utraque parte et quasi in modum dentium scopuli hinc inde praerupti nomen uni Boses et nomen alteri Sene 5unus scopulus prominens ad aquilonem ex adverso Machmas et alter a meridie contra Gabaa 6dixit autem Ionathan ad adulescentem armigerum suum veni transeamus ad stationem incircumcisorum horum si forte faciat Dominus pro nobis quia non est Domino difficile salvare vel in multitudine vel in paucis 7dixitque ei armiger suus fac omnia quae placent animo tuo perge quo cupis ero tecum ubicumque volueris 8et ait Ionathan ecce nos transimus ad viros istos cumque apparuerimus eis 9si taliter locuti fuerint ad nos manete donec veniamus ad vos stemus in loco nostro nec ascendamus ad eos 10si autem dixerint ascendite ad nos ascendamus quia tradidit eos Dominus in manibus nostris hoc erit nobis signum 11apparuit igitur uterque stationi Philisthinorum dixeruntque Philisthim en Hebraei egrediuntur de cavernis in quibus absconditi fuerant 12et locuti sunt viri de statione ad Ionathan et ad armigerum eius dixeruntque ascendite ad nos et ostendimus vobis rem et ait Ionathan ad armigerum suum ascendamus sequere me tradidit enim eos Dominus in manu Israhel 13ascendit autem Ionathan reptans manibus et pedibus et armiger eius post eum itaque alii cadebant ante Ionathan alios armiger eius interficiebat sequens eum 14et facta est plaga prima quam percussit Ionathan et armiger eius quasi viginti virorum in media parte iugeri quam par boum in die arare consuevit 15et factum est miraculum in castris per agros sed et omnis populus stationis eorum qui ierant ad praedandum obstipuit et conturbata est terra et accidit quasi miraculum a Deo 16et respexerunt speculatores Saul qui erant in Gabaa Beniamin et ecce multitudo prostrata et huc illucque diffugiens 17et ait Saul populo qui erat cum eo requirite et videte quis abierit ex nobis cumque requisissent reppertum est non adesse Ionathan et armigerum eius 18et ait Saul ad Ahiam adplica arcam Dei erat enim ibi arca Dei in die illa cum filiis Israhel 19cumque loqueretur Saul ad sacerdotem tumultus magnus exortus est in castris Philisthinorum crescebatque paulatim et clarius reboabat et ait Saul ad sacerdotem contrahe manum tuam 20conclamavit ergo Saul et omnis populus qui erat cum eo et venerunt usque ad locum certaminis et ecce versus fuerat gladius uniuscuiusque ad proximum suum et caedes magna nimis 21sed et Hebraei qui fuerant cum Philisthim heri et nudius tertius ascenderantque cum eis in castris reversi sunt ut essent cum Israhele qui erant cum Saul et Ionathan 22omnes quoque Israhelitae qui se absconderant in monte Ephraim audientes quod fugissent Philisthim sociaverunt se cum suis in proelio 23et salvavit Dominus in die illa Israhel pugna autem pervenit usque Bethaven 24et vir Israhel sociatus sibi est in die illa adiuravit autem Saul populum dicens maledictus vir qui comederit panem usque ad vesperam donec ulciscar de inimicis meis et non manducavit universus populus panem 25omneque terrae vulgus venit in saltum in quo erat mel super faciem agri 26ingressus est itaque populus saltum et apparuit fluens mel nullusque adplicuit manum ad os suum timebat enim populus iuramentum 27porro Ionathan non audierat cum adiuraret pater eius populum extenditque summitatem virgae quam habebat in manu et intinxit in favo mellis et convertit manum suam ad os suum et inluminati sunt oculi eius 28respondensque unus de populo ait iureiurando constrinxit pater tuus populum dicens maledictus qui comederit panem hodie defecerat autem populus 29dixitque Ionathan turbavit pater meus terram vidistis ipsi quia inluminati sunt oculi mei eo quod gustaverim paululum de melle isto 30quanto magis si comedisset populus de praeda inimicorum suorum quam repperit nonne maior facta fuisset plaga in Philisthim 31percusserunt ergo in die illa Philistheos a Machmis usque in Ahialon defatigatus est autem populus nimis 32et versus ad praedam tulit oves et boves et vitulos et mactaverunt in terra comeditque populus cum sanguine 33nuntiaverunt autem Saul dicentes quod populus peccasset Domino comedens cum sanguine qui ait praevaricati estis volvite ad me iam nunc saxum grande 34et dixit Saul dispergimini in vulgus et dicite eis ut adducat ad me unusquisque bovem suum et arietem et occidite super istud et vescimini et non peccabitis Domino comedentes cum sanguine adduxit itaque omnis populus unusquisque bovem in manu sua usque ad noctem et occiderunt ibi 35aedificavit autem Saul altare Domini tuncque primum coepit aedificare altare Domini 36et dixit Saul inruamus super Philisthim nocte et vastemus eos usque dum inlucescat mane nec relinquamus de eis virum dixitque populus omne quod bonum videtur in oculis tuis fac et ait sacerdos accedamus huc ad Deum 37et consuluit Saul Deum num persequar Philisthim si trades eos in manu Israhel et non respondit ei in die illa 38dixitque Saul adplicate huc universos angulos populi et scitote et videte per quem acciderit peccatum hoc hodie 39vivit Dominus salvator Israhel quia si per Ionathan filium meum factum est absque retractatione morietur ad quod nullus contradixit ei de omni populo 40et ait ad universum Israhel separamini vos in partem unam et ego cum Ionathan filio meo ero in parte una respondit populus ad Saul quod bonum videtur in oculis tuis fac 41et dixit Saul ad Dominum Deum Israhel da indicium et deprehensus est Ionathan et Saul populus autem exivit 42et ait Saul mittite sortem inter me et inter Ionathan filium meum et captus est Ionathan 43dixit autem Saul ad Ionathan indica mihi quid feceris et indicavit ei Ionathan et ait gustans gustavi in summitate virgae quae erat in manu mea paululum mellis et ecce ego morior 44et ait Saul haec faciat mihi Deus et haec addat quia morte morieris Ionathan 45dixitque populus ad Saul ergone Ionathan morietur qui fecit salutem hanc magnam in Israhel hoc nefas est vivit Dominus si ceciderit capillus de capite eius in terram quia cum Deo operatus est hodie liberavit ergo populus Ionathan ut non moreretur 46recessitque Saul nec persecutus est Philisthim porro Philisthim abierunt in loca sua 47at Saul confirmato regno super Israhel pugnabat per circuitum adversum omnes inimicos eius contra Moab et filios Ammon et Edom et reges Suba et Philistheos et quocumque se verterat superabat 48congregatoque exercitu percussit Amalech et eruit Israhel de manu vastatorum eius 49fuerunt autem filii Saul Ionathan et Iesui et Melchisua nomina duarum filiarum eius nomen primogenitae Merob et nomen minoris Michol 50et nomen uxoris Saul Ahinoem filia Ahimaas et nomina principum militiae eius Abner filius Ner patruelis Saul 51Cis fuerat pater Saul et Ner pater Abner filius Abihel 52erat autem bellum potens adversum Philistheos omnibus diebus Saul nam quemcumque viderat Saul virum fortem et aptum ad proelium sociabat eum sibi

Chapter 15

1et dixit Samuhel ad Saul me misit Dominus ut unguerem te in regem super populum eius Israhel nunc ergo audi vocem Domini 2haec dicit Dominus exercituum recensui quaecumque fecit Amalech Israheli quomodo restitit ei in via cum ascenderet de Aegypto 3nunc igitur vade et percute Amalech et demolire universa eius non parcas ei sed interfice a viro usque ad mulierem et parvulum atque lactantem bovem et ovem camelum et asinum 4praecepit itaque Saul populo et recensuit eos quasi agnos ducenta milia peditum et decem milia virorum Iuda 5cumque venisset Saul usque ad civitatem Amalech tetendit insidias in torrente 6dixitque Saul Cineo abite recedite atque descendite ab Amalech ne forte involvam te cum eo tu enim fecisti misericordiam cum omnibus filiis Israhel cum ascenderent de Aegypto et recessit Cineus de medio Amalech 7percussitque Saul Amalech ab Evila donec venias Sur quae est e regione Aegypti 8et adprehendit Agag regem Amalech vivum omne autem vulgus interfecit in ore gladii 9et pepercit Saul et populus Agag et optimis gregibus ovium et armentorum et vestibus et arietibus et universis quae pulchra erant nec voluerunt disperdere ea quicquid vero vile fuit et reprobum hoc demoliti sunt 10factum est autem verbum Domini ad Samuhel dicens 11paenitet me quod constituerim Saul regem quia dereliquit me et verba mea opere non implevit contristatusque est Samuhel et clamavit ad Dominum tota nocte 12cumque de nocte surrexisset Samuhel ut iret ad Saul mane nuntiatum est Samuheli eo quod venisset Saul in Carmelum et erexisset sibi fornicem triumphalem et reversus transisset descendissetque in Galgala venit ergo Samuhel ad Saul et 13dixit ei Saul benedictus tu Domino implevi verbum Domini 14dixitque Samuhel et quae est haec vox gregum quae resonat in auribus meis et armentorum quam ego audio 15et ait Saul de Amalech adduxerunt ea pepercit enim populus melioribus ovibus et armentis ut immolarentur Domino Deo tuo reliqua vero occidimus 16dixit autem Samuhel ad Saul sine me et indicabo tibi quae locutus sit Dominus ad me nocte dixitque ei loquere 17et ait Samuhel nonne cum parvulus esses in oculis tuis caput in tribubus Israhel factus es unxitque te Dominus regem super Israhel 18et misit te Dominus in via et ait vade et interfice peccatores Amalech et pugnabis contra eos usque ad internicionem eorum 19quare ergo non audisti vocem Domini sed versus ad praedam es et fecisti malum in oculis Domini 20et ait Saul ad Samuhelem immo audivi vocem Domini et ambulavi in via per quam misit me Dominus et adduxi Agag regem Amalech et Amalech interfeci 21tulit autem populus de praeda oves et boves primitias eorum quae caesa sunt ut immolet Domino Deo suo in Galgalis 22et ait Samuhel numquid vult Dominus holocausta aut victimas et non potius ut oboediatur voci Domini melior est enim oboedientia quam victimae et auscultare magis quam offerre adipem arietum 23quoniam quasi peccatum ariolandi est repugnare et quasi scelus idolatriae nolle adquiescere pro eo ergo quod abiecisti sermonem Domini abiecit te ne sis rex 24dixitque Saul ad Samuhel peccavi quia praevaricatus sum sermonem Domini et verba tua timens populum et oboediens voci eorum 25sed nunc porta quaeso peccatum meum et revertere mecum ut adorem Dominum 26et ait Samuhel ad Saul non revertar tecum quia proiecisti sermonem Domini et proiecit te Dominus ne sis rex super Israhel 27et conversus est Samuhel ut abiret ille autem adprehendit summitatem pallii eius quae et scissa est 28et ait ad eum Samuhel scidit Dominus regnum Israhel a te hodie et tradidit illud proximo tuo meliori te 29porro Triumphator in Israhel non parcet et paenitudine non flectetur neque enim homo est ut agat paenitentiam 30at ille ait peccavi sed nunc honora me coram senibus populi mei et coram Israhel et revertere mecum ut adorem Dominum Deum tuum 31reversus ergo Samuhel secutus est Saulem et adoravit Saul Dominum 32dixitque Samuhel adducite ad me Agag regem Amalech et oblatus est ei Agag pinguissimus et dixit Agag sicine separat amara mors 33et ait Samuhel sicut fecit absque liberis mulieres gladius tuus sic absque liberis erit inter mulieres mater tua et in frusta concidit Samuhel Agag coram Domino in Galgalis 34abiit autem Samuhel in Ramatha Saul vero ascendit in domum suam in Gabaath 35et non vidit Samuhel ultra Saul usque ad diem mortis suae verumtamen lugebat Samuhel Saul quoniam Dominum paenitebat quod constituisset regem Saul super Israhel

Chapter 16

1dixitque Dominus ad Samuhel usquequo tu luges Saul cum ego proiecerim eum ne regnet super Israhel imple cornu tuum oleo et veni ut mittam te ad Isai Bethleemitem providi enim in filiis eius mihi regem 2et ait Samuhel quomodo vadam audiet enim Saul et interficiet me et ait Dominus vitulum de armento tolles in manu tua et dices ad immolandum Domino veni 3et vocabis Isai ad victimam et ego ostendam tibi quid facias et ungues quemcumque monstravero tibi 4fecit ergo Samuhel sicut locutus est ei Dominus venitque in Bethleem et admirati sunt seniores civitatis occurrentes ei dixeruntque pacificus ingressus tuus 5et ait pacificus ad immolandum Domino veni sanctificamini et venite mecum ut immolem sanctificavit ergo Isai et filios eius et vocavit eos ad sacrificium 6cumque ingressi essent vidit Heliab et ait num coram Domino est christus eius 7et dixit Dominus ad Samuhel ne respicias vultum eius neque altitudinem staturae eius quoniam abieci eum nec iuxta intuitum hominis iudico homo enim videt ea quae parent Dominus autem intuetur cor 8et vocavit Isai Abinadab et adduxit eum coram Samuhel qui dixit nec hunc elegit Dominus 9adduxit autem Isai Samma de quo ait etiam hunc non elegit Dominus 10adduxit itaque Isai septem filios suos coram Samuhel et ait Samuhel ad Isai non elegit Dominus ex istis 11dixitque Samuhel ad Isai numquid iam conpleti sunt filii qui respondit adhuc reliquus est parvulus et pascit oves et ait Samuhel ad Isai mitte et adduc eum nec enim discumbemus priusquam ille huc venerit 12misit ergo et adduxit eum erat autem rufus et pulcher aspectu decoraque facie et ait Dominus surge ungue eum ipse est enim 13tulit igitur Samuhel cornu olei et unxit eum in medio fratrum eius et directus est spiritus Domini in David a die illa et in reliquum surgensque Samuhel abiit in Ramatha 14spiritus autem Domini recessit a Saul et exagitabat eum spiritus nequam a Domino 15dixeruntque servi Saul ad eum ecce spiritus Dei malus exagitat te 16iubeat dominus noster et servi tui qui coram te sunt quaerant hominem scientem psallere cithara ut quando arripuerit te spiritus Dei malus psallat manu sua et levius feras 17et ait Saul ad servos suos providete mihi aliquem bene psallentem et adducite eum ad me 18et respondens unus de pueris ait ecce vidi filium Isai Bethleemitem scientem psallere et fortissimum robore et virum bellicosum et prudentem in verbis et virum pulchrum et Dominus est cum eo 19misit ergo Saul nuntios ad Isai dicens mitte ad me David filium tuum qui est in pascuis 20tulitque Isai asinum plenum panibus et lagoenam vini et hedum de capris unum et misit per manum David filii sui Saul 21et venit David ad Saul et stetit coram eo at ille dilexit eum nimis et factus est eius armiger 22misitque Saul ad Isai dicens stet David in conspectu meo invenit enim gratiam in oculis meis 23igitur quandocumque spiritus Dei arripiebat Saul tollebat David citharam et percutiebat manu sua et refocilabatur Saul et levius habebat recedebat enim ab eo spiritus malus

Chapter 17

1congregantes vero Philisthim agmina sua in proelium convenerunt in Soccho Iudae et castrametati sunt inter Soccho et Azeca in finibus Dommim 2porro Saul et viri Israhel congregati venerunt in valle Terebinthi et direxerunt aciem ad pugnandum contra Philisthim 3et Philisthim stabant super montem ex hac parte et Israhel stabat super montem ex altera parte vallisque erat inter eos 4et egressus est vir spurius de castris Philisthinorum nomine Goliath de Geth altitudinis sex cubitorum et palmo 5et cassis aerea super caput eius et lorica hamata induebatur porro pondus loricae eius quinque milia siclorum aeris 6et ocreas aereas habebat in cruribus et clypeus aereus tegebat umeros eius 7hastile autem hastae eius erat quasi liciatorium texentium ipsum autem ferrum hastae eius sescentos siclos habebat ferri et armiger eius antecedebat eum 8stansque clamabat adversum falangas Israhel et dicebat eis quare venitis parati ad proelium numquid ego non sum Philistheus et vos servi Saul eligite ex vobis virum et descendat ad singulare certamen 9si quiverit pugnare mecum et percusserit me erimus vobis servi si autem ego praevaluero et percussero eum vos servi eritis et servietis nobis 10et aiebat Philistheus ego exprobravi agminibus Israhelis hodie date mihi virum et ineat mecum singulare certamen 11audiens autem Saul et omnes viri israhelitae sermones Philisthei huiuscemodi stupebant et metuebant nimis 12David autem erat filius viri ephrathei de quo supra dictum est de Bethleem Iuda cui erat nomen Isai qui habebat octo filios et erat vir in diebus Saul senex et grandevus inter viros 13abierunt autem tres filii eius maiores post Saul in proelium et nomina trium filiorum eius qui perrexerant ad bellum Heliab primogenitus et secundus Abinadab tertiusque Samma 14David autem erat minimus tribus ergo maioribus secutis Saulem 15abiit David et reversus est a Saul ut pasceret gregem patris sui in Bethleem 16procedebat vero Philistheus mane et vespere et stabat quadraginta diebus 17dixit autem Isai ad David filium suum accipe fratribus tuis oephi pulentae et decem panes istos et curre in castra ad fratres tuos 18et decem formellas casei has deferes ad tribunum et fratres tuos visitabis si recte agant et cum quibus ordinati sint disce 19Saul autem et illi et omnes filii Israhel in valle Terebinthi pugnabant adversum Philisthim 20surrexit itaque David mane et commendavit gregem custodi et onustus abiit sicut praeceperat ei Isai et venit ad locum Magala et ad exercitum qui egressus ad pugnam vociferatus erat in certamine 21direxerat enim aciem Israhel sed et Philisthim ex adverso fuerant praeparati 22derelinquens ergo David vasa quae adtulerat sub manu custodis ad sarcinas cucurrit ad locum certaminis et interrogabat si omnia recte agerentur erga fratres suos 23cumque adhuc ille loqueretur eis apparuit vir ille spurius ascendens Goliath nomine Philistheus de Geth ex castris Philisthinorum et loquente eo haec eadem verba audivit David 24omnes autem Israhelitae cum vidissent virum fugerunt a facie eius timentes eum valde 25et dixit unus quispiam de Israhel num vidisti virum hunc qui ascendit ad exprobrandum enim Israheli ascendit virum ergo qui percusserit eum ditabit rex divitiis magnis et filiam suam dabit ei et domum patris eius faciet absque tributo in Israhel 26et ait David ad viros qui stabant secum dicens quid dabitur viro qui percusserit Philistheum hunc et tulerit obprobrium de Israhel quis est enim hic Philistheus incircumcisus qui exprobravit acies Dei viventis 27referebat autem ei populus eundem sermonem dicens haec dabuntur viro qui percusserit eum 28quod cum audisset Heliab frater eius maior loquente eo cum aliis iratus est contra David et ait quare venisti et quare dereliquisti pauculas oves illas in deserto ego novi superbiam tuam et nequitiam cordis tui quia ut videres proelium descendisti 29et dixit David quid feci numquid non verbum est 30et declinavit paululum ab eo ad alium dixitque eundem sermonem et respondit ei populus verbum sicut et prius 31audita sunt autem verba quae locutus est David et adnuntiata in conspectu Saul 32ad quem cum fuisset adductus locutus est ei non concidat cor cuiusquam in eo ego servus tuus vadam et pugnabo adversus Philistheum 33et ait Saul ad David non vales resistere Philistheo isti nec pugnare adversum eum quia puer es hic autem vir bellator ab adulescentia sua 34dixitque David ad Saul pascebat servus tuus patris sui gregem et veniebat leo vel ursus tollebatque arietem de medio gregis 35et sequebar eos et percutiebam eruebamque de ore eorum et illi consurgebant adversum me et adprehendebam mentum eorum et suffocabam interficiebamque eos 36nam et leonem et ursum interfeci ego servus tuus erit igitur et Philistheus hic incircumcisus quasi unus ex eis quia ausus est maledicere exercitum Dei viventis 37et ait David Dominus qui eruit me de manu leonis et de manu ursi ipse liberabit me de manu Philisthei huius dixit autem Saul ad David vade et Dominus tecum sit 38et induit Saul David vestimentis suis et inposuit galeam aeream super caput eius et vestivit eum lorica 39accinctus ergo David gladio eius super veste sua coepit temptare si armatus posset incedere non enim habebat consuetudinem dixitque David ad Saul non possum sic incedere quia nec usum habeo et deposuit ea 40et tulit baculum suum quem semper habebat in manibus et elegit sibi quinque limpidissimos lapides de torrente et misit eos in peram pastoralem quam habebat secum et fundam manu tulit et processit adversum Philistheum 41ibat autem Philistheus incedens et adpropinquans adversum David et armiger eius ante eum 42cumque inspexisset Philistheus et vidisset David despexit eum erat enim adulescens rufus et pulcher aspectu 43et dixit Philistheus ad David numquid ego canis sum quod tu venis ad me cum baculo et maledixit Philistheus David in diis suis 44dixitque ad David veni ad me et dabo carnes tuas volatilibus caeli et bestiis terrae 45dixit autem David ad Philistheum tu venis ad me cum gladio et hasta et clypeo ego autem venio ad te in nomine Domini exercituum Dei agminum Israhel quibus exprobrasti 46hodie et dabit te Dominus in manu mea et percutiam te et auferam caput tuum a te et dabo cadaver castrorum Philisthim hodie volatilibus caeli et bestiis terrae ut sciat omnis terra quia est Deus in Israhel 47et noverit universa ecclesia haec quia non in gladio nec in hasta salvat Dominus ipsius est enim bellum et tradet vos in manus nostras 48cum ergo surrexisset Philistheus et veniret et adpropinquaret contra David festinavit David et cucurrit ad pugnam ex adverso Philisthei 49et misit manum suam in peram tulitque unum lapidem et funda iecit et percussit Philistheum in fronte et infixus est lapis in fronte eius et cecidit in faciem suam super terram 50praevaluitque David adversus Philistheum in funda et in lapide percussumque Philistheum interfecit cumque gladium non haberet in manu David 51cucurrit et stetit super Philistheum et tulit gladium eius et eduxit de vagina sua et interfecit eum praeciditque caput eius videntes autem Philisthim quod mortuus esset fortissimus eorum fugerunt 52et consurgentes viri Israhel et Iuda vociferati sunt et persecuti Philistheos usque dum venirent in vallem et usque ad portas Accaron cecideruntque vulnerati de Philisthim in via Sarim usque ad Geth et usque Accaron 53et revertentes filii Israhel postquam persecuti fuerant Philistheos invaserunt castra eorum 54adsumens autem David caput Philisthei adtulit illud in Hierusalem arma vero eius posuit in tabernaculo suo 55eo autem tempore quo viderat Saul David egredientem contra Philistheum ait ad Abner principem militiae de qua stirpe descendit hic adulescens Abner dixitque Abner vivit anima tua rex si novi 56et ait rex interroga tu cuius filius sit iste puer 57cumque regressus esset David percusso Philistheo tulit eum Abner et introduxit coram Saul caput Philisthei habentem in manu 58et ait ad eum Saul de qua progenie es o adulescens dixitque David filius servi tui Isai Bethleemitae ego sum

Chapter 18

1et factum est cum conplesset loqui ad Saul anima Ionathan conligata est animae David et dilexit eum Ionathan quasi animam suam 2tulitque eum Saul in die illa et non concessit ei ut reverteretur in domum patris sui 3inierunt autem Ionathan et David foedus diligebat enim eum quasi animam suam 4nam expoliavit se Ionathan tunicam qua erat vestitus et dedit eam David et reliqua vestimenta sua usque ad gladium et arcum suum et usque ad balteum 5egrediebatur quoque David ad omnia quaecumque misisset eum Saul et prudenter se agebat posuitque eum Saul super viros belli et acceptus erat in oculis universi populi maximeque in conspectu famulorum Saul 6porro cum reverteretur percusso Philistheo David egressae sunt mulieres de universis urbibus Israhel cantantes chorosque ducentes in occursum Saul regis in tympanis laetitiae et in sistris 7et praecinebant mulieres ludentes atque dicentes percussit Saul mille et David decem milia 8iratus est autem Saul nimis et displicuit in oculis eius iste sermo dixitque dederunt David decem milia et mihi dederunt mille quid ei superest nisi solum regnum 9non rectis ergo oculis Saul aspiciebat David ex die illa et deinceps 10post diem autem alteram invasit spiritus Dei malus Saul et prophetabat in medio domus suae David autem psallebat manu sua sicut per singulos dies tenebatque Saul lanceam 11et misit eam putans quod configere posset David cum pariete et declinavit David a facie eius secundo 12et timuit Saul David eo quod esset Dominus cum eo et a se recessisset 13amovit ergo eum Saul a se et fecit eum tribunum super mille viros et egrediebatur et intrabat in conspectu populi 14in omnibus quoque viis suis David prudenter agebat et Dominus erat cum eo 15vidit itaque Saul quod prudens esset nimis et coepit cavere eum 16omnis autem Israhel et Iuda diligebat David ipse enim egrediebatur et ingrediebatur ante eos 17dixit autem Saul ad David ecce filia mea maior Merob ipsam dabo tibi uxorem tantummodo esto vir fortis et proeliare bella Domini Saul autem reputabat dicens non sit manus mea in eo sed sit super illum manus Philisthinorum 18ait autem David ad Saul quis ego sum aut quae est vita mea aut cognatio patris mei in Israhel ut fiam gener regis 19factum est autem tempus cum deberet dari Merob filia Saul David data est Hadrihel Molathitae uxor 20dilexit autem Michol filia Saul altera David et nuntiatum est Saul et placuit ei 21dixitque Saul dabo eam illi ut fiat ei in scandalum et sit super eum manus Philisthinorum dixit ergo Saul ad David in duabus rebus gener meus eris hodie 22et mandavit Saul servis suis loquimini ad David clam me dicentes ecce places regi et omnes servi eius diligunt te nunc ergo esto gener regis 23et locuti sunt servi Saul in auribus David omnia verba haec et ait David num parum vobis videtur generum esse regis ego autem sum vir pauper et tenuis 24et renuntiaverunt servi Saul dicentes huiuscemodi verba locutus est David 25dixit autem Saul sic loquimini ad David non habet necesse rex sponsalia nisi tantum centum praeputia Philisthinorum ut fiat ultio de inimicis regis porro Saul cogitabat tradere David in manibus Philisthinorum 26cumque renuntiassent servi eius David verba quae diximus placuit sermo in oculis David ut fieret gener regis 27et post dies paucos surgens David abiit cum viris qui sub eo erant et percussis Philisthim ducentis viris adtulit praeputia eorum et adnumeravit ea regi ut esset gener eius dedit itaque ei Saul Michol filiam suam uxorem 28et vidit Saul et intellexit quia Dominus esset cum David Michol autem filia Saul diligebat eum 29et Saul magis coepit timere David factusque est Saul inimicus David cunctis diebus 30et egressi sunt principes Philisthinorum a principio autem egressionis eorum prudentius se gerebat David quam omnes servi Saul et celebre factum est nomen eius nimis

Chapter 19

1locutus est autem Saul ad Ionathan filium suum et ad omnes servos suos ut occiderent David porro Ionathan filius Saul diligebat David valde 2et indicavit Ionathan David dicens quaerit Saul pater meus occidere te quapropter observa te quaeso mane et manebis clam et absconderis 3ego autem egrediens stabo iuxta patrem meum in agro ubicumque fueris et ego loquar de te ad patrem meum et quodcumque videro nuntiabo tibi 4locutus est ergo Ionathan de David bona ad Saul patrem suum dixitque ad eum ne pecces rex in servum tuum David quia non peccavit tibi et opera eius bona sunt tibi valde 5et posuit animam suam in manu sua et percussit Philistheum et fecit Dominus salutem magnam universo Israhel vidisti et laetatus es quare ergo peccas in sanguine innoxio interficiens David qui est absque culpa 6quod cum audisset Saul placatus voce Ionathae iuravit vivit Dominus quia non occidetur 7vocavit itaque Ionathan David et indicavit ei omnia verba haec et introduxit Ionathan David ad Saul et fuit ante eum sicut fuerat heri et nudius tertius 8motum est autem rursus bellum et egressus David pugnavit adversus Philisthim percussitque eos plaga magna et fugerunt a facie eius 9et factus est spiritus Domini malus in Saul sedebat autem in domo sua et tenebat lanceam porro David psallebat in manu sua 10nisusque est Saul configere lancea David in pariete et declinavit David a facie Saul lancea autem casso vulnere perlata est in parietem et David fugit et salvatus est nocte illa 11misit ergo Saul satellites suos in domum David ut custodirent eum et interficeretur mane quod cum adnuntiasset David Michol uxor sua dicens nisi salvaveris te nocte hac cras morieris 12deposuit eum per fenestram porro ille abiit et aufugit atque salvatus est 13tulit autem Michol statuam et posuit eam super lectum et pellem pilosam caprarum posuit ad caput eius et operuit eam vestimentis 14misit autem Saul apparitores qui raperent David et responsum est quod aegrotaret 15rursumque misit Saul nuntios ut viderent David dicens adferte eum ad me in lecto ut occidatur 16cumque venissent nuntii inventum est simulacrum super lectum et pellis caprarum ad caput eius 17dixitque Saul ad Michol quare sic inlusisti mihi et dimisisti inimicum meum ut fugeret et respondit Michol ad Saul quia ipse locutus est mihi dimitte me alioquin interficiam te 18David autem fugiens salvatus est et venit ad Samuhel in Ramatha et nuntiavit ei omnia quae fecerat sibi Saul et abierunt ipse et Samuhel et morati sunt in Nahioth 19nuntiatum est autem Sauli a dicentibus ecce David in Nahioth in Rama 20misit ergo Saul lictores ut raperent David qui cum vidissent cuneum prophetarum vaticinantium et Samuhel stantem super eos factus est etiam in illis spiritus Domini et prophetare coeperunt etiam ipsi 21quod cum nuntiatum esset Sauli misit alios nuntios prophetaverunt autem et illi et rursum Saul misit tertios nuntios qui et ipsi prophetaverunt 22abiit autem etiam ipse in Ramatha et venit usque ad cisternam magnam quae est in Soccho et interrogavit et dixit in quo loco sunt Samuhel et David dictumque est ei ecce in Nahioth sunt in Rama 23et abiit in Nahioth in Rama et factus est etiam super eum spiritus Dei et ambulabat ingrediens et prophetabat usque dum veniret in Nahioth in Rama 24et expoliavit se etiam ipse vestimentis suis et prophetavit cum ceteris coram Samuhel et cecidit nudus tota die illa et nocte unde et exivit proverbium num et Saul inter prophetas

Chapter 20

1fugit autem David de Nahioth quae erat in Rama veniensque locutus est coram Ionathan quid feci quae est iniquitas mea et quod peccatum meum in patrem tuum quia quaerit animam meam 2qui dixit ei absit non morieris neque enim faciet pater meus quicquam grande vel parvum nisi prius indicaverit mihi hunc ergo celavit me pater meus sermonem tantummodo nequaquam erit istud 3et iuravit rursum David et ille ait scit profecto pater tuus quia inveni gratiam in oculis tuis et dicet nesciat hoc Ionathan ne forte tristetur quinimmo vivit Dominus et vivit anima tua quia uno tantum ut ita dicam gradu ego morsque dividimur 4et ait Ionathan ad David quodcumque dixerit mihi anima tua faciam tibi 5dixit autem David ad Ionathan ecce kalendae sunt crastino et ego ex more sedere soleo iuxta regem ad vescendum dimitte ergo me ut abscondar in agro usque ad vesperam diei tertiae 6si requisierit me pater tuus respondebis ei rogavit me David ut iret celeriter in Bethleem civitatem suam quia victimae sollemnes ibi sunt universis contribulibus eius 7si dixerit bene pax erit servo tuo si autem fuerit iratus scito quia conpleta est malitia eius 8fac ergo misericordiam in servum tuum quia foedus Domini me famulum tuum tecum inire fecisti si autem est in me aliqua iniquitas tu me interfice et ad patrem tuum ne introducas me 9et ait Ionathan absit hoc a te neque enim fieri potest ut si certo cognovero conpletam patris mei esse malitiam contra te non adnuntiem tibi 10responditque David ad Ionathan quis nuntiabit mihi si quid forte responderit tibi pater tuus dure 11et ait Ionathan ad David veni egrediamur in agrum cumque exissent ambo in agrum 12ait Ionathan ad David Domine Deus Israhel si investigavero sententiam patris mei crastino vel perendie et aliquid boni fuerit super David et non statim misero ad te et notum tibi fecero 13haec faciat Dominus Ionathan et haec augeat si autem perseveraverit patris mei malitia adversum te revelabo aurem tuam et dimittam te ut vadas in pace et sit Dominus tecum sicut fuit cum patre meo 14et si vixero facies mihi misericordiam Domini si vero mortuus fuero 15non auferas misericordiam tuam a domo mea usque in sempiternum quando eradicaverit Dominus inimicos David unumquemque de terra 16pepigit ergo foedus Ionathan cum domo David et requisivit Dominus de manu inimicorum David 17et addidit Ionathan deierare David eo quod diligeret illum sicut animam enim suam ita diligebat eum 18dixitque ad eum Ionathan cras kalendae sunt et requireris 19requiretur enim sessio tua usque perendie descendes ergo festinus et venies in locum ubi celandus es in die qua operari licet et sedebis iuxta lapidem cui est nomen Ezel 20et ego tres sagittas mittam iuxta eum et iaciam quasi exercens me ad signum 21mittam quoque et puerum dicens ei vade et adfer mihi sagittas 22si dixero puero ecce sagittae intra te sunt tolle eas tu veni ad me quia pax tibi est et nihil est mali vivit Dominus si autem sic locutus fuero puero ecce sagittae ultra te sunt vade quia dimisit te Dominus 23de verbo autem quod locuti fuimus ego et tu sit Dominus inter me et te usque in sempiternum 24absconditus est ergo David in agro et venerunt kalendae et sedit rex ad comedendum panem 25cumque sedisset rex super cathedram suam secundum consuetudinem quae erat iuxta parietem surrexit Ionathan et sedit Abner ex latere Saul vacuusque apparuit locus David 26et non est locutus Saul quicquam in die illa cogitabat enim quod forte evenisset ei ut non esset mundus nec purificatus 27cumque inluxisset dies secunda post kalendas rursum vacuus apparuit locus David dixitque Saul ad Ionathan filium suum cur non venit filius Isai nec heri nec hodie ad vescendum 28et respondit Ionathan Sauli rogavit me obnixe ut iret in Bethleem 29et ait dimitte me quoniam sacrificium sollemne est in civitate unus de fratribus meis accersivit me nunc ergo si inveni gratiam in oculis tuis vadam cito et videbo fratres meos ob hanc causam non venit ad mensam regis 30iratus autem Saul adversus Ionathan dixit ei fili mulieris virum ultro rapientis numquid ignoro quia diligis filium Isai in confusionem tuam et in confusionem ignominiosae matris tuae 31omnibus enim diebus quibus filius Isai vixerit super terram non stabilieris tu neque regnum tuum itaque iam nunc mitte et adduc eum ad me quia filius mortis est 32respondens autem Ionathan Sauli patri suo ait quare moritur quid fecit 33et arripuit Saul lanceam ut percuteret eum et intellexit Ionathan quod definitum esset patri suo ut interficeret David 34surrexit ergo Ionathan a mensa in ira furoris et non comedit in die kalendarum secunda panem contristatus est enim super David eo quod confudisset eum pater suus 35cumque inluxisset mane venit Ionathan in agrum iuxta placitum David et puer parvulus cum eo 36et ait ad puerum suum vade et adfer mihi sagittas quas ego iacio cumque puer cucurrisset iecit aliam sagittam trans puerum 37venit itaque puer ad locum iaculi quod miserat Ionathan et clamavit Ionathan post tergum pueri et ait ecce ibi est sagitta porro ultra te 38clamavitque Ionathan post tergum pueri festina velociter ne steteris collegit autem puer Ionathae sagittas et adtulit ad dominum suum 39et quid ageretur penitus ignorabat tantummodo enim Ionathan et David rem noverant 40dedit igitur Ionathan arma sua puero et dixit ei vade defer in civitatem 41cumque abisset puer surrexit David de loco qui vergebat ad austrum et cadens pronus in terram adoravit tertio et osculantes alterutrum fleverunt pariter David autem amplius 42dixit ergo Ionathan ad David vade in pace quaecumque iuravimus ambo in nomine Domini dicentes Dominus sit inter me et te et inter semen meum et semen tuum usque in sempiternum 43et surrexit et abiit sed et Ionathan ingressus est civitatem

Chapter 21

1venit autem David in Nobe ad Ahimelech sacerdotem et obstipuit Ahimelech eo quod venisset David et dixit ei quare tu solus et nullus est tecum 2et ait David ad Ahimelech sacerdotem rex praecepit mihi sermonem et dixit nemo sciat rem propter quam a me missus es et cuiusmodi tibi praecepta dederim nam et pueris condixi in illum et illum locum 3nunc igitur si quid habes ad manum vel quinque panes da mihi aut quicquid inveneris 4et respondens sacerdos David ait ei non habeo panes laicos ad manum sed tantum panem sanctum si mundi sunt pueri maxime a mulieribus 5et respondit David sacerdoti et dixit ei equidem si de mulieribus agitur continuimus nos ab heri et nudius tertius quando egrediebamur et fuerunt vasa puerorum sancta porro via haec polluta est sed et ipsa hodie sanctificabitur in vasis 6dedit ergo ei sacerdos sanctificatum panem neque enim erat ibi panis nisi tantum panes propositionis qui sublati fuerant a facie Domini ut ponerentur panes calidi 7erat autem ibi vir de servis Saul in die illa intus in tabernaculo Domini et nomen eius Doec Idumeus potentissimus pastorum Saul 8dixit autem David ad Ahimelech si habes hic ad manum hastam aut gladium quia gladium meum et arma mea non tuli mecum sermo enim regis urguebat 9et dixit sacerdos gladius Goliath Philisthei quem percussisti in valle Terebinthi est involutus pallio post ephod si istum vis tollere tolle neque enim est alius hic absque eo et ait David non est huic alter similis da mihi eum 10surrexit itaque David et fugit in die illa a facie Saul et venit ad Achis regem Geth 11dixeruntque ei servi Achis numquid non iste est David rex terrae nonne huic cantabant per choros dicentes percussit Saul mille et David decem milia 12posuit autem David sermones istos in corde suo et extimuit valde a facie Achis regis Geth 13et inmutavit os suum coram eis et conlabebatur inter manus eorum et inpingebat in ostia portae defluebantque salivae eius in barbam 14et ait Achis ad servos suos vidistis hominem insanum quare adduxistis eum ad me 15an desunt nobis furiosi quod introduxistis istum ut fureret me praesente hicine ingredietur domum meam

Chapter 22

1abiit ergo inde David et fugit in speluncam Odollam quod cum audissent fratres eius et omnis domus patris eius descenderunt ad eum illuc 2et convenerunt ad eum omnes qui erant in angustia constituti et oppressi aere alieno et amaro animo et factus est eorum princeps fueruntque cum eo quasi quadringenti viri 3et profectus est David inde in Maspha quae est Moab et dixit ad regem Moab maneat oro pater meus et mater mea vobiscum donec sciam quid faciat mihi Deus 4et reliquit eos ante faciem regis Moab manseruntque apud eum cunctis diebus quibus David fuit in praesidio 5dixitque Gad propheta ad David noli manere in praesidio proficiscere et vade in terram Iuda et profectus David venit in saltum Hareth 6et audivit Saul quod apparuisset David et viri qui erant cum eo Saul autem cum maneret in Gabaa et esset in nemore quod est in Rama hastam manu tenens cunctique socii eius circumstarent eum 7ait ad servos suos qui adsistebant ei audite filii Iemini numquid omnibus vobis dabit filius Isai agros et vineas et universos vos faciet tribunos et centuriones 8quoniam coniurastis omnes adversum me et non est qui mihi renuntiet maxime cum et filius meus foedus iunxerit cum filio Isai non est qui vicem meam doleat ex vobis nec qui adnuntiet mihi eo quod suscitaverit filius meus servum meum adversum me insidiantem mihi usque hodie 9respondens autem Doec Idumeus qui adsistebat et erat primus inter servos Saul vidi inquit filium Isai in Nobe apud Ahimelech filium Achitob 10qui consuluit pro eo Dominum et cibaria dedit ei sed et gladium Goliath Philisthei dedit illi 11misit ergo rex ad accersiendum Ahimelech filium Achitob sacerdotem et omnem domum patris eius sacerdotum qui erant in Nobe qui venerunt universi ad regem 12et ait Saul audi fili Achitob qui respondit praesto sum domine 13dixitque ad eum Saul quare coniurastis adversum me tu et filius Isai et dedisti ei panes et gladium et consuluisti pro eo Deum ut consurgeret adversum me insidiator usque hodie permanens 14respondensque Ahimelech regi ait et quis in omnibus servis tuis sicut David fidelis et gener regis et pergens ad imperium tuum et gloriosus in domo tua 15num hodie coepi consulere pro eo Deum absit hoc a me ne suspicetur rex adversus servum suum rem huiuscemodi in universa domo patris mei non enim scivit servus tuus quicquam super hoc negotio vel modicum vel grande 16dixitque rex morte morieris Ahimelech tu et omnis domus patris tui 17et ait rex emissariis qui circumstabant eum convertimini et interficite sacerdotes Domini nam manus eorum cum David est scientes quod fugisset non indicaverunt mihi noluerunt autem servi regis extendere manum suam in sacerdotes Domini 18et ait rex Doec convertere tu et inrue in sacerdotes conversusque Doec Idumeus inruit in sacerdotes et trucidavit in die illa octoginta quinque viros vestitos ephod lineo 19Nobe autem civitatem sacerdotum percussit in ore gladii viros et mulieres parvulos et lactantes bovem et asinum et ovem in ore gladii 20evadens autem unus filius Ahimelech filii Achitob cuius nomen erat Abiathar fugit ad David 21et adnuntiavit ei quod occidisset Saul sacerdotes Domini 22et ait David ad Abiathar sciebam in die illa quod cum ibi esset Doec Idumeus procul dubio adnuntiaret Saul ego sum reus omnium animarum patris tui 23mane mecum ne timeas si quis quaesierit animam meam quaeret et animam tuam mecumque servaberis

Chapter 23

1et nuntiaverunt David dicentes ecce Philisthim obpugnant Ceila et diripiunt areas 2consuluit igitur David Dominum dicens num vadam et percutiam Philistheos istos et ait Dominus ad David vade et percuties Philistheos et salvabis Ceila 3et dixerunt viri qui erant cum David ad eum ecce nos hic in Iudaea consistentes timemus quanto magis si ierimus in Ceila adversum agmina Philisthinorum 4rursum ergo David consuluit Dominum qui respondens ei ait surge et vade in Ceila ego enim tradam Philistheos in manu tua 5abiit David et viri eius in Ceila et pugnavit adversum Philistheos et abegit iumenta eorum et percussit eos plaga magna et salvavit David habitatores Ceilae 6porro eo tempore quo fugiebat Abiathar filius Ahimelech ad David in Ceila ephod secum habens descenderat 7nuntiatum est autem Saul quod venisset David in Ceila et ait Saul tradidit eum Deus in manus meas conclususque est introgressus urbem in qua portae et serae 8et praecepit Saul omni populo ut ad pugnam descenderet in Ceila et obsideret David et viros eius 9quod cum rescisset David quia praepararet ei Saul clam malum dixit ad Abiathar sacerdotem adplica ephod 10et ait David Domine Deus Israhel audivit famam servus tuus quod disponat Saul venire ad Ceila ut evertat urbem propter me 11si tradent me viri Ceila in manus eius et si descendet Saul sicut audivit servus tuus Domine Deus Israhel indica servo tuo et ait Dominus descendet 12dixitque David si tradent viri Ceilae me et viros qui sunt mecum in manu Saul et dixit Dominus tradent 13surrexit ergo David et viri eius quasi sescenti et egressi de Ceila huc atque illuc vagabantur incerti nuntiatumque est Saul quod fugisset David de Ceila quam ob rem dissimulavit exire 14morabatur autem David in deserto in locis firmissimis mansitque in monte solitudinis Ziph quaerebat tamen eum Saul cunctis diebus et non tradidit eum Deus in manus eius 15et vidit David quod egressus esset Saul ut quaereret animam eius porro David erat in deserto Ziph in silva 16et surrexit Ionathan filius Saul et abiit ad David in silva et confortavit manus eius in Deo dixitque ei 17ne timeas neque enim inveniet te manus Saul patris mei et tu regnabis super Israhel et ego ero tibi secundus sed et Saul pater meus scit hoc 18percussit igitur uterque foedus coram Domino mansitque David in silva Ionathas autem reversus est in domum suam 19ascenderunt autem Ziphei ad Saul in Gabaa dicentes nonne David latitat apud nos in locis tutissimis silvae in colle Achilae quae est ad dexteram deserti 20nunc ergo sicut desideravit anima tua ut descenderes descende nostrum autem erit ut tradamus eum in manus regis 21dixitque Saul benedicti vos a Domino quia doluistis vicem meam 22abite oro et diligentius praeparate et curiosius agite et considerate locum ubi sit pes eius vel quis viderit eum ibi recogitat enim de me quod callide insidier ei 23considerate et videte omnia latibula eius in quibus absconditur et revertimini ad me ad rem certam ut vadam vobiscum quod si etiam in terra se abstruserit perscrutabor eum in cunctis milibus Iuda 24at illi surgentes abierunt in Ziph ante Saul David autem et viri eius erant in deserto Maon in campestribus ad dextram Iesimuth 25ivit ergo Saul et socii eius ad quaerendum et nuntiatum est David statimque descendit ad petram et versabatur in deserto Maon quod cum audisset Saul persecutus est David in deserto Maon 26et ibat Saul ad latus montis ex parte una David autem et viri eius erant in latere montis ex parte altera porro David desperabat se posse evadere a facie Saul itaque Saul et viri eius in modum coronae cingebant David et viros eius ut caperent eos 27et nuntius venit ad Saul dicens festina et veni quoniam infuderunt se Philisthim super terram 28reversus est ergo Saul desistens persequi David et perrexit in occursum Philisthinorum propter hoc vocaverunt locum illum petram Dividentem

Chapter 24

1ascendit ergo David inde et habitavit in locis tutissimis Engaddi 2cumque reversus esset Saul postquam persecutus est Philistheos nuntiaverunt ei dicentes ecce David in deserto est Engaddi 3adsumens ergo Saul tria milia electorum virorum ex omni Israhel perrexit ad investigandum David et viros eius etiam super abruptissimas petras quae solis hibicibus perviae sunt 4et venit ad caulas quoque ovium quae se offerebant vianti eratque ibi spelunca quam ingressus est Saul ut purgaret ventrem porro David et viri eius in interiori parte speluncae latebant 5et dixerunt servi David ad eum ecce dies de qua locutus est Dominus ad te ego tradam tibi inimicum tuum ut facias ei sicut placuerit in oculis tuis surrexit ergo David et praecidit oram clamydis Saul silenter 6post haec percussit cor suum David eo quod abscidisset oram clamydis Saul 7dixitque ad viros suos propitius mihi sit Dominus ne faciam hanc rem domino meo christo Domini ut mittam manum meam in eum quoniam christus Domini est 8et confregit David viros suos sermonibus et non permisit eos ut consurgerent in Saul porro Saul exsurgens de spelunca pergebat coepto itinere 9surrexit autem et David post eum et egressus de spelunca clamavit post tergum Saul dicens domine mi rex et respexit Saul post se et inclinans se David pronus in terram adoravit 10dixitque ad Saul quare audis verba hominum loquentium David quaerit malum adversum te 11ecce hodie viderunt oculi tui quod tradiderit te Dominus in manu mea in spelunca et cogitavi ut occiderem te sed pepercit tibi oculus meus dixi enim non extendam manum meam in domino meo quia christus Domini est 12quin potius pater mi vide et cognosce oram clamydis tuae in manu mea quoniam cum praeciderem summitatem clamydis tuae nolui extendere manum meam in te animadverte et vide quoniam non est in manu mea malum neque iniquitas neque peccavi in te tu autem insidiaris animae meae ut auferas eam 13iudicet Dominus inter me et te et ulciscatur me Dominus ex te manus autem mea non sit in te 14sicut et in proverbio antiquo dicitur ab impiis egredietur impietas manus ergo mea non sit in te 15quem sequeris rex Israhel quem persequeris canem mortuum sequeris et pulicem unum 16sit Dominus iudex et iudicet inter me et te et videat et diiudicet causam meam et eruat me de manu tua 17cum autem conplesset David loquens sermones huiuscemodi ad Saul dixit Saul numquid vox haec tua est fili mi David et levavit Saul vocem suam et flevit 18dixitque ad David iustior tu es quam ego tu enim tribuisti mihi bona ego autem reddidi tibi mala 19et tu indicasti hodie quae feceris mihi bona quomodo tradiderit me Dominus in manu tua et non occideris me 20quis enim cum invenerit inimicum suum dimittet eum in via bona sed Dominus reddat tibi vicissitudinem hanc pro eo quod hodie operatus es in me 21et nunc quia scio quod certissime regnaturus sis et habiturus in manu tua regnum Israhel 22iura mihi in Domino ne deleas semen meum post me neque auferas nomen meum de domo patris mei 23et iuravit David Sauli abiit ergo Saul in domum suam et David et viri eius ascenderunt ad tutiora loca

Chapter 25

1mortuus est autem Samuhel et congregatus est universus Israhel et planxerunt eum et sepelierunt in domo sua in Rama consurgensque David descendit in desertum Pharan 2erat autem vir quispiam in solitudine Maon et possessio eius in Carmelo et homo ille magnus nimis erantque ei oves tria milia et mille caprae et accidit ut tonderetur grex eius in Carmelo 3nomen autem viri illius erat Nabal et nomen uxoris eius Abigail eratque mulier illa prudentissima et speciosa porro vir eius durus et pessimus et malitiosus erat autem de genere Chaleb 4cum ergo audisset David in deserto quod tonderet Nabal gregem suum 5misit decem iuvenes et dixit eis ascendite in Carmelum et venietis ad Nabal et salutabitis eum ex nomine meo pacifice 6et dicetis sic fratribus meis et tibi pax et domui tuae pax et omnibus quaecumque habes sit pax 7audivi quod tonderent pastores tui qui erant nobiscum in deserto numquam eis molesti fuimus nec aliquando defuit eis quicquam de grege omni tempore quo fuerunt nobiscum in Carmelo 8interroga pueros tuos et indicabunt tibi nunc ergo inveniant pueri gratiam in oculis tuis in die enim bona venimus quodcumque invenerit manus tua da servis tuis et filio tuo David 9cumque venissent pueri David locuti sunt ad Nabal omnia verba haec ex nomine David et siluerunt 10respondens autem Nabal pueris David ait quis est David et quis est filius Isai hodie increverunt servi qui fugiunt dominos suos 11tollam ergo panes meos et aquas meas et carnes pecorum quae occidi tonsoribus meis et dabo viris quos nescio unde sint 12regressi sunt itaque pueri David per viam suam et reversi venerunt et nuntiaverunt ei omnia verba quae dixerat 13tunc David ait viris suis accingatur unusquisque gladio suo et accincti sunt singuli gladio suo accinctusque est et David ense suo et secuti sunt David quasi quadringenti viri porro ducenti remanserunt ad sarcinas 14Abigail autem uxori Nabal nuntiavit unus de pueris dicens ecce misit David nuntios de deserto ut benedicerent domino nostro et aversus est eos 15homines isti boni satis fuerunt nobis et non molesti nec quicquam aliquando periit omni tempore quo sumus conversati cum eis in deserto 16pro muro erant nobis tam in nocte quam in die omnibus diebus quibus pavimus apud eos greges 17quam ob rem considera et recogita quid facias quoniam conpleta est malitia adversum virum tuum et adversus domum tuam et ipse filius est Belial ita ut nemo ei possit loqui 18festinavit igitur Abigail et tulit ducentos panes et duos utres vini et quinque arietes coctos et quinque sata pulentae et centum ligaturas uvae passae et ducentas massas caricarum et inposuit super asinos 19dixitque pueris suis praecedite me ecce ego post tergum sequar vos viro autem suo Nabal non indicavit 20cum ergo ascendisset asinum et descenderet ad radices montis David et viri eius descendebant in occursum eius quibus et illa occurrit 21et ait David vere frustra servavi omnia quae huius erant in deserto et non periit quicquam de cunctis quae ad eum pertinebant et reddidit mihi malum pro bono 22haec faciat Deus inimicis David et haec addat si reliquero de omnibus quae ad eum pertinent usque mane mingentem ad parietem 23cum autem vidisset Abigail David festinavit et descendit de asino et procidit coram David super faciem suam et adoravit super terram 24et cecidit ad pedes eius et dixit in me sit domine mi haec iniquitas loquatur obsecro ancilla tua in auribus tuis et audi verba famulae tuae 25ne ponat oro dominus meus rex cor suum super virum istum iniquum Nabal quia secundum nomen suum stultus est et est stultitia cum eo ego autem ancilla tua non vidi pueros tuos domine mi quos misisti 26nunc ergo domine mi vivit Dominus et vivit anima tua qui prohibuit te ne venires in sanguine et salvavit manum tuam tibi et nunc fiant sicut Nabal inimici tui et qui quaerunt domino meo malum 27quapropter suscipe benedictionem hanc quam adtulit ancilla tua tibi domino meo et da pueris qui sequuntur te dominum meum 28aufer iniquitatem famulae tuae faciens enim faciet tibi Dominus domino meo domum fidelem quia proelia Domini domine mi tu proeliaris malitia ergo non inveniatur in te omnibus diebus vitae tuae 29si enim surrexerit aliquando homo persequens te et quaerens animam tuam erit anima domini mei custodita quasi in fasciculo viventium apud Dominum Deum tuum porro anima inimicorum tuorum rotabitur quasi in impetu et circulo fundae 30cum ergo fecerit tibi Dominus domino meo omnia quae locutus est bona de te et constituerit te ducem super Israhel 31non erit tibi hoc in singultum et in scrupulum cordis domino meo quod effuderis sanguinem innoxium aut ipse te ultus fueris et cum benefecerit Dominus domino meo recordaberis ancillae tuae 32et ait David ad Abigail benedictus Dominus Deus Israhel qui misit te hodie in occursum meum et benedictum eloquium tuum 33et benedicta tu quae prohibuisti me hodie ne irem ad sanguinem et ulciscerer me manu mea 34alioquin vivit Dominus Deus Israhel qui prohibuit me malum facere tibi nisi cito venisses in occursum mihi non remansisset Nabal usque ad lucem matutinam mingens ad parietem 35suscepit ergo David de manu eius omnia quae adtulerat ei dixitque ei vade pacifice in domum tuam ecce audivi vocem tuam et honoravi faciem tuam 36venit autem Abigail ad Nabal et ecce erat ei convivium in domo eius quasi convivium regis et cor Nabal iucundum erat enim ebrius nimis et non indicavit ei verbum pusillum aut grande usque in mane 37diluculo autem cum digessisset vinum Nabal indicavit ei uxor sua verba haec et emortuum est cor eius intrinsecus et factus est quasi lapis 38cumque pertransissent decem dies percussit Dominus Nabal et mortuus est 39quod cum audisset David mortuum Nabal ait benedictus Dominus qui iudicavit causam obprobrii mei de manu Nabal et servum suum custodivit a malo et malitiam Nabal reddidit Dominus in caput eius misit ergo David et locutus est ad Abigail ut sumeret eam sibi in uxorem 40et venerunt pueri David ad Abigail in Carmelum et locuti sunt ad eam dicentes David misit nos ad te ut accipiat te sibi in uxorem 41quae consurgens adoravit prona in terram et ait ecce famula tua sit in ancillam ut lavet pedes servorum domini mei 42et festinavit et surrexit Abigail et ascendit super asinum et quinque puellae ierunt cum ea pedisequae eius et secuta est nuntios David et facta est illi uxor 43sed et Ahinoem accepit David de Iezrahel et fuit utraque uxor eius 44Saul autem dedit Michol filiam suam uxorem David Falti filio Lais qui erat de Gallim

Chapter 26

1et venerunt Ziphei ad Saul in Gabaa dicentes ecce David absconditus est in colle Achilae quae est ex adverso solitudinis 2et surrexit Saul et descendit in desertum Ziph et cum eo tria milia virorum de electis Israhel ut quaereret David in deserto Ziph 3et castrametatus est Saul in Gabaa Achilae quae erat ex adverso solitudinis in via David autem habitabat in deserto videns autem quod venisset Saul post se in desertum 4misit exploratores et didicit quod venisset certissime 5et surrexit David et venit ad locum ubi erat Saul cumque vidisset locum in quo dormiebat Saul et Abner filius Ner princeps militiae eius Saulem dormientem in tentorio et reliquum vulgus per circuitum eius 6ait David ad Ahimelech Cettheum et Abisai filium Sarviae fratrem Ioab dicens quis descendet mecum ad Saul in castra dixitque Abisai ego descendam tecum 7venerunt ergo David et Abisai ad populum nocte et invenerunt Saul iacentem et dormientem in tentorio et hastam fixam in terra ad caput eius Abner autem et populum dormientes in circuitu eius 8dixitque Abisai ad David conclusit Deus hodie inimicum tuum in manus tuas nunc ergo perfodiam eum lancea in terra semel et secundo opus non erit 9et dixit David ad Abisai ne interficias eum quis enim extendit manum suam in christum Domini et innocens erit 10et dixit David vivit Dominus quia nisi Dominus percusserit eum aut dies eius venerit ut moriatur aut in proelium descendens perierit 11propitius mihi sit Dominus ne extendam manum meam in christum Domini nunc igitur tolle hastam quae est ad caput eius et scyphum aquae et abeamus 12tulit ergo David hastam et scyphum aquae qui erat ad caput Saul et abierunt et non erat quisquam qui videret et intellegeret et vigilaret sed omnes dormiebant quia sopor Domini inruerat super eos 13cumque transisset David ex adverso et stetisset in vertice montis de longe et esset grande intervallum inter eos 14clamavit David ad populum et ad Abner filium Ner dicens nonne respondebis Abner et respondens Abner ait quis es tu qui clamas et inquietas regem 15et ait David ad Abner numquid non vir tu es et quis alius similis tui in Israhel quare ergo non custodisti dominum tuum regem ingressus est enim unus de turba ut interficeret regem dominum tuum 16non est bonum hoc quod fecisti vivit Dominus quoniam filii mortis estis vos qui non custodistis dominum vestrum christum Domini nunc ergo vide ubi sit hasta regis et ubi scyphus aquae qui erat ad caput eius 17cognovit autem Saul vocem David et dixit num vox tua est haec fili mi David et David vox mea domine mi rex 18et ait quam ob causam dominus meus persequitur servum suum quid feci aut quod est in manu mea malum 19nunc ergo audi oro domine mi rex verba servi tui si Dominus incitat te adversum me odoretur sacrificium si autem filii hominum maledicti sunt in conspectu Domini qui eiecerunt me hodie ut non habitem in hereditate Domini dicentes vade servi diis alienis 20et nunc non effundatur sanguis meus in terra coram Domino quia egressus est rex Israhel ut quaerat pulicem unum sicut persequitur perdix in montibus 21et ait Saul peccavi revertere fili mi David nequaquam enim ultra male tibi faciam eo quod pretiosa fuerit anima mea in oculis tuis hodie apparet quod stulte egerim et ignoraverim multa nimis 22et respondens David ait ecce hasta regis transeat unus de pueris et tollat eam 23Dominus autem retribuet unicuique secundum iustitiam suam et fidem tradidit enim te Dominus hodie in manu mea et nolui levare manum meam in christum Domini 24et sicuti magnificata est anima tua hodie in oculis meis sic magnificetur anima mea in oculis Domini et liberet me de omni angustia 25ait ergo Saul ad David benedictus tu fili mi David et quidem faciens facies et potens poteris abiit autem David in viam suam et Saul reversus est in locum suum

Chapter 27

1et ait David in corde suo aliquando incidam in uno die in manu Saul nonne melius est ut fugiam et salver in terra Philisthinorum ut desperet Saul cessetque me quaerere in cunctis finibus Israhel fugiam ergo manus eius 2et surrexit David et abiit ipse et sescenti viri cum eo ad Achis filium Mahoc regem Geth 3et habitavit David cum Achis in Geth ipse et viri eius vir et domus eius David et duae uxores eius Ahinoem Iezrahelites et Abigail uxor Nabal Carmeli 4et nuntiatum est Saul quod fugisset David in Geth et non addidit ultra ut quaereret eum 5dixit autem David ad Achis si inveni gratiam in oculis tuis detur mihi locus in una urbium regionis huius ut habitem ibi cur enim manet servus tuus in civitate regis tecum 6dedit itaque ei Achis in die illa Siceleg propter quam causam facta est Siceleg regum Iuda usque in diem hanc 7fuit autem numerus dierum quibus habitavit David in regione Philisthinorum quattuor mensuum 8et ascendit David et viri eius et agebant praedas de Gesuri et de Gedri et de Amalechitis hii enim pagi habitabantur in terra antiquitus euntibus Sur usque ad terram Aegypti 9et percutiebat David omnem terram nec relinquebat viventem virum et mulierem tollensque oves et boves et asinos et camelos et vestes revertebatur et veniebat ad Achis 10dicebat autem ei Achis in quem inruisti hodie respondebatque David contra meridiem Iudae et contra meridiem Hiramel et contra meridiem Ceni 11virum et mulierem non vivificabat David nec adducebat in Geth dicens ne forte loquantur adversum nos haec fecit David et hoc erat decretum illi omnibus diebus quibus habitavit in regione Philisthinorum 12credidit ergo Achis David dicens multa mala operatus est contra populum suum Israhel erit igitur mihi servus sempiternus

Chapter 28

1factum est autem in diebus illis congregaverunt Philisthim agmina sua ut praepararentur ad bellum contra Israhel dixitque Achis ad David sciens nunc scito quoniam mecum egredieris in castris tu et viri tui 2dixitque David ad Achis nunc scies quae facturus est servus tuus et ait Achis ad David et ego custodem capitis mei ponam te cunctis diebus 3Samuhel autem mortuus est planxitque eum omnis Israhel et sepelierunt eum in Rama urbe sua et Saul abstulit magos et ariolos de terra 4congregatique sunt Philisthim et venerunt et castrametati sunt in Sunam congregavit autem et Saul universum Israhel et venit in Gelboe 5et vidit Saul castra Philisthim et timuit et expavit cor eius nimis 6consuluitque Dominum et non respondit ei neque per somnia neque per sacerdotes neque per prophetas 7dixitque Saul servis suis quaerite mihi mulierem habentem pythonem et vadam ad eam et sciscitabor per illam et dixerunt servi eius ad eum est mulier habens pythonem in Aendor 8mutavit ergo habitum suum vestitusque est aliis vestimentis abiit ipse et duo viri cum eo veneruntque ad mulierem nocte et ait divina mihi in pythone et suscita mihi quem dixero tibi 9et ait mulier ad eum ecce tu nosti quanta fecerit Saul et quomodo eraserit magos et ariolos de terra quare ergo insidiaris animae meae ut occidar 10et iuravit ei Saul in Domino dicens vivit Dominus quia non veniet tibi quicquam mali propter hanc rem 11dixitque ei mulier quem suscitabo tibi qui ait Samuhelem suscita mihi 12cum autem vidisset mulier Samuhelem exclamavit voce magna et dixit ad Saul quare inposuisti mihi tu es enim Saul 13dixitque ei rex noli timere quid vidisti et ait mulier ad Saul deos vidi ascendentes de terra 14dixitque ei qualis est forma eius quae ait vir senex ascendit et ipse amictus est pallio intellexit Saul quod Samuhel esset et inclinavit se super faciem suam in terra et adoravit 15dixit autem Samuhel ad Saul quare inquietasti me ut suscitarer et ait Saul coartor nimis siquidem Philisthim pugnant adversum me et Deus recessit a me et exaudire me noluit neque in manu prophetarum neque per somnia vocavi ergo te ut ostenderes mihi quid faciam 16et ait Samuhel quid interrogas me cum Dominus recesserit a te et transierit ad aemulum tuum 17faciet enim Dominus tibi sicut locutus est in manu mea et scindet regnum de manu tua et dabit illud proximo tuo David 18quia non oboedisti voci Domini neque fecisti iram furoris eius in Amalech idcirco quod pateris fecit tibi Dominus hodie 19et dabit Dominus etiam Israhel tecum in manu Philisthim cras autem tu et filii tui mecum eritis sed et castra Israhel tradet Dominus in manu Philisthim 20statimque Saul cecidit porrectus in terram extimuerat enim verba Samuhel et robur non erat in eo quia non comederat panem tota die illa 21ingressa est itaque mulier ad Saul et ait conturbatus enim erat valde dixitque ad eum ecce oboedivit ancilla tua voci tuae et posui animam meam in manu mea et audivi sermones tuos quos locutus es ad me 22nunc igitur audi et tu vocem ancillae tuae ut ponam coram te buccellam panis et comedens convalescas ut possis iter facere 23qui rennuit et ait non comedam coegerunt autem eum servi sui et mulier et tandem audita voce eorum surrexit de terra et sedit super lectum 24mulier autem illa habebat vitulum pascualem in domo et festinavit et occidit eum tollensque farinam miscuit eam et coxit azyma 25et posuit ante Saul et ante servos eius qui cum comedissent surrexerunt et ambulaverunt per totam noctem illam

Chapter 29

1congregata sunt ergo Philisthim universa agmina in Afec sed et Israhel castrametatus est super fontem qui erat in Iezrahel 2et satrapae quidem Philisthim incedebant in centuriis et milibus David autem et viri eius erant in novissimo agmine cum Achis 3dixeruntque principes Philisthim quid sibi volunt Hebraei isti et ait Achis ad principes Philisthim num ignoratis David qui fuit servus Saul regis Israhel et est apud me multis diebus vel annis et non inveni in eo quicquam ex die qua transfugit ad me usque ad diem hanc 4irati sunt autem adversus eum principes Philisthim et dixerunt ei revertatur vir et sedeat in loco suo in quo constituisti eum et non descendat nobiscum in proelium ne fiat nobis adversarius cum proeliari coeperimus quomodo enim aliter placare poterit dominum suum nisi in capitibus nostris 5nonne iste est David cui cantabant in choro dicentes percussit Saul in milibus suis et David in decem milibus suis 6vocavit ergo Achis David et ait ei vivit Dominus quia rectus es tu et bonus in conspectu meo et exitus tuus et introitus tuus mecum est in castris et non inveni in te quicquam mali ex die qua venisti ad me usque ad diem hanc sed satrapis non places 7revertere ergo et vade in pace et non offendes oculos satraparum Philisthim 8dixitque David ad Achis quid enim feci et quid invenisti in me servo tuo a die qua fui in conspectu tuo usque in diem hanc ut non veniam et pugnem contra inimicos domini mei regis 9respondens autem Achis locutus est ad David scio quia bonus es tu in oculis meis sicut angelus Dei sed principes Philisthim dixerunt non ascendet nobiscum in proelium 10igitur consurge mane tu et servi domini tui qui venerunt tecum et cum de nocte surrexeritis et coeperit dilucescere pergite 11surrexit itaque de nocte David ipse et viri eius ut proficiscerentur mane et reverterentur ad terram Philisthim Philisthim autem ascenderunt in Iezrahel

Chapter 30

1cumque venissent David et viri eius in Siceleg die tertia Amalechitae impetum fecerant ex parte australi in Siceleg et percusserant Siceleg et succenderant eam igni 2et captivas duxerant mulieres ex ea et a minimo usque ad magnum et non interfecerant quemquam sed secum duxerant et pergebant in itinere suo 3cum ergo venisset David et viri eius ad civitatem et invenissent eam succensam igni et uxores suas et filios suos et filias ductas esse captivas 4levaverunt David et populus qui erat cum eo voces suas et planxerunt donec deficerent in eis lacrimae 5siquidem et duae uxores David captivae ductae fuerant Ahinoem Iezrahelites et Abigail uxor Nabal Carmeli 6et contristatus est David valde volebat enim eum populus lapidare quia amara erat anima uniuscuiusque viri super filiis suis et filiabus confortatus est autem David in Domino Deo suo 7et ait ad Abiathar sacerdotem filium Ahimelech adplica ad me ephod et adplicuit Abiathar ephod ad David 8et consuluit David Dominum dicens persequar an non latrunculos hos et conprehendam eos dixitque ei persequere absque dubio enim conprehendes eos et excuties praedam 9abiit ergo David ipse et sescenti viri qui erant cum eo et venerunt usque ad torrentem Besor et lassi quidam substiterunt 10persecutus est autem David ipse et quadringenti viri substiterant enim ducenti qui lassi transire non poterant torrentem Besor 11et invenerunt virum aegyptium in agro et adduxerunt eum ad David dederuntque ei panem ut comederet et ut biberet aquam 12sed et fragmen massae caricarum et duas ligaturas uvae passae quae cum comedisset reversus est spiritus eius et refocilatus est non enim comederat panem neque biberat aquam tribus diebus et tribus noctibus 13dixit itaque ei David cuius es tu vel unde quo pergis qui ait ei puer aegyptius ego sum servus viri amalechitae dereliquit autem me dominus meus quia aegrotare coepi nudius tertius 14siquidem nos erupimus ad australem partem Cerethi et contra Iudam et ad meridiem Chaleb et Siceleg succendimus igni 15dixitque ei David potes me ducere ad istum cuneum qui ait iura mihi per Deum quod non occidas me et non tradas me in manu domini mei et ducam te ad cuneum istum 16qui cum duxisset eum ecce illi discumbebant super faciem universae terrae comedentes et bibentes et quasi festum celebrantes diem pro cuncta praeda et spoliis quae ceperant de terra Philisthim et de terra Iuda 17et percussit eos David a vespere usque ad vesperam alterius diei et non evasit ex eis quisquam nisi quadringenti viri adulescentes qui ascenderant camelos et fugerant 18eruit ergo David omnia quae tulerant Amalechitae et duas uxores suas eruit 19nec defuit quicquam a parvo usque ad magnum tam de filiis quam de filiabus et de spoliis et quaecumque rapuerant omnia reduxit David 20et tulit universos greges et armenta et minavit ante faciem suam dixeruntque haec est praeda David 21venit autem David ad ducentos viros qui lassi substiterant nec sequi potuerant David et residere eos iusserat in torrente Besor qui egressi sunt obviam David et populo qui erat cum eo accedens autem David ad populum salutavit eos pacifice 22respondensque omnis vir pessimus et iniquus de viris qui ierant cum David dixit quia non venerunt nobiscum non dabimus eis quicquam de praeda quam eruimus sed sufficiat unicuique uxor sua et filii quos cum acceperint recedant 23dixit autem David non sic facietis fratres mei de his quae tradidit Dominus nobis et custodivit nos et dedit latrunculos qui eruperant adversum nos in manu nostra 24nec audiet vos quisquam super sermone hoc aequa enim pars erit descendentis ad proelium et remanentis ad sarcinas et similiter divident 25et factum est hoc ex die illa et deinceps constitutum et praefinitum et quasi lex in Israhel usque ad diem hanc 26venit ergo David in Siceleg et misit dona de praeda senioribus Iuda proximis suis dicens accipite benedictionem de praeda hostium Domini 27his qui erant in Bethel et qui in Ramoth ad meridiem et qui in Iether 28et qui in Aroer et qui in Sefamoth et qui in Esthama 29et qui in Rachal et qui in urbibus Ierameli et qui in urbibus Ceni 30et qui in Arama et qui in lacu Asan et qui in Athac 31et qui in Hebron et reliquis qui erant in his locis in quibus commoratus fuerat David ipse et viri eius

Chapter 31

1Philisthim autem pugnabant adversum Israhel et fugerunt viri Israhel ante faciem Philisthim et ceciderunt interfecti in monte Gelboe 2inrueruntque Philisthim in Saul et filios eius et percusserunt Ionathan et Abinadab et Melchisue filios Saul 3totumque pondus proelii versum est in Saul et consecuti sunt eum viri sagittarii et vulneratus est vehementer a sagittariis 4dixitque Saul ad armigerum suum evagina gladium tuum et percute me ne forte veniant incircumcisi isti et interficiant me inludentes mihi et noluit armiger eius fuerat enim nimio timore perterritus arripuit itaque Saul gladium et inruit super eum 5quod cum vidisset armiger eius videlicet quod mortuus esset Saul inruit etiam ipse super gladium suum et mortuus est cum eo 6mortuus est ergo Saul et tres filii eius et armiger illius et universi viri eius in die illa pariter 7videntes autem viri Israhel qui erant trans vallem et trans Iordanem quod fugissent viri israhelitae et quod mortuus esset Saul et filii eius reliquerunt civitates suas et fugerunt veneruntque Philisthim et habitaverunt ibi 8facta autem die altera venerunt Philisthim ut spoliarent interfectos et invenerunt Saul et tres filios eius iacentes in monte Gelboe 9et praeciderunt caput Saul et expoliaverunt eum armis et miserunt in terram Philisthinorum per circuitum ut adnuntiaretur in templo idolorum et in populis 10et posuerunt arma eius in templo Astharoth corpus vero eius suspenderunt in muro Bethsan 11quod cum audissent habitatores Iabesgalaad quaecumque fecerant Philisthim Saul 12surrexerunt omnes viri fortissimi et ambulaverunt tota nocte et tulerunt cadaver Saul et cadavera filiorum eius de muro Bethsan veneruntque Iabes et conbuserunt ea ibi

2 Samuel

Chapter 1

1factum est autem postquam mortuus est Saul ut David reverteretur a caede Amalech et maneret in Siceleg dies duos 2in die autem tertia apparuit homo veniens de castris Saul veste conscissa et pulvere aspersus caput et ut venit ad David cecidit super faciem suam et adoravit 3dixitque ad eum David unde venis qui ait ad eum de castris Israhel fugi 4et dixit ad eum David quod est verbum quod factum est indica mihi qui ait fugit populus e proelio et multi corruentes e populo mortui sunt sed et Saul et Ionathan filius eius interierunt 5dixitque David ad adulescentem qui nuntiabat unde scis quia mortuus est Saul et Ionathan filius eius 6ait adulescens qui narrabat ei casu veni in montem Gelboe et Saul incumbebat super hastam suam porro currus et equites adpropinquabant ei 7et conversus post tergum suum vidensque me vocavit cui cum respondissem adsum 8dixit mihi quisnam es tu et aio ad eum Amalechites sum 9et locutus est mihi sta super me et interfice me quoniam tenent me angustiae et adhuc tota anima in me est 10stansque super eum occidi illum sciebam enim quod vivere non poterat post ruinam et tuli diadema quod erat in capite eius et armillam de brachio illius et adtuli ad te dominum meum huc 11adprehendens autem David vestimenta sua scidit omnesque viri qui erant cum eo 12et planxerunt et fleverunt et ieiunaverunt usque ad vesperam super Saul et super Ionathan filium eius et super populum Domini et super domum Israhel quod corruissent gladio 13dixitque David ad iuvenem qui nuntiaverat ei unde es qui respondit filius hominis advenae amalechitae ego sum 14et ait ad eum David quare non timuisti mittere manum tuam ut occideres christum Domini 15vocansque David unum de pueris ait accedens inrue in eum qui percussit illum et mortuus est 16et ait ad eum David sanguis tuus super caput tuum os enim tuum locutum est adversum te dicens ego interfeci christum Domini 17planxit autem David planctum huiuscemodi super Saul et super Ionathan filium eius 18et praecepit ut docerent filios Iuda arcum sicut scriptum est in libro Iustorum 19incliti Israhel super montes tuos interfecti sunt quomodo ceciderunt fortes 20nolite adnuntiare in Geth neque adnuntietis in conpetis Ascalonis ne forte laetentur filiae Philisthim ne exultent filiae incircumcisorum 21montes Gelboe nec ros nec pluviae veniant super vos neque sint agri primitiarum quia ibi abiectus est clypeus fortium clypeus Saul quasi non esset unctus oleo 22a sanguine interfectorum ab adipe fortium sagitta Ionathan numquam rediit retrorsum et gladius Saul non est reversus inanis 23Saul et Ionathan amabiles et decori in vita sua in morte quoque non sunt divisi aquilis velociores leonibus fortiores 24filiae Israhel super Saul flete qui vestiebat vos coccino in deliciis qui praebebat ornamenta aurea cultui vestro 25quomodo ceciderunt fortes in proelio Ionathan in excelsis tuis occisus est 26doleo super te frater mi Ionathan decore nimis et amabilis super amorem mulierum 27quomodo ceciderunt robusti et perierunt arma bellica

Chapter 2

1igitur post haec consuluit David Dominum dicens num ascendam in unam de civitatibus Iuda et ait Dominus ad eum ascende dixitque David quo ascendam et respondit ei in Hebron 2ascendit ergo David et duae uxores eius Ahinoem Iezrahelites et Abigail uxor Nabal Carmeli 3sed et viros qui erant cum eo duxit David singulos cum domo sua et manserunt in oppidis Hebron 4veneruntque viri Iuda et unxerunt ibi David ut regnaret super domum Iuda et nuntiatum est David quod viri Iabesgalaad sepelissent Saul 5misit ergo David nuntios ad viros Iabesgalaad dixitque ad eos benedicti vos Domino qui fecistis misericordiam hanc cum domino vestro Saul et sepelistis eum 6et nunc retribuet quidem vobis Dominus misericordiam et veritatem sed et ego reddam gratiam eo quod feceritis verbum istud 7confortentur manus vestrae et estote filii fortitudinis licet enim mortuus sit dominus vester Saul tamen me unxit domus Iuda regem sibi 8Abner autem filius Ner princeps exercitus Saul tulit Hisboseth filium Saul et circumduxit eum per Castra 9regemque constituit super Galaad et super Gesuri et super Iezrahel et super Ephraim et super Beniamin et super Israhel universum 10quadraginta annorum erat Hisboseth filius Saul cum regnare coepisset super Israhel et duobus annis regnavit sola autem domus Iuda sequebatur David 11et fuit numerus dierum quos commoratus est David imperans in Hebron super domum Iuda septem annorum et sex mensuum 12egressusque Abner filius Ner et pueri Hisboseth filii Saul de Castris in Gabaon 13porro Ioab filius Sarviae et pueri David egressi sunt et occurrerunt eis iuxta piscinam Gabaon et cum in unum convenissent e regione sederunt hii ex una parte piscinae et illi ex altera 14dixitque Abner ad Ioab surgant pueri et ludant coram nobis et respondit Ioab surgant 15surrexerunt ergo et transierunt numero duodecim de Beniamin ex parte Hisboseth filii Saul et duodecim de pueris David 16adprehensoque unusquisque capite conparis sui defixit gladium in latus contrarii et ceciderunt simul vocatumque est nomen loci illius ager Robustorum in Gabaon 17et ortum est bellum durum satis in die illa fugatusque est Abner et viri Israhel a pueris David 18erant autem ibi tres filii Sarviae Ioab et Abisai et Asahel porro Asahel cursor velocissimus fuit quasi unus ex capreis quae morantur in silvis 19persequebatur autem Asahel Abner et non declinavit ad dexteram sive ad sinistram omittens persequi Abner 20respexit itaque Abner post tergum suum et ait tune es Asahel qui respondit ego sum 21dixitque ei Abner vade ad dextram sive ad sinistram et adprehende unum de adulescentibus et tolle tibi spolia eius noluit autem Asahel omittere quin urgueret eum 22rursumque locutus est Abner ad Asahel recede noli me sequi ne conpellar confodere te in terra et levare non potero faciem meam ad Ioab fratrem tuum 23qui audire contempsit et noluit declinare percussit ergo eum Abner aversa hasta in inguine et transfodit et mortuus est in eodem loco omnesque qui transiebant per locum in quo ceciderat Asahel et mortuus erat subsistebant 24persequentibus autem Ioab et Abisai fugientem Abner sol occubuit et venerunt usque ad collem Aquaeductus qui est ex adverso vallis et itineris deserti in Gabaon 25congregatique sunt filii Beniamin ad Abner et conglobati in unum cuneum steterunt in summitate tumuli unius 26et exclamavit Abner ad Ioab et ait num usque ad internicionem tuus mucro desaeviet an ignoras quod periculosa sit desperatio usquequo non dicis populo ut omittat persequi fratres suos 27et ait Ioab vivit Dominus si locutus fuisses mane recessisset populus persequens fratrem suum 28insonuit ergo Ioab bucina et stetit omnis exercitus nec persecuti sunt ultra Israhel neque iniere certamen 29Abner autem et viri eius abierunt per campestria tota nocte illa et transierunt Iordanem et lustrata omni Bethoron venerunt ad Castra 30porro Ioab reversus omisso Abner congregavit omnem populum et defuerunt de pueris David decem et novem viri excepto Asahele 31servi autem David percusserunt de Beniamin et de viris qui erant cum Abner trecentos sexaginta qui et mortui sunt 32tuleruntque Asahel et sepelierunt eum in sepulchro patris sui in Bethleem et ambulaverunt tota nocte Ioab et viri qui erant cum eo et in ipso crepusculo pervenerunt in Hebron

Chapter 3

1facta est ergo longa concertatio inter domum Saul et inter domum David David proficiens et semper se ipso robustior domus autem Saul decrescens cotidie 2nati quoque sunt filii David in Hebron fuitque primogenitus eius Amnon de Ahinoem Iezrahelitide 3et post eum Chelaab de Abigail uxore Nabal Carmeli porro tertius Absalom filius Maacha filiae Tholomai regis Gessur 4quartus autem Adonias filius Aggith et quintus Safathia filius Abital 5sextus quoque Iethraam de Agla uxore David hii nati sunt David in Hebron 6cum ergo esset proelium inter domum Saul et domum David Abner filius Ner regebat domum Saul 7fuerat autem Sauli concubina nomine Respha filia Ahia dixitque Hisboseth ad Abner 8quare ingressus es ad concubinam patris mei qui iratus nimis propter verba Hisboseth ait numquid caput canis ego sum adversum Iuda hodie qui fecerim misericordiam super domum Saul patris tui et super fratres et proximos eius et non tradidi te in manu David et tu requisisti in me quod argueres pro muliere hodie 9haec faciat Deus Abner et haec addat ei nisi quomodo iuravit Dominus David sic faciam cum eo 10ut transferatur regnum de domo Saul et elevetur thronus David super Israhel et super Iudam a Dan usque Bersabee 11et non potuit respondere ei quicquam quia metuebat illum 12misit ergo Abner nuntios ad David pro se dicentes cuius est terra et loquerentur fac mecum amicitias et erit manus mea tecum et reducam ad te universum Israhel 13qui ait optime ego faciam tecum amicitias sed unam rem peto a te dicens non videbis faciem meam antequam adduxeris Michol filiam Saul et sic venies et videbis me 14misit autem David nuntios ad Hisboseth filium Saul dicens redde uxorem meam Michol quam despondi mihi centum praeputiis Philisthim 15misit ergo Hisboseth et tulit eam a viro suo Faltihel filio Lais 16sequebaturque eam vir suus plorans usque Baurim et dixit ad eum Abner vade revertere qui reversus est 17sermonem quoque intulit Abner ad seniores Israhel dicens tam heri quam nudius tertius quaerebatis David ut regnaret super vos 18nunc ergo facite quoniam Dominus locutus est ad David dicens in manu servi mei David salvabo populum meum Israhel de manu Philisthim et omnium inimicorum eius 19locutus est autem Abner etiam ad Beniamin et abiit ut loqueretur ad David in Hebron omnia quae placuerant Israhel et universo Beniamin 20venitque ad David in Hebron cum viginti viris et fecit David Abner et viris eius qui venerant cum eo convivium 21et dixit Abner ad David surgam ut congregem ad te dominum meum regem omnem Israhel et ineam tecum foedus et imperes omnibus sicut desiderat anima tua cum ergo deduxisset David Abner et ille isset in pace 22statim pueri David et Ioab venerunt caesis latronibus cum praeda magna nimis Abner autem non erat cum David in Hebron quia iam dimiserat eum et profectus fuerat in pace 23et Ioab et omnis exercitus qui erat cum eo postea venerant nuntiatum est itaque Ioab a narrantibus venit Abner filius Ner ad regem et dimisit eum et abiit in pace 24et ingressus est Ioab ad regem et ait quid fecisti ecce venit Abner ad te quare dimisisti eum et abiit et recessit 25ignoras Abner filium Ner quoniam ad hoc venit ut deciperet te et sciret exitum tuum et introitum tuum et nosset omnia quae agis 26egressus itaque Ioab a David misit nuntios post Abner et reduxit eum a cisterna Sira ignorante David 27cumque redisset Abner in Hebron seorsum abduxit eum Ioab ad medium portae ut loqueretur ei in dolo et percussit illum ibi in inguine et mortuus est in ultionem sanguinis Asahel fratris eius 28quod cum audisset David rem iam gestam ait mundus ego sum et regnum meum apud Dominum usque in sempiternum a sanguine Abner filii Ner 29et veniat super caput Ioab et super omnem domum patris eius nec deficiat de domo Ioab fluxum seminis sustinens et leprosus tenens fusum et cadens gladio et indigens pane 30igitur Ioab et Abisai frater eius interfecerunt Abner eo quod occidisset Asahel fratrem eorum in Gabaon in proelio 31dixit autem David ad Ioab et ad omnem populum qui erat cum eo scindite vestimenta vestra et accingimini saccis et plangite ante exequias Abner porro rex David sequebatur feretrum 32cumque sepelissent Abner in Hebron levavit rex vocem suam et flevit super tumulum Abner flevit autem et omnis populus 33plangensque rex Abner ait nequaquam ut mori solent ignavi mortuus est Abner 34manus tuae non sunt ligatae et pedes tui non sunt conpedibus adgravati sed sicut solent cadere coram filiis iniquitatis corruisti congeminansque omnis populus flevit super eum 35cumque venisset universa multitudo cibum capere cum David clara adhuc die iuravit David dicens haec faciat mihi Deus et haec addat si ante occasum solis gustavero panem vel aliud quicquam 36omnisque populus audivit et placuerunt eis cuncta quae fecit rex in conspectu totius populi 37et cognovit omne vulgus et universus Israhel in die illa quoniam non actum fuisset a rege ut occideretur Abner filius Ner 38dixit quoque rex ad servos suos num ignoratis quoniam princeps et maximus cecidit hodie in Israhel 39ego autem adhuc delicatus et unctus rex porro viri isti filii Sarviae duri mihi sunt retribuat Dominus facienti malum iuxta malitiam suam

Chapter 4

1audivit autem filius Saul quod cecidisset Abner in Hebron et dissolutae sunt manus eius omnisque Israhel perturbatus est 2duo autem viri principes latronum erant filio Saul nomen uni Baana et nomen alteri Rechab filii Remmon Berothitae de filiis Beniamin siquidem et Beroth reputata est in Beniamin 3et fugerunt Berothitae in Getthaim fueruntque ibi advenae usque in tempus illud 4erat autem Ionathan filio Saul filius debilis pedibus quinquennis enim fuit quando venit nuntius de Saul et Ionathan ex Iezrahel tollens itaque eum nutrix sua fugit cumque festinaret ut fugeret cecidit et claudus effectus est habuitque vocabulum Mifiboseth 5venientes igitur filii Remmon Berothitae Rechab et Baana ingressi sunt fervente die domum Hisboseth qui dormiebat super stratum suum meridie 6ingressi sunt autem domum adsumentes spicas tritici et percusserunt eum in inguine Rechab et Baana frater eius et fugerunt 7cum autem ingressi fuissent domum ille dormiebat super lectulum suum in conclavi et percutientes interfecerunt eum sublatoque capite eius abierunt per viam deserti tota nocte 8et adtulerunt caput Hisboseth ad David in Hebron dixeruntque ad regem ecce caput Hisboseth filii Saul inimici tui qui quaerebat animam tuam et dedit Dominus domino meo regi ultiones hodie de Saul et de semine eius 9respondens autem David Rechab et Baana fratri eius filiis Remmon Berothei dixit ad eos vivit Dominus qui eruit animam meam de omni angustia 10quoniam eum qui adnuntiaverat mihi et dixerat mortuus est Saul qui putabat se prospera nuntiare tenui et occidi in Siceleg cui oportebat me dare mercedem pro nuntio 11quanto magis nunc cum homines impii interfecerint virum innoxium in domo sua super lectulum suum non quaeram sanguinem eius de manu vestra et auferam vos de terra 12praecepit itaque David pueris et interfecerunt eos praecidentesque manus et pedes eorum suspenderunt eos super piscinam in Hebron caput autem Hisboseth tulerunt et sepelierunt in sepulchro Abner in Hebron

Chapter 5

1et venerunt universae tribus Israhel ad David in Hebron dicentes ecce nos os tuum et caro tua sumus 2sed et heri et nudius tertius cum esset Saul rex super nos tu eras educens et reducens Israhel dixit autem Dominus ad te tu pasces populum meum Israhel et tu eris dux super Israhel 3venerunt quoque et senes de Israhel ad regem in Hebron et percussit cum eis rex David foedus in Hebron coram Domino unxeruntque David in regem super Israhel 4filius triginta annorum erat David cum regnare coepisset et quadraginta annis regnavit 5in Hebron regnavit super Iudam septem annis et sex mensibus in Hierusalem autem regnavit triginta tribus annis super omnem Israhel et Iudam 6et abiit rex et omnes viri qui erant cum eo in Hierusalem ad Iebuseum habitatorem terrae dictumque est ad David ab eis non ingredieris huc nisi abstuleris caecos et claudos dicentes non ingredietur David huc 7cepit autem David arcem Sion haec est civitas David 8proposuerat enim in die illa praemium qui percussisset Iebuseum et tetigisset domatum fistulas et claudos et caecos odientes animam David idcirco dicitur in proverbio caecus et claudus non intrabunt templum 9habitavit autem David in arce et vocavit eam civitatem David et aedificavit per gyrum a Mello et intrinsecus 10et ingrediebatur proficiens atque succrescens et Dominus Deus exercituum erat cum eo 11misit quoque Hiram rex Tyri nuntios ad David et ligna cedrina et artifices lignorum artificesque lapidum ad parietes et aedificaverunt domum David 12et cognovit David quoniam confirmasset eum Dominus regem super Israhel et quoniam exaltasset regnum eius super populum suum Israhel 13accepit ergo adhuc concubinas et uxores de Hierusalem postquam venerat de Hebron natique sunt David et alii filii et filiae 14et haec nomina eorum qui nati sunt ei in Hierusalem Samua et Sobab et Nathan et Salomon 15et Ibaar et Helisua et Nepheg 16et Iafia et Helisama et Helida et Helifeleth 17audierunt vero Philisthim quod unxissent David regem super Israhel et ascenderunt universi ut quaererent David quod cum audisset David descendit in praesidium 18Philisthim autem venientes diffusi sunt in valle Raphaim 19et consuluit David Dominum dicens si ascendam ad Philisthim et si dabis eos in manu mea et dixit Dominus ad David ascende quia tradens dabo Philisthim in manu tua 20venit ergo David in Baalpharasim et percussit eos ibi et dixit divisit Dominus inimicos meos coram me sicut dividuntur aquae propterea vocatum est nomen loci illius Baalpharasim 21et reliquerunt ibi sculptilia sua quae tulit David et viri eius 22et addiderunt adhuc Philisthim ut ascenderent et diffusi sunt in valle Raphaim 23consuluit autem David Dominum qui respondit non ascendas sed gyra post tergum eorum et venies ad eos ex adverso pirorum 24et cum audieris sonitum gradientis in cacumine pirorum tunc inibis proelium quia tunc egredietur Dominus ante faciem tuam ut percutiat castra Philisthim 25fecit itaque David sicut ei praeceperat Dominus et percussit Philisthim de Gabee usque dum venias Gezer

Chapter 6

1congregavit autem rursum David omnes electos ex Israhel triginta milia 2surrexitque et abiit et universus populus qui erat cum eo de viris Iuda ut adducerent arcam Dei super quam invocatum est nomen Domini exercituum sedentis in cherubin super eam 3et inposuerunt arcam Domini super plaustrum novum tuleruntque eam de domo Abinadab qui erat in Gabaa Oza autem et Haio filii Abinadab minabant plaustrum novum 4cumque tulissent eam de domo Abinadab qui erat in Gabaa custodiens arcam Dei Haio praecedebat arcam 5David autem et omnis Israhel ludebant coram Domino in omnibus lignis fabrefactis et citharis et lyris et tympanis et sistris et cymbalis 6postquam autem venerunt ad aream Nachon extendit manum Oza ad arcam Dei et tenuit eam quoniam calcitrabant boves 7iratusque est indignatione Dominus contra Ozam et percussit eum super temeritate qui mortuus est ibi iuxta arcam Dei 8contristatus autem est David eo quod percussisset Dominus Ozam et vocatum est nomen loci illius Percussio Oza usque in diem hanc 9et extimuit David Dominum in die illa dicens quomodo ingredietur ad me arca Domini 10et noluit devertere ad se arcam Domini in civitate David sed devertit eam in domo Obededom Getthei 11et habitavit arca Domini in domo Obededom Getthei tribus mensibus et benedixit Dominus Obededom et omnem domum eius 12nuntiatumque est regi David benedixit Dominus Obededom et omnia eius propter arcam Dei abiit ergo David et adduxit arcam Dei de domo Obededom in civitatem David cum gaudio 13cumque transcendissent qui portabant arcam Domini sex passus immolabat bovem et arietem 14et David saltabat totis viribus ante Dominum porro David erat accinctus ephod lineo 15et David et omnis domus Israhel ducebant arcam testamenti Domini in iubilo et in clangore bucinae 16cumque intrasset arca Domini civitatem David Michol filia Saul prospiciens per fenestram vidit regem David subsilientem atque saltantem coram Domino et despexit eum in corde suo 17et introduxerunt arcam Domini et posuerunt eam in loco suo in medio tabernaculi quod tetenderat ei David et obtulit David holocausta coram Domino et pacifica 18cumque conplesset offerens holocaustum et pacifica benedixit populo in nomine Domini exercituum 19et partitus est multitudini universae Israhel tam viro quam mulieri singulis collyridam panis unam et assaturam bubulae carnis unam et similam frixam oleo et abiit omnis populus unusquisque in domum suam 20reversusque est et David ut benediceret domui suae et egressa Michol filia Saul in occursum David ait quam gloriosus fuit hodie rex Israhel discoperiens se ante ancillas servorum suorum et nudatus est quasi si nudetur unus de scurris 21dixitque David ad Michol ante Dominum qui elegit me potius quam patrem tuum et quam omnem domum eius et praecepit mihi ut essem dux super populum Domini Israhel 22et ludam et vilior fiam plus quam factus sum et ero humilis in oculis meis et cum ancillis de quibus locuta es gloriosior apparebo 23igitur Michol filiae Saul non est natus filius usque ad diem mortis suae

Chapter 7

1factum est autem cum sedisset rex in domo sua et Dominus dedisset ei requiem undique ab universis inimicis suis 2dixit ad Nathan prophetam videsne quod ego habitem in domo cedrina et arca Dei posita sit in medio pellium 3dixitque Nathan ad regem omne quod est in corde tuo vade fac quia Dominus tecum est 4factum est autem in nocte illa et ecce sermo Domini ad Nathan dicens 5vade et loquere ad servum meum David haec dicit Dominus numquid tu aedificabis mihi domum ad habitandum 6neque enim habitavi in domo ex die qua eduxi filios Israhel de terra Aegypti usque in diem hanc sed ambulans ambulabam in tabernaculo et in tentorio 7per cuncta loca quae transivi cum omnibus filiis Israhel numquid loquens locutus sum ad unam de tribubus Israhel cui praecepi ut pasceret populum meum Israhel dicens quare non aedificastis mihi domum cedrinam 8et nunc haec dices servo meo David haec dicit Dominus exercituum ego tuli te de pascuis sequentem greges ut esses dux super populum meum Israhel 9et fui tecum in omnibus ubicumque ambulasti et interfeci universos inimicos tuos a facie tua fecique tibi nomen grande iuxta nomen magnorum qui sunt in terra 10et ponam locum populo meo Israhel et plantabo eum et habitabit sub eo et non turbabitur amplius nec addent filii iniquitatis ut adfligant eum sicut prius 11ex die qua constitui iudices super populum meum Israhel et requiem dabo tibi ab omnibus inimicis tuis praedicitque tibi Dominus quod domum faciat tibi Dominus 12cumque conpleti fuerint dies tui et dormieris cum patribus tuis suscitabo semen tuum post te quod egredietur de utero tuo et firmabo regnum eius 13ipse aedificabit domum nomini meo et stabiliam thronum regni eius usque in sempiternum 14ego ero ei in patrem et ipse erit mihi in filium qui si inique aliquid gesserit arguam eum in virga virorum et in plagis filiorum hominum 15misericordiam autem meam non auferam ab eo sicut abstuli a Saul quem amovi a facie tua 16et fidelis erit domus tua et regnum tuum usque in aeternum ante faciem tuam et thronus tuus erit firmus iugiter 17secundum omnia verba haec et iuxta universam visionem istam sic locutus est Nathan ad David 18ingressus est autem rex David et sedit coram Domino et dixit quis ego sum Domine Deus et quae domus mea quia adduxisti me hucusque 19sed et hoc parum visum est in conspectu tuo Domine Deus nisi loquereris etiam de domo servi tui in longinquum ista est enim lex Adam Domine Deus 20quid ergo addere poterit adhuc David ut loquatur ad te tu enim scis servum tuum Domine Deus 21propter verbum tuum et secundum cor tuum fecisti omnia magnalia haec ita ut notum faceres servo tuo 22idcirco magnificatus es Domine Deus quia non est similis tui neque est deus extra te in omnibus quae audivimus auribus nostris 23quae est autem ut populus tuus Israhel gens in terra propter quam ivit Deus ut redimeret eam sibi in populum et poneret sibi nomen faceretque eis magnalia et horribilia super terram a facie populi tui quem redemisti tibi ex Aegypto gentem et deum eius 24et firmasti tibi populum tuum Israhel in populum sempiternum et tu Domine factus es eis in Deum 25nunc ergo Domine Deus verbum quod locutus es super servum tuum et super domum eius suscita in sempiternum et fac sicut locutus es 26et magnificetur nomen tuum usque in sempiternum atque dicatur Dominus exercituum Deus super Israhel et domus servi tui David erit stabilita coram Domino 27quia tu Domine exercituum Deus Israhel revelasti aurem servi tui dicens domum aedificabo tibi propterea invenit servus tuus cor suum ut oraret te oratione hac 28nunc ergo Domine Deus tu es Deus et verba tua erunt vera locutus es enim ad servum tuum bona haec 29incipe igitur et benedic domui servi tui ut sit in sempiternum coram te quia tu Domine Deus locutus es et benedictione tua benedicetur domus servi tui in sempiternum

Chapter 8

1factum est autem post haec percussit David Philisthim et humiliavit eos et tulit David frenum tributi de manu Philisthim 2et percussit Moab et mensus est eos funiculo coaequans terrae mensus est autem duos funiculos unum ad occidendum et unum ad vivificandum factusque est Moab David serviens sub tributo 3et percussit David Adadezer filium Roob regem Soba quando profectus est ut dominaretur super flumen Eufraten 4et captis David ex parte eius mille septingentis equitibus et viginti milibus peditum subnervavit omnes iugales curruum dereliquit autem ex eis centum currus 5venit quoque Syria Damasci ut praesidium ferret Adadezer regi Soba et percussit David de Syria viginti duo milia virorum 6et posuit David praesidium in Syria Damasci factaque est Syria David serviens sub tributo servavit Dominus David in omnibus ad quaecumque profectus est 7et tulit David arma aurea quae habebant servi Adadezer et detulit ea in Hierusalem 8et de Bete et de Beroth civitatibus Adadezer tulit rex David aes multum nimis 9audivit autem Thou rex Emath quod percussisset David omne robur Adadezer 10et misit Thou Ioram filium suum ad regem David ut salutaret eum congratulans et gratias ageret eo quod expugnasset Adadezer et percussisset eum hostis quippe erat Thou Adadezer et in manu eius erant vasa argentea et vasa aurea et vasa aerea 11quae et ipsa sanctificavit rex David Domino cum argento et auro quae sanctificaverat de universis gentibus quas subegerat 12de Syria et Moab et filiis Ammon et Philisthim et Amalech et de manubiis Adadezer filii Roob regis Soba 13fecit quoque sibi David nomen cum reverteretur capta Syria in valle Salinarum caesis duodecim milibus 14et posuit in Idumea custodes statuitque praesidium et facta est universa Idumea serviens David et servavit Dominus David in omnibus ad quaecumque profectus est 15et regnavit David super omnem Israhel faciebat quoque David iudicium et iustitiam omni populo suo 16Ioab autem filius Sarviae erat super exercitum porro Iosaphat filius Ahilud erat a commentariis 17et Sadoc filius Achitob et Ahimelech filius Abiathar sacerdotes et Saraias scriba 18Banaias autem filius Ioiada super Cherethi et Felethi filii autem David sacerdotes erant

Chapter 9

1et dixit David putasne est aliquis qui remanserit de domo Saul ut faciam cum eo misericordiam propter Ionathan 2erat autem de domo Saul servus nomine Siba quem cum vocasset rex ad se dixit ei tune es Siba et ille respondit ego sum servus tuus 3et ait rex num superest aliquis de domo Saul ut faciam cum eo misericordiam Dei dixitque Siba regi superest filius Ionathan debilis pedibus 4ubi inquit est et Siba ad regem ecce ait in domo est Machir filii Amihel in Lodabar 5misit ergo rex David et tulit eum de domo Machir filii Amihel de Lodabar 6cum autem venisset Mifiboseth filius Ionathan filii Saul ad David corruit in faciem suam et adoravit dixitque David Mifiboseth qui respondit adsum servus tuus 7et ait ei David ne timeas quia faciens faciam in te misericordiam propter Ionathan patrem tuum et restituam tibi omnes agros Saul patris tui et tu comedes panem in mensa mea semper 8qui adorans eum dixit quis ego sum servus tuus quoniam respexisti super canem mortuum similem mei 9vocavit itaque rex Sibam puerum Saul et dixit ei omnia quaecumque fuerunt Saul et universam domum eius dedi filio domini tui 10operare igitur ei terram tu et filii tui et servi tui et inferes filio domini tui cibos ut alatur Mifiboseth autem filius domini tui comedet semper panem super mensam meam erant autem Sibae quindecim filii et viginti servi 11dixitque Siba ad regem sicut iussisti domine mi rex servo tuo sic faciet servus tuus et Mifiboseth comedet super mensam tuam quasi unus de filiis regis 12habebat autem Mifiboseth filium parvulum nomine Micha omnis vero cognatio domus Siba serviebat Mifiboseth 13porro Mifiboseth habitabat in Hierusalem quia de mensa regis iugiter vescebatur et erat claudus utroque pede

Chapter 10

1factum est autem post haec ut moreretur rex filiorum Ammon et regnaret Anon filius eius pro eo 2dixitque David faciam misericordiam cum Anon filio Naas sicut fecit pater eius mecum misericordiam misit ergo David consolans eum per servos suos super patris interitu cum autem venissent servi David in terram filiorum Ammon 3dixerunt principes filiorum Ammon ad Anon dominum suum putas quod propter honorem patris tui David miserit ad te consolatores et non ideo ut investigaret et exploraret civitatem et everteret eam misit David servos suos ad te 4tulit itaque Anon servos David rasitque dimidiam partem barbae eorum et praecidit vestes eorum medias usque ad nates et dimisit eos 5quod cum nuntiatum esset David misit in occursum eorum erant enim viri confusi turpiter valde et mandavit eis David manete Hiericho donec crescat barba vestra et tunc revertimini 6videntes autem filii Ammon quod iniuriam fecissent David miserunt et conduxerunt mercede Syrum Roob et Syrum Soba viginti milia peditum et a rege Maacha mille viros et ab Histob duodecim milia virorum 7quod cum audisset David misit Ioab et omnem exercitum bellatorum 8egressi sunt ergo filii Ammon et direxerunt aciem ante ipsum introitum portae Syrus autem Soba et Roob et Histob et Maacha seorsum erant in campo 9videns igitur Ioab quod praeparatum esset adversum se proelium et ex adverso et post tergum elegit ex omnibus electis Israhel et instruxit aciem contra Syrum 10reliquam autem partem populi tradidit Abisai fratri suo qui direxit aciem adversum filios Ammon 11et ait Ioab si praevaluerint adversum me Syri eris mihi in adiutorium si autem filii Ammon praevaluerint adversum te auxiliabor tibi 12esto vir fortis et pugnemus pro populo nostro et civitate Dei nostri Dominus autem faciet quod bonum est in conspectu suo 13iniit itaque Ioab et populus qui erat cum eo certamen contra Syros qui statim fugerunt a facie eius 14filii autem Ammon videntes quod fugissent Syri fugerunt et ipsi a facie Abisai et ingressi sunt civitatem reversusque est Ioab a filiis Ammon et venit Hierusalem 15videntes igitur Syri quoniam corruissent coram Israhel congregati sunt pariter 16misitque Adadezer et eduxit Syros qui erant trans Fluvium et adduxit exercitum eorum Sobach autem magister militiae Adadezer erat princeps eorum 17quod cum nuntiatum esset David contraxit omnem Israhelem et transivit Iordanem venitque in Helema et direxerunt aciem Syri ex adverso David et pugnaverunt contra eum 18fugeruntque Syri a facie Israhel et occidit David de Syris septingentos currus et quadraginta milia equitum et Sobach principem militiae percussit qui statim mortuus est 19videntes autem universi reges qui erant in praesidio Adadezer victos se ab Israhel fecerunt pacem cum Israhel et servierunt eis timueruntque Syri auxilium praebere filiis Ammon

Chapter 11

1factum est ergo vertente anno eo tempore quo solent reges ad bella procedere misit David Ioab et servos suos cum eo et universum Israhel et vastaverunt filios Ammon et obsederunt Rabba David autem remansit in Hierusalem 2dum haec agerentur accidit ut surgeret David de stratu suo post meridiem et deambularet in solario domus regiae viditque mulierem se lavantem ex adverso super solarium suum erat autem mulier pulchra valde 3misit ergo rex et requisivit quae esset mulier nuntiatumque ei est quod ipsa esset Bethsabee filia Heliam uxor Uriae Hetthei 4missis itaque David nuntiis tulit eam quae cum ingressa esset ad illum dormivit cum ea statimque sanctificata est ab inmunditia sua 5et reversa est domum suam concepto fetu mittensque nuntiavit David et ait concepi 6misit autem David ad Ioab dicens mitte ad me Uriam Hettheum misitque Ioab Uriam ad David 7et venit Urias ad David quaesivitque David quam recte ageret Ioab et populus et quomodo administraretur bellum 8et dixit David ad Uriam vade in domum tuam et lava pedes tuos egressus est Urias de domo regis secutusque est eum cibus regius 9dormivit autem Urias ante portam domus regiae cum aliis servis domini sui et non descendit ad domum suam 10nuntiatumque est David a dicentibus non ivit Urias ad domum suam et ait David ad Uriam numquid non de via venisti quare non descendisti ad domum tuam 11et ait Urias ad David arca et Israhel et Iuda habitant in papilionibus et dominus meus Ioab et servi domini mei super faciem terrae manent et ego ingrediar domum meam ut comedam et bibam et dormiam cum uxore mea per salutem tuam et per salutem animae tuae quod non faciam rem hanc 12ait ergo David ad Uriam mane hic etiam hodie et cras dimittam te mansit Urias in Hierusalem die illa et altera 13et vocavit eum David ut comederet coram se et biberet et inebriavit eum qui egressus vespere dormivit in stratu suo cum servis domini sui et in domum suam non descendit 14factum est ergo mane et scripsit David epistulam ad Ioab misitque per manum Uriae 15scribens in epistula ponite Uriam ex adverso belli ubi fortissimum proelium est et derelinquite eum ut percussus intereat 16igitur cum Ioab obsideret urbem posuit Uriam in loco quo sciebat viros esse fortissimos 17egressique viri de civitate bellabant adversum Ioab et ceciderunt de populo servorum David et mortuus est etiam Urias Hettheus 18misit itaque Ioab et nuntiavit David omnia verba proelii 19praecepitque nuntio dicens cum conpleveris universos sermones belli ad regem 20si eum videris indignari et dixerit quare accessistis ad murum ut proeliaremini an ignorabatis quod multa desuper ex muro tela mittantur 21quis percussit Abimelech filium Hieroboseth nonne mulier misit super eum fragmen molae de muro et interfecit eum in Thebes quare iuxta murum accessistis dices etiam servus tuus Urias Hettheus occubuit 22abiit ergo nuntius et venit et narravit David omnia quae ei praeceperat Ioab 23et dixit nuntius ad David praevaluerunt adversum nos viri et egressi sunt ad nos in agrum nos autem facto impetu persecuti eos sumus usque ad portam civitatis 24et direxerunt iacula sagittarii ad servos tuos ex muro desuper mortuique sunt de servis regis quin etiam servus tuus Urias Hettheus mortuus est 25et dixit David ad nuntium haec dices Ioab non te frangat ista res varius enim eventus est proelii et nunc hunc nunc illum consumit gladius conforta bellatores tuos adversum urbem ut destruas eam et exhortare eos 26audivit autem uxor Uriae quod mortuus esset Urias vir suus et planxit eum 27transactoque luctu misit David et introduxit eam domum suam et facta est ei uxor peperitque ei filium et displicuit verbum hoc quod fecerat David coram Domino

Chapter 12

1misit ergo Dominus Nathan ad David qui cum venisset ad eum dixit ei duo viri erant in civitate una unus dives et alter pauper 2dives habebat oves et boves plurimos valde 3pauper autem nihil habebat omnino praeter ovem unam parvulam quam emerat et nutrierat et quae creverat apud eum cum filiis eius simul de pane illius comedens et de calice eius bibens et in sinu illius dormiens eratque illi sicut filia 4cum autem peregrinus quidam venisset ad divitem parcens ille sumere de ovibus et de bubus suis ut exhiberet convivium peregrino illi qui venerat ad se tulit ovem viri pauperis et praeparavit cibos homini qui venerat ad se 5iratus autem indignatione David adversus hominem illum nimis dixit ad Nathan vivit Dominus quoniam filius mortis est vir qui fecit hoc 6ovem reddet in quadruplum eo quod fecerit verbum istud et non pepercerit 7dixit autem Nathan ad David tu es ille vir haec dicit Dominus Deus Israhel ego unxi te in regem super Israhel et ego erui te de manu Saul 8et dedi tibi domum domini tui et uxores domini tui in sinu tuo dedique tibi domum Israhel et Iuda et si parva sunt ista adiciam tibi multo maiora 9quare ergo contempsisti verbum Domini ut faceres malum in conspectu meo Uriam Hettheum percussisti gladio et uxorem illius accepisti uxorem et interfecisti eum gladio filiorum Ammon 10quam ob rem non recedet gladius de domo tua usque in sempiternum eo quod despexeris me et tuleris uxorem Uriae Hetthei ut esset uxor tua 11itaque haec dicit Dominus ecce ego suscitabo super te malum de domo tua et tollam uxores tuas in oculis tuis et dabo proximo tuo et dormiet cum uxoribus tuis in oculis solis huius 12tu enim fecisti abscondite ego vero faciam verbum istud in conspectu omnis Israhel et in conspectu solis 13et dixit David ad Nathan peccavi Domino dixitque Nathan ad David Dominus quoque transtulit peccatum tuum non morieris 14verumtamen quoniam blasphemare fecisti inimicos Domini propter verbum hoc filius qui natus est tibi morte morietur 15et reversus est Nathan domum suam percussitque Dominus parvulum quem pepererat uxor Uriae David et desperatus est 16deprecatusque est David Dominum pro parvulo et ieiunavit David ieiunio et ingressus seorsum iacuit super terram 17venerunt autem seniores domus eius cogentes eum ut surgeret de terra qui noluit neque comedit cum eis cibum 18accidit autem die septima ut moreretur infans timueruntque servi David nuntiare ei quod mortuus esset parvulus dixerunt enim ecce cum parvulus adhuc viveret loquebamur ad eum et non audiebat vocem nostram quanto magis si dixerimus mortuus est puer se adfliget 19cum ergo vidisset David servos suos musitantes intellexit quod mortuus esset infantulus dixitque ad servos suos num mortuus est puer qui responderunt ei mortuus est 20surrexit igitur David de terra et lotus unctusque est cumque mutasset vestem ingressus est domum Domini et adoravit et venit in domum suam petivitque ut ponerent ei panem et comedit 21dixerunt autem ei servi sui quis est sermo quem fecisti propter infantem cum adhuc viveret ieiunasti et flebas mortuo autem puero surrexisti et comedisti panem 22qui ait propter infantem dum adhuc viveret ieiunavi et flevi dicebam enim quis scit si forte donet eum mihi Dominus et vivet infans 23nunc autem quia mortuus est quare ieiuno numquid potero revocare eum amplius ego vadam magis ad eum ille vero non revertetur ad me 24et consolatus est David Bethsabee uxorem suam ingressusque ad eam dormivit cum ea quae genuit filium et vocavit nomen eius Salomon et Dominus dilexit eum 25misitque in manu Nathan prophetae et vocavit nomen eius Amabilis Domino eo quod diligeret eum Dominus 26igitur pugnabat Ioab contra Rabbath filiorum Ammon et expugnabat urbem regiam 27misitque Ioab nuntios ad David dicens dimicavi adversum Rabbath et capienda est urbs Aquarum 28nunc igitur congrega reliquam partem populi et obside civitatem et cape eam ne cum a me vastata fuerit urbs nomini meo adscribatur victoria 29congregavit itaque David omnem populum et profectus est adversum Rabbath cumque dimicasset cepit eam 30et tulit diadema regis eorum de capite eius pondo auri talentum habens gemmas pretiosissimas et inpositum est super caput David sed et praedam civitatis asportavit multam valde 31populum quoque eius adducens serravit et circumegit super eos ferrata carpenta divisitque cultris et transduxit in typo laterum sic fecit universis civitatibus filiorum Ammon et reversus est David et omnis exercitus Hierusalem

Chapter 13

1factum est autem post haec ut Absalom filii David sororem speciosissimam vocabulo Thamar adamaret Amnon filius David 2et deperiret eam valde ita ut aegrotaret propter amorem eius quia cum esset virgo difficile ei videbatur ut quippiam inhoneste ageret cum ea 3erat autem Amnonis amicus nomine Ionadab filius Semaa fratris David vir prudens valde 4qui dixit ad eum quare sic adtenuaris macie fili regis per singulos dies cur non indicas mihi dixitque ei Amnon Thamar sororem Absalom fratris mei amo 5cui respondit Ionadab cuba super lectulum tuum et languorem simula cumque venerit pater tuus ut visitet te dic ei veniat oro Thamar soror mea ut det mihi cibum et faciat pulmentum ut comedam de manu eius 6accubuit itaque Amnon et quasi aegrotare coepit cumque venisset rex ad visitandum eum ait Amnon ad regem veniat obsecro Thamar soror mea ut faciat in oculis meis duas sorbitiunculas et cibum capiam de manu eius 7misit ergo David ad Thamar domum dicens veni in domum Amnon fratris tui et fac ei pulmentum 8venitque Thamar in domum Amnon fratris sui ille autem iacebat quae tollens farinam commiscuit et liquefaciens in oculis eius coxit sorbitiunculas 9tollensque quod coxerat effudit et posuit coram eo et noluit comedere dixitque Amnon eicite universos a me cumque eiecissent omnes 10dixit Amnon ad Thamar infer cibum in conclave ut vescar de manu tua tulit ergo Thamar sorbitiunculas quas fecerat et intulit ad Amnon fratrem suum in conclave 11cumque obtulisset ei cibum adprehendit eam et ait veni cuba mecum soror mea 12quae respondit ei noli frater mi noli opprimere me neque enim hoc fas est in Israhel noli facere stultitiam hanc 13et ego enim ferre non potero obprobrium meum et tu eris quasi unus de insipientibus in Israhel quin potius loquere ad regem et non negabit me tibi 14noluit autem adquiescere precibus eius sed praevalens viribus oppressit eam et cubavit cum illa 15et exosam eam habuit Amnon magno odio nimis ita ut maius esset odium quo oderat eam amore quo ante dilexerat dixitque ei Amnon surge vade 16quae respondit ei maius est hoc malum quod nunc agis adversum me quam quod ante fecisti expellens me et noluit audire eam 17sed vocato puero qui ministrabat ei dixit eice hanc a me foras et claude ostium post eam 18quae induta erat talari tunica huiuscemodi enim filiae regis virgines vestibus utebantur eiecit itaque eam minister illius foras clausitque fores post eam 19quae aspergens cinerem capiti suo scissa talari tunica inpositisque manibus super caput suum ibat ingrediens et clamans 20dixit autem ei Absalom frater suus num Amnon frater tuus concubuit tecum sed nunc soror tace frater tuus est neque adfligas cor tuum pro re hac mansit itaque Thamar contabescens in domo Absalom fratris sui 21cum autem audisset rex David verba haec contristatus est valde 22porro non est locutus Absalom ad Amnon nec malum nec bonum oderat enim Absalom Amnon eo quod violasset Thamar sororem suam 23factum est autem post tempus biennii ut tonderentur oves Absalom in Baalasor quae est iuxta Ephraim et vocavit Absalom omnes filios regis 24venitque ad regem et ait ad eum ecce tondentur oves servi tui veniat oro rex cum servis suis ad servum suum 25dixitque rex ad Absalom noli fili mi noli rogare ut veniamus omnes et gravemus te cum autem cogeret eum et noluisset ire benedixit ei 26et ait Absalom si non vis venire veniat obsecro nobiscum saltem Amnon frater meus dixitque ad eum rex non est necesse ut vadat tecum 27coegit itaque eum Absalom et dimisit cum eo Amnon et universos filios regis 28praeceperat autem Absalom pueris suis dicens observate cum temulentus fuerit Amnon vino et dixero vobis percutite eum et interficite nolite timere ego enim sum qui praecepi vobis roboramini et estote viri fortes 29fecerunt ergo pueri Absalom adversum Amnon sicut praeceperat eis Absalom surgentesque omnes filii regis ascenderunt singuli mulas suas et fugerunt 30cumque adhuc pergerent in itinere fama praevenit ad David dicens percussit Absalom omnes filios regis et non remansit ex eis saltem unus 31surrexit itaque rex et scidit vestimenta sua et cecidit super terram et omnes servi ipsius qui adsistebant ei sciderunt vestimenta sua 32respondens autem Ionadab filius Samaa fratris David dixit ne aestimet dominus meus quod omnes pueri filii regis occisi sint Amnon solus mortuus est quoniam in ore Absalom erat positus ex die qua oppressit Thamar sororem eius 33nunc ergo ne ponat dominus meus rex super cor suum verbum istud dicens omnes filii regis occisi sunt quoniam Amnon solus mortuus est 34fugit autem Absalom et levavit puer speculator oculos suos et aspexit et ecce populus multus veniebat per iter devium ex latere montis 35dixit autem Ionadab ad regem ecce filii regis adsunt iuxta verbum servi tui sic factum est 36cumque cessasset loqui apparuerunt et filii regis et intrantes levaverunt vocem suam et fleverunt sed et rex et omnes servi eius fleverunt ploratu magno nimis 37porro Absalom fugiens abiit ad Tholomai filium Amiur regem Gessur luxit ergo David filium suum cunctis diebus 38Absalom autem cum fugisset et venisset in Gessur fuit ibi tribus annis 39cessavitque David rex persequi Absalom eo quod consolatus esset super Amnon interitu

Chapter 14

1intellegens autem Ioab filius Sarviae quod cor regis versum esset ad Absalom 2misit Thecuam et tulit inde mulierem sapientem dixitque ad eam lugere te simula et induere veste lugubri et ne unguaris oleo ut sis quasi mulier plurimo iam tempore lugens mortuum 3et ingredieris ad regem et loqueris ad eum sermones huiuscemodi posuit autem Ioab verba in ore eius 4itaque cum ingressa fuisset mulier thecuites ad regem cecidit coram eo super terram et adoravit et dixit serva me rex 5et ait ad eam rex quid causae habes quae respondit heu mulier vidua ego sum mortuus est enim vir meus 6et ancillae tuae erant duo filii qui rixati sunt adversum se in agro nullusque erat qui eos prohibere posset et percussit alter alterum et interfecit eum 7et ecce consurgens universa cognatio adversum ancillam tuam dicit trade eum qui percussit fratrem suum ut occidamus eum pro anima fratris sui quem interfecit et deleamus heredem et quaerunt extinguere scintillam meam quae relicta est ut non supersit viro meo nomen et reliquiae super terram 8et ait rex ad mulierem vade in domum tuam et ego iubebo pro te 9dixitque mulier thecuites ad regem in me domine mi rex iniquitas et in domum patris mei rex autem et thronus eius sit innocens 10et ait rex qui contradixerit tibi adduc eum ad me et ultra non addet ut tangat te 11quae ait recordetur rex Domini Dei sui ut non multiplicentur proximi sanguinis ad ulciscendum et nequaquam interficient filium meum qui ait vivit Dominus quia non cadet de capillis filii tui super terram 12dixit ergo mulier loquatur ancilla tua ad dominum meum regem verbum et ait loquere 13dixitque mulier quare cogitasti istiusmodi rem contra populum Dei et locutus est rex verbum istud ut peccet et non reducat eiectum suum 14omnes morimur et quasi aquae delabimur in terram quae non revertuntur nec vult perire Deus animam sed retractat cogitans ne penitus pereat qui abiectus est 15nunc igitur veni ut loquar ad regem dominum meum verbum hoc praesente populo et dixit ancilla tua loquar ad regem si quo modo faciat rex verbum ancillae suae 16et audivit rex ut liberaret ancillam suam de manu omnium qui volebant delere me et filium meum simul de hereditate Dei 17dicat ergo ancilla tua ut fiat verbum domini mei regis quasi sacrificium sicut enim angelus Dei sic est dominus meus rex ut nec benedictione nec maledictione moveatur unde et Dominus Deus tuus est tecum 18et respondens rex dixit ad mulierem ne abscondas a me verbum quod te interrogo dixitque mulier loquere domine mi rex 19et ait rex numquid manus Ioab tecum est in omnibus istis respondit mulier et ait per salutem animae tuae domine mi rex nec ad dextram nec ad sinistram est ex omnibus his quae locutus est dominus meus rex servus enim tuus Ioab ipse praecepit mihi et ipse posuit in os ancillae tuae omnia verba haec 20ut verterem figuram sermonis huius servus tuus Ioab praecepit istud tu autem domine mi sapiens es sicut habet sapientiam angelus Dei ut intellegas omnia super terram 21et ait rex ad Ioab ecce placatus feci verbum tuum vade igitur et revoca puerum Absalom 22cadensque Ioab super faciem suam in terram adoravit et benedixit regi et dixit Ioab hodie intellexit servus tuus quia inveni gratiam in oculis tuis domine mi rex fecisti enim sermonem servi tui 23surrexit ergo Ioab et abiit in Gessur et adduxit Absalom in Hierusalem 24dixit autem rex revertatur in domum suam et faciem meam non videat reversus est itaque Absalom in domum suam et faciem regis non vidit 25porro sicut Absalom vir non erat pulcher in omni Israhel et decorus nimis a vestigio pedis usque ad verticem non erat in eo ulla macula 26et quando tondebatur capillum semel autem in anno tondebatur quia gravabat eum caesaries ponderabat capillos capitis sui ducentis siclis pondere publico 27nati sunt autem Absalom filii tres et filia una nomine Thamar eleganti forma 28mansitque Absalom Hierusalem duobus annis et faciem regis non vidit 29misit itaque ad Ioab ut mitteret eum ad regem qui noluit venire ad eum cumque secundo misisset et ille noluisset venire 30dixit servis suis scitis agrum Ioab iuxta agrum meum habentem messem hordei ite igitur et succendite eum igni succenderunt ergo servi Absalom segetem igni 31surrexitque Ioab et venit ad Absalom in domum eius et dixit quare succenderunt servi tui segetem meam igni 32et respondit Absalom ad Ioab misi ad te obsecrans ut venires ad me et mitterem te ad regem ut diceres ei quare veni de Gessur melius mihi erat ibi esse obsecro ergo ut videam faciem regis quod si memor est iniquitatis meae interficiat me 33ingressus Ioab ad regem nuntiavit ei vocatusque Absalom intravit ad regem et adoravit super faciem terrae coram eo osculatusque est rex Absalom

Chapter 15

1igitur post haec fecit sibi Absalom currum et equites et quinquaginta viros qui praecederent eum 2et mane consurgens Absalom stabat iuxta introitum portae et omnem virum qui habebat negotium ut veniret ad regis iudicium vocabat Absalom ad se et dicebat de qua civitate es tu qui respondens aiebat ex una tribu Israhel ego sum servus tuus 3respondebatque ei Absalom videntur mihi sermones tui boni et iusti sed non est qui te audiat constitutus a rege dicebatque Absalom 4quis me constituat iudicem super terram ut ad me veniant omnes qui habent negotium et iuste iudicem 5sed et cum accederet ad eum homo ut salutaret illum extendebat manum suam et adprehendens osculabatur eum 6faciebatque hoc omni Israhel qui veniebat ad iudicium ut audiretur a rege et sollicitabat corda virorum Israhel 7post quattuor autem annos dixit Absalom ad regem vadam et reddam vota mea quae vovi Domino in Hebron 8vovens enim vovit servus tuus cum esset in Gessur Syriae dicens si reduxerit me Dominus in Hierusalem sacrificabo Domino 9dixitque ei rex vade in pace et surrexit et abiit in Hebron 10misit autem Absalom exploratores in universas tribus Israhel dicens statim ut audieritis clangorem bucinae dicite regnavit Absalom in Hebron 11porro cum Absalom ierunt ducenti viri de Hierusalem vocati euntes simplici corde et causam penitus ignorantes 12accersivit quoque Absalom Ahitofel Gilonitem consiliarium David de civitate sua Gilo cum immolaret victimas et facta est coniuratio valida populusque concurrens augebatur cum Absalom 13venit igitur nuntius ad David dicens toto corde universus Israhel sequitur Absalom 14et ait David servis suis qui erant cum eo in Hierusalem surgite fugiamus neque enim erit nobis effugium a facie Absalom festinate egredi ne forte veniens occupet nos et inpellat super nos ruinam et percutiat civitatem in ore gladii 15dixeruntque servi regis ad eum omnia quaecumque praeceperit dominus noster rex libenter exsequimur servi tui 16egressus est ergo rex et universa domus eius pedibus suis et dereliquit rex decem mulieres concubinas ad custodiendam domum 17egressusque rex et omnis Israhel pedibus suis stetit procul a domo 18et universi servi eius ambulabant iuxta eum et legiones Cherethi et Felethi et omnes Getthei sescenti viri qui secuti eum fuerant de Geth praecedebant regem 19dixit autem rex ad Ethai Gettheum cur venis nobiscum revertere et habita cum rege quia peregrinus es et egressus de loco tuo 20heri venisti et hodie inpelleris nobiscum egredi ego autem vadam quo iturus sum revertere et reduc tecum fratres tuos ostendisti gratiam et fidem 21et respondit Ethai regi dicens vivit Dominus et vivit dominus meus rex quoniam in quocumque loco fueris domine mi rex sive in morte sive in vita ibi erit servus tuus 22et ait David Ethai veni et transi et transivit Ethai Gettheus et omnes viri qui cum eo erant et reliqua multitudo 23omnesque flebant voce magna et universus populus transiebat rex quoque transgrediebatur torrentem Cedron et cunctus populus incedebat contra viam quae respicit ad desertum 24venit autem et Sadoc et universi Levitae cum eo portantes arcam foederis Dei et deposuerunt arcam Dei et ascendit Abiathar donec expletus est omnis populus qui egressus fuerat de civitate 25et dixit rex ad Sadoc reporta arcam Dei in urbem si invenero gratiam in oculis Domini reducet me et ostendet mihi eam et tabernaculum suum 26si autem dixerit non places praesto sum faciat quod bonum est coram se 27et dixit rex ad Sadoc sacerdotem o videns revertere in civitatem in pace et Achimaas filius tuus et Ionathan filius Abiathar duo filii vestri sint vobiscum 28ecce ego abscondar in campestribus deserti donec veniat sermo a vobis indicans mihi 29reportaverunt igitur Sadoc et Abiathar arcam Dei Hierusalem et manserunt ibi 30porro David ascendebat clivum Olivarum scandens et flens operto capite et nudis pedibus incedens sed et omnis populus qui erat cum eo operto capite ascendebat plorans 31nuntiatum est autem David quod et Ahitofel esset in coniuratione cum Absalom dixitque David infatua quaeso consilium Ahitofel Domine 32cumque ascenderet David summitatem montis in quo adoraturus erat Dominum ecce occurrit ei Husai Arachites scissa veste et terra pleno capite 33et dixit ei David si veneris mecum eris mihi oneri 34si autem in civitatem revertaris et dixeris Absalom servus tuus sum rex sicut fui servus patris tui sic ero servus tuus dissipabis consilium Ahitofel 35habes autem tecum Sadoc et Abiathar sacerdotes et omne verbum quodcumque audieris de domo regis indicabis Sadoc et Abiathar sacerdotibus 36sunt autem cum eis duo filii eorum Achimaas Sadoc et Ionathan Abiathar et mittetis per eos ad me omne verbum quod audieritis 37veniente ergo Husai amico David in civitatem Absalom quoque ingressus est Hierusalem

Chapter 16

1cumque David transisset paululum montis verticem apparuit Siba puer Mifiboseth in occursum eius cum duobus asinis qui onerati erant ducentis panibus et centum alligaturis uvae passae et centum massis palatarum et utribus vini 2et dixit rex Sibae quid sibi volunt haec responditque Siba asini domestici regis ut sedeant et panes et palatae ad vescendum pueris tuis vinum autem ut bibat si quis defecerit in deserto 3et ait rex ubi est filius domini tui responditque Siba regi remansit in Hierusalem dicens hodie restituet mihi domus Israhel regnum patris mei 4et ait rex Sibae tua sint omnia quae fuerunt Mifiboseth dixitque Siba adoro inveniam gratiam coram te domine mi rex 5venit ergo rex David usque Baurim et ecce egrediebatur inde vir de cognatione domus Saul nomine Semei filius Gera procedebat egrediens et maledicebat 6mittebatque lapides contra David et contra universos servos regis David omnis autem populus et universi bellatores a dextro et sinistro latere regis incedebant 7ita autem loquebatur Semei cum malediceret regi egredere egredere vir sanguinum et vir Belial 8reddidit tibi Dominus universum sanguinem domus Saul quoniam invasisti regnum pro eo et dedit Dominus regnum in manu Absalom filii tui et ecce premunt te mala tua quoniam vir sanguinum es 9dixit autem Abisai filius Sarviae regi quare maledicit canis hic moriturus domino meo regi vadam et amputabo caput eius 10et ait rex quid mihi et vobis filii Sarviae dimittite eum maledicat Dominus enim praecepit ei ut malediceret David et quis est qui audeat dicere quare sic fecerit 11et ait rex Abisai et universis servis suis ecce filius meus qui egressus est de utero meo quaerit animam meam quanto magis nunc filius Iemini dimittite eum ut maledicat iuxta praeceptum Domini 12si forte respiciat Dominus adflictionem meam et reddat mihi bonum pro maledictione hac hodierna 13ambulabat itaque David et socii eius per viam cum eo Semei autem per iugum montis ex latere contra illum gradiebatur maledicens et mittens lapides adversum eum terramque spargens 14venit itaque rex et universus populus cum eo lassus et refocilati sunt ibi 15Absalom autem et omnis populus Israhel ingressi sunt Hierusalem sed et Ahitofel cum eo 16cum autem venisset Husai Arachites amicus David ad Absalom locutus est ad eum salve rex salve rex 17ad quem Absalom haec est inquit gratia tua ad amicum tuum quare non isti cum amico tuo 18responditque Husai ad Absalom nequaquam quia illius ero quem elegit Dominus et omnis hic populus et universus Israhel et cum eo manebo 19sed ut et hoc inferam cui ego serviturus sum nonne filio regis sicut parui patri tuo sic parebo et tibi 20dixit autem Absalom ad Ahitofel inite consilium quid agere debeamus 21et ait Ahitofel ad Absalom ingredere ad concubinas patris tui quas dimisit ad custodiendam domum ut cum audierit omnis Israhel quod foedaveris patrem tuum roborentur manus eorum tecum 22tetenderunt igitur Absalom tabernaculum in solario ingressusque est ad concubinas patris sui coram universo Israhel 23consilium autem Ahitofel quod dabat in diebus illis quasi si quis consuleret Deum sic erat omne consilium Ahitofel et cum esset cum David et cum esset cum Absalom

Chapter 17

1dixit igitur Ahitofel ad Absalom eligam mihi duodecim milia virorum et consurgens persequar David hac nocte 2et inruens super eum quippe qui lassus est et solutis manibus percutiam eum cumque fugerit omnis populus qui cum eo est percutiam regem desolatum 3et reducam universum populum quomodo omnis reverti solet unum enim virum tu quaeris et omnis populus erit in pace 4placuitque sermo eius Absalom et cunctis maioribus natu Israhel 5ait autem Absalom vocate et Husai Arachiten et audiamus quid etiam ipse dicat 6cumque venisset Husai ad Absalom ait Absalom ad eum huiuscemodi sermonem locutus est Ahitofel facere debemus an non quod das consilium 7et dixit Husai ad Absalom non bonum consilium quod dedit Ahitofel hac vice 8et rursum intulit Husai tu nosti patrem tuum et viros qui cum eo sunt esse fortissimos et amaro animo veluti si ursa raptis catulis in saltu saeviat sed et pater tuus vir bellator est nec morabitur cum populo 9forsitan nunc latitat in foveis aut in uno quo voluerit loco et cum ceciderit unus quilibet in principio audiet quicumque audierit et dicet facta est plaga in populo qui sequebatur Absalom 10et fortissimus quoque cuius cor est quasi leonis pavore solvetur scit enim omnis populus Israhel fortem esse patrem tuum et robustos omnes qui cum eo sunt 11sed hoc mihi videtur rectum esse consilium congregetur ad te universus Israhel a Dan usque Bersabee quasi harena maris innumerabilis et tu eris in medio eorum 12et inruemus super eum in quocumque loco fuerit inventus et operiemus eum sicut cadere solet ros super terram et non relinquemus de viris qui cum eo sunt ne unum quidem 13quod si urbem aliquam fuerit ingressus circumdabit omnis Israhel civitati illi funes et trahemus eam in torrentem ut non repperiatur nec calculus quidem ex ea 14dixitque Absalom et omnis vir Israhel melius consilium Husai Arachitae consilio Ahitofel Domini autem nutu dissipatum est consilium Ahitofel utile ut induceret Dominus super Absalom malum 15et ait Husai Sadoc et Abiathar sacerdotibus hoc et hoc modo consilium dedit Ahitofel Absalom et senibus Israhel et ego tale et tale dedi consilium 16nunc ergo mittite cito et nuntiate David dicentes ne moremini nocte hac in campestribus deserti sed absque dilatione transgredere ne forte absorbeatur rex et omnis populus qui cum eo est 17Ionathan autem et Achimaas stabant iuxta fontem Rogel abiit ancilla et nuntiavit eis et illi profecti sunt ut referrent ad regem David nuntium non enim poterant videri aut introire civitatem 18vidit autem eos quidam puer et indicavit Absalom illi vero concito gradu ingressi sunt domum cuiusdam viri in Baurim qui habebat puteum in vestibulo suo et descenderunt in eum 19tulit autem mulier et expandit velamen super os putei quasi siccans ptisanas et sic res latuit 20cumque venissent servi Absalom ad mulierem in domum dixerunt ubi est Achimaas et Ionathan et respondit eis mulier transierunt gustata paululum aqua at hii qui quaerebant cum non repperissent reversi sunt Hierusalem 21cumque abissent ascenderunt illi de puteo et pergentes nuntiaverunt regi David atque dixerunt surgite transite cito fluvium quoniam huiuscemodi dedit consilium contra vos Ahitofel 22surrexit ergo David et omnis populus qui erat cum eo et transierunt Iordanem donec dilucesceret et ne unus quidem residuus fuit qui non transisset fluvium 23porro Ahitofel videns quod non fuisset factum consilium suum stravit asinum suum et surrexit et abiit in domum suam et in civitatem suam et disposita domo sua suspendio interiit et sepultus est in sepulchro patris sui 24David autem venit in Castra et Absalom transivit Iordanem ipse et omnis vir Israhel cum eo 25Amasam vero constituit Absalom pro Ioab super exercitum Amasa autem erat filius viri qui vocabatur Iethra de Hiesreli qui ingressus est ad Abigail filiam Naas sororem Sarviae quae fuit mater Ioab 26et castrametatus est Israhel cum Absalom in terra Galaad 27cumque venisset David in Castra Sobi filius Naas de Rabbath filiorum Ammon et Machir filius Ammihel de Lodabar et Berzellai Galaadites de Rogelim 28obtulerunt ei stratoria et tappetia et vasa fictilia frumentum et hordeum et farinam pulentam et fabam et lentem frixum cicer 29et mel et butyrum oves et pingues vitulos dederuntque David et populo qui cum eo erat ad vescendum suspicati enim sunt populum fame et siti fatigari in deserto

Chapter 18

1igitur considerato David populo suo constituit super eum tribunos et centuriones 2et dedit populi tertiam partem sub manu Ioab et tertiam in manu Abisai filii Sarviae fratris Ioab et tertiam sub manu Ethai qui erat de Geth dixitque rex ad populum egrediar et ego vobiscum 3et respondit populus non exibis sive enim fugerimus non magnopere ad eos de nobis pertinebit sive media pars ceciderit e nobis non satis curabunt quia tu unus pro decem milibus conputaris melius est igitur ut sis nobis in urbe praesidio 4ad quos rex ait quod vobis rectum videtur hoc faciam stetit ergo rex iuxta portam egrediebaturque populus per turmas suas centeni et milleni 5et praecepit rex Ioab et Abisai et Ethai dicens servate mihi puerum Absalom et omnis populus audiebat praecipientem regem cunctis principibus pro Absalom 6itaque egressus est populus in campum contra Israhel et factum est proelium in saltu Ephraim 7et caesus est ibi populus Israhel ab exercitu David factaque est ibi plaga magna in die illa viginti milium 8fuit autem ibi proelium dispersum super faciem omnis terrae et multo plures erant quos saltus consumpserat de populo quam hii quos voraverat gladius in die illa 9accidit autem ut occurreret Absalom servis David sedens mulo cumque ingressus fuisset mulus subter condensam quercum et magnam adhesit caput eius quercui et illo suspenso inter caelum et terram mulus cui sederat pertransivit 10vidit autem hoc quispiam et nuntiavit Ioab dicens vidi Absalom pendere de quercu 11et ait Ioab viro qui nuntiaverat ei si vidisti quare non confodisti eum cum terra et ego dedissem tibi decem argenti siclos et unum balteum 12qui dixit ad Ioab si adpenderes in manibus meis mille argenteos nequaquam mitterem manum meam in filium regis audientibus enim nobis praecepit rex tibi et Abisai et Ethai dicens custodite mihi puerum Absalom 13sed et si fecissem contra animam meam audacter nequaquam hoc regem latere potuisset et tu stares ex adverso 14et ait Ioab non sicut tu vis sed adgrediar eum coram te tulit ergo tres lanceas in manu sua et infixit eas in corde Absalom cumque adhuc palpitaret herens in quercu 15cucurrerunt decem iuvenes armigeri Ioab et percutientes interfecerunt eum 16cecinit autem Ioab bucina et retinuit populum ne persequeretur fugientem Israhel volens parcere multitudini 17et tulerunt Absalom et proiecerunt eum in saltu in foveam grandem et conportaverunt super eum acervum lapidum magnum nimis omnis autem Israhel fugit in tabernacula sua 18porro Absalom erexerat sibi cum adhuc viveret titulum qui est in valle Regis dixerat enim non habeo filium et hoc erit monumentum nominis mei vocavitque titulum nomine suo et appellatur manus Absalom usque ad hanc diem 19Achimaas autem filius Sadoc ait curram et nuntiabo regi quia iudicium fecerit ei Dominus de manu inimicorum eius 20ad quem Ioab dixit non eris nuntius in hac die sed nuntiabis in alia hodie nolo te nuntiare filius enim regis est mortuus 21et ait Ioab Chusi vade et nuntia regi quae vidisti adoravit Chusi Ioab et cucurrit 22rursum autem Achimaas filius Sadoc dixit ad Ioab quid inpedit si etiam ego curram post Chusi dixitque Ioab quid vis currere fili mi non eris boni nuntii baiulus 23qui respondit quid enim si cucurrero et ait ei curre currens ergo Achimaas per viam conpendii transivit Chusi 24David autem sedebat inter duas portas speculator vero qui erat in fastigio portae super murum elevans oculos vidit hominem currentem solum 25et exclamans indicavit regi dixitque rex si solus est bonus est nuntius in ore eius properante autem illo et accedente propius 26vidit speculator hominem alterum currentem et vociferans in culmine ait apparet mihi homo currens solus dixitque rex et iste bonus est nuntius 27speculator autem contemplor ait cursum prioris quasi cursum Achimaas filii Sadoc et ait rex vir bonus est et nuntium portans bonum venit 28clamans autem Achimaas dixit ad regem salve et adorans regem coram eo pronus in terram ait benedictus Dominus Deus tuus qui conclusit homines qui levaverunt manus suas contra dominum meum regem 29et ait rex estne pax puero Absalom dixitque Achimaas vidi tumultum magnum cum mitteret Ioab servus tuus o rex me servum tuum nescio aliud 30ad quem rex transi ait et sta hic cumque ille transisset et staret 31apparuit Chusi et veniens ait bonum adporto nuntium domine mi rex iudicavit enim pro te Dominus hodie de manu omnium qui surrexerunt contra te 32dixit autem rex ad Chusi estne pax puero Absalom cui respondens Chusi fiant inquit sicut puer inimici domini mei regis et universi qui consurgunt adversum eum in malum 33contristatus itaque rex ascendit cenaculum portae et flevit et sic loquebatur vadens fili mi Absalom fili mi Absalom quis mihi tribuat ut ego moriar pro te Absalom fili mi fili mi

Chapter 19

1nuntiatum est autem Ioab quod rex fleret et lugeret filium suum 2et versa est victoria in die illa in luctum omni populo audivit enim populus in die illa dici dolet rex super filio suo 3et declinabat populus in die illa ingredi civitatem quomodo declinare solet populus versus et fugiens de proelio 4porro rex operuit caput suum et clamabat voce magna fili mi Absalom Absalom fili mi fili mi 5ingressus ergo Ioab ad regem in domo dixit confudisti hodie vultus omnium servorum tuorum qui salvam fecerunt animam tuam et animam filiorum tuorum et filiarum tuarum et animam uxorum tuarum et animam concubinarum tuarum 6diligis odientes te et odio habes diligentes te et ostendisti hodie quia non curas de ducibus tuis et de servis tuis et vere cognovi modo quia si Absalom viveret et nos omnes occubuissemus tunc placeret tibi 7nunc igitur surge et procede et adloquens satisfac servis tuis iuro enim tibi per Dominum quod si non exieris ne unus quidem remansurus sit tecum nocte hac et peius erit hoc tibi quam omnia mala quae venerunt super te ab adulescentia tua usque in praesens 8surrexit ergo rex et sedit in porta et omni populo nuntiatum est quod rex sederet in porta venitque universa multitudo coram rege Israhel autem fugit in tabernacula sua 9omnis quoque populus certabat in cunctis tribubus Israhel dicens rex liberavit nos de manu inimicorum nostrorum ipse salvavit nos de manu Philisthinorum et nunc fugit de terra propter Absalom 10Absalom autem quem unximus super nos mortuus est in bello usquequo siletis et non reducitis regem 11rex vero David misit ad Sadoc et ad Abiathar sacerdotes dicens loquimini ad maiores natu Iuda dicentes cur venitis novissimi ad reducendum regem in domum suam sermo autem omnis Israhel pervenerat ad regem in domo eius 12fratres mei vos os meum et caro mea vos quare novissimi reducitis regem 13et Amasae dicite nonne os meum es et caro mea haec faciat mihi Deus et haec addat si non magister militiae fueris coram me omni tempore pro Ioab 14et inclinavit cor omnium virorum Iuda quasi viri unius miseruntque ad regem dicentes revertere tu et omnes servi tui 15et reversus est rex et venit usque ad Iordanem et Iuda venit in Galgala ut occurreret regi et transduceret eum Iordanem 16festinavit autem Semei filius Gera filii Iemini de Baurim et descendit cum viris Iuda in occursum regis David 17cum mille viris de Beniamin et Siba puer de domo Saul et quindecim filii eius ac viginti servi erant cum eo et inrumpentes Iordanem ante regem 18transierunt vada ut transducerent domum regis et facerent iuxta iussionem eius Semei autem filius Gera prostratus coram rege cum iam transisset Iordanem 19dixit ad eum ne reputes mihi domine mi iniquitatem neque memineris iniuriam servi tui in die qua egressus es domine mi rex de Hierusalem neque ponas rex in corde tuo 20agnosco enim servus tuus peccatum meum et idcirco hodie primus veni de omni domo Ioseph descendique in occursum domini mei regis 21respondens vero Abisai filius Sarviae dixit numquid pro his verbis non occidetur Semei quia maledixit christo Domini 22et ait David quid mihi et vobis filii Sarviae cur efficimini mihi hodie in Satan ergone hodie interficietur vir in Israhel an ignoro hodie me factum regem super Israhel 23et ait rex Semei non morieris iuravitque ei 24Mifiboseth quoque filius Saul descendit in occursum regis inlotis pedibus et intonsa barba vestesque suas non laverat a die qua egressus fuerat rex usque ad diem reversionis eius in pace 25cumque Hierusalem occurrisset regi dixit ei rex quare non venisti mecum Mifiboseth 26qui respondens ait domine mi rex servus meus contempsit me dixi ei ego famulus tuus ut sterneret mihi asinum et ascendens abirem cum rege claudus enim sum servus tuus 27insuper et accusavit me servum tuum ad te dominum meum regem tu autem domine mi rex sicut angelus Dei fac quod placitum est tibi 28neque enim fuit domus patris mei nisi morti obnoxia domino meo regi tu autem posuisti me servum tuum inter convivas mensae tuae quid igitur habeo iustae querellae aut quid possum ultra vociferari ad regem 29ait ergo ei rex quid ultra loqueris fixum est quod locutus sum tu et Siba dividite possessiones 30responditque Mifiboseth regi etiam cuncta accipiat postquam reversus est dominus meus rex pacifice in domum suam 31Berzellai quoque Galaadites descendens de Rogelim transduxit regem Iordanem paratus etiam ultra fluvium prosequi eum 32erat autem Berzellai Galaadites senex valde id est octogenarius et ipse praebuit alimenta regi cum moraretur in Castris fuit quippe vir dives nimis 33dixit itaque rex ad Berzellai veni mecum ut requiescas secure mecum in Hierusalem 34et ait Berzellai ad regem quot sunt dies annorum vitae meae ut ascendam cum rege Hierusalem 35octogenarius sum hodie numquid vigent sensus mei ad discernendum suave aut amarum aut delectare potest servum tuum cibus et potus vel audire ultra possum vocem cantorum atque cantricum quare servus tuus fit oneri domino meo regi 36paululum procedam famulus tuus ab Iordane tecum nec indigeo hac vicissitudine 37sed obsecro ut revertar servus tuus et moriar in civitate mea iuxta sepulchrum patris mei et matris meae est autem servus tuus Chamaam ipse vadat tecum domine mi rex et fac ei quod tibi bonum videtur 38dixitque rex mecum transeat Chamaam et ego faciam ei quicquid tibi placuerit et omne quod petieris a me inpetrabis 39cumque transisset universus populus et rex Iordanem osculatus est rex Berzellai et benedixit ei et ille reversus est in locum suum 40transivit ergo rex in Galgalam et Chamaam cum eo omnis autem populus Iuda transduxerat regem et media tantum pars adfuerat de populo Israhel 41itaque omnes viri Israhel concurrentes ad regem dixerunt ei quare te furati sunt fratres nostri viri Iuda et transduxerunt regem et domum eius Iordanem omnesque viros David cum eo 42et respondit omnis vir Iuda ad viros Israhel quia propior mihi est rex cur irasceris super hac re numquid comedimus aliquid ex rege aut munera nobis data sunt 43et respondit vir Israhel ad viros Iuda et ait decem partibus maior ego sum apud regem magisque ad me pertinet David quam ad te cur mihi fecisti iniuriam et non mihi nuntiatum est priori ut reducerem regem meum durius autem responderunt viri Iuda viris Israhel

Chapter 20

1accidit quoque ut ibi esset vir Belial nomine Seba filius Bochri vir iemineus et cecinit bucina et ait non est nobis pars in David neque hereditas in filio Isai vir in tabernacula tua Israhel 2et separatus est omnis Israhel a David secutusque est Seba filium Bochri viri autem Iuda adheserunt regi suo a Iordane usque Hierusalem 3cumque venisset rex in domum suam Hierusalem tulit decem mulieres concubinas quas dereliquerat ad custodiendam domum et tradidit eas in custodiam alimenta eis praebens et non est ingressus ad eas sed erant clausae usque ad diem mortis suae in viduitate viventes 4dixit autem rex Amasae convoca mihi omnes viros Iuda in diem tertium et tu adesto praesens 5abiit ergo Amasa ut convocaret Iudam et moratus est extra placitum quod ei constituerat 6ait autem David ad Abisai nunc magis adflicturus est nos Seba filius Bochri quam Absalom tolle igitur servos domini tui et persequere eum ne forte inveniat civitates munitas et effugiat nos 7egressi sunt ergo cum eo viri Ioab Cherethi quoque et Felethi et omnes robusti exierunt de Hierusalem ad persequendum Seba filium Bochri 8cumque illi essent iuxta lapidem grandem qui est in Gabaon Amasa veniens occurrit eis porro Ioab vestitus erat tunica stricta ad mensuram habitus sui et desuper accinctus gladio dependente usque ad ilia in vagina qui fabrefactus levi motu egredi poterat et percutere 9dixit itaque Ioab ad Amasa salve mi frater et tenuit manu dextra mentum Amasae quasi osculans eum 10porro Amasa non observavit gladium quem habebat Ioab qui percussit eum in latere et effudit intestina eius in terram nec secundum vulnus adposuit Ioab autem et Abisai frater eius persecuti sunt Seba filium Bochri 11interea quidam viri cum stetissent iuxta cadaver Amasae de sociis Ioab dixerunt ecce qui esse voluit pro Ioab comes David pro Ioab 12Amasa autem conspersus sanguine iacebat in media via vidit hoc quidam vir quod subsisteret omnis populus ad videndum eum et amovit Amasam de via in agrum operuitque eum vestimento ne subsisterent transeuntes propter eum 13amoto igitur illo de via transiebat omnis vir sequens Ioab ad persequendum Seba filium Bochri 14porro ille transierat per omnes tribus Israhel in Abelam et in Bethmacha omnesque electi congregati fuerant ad eum 15venerunt itaque et obpugnabant eum in Abela et in Bethmacha et circumdederunt munitionibus civitatem et obsessa est urbs omnis autem turba quae erat cum Ioab moliebatur destruere muros 16et exclamavit mulier sapiens de civitate audite audite dicite Ioab adpropinqua huc et loquar tecum 17qui cum accessisset ad eam ait illi tu es Ioab et ille respondit ego ad quem sic locuta est audi sermones ancillae tuae qui respondit audio 18rursumque illa sermo inquit dicebatur in veteri proverbio qui interrogant interrogent in Abela et sic perficiebant 19nonne ego sum quae respondeo veritatem Israhel et tu quaeris subruere civitatem et evertere matrem in Israhel quare praecipitas hereditatem Domini 20respondensque Ioab ait absit absit hoc a me non praecipito neque demolior 21non se sic habet res sed homo de monte Ephraim Seba filius Bochri cognomine levavit manum contra regem David tradite illum solum et recedemus a civitate et ait mulier ad Ioab ecce caput eius mittetur ad te per murum 22ingressa est ergo ad omnem populum et locuta est eis sapienter qui abscisum caput Seba filii Bochri proiecerunt ad Ioab et ille cecinit tuba et recesserunt ab urbe unusquisque in tabernacula sua Ioab autem reversus est Hierusalem ad regem 23fuit ergo Ioab super omnem exercitum Israhel Banaias autem filius Ioiadae super Cheretheos et Feletheos 24Aduram vero super tributa porro Iosaphat filius Ahilud a commentariis 25Sia autem scriba Sadoc vero et Abiathar sacerdotes 26Hira autem Hiaiarites erat sacerdos David

Chapter 21

1facta est quoque fames in diebus David tribus annis iugiter et consuluit David oraculum Domini dixitque Dominus propter Saul et domum eius et sanguinem quia occidit Gabaonitas 2vocatis ergo Gabaonitis rex dixit ad eos porro Gabaonitae non sunt de filiis Israhel sed reliquiae Amorreorum filii quippe Israhel iuraverant eis et voluit Saul percutere eos zelo quasi pro filiis Israhel et Iuda 3dixit ergo David ad Gabaonitas quid faciam vobis et quod erit vestri piaculum ut benedicatis hereditati Domini 4dixeruntque ei Gabaonitae non est nobis super argento et auro quaestio contra Saul et contra domum eius neque volumus ut interficiatur homo de Israhel ad quos ait quid ergo vultis ut faciam vobis 5qui dixerunt regi virum qui adtrivit nos et oppressit inique ita delere debemus ut ne unus quidem residuus sit de stirpe eius in cunctis finibus Israhel 6dentur nobis septem viri de filiis eius et crucifigamus eos Domino in Gabaath Saul quondam electi Domini et ait rex ego dabo 7pepercitque rex Mifiboseth filio Ionathan filii Saul propter iusiurandum Domini quod fuerat inter David et inter Ionathan filium Saul 8tulit itaque rex duos filios Respha filiae Ahia quos peperit Saul Armoni et Mifiboseth et quinque filios Michol filiae Saul quos genuerat Hadriheli filio Berzellai qui fuit de Molathi 9et dedit eos in manu Gabaonitarum qui crucifixerunt illos in monte coram Domino et ceciderunt hii septem simul occisi in diebus messis primis incipiente messione hordei 10tollens autem Respha filia Ahia cilicium substravit sibi super petram ab initio messis donec stillaret aqua super eos de caelo et non dimisit aves lacerare eos per diem neque bestias per noctem 11et nuntiata sunt David quae fecerat Respha filia Ahia concubina Saul 12et abiit David et tulit ossa Saul et ossa Ionathan filii eius a viris Iabesgalaad qui furati fuerant ea de platea Bethsan in qua suspenderant eos Philisthim cum interfecissent Saul in Gelboe 13et asportavit inde ossa Saul et ossa Ionathan filii eius et colligentes ossa eorum qui adfixi fuerant 14sepelierunt ea cum ossibus Saul et Ionathan filii eius in terra Beniamin in latere in sepulchro Cis patris eius feceruntque omnia quae praeceperat rex et repropitiatus est Deus terrae post haec 15factum est autem rursum proelium Philisthinorum adversum Israhel et descendit David et servi eius cum eo et pugnabant contra Philisthim deficiente autem David 16Iesbidenob qui fuit de genere Arafa cuius ferrum hastae trecentas uncias adpendebat et accinctus erat ense novo nisus est percutere David 17praesidioque ei fuit Abisai filius Sarviae et percussum Philistheum interfecit tunc iuraverunt viri David dicentes non egredieris nobiscum in bellum ne extinguas lucernam Israhel 18secundum quoque fuit bellum in Gob contra Philistheos tunc percussit Sobbochai de Usathi Seph de stirpe Arafa 19tertium quoque fuit bellum in Gob contra Philistheos in quo percussit Adeodatus filius Saltus polymitarius bethleemites Goliath Gettheum cuius hastile hastae erat quasi liciatorium texentium 20quartum bellum fuit in Geth in quo vir excelsus qui senos in manibus pedibusque habebat digitos id est viginti et quattuor et erat de origine Arafa 21blasphemavit Israhel percussit autem eum Ionathan filius Sammaa fratris David 22hii quattuor nati sunt de Arafa in Geth et ceciderunt in manu David et servorum eius

Chapter 22

1locutus est autem David Domino verba carminis huius in die qua liberavit eum Dominus de manu omnium inimicorum suorum et de manu Saul 2et ait Dominus petra mea et robur meum et salvator meus 3Deus meus fortis meus sperabo in eum scutum meum et cornu salutis meae elevator meus et refugium meum salvator meus de iniquitate liberabis me 4laudabilem invocabo Dominum et ab inimicis meis salvus ero 5quia circumdederunt me contritiones mortis torrentes Belial terruerunt me 6funes inferi circumdederunt me praevenerunt me laquei mortis 7in tribulatione mea invocabo Dominum et ad Deum meum clamabo et exaudiet de templo suo vocem meam et clamor meus veniet ad aures eius 8commota est et contremuit terra fundamenta montium concussa sunt et conquassata quoniam iratus est 9ascendit fumus de naribus eius et ignis de ore eius voravit carbones incensi sunt ab eo 10et inclinavit caelos et descendit et caligo sub pedibus eius 11et ascendit super cherubin et volavit et lapsus est super pinnas venti 12posuit tenebras in circuitu suo latibulum cribrans aquas de nubibus caelorum 13prae fulgore in conspectu eius succensi sunt carbones ignis 14tonabit de caelis Dominus et Excelsus dabit vocem suam 15misit sagittas et dissipavit eos fulgur et consumpsit eos 16et apparuerunt effusiones maris et revelata sunt fundamenta orbis ab increpatione Domini ab inspiratione spiritus furoris eius 17misit de excelso et adsumpsit me extraxit me de aquis multis 18liberavit me ab inimico meo potentissimo ab his qui oderant me quoniam robustiores me erant 19praevenit me in die adflictionis meae et factus est Dominus firmamentum meum 20et eduxit me in latitudinem liberavit me quia placuit ei 21retribuet mihi Dominus secundum iustitiam meam et secundum munditiam manuum mearum reddet mihi 22quia custodivi vias Domini et non egi impie a Deo meo 23omnia enim iudicia eius in conspectu meo et praecepta eius non amovi a me 24et ero perfectus cum eo et custodiam me ab iniquitate mea 25et restituet Dominus mihi secundum iustitiam meam et secundum munditiam manuum mearum in conspectu oculorum suorum 26cum sancto sanctus eris et cum robusto perfectus 27cum electo electus eris et cum perverso perverteris 28et populum pauperem salvum facies oculisque tuis excelsos humiliabis 29quia tu lucerna mea Domine et Domine inluminabis tenebras meas 30in te enim curram accinctus in Deo meo transiliam murum 31Deus inmaculata via eius eloquium Domini igne examinatum scutum est omnium sperantium in se 32quis est deus praeter Dominum et quis fortis praeter Deum nostrum 33Deus qui accingit me fortitudine et conplanavit perfectam viam meam 34coaequans pedes meos cervis et super excelsa mea statuens me 35docens manus meas ad proelium et conponens quasi arcum aereum brachia mea 36dedisti mihi clypeum salutis tuae et mansuetudo mea multiplicavit me 37dilatabis gressus meos subtus me et non deficient tali mei 38persequar inimicos meos et conteram et non revertar donec consumam eos 39consumam eos et confringam ut non consurgant cadent sub pedibus meis 40accinxisti me fortitudine ad proelium incurvabis resistentes mihi sub me 41inimicos meos dedisti mihi dorsum odientes me et disperdam eos 42clamabunt et non erit qui salvet ad Dominum et non exaudiet eos 43delebo eos ut pulverem terrae quasi lutum platearum comminuam eos atque conpingam 44salvabis me a contradictionibus populi mei custodies in caput gentium populus quem ignoro serviet mihi 45filii alieni resistent mihi auditu auris oboedient mihi 46filii alieni defluxerunt et contrahentur in angustiis suis 47vivit Dominus et benedictus Deus meus et exaltabitur Deus fortis salutis meae 48Deus qui das vindictas mihi et deicis populos sub me 49qui educis me ab inimicis meis et a resistentibus mihi elevas me a viro iniquo liberabis me 50propterea confitebor tibi Domine in gentibus et nomini tuo cantabo 51magnificanti salutes regis sui et facienti misericordiam christo suo David et semini eius in sempiternum

Chapter 23

1haec autem sunt verba novissima quae dixit David filius Isai dixit vir cui constitutum est de christo Dei Iacob egregius psalta Israhel 2spiritus Domini locutus est per me et sermo eius per linguam meam 3dixit Deus Israhel mihi locutus est Fortis Israhel dominator hominum iustus dominator in timore Dei 4sicut lux aurorae oriente sole mane absque nubibus rutilat et sicut pluviis germinat herba de terra 5nec tanta est domus mea apud Deum ut pactum aeternum iniret mecum firmum in omnibus atque munitum cuncta enim salus mea et omnis voluntas nec est quicquam ex ea quod non germinet 6praevaricatores autem quasi spinae evellentur universi quae non tolluntur manibus 7et si quis tangere voluerit eas armabitur ferro et ligno lanceato igneque succensae conburentur usque ad nihilum 8haec nomina fortium David Sedens in cathedra sapientissimus princeps inter tres ipse est quasi tenerrimus ligni vermiculus qui octingentos interfecit impetu uno 9post hunc Eleazar filius patrui eius Ahoi inter tres fortes qui erant cum David quando exprobraverunt Philisthim et congregati sunt illuc in proelium 10cumque ascendissent viri Israhel ipse stetit et percussit Philistheos donec deficeret manus eius et obrigesceret cum gladio fecitque Dominus salutem magnam in die illa et populus qui fugerat reversus est ad caesorum spolia detrahenda 11et post hunc Semma filius Age de Arari et congregati sunt Philisthim in statione erat quippe ibi ager plenus lente cumque fugisset populus a facie Philisthim 12stetit ille in medio agri et tuitus est eum percussitque Philistheos et fecit Dominus salutem magnam 13necnon ante descenderant tres qui erant principes inter triginta et venerant tempore messis ad David in speluncam Odollam castra autem Philisthim erant posita in valle Gigantum 14et David erat in praesidio porro statio Philisthinorum tunc erat in Bethleem 15desideravit igitur David et ait si quis mihi daret potum aquae de cisterna quae est in Bethleem iuxta portam 16inruperunt ergo tres fortes castra Philisthinorum et hauserunt aquam de cisterna Bethleem quae erat iuxta portam et adtulerunt ad David at ille noluit bibere sed libavit illam Domino 17dicens propitius mihi sit Dominus ne faciam hoc num sanguinem hominum istorum qui profecti sunt et animarum periculum bibam noluit ergo bibere haec fecerunt tres robustissimi 18Abisai quoque frater Ioab filius Sarviae princeps erat de tribus ipse est qui elevavit hastam suam contra trecentos quos interfecit nominatus in tribus 19et inter tres nobilior eratque eorum princeps sed usque ad tres primos non pervenerat 20et Banaias filius Ioiada viri fortissimi magnorum operum de Capsehel ipse percussit duos leones Moab et ipse descendit et percussit leonem in media cisterna diebus nivis 21ipse quoque interfecit virum aegyptium virum dignum spectaculo habentem in manu hastam itaque cum descendisset ad eum in virga vi extorsit hastam de manu Aegyptii et interfecit eum hasta sua 22haec fecit Banaias filius Ioiadae 23et ipse nominatus inter tres robustos qui erant inter triginta nobiliores verumtamen usque ad tres non pervenerat fecitque eum David sibi auricularium a secreto 24Asahel frater Ioab inter triginta Eleanan filius patrui eius de Bethleem 25Semma de Arari Helica de Arodi 26Helas de Felthi Hira filius Aces de Thecua 27Abiezer de Anathoth Mobonnai de Usathi 28Selmon Aohites Maharai Netophathites 29Heled filius Banaa et ipse Netophathites Hithai filius Ribai de Gebeeth filiorum Beniamin 30Banahi Aufrathonites Heddai de torrente Gaas 31Abialbon Arbathites Azmaveth de Beromi 32Eliaba de Salboni filii Iasen Ionathan 33Semma de Horodi Haiam filius Sarar Arorites 34Elifeleth filius Aasbai filii Maachathi Heliam filius Ahitofel Gelonites 35Esrai de Carmelo Farai de Arbi 36Igaal filius Nathan de Soba Bonni de Gaddi 37Selech de Ammoni Naharai Berothites armiger Ioab filii Sarviae 38Hira Hiethrites Gareb et ipse Hiethrites 39Urias Hettheus omnes triginta septem

Chapter 24

1et addidit furor Domini irasci contra Israhel commovitque David in eis dicentem vade numera Israhel et Iudam 2dixitque rex ad Ioab principem exercitus sui perambula omnes tribus Israhel a Dan usque Bersabee et numerate populum ut sciam numerum eius 3dixitque Ioab regi adaugeat Dominus Deus tuus ad populum quantus nunc est iterumque centuplicet in conspectu domini mei regis sed quid sibi dominus meus rex vult in re huiuscemodi 4obtinuit autem sermo regis verba Ioab et principum exercitus egressusque est Ioab et principes militum a facie regis ut numerarent populum Israhel 5cumque pertransissent Iordanem venerunt in Aroer ad dextram urbis quae est in valle Gad 6et per Iazer transierunt in Galaad et in terram inferiorem Hodsi et venerunt in Dan silvestria circumeuntesque iuxta Sidonem 7transierunt propter moenia Tyri et omnem terram Hevei et Chananei veneruntque ad meridiem Iuda in Bersabee 8et lustrata universa terra adfuerunt post novem menses et viginti dies in Hierusalem 9dedit ergo Ioab numerum descriptionis populi regi et inventa sunt de Israhel octingenta milia virorum fortium qui educerent gladium et de Iuda quingenta milia pugnatorum 10percussit autem cor David eum postquam numeratus est populus et dixit David ad Dominum peccavi valde in hoc facto sed precor Domine ut transferas iniquitatem servi tui quia stulte egi nimis 11surrexit itaque David mane et sermo Domini factus est ad Gad propheten et videntem David dicens 12vade et loquere ad David haec dicit Dominus trium tibi datur optio elige unum quod volueris ex his ut faciam tibi 13cumque venisset Gad ad David nuntiavit ei dicens aut septem annis veniet tibi fames in terra tua aut tribus mensibus fugies adversarios tuos et illi persequentur aut certe tribus diebus erit pestilentia in terra tua nunc ergo delibera et vide quem respondeam ei qui me misit sermonem 14dixit autem David ad Gad artor nimis sed melius est ut incidam in manu Domini multae enim misericordiae eius sunt quam in manu hominis 15inmisitque Dominus pestilentiam in Israhel de mane usque ad tempus constitutum et mortui sunt ex populo a Dan usque Bersabee septuaginta milia virorum 16cumque extendisset manum angelus Dei super Hierusalem ut disperderet eam misertus est Dominus super adflictione et ait angelo percutienti populum sufficit nunc contine manum tuam erat autem angelus Domini iuxta aream Areuna Iebusei 17dixitque David ad Dominum cum vidisset angelum caedentem populum ego sum qui peccavi ego inique egi isti qui oves sunt quid fecerunt vertatur obsecro manus tua contra me et contra domum patris mei 18venit autem Gad ad David in die illa et dixit ei ascende constitue Domino altare in area Areuna Iebusei 19et ascendit David iuxta sermonem Gad quem praeceperat ei Dominus 20conspiciensque Areuna animadvertit regem et servos eius transire ad se 21et egressus adoravit regem prono vultu in terra et ait quid causae est ut veniat dominus meus rex ad servum suum cui David ait ut emam a te aream et aedificem altare Domino et cesset interfectio quae grassatur in populo 22et ait Areuna ad David accipiat et offerat dominus meus rex sicut ei placet habes boves in holocaustum et plaustrum et iuga boum in usum lignorum 23omnia dedit Areuna rex regi dixitque Areuna ad regem Dominus Deus tuus suscipiat votum tuum 24cui respondens rex ait nequaquam ut vis sed emam pretio a te et non offeram Domino Deo meo holocausta gratuita emit ergo David aream et boves argenti siclis quinquaginta

1 Kings

Chapter 1

1et rex David senuerat habebatque aetatis plurimos dies cumque operiretur vestibus non calefiebat 2dixerunt ergo ei servi sui quaeramus domino nostro regi adulescentulam virginem et stet coram rege et foveat eum dormiatque in sinu tuo et calefaciat dominum nostrum regem 3quaesierunt igitur adulescentulam speciosam in omnibus finibus Israhel et invenerunt Abisag Sunamitin et adduxerunt eam ad regem 4erat autem puella pulchra nimis dormiebatque cum rege et ministrabat ei rex vero non cognovit eam 5Adonias autem filius Aggith elevabatur dicens ego regnabo fecitque sibi currum et equites et quinquaginta viros qui ante eum currerent 6nec corripuit eum pater suus aliquando dicens quare hoc fecisti erat autem et ipse pulcher valde secundus natu post Absalom 7et sermo ei cum Ioab filio Sarviae et cum Abiathar sacerdote qui adiuvabant partes Adoniae 8Sadoc vero sacerdos et Banaias filius Ioiadae et Nathan propheta et Semei et Rhei et robur exercitus David non erat cum Adonia 9immolatis ergo Adonias arietibus et vitulis et universis pinguibus iuxta lapidem Zoheleth qui erat vicinus fonti Rogel vocavit universos fratres suos filios regis et omnes viros Iuda servos regis 10Nathan autem prophetam et Banaiam et robustos quosque et Salomonem fratrem suum non vocavit 11dixit itaque Nathan ad Bethsabee matrem Salomonis num audisti quod regnaverit Adonias filius Aggith et dominus noster David hoc ignorat 12nunc ergo veni accipe a me consilium et salva animam tuam filiique tui Salomonis 13vade et ingredere ad regem David et dic ei nonne tu domine mi rex iurasti mihi ancillae tuae dicens quod Salomon filius tuus regnabit post me et ipse sedebit in solio meo quare ergo regnavit Adonias 14et adhuc ibi te loquente cum rege ego veniam post te et conplebo sermones tuos 15ingressa est itaque Bethsabee ad regem in cubiculo rex autem senuerat nimis et Abisag Sunamitis ministrabat ei 16inclinavit se Bethsabee et adoravit regem ad quam rex quid tibi inquit vis 17quae respondens ait domine mi tu iurasti per Dominum Deum tuum ancillae tuae Salomon filius tuus regnabit post me et ipse sedebit in solio meo 18et ecce nunc Adonias regnavit te domine mi rex ignorante 19mactavit boves et pinguia quaeque et arietes plurimos et vocavit omnes filios regis Abiathar quoque sacerdotem et Ioab principem militiae Salomonem autem servum tuum non vocavit 20verumtamen domine mi rex in te oculi respiciunt totius Israhel ut indices eis qui sedere debeat in solio tuo domine mi rex post te 21eritque cum dormierit dominus meus rex cum patribus suis erimus ego et filius meus Salomon peccatores 22adhuc illa loquente cum rege Nathan prophetes venit 23et nuntiaverunt regi dicentes adest Nathan propheta cumque introisset ante conspectum regis et adorasset eum pronus in terram 24dixit Nathan domine mi rex tu dixisti Adonias regnet post me et ipse sedeat super thronum meum 25quia descendit hodie et immolavit boves et pinguia et arietes plurimos et vocavit universos filios regis et principes exercitus Abiathar quoque sacerdotem illisque vescentibus et bibentibus coram eo et dicentibus vivat rex Adonias 26me servum tuum et Sadoc sacerdotem et Banaiam filium Ioiadae et Salomonem famulum tuum non vocavit 27numquid a domino meo rege exivit hoc verbum et mihi non indicasti servo tuo qui sessurus esset super thronum domini mei regis post eum 28et respondit rex David dicens vocate ad me Bethsabee quae cum fuisset ingressa coram rege et stetisset ante eum 29iuravit rex et ait vivit Dominus qui eruit animam meam de omni angustia 30quia sicut iuravi tibi per Dominum Deum Israhel dicens Salomon filius tuus regnabit post me et ipse sedebit super solium meum pro me sic faciam hodie 31submissoque Bethsabee in terram vultu adoravit regem dicens vivat dominus meus rex David in aeternum 32dixit quoque rex David vocate mihi Sadoc sacerdotem et Nathan propheten et Banaiam filium Ioiadae qui cum ingressi fuissent coram rege 33dixit ad eos tollite vobiscum servos domini vestri et inponite Salomonem filium meum super mulam meam et ducite eum in Gion 34et unguat eum ibi Sadoc sacerdos et Nathan propheta in regem super Israhel et canetis bucina atque dicetis vivat rex Salomon 35et ascendetis post eum et veniet et sedebit super solium meum et ipse regnabit pro me illique praecipiam ut sit dux super Israhel et super Iudam 36et respondit Banaias filius Ioiadae regi dicens amen sic loquatur Dominus Deus domini mei regis 37quomodo fuit Dominus cum domino meo rege sic sit cum Salomone et sublimius faciat solium eius a solio domini mei regis David 38descendit ergo Sadoc sacerdos et Nathan propheta et Banaias filius Ioiadae et Cherethi et Felethi et inposuerunt Salomonem super mulam regis David et adduxerunt eum in Gion 39sumpsitque Sadoc sacerdos cornu olei de tabernaculo et unxit Salomonem et cecinerunt bucina et dixit omnis populus vivat rex Salomon 40et ascendit universa multitudo post eum et populus canentium tibiis et laetantium gaudio magno et insonuit terra ad clamorem eorum 41audivit autem Adonias et omnes qui invitati fuerant ab eo iamque convivium finitum erat sed et Ioab audita voce tubae ait quid sibi vult clamor civitatis tumultuantis 42adhuc illo loquente Ionathan filius Abiathar sacerdotis venit cui dixit Adonias ingredere quia vir fortis es et bona nuntians 43responditque Ionathan Adoniae nequaquam dominus enim noster rex David regem constituit Salomonem 44misitque cum eo Sadoc sacerdotem et Nathan prophetam et Banaiam filium Ioiadae et Cherethi et Felethi et inposuerunt eum super mulam regis 45unxeruntque eum Sadoc sacerdos et Nathan propheta regem in Gion et ascenderunt inde laetantes et insonuit civitas haec est vox quam audistis 46sed et Salomon sedit super solio regni 47et ingressi servi regis benedixerunt domino nostro regi David dicentes amplificet Deus nomen Salomonis super nomen tuum et magnificet thronum eius super thronum tuum et adoravit rex in lectulo suo 48insuper et haec locutus est benedictus Dominus Deus Israhel qui dedit hodie sedentem in solio meo videntibus oculis meis 49territi sunt ergo et surrexerunt omnes qui invitati fuerant ab Adonia et ivit unusquisque in viam suam 50Adonias autem timens Salomonem surrexit et abiit tenuitque cornu altaris 51et nuntiaverunt Salomoni dicentes ecce Adonias timens regem Salomonem tenuit cornu altaris dicens iuret mihi hodie rex Salomon quod non interficiat servum suum gladio 52dixitque Salomon si fuerit vir bonus non cadet ne unus quidem capillus eius in terram sin autem malum inventum fuerit in eo morietur 53misit ergo rex Salomon et eduxit eum ab altari et ingressus adoravit regem Salomonem dixitque ei Salomon vade in domum tuam

Chapter 2

1adpropinquaverant autem dies David ut moreretur praecepitque Salomoni filio suo dicens 2ego ingredior viam universae terrae confortare et esto vir 3et observa custodias Domini Dei tui ut ambules in viis eius et custodias caerimonias eius et praecepta eius et iudicia et testimonia sicut scriptum est in lege Mosi ut intellegas universa quae facis et quocumque te verteris 4ut confirmet Dominus sermones suos quos locutus est de me dicens si custodierint filii tui viam suam et ambulaverint coram me in veritate in omni corde suo et in omni anima sua non auferetur tibi vir de solio Israhel 5tu quoque nosti quae fecerit mihi Ioab filius Sarviae quae fecerit duobus principibus exercitus Israhel Abner filio Ner et Amasa filio Iether quos occidit et effudit sanguinem belli in pace et posuit cruorem proelii in balteo suo qui erat circa lumbos eius et in calciamento suo quod erat in pedibus eius 6facies ergo iuxta sapientiam tuam et non deduces canitiem eius pacifice ad inferos 7sed et filiis Berzellai Galaaditis reddes gratiam eruntque comedentes in mensa tua occurrerunt enim mihi quando fugiebam a facie Absalom fratris tui 8habes quoque apud te Semei filium Gera filii Iemini de Baurim qui maledixit mihi maledictione pessima quando ibam ad Castra sed quia descendit mihi in occursum cum transirem Iordanem et iuravi ei per Dominum dicens non te interficiam gladio 9tu noli pati esse eum innoxium vir autem sapiens es et scies quae facias ei deducesque canos eius cum sanguine ad infernum 10dormivit igitur David cum patribus suis et sepultus est in civitate David 11dies autem quibus regnavit David super Israhel quadraginta anni sunt in Hebron regnavit septem annis in Hierusalem triginta tribus 12Salomon autem sedit super thronum David patris sui et firmatum est regnum eius nimis 13et ingressus est Adonias filius Aggith ad Bethsabee matrem Salomonis quae dixit ei pacificusne ingressus tuus qui respondit pacificus 14addiditque sermo mihi est ad te cui ait loquere et ille 15tu inquit nosti quia meum erat regnum et me proposuerat omnis Israhel sibi in regem sed translatum est regnum et factum est fratris mei a Domino enim constitutum est ei 16nunc ergo petitionem unam deprecor a te ne confundas faciem meam quae dixit ad eum loquere 17et ille ait precor ut dicas Salomoni regi neque enim negare tibi quicquam potest ut det mihi Abisag Sunamitin uxorem 18et ait Bethsabee bene ego loquar pro te regi 19venit ergo Bethsabee ad regem Salomonem ut loqueretur ei pro Adonia et surrexit rex in occursum eius adoravitque eam et sedit super thronum suum positus quoque est thronus matri regis quae sedit ad dexteram eius 20dixitque ei petitionem unam parvulam ego deprecor a te ne confundas faciem meam dixit ei rex pete mater mi neque enim fas est ut avertam faciem tuam 21quae ait detur Abisag Sunamitis Adoniae fratri tuo uxor 22responditque rex Salomon et dixit matri suae quare postulas Abisag Sunamitin Adoniae postula ei et regnum ipse est enim frater meus maior me et habet Abiathar sacerdotem et Ioab filium Sarviae 23iuravit itaque rex Salomon per Dominum dicens haec faciat mihi Deus et haec addat quia contra animam suam locutus est Adonias verbum hoc 24et nunc vivit Dominus qui firmavit me et conlocavit super solium David patris mei et qui fecit mihi domum sicut locutus est quia hodie occidetur Adonias 25misitque rex Salomon per manum Banaiae filii Ioiadae qui interfecit eum et mortuus est 26Abiathar quoque sacerdoti dixit rex vade in Anathot ad agrum tuum es quidem vir mortis sed hodie te non interficiam quia portasti arcam Domini Dei coram David patre meo et sustinuisti laborem in omnibus in quibus laboravit pater meus 27eiecit ergo Salomon Abiathar ut non esset sacerdos Domini ut impleretur sermo Domini quem locutus est super domum Heli in Silo 28venit autem nuntius ad Ioab quod Ioab declinasset post Adoniam et post Absalom non declinasset fugit ergo Ioab in tabernaculum Domini et adprehendit cornu altaris 29nuntiatumque est regi Salomoni quod fugisset Ioab in tabernaculum Domini et esset iuxta altare misitque Salomon Banaiam filium Ioiadae dicens vade interfice eum 30venit Banaias ad tabernaculum Domini et dixit ei haec dicit rex egredere qui ait non egrediar sed hic moriar renuntiavit Banaias regi sermonem dicens haec locutus est Ioab et haec respondit mihi 31dixitque ei rex fac sicut locutus est et interfice eum et sepeli et amovebis sanguinem innocentem qui effusus est a Ioab a me et a domo patris mei 32et reddat Dominus sanguinem eius super caput eius quia interfecit duos viros iustos melioresque se et occidit eos gladio patre meo David ignorante Abner filium Ner principem militiae Israhel et Amasa filium Iether principem exercitus Iuda 33et revertetur sanguis illorum in caput Ioab et in caput seminis eius in sempiternum David autem et semini eius et domui et throno illius sit pax usque in aeternum a Domino 34ascendit itaque Banaias filius Ioiadae et adgressus eum interfecit sepultusque est in domo sua in deserto 35et constituit rex Banaiam filium Ioiadae pro eo super exercitum et Sadoc sacerdotem posuit pro Abiathar 36misit quoque rex et vocavit Semei dixitque ei aedifica tibi domum in Hierusalem et habita ibi et non egredieris inde huc atque illuc 37quacumque autem die egressus fueris et transieris torrentem Cedron scito te interficiendum sanguis tuus erit super caput tuum 38dixitque Semei regi bonus sermo sicut locutus est dominus meus rex sic faciet servus tuus habitavit itaque Semei in Hierusalem diebus multis 39factum est autem post annos tres ut fugerent servi Semei ad Achis filium Maacha regem Geth nuntiatumque est Semei quod servi eius essent in Geth 40et surrexit Semei et stravit asinum suum ivitque in Geth ad Achis ad requirendos servos suos et adduxit eos de Geth 41nuntiatum est autem Salomoni quod isset Semei in Geth de Hierusalem et redisset 42et mittens vocavit eum dixitque illi nonne testificatus sum tibi per Dominum et praedixi tibi quacumque die egressus ieris huc et illuc scito te esse moriturum et respondisti mihi bonus sermo audivi 43quare ergo non custodisti iusiurandum Domini et praeceptum quod praeceperam tibi 44dixitque rex ad Semei tu nosti omne malum cuius tibi conscium est cor tuum quod fecisti David patri meo reddidit Dominus malitiam tuam in caput tuum 45et rex Salomon benedictus et thronus David erit stabilis coram Domino usque in sempiternum 46iussit itaque rex Banaiae filio Ioiadae qui egressus percussit eum et mortuus est

Chapter 3

1confirmatum est igitur regnum in manu Salomonis et adfinitate coniunctus est Pharaoni regi Aegypti accepit namque filiam eius et adduxit in civitatem David donec conpleret aedificans domum suam et domum Domini et murum Hierusalem per circuitum 2et tamen populus immolabat in excelsis non enim aedificatum erat templum nomini Domini usque in die illo 3dilexit autem Salomon Dominum ambulans in praeceptis David patris sui excepto quod in excelsis immolabat et accendebat thymiama 4abiit itaque in Gabaon ut immolaret ibi illud quippe erat excelsum maximum mille hostias in holocaustum obtulit Salomon super altare illud in Gabaon 5apparuit Dominus Salomoni per somnium nocte dicens postula quod vis ut dem tibi 6et ait Salomon tu fecisti cum servo tuo David patre meo misericordiam magnam sicut ambulavit in conspectu tuo in veritate et iustitia et recto corde tecum custodisti ei misericordiam tuam grandem et dedisti ei filium sedentem super thronum eius sicut et hodie 7et nunc Domine Deus tu regnare fecisti servum tuum pro David patre meo ego autem sum puer parvus et ignorans egressum et introitum meum 8et servus tuus in medio est populi quem elegisti populi infiniti qui numerari et supputari non potest prae multitudine 9dabis ergo servo tuo cor docile ut iudicare possit populum tuum et discernere inter malum et bonum quis enim potest iudicare populum istum populum tuum hunc multum 10placuit ergo sermo coram Domino quod Salomon rem huiuscemodi postulasset 11et dixit Deus Salomoni quia postulasti verbum hoc et non petisti tibi dies multos nec divitias aut animam inimicorum tuorum sed postulasti tibi sapientiam ad discernendum iudicium 12ecce feci tibi secundum sermones tuos et dedi tibi cor sapiens et intellegens in tantum ut nullus ante te similis tui fuerit nec post te surrecturus sit 13sed et haec quae non postulasti dedi tibi divitias scilicet et gloriam ut nemo fuerit similis tui in regibus cunctis retro diebus 14si autem ambulaveris in viis meis et custodieris praecepta mea et mandata mea sicut ambulavit pater tuus longos faciam dies tuos 15igitur evigilavit Salomon et intellexit quod esset somnium cumque venisset Hierusalem stetit coram arca foederis Domini et obtulit holocausta et fecit victimas pacificas et grande convivium universis famulis suis 16tunc venerunt duae mulieres meretrices ad regem steteruntque coram eo 17quarum una ait obsecro mi domine ego et mulier haec habitabamus in domo una et peperi apud eam in cubiculo 18tertia vero die postquam ego peperi peperit et haec et eramus simul nullusque alius in domo nobiscum exceptis nobis duabus 19mortuus est autem filius mulieris huius nocte dormiens quippe oppressit eum 20et consurgens intempesta nocte silentio tulit filium meum de latere meo ancillae tuae dormientis et conlocavit in sinu suo suum autem filium qui erat mortuus posuit in sinu meo 21cumque surrexissem mane ut darem lac filio meo apparuit mortuus quem diligentius intuens clara luce deprehendi non esse meum quem genueram 22responditque altera mulier non est ita sed filius tuus mortuus est meus autem vivit e contrario illa dicebat mentiris filius quippe meus vivit et filius tuus mortuus est atque in hunc modum contendebant coram rege 23tunc rex ait haec dicit filius meus vivit et filius tuus mortuus est et ista respondit non sed filius tuus mortuus est et filius meus vivit 24dixit ergo rex adferte mihi gladium cumque adtulissent gladium coram rege 25dividite inquit infantem vivum in duas partes et date dimidiam partem uni et dimidiam partem alteri 26dixit autem mulier cuius filius erat vivus ad regem commota sunt quippe viscera eius super filio suo obsecro domine date illi infantem vivum et nolite interficere eum contra illa dicebat nec mihi nec tibi sit dividatur 27respondens rex ait date huic infantem vivum et non occidatur haec est mater eius 28audivit itaque omnis Israhel iudicium quod iudicasset rex et timuerunt regem videntes sapientiam Dei esse in eo ad faciendum iudicium

Chapter 4

1erat autem rex Salomon regnans super omnem Israhel 2et hii principes quos habebat Azarias filius Sadoc sacerdos 3Helioreph et Ahia filii Sesa scribae Iosaphat filius Ahilud a commentariis 4Banaias filius Ioiadae super exercitum Sadoc autem et Abiathar sacerdotes 5Azarias filius Nathan super eos qui adsistebant regi Zabud filius Nathan sacerdos amicus regis 6et Ahisar praepositus domus et Adoniram filius Abda super tributa 7habebat autem Salomon duodecim praefectos super omnem Israhel qui praebebant annonam regi et domui eius per singulos enim menses in anno singuli necessaria ministrabant 8et haec nomina eorum Benhur in monte Ephraim 9Bendecar in Macces et in Salebbim et in Bethsemes et Helon Bethanan 10Benesed in Araboth ipsius erat Soccho et omnis terra Epher 11Benabinadab cuius omnis Nepthad Dor Tapheth filiam Salomonis habebat uxorem 12Bana filius Ahilud regebat Thanac et Mageddo et universam Bethsan quae est iuxta Sarthana subter Hiezrahel a Bethsan usque Abelmeula e regione Iecmaan 13Bengaber in Ramoth Galaad habebat Avothiair filii Manasse in Galaad ipse praeerat in omni regione Argob quae est in Basan sexaginta civitatibus magnis atque muratis quae habebant seras aereas 14Ahinadab filius Addo praeerat in Manaim 15Ahimaas in Nepthali sed et ipse habebat Basmath filiam Salomonis in coniugio 16Baana filius Usi in Aser et in Balod 17Iosaphat filius Pharue in Isachar 18Semei filius Hela in Beniamin 19Gaber filius Uri in terra Galaad in terra Seon regis Amorrei et Og regis Basan super omnia quae erant in illa terra 20Iuda et Israhel innumerabiles sicut harena maris in multitudine comedentes et bibentes atque laetantes 21Salomon autem erat in dicione sua habens omnia regna sicut a flumine terrae Philisthim usque ad terminum Aegypti offerentium sibi munera et servientium ei cunctis diebus vitae eius 22erat autem cibus Salomonis per dies singulos triginta chori similae et sexaginta chori farinae 23decem boves pingues et viginti boves pascuales et centum arietes excepta venatione cervorum caprearum atque bubalorum et avium altilium 24ipse enim obtinebat omnem regionem quae erat trans flumen quasi a Thapsa usque Gazam et cunctos reges illarum regionum et habebat pacem ex omni parte in circuitu 25habitabatque Iudas et Israhel absque timore ullo unusquisque sub vite sua et sub ficu sua a Dan usque Bersabee cunctis diebus Salomonis 26et habebat Salomon quadraginta milia praesepia equorum currulium et duodecim milia equestrium 27nutriebantque eos supradicti regis praefecti sed et necessaria mensae regis Salomonis cum ingenti cura praebebant in tempore suo 28hordeum quoque et paleas equorum et iumentorum deferebant in locum ubi erat rex iuxta constitutum sibi 29dedit quoque Deus sapientiam Salomoni et prudentiam multam nimis et latitudinem cordis quasi harenam quae est in litore maris 30et praecedebat sapientia Salomonis sapientiam omnium Orientalium et Aegyptiorum 31et erat sapientior cunctis hominibus sapientior Aethan Ezraita et Heman et Chalcal et Dorda filiis Maol et erat nominatus in universis gentibus per circuitum 32locutus est quoque Salomon tria milia parabolas et fuerunt carmina eius quinque et mille 33et disputavit super lignis a cedro quae est in Libano usque ad hysopum quae egreditur de pariete et disseruit de iumentis et volucribus et reptilibus et piscibus 34et veniebant de cunctis populis ad audiendam sapientiam Salomonis et ab universis regibus terrae qui audiebant sapientiam eius

Chapter 5

1misit quoque Hiram rex Tyri servos suos ad Salomonem audivit enim quod ipsum unxissent regem pro patre eius quia amicus fuerat Hiram David omni tempore 2misit autem et Salomon ad Hiram dicens 3tu scis voluntatem David patris mei et quia non potuerit aedificare domum nomini Domini Dei sui propter bella inminentia per circuitum donec daret Dominus eos sub vestigio pedum eius 4nunc autem requiem dedit Deus meus mihi per circuitum non est Satan neque occursus malus 5quam ob rem cogito aedificare templum nomini Domini Dei mei sicut locutus est Dominus David patri meo dicens filius tuus quem dabo pro te super solium tuum ipse aedificabit domum nomini meo 6praecipe igitur ut praecidant mihi cedros de Libano et servi mei sint cum servis tuis mercedem autem servorum tuorum dabo tibi quamcumque praeceperis scis enim quoniam non est in populo meo vir qui noverit ligna caedere sicut Sidonii 7cum ergo audisset Hiram verba Salomonis laetatus est valde et ait benedictus Dominus hodie qui dedit David filium sapientissimum super populum hunc plurimum 8et misit Hiram ad Salomonem dicens audivi quaecumque mandasti mihi ego faciam omnem voluntatem tuam in lignis cedrinis et abiegnis 9servi mei deponent ea de Libano ad mare et ego conponam ea in ratibus in mari usque ad locum quem significaveris mihi et adplicabo ea ibi et tu tolles ea praebebisque necessaria mihi ut detur cibus domui meae 10itaque Hiram dabat Salomoni ligna cedrina et ligna abiegna iuxta omnem voluntatem eius 11Salomon autem praebebat Hiram viginti milia chororum tritici in cibum domui eius et viginti choros purissimi olei haec tribuebat Salomon Hiram per annos singulos 12dedit quoque Dominus sapientiam Salomoni sicut locutus est ei et erat pax inter Hiram et Salomonem et percusserunt foedus ambo 13legitque rex Salomon operas de omni Israhel et erat indictio triginta milia virorum 14mittebatque eos in Libanum decem milia per menses singulos vicissim ita ut duobus mensibus essent in domibus suis et Adoniram erat super huiuscemodi indictione 15fuerunt itaque Salomoni septuaginta milia eorum qui onera portabant et octoginta milia latomorum in monte 16absque praepositis qui praeerant singulis operibus numero trium milium et trecentorum praecipientium populo et his qui faciebant opus 17praecepitque rex ut tollerent lapides grandes lapides pretiosos in fundamentum templi et quadrarent eos 18quos dolaverunt cementarii Salomonis et cementarii Hiram porro Biblii praeparaverunt ligna et lapides ad aedificandam domum

Chapter 6

1factum est igitur quadringentesimo et octogesimo anno egressionis filiorum Israhel de terra Aegypti in anno quarto mense zio ipse est mensis secundus regis Salomonis super Israhel aedificare coepit domum Domino 2domus autem quam aedificabat rex Salomon Domino habebat sexaginta cubitos in longitudine et viginti cubitos in latitudine et triginta cubitos in altitudine 3et porticus erat ante templum viginti cubitorum longitudinis iuxta mensuram latitudinis templi et habebat decem cubitos latitudinis ante faciem templi 4fecitque in templo fenestras obliquas 5et aedificavit super parietem templi tabulata per gyrum in parietibus domus per circuitum templi et oraculi et fecit latera in circuitu 6tabulatum quod subter erat quinque cubitos habebat latitudinis et medium tabulatum sex cubitorum latitudinis et tertium tabulatum septem habens cubitos latitudinis trabes autem posuit in domo per circuitum forinsecus ut non hererent muris templi 7domus autem cum aedificaretur lapidibus dedolatis atque perfectis aedificata est et malleus et securis et omne ferramentum non sunt audita in domo cum aedificaretur 8ostium lateris medii in parte erat domus dexterae et per cocleam ascendebant in medium cenaculum et a medio in tertium 9et aedificavit domum et consummavit eam texit quoque domum laquearibus cedrinis 10et aedificavit tabulatum super omnem domum quinque cubitis altitudinis et operuit domum lignis cedrinis 11et factus est sermo Domini ad Salomonem dicens 12domus haec quam aedificas si ambulaveris in praeceptis meis et iudicia mea feceris et custodieris omnia mandata mea gradiens per ea firmabo sermonem meum tibi quem locutus sum ad David patrem tuum 13et habitabo in medio filiorum Israhel et non derelinquam populum meum Israhel 14igitur aedificavit Salomon domum et consummavit eam 15et aedificavit parietes domus intrinsecus tabulatis cedrinis a pavimento domus usque ad summitatem parietum et usque ad laquearia operuit lignis intrinsecus et texit pavimentum domus tabulis abiegnis 16aedificavitque viginti cubitorum ad posteriorem partem templi tabulata cedrina a pavimento usque ad superiora et fecit interiorem domum oraculi in sanctum sanctorum 17porro quadraginta cubitorum erat ipsum templum pro foribus oraculi 18et cedro omnis domus intrinsecus vestiebatur habens tornaturas suas et iuncturas fabrefactas et celaturas eminentes omnia cedrinis tabulis vestiebantur nec omnino lapis apparere poterat in pariete 19oraculum autem in medio domus in interiori parte fecerat ut poneret ibi arcam foederis Domini 20porro oraculum habebat viginti cubitos longitudinis et viginti cubitos latitudinis et viginti cubitos altitudinis et operuit illud atque vestivit auro purissimo sed et altare vestivit cedro 21domum quoque ante oraculum operuit auro purissimo et adfixit lamminas clavis aureis 22nihilque erat in templo quod non auro tegeretur sed et totum altare oraculi texit auro 23et fecit in oraculo duo cherubin de lignis olivarum decem cubitorum altitudinis 24quinque cubitorum ala cherub una et quinque cubitorum ala cherub altera id est decem cubitos habentes a summitate alae usque ad alae alterius summitatem 25decem quoque cubitorum erat cherub secundus mensura pari et opus unum erat in duobus cherubin 26id est altitudinem habebat unus cherub decem cubitorum et similiter cherub secundus 27posuitque cherubin in medio templi interioris extendebant autem alas suas cherubin et tangebat ala una parietem et ala cherub secundi tangebat parietem alterum alae autem alterae in media parte templi se invicem contingebant 28texit quoque cherubin auro 29et omnes parietes templi per circuitum scalpsit variis celaturis et torno et fecit in eis cherubin et palmas et picturas varias quasi prominentes de pariete et egredientes 30sed et pavimentum domus texit auro intrinsecus et extrinsecus 31et in ingressu oraculi fecit ostiola de lignis olivarum postesque angulorum quinque 32et duo ostia de lignis olivarum et scalpsit in eis picturam cherubin et palmarum species et anaglyfa valde prominentia et texit ea auro et operuit tam cherubin quam palmas et cetera auro 33fecitque in introitum templi postes de lignis olivarum quadrangulatos 34et duo ostia de lignis abiegnis altrinsecus et utrumque ostium duplex erat et se invicem tenens aperiebatur 35et scalpsit cherubin et palmas et celaturas valde eminentes operuitque omnia lamminis aureis opere quadro ad regulam 36et aedificavit atrium interius tribus ordinibus lapidum politorum et uno ordine lignorum cedri 37anno quarto fundata est domus Domini in mense zio 38et in anno undecimo mense bul ipse est mensis octavus perfecta est domus in omni opere suo et in universis utensilibus aedificavitque eam annis septem

Chapter 7

1domum autem suam aedificavit Salomon tredecim annis et ad perfectum usque perduxit 2aedificavit quoque domum saltus Libani centum cubitorum longitudinis et quinquaginta cubitorum latitudinis et triginta cubitorum altitudinis et quattuor deambulacra inter columnas cedrinas ligna quippe cedrina exciderat in columnas 3et tabulatis cedrinis vestivit totam cameram quae quadraginta quinque columnis sustentabatur unus autem ordo habebat columnas quindecim 4contra se invicem positas 5et e regione se respicientes aequali spatio inter columnas et super columnas quadrangulata ligna in cunctis aequalia 6et porticum columnarum fecit quinquaginta cubitorum longitudinis et triginta cubitorum latitudinis et alteram porticum in facie maioris porticus et columnas et epistylia super columnas 7porticum quoque solii in qua tribunal est fecit et texit lignis cedrinis a pavimento usque ad summitatem 8et domuncula in qua sedetur ad iudicandum erat in media porticu simili opere domum quoque fecit filiae Pharaonis quam uxorem duxerat Salomon tali opere quali et hanc porticum 9omnia lapidibus pretiosis qui ad normam quandam atque mensuram tam intrinsecus quam extrinsecus serrati erant a fundamento usque ad summitatem parietum et intrinsecus usque ad atrium maius 10fundamenta autem de lapidibus pretiosis lapidibus magnis decem sive octo cubitorum 11et desuper lapides pretiosi aequalis mensurae secti erant similiterque de cedro 12et atrium maius rotundum trium ordinum de lapidibus sectis et unius ordinis dolata cedro necnon et in atrio domus Domini interiori et in porticu domus 13misit quoque rex Salomon et tulit Hiram de Tyro 14filium mulieris viduae de tribu Nepthali patre Tyrio artificem aerarium et plenum sapientia et intellegentia et doctrina ad faciendum omne opus ex aere qui cum venisset ad regem Salomonem fecit omne opus eius 15et finxit duas columnas aereas decem et octo cubitorum altitudinis columnam unam et linea duodecim cubitorum ambiebat columnam utramque 16duo quoque capitella fecit quae ponerentur super capita columnarum fusili aere quinque cubitorum altitudinis capitellum unum et quinque cubitorum altitudinis capitellum alterum 17et quasi in modum retis et catenarum sibi invicem miro opere contextarum utrumque capitellum columnarum fusile erat septena versuum retiacula in capitello uno et septena retiacula in capitello altero 18et perfecit columnas et duos ordines per circuitum retiaculorum singulorum ut tegerent capitella quae erant super summitatem malogranatorum eodem modo fecit et capitello secundo 19capitella autem quae erant super capita columnarum quasi opere lilii fabricata erant in porticu quattuor cubitorum 20et rursum alia capitella in summitate columnarum desuper iuxta mensuram columnae contra retiacula malogranatorum autem ducenti ordines erant in circuitu capitelli secundi 21et statuit duas columnas in porticum templi cumque statuisset columnam dexteram vocavit eam nomine Iachin similiter erexit columnam secundam et vocavit nomen eius Booz 22et super capita columnarum opus in modum lilii posuit perfectumque est opus columnarum 23fecit quoque mare fusile decem cubitorum a labio usque ad labium rotundum in circuitu quinque cubitorum altitudo eius et resticula triginta cubitorum cingebat illud per circuitum 24et scalptura subter labium circumibat illud decem cubitis ambiens mare duo ordines scalpturarum histriatarum erant fusiles 25et stabat super duodecim boves e quibus tres respiciebant ad aquilonem et tres ad occidentem et tres ad meridiem et tres ad orientem et mare super eos desuper erat quorum posteriora universa intrinsecus latitabant 26grossitudo autem luteris trium unciarum erat labiumque eius quasi labium calicis et folium repandi lilii duo milia batos capiebat 27et fecit bases decem aereas quattuor cubitorum longitudinis bases singulas et quattuor cubitorum latitudinis et trium cubitorum altitudinis 28et ipsum opus basium interrasile erat et scalpturae inter iuncturas 29et inter coronulas et plectas leones et boves et cherubin et in iuncturis similiter desuper et subter leones et boves quasi lora ex aere dependentia 30et quattuor rotae per bases singulas et axes aerei et per quattuor partes quasi umeruli subter luterem fusiles contra se invicem respectantes 31os quoque luteris intrinsecus erat in capitis summitate et quod forinsecus apparebat unius cubiti erat totum rotundum pariterque habebat unum cubitum et dimidium in angulis autem columnarum variae celaturae erant et media intercolumnia quadrata non rotunda 32quattuor quoque rotae quae per quattuor angulos basis erant coherebant subter basi una rota habebat altitudinis cubitum et semis 33tales autem rotae erant quales solent in curru fieri et axes earum et radii et canti et modioli omnia fusilia 34nam et umeruli illi quattuor per singulos angulos basis unius ex ipsa basi fusiles et coniuncti erant 35in summitate autem basis erat quaedam rotunditas dimidii cubiti ita fabrefacta ut luter desuper possit inponi habens celaturas suas et scalpturas varias ex semet ipso 36scalpsit quoque in tabulatis illis quae erant ex aere et in angulis cherubin et leones et palmas quasi in similitudinem stantis hominis ut non celata sed adposita per circuitum viderentur 37in hunc modum fecit decem bases fusura una et mensura scalpturaque consimili 38fecit quoque decem luteres aereos quadraginta batos capiebat luter unus eratque quattuor cubitorum singulosque luteres per singulas id est decem bases posuit 39et constituit decem bases quinque ad dexteram partem templi et quinque ad sinistram mare autem posuit ad dexteram partem templi contra orientem ad meridiem 40fecit ergo Hiram lebetas et scutras et amulas et perfecit omne opus regis Salomonis in templo Domini 41columnas duas et funiculos capitulorum super capitella columnarum duos et retiacula duo ut operirent duos funiculos qui erant super capita columnarum 42et malogranata quadringenta in duobus retiaculis duos versus malogranatorum in retiaculis singulis ad operiendos funiculos capitellorum qui erant super capita columnarum 43et bases decem et luteres decem super bases 44et mare unum et boves duodecim subter mare 45et lebetas et scutras et amulas omnia vasa quae fecit Hiram regi Salomoni in domo Domini de aurichalco erant 46in campestri regione Iordanis fudit ea rex in argillosa terra inter Socchoth et Sarthan 47et posuit Salomon omnia vasa propter multitudinem autem nimiam non erat pondus aeris 48fecitque Salomon omnia vasa in domo Domini altare aureum et mensam super quam ponerentur panes propositionis auream 49et candelabra aurea quinque ad dexteram et quinque ad sinistram contra oraculum ex auro primo et quasi lilii flores et lucernas desuper aureas et forcipes aureos 50et hydrias et fuscinulas et fialas et mortariola et turibula de auro purissimo et cardines ostiorum domus interioris sancti sanctorum et ostiorum domus templi ex auro erant 51et perfecit omne opus quod faciebat Salomon in domo Domini et intulit quae sanctificaverat David pater suus argentum et aurum et vasa reposuitque in thesauris domus Domini

Chapter 8

1tunc congregavit omnes maiores natu Israhel cum principibus tribuum et duces familiarum filiorum Israhel ad regem Salomonem in Hierusalem ut deferrent arcam foederis Domini de civitate David id est de Sion 2convenitque ad regem Salomonem universus Israhel in mense hethanim in sollemni die ipse est mensis septimus 3veneruntque cuncti senes ex Israhel et tulerunt sacerdotes arcam 4et portaverunt arcam Domini et tabernaculum foederis et omnia vasa sanctuarii quae erant in tabernaculo et ferebant ea sacerdotes et Levitae 5rex autem Salomon et omnis multitudo Israhel quae convenerat ad eum gradiebatur cum illo ante arcam et immolabant oves et boves absque aestimatione et numero 6et intulerunt sacerdotes arcam foederis Domini in locum suum in oraculum templi in sanctum sanctorum subter alas cherubin 7siquidem cherubin expandebant alas super locum arcae et protegebant arcam et vectes eius desuper 8cumque eminerent vectes et apparerent summitates eorum foris sanctuarium ante oraculum non apparebant ultra extrinsecus qui et fuerunt ibi usque in praesentem diem 9in arca autem non est aliud nisi duae tabulae lapideae quas posuerat in ea Moses in Horeb quando pepigit foedus Dominus cum filiis Israhel cum egrederentur de terra Aegypti 10factum est autem cum exissent sacerdotes de sanctuario nebula implevit domum Domini 11et non poterant sacerdotes stare et ministrare propter nebulam impleverat enim gloria Domini domum Domini 12tunc ait Salomon Dominus dixit ut habitaret in nebula 13aedificans aedificavi domum in habitaculum tuum firmissimum solium tuum in sempiternum 14convertitque rex faciem suam et benedixit omni ecclesiae Israhel omnis enim ecclesia Israhel stabat 15et ait benedictus Dominus Deus Israhel qui locutus est ore suo ad David patrem meum et in manibus eius perfecit dicens 16a die qua eduxi populum meum Israhel de Aegypto non elegi civitatem de universis tribubus Israhel ut aedificaretur domus et esset nomen meum ibi sed elegi David ut esset super populum meum Israhel 17voluitque David pater meus aedificare domum nomini Domini Dei Israhel 18et ait Dominus ad David patrem meum quod cogitasti in corde tuo aedificare domum nomini meo bene fecisti hoc ipsum mente tractans 19verumtamen tu non aedificabis domum sed filius tuus qui egredietur de renibus tuis ipse aedificabit domum nomini meo 20confirmavit Dominus sermonem suum quem locutus est stetique pro David patre meo et sedi super thronum Israhel sicut locutus est Dominus et aedificavi domum nomini Domini Dei Israhel 21et constitui ibi locum arcae in qua foedus est Domini quod percussit cum patribus nostris quando egressi sunt de terra Aegypti 22stetit autem Salomon ante altare Domini in conspectu ecclesiae Israhel et expandit manus suas in caelum 23et ait Domine Deus Israhel non est similis tui Deus in caelo desuper et super terra deorsum qui custodis pactum et misericordiam servis tuis qui ambulant coram te in toto corde suo 24qui custodisti servo tuo David patri meo quae locutus es ei ore locutus es et manibus perfecisti ut et haec dies probat 25nunc igitur Domine Deus Israhel conserva famulo tuo David patri meo quae locutus es ei dicens non auferetur de te vir coram me qui sedeat super thronum Israhel ita tamen si custodierint filii tui viam suam ut ambulent coram me sicut tu ambulasti in conspectu meo 26et nunc Deus Israhel firmentur verba tua quae locutus es servo tuo David patri meo 27ergone putandum est quod vere Deus habitet super terram si enim caelum et caeli caelorum te capere non possunt quanto magis domus haec quam aedificavi 28sed respice ad orationem servi tui et ad preces eius Domine Deus meus audi hymnum et orationem quam servus tuus orat coram te hodie 29ut sint oculi tui aperti super domum hanc nocte et die super domum de qua dixisti erit nomen meum ibi ut exaudias orationem qua orat te servus tuus in loco isto 30ut exaudias deprecationem servi tui et populi tui Israhel quodcumque oraverint in loco isto et exaudies in loco habitaculi tui in caelo et cum exaudieris propitius eris 31si peccaverit homo in proximum suum et habuerit aliquod iuramentum quo teneatur adstrictus et venerit propter iuramentum coram altari tuo in domum tuam 32tu exaudies in caelo et facies et iudicabis servos tuos condemnans impium et reddens viam suam super caput eius iustificansque iustum et retribuens ei secundum iustitiam suam 33si fugerit populus tuus Israhel inimicos suos quia peccaturus est tibi et agentes paenitentiam et confitentes nomini tuo venerint et oraverint et deprecati te fuerint in domo hac 34exaudi in caelo et dimitte peccatum populi tui Israhel et reduces eos in terram quam dedisti patribus eorum 35si clausum fuerit caelum et non pluerit propter peccata eorum et orantes in loco isto paenitentiam egerint nomini tuo et a peccatis suis conversi fuerint propter adflictionem suam 36exaudi eos in caelo et dimitte peccata servorum tuorum et populi tui Israhel et ostende eis viam bonam per quam ambulent et da pluviam super terram tuam quam dedisti populo tuo in possessionem 37fames si oborta fuerit in terra aut pestilentia aut corruptus aer aurugo lucusta rubigo et adflixerit eum et inimicus eius portas obsidens omnis plaga universa infirmitas 38cuncta devotatio et inprecatio quae acciderit omni homini de populo tuo Israhel si quis cognoverit plagam cordis sui et expanderit manus suas in domo hac 39tu audies in caelo in loco habitationis tuae et repropitiaberis et facies ut des unicuique secundum omnes vias suas sicut videris cor eius quia tu nosti solus cor omnium filiorum hominum 40ut timeant te cunctis diebus quibus vivunt super faciem terrae quam dedisti patribus nostris 41insuper et alienigena qui non est de populo tuo Israhel cum venerit de terra longinqua propter nomen tuum audietur enim nomen tuum magnum et manus tua fortis et brachium tuum 42extentum ubique cum venerit ergo et oraverit in loco hoc 43tu exaudies in caelo in firmamento habitaculi tui et facies omnia pro quibus invocaverit te alienigena ut discant universi populi terrarum nomen tuum timere sicut populus tuus Israhel et probent quia nomen tuum invocatum est super domum hanc quam aedificavi 44si egressus fuerit populus tuus ad bellum contra inimicos suos per viam quocumque miseris eos orabunt te contra viam civitatis quam elegisti et contra domum quam aedificavi nomini tuo 45et exaudies in caelo orationem eorum et preces eorum et facies iudicium eorum 46quod si peccaverint tibi non est enim homo qui non peccet et iratus tradideris eos inimicis suis et capti ducti fuerint in terram inimicorum longe vel prope 47et egerint paenitentiam in corde suo in loco captivitatis et conversi deprecati te fuerint in captivitate sua dicentes peccavimus inique egimus impie gessimus 48et reversi fuerint ad te in universo corde suo et tota anima sua in terra inimicorum suorum ad quam captivi ducti sunt et oraverint te contra viam terrae suae quam dedisti patribus eorum et civitatis quam elegisti et templi quod aedificavi nomini tuo 49exaudies in caelo in firmamento solii tui orationem eorum et preces et facies iudicium eorum 50et propitiaberis populo tuo qui peccavit tibi et omnibus iniquitatibus eorum quibus praevaricati sunt in te et dabis misericordiam coram eis qui eos captivos habuerint ut misereantur eis 51populus enim tuus est et hereditas tua quos eduxisti de terra Aegypti de medio fornacis ferreae 52ut sint oculi tui aperti ad deprecationem servi tui et populi tui Israhel et exaudias eos in universis pro quibus invocaverint te 53tu enim separasti eos tibi in hereditatem de universis populis terrae sicut locutus es per Mosen servum tuum quando eduxisti patres nostros de Aegypto Domine Deus 54factum est autem cum conplesset Salomon orans Dominum omnem orationem et deprecationem hanc surrexit de conspectu altaris Domini utrumque enim genu in terram fixerat et manus expanderat ad caelum 55stetit ergo et benedixit omni ecclesiae Israhel voce magna dicens 56benedictus Dominus qui dedit requiem populo suo Israhel iuxta omnia quae locutus est non cecidit ne unus quidem sermo ex omnibus bonis quae locutus est per Mosen servum suum 57sit Dominus Deus noster nobiscum sicut fuit cum patribus nostris non derelinquens nos neque proiciens 58sed inclinet corda nostra ad se ut ambulemus in universis viis eius et custodiamus mandata eius et caerimonias et iudicia quaecumque mandavit patribus nostris 59et sint sermones mei isti quibus deprecatus sum coram Domino adpropinquantes Domino Deo nostro die et nocte ut faciat iudicium servo suo et populo suo Israhel per singulos dies 60et sciant omnes populi terrae quia Dominus ipse est Deus et non est ultra absque eo 61sit quoque cor nostrum perfectum cum Domino Deo nostro ut ambulemus in decretis eius et custodiamus mandata eius sicut et hodie 62igitur rex et omnis Israhel cum eo immolabant victimas coram Domino 63mactavitque Salomon hostias pacificas quas immolavit Domino boum viginti duo milia ovium centum viginti milia et dedicaverunt templum Domini rex et filii Israhel 64in die illa sanctificavit rex medium atrii quod erat ante domum Domini fecit quippe ibi holocaustum et sacrificium et adipem pacificorum quia altare aereum quod erat coram Domino minus erat et capere non poterat holocausta et sacrificium et adipem pacificorum 65fecit ergo Salomon in tempore illo festivitatem celebrem et omnis Israhel cum eo multitudo magna ab introitu Emath usque ad rivum Aegypti coram Domino Deo nostro septem diebus et septem diebus id est quattuordecim diebus 66et in die octava dimisit populos qui benedicentes regi profecti sunt in tabernacula sua laetantes et alacri corde super omnibus bonis quae fecerat Dominus David servo suo et Israhel populo suo

Chapter 9

1factum est autem cum perfecisset Salomon aedificium domus Domini et aedificium regis et omne quod optaverat et voluerat facere 2apparuit Dominus ei secundo sicut apparuerat ei in Gabaon 3dixitque Dominus ad eum exaudivi orationem tuam et deprecationem tuam qua deprecatus es coram me sanctificavi domum hanc quam aedificasti ut ponerem nomen meum ibi in sempiternum et erunt oculi mei et cor meum ibi cunctis diebus 4tu quoque si ambulaveris coram me sicut ambulavit pater tuus in simplicitate cordis et in aequitate et feceris omnia quae praecepi tibi et legitima mea et iudicia mea servaveris 5ponam thronum regni tui super Israhel in sempiternum sicut locutus sum David patri tuo dicens non auferetur de genere tuo vir de solio Israhel 6si autem aversione aversi fueritis vos et filii vestri non sequentes me nec custodientes mandata mea et caerimonias quas proposui vobis sed abieritis et colueritis deos alienos et adoraveritis eos 7auferam Israhel de superficie terrae quam dedi eis et templum quod sanctificavi nomini meo proiciam a conspectu meo eritque Israhel in proverbium et in fabulam cunctis populis 8et domus haec erit in exemplum omnis qui transierit per eam stupebit et sibilabit et dicet quare fecit Dominus sic terrae huic et domui huic 9et respondebunt quia dereliquerunt Dominum Deum suum qui eduxit patres eorum de terra Aegypti et secuti sunt deos alienos et adoraverunt eos et coluerunt idcirco induxit Dominus super eos omne malum hoc 10expletis autem annis viginti postquam aedificaverat Salomon duas domos id est domum Domini et domum regis 11Hiram rege Tyri praebente Salomoni ligna cedrina et abiegna et aurum iuxta omne quod opus habuerat tunc dedit Salomon Hiram viginti oppida in terra Galileae 12egressusque est Hiram de Tyro ut videret oppida quae dederat ei Salomon et non placuerunt ei 13et ait haecine sunt civitates quas dedisti mihi frater et appellavit eas terram Chabul usque in diem hanc 14misit quoque Hiram ad regem centum viginti talenta auri 15haec est summa expensarum quam obtulit rex Salomon ad aedificandam domum Domini et domum suam et Mello et murum Hierusalem et Eser et Mageddo et Gazer 16Pharao rex Aegypti ascendit et cepit Gazer succenditque eam igni et Chananeum qui habitabat in civitate interfecit et dedit eam in dote filiae suae uxori Salomonis 17aedificavit ergo Salomon Gazer et Bethoron inferiorem 18et Baalath et Palmyram in terra solitudinis 19et omnes vicos qui ad se pertinebant et erant absque muro munivit et civitates curruum et civitates equitum et quodcumque ei placuit ut aedificaret in Hierusalem et in Libano et in omni terra potestatis suae 20universum populum qui remanserat de Amorreis et Hettheis et Ferezeis et Eveis et Iebuseis qui non sunt de filiis Israhel 21horum filios qui remanserant in terra quos scilicet non potuerant filii Israhel exterminare fecit Salomon tributarios usque ad diem hanc 22de filiis autem Israhel non constituit Salomon servire quemquam sed erant viri bellatores et ministri eius et principes et duces et praefecti curruum et equorum 23erant autem principes super omnia opera Salomonis praepositi quingenti quinquaginta qui habebant subiectum populum et statutis operibus imperabant 24filia autem Pharaonis ascendit de civitate David in domum suam quam aedificaverat ei tunc aedificavit Mello 25offerebat quoque Salomon tribus vicibus per annos singulos holocausta et pacificas victimas super altare quod aedificaverat Domino et adolebat thymiama coram Domino perfectumque est templum 26classem quoque fecit rex Salomon in Asiongaber quae est iuxta Ahilam in litore maris Rubri in terra Idumea 27misitque Hiram in classe illa servos suos viros nauticos et gnaros maris cum servis Salomonis 28qui cum venissent in Ophir sumptum inde aurum quadringentorum viginti talentorum detulerunt ad regem Salomonem

Chapter 10

1sed et regina Saba audita fama Salomonis in nomine Domini venit temptare eum in enigmatibus 2et ingressa Hierusalem multo comitatu et divitiis camelis portantibus aromata et aurum infinitum nimis et gemmas pretiosas venit ad Salomonem et locuta est ei universa quae habebat in corde suo 3et docuit eam Salomon omnia verba quae proposuerat non fuit sermo qui regem posset latere et non responderet ei 4videns autem regina Saba omnem sapientiam Salomonis et domum quam aedificaverat 5et cibos mensae eius et habitacula servorum et ordinem ministrantium vestesque eorum et pincernas et holocausta quae offerebat in domo Domini non habebat ultra spiritum 6dixitque ad regem verus est sermo quem audivi in terra mea 7super sermonibus tuis et super sapientia tua et non credebam narrantibus mihi donec ipsa veni et vidi oculis meis et probavi quod media pars mihi nuntiata non fuerit maior est sapientia et opera tua quam rumor quem audivi 8beati viri tui et beati servi tui hii qui stant coram te semper et audiunt sapientiam tuam 9sit Dominus Deus tuus benedictus cui placuisti et posuit te super thronum Israhel eo quod dilexerit Dominus Israhel in sempiternum et constituit te regem ut faceres iudicium et iustitiam 10dedit ergo regi centum viginti talenta auri et aromata multa nimis et gemmas pretiosas non sunt adlata ultra aromata tam multa quam ea quae dedit regina Saba regi Salomoni 11sed et classis Hiram quae portabat aurum de Ophir adtulit ex Ophir ligna thyina multa nimis et gemmas pretiosas 12fecitque rex de lignis thyinis fulchra domus Domini et domus regiae et citharas lyrasque cantoribus non sunt adlata huiuscemodi ligna thyina neque visa usque in praesentem diem 13rex autem Salomon dedit reginae Saba omnia quae voluit et petivit ab eo exceptis his quae ultro obtulerat ei munere regio quae reversa est et abiit in terram suam cum servis suis 14erat autem pondus auri quod adferebatur Salomoni per annos singulos sescentorum sexaginta sex talentorum auri 15excepto eo quod offerebant viri qui super vectigalia erant et negotiatores universique scruta vendentes et omnes reges Arabiae ducesque terrae 16fecit quoque rex Salomon ducenta scuta de auro puro sescentos auri siclos dedit in lamminas scuti unius 17et trecentas peltas ex auro probato trecentae minae auri unam peltam vestiebant posuitque ea rex in domo silvae Libani 18fecit etiam rex Salomon thronum de ebore grandem et vestivit eum auro fulvo nimis 19qui habebat sex gradus et summitas throni rotunda erat in parte posteriori et duae manus hinc atque inde tenentes sedile et duo leones stabant iuxta manus singulas 20et duodecim leunculi stantes super sex gradus hinc atque inde non est factum tale opus in universis regnis 21sed et omnia vasa de quibus potabat rex Salomon erant aurea et universa supellex domus saltus Libani de auro purissimo non erat argentum nec alicuius pretii putabatur in diebus Salomonis 22quia classis regis per mare cum classe Hiram semel per tres annos ibat in Tharsis deferens inde aurum et argentum dentes elefantorum et simias et pavos 23magnificatus est ergo rex Salomon super omnes reges terrae divitiis et sapientia 24et universa terra desiderabat vultum Salomonis ut audiret sapientiam eius quam dederat Deus in corde eius 25et singuli deferebant ei munera vasa argentea et aurea vestes et arma bellica aromata quoque et equos et mulos per annos singulos 26congregavitque Salomon currus et equites et facti sunt ei mille quadringenti currus et duodecim milia equitum et disposuit eos per civitates munitas et cum rege in Hierusalem 27fecitque ut tanta esset abundantia argenti in Hierusalem quanta lapidum et cedrorum praebuit multitudinem quasi sycomoros quae nascuntur in campestribus 28et educebantur equi Salomoni de Aegypto et de Coa negotiatores enim regis emebant de Coa et statuto pretio perducebant 29egrediebatur autem quadriga ex Aegypto sescentis siclis argenti et equus centum quinquaginta atque in hunc modum cuncti reges Hettheorum et Syriae equos venundabant

Chapter 11

1rex autem Salomon amavit mulieres alienigenas multas filiam quoque Pharaonis et Moabitidas et Ammanitidas Idumeas et Sidonias et Chettheas 2de gentibus super quibus dixit Dominus filiis Israhel non ingrediemini ad eas neque de illis ingredientur ad vestras certissimo enim avertent corda vestra ut sequamini deos earum his itaque copulatus est Salomon ardentissimo amore 3fueruntque ei uxores quasi reginae septingentae et concubinae trecentae et averterunt mulieres cor eius 4cumque iam esset senex depravatum est per mulieres cor eius ut sequeretur deos alienos nec erat cor eius perfectum cum Domino Deo suo sicut cor David patris eius 5sed colebat Salomon Astharthen deam Sidoniorum et Moloch idolum Ammanitarum 6fecitque Salomon quod non placuerat coram Domino et non adimplevit ut sequeretur Dominum sicut pater eius 7tunc aedificavit Salomon fanum Chamos idolo Moab in monte qui est contra Hierusalem et Moloch idolo filiorum Ammon 8atque in hunc modum fecit universis uxoribus suis alienigenis quae adolebant tura et immolabant diis suis 9igitur iratus est Dominus Salomoni quod aversa esset mens eius a Domino Deo Israhel qui apparuerat ei secundo 10et praeceperat de verbo hoc ne sequeretur deos alienos et non custodivit quae mandavit ei Dominus 11dixit itaque Dominus Salomoni quia habuisti hoc apud te et non custodisti pactum meum et praecepta mea quae mandavi tibi disrumpens scindam regnum tuum et dabo illud servo tuo 12verumtamen in diebus tuis non faciam propter David patrem tuum de manu filii tui scindam illud 13nec totum regnum auferam sed tribum unam dabo filio tuo propter David servum meum et Hierusalem quam elegi 14suscitavit autem Dominus adversarium Salomoni Adad Idumeum de semine regio qui erat in Edom 15cum enim esset David in Idumea et ascendisset Ioab princeps militiae ad sepeliendos eos qui fuerant interfecti et occidisset omne masculinum in Idumea 16sex enim mensibus ibi moratus est Ioab et omnis Israhel donec interimerent omne masculinum in Idumea 17fugit Adad ipse et viri idumei de servis patris eius cum eo ut ingrederetur Aegyptum erat autem Adad puer parvulus 18cumque surrexissent de Madian venerunt in Pharan tuleruntque secum viros de Pharan et introierunt Aegyptum ad Pharaonem regem Aegypti qui dedit ei domum et cibos constituit et terram delegavit 19et invenit Adad gratiam coram Pharao valde in tantum ut daret ei uxorem sororem uxoris suae germanam Tafnes reginae 20genuitque ei soror Tafnes Genebath filium et nutrivit eum Tafnes in domo Pharaonis eratque Genebath habitans apud Pharaonem cum filiis eius 21cumque audisset Adad in Aegypto dormisse David cum patribus suis et mortuum esse Ioab principem militiae dixit Pharaoni dimitte me ut vadam in terram meam 22dixitque ei Pharao qua enim re apud me indiges ut quaeras ire ad terram tuam at ille respondit nulla sed obsecro ut dimittas me 23suscitavit quoque ei Deus adversarium Razon filium Heliada qui fugerat Adadezer regem Soba dominum suum 24et congregavit contra eum viros et factus est princeps latronum cum interficeret eos David abieruntque Damascum et habitaverunt ibi et constituerunt eum regem in Damasco 25eratque adversarius Israhel cunctis diebus Salomonis et hoc est malum Adad et odium contra Israhel regnavitque in Syria 26Hieroboam quoque filius Nabath Ephratheus de Sareda cuius mater erat nomine Sarva mulier vidua servus Salomonis levavit manum contra regem 27et haec causa rebellionis adversus eum quia Salomon aedificavit Mello et coaequavit voraginem civitatis David patris sui 28erat autem Hieroboam vir fortis et potens vidensque Salomon adulescentem bonae indolis et industrium constituerat eum praefectum super tributa universae domus Ioseph 29factum est igitur in tempore illo ut Hieroboam egrederetur de Hierusalem et inveniret eum Ahias Silonites propheta in via opertus pallio novo erant autem duo tantum in agro 30adprehendensque Ahia pallium suum novum quo opertus erat scidit in duodecim partes 31et ait ad Hieroboam tolle tibi decem scissuras haec enim dicit Dominus Deus Israhel ecce ego scindam regnum de manu Salomonis et dabo tibi decem tribus 32porro una tribus remanebit ei propter servum meum David et Hierusalem civitatem quam elegi ex omnibus tribubus Israhel 33eo quod dereliquerint me et adoraverint Astharoth deam Sidoniorum et Chamos deum Moab et Melchom deum filiorum Ammon et non ambulaverint in viis meis ut facerent iustitiam coram me et praecepta mea et iudicia sicut David pater eius 34nec auferam omne regnum de manu eius sed ducem ponam eum cunctis diebus vitae suae propter David servum meum quem elegi qui custodivit mandata mea et praecepta mea 35auferam autem regnum de manu filii eius et dabo tibi decem tribus 36filio autem eius dabo tribum unam ut remaneat lucerna David servo meo cunctis diebus coram me in Hierusalem civitatem quam elegi ut esset nomen meum ibi 37te autem adsumam et regnabis super omnia quae desiderat anima tua erisque rex super Israhel 38si igitur audieris omnia quae praecepero tibi et ambulaveris in viis meis et feceris quod rectum est coram me custodiens mandata mea et praecepta mea sicut fecit David servus meus ero tecum et aedificabo tibi domum fidelem quomodo aedificavi David et tradam tibi Israhel 39et adfligam semen David super hoc verumtamen non cunctis diebus 40voluit ergo Salomon interficere Hieroboam qui surrexit et aufugit in Aegyptum ad Susac regem Aegypti et fuit in Aegypto usque ad mortem Salomonis 41reliquum autem verborum Salomonis et omnia quae fecit et sapientia eius ecce universa scripta sunt in libro verborum Salomonis 42dies autem quos regnavit Salomon in Hierusalem super omnem Israhel quadraginta anni sunt 43dormivitque Salomon cum patribus suis et sepultus est in civitate David patris sui regnavitque Roboam filius eius pro eo

Chapter 12

1venit autem Roboam in Sychem illuc enim congregatus erat omnis Israhel ad constituendum eum regem 2at Hieroboam filius Nabath cum adhuc esset in Aegypto profugus a facie regis Salomonis audita morte eius reversus est de Aegypto 3miseruntque et vocaverunt eum venit ergo Hieroboam et omnis multitudo Israhel et locuti sunt ad Roboam dicentes 4pater tuus durissimum iugum inposuit nobis tu itaque nunc inminue paululum de imperio patris tui durissimo et de iugo gravissimo quod inposuit nobis et serviemus tibi 5qui ait eis ite usque ad tertium diem et revertimini ad me cumque abisset populus 6iniit consilium rex Roboam cum senibus qui adsistebant coram Salomone patre eius dum adviveret et ait quod mihi datis consilium ut respondeam populo 7qui dixerunt ei si hodie oboedieris populo huic et servieris et petitioni eorum cesseris locutusque fueris ad eos verba lenia erunt tibi servi cunctis diebus 8qui dereliquit consilium senum quod dederant ei et adhibuit adulescentes qui nutriti fuerant cum eo et adsistebant illi 9dixitque ad eos quod mihi datis consilium ut respondeam populo huic qui dixerunt mihi levius fac iugum quod inposuit pater tuus super nos 10et dixerunt ei iuvenes qui nutriti fuerant cum eo sic loquere populo huic qui locuti sunt ad te dicentes pater tuus adgravavit iugum nostrum tu releva nos sic loqueris ad eos minimus digitus meus grossior est dorso patris mei 11et nunc pater meus posuit super vos iugum grave ego autem addam super iugum vestrum pater meus cecidit vos flagellis ego autem caedam scorpionibus 12venit ergo Hieroboam et omnis populus ad Roboam die tertia sicut locutus fuerat rex dicens revertimini ad me die tertia 13responditque rex populo dura derelicto consilio seniorum quod ei dederant 14et locutus est eis secundum consilium iuvenum dicens pater meus adgravavit iugum vestrum ego autem addam iugo vestro pater meus cecidit vos flagellis et ego caedam scorpionibus 15et non adquievit rex populo quoniam aversatus eum fuerat Dominus ut suscitaret verbum suum quod locutus fuerat in manu Ahiae Silonitae ad Hieroboam filium Nabath 16videns itaque populus quod noluisset eos audire rex respondit ei dicens quae nobis pars in David vel quae hereditas in filio Isai in tabernacula tua Israhel nunc vide domum tuam David et abiit Israhel in tabernacula sua 17super filios autem Israhel quicumque habitabant in civitatibus Iuda regnavit Roboam 18misit igitur rex Roboam Aduram qui erat super tributum et lapidavit eum omnis Israhel et mortuus est porro rex Roboam festinus ascendit currum et fugit in Hierusalem 19recessitque Israhel a domo David usque in praesentem diem 20factum est autem cum audisset omnis Israhel quod reversus esset Hieroboam miserunt et vocaverunt eum congregato coetu et constituerunt regem super omnem Israhel nec secutus est quisquam domum David praeter tribum Iuda solam 21venit autem Roboam Hierusalem et congregavit universam domum Iuda et tribum Beniamin centum octoginta milia electorum virorum et bellatorum ut pugnaret contra domum Israhel et reduceret regnum Roboam filio Salomonis 22factus est vero sermo Domini ad Semeiam virum Dei dicens 23loquere ad Roboam filium Salomonis regem Iuda et ad omnem domum Iuda et Beniamin et reliquos de populo dicens 24haec dicit Dominus non ascendetis nec bellabitis contra fratres vestros filios Israhel revertatur vir in domum suam a me enim factum est verbum hoc audierunt sermonem Domini et reversi sunt de itinere sicut eis praeceperat Dominus 25aedificavit autem Hieroboam Sychem in monte Ephraim et habitavit ibi et egressus inde aedificavit Phanuhel 26dixitque Hieroboam in corde suo nunc revertetur regnum ad domum David 27si ascenderit populus iste ut faciat sacrificia in domo Domini in Hierusalem et convertetur cor populi huius ad dominum suum Roboam regem Iuda interficientque me et revertentur ad eum 28et excogitato consilio fecit duos vitulos aureos et dixit eis nolite ultra ascendere Hierusalem ecce dii tui Israhel qui eduxerunt te de terra Aegypti 29posuitque unum in Bethel et alterum in Dan 30et factum est verbum hoc in peccatum ibat enim populus ad adorandum vitulum usque in Dan 31et fecit fana in excelsis et sacerdotes de extremis populi qui non erant de filiis Levi 32constituitque diem sollemnem in mense octavo quintadecima die mensis in similitudinem sollemnitatis quae celebratur in Iuda et ascendens altare similiter fecit in Bethel ut immolaret vitulis quos fabricatus erat constituitque in Bethel sacerdotes excelsorum quae fecerat 33et ascendit super altare quod extruxerat in Bethel quintadecima die mensis octavi quem finxerat de corde suo et fecit sollemnitatem filiis Israhel et ascendit super altare ut adoleret incensum

Chapter 13

1et ecce vir Dei venit de Iuda in sermone Domini in Bethel Hieroboam stante super altare et tus iaciente 2et exclamavit contra altare in sermone Domini et ait altare altare haec dicit Dominus ecce filius nascetur domui David Iosias nomine et immolabit super te sacerdotes excelsorum qui nunc in te tura succendunt et ossa hominum incendet super te 3deditque in die illa signum dicens hoc erit signum quod locutus est Dominus ecce altare scinditur et effunditur cinis qui in eo est 4cumque audisset rex sermonem hominis Dei quem inclamaverat contra altare in Bethel extendit manum suam de altari dicens adprehendite eum et exaruit manus eius quam extenderat contra eum nec valuit retrahere eam ad se 5altare quoque scissum est et effusus cinis de altari iuxta signum quod praedixerat vir Dei in sermone Domini 6et ait rex ad virum Dei deprecare faciem Domini Dei tui et ora pro me ut restituatur manus mea mihi oravit vir Dei faciem Domini et reversa est manus regis ad eum et facta est sicut prius fuerat 7locutus est autem rex ad virum Dei veni mecum domum ut prandeas et dabo tibi munera 8responditque vir Dei ad regem si dederis mihi mediam partem domus tuae non veniam tecum nec comedam panem neque bibam aquam in loco isto 9sic enim mandatum est mihi in sermone Domini praecipientis non comedes panem neque bibes aquam nec reverteris per viam qua venisti 10abiit ergo per aliam viam et non est reversus per iter quo venerat in Bethel 11prophetes autem quidam senex habitabat in Bethel ad quem venit filius suus et narravit ei omnia opera quae fecerat vir Dei illa die in Bethel et verba quae locutus fuerat ad regem et narraverunt patri suo 12et dixit eis pater eorum per quam viam abiit ostenderunt ei filii sui viam per quam abierat vir Dei qui venerat de Iuda 13et ait filiis suis sternite mihi asinum qui cum stravissent ascendit 14et abiit post virum Dei et invenit eum sedentem subtus terebinthum et ait illi tune es vir Dei qui venisti de Iuda respondit ille ego sum 15dixit ad eum veni mecum domum ut comedas panem 16qui ait non possum reverti neque venire tecum nec comedam panem nec bibam aquam in loco isto 17quia locutus est Dominus ad me in sermone Domini dicens non comedes panem et non bibes ibi aquam nec reverteris per viam qua ieris 18qui ait illi et ego propheta sum similis tui et angelus locutus est mihi in sermone Domini dicens reduc eum tecum in domum tuam et comedat panem et bibat aquam fefellit eum 19et reduxit secum comedit ergo panem in domo eius et bibit aquam 20cumque sederent ad mensam factus est sermo Domini ad prophetam qui reduxerat eum 21et exclamavit ad virum Dei qui venerat de Iuda dicens haec dicit Dominus quia inoboediens fuisti ori Domini et non custodisti mandatum quod praecepit tibi Dominus Deus tuus 22et reversus es et comedisti panem et bibisti aquam in loco in quo praecepit tibi ne comederes panem neque biberes aquam non inferetur cadaver tuum in sepulchrum patrum tuorum 23cumque comedisset et bibisset stravit asinum prophetae quem reduxerat 24qui cum abisset invenit eum leo in via et occidit et erat cadaver eius proiectum in itinere asinus autem stabat iuxta illum et leo stabat iuxta cadaver 25et ecce viri transeuntes viderunt cadaver proiectum in via et leonem stantem iuxta cadaver et venerunt et divulgaverunt in civitate in qua prophetes senex ille habitabat 26quod cum audisset propheta ille qui reduxerat eum de via ait vir Dei est qui inoboediens fuit ori Domini et tradidit eum Dominus leoni et confregit eum et occidit iuxta verbum Domini quod locutus est ei 27dixitque ad filios suos sternite mihi asinum qui cum stravissent 28et ille abisset invenit cadaver eius proiectum in via et asinum et leonem stantes iuxta cadaver non comedit leo de cadavere nec laesit asinum 29tulit ergo prophetes cadaver viri Dei et posuit illud super asinum et reversus intulit in civitatem prophetae senis ut plangerent eum 30et posuit cadaver eius in sepulchro suo et planxerunt eum heu frater 31cumque planxissent eum dixit ad filios suos cum mortuus fuero sepelite me in sepulchro in quo vir Dei sepultus est iuxta ossa eius ponite ossa mea 32profecto enim veniet sermo quem praedixit in sermone Domini contra altare quod est in Bethel et contra omnia fana excelsorum quae sunt in urbibus Samariae 33post verba haec non est reversus Hieroboam de via sua pessima sed e contrario fecit de novissimis populi sacerdotes excelsorum quicumque volebat implebat manum suam et fiebat sacerdos excelsorum 34et propter hanc causam peccavit domus Hieroboam et eversa est et deleta de superficie terrae

Chapter 14

1in tempore illo aegrotavit Abia filius Hieroboam 2dixitque Hieroboam uxori suae surge et commuta habitum ne cognoscaris quod sis uxor Hieroboam et vade in Silo ubi est Ahia propheta qui locutus est mihi quod regnaturus essem super populum hunc 3tolle quoque in manu tua decem panes et crustula et vas mellis et vade ad illum ipse indicabit tibi quid eventurum sit huic puero 4fecit ut dixerat uxor Hieroboam et consurgens abiit in Silo et venit in domum Ahia at ille non poterat videre quia caligaverant oculi eius prae senectute 5dixit autem Dominus ad Ahiam ecce uxor Hieroboam ingreditur ut consulat te super filio suo qui aegrotat haec et haec loqueris ei cum ergo illa intraret et dissimularet se esse quae erat 6audivit Ahias sonitum pedum eius introeuntis per ostium et ait ingredere uxor Hieroboam quare aliam esse te simulas ego autem missus sum ad te durus nuntius 7vade et dic Hieroboam haec dicit Dominus Deus Israhel quia exaltavi te de medio populi et dedi te ducem super populum meum Israhel 8et scidi regnum domus David et dedi illud tibi et non fuisti sicut servus meus David qui custodivit mandata mea et secutus est me in toto corde suo faciens quod placitum esset in conspectu meo 9sed operatus es male super omnes qui fuerunt ante te et fecisti tibi deos alienos et conflatiles ut me ad iracundiam provocares me autem proiecisti post corpus tuum 10idcirco ecce ego inducam mala super domum Hieroboam et percutiam de Hieroboam mingentem ad parietem et clausum et novissimum in Israhel et mundabo reliquias domus Hieroboam sicut mundari solet fimus usque ad purum 11qui mortui fuerint de Hieroboam in civitate comedent eos canes qui autem mortui fuerint in agro vorabunt eos aves caeli quia Dominus locutus est 12tu igitur surge et vade in domum tuam et in ipso introitu pedum tuorum in urbem morietur puer 13et planget eum omnis Israhel et sepeliet iste enim solus infertur de Hieroboam in sepulchrum quia inventus est super eo sermo bonus ad Dominum Deum Israhel in domo Hieroboam 14constituet autem sibi Dominus regem super Israhel qui percutiat domum Hieroboam in hac die et in hoc tempore 15et percutiet Dominus Israhel sicut moveri solet harundo in aqua et evellet Israhel de terra bona hac quam dedit patribus eorum et ventilabit eos trans Flumen quia fecerunt sibi lucos ut inritarent Dominum 16et tradet Dominus Israhel propter peccata Hieroboam qui peccavit et peccare fecit Israhel 17surrexit itaque uxor Hieroboam et abiit et venit in Thersa cumque illa ingrederetur limen domus puer mortuus est 18et sepelierunt eum et planxit illum omnis Israhel iuxta sermonem Domini quem locutus est in manu servi sui Ahiae prophetae 19reliqua autem verborum Hieroboam quomodo pugnaverit et quomodo regnaverit ecce scripta sunt in libro verborum dierum regum Israhel 20dies autem quibus regnavit Hieroboam viginti duo anni sunt et dormivit cum patribus suis regnavitque Nadab filius eius pro eo 21porro Roboam filius Salomonis regnavit in Iuda quadraginta et unius anni erat Roboam cum regnare coepisset et decem et septem annis regnavit in Hierusalem civitatem quam elegit Dominus ut poneret nomen suum ibi ex omnibus tribubus Israhel nomen autem matris eius Naama Ammanites 22et fecit Iudas malum coram Domino et inritaverunt eum super omnibus quae fecerant patres eorum in peccatis suis quae peccaverant 23aedificaverunt enim et ipsi sibi aras et statuas et lucos super omnem collem excelsum et subter omnem arborem frondosam 24sed et effeminati fuerunt in terra feceruntque omnes abominationes gentium quas adtrivit Dominus ante faciem filiorum Israhel 25in quinto autem anno regni Roboam ascendit Sesac rex Aegypti in Hierusalem 26et tulit thesauros domus Domini et thesauros regios et universa diripuit scuta quoque aurea quae fecerat Salomon 27pro quibus fecit rex Roboam scuta aerea et tradidit ea in manu ducum scutariorum et eorum qui excubabant ante ostium domus regis 28cumque ingrederetur rex in domum Domini portabant ea qui praeeundi habebant officium et postea reportabant ad armamentarium scutariorum 29reliqua autem sermonum Roboam et omnium quae fecit ecce scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda 30fuitque bellum inter Roboam et Hieroboam cunctis diebus 31dormivit itaque Roboam cum patribus suis et sepultus est cum eis in civitate David nomen autem matris eius Naama Ammanites et regnavit Abiam filius eius pro eo

Chapter 15

1igitur in octavodecimo anno regni Hieroboam filii Nabath regnavit Abiam super Iudam 2tribus annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Maacha filia Absalom 3ambulavitque in omnibus peccatis patris sui quae fecerat ante eum nec erat cor eius perfectum cum Domino Deo suo sicut cor David patris eius 4sed propter David dedit ei Dominus Deus suus lucernam in Hierusalem ut suscitaret filium eius post eum et staret Hierusalem 5eo quod fecisset David rectum in oculis Domini et non declinasset ab omnibus quae praeceperat ei cunctis diebus vitae suae excepto sermone Uriae Hetthei 6attamen bellum fuit inter Roboam et inter Hieroboam omni tempore vitae eius 7reliqua autem sermonum Abiam et omnia quae fecit nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda fuitque proelium inter Abiam et inter Hieroboam 8et dormivit Abiam cum patribus suis et sepelierunt eum in civitate David regnavitque Asa filius eius pro eo 9in anno ergo vicesimo Hieroboam regis Israhel regnavit Asa rex Iuda 10et quadraginta uno anno regnavit in Hierusalem nomen matris eius Maacha filia Absalom 11et fecit Asa rectum ante conspectum Domini sicut David pater eius 12et abstulit effeminatos de terra purgavitque universas sordes idolorum quae fecerant patres eius 13insuper et Maacham matrem suam amovit ne esset princeps in sacris Priapi et in luco eius quem consecraverat subvertitque specum eius et confregit simulacrum turpissimum et conbusit in torrente Cedron 14excelsa autem non abstulit verumtamen cor Asa perfectum erat cum Deo cunctis diebus suis 15et intulit ea quae sanctificaverat pater suus et voverat in domum Domini argentum et aurum et vasa 16bellum autem erat inter Asa et Baasa regem Israhel cunctis diebus eorum 17ascendit quoque Baasa rex Israhel in Iudam et aedificavit Rama ut non possit quispiam egredi vel ingredi de parte Asa regis Iudae 18tollens itaque Asa omne argentum et aurum quod remanserat in thesauris domus Domini et in thesauris domus regiae dedit illud in manu servorum suorum et misit ad Benadad filium Tabremmon filii Ezion regem Syriae qui habitabat in Damasco dicens 19foedus est inter me et te et inter patrem meum et patrem tuum ideo misi tibi munera argentum et aurum et peto ut venias et irritum facias foedus quod habes cum Baasa rege Israhel et recedat a me 20adquiescens Benadad regi Asa misit principes exercitus sui in civitates Israhel et percusserunt Ahion et Dan et Abel domum Maacha et universam Cenneroth omnem scilicet terram Nepthalim 21quod cum audisset Baasa intermisit aedificare Rama et reversus est in Thersa 22rex autem Asa nuntium misit in omnem Iudam nemo sit excusatus et tulerunt lapides Rama et ligna eius quibus aedificaverat Baasa et extruxit de eis rex Asa Gaba Beniamin et Maspha 23reliqua autem omnium sermonum Asa et universae fortitudines eius et cuncta quae fecit et civitates quas extruxit nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda verumtamen in tempore senectutis suae doluit pedes 24et dormivit cum patribus suis et sepultus est cum eis in civitate David patris sui regnavitque Iosaphat filius eius pro eo 25Nadab vero filius Hieroboam regnavit super Israhel anno secundo Asa regis Iuda regnavitque super Israhel duobus annis 26et fecit quod malum est in conspectu Domini et ambulavit in viis patris sui et in peccatis eius quibus peccare fecit Israhel 27insidiatus est autem ei Baasa filius Ahia de domo Isachar et percussit eum in Gebbethon quae est urbs Philisthinorum siquidem Nadab et omnis Israhel obsidebant Gebbethon 28interfecit igitur illum Baasa in anno tertio Asa regis Iuda et regnavit pro eo 29cumque regnasset percussit omnem domum Hieroboam non dimisit ne unam quidem animam de semine eius donec deleret eum iuxta verbum Domini quod locutus fuerat in manu servi sui Ahiae Silonitis 30propter peccata Hieroboam quae peccaverat et quibus peccare fecerat Israhel et propter delictum quo inritaverat Dominum Deum Israhel 31reliqua autem sermonum Nadab et omnia quae operatus est nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Israhel 32fuitque bellum inter Asa et Baasa regem Israhel cunctis diebus eorum 33anno tertio Asa regis Iuda regnavit Baasa filius Ahia super omnem Israhel in Thersa viginti quattuor annis 34et fecit malum coram Domino ambulavitque in via Hieroboam et in peccatis eius quibus peccare fecit Israhel

Chapter 16

1factus est autem sermo Domini ad Hieu filium Anani contra Baasa dicens 2pro eo quod exaltavi te de pulvere et posui ducem super populum meum Israhel tu autem ambulasti in via Hieroboam et peccare fecisti populum meum Israhel ut me inritares in peccatis eorum 3ecce ego demetam posteriora Baasa et posteriora domus eius et faciam domum tuam sicut domum Hieroboam filii Nabath 4qui mortuus fuerit de Baasa in civitate comedent eum canes et qui mortuus fuerit ex eo in regione comedent eum volucres caeli 5reliqua autem sermonum Baasa et quaecumque fecit et proelia eius nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Israhel 6dormivit ergo Baasa cum patribus suis sepultusque est in Thersa et regnavit Hela filius eius pro eo 7cum autem in manu Hieu filii Anani prophetae verbum Domini factum esset contra Baasa et contra domum eius et contra omne malum quod fecerat coram Domino ad inritandum eum in operibus manuum suarum ut fieret sicut domus Hieroboam ob hanc causam occidit eum 8anno vicesimo sexto Asa regis Iuda regnavit Hela filius Baasa super Israhel in Thersa duobus annis 9et rebellavit contra eum servus suus Zamri dux mediae partis equitum erat autem Hela in Thersa bibens et temulentus in domo Arsa praefecti Thersa 10inruens ergo Zamri percussit et occidit eum anno vicesimo septimo Asa regis Iuda et regnavit pro eo 11cumque regnasset et sedisset super solium eius percussit omnem domum Baasa et non dereliquit ex eo mingentem ad parietem et propinquos et amicos eius 12delevitque Zamri omnem domum Baasa iuxta verbum Domini quod locutus fuerat ad Baasa in manu Hieu prophetae 13propter universa peccata Baasa et peccata Hela filii eius qui peccaverunt et peccare fecerunt Israhel provocantes Dominum Deum Israhel in vanitatibus suis 14reliqua autem sermonum Hela et omnia quae fecit nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Israhel 15anno vicesimo et septimo Asa regis Iuda regnavit Zamri septem diebus in Thersa porro exercitus obsidebat Gebbethon urbem Philisthinorum 16cumque audisset rebellasse Zamri et occidisse regem fecit sibi regem omnis Israhel Amri qui erat princeps militiae super Israhel in die illa in castris 17ascendit ergo Amri et omnis Israhel cum eo de Gebbethon et obsidebant Thersa 18videns autem Zamri quod expugnanda esset civitas ingressus est palatium et succendit secum domum regiam et mortuus est 19in peccatis suis quae peccaverat faciens malum coram Domino et ambulans in via Hieroboam et in peccato eius quo fecit peccare Israhel 20reliqua autem sermonum Zamri et insidiarum eius et tyrannidis nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Israhel 21tunc divisus est populus Israhel in duas partes media pars populi sequebatur Thebni filium Gineth ut constitueret eum regem et media pars Amri 22praevaluit autem populus qui erat cum Amri populo qui sequebatur Thebni filium Gineth mortuusque est Thebni et regnavit Amri 23anno tricesimo primo Asa regis Iuda regnavit Amri super Israhel duodecim annis in Thersa regnavit sex annis 24emitque montem Samariae a Somer duobus talentis argenti et aedificavit eam et vocavit nomen civitatis quam extruxerat nomine Somer domini montis Samariae 25fecit autem Amri malum in conspectu Domini et operatus est nequiter super omnes qui fuerant ante eum 26ambulavitque in omni via Hieroboam filii Nabath et in peccatis eius quibus peccare fecerat Israhel ut inritaret Dominum Deum Israhel in vanitatibus suis 27reliqua autem sermonum Amri et proelia eius quae gessit nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Israhel 28et dormivit Amri cum patribus suis et sepultus est in Samaria regnavitque Ahab filius eius pro eo 29Ahab vero filius Amri regnavit super Israhel anno tricesimo octavo Asa regis Iuda et regnavit Ahab filius Amri super Israhel in Samaria viginti et duobus annis 30et fecit Ahab filius Amri malum in conspectu Domini super omnes qui fuerunt ante eum 31nec suffecit ei ut ambularet in peccatis Hieroboam filii Nabath insuper duxit uxorem Hiezabel filiam Ethbaal regis Sidoniorum et abiit et servivit Baal et adoravit eum 32et posuit aram Baal in templo Baal quod aedificaverat in Samaria 33et plantavit lucum et addidit Ahab in opere suo inritans Dominum Deum Israhel super omnes reges Israhel qui fuerant ante eum 34in diebus eius aedificavit Ahiel de Bethel Hiericho in Abiram primitivo suo fundavit eam et in Segub novissimo suo posuit portas eius iuxta verbum Domini quod locutus fuerat in manu Iosue filii Nun

Chapter 17

1et dixit Helias Thesbites de habitatoribus Galaad ad Ahab vivit Dominus Deus Israhel in cuius conspectu sto si erit annis his ros et pluvia nisi iuxta oris mei verba 2et factum est verbum Domini ad eum dicens 3recede hinc et vade contra orientem et abscondere in torrente Charith qui est contra Iordanem 4et ibi de torrente bibes corvisque praecepi ut pascant te ibi 5abiit ergo et fecit iuxta verbum Domini cumque abisset sedit in torrente Charith qui est contra Iordanem 6corvi quoque deferebant panem et carnes mane similiter panem et carnes vesperi et bibebat de torrente 7post dies autem siccatus est torrens non enim pluerat super terram 8factus est igitur sermo Domini ad eum dicens 9surge et vade in Sareptha Sidoniorum et manebis ibi praecepi enim ibi mulieri viduae ut pascat te 10surrexit et abiit Sareptham cumque venisset ad portam civitatis apparuit ei mulier vidua colligens ligna et vocavit eam dixitque da mihi paululum aquae in vase ut bibam 11cumque illa pergeret ut adferret clamavit post tergum eius dicens adfer mihi obsecro et buccellam panis in manu tua 12quae respondit vivit Dominus Deus tuus quia non habeo panem nisi quantum pugillus capere potest farinae in hydria et paululum olei in lecytho en colligo duo ligna ut ingrediar et faciam illud mihi et filio meo ut comedamus et moriamur 13ad quam Helias ait noli timere sed vade et fac sicut dixisti verumtamen mihi primum fac de ipsa farinula subcinericium panem parvulum et adfer ad me tibi autem et filio tuo facies postea 14haec autem dicit Dominus Deus Israhel hydria farinae non deficiet nec lecythus olei minuetur usque ad diem in qua daturus est Dominus pluviam super faciem terrae 15quae abiit et fecit iuxta verbum Heliae et comedit ipse et illa et domus eius et ex illa die 16hydria farinae non defecit et lecythus olei non est inminutus iuxta verbum Domini quod locutus fuerat in manu Heliae 17factum est autem post verba haec aegrotavit filius mulieris matris familiae et erat languor fortis nimis ita ut non remaneret in eo halitus 18dixit ergo ad Heliam quid mihi et tibi vir Dei ingressus es ad me ut rememorarentur iniquitates meae et interficeres filium meum 19et ait ad eam da mihi filium tuum tulitque eum de sinu illius et portavit in cenaculum ubi ipse manebat et posuit super lectulum suum 20et clamavit ad Dominum et dixit Domine Deus meus etiamne viduam apud quam ego utcumque sustentor adflixisti ut interficeres filium eius 21et expandit se atque mensus est super puerum tribus vicibus clamavitque ad Dominum et ait Domine Deus meus revertatur oro anima pueri huius in viscera eius 22exaudivit Dominus vocem Heliae et reversa est anima pueri intra eum et revixit 23tulitque Helias puerum et deposuit eum de cenaculo in inferiorem domum et tradidit matri suae et ait illi en vivit filius tuus 24dixitque mulier ad Heliam nunc in isto cognovi quoniam vir Dei es tu et verbum Domini in ore tuo verum est

Chapter 18

1post dies multos verbum Domini factum est ad Heliam in anno tertio dicens vade et ostende te Ahab ut dem pluviam super faciem terrae 2ivit ergo Helias ut ostenderet se Ahab erat autem fames vehemens in Samaria 3vocavitque Ahab Abdiam dispensatorem domus suae Abdias autem timebat Dominum valde 4nam cum interficeret Hiezabel prophetas Domini tulit ille centum prophetas et abscondit eos quinquagenos in speluncis et pavit eos pane et aqua 5dixit ergo Ahab ad Abdiam vade in terram ad universos fontes aquarum et in cunctas valles si forte invenire possimus herbam et salvare equos et mulos et non penitus iumenta intereant 6diviseruntque sibi regiones ut circuirent eas Ahab ibat per viam unam et Abdias per viam alteram seorsum 7cumque esset Abdias in via Helias occurrit ei qui cum cognovisset eum cecidit super faciem suam et ait num tu es domine mi Helias 8cui ille respondit ego vade dic domino tuo adest Helias 9et ille quid peccavi inquit quoniam trades me servum tuum in manu Ahab ut interficiat me 10vivit Dominus Deus tuus non est gens aut regnum quo non miserit dominus meus te requirens et respondentibus cunctis non est hic adiuravit regna singula et gentes eo quod minime repperireris 11et nunc dicis mihi vade et dic domino tuo adest Helias 12cumque recessero a te spiritus Domini asportabit te in locum quem ego ignoro ingressus nuntiabo Ahab et non inveniet te et interficiet me servus autem tuus timet Dominum ab infantia sua 13numquid non indicatum est tibi domino meo quid fecerim cum interficeret Hiezabel prophetas Domini quod absconderim de prophetis Domini centum viros quinquagenos et quinquagenos in speluncis et paverim eos pane et aqua 14et nunc tu dicis vade et dic domino tuo adest Helias ut interficiat me 15dixit Helias vivit Dominus exercituum ante cuius vultum sto quia hodie apparebo ei 16abiit ergo Abdias in occursum Ahab et indicavit ei venitque Ahab in occursum Heliae 17et cum vidisset eum ait tune es ille qui conturbas Israhel 18et ille ait non turbavi Israhel sed tu et domus patris tui qui dereliquistis mandata Domini et secuti estis Baalim 19verumtamen nunc mitte et congrega ad me universum Israhel in monte Carmeli et prophetas Baal quadringentos quinquaginta prophetasque lucorum quadringentos qui comedunt de mensa Hiezabel 20misit Ahab ad omnes filios Israhel et congregavit prophetas in monte Carmeli 21accedens autem Helias ad omnem populum ait usquequo claudicatis in duas partes si Dominus est Deus sequimini eum si autem Baal sequimini illum et non respondit ei populus verbum 22et ait rursum Helias ad populum ego remansi propheta Domini solus prophetae autem Baal quadringenti et quinquaginta viri sunt 23dentur nobis duo boves et illi eligant bovem unum et in frusta caedentes ponant super ligna ignem autem non subponant et ego faciam bovem alterum et inponam super ligna ignemque non subponam 24invocate nomina deorum vestrorum et ego invocabo nomen Domini et deus qui exaudierit per ignem ipse sit Deus respondens omnis populus ait optima propositio 25dixit ergo Helias prophetis Baal eligite vobis bovem unum et facite primi quia vos plures estis et invocate nomina deorum vestrorum ignemque non subponatis 26qui cum tulissent bovem quem dederat eis fecerunt et invocabant nomen Baal de mane usque ad meridiem dicentes Baal exaudi nos et non erat vox nec qui responderet transiliebantque altare quod fecerant 27cumque esset iam meridies inludebat eis Helias dicens clamate voce maiore deus enim est et forsitan loquitur aut in diversorio est aut in itinere aut certe dormit ut excitetur 28clamabant ergo voce magna et incidebant se iuxta ritum suum cultris et lanceolis donec perfunderentur sanguine 29postquam autem transiit meridies et illis prophetantibus venerat tempus quo sacrificium offerri solet nec audiebatur vox neque aliquis respondebat nec adtendebat orantes 30dixit Helias omni populo venite ad me et accedente ad se populo curavit altare Domini quod destructum fuerat 31et tulit duodecim lapides iuxta numerum tribuum filiorum Iacob ad quem factus est sermo Domini dicens Israhel erit nomen tuum 32et aedificavit lapidibus altare in nomine Domini fecitque aquaeductum quasi per duas aratiunculas in circuitu altaris 33et conposuit ligna divisitque per membra bovem et posuit super ligna 34et ait implete quattuor hydrias aqua et fundite super holocaustum et super ligna rursumque dixit etiam secundo hoc facite qui cum fecissent et secundo ait etiam tertio id ipsum facite feceruntque et tertio 35et currebant aquae circa altare et fossa aquaeductus repleta est 36cumque iam tempus esset ut offerretur holocaustum accedens Helias propheta ait Domine Deus Abraham Isaac et Israhel hodie ostende quia tu es Deus Israhel et ego servus tuus et iuxta praeceptum tuum feci omnia verba haec 37exaudi me Domine exaudi me ut discat populus iste quia tu es Dominus Deus et tu convertisti cor eorum iterum 38cecidit autem ignis Domini et voravit holocaustum et ligna et lapides pulverem quoque et aquam quae erat in aquaeductu lambens 39quod cum vidisset omnis populus cecidit in faciem suam et ait Dominus ipse est Deus Dominus ipse est Deus 40dixitque Helias ad eos adprehendite prophetas Baal et ne unus quidem fugiat ex eis quos cum conprehendissent duxit eos Helias ad torrentem Cison et interfecit eos ibi 41et ait Helias ad Ahab ascende comede et bibe quia sonus multae pluviae est 42ascendit Ahab ut comederet et biberet Helias autem ascendit in vertice Carmeli et pronus in terram posuit faciem inter genua sua 43et dixit ad puerum suum ascende et prospice contra mare qui cum ascendisset et contemplatus esset ait non est quicquam et rursum ait illi revertere septem vicibus 44in septima autem vice ecce nubicula parva quasi vestigium hominis ascendebat de mari qui ait ascende et dic Ahab iunge et descende ne occupet te pluvia 45cumque se verterent huc atque illuc ecce caeli contenebrati sunt et nubes et ventus et facta est pluvia grandis ascendens itaque Ahab abiit in Hiezrahel 46et manus Domini facta est super Heliam accinctisque lumbis currebat ante Ahab donec veniret in Hiezrahel

Chapter 19

1nuntiavit autem Ahab Hiezabel omnia quae fecerat Helias et quomodo occidisset universos prophetas gladio 2misitque Hiezabel nuntium ad Heliam dicens haec mihi faciant dii et haec addant nisi hac hora cras posuero animam tuam sicut animam unius ex illis 3timuit ergo Helias et surgens abiit quocumque eum ferebat voluntas venitque in Bersabee Iuda et dimisit ibi puerum suum 4et perrexit in desertum via unius diei cumque venisset et sederet subter unam iuniperum petivit animae suae ut moreretur et ait sufficit mihi Domine tolle animam meam neque enim melior sum quam patres mei 5proiecitque se et obdormivit in umbra iuniperi et ecce angelus tetigit eum et dixit illi surge comede 6respexit et ecce ad caput suum subcinericius panis et vas aquae comedit ergo et bibit et rursum obdormivit 7reversusque est angelus Domini secundo et tetigit eum dixitque illi surge comede grandis enim tibi restat via 8qui cum surrexisset comedit et bibit et ambulavit in fortitudine cibi illius quadraginta diebus et quadraginta noctibus usque ad montem Dei Horeb 9cumque venisset illuc mansit in spelunca et ecce sermo Domini ad eum dixitque illi quid hic agis Helia 10at ille respondit zelo zelatus sum pro Domino Deo exercituum quia dereliquerunt pactum Domini filii Israhel altaria tua destruxerunt et prophetas tuos occiderunt gladio et derelictus sum ego solus et quaerunt animam meam ut auferant eam 11et ait ei egredere et sta in monte coram Domino et ecce Dominus transit et spiritus grandis et fortis subvertens montes et conterens petras ante Dominum non in spiritu Dominus et post spiritum commotio non in commotione Dominus 12et post commotionem ignis non in igne Dominus et post ignem sibilus aurae tenuis 13quod cum audisset Helias operuit vultum suum pallio et egressus stetit in ostio speluncae et ecce vox ad eum dicens quid agis hic Helia 14et ille respondit zelo zelatus sum pro Domino Deo exercituum quia dereliquerunt pactum tuum filii Israhel altaria tua destruxerunt et prophetas tuos occiderunt gladio et derelictus sum ego solus et quaerunt animam meam ut auferant eam 15et ait Dominus ad eum vade et revertere in viam tuam per desertum in Damascum cumque perveneris ungues Azahel regem super Syriam 16et Hieu filium Namsi ungues regem super Israhel Heliseum autem filium Saphat qui est de Abelmaula ungues prophetam pro te 17et erit quicumque fugerit gladium Azahel occidet eum Hieu et qui fugerit gladium Hieu interficiet eum Heliseus 18et derelinquam mihi in Israhel septem milia universorum genua quae non sunt incurvata Baal et omne os quod non adoravit eum osculans manum 19profectus ergo inde repperit Heliseum filium Saphat arantem duodecim iugis boum et ipse in duodecim arantibus unus erat cumque venisset Helias ad eum misit pallium suum super illum 20qui statim relictis bubus cucurrit post Heliam et ait osculer oro te patrem meum et matrem meam et sic sequar te dixitque ei vade et revertere quod enim meum erat feci tibi 21reversus autem ab eo tulit par boum et mactavit illud et in aratro boum coxit carnes et dedit populo et comederunt consurgensque abiit et secutus est Heliam et ministrabat ei

Chapter 20

1porro Benadad rex Syriae congregavit omnem exercitum suum et triginta et duos reges secum et equos et currus et ascendens pugnabat contra Samariam et obsidebat eam 2mittensque nuntios ad Ahab regem Israhel in civitatem 3ait haec dicit Benadad argentum tuum et aurum tuum meum est et uxores tuae et filii tui optimi mei sunt 4responditque rex Israhel iuxta verbum tuum domine mi rex tuus sum ego et omnia mea 5revertentesque nuntii dixerunt haec dicit Benadad qui misit nos ad te argentum tuum et aurum tuum et uxores tuas et filios tuos dabis mihi 6cras igitur hac eadem hora mittam servos meos ad te et scrutabuntur domum tuam et domum servorum tuorum et omne quod eis placuerit ponent in manibus suis et auferent 7vocavit autem rex Israhel omnes seniores terrae et ait animadvertite et videte quoniam insidietur nobis misit enim ad me pro uxoribus meis et filiis et pro argento et auro et non abnui 8dixeruntque omnes maiores natu et universus populus ad eum non audias neque adquiescas illi 9respondit itaque nuntiis Benadad dicite domino meo regi omnia propter quae misisti ad me servum tuum initio faciam hanc autem rem facere non possum 10reversique nuntii rettulerunt ei qui remisit et ait haec faciant mihi dii et haec addant si suffecerit pulvis Samariae pugillis omnis populi qui sequitur me 11et respondens rex Israhel ait dicite ei ne glorietur accinctus aeque ut discinctus 12factum est autem cum audisset verbum istud bibebat ipse et reges in umbraculis et ait servis suis circumdate civitatem et circumdederunt eam 13et ecce propheta unus accedens ad Ahab regem Israhel ait haec dicit Dominus certe vidisti omnem multitudinem hanc nimiam ecce ego tradam eam in manu tua hodie ut scias quia ego sum Dominus 14et ait Ahab per quem dixitque ei haec dicit Dominus per pedisequos principum provinciarum et ait quis incipiet proeliari et ille dixit tu 15recensuit ergo pueros principum provinciarum et repperit numerum ducentorum triginta duum et post eos recensuit populum omnes filios Israhel septem milia 16et egressi sunt meridie Benadad autem bibebat temulentus in umbraculo suo et reges triginta duo cum eo qui ad auxilium eius venerant 17egressi sunt autem pueri principum provinciarum in prima fronte misit itaque Benadad qui nuntiaverunt ei dicentes viri egressi sunt de Samaria 18at ille sive ait pro pace veniunt adprehendite eos vivos sive ut proelientur vivos eos capite 19egressi sunt ergo pueri principum provinciarum ac reliquus exercitus sequebatur 20et percussit unusquisque virum qui contra se venerat fugeruntque Syri et persecutus est eos Israhel fugit quoque Benadad rex Syriae in equo cum equitibus 21necnon et egressus rex Israhel percussit equos et currus et percussit Syriam plaga magna 22accedens autem propheta ad regem Israhel dixit ei vade et confortare et scito et vide quid facias sequenti enim anno rex Syriae ascendet contra te 23servi vero regis Syriae dixerunt ei dii montium sunt dii eorum ideo superaverunt nos sed melius est ut pugnemus contra eos in campestribus et obtinebimus eos 24tu ergo verbum hoc fac amove reges singulos ab exercitu suo et pone principes pro eis 25et instaura numerum militum qui ceciderunt de tuis et equos secundum equos pristinos et currus secundum currus quos ante habuisti et pugnabimus contra eos in campestribus et videbis quod obtinebimus eos credidit consilio eorum et fecit ita 26igitur postquam annus transierat recensuit Benadad Syros et ascendit in Afec ut pugnaret contra Israhel 27porro filii Israhel recensiti sunt et acceptis cibariis profecti ex adverso castraque metati contra eos quasi duo parvi greges caprarum Syri autem repleverunt terram 28et accedens unus vir Dei dixit ad regem Israhel haec dicit Dominus quia dixerunt Syri deus montium est Dominus et non est deus vallium dabo omnem multitudinem grandem hanc in manu tua et scietis quia ego Dominus 29dirigebant septem diebus ex adverso hii atque illi acies septima autem die commissum est bellum percusseruntque filii Israhel de Syris centum milia peditum in die una 30fugerunt autem qui remanserant in Afec in civitatem et cecidit murus super viginti septem milia hominum qui remanserant porro Benadad fugiens ingressus est civitatem in cubiculum quod erat intra cubiculum 31dixeruntque ei servi sui ecce audivimus quod reges domus Israhel clementes sint ponamus itaque saccos in lumbis nostris et funiculos in capitibus nostris et egrediamur ad regem Israhel forsitan salvabit animas nostras 32accinxerunt saccis lumbos suos et posuerunt funes in capitibus veneruntque ad regem Israhel et dixerunt servus tuus Benadad dicit vivat oro te anima mea et ille ait si adhuc vivit frater meus est 33quod acceperunt viri pro omine et festinantes rapuerunt verbum ex ore eius atque dixerunt frater tuus Benadad et dixit eis ite et adducite eum egressus est ergo ad eum Benadad et levavit eum in currum suum 34qui dixit ei civitates quas tulit pater meus a patre tuo reddam et plateas fac tibi in Damasco sicut fecit pater meus in Samaria et ego foederatus recedam a te pepigit ergo foedus et dimisit eum 35tunc vir quidam de filiis prophetarum dixit ad socium suum in sermone Domini percute me at ille noluit percutere 36cui ait quia noluisti audire vocem Domini ecce recedes a me et percutiet te leo cumque paululum recessisset ab eo invenit eum leo atque percussit 37sed et alterum conveniens virum dixit ad eum percute me qui percussit eum et vulneravit 38abiit ergo propheta et occurrit regi in via et mutavit aspersione pulveris os et oculos suos 39cumque rex transiret clamavit ad regem et ait servus tuus egressus est ad proeliandum comminus cumque fugisset vir unus adduxit eum quidam ad me et ait custodi virum istum qui si lapsus fuerit erit anima tua pro anima eius aut talentum argenti adpendes 40dum autem ego turbatus huc illucque me verterem subito non conparuit et ait rex Israhel ad eum hoc est iudicium tuum quod ipse decrevisti 41at ille statim abstersit pulverem de facie sua et cognovit eum rex Israhel quod esset de prophetis 42qui ait ad eum haec dicit Dominus quia dimisisti virum dignum morte de manu tua erit anima tua pro anima eius et populus tuus pro populo eius 43reversus est igitur rex Israhel in domum suam audire contemnens et furibundus venit Samariam

Chapter 21

1post verba autem haec vinea erat Naboth Hiezrahelitae qui erat in Hiezrahel iuxta palatium Ahab regis Samariae 2locutus est ergo Ahab ad Naboth dicens da mihi vineam tuam ut faciam mihi hortum holerum quia vicina est et prope domum meam daboque tibi pro ea vineam meliorem aut si tibi commodius putas argenti pretium quanto digna est 3cui respondit Naboth propitius mihi sit Dominus ne dem hereditatem patrum meorum tibi 4venit ergo Ahab in domum suam indignans et frendens super verbo quod locutus fuerat ad eum Naboth Hiezrahelites dicens non do tibi hereditatem patrum meorum et proiciens se in lectulum suum avertit faciem ad parietem et non comedit panem 5ingressa est autem ad eum Hiezabel uxor sua dixitque ei quid est hoc unde anima tua contristata est et quare non comedis panem 6qui respondit ei locutus sum Naboth Hiezrahelitae et dixi ei da mihi vineam tuam accepta pecunia aut si tibi placet dabo tibi vineam pro ea et ille ait non do tibi vineam meam 7dixit ergo ad eum Hiezabel uxor eius grandis auctoritatis es et bene regis regnum Israhel surge et comede panem et aequo esto animo ego dabo tibi vineam Naboth Hiezrahelitae 8scripsit itaque litteras ex nomine Ahab et signavit eas anulo eius et misit ad maiores natu et ad optimates qui erant in civitate eius et habitabant cum Naboth 9litterarum autem erat ista sententia praedicate ieiunium et sedere facite Naboth inter primos populi 10et submittite duos viros filios Belial contra eum et falsum testimonium dicant benedixit Deum et regem et educite eum et lapidate sicque moriatur 11fecerunt ergo cives eius maiores natu et optimates qui habitabant cum eo in urbe sicut praeceperat eis Hiezabel et sicut scriptum erat in litteris quas miserat ad eos 12praedicaverunt ieiunium et sedere fecerunt Naboth inter primos populi 13et adductis duobus viris filiis diaboli fecerunt eos sedere contra eum at illi scilicet ut viri diabolici dixerunt contra eum testimonium coram multitudine benedixit Naboth Deo et regi quam ob rem eduxerunt eum extra civitatem et lapidibus interfecerunt 14miseruntque ad Hiezabel dicentes lapidatus est Naboth et mortuus est 15factum est autem cum audisset Hiezabel lapidatum Naboth et mortuum locuta est ad Ahab surge posside vineam Naboth Hiezrahelitae qui noluit tibi adquiescere et dare eam accepta pecunia non enim vivit Naboth sed mortuus est 16quod cum audisset Ahab mortuum videlicet Naboth surrexit et descendebat in vineam Naboth Hiezrahelitae ut possideret eam 17factus est igitur sermo Domini ad Heliam Thesbiten dicens 18surge et descende in occursum Ahab regis Israhel qui est in Samaria ecce ad vineam Naboth descendit ut possideat eam 19et loqueris ad eum dicens haec dicit Dominus occidisti insuper et possedisti et post haec addes haec dicit Dominus in loco hoc in quo linxerunt canes sanguinem Naboth lambent tuum quoque sanguinem 20et ait Ahab ad Heliam num invenisti me inimice mee qui dixit inveni eo quod venundatus sis ut faceres malum in conspectu Domini 21ecce ego inducam super te malum et demetam posteriora tua et interficiam de Ahab mingentem ad parietem et clausum et ultimum in Israhel 22et dabo domum tuam sicut domum Hieroboam filii Nabath et sicut domum Baasa filii Ahia quia egisti ut me ad iracundiam provocares et peccare fecisti Israhel 23sed et de Hiezabel locutus est Dominus dicens canes comedent Hiezabel in agro Hiezrahel 24si mortuus fuerit Ahab in civitate comedent eum canes si autem mortuus fuerit in agro comedent eum volucres caeli 25igitur non fuit alter talis ut Ahab qui venundatus est ut faceret malum in conspectu Domini concitavit enim eum Hiezabel uxor sua 26et abominabilis effectus est in tantum ut sequeretur idola quae fecerant Amorrei quos consumpsit Dominus a facie filiorum Israhel 27itaque cum audisset Ahab sermones istos scidit vestem suam et operuit cilicio carnem suam ieiunavitque et dormivit in sacco et ambulabat dimisso capite 28factus est autem sermo Domini ad Heliam Thesbiten dicens 29nonne vidisti humiliatum Ahab coram me quia igitur humiliatus est mei causa non inducam malum in diebus eius sed in diebus filii sui inferam malum domui eius

Chapter 22

1transierunt igitur tres anni absque bello inter Syriam et Israhel 2in anno autem tertio descendit Iosaphat rex Iuda ad regem Israhel 3dixitque rex Israhel ad servos suos ignoratis quod nostra sit Ramoth Galaad et neglegimus tollere eam de manu regis Syriae 4et ait ad Iosaphat veniesne mecum ad proeliandum in Ramoth Galaad 5dixitque Iosaphat ad regem Israhel sicut ego sum ita et tu populus meus et populus tuus unum sunt et equites mei et equites tui dixitque Iosaphat ad regem Israhel quaere oro te hodie sermonem Domini 6congregavit ergo rex Israhel prophetas quadringentos circiter viros et ait ad eos ire debeo in Ramoth Galaad ad bellandum an quiescere qui responderunt ascende et dabit Dominus in manu regis 7dixit autem Iosaphat non est hic propheta Domini quispiam ut interrogemus per eum 8et ait rex Israhel ad Iosaphat remansit vir unus per quem possimus interrogare Dominum sed ego odi eum quia non prophetat mihi bonum sed malum Micheas filius Hiemla cui Iosaphat ait ne loquaris ita rex 9vocavit ergo rex Israhel eunuchum quendam et dixit ei festina adducere Micheam filium Hiemla 10rex autem Israhel et Iosaphat rex Iuda sedebat unusquisque in solio suo vestiti cultu regio in area iuxta ostium portae Samariae et universi prophetae prophetabant in conspectu eorum 11fecit quoque sibi Sedecias filius Chanaan cornua ferrea et ait haec dicit Dominus his ventilabis Syriam donec deleas eam 12omnesque prophetae similiter prophetabant dicentes ascende in Ramoth Galaad et vade prospere et tradet Dominus in manu regis 13nuntius vero qui ierat ut vocaret Micheam locutus est ad eum dicens ecce sermones prophetarum ore uno bona regi praedicant sit ergo et sermo tuus similis eorum et loquere bona 14cui Micheas ait vivit Dominus quia quodcumque dixerit mihi Dominus hoc loquar 15venit itaque ad regem et ait illi rex Michea ire debemus in Ramoth Galaad ad proeliandum an cessare cui ille respondit ascende et vade prospere et tradet Dominus in manu regis 16dixit autem rex ad eum iterum atque iterum adiuro te ut non loquaris mihi nisi quod verum est in nomine Domini 17et ille ait vidi cunctum Israhel dispersum in montibus quasi oves non habentes pastorem et ait Dominus non habent dominum isti revertatur unusquisque in domum suam in pace 18dixit ergo rex Israhel ad Iosaphat numquid non dixi tibi quia non prophetat mihi bonum sed semper malum 19ille vero addens ait propterea audi sermonem Domini vidi Dominum sedentem super solium suum et omnem exercitum caeli adsistentem ei a dextris et a sinistris 20et ait Dominus quis decipiet Ahab regem Israhel ut ascendat et cadat in Ramoth Galaad et dixit unus verba huiuscemodi et alius aliter 21egressus est autem spiritus et stetit coram Domino et ait ego decipiam illum cui locutus est Dominus in quo 22et ille ait egrediar et ero spiritus mendax in ore omnium prophetarum eius et dixit Dominus decipies et praevalebis egredere et fac ita 23nunc igitur ecce dedit Dominus spiritum mendacii in ore omnium prophetarum tuorum qui hic sunt et Dominus locutus est contra te malum 24accessit autem Sedecias filius Chanaan et percussit Micheam in maxillam et dixit mene ergo dimisit spiritus Domini et locutus est tibi 25et ait Micheas visurus es in die illa quando ingredieris cubiculum intra cubiculum ut abscondaris 26et ait rex Israhel tollite Micheam et maneat apud Amon principem civitatis et apud Ioas filium Ammelech 27et dicite eis haec dicit rex mittite virum istum in carcerem et sustentate eum pane tribulationis et aqua angustiae donec revertar in pace 28dixitque Micheas si reversus fueris in pace non est locutus Dominus in me et ait audite populi omnes 29ascendit itaque rex Israhel et Iosaphat rex Iuda in Ramoth Galaad 30dixitque rex Israhel ad Iosaphat sume arma et ingredere proelium et induere vestibus tuis porro rex Israhel mutavit habitum et ingressus est bellum 31rex autem Syriae praeceperat principibus curruum triginta duobus dicens non pugnabitis contra minorem et maiorem quempiam nisi contra regem Israhel solum 32cum ergo vidissent principes curruum Iosaphat suspicati sunt quod ipse esset rex Israhel et impetu facto pugnabant contra eum et exclamavit Iosaphat 33intellexeruntque principes curruum quod non esset rex Israhel et cessaverunt ab eo 34unus autem quidam tetendit arcum in incertum sagittam dirigens et casu percussit regem Israhel inter pulmonem et stomachum at ille dixit aurigae suo verte manum tuam et eice me de exercitu quia graviter vulneratus sum 35commissum est ergo proelium in die illa et rex Israhel stabat in curru suo contra Syros et mortuus est vesperi fluebat autem sanguis plagae in sinum currus 36et praeco personuit in universo exercitu antequam sol occumberet dicens unusquisque revertatur in civitatem et in terram suam 37mortuus est autem rex et perlatus est Samariam sepelieruntque regem in Samaria 38et laverunt currum in piscina Samariae et linxerunt canes sanguinem eius et habenas laverunt iuxta verbum Domini quod locutus fuerat 39reliqua vero sermonum Ahab et universa quae fecit et domus eburneae quam aedificavit cunctarumque urbium quas extruxit nonne scripta sunt haec in libro verborum dierum regum Israhel 40dormivit ergo Ahab cum patribus suis et regnavit Ohozias filius eius pro eo 41Iosaphat filius Asa regnare coeperat super Iudam anno quarto Ahab regis Israhel 42triginta quinque annorum erat cum regnare coepisset et viginti et quinque annos regnavit in Hierusalem nomen matris eius Azuba filia Salai 43et ambulavit in omni via Asa patris sui et non declinavit ex ea fecitque quod rectum est in conspectu Domini 44verumtamen excelsa non abstulit adhuc enim populus sacrificabat et adolebat incensum in excelsis 45pacemque habuit Iosaphat cum rege Israhel 46reliqua autem verborum Iosaphat et opera eius quae gessit et proelia nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda 47sed et reliquias effeminatorum qui remanserant in diebus Asa patris eius abstulit de terra 48nec erat tunc rex constitutus in Edom 49rex vero Iosaphat fecerat classes in mari quae navigarent in Ophir propter aurum et ire non potuerunt quia confractae sunt in Asiongaber 50tunc ait Ohozias filius Ahab ad Iosaphat vadant servi mei cum servis tuis in navibus et noluit Iosaphat 51dormivitque cum patribus suis et sepultus est cum eis in civitate David patris sui regnavitque Ioram filius eius pro eo 52Ohozias autem filius Ahab regnare coeperat super Israhel in Samaria anno septimodecimo Iosaphat regis Iuda regnavitque super Israhel duobus annis 53et fecit malum in conspectu Domini et ambulavit in via patris sui et matris suae et in via Hieroboam filii Nabath qui peccare fecit Israhel

2 Kings

Chapter 1

1praevaricatus est autem Moab in Israhel postquam mortuus est Ahab 2ceciditque Ohozias per cancellos cenaculi sui quod habebat in Samaria et aegrotavit misitque nuntios dicens ad eos ite consulite Beelzebub deum Accaron utrum vivere queam de infirmitate mea hac 3angelus autem Domini locutus est ad Heliam Thesbiten surge ascende in occursum nuntiorum regis Samariae et dices ad eos numquid non est Deus in Israhel ut eatis ad consulendum Beelzebub deum Accaron 4quam ob rem haec dicit Dominus de lectulo super quem ascendisti non descendes sed morte morieris et abiit Helias 5reversique sunt nuntii ad Ohoziam qui dixit eis quare reversi estis 6at illi responderunt ei vir occurrit nobis et dixit ad nos ite revertimini ad regem qui misit vos et dicetis ei haec dicit Dominus numquid quia non erat Deus in Israhel mittis ut consulatur Beelzebub deus Accaron idcirco de lectulo super quem ascendisti non descendes sed morte morieris 7qui dixit eis cuius figurae et habitu est vir qui occurrit vobis et locutus est verba haec 8at illi dixerunt vir pilosus et zona pellicia accinctis renibus qui ait Helias Thesbites est 9misitque ad eum quinquagenarium principem et quinquaginta qui erant sub eo qui ascendit ad eum sedentique in vertice montis ait homo Dei rex praecepit ut descendas 10respondensque Helias dixit quinquagenario si homo Dei sum descendat ignis e caelo et devoret te et quinquaginta tuos descendit itaque ignis e caelo et devoravit eum et quinquaginta qui erant cum eo 11rursum misit ad eum principem quinquagenarium alterum et quinquaginta cum eo qui locutus est illi homo Dei haec dicit rex festina descende 12respondens Helias ait si homo Dei ego sum descendat ignis e caelo et devoret te et quinquaginta tuos descendit ergo ignis Dei e caelo et devoravit illum et quinquaginta eius 13iterum misit principem quinquagenarium tertium et quinquaginta qui erant cum eo qui cum venisset curvavit genua contra Heliam et precatus est eum et ait homo Dei noli despicere animam meam et animam servorum tuorum qui mecum sunt 14ecce descendit ignis de caelo et devoravit duos principes quinquagenarios primos et quinquagenos qui cum eis erant sed nunc obsecro ut miserearis animae meae 15locutus est autem angelus Domini ad Heliam dicens descende cum eo ne timeas surrexit igitur et descendit cum eo ad regem 16et locutus est ei haec dicit Dominus quia misisti nuntios ad consulendum Beelzebub deum Accaron quasi non esset Deus in Israhel a quo possis interrogare sermonem ideo de lectulo super quem ascendisti non descendes sed morte morieris 17mortuus est ergo iuxta sermonem Domini quem locutus est Helias et regnavit Ioram frater eius pro eo anno secundo Ioram filii Iosaphat regis Iudae non enim habebat filium 18reliqua autem verborum Ohoziae quae operatus est nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel

Chapter 2

1factum est autem cum levare vellet Dominus Heliam per turbinem in caelum ibant Helias et Heliseus de Galgalis 2dixitque Helias ad Heliseum sede hic quia Dominus misit me usque Bethel cui ait Heliseus vivit Dominus et vivit anima tua quia non derelinquam te cumque descendissent Bethel 3egressi sunt filii prophetarum qui erant Bethel ad Heliseum et dixerunt ei numquid nosti quia hodie Dominus tollat dominum tuum a te qui respondit et ego novi silete 4dixit autem Helias ad Heliseum sede hic quia Dominus misit me in Hiericho et ille ait vivit Dominus et vivit anima tua quia non derelinquam te cumque venissent Hierichum 5accesserunt filii prophetarum qui erant in Hiericho ad Heliseum et dixerunt ei numquid nosti quia hodie Dominus tollet dominum tuum a te et ait et ego novi silete 6dixit autem ei Helias sede hic quia Dominus misit me ad Iordanem qui ait vivit Dominus et vivit anima tua quia non derelinquam te ierunt igitur ambo pariter 7et quinquaginta viri de filiis prophetarum secuti sunt qui et steterunt e contra longe illi autem ambo stabant super Iordanem 8tulitque Helias pallium suum et involvit illud et percussit aquas quae divisae sunt in utramque partem et transierunt ambo per siccum 9cumque transissent Helias dixit ad Heliseum postula quod vis ut faciam tibi antequam tollar a te dixitque Heliseus obsecro ut fiat duplex spiritus tuus in me 10qui respondit rem difficilem postulasti attamen si videris me quando tollor a te erit quod petisti si autem non videris non erit 11cumque pergerent et incedentes sermocinarentur ecce currus igneus et equi ignei diviserunt utrumque et ascendit Helias per turbinem in caelum 12Heliseus autem videbat et clamabat pater mi pater mi currus Israhel et auriga eius et non vidit eum amplius adprehenditque vestimenta sua et scidit illa in duas partes 13et levavit pallium Heliae quod ceciderat ei reversusque stetit super ripam Iordanis 14et pallio Heliae quod ceciderat ei percussit aquas et dixit ubi est Deus Heliae etiam nunc percussitque aquas et divisae sunt huc atque illuc et transiit Heliseus 15videntes autem filii prophetarum qui erant in Hiericho de contra dixerunt requievit spiritus Heliae super Heliseum et venientes in occursum eius adoraverunt eum proni in terram 16dixeruntque illi ecce cum servis tuis sunt quinquaginta viri fortes qui possint ire et quaerere dominum tuum ne forte tulerit eum spiritus Domini et proiecerit in uno montium aut in una vallium qui ait nolite mittere 17coegeruntque eum donec adquiesceret et diceret mittite et miserunt quinquaginta viros qui cum quaesissent tribus diebus non invenerunt 18et reversi sunt ad eum at ille habitabat in Hiericho dixitque eis numquid non dixi vobis nolite ire 19dixerunt quoque viri civitatis ad Heliseum ecce habitatio civitatis huius optima est sicut tu ipse domine perspicis sed aquae pessimae sunt et terra sterilis 20at ille ait adferte mihi vas novum et mittite in illud sal qui cum adtulissent 21egressus ad fontem aquarum misit in eum sal et ait haec dicit Dominus sanavi aquas has et non erit ultra in eis mors neque sterilitas 22sanatae sunt ergo aquae usque ad diem hanc iuxta verbum Helisei quod locutus est 23ascendit autem inde Bethel cumque ascenderet per viam pueri parvi egressi sunt de civitate et inludebant ei dicentes ascende calve ascende calve 24qui cum se respexisset vidit eos et maledixit eis in nomine Domini egressique sunt duo ursi de saltu et laceraverunt ex eis quadraginta duos pueros 25abiit autem inde in montem Carmeli et inde reversus est Samariam

Chapter 3

1Ioram vero filius Ahab regnavit super Israhel in Samaria anno octavodecimo Iosaphat regis Iudae regnavitque duodecim annis 2et fecit malum coram Domino sed non sicut pater suus et mater tulit enim statuas Baal quas fecerat pater eius 3verumtamen in peccatis Hieroboam filii Nabath qui peccare fecit Israhel adhesit nec recessit ab eis 4porro Mesa rex Moab nutriebat pecora multa et solvebat regi Israhel centum milia agnorum et centum milia arietum cum velleribus suis 5cumque mortuus fuisset Ahab praevaricatus est foedus quod habebat cum rege Israhel 6egressus est igitur rex Ioram in die illa de Samaria et recensuit universum Israhel 7misitque ad Iosaphat regem Iuda dicens rex Moab recessit a me veni mecum contra Moab ad proelium qui respondit ascendam qui meus est tuus est populus meus populus tuus equi mei equi tui 8dixitque per quam viam ascendemus at ille respondit per desertum Idumeae 9perrexerunt igitur rex Israhel et rex Iuda et rex Edom et circumierunt per viam septem dierum nec erat aqua exercitui et iumentis quae sequebantur eos 10dixitque rex Israhel eheu eheu eheu congregavit nos Dominus tres reges ut traderet in manu Moab 11et ait Iosaphat estne hic propheta Domini ut deprecemur Dominum per eum et respondit unus de servis regis Israhel est hic Heliseus filius Saphat qui fundebat aquam super manus Heliae 12et ait Iosaphat est apud eum sermo Domini descenditque ad eum rex Israhel et Iosaphat et rex Edom 13dixit autem Heliseus ad regem Israhel quid mihi et tibi est vade ad prophetas patris tui et matris tuae et ait illi rex Israhel quare congregavit Dominus tres reges hos ut traderet eos in manu Moab 14dixit autem Heliseus vivit Dominus exercituum in cuius conspectu sto quod si non vultum Iosaphat regis Iudae erubescerem ne adtendissem quidem te nec respexissem 15nunc autem adducite mihi psalten cumque caneret psaltes facta est super eum manus Domini et ait 16haec dicit Dominus facite alveum torrentis huius fossas et fossas 17haec enim dicit Dominus non videbitis ventum neque pluviam et alveus iste replebitur aquis et bibetis vos et familiae vestrae et iumenta vestra 18parumque hoc est in conspectu Domini insuper tradet etiam Moab in manu vestra 19et percutietis omnem civitatem munitam et omnem urbem electam et universum lignum fructiferum succidetis cunctosque fontes aquarum obturabitis et omnem agrum egregium operietis lapidibus 20factum est igitur mane quando sacrificium offerri solet et ecce aquae veniebant per viam Edom et repleta est terra aquis 21universi autem Moabitae audientes quod ascendissent reges ut pugnarent adversum eos convocaverunt omnes qui accincti erant balteo desuper et steterunt in terminis 22primoque mane surgentes et orto iam sole ex adverso aquarum viderunt Moabitae contra aquas rubras quasi sanguinem 23dixeruntque sanguis est gladii pugnaverunt reges contra se et caesi sunt mutuo nunc perge ad praedam Moab 24perrexeruntque in castra Israhel porro consurgens Israhel percussit Moab at illi fugerunt coram eis venerunt igitur qui vicerant et percusserunt Moab 25et civitates destruxerunt et omnem agrum optimum mittentes singuli lapides repleverunt et universos fontes aquarum obturaverunt et omnia ligna fructifera succiderunt ita ut muri tantum fictiles remanerent et circumdata est civitas a fundibalariis et magna ex parte percussa 26quod cum vidisset rex Moab praevaluisse scilicet hostes tulit secum septingentos viros educentes gladium ut inrumperet ad regem Edom et non potuerunt 27arripiensque filium suum primogenitum qui regnaturus erat pro eo obtulit holocaustum super murum et facta est indignatio magna in Israhel statimque recesserunt ab eo et reversi sunt in terram suam

Chapter 4

1mulier autem quaedam de uxoribus prophetarum clamabat ad Heliseum dicens servus tuus vir meus mortuus est et tu nosti quia servus tuus fuit timens Dominum et ecce creditor venit ut tollat duos filios meos ad serviendum sibi 2cui dixit Heliseus quid vis ut faciam tibi dic mihi quid habes in domo tua at illa respondit non habeo ancilla tua quicquam in domo mea nisi parum olei quo unguear 3cui ait vade pete mutuo ab omnibus vicinis tuis vasa vacua non pauca 4et ingredere et claude ostium cum intrinsecus fueris tu et filii tui et mitte inde in omnia vasa haec et cum plena fuerint tolles 5ivit itaque mulier et clusit ostium super se et super filios suos illi offerebant vasa et illa infundebat 6cumque plena fuissent vasa dixit ad filium suum adfer mihi adhuc vas et ille respondit non habeo stetitque oleum 7venit autem illa et indicavit homini Dei et ille vade inquit vende oleum et redde creditori tuo tu autem et filii tui vivite de reliquo 8facta est autem quaedam dies et transiebat Heliseus per Sunam erat autem ibi mulier magna quae tenuit eum ut comederet panem cumque frequenter inde transiret devertebat ad eam ut comederet panem 9quae dixit ad virum suum animadverto quod vir Dei sanctus est iste qui transit per nos frequenter 10faciamus ergo cenaculum parvum et ponamus ei in eo lectulum et mensam et sellam et candelabrum ut cum venerit ad nos maneat ibi 11facta est igitur dies quaedam et veniens devertit in cenaculum et requievit ibi 12dixitque ad Giezi puerum suum voca Sunamitin istam qui cum vocasset eam et illa stetisset coram eo 13dixit ad puerum loquere ad eam ecce sedule in omnibus ministrasti nobis quid vis ut faciam tibi numquid habes negotium et vis ut loquar regi sive principi militiae quae respondit in medio populi mei habito 14et ait quid ergo vult ut faciam ei dixitque Giezi ne quaeras filium enim non habet et vir eius senex est 15praecepit itaque ut vocaret eam quae cum vocata fuisset et stetisset ad ostium 16dixit ad eam in tempore isto et in hac eadem hora si vita comes fuerit habebis in utero filium at illa respondit noli quaeso domine mi vir Dei noli mentiri ancillae tuae 17et concepit mulier et peperit filium in tempore et in hora eadem quam dixerat Heliseus 18crevit autem puer et cum esset quaedam dies et egressus isset ad patrem suum ad messores 19ait patri suo caput meum caput meum at ille dixit puero tolle et duc eum ad matrem suam 20qui cum tulisset et adduxisset eum ad matrem suam posuit eum illa super genua sua usque ad meridiem et mortuus est 21ascendit autem et conlocavit eum super lectulum hominis Dei et clusit ostium et egressa 22vocavit virum suum et ait mitte mecum obsecro unum de pueris et asinam ut excurram usque ad hominem Dei et revertar 23qui ait illi quam ob causam vadis ad eum hodie non sunt kalendae neque sabbatum quae respondit vale 24stravitque asinam et praecepit puero mina et propera ne mihi moram facias in eundo et hoc age quod praecipio tibi 25profecta est igitur et venit ad virum Dei in montem Carmeli cumque vidisset eam vir Dei de contra ait ad Giezi puerum suum ecce Sunamitis illa 26vade ergo in occursum eius et dic ei rectene agitur circa te et circa virum tuum et circa filium tuum quae respondit recte 27cumque venisset ad virum Dei in monte adprehendit pedes eius et accessit Giezi ut amoveret eam et ait homo Dei dimitte illam anima enim eius in amaritudine est et Dominus celavit me et non indicavit mihi 28quae dixit illi numquid petivi filium a domino meo numquid non dixi tibi ne inludas me 29et ille ait ad Giezi accinge lumbos tuos et tolle baculum meum in manu tua et vade si occurrerit tibi homo non salutes eum et si salutaverit te quispiam non respondeas illi et pones baculum meum super faciem pueri 30porro mater pueri ait vivit Dominus et vivit anima tua non dimittam te surrexit ergo et secutus est eam 31Giezi autem praecesserat eos et posuerat baculum super faciem pueri et non erat vox neque sensus reversusque est in occursum eius et nuntiavit ei dicens non surrexit puer 32ingressus est ergo Heliseus domum et ecce puer mortuus iacebat in lectulo eius 33ingressusque clusit ostium super se et puerum et oravit ad Dominum 34et ascendit et incubuit super puerum posuitque os suum super os eius et oculos suos super oculos eius et manus suas super manus eius et incurvavit se super eum et calefacta est caro pueri 35at ille reversus deambulavit in domo semel huc et illuc et ascendit et incubuit super eum et oscitavit puer septies aperuitque oculos 36et ille vocavit Giezi et dixit ei voca Sunamitin hanc quae vocata ingressa est ad eum qui ait tolle filium tuum 37venit illa et corruit ad pedes eius et adoravit super terram tulitque filium suum et egressa est 38et Heliseus reversus est in Galgala erat autem fames in terra et filii prophetarum habitabant coram eo dixitque uni de pueris suis pone ollam grandem et coque pulmentum filiis prophetarum 39et egressus est unus in agrum ut colligeret herbas agrestes invenitque quasi vitem silvestrem et collegit ex ea colocyntidas agri et implevit pallium suum et reversus concidit in ollam pulmenti nesciebat enim quid esset 40infuderunt ergo sociis ut comederent cumque gustassent de coctione exclamaverunt dicentes mors in olla vir Dei et non potuerunt comedere 41at ille adferte inquit farinam et misit in ollam et ait infunde turbae et comedat et non fuit amplius quicquam amaritudinis in olla 42vir autem quidam venit de Balsalisa deferens viro Dei panes primitiarum et viginti panes hordiacios et frumentum novum in pera sua at ille dixit da populo ut comedat 43responditque ei minister eius quantum est hoc ut adponam coram centum viris rursum ille da ait populo ut comedat haec enim dicit Dominus comedent et supererit 44posuit itaque coram eis qui comederunt et superfuit iuxta verbum Domini

Chapter 5

1Naaman princeps militiae regis Syriae erat vir magnus apud dominum suum et honoratus per illum enim dedit Dominus salutem Syriae erat autem vir fortis et dives sed leprosus 2porro de Syria egressi fuerant latrunculi et captivam duxerant de terra Israhel puellam parvulam quae erat in obsequio uxoris Naaman 3quae ait ad dominam suam utinam fuisset dominus meus ad prophetam qui est in Samaria profecto curasset eum a lepra quam habet 4ingressus est itaque Naaman ad dominum suum et nuntiavit ei dicens sic et sic locuta est puella de terra Israhel 5dixitque ei rex Syriae vade et mittam litteras ad regem Israhel qui cum profectus esset et tulisset secum decem talenta argenti et sex milia aureos et decem mutatoria vestimentorum 6detulit litteras ad regem Israhel in haec verba cum acceperis epistulam hanc scito quod miserim ad te Naaman servum meum ut cures eum a lepra sua 7cumque legisset rex Israhel litteras scidit vestimenta sua et ait numquid Deus sum ut occidere possim et vivificare quia iste misit ad me ut curem hominem a lepra sua animadvertite et videte quod occasiones quaerat adversum me 8quod cum audisset Heliseus vir Dei scidisse videlicet regem Israhel vestimenta sua misit ad eum dicens quare scidisti vestimenta tua veniat ad me et sciat esse prophetam in Israhel 9venit ergo Naaman cum equis et curribus et stetit ad ostium domus Helisei 10misitque ad eum Heliseus nuntium dicens vade et lavare septies in Iordane et recipiet sanitatem caro tua atque mundaberis 11iratus Naaman recedebat dicens putabam quod egrederetur ad me et stans invocaret nomen Domini Dei sui et tangeret manu sua locum leprae et curaret me 12numquid non meliores sunt Abana et Pharphar fluvii Damasci omnibus aquis Israhel ut laver in eis et munder cum ergo vertisset se et abiret indignans 13accesserunt ad eum servi sui et locuti sunt ei pater si rem grandem dixisset tibi propheta certe facere debueras quanto magis quia nunc dixit tibi lavare et mundaberis 14descendit et lavit in Iordane septies iuxta sermonem viri Dei et restituta est caro eius sicut caro pueri parvuli et mundatus est 15reversusque ad virum Dei cum universo comitatu suo venit et stetit coram eo et ait vere scio quod non sit Deus in universa terra nisi tantum in Israhel obsecro itaque ut accipias benedictionem a servo tuo 16at ille respondit vivit Dominus ante quem sto quia non accipiam cumque vim faceret penitus non adquievit 17dixitque Naaman ut vis sed obsecro concede mihi servo tuo ut tollam onus duorum burdonum de terra non enim faciet ultra servus tuus holocaustum aut victimam diis alienis nisi Domino 18hoc autem solum est de quo depreceris Dominum pro servo tuo quando ingreditur dominus meus templum Remmon ut adoret et illo innitente super manum meam si adoravero in templo Remmon adorante me in eodem loco ut ignoscat mihi Dominus servo tuo pro hac re 19qui dixit ei vade in pace abiit ergo ab eo electo terrae tempore 20dixitque Giezi puer viri Dei pepercit dominus meus Naaman Syro isti ut non acciperet ab eo quae adtulit vivit Dominus quia curram post eum et accipiam ab eo aliquid 21et secutus est Giezi post tergum Naaman quem cum vidisset ille currentem ad se desilivit de curru in occursum eius et ait rectene sunt omnia 22et ille ait recte dominus meus misit me dicens modo venerunt ad me duo adulescentes de monte Ephraim ex filiis prophetarum da eis talentum argenti et vestes mutatorias duplices 23dixitque Naaman melius est ut accipias duo talenta et coegit eum ligavitque duo talenta argenti in duobus saccis et duplicia vestimenta et inposuit duobus pueris suis qui et portaverunt coram eo 24cumque venisset iam vesperi tulit de manu eorum et reposuit in domo dimisitque viros et abierunt 25ipse autem ingressus stetit coram domino suo et dixit Heliseus unde venis Giezi qui respondit non ivit servus tuus quoquam 26at ille nonne ait cor meum in praesenti erat quando reversus est homo de curru suo in occursum tui nunc igitur accepisti argentum et accepisti vestes ut emas oliveta et vineta et oves et boves et servos et ancillas 27sed et lepra Naaman adherebit tibi et semini tuo in sempiternum et egressus est ab eo leprosus quasi nix

Chapter 6

1dixerunt autem filii prophetarum ad Heliseum ecce locus in quo habitamus coram te angustus est nobis 2eamus usque ad Iordanem et tollant singuli de silva materias singulas ut aedificemus nobis ibi locum ad habitandum qui dixit ite 3et ait unus ex illis veni ergo et tu cum servis tuis respondit ego veniam 4et abiit cum eis cumque venissent ad Iordanem caedebant ligna 5accidit autem ut cum unus materiem succidisset caderet ferrum securis in aquam exclamavitque ille et ait eheu eheu eheu domine mi et hoc ipsum mutuo acceperam 6dixit autem homo Dei ubi cecidit at ille monstravit ei locum praecidit ergo lignum et misit illuc natavitque ferrum 7et ait tolle qui extendit manum et tulit illud 8rex autem Syriae pugnabat contra Israhel consiliumque iniit cum servis suis dicens in loco illo et illo ponamus insidias 9misit itaque vir Dei ad regem Israhel dicens cave ne transeas in loco illo quia ibi Syri in insidiis sunt 10misit rex Israhel ad locum quem dixerat ei vir Dei et praeoccupavit eum et observavit se ibi non semel neque bis 11conturbatumque est cor regis Syriae pro hac re et convocatis servis suis ait quare non indicastis mihi quis proditor mei sit apud regem Israhel 12dixitque unus servorum eius nequaquam domine mi rex sed Heliseus propheta qui est in Israhel indicat regi Israhel omnia verba quaecumque locutus fueris in conclavi tuo 13dixit eis ite et videte ubi sit ut mittam et capiam eum adnuntiaveruntque ei dicentes ecce in Dothan 14misit ergo illuc equos et currus et robur exercitus qui cum venissent nocte circumdederunt civitatem 15consurgens autem diluculo minister viri Dei egressus est viditque exercitum in circuitu civitatis et equos et currus nuntiavitque ei dicens eheu eheu domine mi quid faciemus 16at ille respondit noli timere plures enim nobiscum sunt quam cum illis 17cumque orasset Heliseus ait Domine aperi oculos huius ut videat et aperuit Dominus oculos pueri et vidit et ecce mons plenus equorum et curruum igneorum in circuitu Helisei 18hostes vero descenderunt ad eum porro Heliseus oravit Dominum dicens percute obsecro gentem hanc caecitate percussitque eos Dominus ne viderent iuxta verbum Helisei 19dixit autem ad eos Heliseus non est haec via nec ista est civitas sequimini me et ostendam vobis virum quem quaeritis duxit ergo eos in Samariam 20cumque ingressi fuissent in Samaria dixit Heliseus Domine aperi oculos istorum ut videant aperuitque Dominus oculos eorum et viderunt esse se in medio Samariae 21dixitque rex Israhel ad Heliseum cum vidisset eos numquid percutiam eos pater mi 22at ille ait non percuties neque enim cepisti eos gladio et arcu tuo ut percutias pone panem et aquam coram eis ut comedant et bibant et vadant ad dominum suum 23adpositaque est eis ciborum magna praeparatio et comederunt et biberunt et dimisit eos abieruntque ad dominum suum et ultra non venerunt latrones Syriae in terram Israhel 24factum est autem post haec congregavit Benadad rex Syriae universum exercitum suum et ascendit et obsidebat Samariam 25factaque est fames magna in Samaria et tamdiu obsessa est donec venundaretur caput asini octoginta argenteis et quarta pars cabi stercoris columbarum quinque argenteis 26cumque rex Israhel transiret per murum mulier exclamavit ad eum dicens salva me domine mi rex 27qui ait non te salvet Dominus unde salvare te possum de area an de torculari dixitque ad eam rex quid tibi vis quae respondit 28mulier ista dixit mihi da filium tuum ut comedamus eum hodie et filium meum comedemus cras 29coximus ergo filium meum et comedimus dixique ei die altera da filium tuum ut comedamus eum quae abscondit filium suum 30quod cum audisset rex scidit vestimenta sua et transiebat super murum viditque omnis populus cilicium quo vestitus erat ad carnem intrinsecus 31et ait haec mihi faciat Deus et haec addat si steterit caput Helisei filii Saphat super eum hodie 32Heliseus autem sedebat in domo sua et senes sedebant cum eo praemisit itaque virum et antequam veniret nuntius ille dixit ad senes numquid scitis quod miserit filius homicidae hic ut praecidatur caput meum videte ergo cum venerit nuntius cludite ostium et non sinatis eum introire ecce enim sonitus pedum domini eius post eum est 33et adhuc illo loquente eis apparuit nuntius qui veniebat ad eum et ait ecce tantum malum a Domino est quid amplius expectabo a Domino

Chapter 7

1dixit autem Heliseus audite verbum Domini haec dicit Dominus in tempore hoc cras modius similae uno statere erit et duo modii hordei statere uno in porta Samariae 2respondens unus de ducibus super cuius manum rex incumbebat homini Dei ait si Dominus fecerit etiam cataractas in caelo numquid poterit esse quod loqueris qui ait videbis oculis tuis et inde non comedes 3quattuor ergo viri erant leprosi iuxta introitum portae qui dixerunt ad invicem quid hic esse volumus donec moriamur 4sive ingredi voluerimus civitatem fame moriemur sive manserimus hic moriendum nobis est venite igitur et transfugiamus ad castra Syriae si pepercerint nobis vivemus si autem occidere voluerint nihilominus moriemur 5surrexerunt igitur vesperi ut venirent ad castra Syriae cumque venissent ad principium castrorum Syriae nullum ibidem reppererunt 6siquidem Dominus sonitum audiri fecerat in castris Syriae curruum et equorum et exercitus plurimi dixeruntque ad invicem ecce mercede conduxit adversum nos rex Israhel reges Hettheorum et Aegyptiorum et venerunt super nos 7surrexerunt ergo et fugerunt in tenebris et dereliquerunt tentoria sua et equos et asinos in castris fugeruntque animas tantum suas salvare cupientes 8igitur cum venissent leprosi illi ad principium castrorum ingressi sunt unum tabernaculum et comederunt et biberunt tuleruntque inde argentum et aurum et vestes et abierunt et absconderunt et rursum reversi sunt ad aliud tabernaculum et inde similiter auferentes absconderunt 9dixeruntque ad invicem non recte facimus haec enim dies boni nuntii est si tacuerimus et noluerimus nuntiare usque mane sceleris arguemur venite eamus et nuntiemus in aula regis 10cumque venissent ad portam civitatis narraverunt eis dicentes ivimus ad castra Syriae et nullum ibidem repperimus hominum nisi equos et asinos alligatos et fixa tentoria 11ierunt ergo portarii et nuntiaverunt in palatio regis intrinsecus 12qui surrexit nocte et ait ad servos suos dico vobis quid fecerint nobis Syri sciunt quia fame laboramus et idcirco egressi sunt de castris et latitant in agris dicentes cum egressi fuerint de civitate capiemus eos viventes et tunc civitatem ingredi poterimus 13respondit autem unus servorum eius tollamus quinque equos qui remanserunt in urbe quia ipsi tantum sunt in universa multitudine Israhel alii enim consumpti sunt et mittentes explorare poterimus 14adduxerunt ergo duos equos misitque rex ad castra Syrorum dicens ite videte 15qui abierunt post eos usque ad Iordanem ecce autem omnis via plena erat vestibus et vasis quae proiecerant Syri cum turbarentur reversique nuntii indicaverunt regi 16et egressus populus diripuit castra Syriae factusque est modius similae statere uno et duo modii hordei statere uno iuxta verbum Domini 17porro rex ducem illum in cuius manu incubuerat constituit ad portam quem conculcavit turba in introitu et mortuus est iuxta quod locutus fuerat vir Dei quando descenderat rex ad eum 18factumque est secundum sermonem viri Dei quem dixerat regi quando ait duo modii hordei statere uno erunt et modius similae statere uno hoc eodem tempore cras in porta Samariae 19quando responderat dux ille viro Dei et dixerat etiam si Dominus fecerit cataractas in caelo numquid fieri poterit quod loqueris et dixit ei videbis oculis tuis et inde non comedes 20evenit ergo ei sicut praedictum erat et conculcavit eum populus in porta et mortuus est

Chapter 8

1Heliseus autem locutus est ad mulierem cuius vivere fecerat filium dicens surge vade tu et domus tua et peregrinare ubicumque reppereris vocavit enim Dominus famem et veniet super terram septem annis 2quae surrexit et fecit iuxta verbum hominis Dei et vadens cum domo sua peregrinata est in terra Philisthim diebus multis 3cumque finiti essent anni septem reversa est mulier de terra Philisthim et egressa est ut interpellaret regem pro domo sua et agris suis 4rex autem loquebatur cum Giezi puero viri Dei dicens narra mihi omnia magnalia quae fecit Heliseus 5cumque ille narraret regi quomodo mortuum suscitasset apparuit mulier cuius vivificaverat filium clamans ad regem pro domo sua et pro agris suis dixitque Giezi domine mi rex haec est mulier et hic filius eius quem suscitavit Heliseus 6et interrogavit rex mulierem quae narravit ei deditque ei rex eunuchum unum dicens restitue ei omnia quae sua sunt et universos reditus agrorum a die qua reliquit terram usque ad praesens 7venit quoque Heliseus Damascum et Benadad rex Syriae aegrotabat nuntiaveruntque ei dicentes venit vir Dei huc 8et ait rex ad Azahel tolle tecum munera et vade in occursum viri Dei et consule Dominum per eum dicens si evadere potero de infirmitate mea hac 9ivit igitur Azahel in occursum eius habens secum munera et omnia bona Damasci onera quadraginta camelorum cumque stetisset coram eo ait filius tuus Benadad rex Syriae misit me ad te dicens si sanari potero de infirmitate mea hac 10dixitque ei Heliseus vade dic ei sanaberis porro ostendit mihi Dominus quia morte morietur 11stetitque cum eo et conturbatus est usque ad suffusionem vultus flevitque vir Dei 12cui Azahel ait quare dominus meus flet at ille respondit quia scio quae facturus sis filiis Israhel mala civitates eorum munitas igne succendes et iuvenes eorum interficies gladio et parvulos eorum elides et praegnantes divides 13dixitque Azahel quid enim sum servus tuus canis ut faciam rem istam magnam et ait Heliseus ostendit mihi Dominus te regem Syriae fore 14qui cum recessisset ab Heliseo venit ad dominum suum qui ait ei quid tibi dixit Heliseus at ille respondit dixit mihi recipiet sanitatem 15cumque venisset dies altera tulit sagulum et infudit aqua et expandit super faciem eius quo mortuo regnavit Azahel pro eo 16anno quinto Ioram filii Ahab regis Israhel et Iosaphat regis Iuda regnavit Ioram filius Iosaphat rex Iuda 17triginta duorum erat annorum cum regnare coepisset et octo annis regnavit in Hierusalem 18ambulavitque in viis regum Israhel sicut ambulaverat domus Ahab filia enim Ahab erat uxor eius et fecit quod malum est coram Domino 19noluit autem Dominus disperdere Iudam propter David servum suum sicut promiserat ei ut daret illi lucernam et filiis eius cunctis diebus 20in diebus eius recessit Edom ne esset sub Iuda et constituit sibi regem 21venitque Ioram Seira et omnis currus cum eo et surrexit nocte percussitque Idumeos qui eum circumdederant et principes curruum populus autem fugit in tabernacula sua 22recessit ergo Edom ne esset sub Iuda usque ad diem hanc tunc recessit et Lobna in tempore illo 23reliqua autem sermonum Ioram et universa quae fecit nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda 24et dormivit Ioram cum patribus suis sepultusque est cum eis in civitate David et regnavit Ahazias filius eius pro eo 25anno duodecimo Ioram filii Ahab regis Israhel regnavit Ahazias filius Ioram regis Iudae 26viginti duorum annorum erat Ahazias cum regnare coepisset et uno anno regnavit in Hierusalem nomen matris eius Athalia filia Amri regis Israhel 27et ambulavit in viis domus Ahab et fecit quod malum est coram Domino sicut domus Ahab gener enim domus Ahab fuit 28abiit quoque cum Ioram filio Ahab ad proeliandum contra Azahel regem Syriae in Ramoth Galaad et vulneraverunt Syri Ioram 29qui reversus est ut curaretur in Hiezrahel quia vulneraverant eum Syri in Rama proeliantem contra Azahel regem Syriae porro Ahazias filius Ioram rex Iuda descendit invisere Ioram filium Ahab in Hiezrahel quia aegrotabat

Chapter 9

1Heliseus autem prophetes vocavit unum de filiis prophetarum et ait illi accinge lumbos tuos et tolle lenticulam olei hanc in manu tua et vade in Ramoth Galaad 2cumque veneris illuc videbis Hieu filium Iosaphat filii Namsi et ingressus suscitabis eum de medio fratrum suorum et introduces interius cubiculum 3tenensque lenticulam olei fundes super caput eius et dices haec dicit Dominus unxi te regem super Israhel aperiesque ostium et fugies et non ibi subsistes 4abiit ergo adulescens puer prophetae Ramoth Galaad 5et ingressus est ecce autem principes exercitus sedebant et ait verbum mihi ad te princeps dixitque Hieu ad quem ex omnibus nobis at ille dixit ad te o princeps 6et surrexit et ingressus est cubiculum at ille fudit oleum super caput eius et ait haec dicit Dominus Deus Israhel unxi te regem super populum Domini Israhel 7et percuties domum Ahab domini tui ut ulciscar sanguinem servorum meorum prophetarum et sanguinem omnium servorum Domini de manu Hiezabel 8perdamque omnem domum Ahab et interficiam de Ahab mingentem ad parietem et clausum et novissimum in Israhel 9et dabo domum Ahab sicut domum Hieroboam filii Nabath et sicut domum Baasa filii Ahia 10Hiezabel quoque comedent canes in agro Hiezrahel nec erit qui sepeliat eam aperuitque ostium et fugit 11Hieu autem egressus est ad servos domini sui qui dixerunt ei rectene sunt omnia quid venit insanus iste ad te qui ait eis nostis hominem et quid locutus sit 12at illi responderunt falsum est sed magis narra nobis qui ait eis haec et haec locutus est mihi et ait haec dicit Dominus unxi te regem super Israhel 13festinaverunt itaque et unusquisque tollens pallium suum posuerunt sub pedibus eius in similitudinem tribunalis et cecinerunt tuba atque dixerunt regnavit Hieu 14coniuravit ergo Hieu filius Iosaphat filii Namsi contra Ioram porro Ioram obsederat Ramoth Galaad ipse et omnis Israhel contra Azahel regem Syriae 15et reversus fuerat ut curaretur in Hiezrahel propter vulnera quia percusserant eum Syri proeliantem contra Azahel regem Syriae dixitque Hieu si placet vobis nemo egrediatur profugus de civitate ne vadat et nuntiet in Hiezrahel 16et ascendit et profectus est in Hiezrahel Ioram enim aegrotabat ibi et Ahazia rex Iuda descenderat ad visitandum Ioram 17igitur speculator qui stabat super turrem Hiezrahel vidit globum Hieu venientis et ait video ego globum dixitque Ioram tolle currum et mitte in occursum eorum et dicat vadens rectene sunt omnia 18abiit igitur qui ascenderat currum in occursum eius et ait haec dicit rex pacata sunt omnia dixitque ei Hieu quid tibi et paci transi et sequere me nuntiavit quoque speculator dicens venit nuntius ad eos et non revertitur 19misit etiam currum equorum secundum venitque ad eos et ait haec dicit rex num pax est et ait Hieu quid tibi et paci transi et sequere me 20nuntiavit autem speculator dicens venit usque ad eos et non revertitur est autem incessus quasi incessus Hieu filii Namsi praeceps enim graditur 21et ait Ioram iunge currum iunxeruntque currum eius et egressus est Ioram rex Israhel et Ahazias rex Iuda singuli in curribus suis egressique sunt in occursum Hieu et invenerunt eum in agro Naboth Hiezrahelitis 22cumque vidisset Ioram Hieu dixit pax est Hieu at ille respondit quae pax adhuc fornicationes Hiezabel matris tuae et veneficia eius multa vigent 23convertit autem Ioram manum suam et fugiens ait ad Ahaziam insidiae Ahazia 24porro Hieu tetendit arcum manu et percussit Ioram inter scapulas et egressa est sagitta per cor eius statimque corruit in curru suo 25dixitque Hieu ad Baddacer ducem tolle proice eum in agro Naboth Hiezrahelitae memini enim quando ego et tu sedentes in curru sequebamur Ahab patrem huius quod Dominus onus hoc levaverit super eum dicens 26si non pro sanguine Naboth et pro sanguine filiorum eius quem vidi heri ait Dominus reddam tibi in agro isto dicit Dominus nunc igitur tolle proice eum in agro iuxta verbum Domini 27Ahazias autem rex Iuda videns hoc fugit per viam domus horti persecutusque est eum Hieu et ait etiam hunc percutite in curru suo in ascensu Gaber qui est iuxta Ieblaam qui fugit in Mageddo et mortuus est ibi 28et inposuerunt eum servi eius super currum suum et tulerunt Hierusalem sepelieruntque in sepulchro cum patribus suis in civitate David 29anno undecimo Ioram filii Ahab rege Ahazia super Iudam 30venit Hieu Hiezrahel porro Hiezabel introitu eius audito depinxit oculos suos stibio et ornavit caput suum et respexit per fenestram 31ingredientem Hieu per portam et ait numquid pax esse potest Zamri qui interfecit dominum suum 32levavitque Hieu faciem suam ad fenestram et ait quae est ista et inclinaverunt se ad eum duo vel tres eunuchi 33at ille dixit eis praecipitate eam deorsum et praecipitaverunt eam aspersusque est sanguine paries et equorum ungulae qui conculcaverunt eam 34cumque ingressus esset et comederet bibissetque ait ite videte maledictam illam et sepelite eam quia filia regis est 35cumque issent ut sepelirent eam non invenerunt nisi calvariam et pedes et summas manus 36reversique nuntiaverunt ei et ait Hieu sermo Domini est quem locutus est per servum suum Heliam Thesbiten dicens in agro Hiezrahel comedent canes carnes Hiezabel 37et erunt carnes Hiezabel sicut stercus super faciem terrae in agro Hiezrahel ita ut praetereuntes dicant haecine est illa Hiezabel

Chapter 10

1erant autem Ahab septuaginta filii in Samaria scripsit ergo Hieu litteras et misit in Samariam ad optimates civitatis et ad maiores natu et ad nutricios Ahab dicens 2statim ut acceperitis litteras has qui habetis filios domini vestri et currus et equos et civitates firmas et arma 3eligite meliorem et eum qui vobis placuerit de filiis domini vestri et ponite eum super solium patris sui et pugnate pro domo domini vestri 4timuerunt illi vehementer et dixerunt ecce duo reges non potuerunt stare coram eo et quomodo nos valebimus resistere 5miserunt ergo praepositus domus et praefectus civitatis et maiores natu et nutricii ad Hieu dicentes servi tui sumus quaecumque iusseris faciemus nec constituemus regem quodcumque tibi placet fac 6rescripsit autem eis litteras secundo dicens si mei estis et oboeditis mihi tollite capita filiorum domini vestri et venite ad me hac eadem hora cras in Hiezrahel porro filii regis septuaginta viri apud optimates civitatis nutriebantur 7cumque venissent litterae ad eos tulerunt filios regis et occiderunt septuaginta viros et posuerunt capita eorum in cofinis et miserunt ad eum in Hiezrahel 8venit autem nuntius et indicavit ei dicens adtulerunt capita filiorum regis qui respondit ponite ea duos acervos iuxta introitum portae usque mane 9cumque diluxisset egressus est et stans dixit ad omnem populum iusti estis si ego coniuravi contra dominum meum et interfeci eum quis percussit omnes hos 10videte ergo nunc quoniam non cecidit de sermonibus Domini in terram quos locutus est Dominus super domum Ahab et Dominus fecit quod locutus est in manu servi sui Heliae 11percussit igitur Hieu omnes qui reliqui erant de domo Ahab in Hiezrahel et universos optimates eius et notos et sacerdotes donec non remanerent ex eo reliquiae 12et surrexit et venit in Samariam cumque venisset ad Camaram pastorum in via 13invenit fratres Ahaziae regis Iuda dixitque ad eos quinam estis vos at illi responderunt fratres Ahaziae sumus et descendimus ad salutandos filios regis et filios reginae 14qui ait conprehendite eos vivos quos cum conprehendissent vivos iugulaverunt eos in cisterna iuxta Camaram quadraginta duos viros et non reliquit ex eis quemquam 15cumque abisset inde invenit Ionadab filium Rechab in occursum sibi et benedixit ei et ait ad eum numquid est cor tuum rectum sicut cor meum cum corde tuo et ait Ionadab est si est inquit da manum tuam qui dedit manum suam at ille levavit eum ad se in curru 16dixitque ad eum veni mecum et vide zelum meum pro Domino et inpositum currui suo 17duxit in Samariam et percussit omnes qui reliqui fuerant de Ahab in Samaria usque ad unum iuxta verbum Domini quod locutus est per Heliam 18congregavit ergo Hieu omnem populum et dixit ad eos Ahab coluit Baal parum ego autem colam eum amplius 19nunc igitur omnes prophetas Baal et universos servos eius et cunctos sacerdotes ipsius vocate ad me nullus sit qui non veniat sacrificium enim grande est mihi Baal quicumque defuerit non vivet porro Hieu faciebat hoc insidiose ut disperderet cultores Baal 20dixit sanctificate diem sollemnem Baal vocavitque 21et misit in universos terminos Israhel et venerunt cuncti servi Baal non fuit residuus ne unus quidem qui non veniret et ingressi sunt templum Baal et repleta est domus Baal a summo usque ad summum 22dixitque his qui erant super vestes proferte vestimenta universis servis Baal et protulerunt eis vestes 23ingressusque Hieu et Ionadab filius Rechab templum Baal et ait cultoribus Baal perquirite et videte ne quis forte vobiscum sit de servis Domini sed ut sint soli servi Baal 24ingressi sunt igitur ut facerent victimas et holocausta Hieu autem praeparaverat sibi foris octoginta viros et dixerat eis quicumque fugerit de hominibus his quos ego adduxero in manus vestras anima eius erit pro anima illius 25factum est ergo cum conpletum esset holocaustum praecepit Hieu militibus et ducibus suis ingredimini et percutite eos nullus evadat percusseruntque eos ore gladii et proiecerunt milites et duces et ierunt in civitatem templi Baal 26et protulerunt statuam de fano Baal et conbuserunt 27et comminuerunt eam destruxerunt quoque aedem Baal et fecerunt pro ea latrinas usque ad diem hanc 28delevit itaque Hieu Baal de Israhel 29verumtamen a peccatis Hieroboam filii Nabath qui peccare fecerat Israhel non recessit nec dereliquit vitulos aureos qui erant in Bethel et in Dan 30dixit autem Dominus ad Hieu quia studiose fecisti quod rectum erat et placebat in oculis meis et omnia quae erant in corde meo fecisti contra domum Ahab filii tui usque ad quartam generationem sedebunt super thronum Israhel 31porro Hieu non custodivit ut ambularet in lege Domini Dei Israhel in toto corde suo non enim recessit a peccatis Hieroboam qui peccare fecerat Israhel 32in diebus illis coepit Dominus taedere super Israhel percussitque eos Azahel in universis finibus Israhel 33a Iordane contra orientalem plagam omnem terram Galaad et Gad et Ruben et Manasse ab Aroer quae est super torrentem Arnon et Galaad et Basan 34reliqua autem verborum Hieu et universa quae fecit et fortitudo eius nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Israhel 35et dormivit Hieu cum patribus suis sepelieruntque eum in Samaria et regnavit Ioachaz filius eius pro eo 36dies autem quos regnavit Hieu super Israhel viginti et octo anni sunt in Samaria

Chapter 11

1Athalia vero mater Ahaziae videns mortuum filium suum surrexit et interfecit omne semen regium 2tollens autem Iosaba filia regis Ioram soror Ahaziae Ioas filium Ahaziae furata est eum de medio filiorum regis qui interficiebantur et nutricem eius de triclinio et abscondit eum a facie Athaliae ut non interficeretur 3eratque cum ea in domo Domini clam sex annis porro Athalia regnavit super terram 4anno autem septimo misit Ioiada et adsumens centuriones et milites introduxit ad se in templum Domini pepigitque cum eis foedus et adiurans eos in domo Domini ostendit eis filium regis 5et praecepit illis dicens iste sermo quem facere debetis 6tertia pars vestrum introeat sabbato et observet excubitum domus regis tertia autem pars sit ad portam Sir et tertia pars ad portam quae est post habitaculum scutariorum et custodietis excubitum domus Messa 7duae vero partes e vobis omnes egredientes sabbato custodiant excubias domus Domini circum regem 8et vallabitis eum habentes arma in manibus vestris si quis autem ingressus fuerit septum templi interficiatur eritisque cum rege introeunte et egrediente 9et fecerunt centuriones iuxta omnia quae praeceperat eis Ioiada sacerdos et adsumentes singuli viros suos qui ingrediebantur sabbatum cum his qui egrediebantur e sabbato venerunt ad Ioiada sacerdotem 10qui dedit eis hastas et arma regis David quae erant in domo Domini 11et steterunt singuli habentes arma in manu sua a parte templi dextra usque ad partem sinistram altaris et aedis circum regem 12produxitque filium regis et posuit super eum diadema et testimonium feceruntque eum regem et unxerunt et plaudentes manu dixerunt vivat rex 13audivit Athalia vocem currentis populi et ingressa ad turbas in templum Domini 14vidit regem stantem super tribunal iuxta morem et cantores et tubas propter eum omnemque populum terrae laetantem et canentem tubis et scidit vestimenta sua clamavitque coniuratio coniuratio 15praecepit autem Ioiada centurionibus qui erant super exercitum et ait eis educite eam extra consepta templi et quicumque secutus eam fuerit feriatur gladio dixerat enim sacerdos non occidatur in templo Domini 16inposueruntque ei manus et inpegerunt eam per viam introitus equorum iuxta palatium et interfecta est ibi 17pepigit igitur Ioiada foedus inter Dominum et inter regem et inter populum ut esset populus Domini et inter regem et populum 18ingressusque est omnis populus terrae templum Baal et destruxerunt aras eius et imagines contriverunt valide Matthan quoque sacerdotem Baal occiderunt coram altari et posuit sacerdos custodias in domo Domini 19tulitque centuriones et Cherethi et Felethi legiones et omnem populum terrae deduxeruntque regem de domo Domini et venerunt per viam portae scutariorum in palatium et sedit super thronum regum 20laetatusque est omnis populus terrae et civitas conquievit Athalia autem occisa est gladio in domo regis 21septemque annorum erat Ioas cum regnare coepisset

Chapter 12

1anno septimo Hieu regnavit Ioas quadraginta annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Sebia de Bersabee 2fecitque Ioas rectum coram Domino cunctis diebus quibus docuit eum Ioiada sacerdos 3verumtamen excelsa non abstulit adhuc populus immolabat et adolebat in excelsis incensum 4dixitque Ioas ad sacerdotes omnem pecuniam sanctorum quae inlata fuerit in templum Domini a praetereuntibus quae offertur pro pretio animae et quam sponte et arbitrio cordis sui inferunt in templum Domini 5accipiant illam sacerdotes iuxta ordinem suum et instaurent sarta tecta domus si quid necessarium viderint instauratione 6igitur usque ad vicesimum tertium annum regis Ioas non instauraverunt sacerdotes sarta tecta templi 7vocavitque rex Ioas Ioiada pontificem et sacerdotes dicens eis quare sarta tecta non instaurastis templi nolite ergo amplius accipere pecuniam iuxta ordinem vestrum sed ad instaurationem templi reddite eam 8prohibitique sunt sacerdotes ultra accipere pecuniam a populo et instaurare sarta tecta domus 9et tulit Ioiada pontifex gazofilacium unum aperuitque foramen desuper et posuit illud iuxta altare ad dexteram ingredientium domum Domini mittebantque in eo sacerdotes qui custodiebant ostia omnem pecuniam quae deferebatur ad templum Domini 10cumque viderent nimiam pecuniam esse in gazofilacio ascendebat scriba regis et pontifex effundebantque et numerabant pecuniam quae inveniebatur in domo Domini 11et dabant eam iuxta numerum atque mensuram in manu eorum qui praeerant cementariis domus Domini qui inpendebant eam in fabris lignorum et in cementariis his qui operabantur in domo Domini 12et sarta tecta faciebant et in his qui caedebant saxa et ut emerent ligna et lapides qui excidebantur ita ut impleretur instauratio domus Domini in universis quae indigebant expensa ad muniendam domum 13verumtamen non fiebant ex eadem pecunia hydriae templi Domini et fuscinulae et turibula et tubae omne vas aureum et argenteum de pecunia quae inferebatur in templum Domini 14his enim qui faciebant opus dabatur ut instauraretur templum Domini 15et non fiebat ratio his hominibus qui accipiebant pecuniam ut distribuerent eam artificibus sed in fide tractabant eam 16pecuniam vero pro delicto et pecuniam pro peccatis non inferebant in templum Domini quia sacerdotum erat 17tunc ascendit Azahel rex Syriae et pugnabat contra Geth cepitque eam et direxit faciem suam ut ascenderet in Hierusalem 18quam ob rem tulit Ioas rex Iuda omnia sanctificata quae consecraverant Iosaphat et Ioram et Ahazia patres eius reges Iuda et quae ipse obtulerat et universum argentum quod inveniri potuit in thesauris templi Domini et in palatio regis misitque Azaheli regi Syriae et recessit ab Hierusalem 19reliqua autem sermonum Ioas et universa quae fecit nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda 20surrexerunt autem servi eius et coniuraverunt inter se percusseruntque Ioas in domo Mello in descensu Sela 21Iozachar namque filius Semath et Iozabad filius Somer servi eius percusserunt eum et mortuus est et sepelierunt eum cum patribus suis in civitate David regnavitque Amasias filius eius pro eo

Chapter 13

1anno vicesimo tertio Ioas filii Ahaziae regis Iudae regnavit Ioachaz filius Hieu super Israhel in Samaria decem et septem annis 2et fecit malum coram Domino secutusque est peccata Hieroboam filii Nabath qui peccare fecit Israhel non declinavit ab eis 3iratusque est furor Domini contra Israhel et tradidit eos in manu Azahelis regis Syriae et in manu Benadad filii Azahel cunctis diebus 4deprecatus est autem Ioachaz faciem Domini et audivit eum Dominus vidit enim angustiam Israhel qua adtriverat eos rex Syriae 5et dedit Dominus Israheli salvatorem et liberatus est de manu Syriae habitaveruntque filii Israhel in tabernaculis suis sicut heri et nudius tertius 6verumtamen non recesserunt a peccatis domus Hieroboam qui peccare fecit Israhel in ipsis ambulaverunt siquidem et lucus permansit in Samaria 7et non sunt derelicti Ioachaz de populo nisi quinquaginta equites et decem currus et decem milia peditum interfecerat enim eos rex Syriae et redegerat quasi pulverem in tritura areae 8reliqua autem sermonum Ioachaz et universa quae fecit sed et fortitudo eius nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel 9dormivitque Ioachaz cum patribus suis et sepelierunt eum in Samaria regnavitque Ioas filius eius pro eo 10anno tricesimo septimo Ioas regis Iuda regnavit Ioas filius Ioachaz super Israhel in Samaria sedecim annis 11et fecit quod malum est in conspectu Domini non declinavit ab omnibus peccatis Hieroboam filii Nabath qui peccare fecit Israhel in ipsis ambulavit 12reliqua autem sermonum Ioas et universa quae fecit sed et fortitudo eius quomodo pugnaverit contra Amasiam regem Iuda nonne haec scripta sunt in libro sermonum regum Israhel 13et dormivit Ioas cum patribus suis Hieroboam autem sedit super solium eius porro Ioas sepultus est in Samaria cum regibus Israhel 14Heliseus autem aegrotabat infirmitate qua et mortuus est descenditque ad eum Ioas rex Israhel et flebat coram eo dicebatque pater mi pater mi currus Israhel et auriga eius 15et ait illi Heliseus adfer arcum et sagittas cumque adtulisset ad eum arcum et sagittas 16dixit ad regem Israhel pone manum tuam super arcum et cum posuisset ille manum suam superposuit Heliseus manus suas manibus regis 17et ait aperi fenestram orientalem cumque aperuisset dixit Heliseus iace sagittam et iecit et ait Heliseus sagitta salutis Domini et sagitta salutis contra Syriam percutiesque Syriam in Afec donec consumas eam 18et ait tolle sagittas qui cum tulisset rursum dixit ei percute iaculo terram et cum percussisset tribus vicibus et stetisset 19iratus est contra eum vir Dei et ait si percussisses quinquies aut sexies sive septies percussisses Syriam usque ad consummationem nunc autem tribus vicibus percuties eam 20mortuus est ergo Heliseus et sepelierunt eum latrunculi quoque de Moab venerunt in terra in ipso anno 21quidam autem sepelientes hominem viderunt latrunculos et proiecerunt cadaver in sepulchro Helisei quod ambulavit et tetigit ossa Helisei et revixit homo et stetit super pedes suos 22igitur Azahel rex Syriae adflixit Israhel cunctis diebus Ioachaz 23et misertus est Dominus eorum et reversus est ad eos propter pactum suum quod habebat cum Abraham Isaac et Iacob et noluit disperdere eos neque proicere penitus usque in praesens tempus 24mortuus est autem Azahel rex Syriae et regnavit Benadad filius eius pro eo 25porro Ioas filius Ioachaz tulit urbes de manu Benadad filii Azahel quas tulerat de manu Ioachaz patris sui iure proelii tribus vicibus percussit eum Ioas et reddidit civitates Israheli

Chapter 14

1anno secundo Ioas filii Ioachaz regis Israhel regnavit Amasias filius Ioas regis Iuda 2viginti quinque annorum erat cum regnare coepisset viginti autem et novem annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Ioaden de Hierusalem 3et fecit rectum coram Domino verumtamen non ut David pater eius iuxta omnia quae fecit Ioas pater suus fecit 4nisi hoc tantum quod excelsa non abstulit adhuc enim populus immolabat et adolebat in excelsis 5cumque obtinuisset regnum percussit servos suos qui interfecerant regem patrem suum 6filios autem eorum qui occiderant non occidit iuxta quod scriptum est in libro legis Mosi sicut praecepit Dominus dicens non morientur patres pro filiis neque filii morientur pro patribus sed unusquisque in peccato suo morietur 7ipse percussit Edom in valle Salinarum decem milia et adprehendit Petram in proelio vocavitque nomen eius Iecethel usque in praesentem diem 8tunc misit Amasias nuntios ad Ioas filium Ioachaz filii Hieu regis Israhel dicens veni et videamus nos 9remisitque Ioas rex Israhel ad Amasiam regem Iuda dicens carduus Libani misit ad cedrum quae est in Libano dicens da filiam tuam filio meo uxorem transieruntque bestiae saltus quae sunt in Libano et conculcaverunt carduum 10percutiens invaluisti super Edom et sublevavit te cor tuum contentus esto gloria et sede in domo tua quare provocas malum ut cadas tu et Iuda tecum 11et non adquievit Amasias ascenditque Ioas rex Israhel et viderunt se ipse et Amasias rex Iuda in Bethsames oppido Iudae 12percussusque est Iuda coram Israhel et fugerunt unusquisque in tabernacula sua 13Amasiam vero regem Iuda filium Ioas filii Ahaziae cepit Ioas rex Israhel in Bethsames et adduxit eum in Hierusalem et interrupit murum Hierusalem a porta Ephraim usque ad portam Anguli quadringentis cubitis 14tulitque omne aurum et argentum et universa vasa quae inventa sunt in domo Domini et in thesauris regis et obsides et reversus est Samariam 15reliqua autem verborum Ioas quae fecit et fortitudo eius qua pugnavit contra Amasiam regem Iuda nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel 16dormivitque Ioas cum patribus suis et sepultus est in Samaria cum regibus Israhel et regnavit Hieroboam filius eius pro eo 17vixit autem Amasias filius Ioas rex Iuda postquam mortuus est Ioas filius Ioachaz regis Israhel viginti quinque annis 18reliqua autem sermonum Amasiae nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Iuda 19factaque est contra eum coniuratio in Hierusalem at ille fugit in Lachis miseruntque post eum in Lachis et interfecerunt eum ibi 20et asportaverunt in equis sepultusque est in Hierusalem cum patribus suis in civitate David 21tulit autem universus populus Iudae Azariam annos natum sedecim et constituerunt eum regem pro patre eius Amasia 22ipse aedificavit Ahilam et restituit eam Iudae postquam dormivit rex cum patribus suis 23anno quintodecimo Amasiae filii Ioas regis Iuda regnavit Hieroboam filius Ioas regis Israhel in Samaria quadraginta et uno anno 24et fecit quod malum est coram Domino non recessit ab omnibus peccatis Hieroboam filii Nabath qui peccare fecit Israhel 25ipse restituit terminos Israhel ab introitu Emath usque ad mare Solitudinis iuxta sermonem Domini Dei Israhel quem locutus est per servum suum Ionam filium Amathi prophetam qui erat de Geth quae est in Opher 26vidit enim Dominus adflictionem Israhel amaram nimis et quod consumpti essent usque ad clausos carcere et extremos et non esset qui auxiliaretur Israhel 27nec locutus est Dominus ut deleret nomen Israhel sub caelo sed salvavit eos in manu Hieroboam filii Ioas 28reliqua autem sermonum Hieroboam et universa quae fecit et fortitudo eius qua proeliatus est et quomodo restituit Damascum et Emath Iudae in Israhel nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel 29dormivitque Hieroboam cum patribus suis regibus Israhel et regnavit Zaccharias filius eius pro eo

Chapter 15

1anno vicesimo septimo Hieroboam regis Israhel regnavit Azarias filius Amasiae regis Iudae 2sedecim annorum erat cum regnare coepisset et quinquaginta duobus annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Iecelia de Hierusalem 3fecitque quod erat placitum coram Domino iuxta omnia quae fecit Amasias pater eius 4verumtamen excelsa non est demolitus adhuc populus sacrificabat et adolebat incensum in excelsis 5percussit autem Dominus regem et fuit leprosus usque in diem mortis suae et habitabat in domo libera seorsum Ioatham vero filius regis gubernabat palatium et iudicabat populum terrae 6reliqua autem sermonum Azariae et universa quae fecit nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda 7et dormivit Azarias cum patribus suis sepelieruntque eum cum maioribus suis in civitate David et regnavit Ioatham filius eius pro eo 8anno tricesimo octavo Azariae regis Iudae regnavit Zaccharias filius Hieroboam super Israhel in Samaria sex mensibus 9et fecit quod malum est coram Domino sicut fecerant patres eius non recessit a peccatis Hieroboam filii Nabath qui peccare fecit Israhel 10coniuravit autem contra eum Sellum filius Iabes percussitque eum palam et interfecit regnavitque pro eo 11reliqua autem verborum Zacchariae nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel 12ipse est sermo Domini quem locutus est ad Hieu dicens filii usque ad quartam generationem sedebunt de te super thronum Israhel factumque est ita 13Sellum filius Iabes regnavit tricesimo nono anno Azariae regis Iudae regnavit autem uno mense in Samaria 14et ascendit Manahem filius Gaddi de Thersa venitque Samariam et percussit Sellum filium Iabes in Samaria et interfecit eum regnavitque pro eo 15reliqua autem verborum Sellum et coniuratio eius per quam tetendit insidias nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel 16tunc percussit Manahem Thapsam et omnes qui erant in ea et terminos eius de Thersa noluerant enim aperire ei et interfecit omnes praegnantes eius et scidit eas 17anno tricesimo nono Azariae regis Iuda regnavit Manahem filius Gaddi super Israhel decem annis in Samaria 18fecitque quod erat malum coram Domino non recessit a peccatis Hieroboam filii Nabath qui peccare fecit Israhel cunctis diebus eius 19veniebat Phul rex Assyriorum in terram et dabat Manahem Phul mille talenta argenti ut esset ei in auxilio et firmaret regnum eius 20indixitque Manahem argentum super Israhel cunctis potentibus et divitibus ut daret regi Assyriorum quinquaginta siclos argenti per singulos reversusque est rex Assyriorum et non est moratus in terra 21reliqua autem sermonum Manahem et universa quae fecit nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel 22et dormivit Manahem cum patribus suis regnavitque Phaceia filius eius pro eo 23anno quinquagesimo Azariae regis Iudae regnavit Phaceia filius Manahem super Israhel in Samaria biennio 24et fecit quod erat malum coram Domino non recessit a peccatis Hieroboam filii Nabath qui peccare fecit Israhel 25coniuravit autem adversum eum Phacee filius Romeliae dux eius et percussit eum in Samaria in turre domus regiae iuxta Argob et iuxta Ari et cum eo quinquaginta viros de filiis Galaaditarum et interfecit eum regnavitque pro eo 26reliqua autem sermonum Phaceia et universa quae fecit nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel 27anno quinquagesimo secundo Azariae regis Iudae regnavit Phacee filius Romeliae super Israhel in Samaria viginti annis 28et fecit quod malum erat coram Domino non recessit a peccatis Hieroboam filii Nabath qui peccare fecit Israhel 29in diebus Phacee regis Israhel venit Theglathfalassar rex Assur et cepit Aiom et Abel domum Maacha et Ianoe et Cedes et Asor et Galaad et Galileam universam terram Nepthalim et transtulit eos in Assyrios 30coniuravit autem et tetendit insidias Osee filius Hela contra Phacee filium Romeliae et percussit eum et interfecit regnavitque pro eo vicesimo anno Ioatham filii Oziae 31reliqua autem sermonum Phacee et universa quae fecit nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel 32anno secundo Phacee filii Romeliae regis Israhel regnavit Ioatham filius Oziae regis Iuda 33viginti quinque annorum erat cum regnare coepisset et sedecim annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Hierusa filia Sadoc 34fecitque quod erat placitum coram Domino iuxta omnia quae fecerat Ozias pater suus operatus est 35verumtamen excelsa non abstulit adhuc populus immolabat et adolebat incensum in excelsis ipse aedificavit portam domus Domini sublimissimam 36reliqua autem sermonum Ioatham et universa quae fecit nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda 37in diebus illis coepit Dominus mittere in Iudam Rasin regem Syriae et Phacee filium Romeliae 38et dormivit Ioatham cum patribus suis sepultusque est cum eis in civitate David patris sui et regnavit Ahaz filius eius pro eo

Chapter 16

1anno septimodecimo Phacee filii Romeliae regnavit Ahaz filius Ioatham regis Iuda 2viginti annorum erat Ahaz cum regnare coepisset et sedecim annis regnavit in Hierusalem non fecit quod erat placitum in conspectu Domini Dei sui sicut David pater eius 3sed ambulavit in via regum Israhel insuper et filium suum consecravit transferens per ignem secundum idola gentium quae dissipavit Dominus coram filiis Israhel 4immolabat quoque victimas et adolebat incensum in excelsis et in collibus et sub omni ligno frondoso 5tunc ascendit Rasin rex Syriae et Phacee filius Romeliae rex Israhel in Hierusalem ad proeliandum cumque obsiderent Ahaz non valuerunt superare eum 6in tempore illo restituit Rasin rex Syriae Ahilam Syriae et eiecit Iudaeos de Ahilam et Idumei venerunt in Ahilam et habitaverunt ibi usque in diem hanc 7misit autem Ahaz nuntios ad Theglathfalassar regem Assyriorum dicens servus tuus et filius tuus ego sum ascende et salvum me fac de manu regis Syriae et de manu regis Israhel qui consurrexerunt adversum me 8et cum collegisset argentum et aurum quod invenire potuit in domo Domini et in thesauris regis misit regi Assyriorum munera 9qui et adquievit voluntati eius ascendit enim rex Assyriorum in Damascum et vastavit eam et transtulit habitatores eius Cyrenen Rasin autem interfecit 10perrexitque rex Ahaz in occursum Theglathfalassar regis Assyriorum in Damascum cumque vidisset altare Damasci misit rex Ahaz ad Uriam sacerdotem exemplar eius et similitudinem iuxta omne opus eius 11extruxitque Urias sacerdos altare iuxta omnia quae praeceperat rex Ahaz de Damasco ita fecit Urias sacerdos donec veniret rex Ahaz de Damasco 12cumque venisset rex de Damasco vidit altare et veneratus est illud ascenditque et immolavit holocausta et sacrificium suum 13et libavit libamina et fudit sanguinem pacificorum quae obtulerat super altare 14porro altare aeneum quod erat coram Domino transtulit de facie templi et de loco altaris et de loco templi Domini posuitque illud ex latere altaris ad aquilonem 15praecepit quoque rex Ahaz Uriae sacerdoti dicens super altare maius offer holocaustum matutinum et sacrificium vespertinum et holocaustum regis et sacrificium eius et holocaustum universi populi terrae et sacrificia eorum et libamina eorum et omnem sanguinem holocausti et universum sanguinem victimae super illud effundes altare vero aeneum erit paratum ad voluntatem meam 16fecit igitur Urias sacerdos iuxta omnia quae praeceperat rex Ahaz 17tulit autem rex Ahaz celatas bases et luterem qui erat desuper et mare deposuit de bubus aeneis qui sustentabant illud et posuit super pavimentum stratum lapide 18Musach quoque sabbati quod aedificaverat in templo et ingressum regis exterius convertit in templo Domini propter regem Assyriorum 19reliqua autem verborum Ahaz quae fecit nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Iuda 20dormivitque Ahaz cum patribus suis et sepultus est cum eis in civitate David et regnavit Ezechias filius eius pro eo

Chapter 17

1anno duodecimo Ahaz regis Iuda regnavit Osee filius Hela in Samaria super Israhel novem annis 2fecitque malum coram Domino sed non sicut reges Israhel qui ante eum fuerant 3contra hunc ascendit Salmanassar rex Assyriorum et factus est ei Osee servus reddebatque illi tributa 4cumque deprehendisset rex Assyriorum Osee quod rebellare nitens misisset nuntios ad Sua regem Aegypti ne praestaret tributa regi Assyriorum sicut singulis annis solitus erat obsedit eum et vinctum misit in carcerem 5pervagatusque est omnem terram et ascendens Samariam obsedit eam tribus annis 6anno autem nono Osee cepit rex Assyriorum Samariam et transtulit Israhel in Assyrios posuitque eos in Ala et in Habor iuxta fluvium Gozan in civitatibus Medorum 7factum est enim cum peccassent filii Israhel Domino Deo suo qui eduxerat eos de terra Aegypti de manu Pharaonis regis Aegypti coluerunt deos alienos 8et ambulaverunt iuxta ritum gentium quas consumpserat Dominus in conspectu filiorum Israhel et regum Israhel quia similiter fecerant 9et operuerunt filii Israhel verbis non rectis Dominum Deum suum et aedificaverunt sibi excelsa in cunctis urbibus suis a turre custodum usque ad civitatem munitam 10feceruntque sibi statuas et lucos in omni colle sublimi et subter omne lignum nemorosum 11et adolebant ibi incensum super aras in more gentium quas transtulerat Dominus a facie eorum feceruntque verba pessima inritantes Dominum 12et coluerunt inmunditias de quibus praecepit Dominus eis ne facerent verbum hoc 13et testificatus est Dominus in Israhel et in Iuda per manum omnium prophetarum et videntum dicens revertimini a viis vestris pessimis et custodite praecepta mea et caerimonias iuxta omnem legem quam praecepi patribus vestris et sicut misi ad vos in manu servorum meorum prophetarum 14qui non audierunt sed induraverunt cervicem suam iuxta cervicem patrum suorum qui noluerunt oboedire Domino Deo suo 15et abiecerunt legitima eius et pactum quod pepigit cum patribus eorum et testificationes quibus contestatus est eos secutique sunt vanitates et vane egerunt et secuti sunt gentes quae erant per circuitum eorum super quibus praeceperat Dominus eis ut non facerent sicut et illae faciebant 16et dereliquerunt omnia praecepta Domini Dei sui feceruntque sibi conflatiles duos vitulos et lucos et adoraverunt universam militiam caeli servieruntque Baal 17et consecrabant ei filios suos et filias suas per ignem et divinationibus inserviebant et auguriis et tradiderunt se ut facerent malum coram Domino et inritarent eum 18iratusque est Dominus vehementer Israhel et abstulit eos de conspectu suo et non remansit nisi tribus Iuda tantummodo 19sed nec ipse Iuda custodivit mandata Domini Dei sui verum ambulavit in erroribus Israhel quos operatus fuerat 20proiecitque Dominus omne semen Israhel et adflixit eos et tradidit in manu diripientium donec proiceret eos a facie sua 21ex eo iam tempore quo scissus est Israhel a domo David et constituerunt sibi regem Hieroboam filium Nabath separavit enim Hieroboam Israhel a Domino et peccare eos fecit peccatum magnum 22et ambulaverunt filii Israhel in universis peccatis Hieroboam quae fecerat non recesserunt ab eis 23usquequo auferret Dominus Israhel a facie sua sicut locutus fuerat in manu omnium servorum suorum prophetarum translatusque est Israhel de terra sua in Assyrios usque in diem hanc 24adduxit autem rex Assyriorum de Babylone et de Chutha et de Haiath et de Emath et de Sepharvaim et conlocavit eos in civitatibus Samariae pro filiis Israhel qui possederunt Samariam et habitaverunt in urbibus eius 25cumque ibi habitare coepissent non timebant Dominum et inmisit eis Dominus leones qui interficiebant eos 26nuntiatumque est regi Assyriorum et dictum gentes quas transtulisti et habitare fecisti in civitatibus Samariae ignorant legitima Dei terrae et inmisit in eos Dominus leones et ecce interficiunt eos eo quod ignorent ritum Dei terrae 27praecepit autem rex Assyriorum dicens ducite illuc unum de sacerdotibus quos inde captivos adduxistis et vadat et habitet cum eis et doceat eos legitima Dei terrae 28igitur cum venisset unus de sacerdotibus his qui captivi ducti fuerant de Samaria habitavit in Bethel et docebat eos quomodo colerent Dominum 29et unaquaeque gens fabricata est deum suum posueruntque eos in fanis excelsis quae fecerant Samaritae gens et gens in urbibus suis in quibus habitabant 30viri enim babylonii fecerunt Socchothbenoth viri autem chutheni fecerunt Nergel et viri de Emath fecerunt Asima 31porro Evei fecerunt Nebaaz et Tharthac hii autem qui erant de Sepharvaim conburebant filios suos igni Adramelech et Anamelech diis Sepharvaim 32et nihilominus colebant Dominum fecerunt autem sibi de novissimis sacerdotes excelsorum et ponebant eos in fanis sublimibus 33et cum Dominum colerent diis quoque suis serviebant iuxta consuetudinem gentium de quibus translati fuerant Samariam 34usque in praesentem diem morem sequuntur antiquum non timent Dominum neque custodiunt caerimonias eius et iudicia et legem et mandatum quod praeceperat Dominus filiis Iacob quem cognominavit Israhel 35et percusserat cum eis pactum et mandaverat eis dicens nolite timere deos alienos et non adoretis eos neque colatis et non immoletis eis 36sed Dominum Deum vestrum qui eduxit vos de terra Aegypti in fortitudine magna et in brachio extento ipsum timete illum adorate et ipsi immolate 37caerimonias quoque et iudicia et legem et mandatum quod scripsit vobis custodite ut faciatis cunctis diebus et non timeatis deos alienos 38et pactum quod percussi vobiscum nolite oblivisci nec colatis deos alienos 39sed Dominum Deum vestrum timete et ipse eruet vos de manu omnium inimicorum vestrorum 40illi vero non audierunt sed iuxta consuetudinem suam pristinam perpetrabant 41fuerunt igitur gentes istae timentes quidem Dominum sed nihilominus et idolis suis servientes nam et filii eorum et nepotes sicut fecerunt parentes sui ita faciunt usque in praesentem diem

Chapter 18

1anno tertio Osee filii Hela regis Israhel regnavit Ezechias filius Ahaz regis Iuda 2viginti quinque annorum erat cum regnare coepisset et viginti et novem annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Abi filia Zacchariae 3fecitque quod erat bonum coram Domino iuxta omnia quae fecerat David pater suus 4ipse dissipavit excelsa et contrivit statuas et succidit lucos confregitque serpentem aeneum quem fecerat Moses siquidem usque ad illud tempus filii Israhel adolebant ei incensum vocavitque eum Naasthan 5in Domino Deo Israhel speravit itaque post eum non fuit similis ei de cunctis regibus Iuda sed neque in his qui ante eum fuerunt 6et adhesit Domino et non recessit a vestigiis eius fecitque mandata eius quae praeceperat Dominus Mosi 7unde et erat Dominus cum eo et in cunctis ad quae procedebat sapienter se agebat rebellavit quoque contra regem Assyriorum et non servivit ei 8ipse percussit Philistheos usque Gazam et omnes terminos eorum a turre custodum usque ad civitatem muratam 9anno quarto regis Ezechiae qui erat annus septimus Osee filii Hela regis Israhel ascendit Salmanassar rex Assyriorum Samariam et obpugnavit eam 10et cepit nam post annos tres anno sexto Ezechiae id est nono anno Osee regis Israhel capta est Samaria 11et transtulit rex Assyriorum Israhel in Assyrios conlocavitque eos in Ala et in Habor fluviis Gozan in civitatibus Medorum 12quia non audierunt vocem Domini Dei sui sed praetergressi sunt pactum eius omnia quae praeceperat Moses servus Domini non audierunt neque fecerunt 13anno quartodecimo regis Ezechiae ascendit Sennacherib rex Assyriorum ad universas civitates Iuda munitas et cepit eas 14tunc misit Ezechias rex Iuda nuntios ad regem Assyriorum Lachis dicens peccavi recede a me et omne quod inposueris mihi feram indixit itaque rex Assyriorum Ezechiae regi Iudae trecenta talenta argenti et triginta talenta auri 15deditque Ezechias omne argentum quod reppertum fuerat in domo Domini et in thesauris regis 16in tempore illo confregit Ezechias valvas templi Domini et lamminas auri quas ipse adfixerat et dedit eas regi Assyriorum 17misit autem rex Assyriorum Tharthan et Rabsaris et Rabsacen de Lachis ad regem Ezechiam cum manu valida Hierusalem qui cum ascendissent venerunt in Hierusalem et steterunt iuxta aquaeductum piscinae superioris quae est in via agri Fullonis 18vocaveruntque regem egressus est autem ad eos Eliachim filius Helciae praepositus domus et Sobna scriba et Ioahe filius Asaph a commentariis 19dixitque ad eos Rabsaces loquimini Ezechiae haec dicit rex magnus rex Assyriorum quae est ista fiducia qua niteris 20forsitan inisti consilium ut praepares te ad proelium in quo confidis ut audeas rebellare 21an speras in baculo harundineo atque confracto Aegypto super quem si incubuerit homo comminutus ingreditur manum eius et perforabit eam sic est Pharao rex Aegypti omnibus qui confidunt in se 22quod si dixeritis mihi in Domino Deo nostro habemus fiduciam nonne iste est cuius abstulit Ezechias excelsa et altaria et praecepit Iudae et Hierusalem ante altare hoc adorabitis in Hierusalem 23nunc igitur transite ad dominum meum regem Assyriorum et dabo vobis duo milia equorum et videte an habere valeatis ascensores eorum 24et quomodo potestis resistere ante unum satrapam de servis domini mei minimis an fiduciam habes in Aegypto propter currus et equites 25numquid sine Domini voluntate ascendi ad locum istum ut demolirer eum Dominus dixit mihi ascende ad terram hanc et demolire eam 26dixerunt autem Eliachim filius Helciae et Sobna et Ioahe Rabsaci precamur ut loquaris nobis servis tuis syriace siquidem intellegimus hanc linguam et non loquaris nobis iudaice audiente populo qui est super murum 27responditque eis Rabsaces numquid ad dominum tuum et ad te misit me dominus meus ut loquerer sermones hos et non ad viros qui sedent super murum ut comedant stercora sua et bibant urinam suam vobiscum 28stetit itaque Rabsaces et clamavit voce magna iudaice et ait audite verba regis magni regis Assyriorum 29haec dicit rex non vos seducat Ezechias non enim poterit eruere vos de manu mea 30neque fiduciam vobis tribuat super Domino dicens eruens liberabit nos Dominus et non tradetur civitas haec in manu regis Assyriorum 31nolite audire Ezechiam haec enim dicit rex Assyriorum facite mecum quod vobis est utile et egredimini ad me et comedet unusquisque de vinea sua et de ficu sua et bibetis aquas de cisternis vestris 32donec veniam et transferam vos in terram quae similis terrae vestrae est in terram fructiferam et fertilem vini terram panis et vinearum terram olivarum et olei ac mellis et vivetis et non moriemini nolite audire Ezechiam qui vos decipit dicens Dominus liberabit nos 33numquid liberaverunt dii gentium terram suam de manu regis Assyriorum 34ubi est deus Emath et Arfad ubi est deus Sepharvaim Ana et Ava numquid liberaverunt Samariam de manu mea 35quinam illi sunt in universis diis terrarum qui eruerunt regionem suam de manu mea ut possit eruere Dominus Hierusalem de manu mea 36tacuit itaque populus et non respondit ei quicquam siquidem praeceptum regis acceperant ut non responderent ei 37venitque Eliachim filius Helciae praepositus domus et Sobna scriba et Ioahe filius Asaph a commentariis ad Ezechiam scissis vestibus et nuntiaverunt ei verba Rabsacis

Chapter 19

1quae cum audisset rex Ezechias scidit vestimenta sua et opertus est sacco ingressusque est domum Domini 2et misit Eliachim praepositum domus et Sobnam scribam et senes de sacerdotibus opertos saccis ad Esaiam prophetam filium Amos 3qui dixerunt haec dicit Ezechias dies tribulationis et increpationis et blasphemiae dies iste venerunt filii usque ad partum et vires non habet parturiens 4si forte audiat Dominus Deus tuus universa verba Rabsacis quem misit rex Assyriorum dominus suus ut exprobraret Deum viventem et argueret verbis quae audivit Dominus Deus tuus et fac orationem pro reliquiis quae reppertae sunt 5venerunt ergo servi regis Ezechiae ad Esaiam 6dixitque eis Esaias haec dicetis domino vestro haec dicit Dominus noli timere a facie sermonum quos audisti quibus blasphemaverunt pueri regis Assyriorum me 7ecce ego inmittam ei spiritum et audiet nuntium et revertetur in terram suam et deiciam eum gladio in terra sua 8reversus est igitur Rabsaces et invenit regem Assyriorum expugnantem Lobnam audierat enim quod recessisset de Lachis 9cumque audisset de Tharaca rege Aethiopiae dicentes ecce egressus est ut pugnet adversum te et iret contra eum misit nuntios ad Ezechiam dicens 10haec dicite Ezechiae regi Iudae non te seducat Deus tuus in quo habes fiduciam neque dicas non tradetur Hierusalem in manu regis Assyriorum 11tu enim ipse audisti quae fecerint reges Assyriorum universis terris quomodo vastaverint eas num ergo solus poteris liberari 12numquid liberaverunt dii gentium singulos quos vastaverunt patres mei Gozan videlicet et Aran et Reseph et filios Eden qui erant in Thelassar 13ubi est rex Emath et rex Arfad et rex civitatis Sepharvaim Ana et Ava 14itaque cum accepisset Ezechias litteras de manu nuntiorum et legisset eas ascendit in domum Domini et expandit eas coram Domino 15et oravit in conspectu eius dicens Domine Deus Israhel qui sedes super cherubin tu es Deus solus regum omnium terrae tu fecisti caelum et terram 16inclina aurem tuam et audi aperi Domine oculos tuos et vide et audi omnia verba Sennacherib qui misit ut exprobraret nobis Deum viventem 17vere Domine dissipaverunt reges Assyriorum gentes et terras omnium 18et miserunt deos eorum in ignem non enim erant dii sed opera manuum hominum e ligno et lapide et perdiderunt eos 19nunc igitur Domine Deus noster salvos nos fac de manu eius ut sciant omnia regna terrae quia tu es Dominus Deus solus 20misit autem Esaias filius Amos ad Ezechiam dicens haec dicit Dominus Deus Israhel quae deprecatus es me super Sennacherib rege Assyriorum audivi 21iste est sermo quem locutus est Dominus de eo sprevit te et subsannavit virgo filia Sion post tergum tuum caput movit filia Hierusalem 22cui exprobrasti et quem blasphemasti contra quem exaltasti vocem et elevasti in excelsum oculos tuos contra Sanctum Israhel 23per manum servorum tuorum exprobrasti Domino et dixisti in multitudine curruum meorum ascendi excelsa montium in summitate Libani et succidi sublimes cedros eius electas abietes eius et ingressus sum usque ad terminos eius saltum Carmeli eius 24ego succidi et bibi aquas alienas et siccavi vestigiis pedum meorum omnes aquas clausas 25numquid non audisti quid ab initio fecerim ex diebus antiquis plasmavi illud et nunc adduxi eruntque in ruinam collium pugnantium civitates munitae 26et qui sedent in eis humiles manu contremuerunt et confusi sunt facti sunt quasi faenum agri et virens herba tectorum quae arefacta est antequam veniret ad maturitatem 27habitaculum tuum et egressum tuum et viam tuam ego praescivi et furorem tuum contra me 28insanisti in me et superbia tua ascendit in aures meas ponam itaque circulum in naribus tuis et camum in labris tuis et reducam te in viam per quam venisti 29tibi autem Ezechia hoc erit signum comede hoc anno quod reppereris in secundo autem anno quae sponte nascuntur porro in anno tertio seminate et metite plantate vineas et comedite fructum earum 30et quodcumque reliquum fuerit de domo Iuda mittet radicem deorsum et faciet fructum sursum 31de Hierusalem quippe egredientur reliquiae et quod salvetur de monte Sion zelus Domini exercituum faciet hoc 32quam ob rem haec dicit Dominus de rege Assyriorum non ingredietur urbem hanc nec mittet in eam sagittam nec occupabit eam clypeus nec circumdabit eam munitio 33per viam qua venit revertetur et civitatem hanc non ingredietur dicit Dominus 34protegamque urbem hanc et salvabo eam propter me et propter David servum meum 35factum est igitur in nocte illa venit angelus Domini et percussit castra Assyriorum centum octoginta quinque milia cumque diluculo surrexisset vidit omnia corpora mortuorum et recedens abiit 36et reversus est Sennacherib rex Assyriorum et mansit in Nineve 37cumque adoraret in templo Neserach deum suum Adramelech et Sarasar filii eius percusserunt eum gladio fugeruntque in terram Armeniorum et regnavit Eseraddon filius eius pro eo

Chapter 20

1in diebus illis aegrotavit Ezechias usque ad mortem et venit ad eum Esaias filius Amos prophetes dixitque ei haec dicit Dominus Deus praecipe domui tuae morieris enim et non vives 2qui convertit faciem suam ad parietem et oravit Dominum dicens 3obsecro Domine memento quomodo ambulaverim coram te in veritate et in corde perfecto et quod placitum est coram te fecerim flevit itaque Ezechias fletu magno 4et antequam egrederetur Esaias mediam partem atrii factus est sermo Domini ad eum dicens 5revertere et dic Ezechiae duci populi mei haec dicit Dominus Deus David patris tui audivi orationem tuam vidi lacrimam tuam et ecce sanavi te die tertio ascendes templum Domini 6et addam diebus tuis quindecim annos sed et de manu regis Assyriorum liberabo te et civitatem hanc et protegam urbem istam propter me et propter David servum meum 7dixitque Esaias adferte massam ficorum quam cum adtulissent et posuissent super ulcus eius curatus est 8dixerat autem Ezechias ad Esaiam quod erit signum quia Dominus me sanabit et quia ascensurus sum die tertio templum Domini 9cui ait Esaias hoc erit signum a Domino quod facturus sit Dominus sermonem quem locutus est vis ut accedat umbra decem lineis an ut revertatur totidem gradibus 10et ait Ezechias facile est umbram crescere decem lineis nec hoc volo ut fiat sed ut revertatur retrorsum decem gradibus 11invocavit itaque Esaias propheta Dominum et reduxit umbram per lineas quibus iam descenderat in horologio Ahaz retrorsum decem gradibus 12in tempore illo misit Berodach Baladan filius Baladan rex Babyloniorum litteras et munera ad Ezechiam audierat enim quod aegrotasset Ezechias 13laetatus est autem in adventum eorum Ezechias et ostendit eis domum aromatum et aurum et argentum et pigmenta varia unguenta quoque et domum vasorum suorum et omnia quae habere potuerat in thesauris suis non fuit quod non monstraret eis Ezechias in domo sua et in omni potestate sua 14venit autem Esaias propheta ad regem Ezechiam dixitque ei quid dixerunt viri isti aut unde venerunt ad te cui ait Ezechias de terra longinqua venerunt de Babylone 15at ille respondit quid viderunt in domo tua ait Ezechias omnia quae sunt in domo mea viderunt nihil est quod non monstraverim eis in thesauris meis 16dixit itaque Esaias Ezechiae audi sermonem Domini 17ecce dies venient et auferentur omnia quae sunt in domo tua et quae condiderunt patres tui usque in diem hanc in Babylone non remanebit quicquam ait Dominus 18sed et de filiis tuis qui egredientur ex te quos generabis tollentur et erunt eunuchi in palatio regis Babylonis 19dixit Ezechias ad Esaiam bonus sermo Domini quem locutus est sit pax et veritas in diebus meis 20reliqua autem sermonum Ezechiae et omnis fortitudo eius et quomodo fecerit piscinam et aquaeductum et introduxerit aquas in civitatem nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Iuda 21dormivitque Ezechias cum patribus suis et regnavit Manasses filius eius pro eo

Chapter 21

1duodecim annorum erat Manasses cum regnare coepisset et quinquaginta quinque annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Aphsiba 2fecitque malum in conspectu Domini iuxta idola gentium quas delevit Dominus a facie filiorum Israhel 3conversusque est et aedificavit excelsa quae dissipaverat Ezechias pater eius et erexit aras Baal et fecit lucos sicut fecerat Ahab rex Israhel et adoravit omnem militiam caeli et coluit eam 4extruxitque aras in domo Domini de qua dixit Dominus in Hierusalem ponam nomen meum 5et extruxit altaria universae militiae caeli in duobus atriis templi Domini 6et transduxit filium suum per ignem et ariolatus est et observavit auguria et fecit pythones et aruspices multiplicavit ut faceret malum coram Domino et inritaret eum 7posuit quoque idolum luci quem fecerat in templo Domini super quo locutus est Dominus ad David et ad Salomonem filium eius in templo hoc et in Hierusalem quam elegi de cunctis tribubus Israhel ponam nomen meum in sempiternum 8et ultra non faciam commoveri pedem Israhel de terra quam dedi patribus eorum sic tamen si custodierint opere omnia quae praecepi eis et universam legem quam mandavit eis servus meus Moses 9illi vero non audierunt sed seducti sunt a Manasse ut facerent malum super gentes quas contrivit Dominus a facie filiorum Israhel 10locutusque est Dominus in manu servorum suorum prophetarum dicens 11quia fecit Manasses rex Iuda abominationes istas pessimas super omnia quae fecerunt Amorrei ante eum et peccare fecit etiam Iudam in inmunditiis suis 12propterea haec dicit Dominus Deus Israhel ecce ego inducam mala super Hierusalem et Iudam ut quicumque audierit tinniant ambae aures eius 13et extendam super Hierusalem funiculum Samariae et pondus domus Ahab et delebo Hierusalem sicut deleri solent tabulae delens vertam et ducam crebrius stilum super faciem eius 14dimittam vero reliquias hereditatis meae et tradam eas in manu inimicorum eius eruntque in vastitate et rapina cunctis adversariis suis 15eo quod fecerint malum coram me et perseveraverint inritantes me ex die qua egressi sunt patres eorum ex Aegypto usque ad diem hanc 16insuper et sanguinem innoxium fudit Manasses multum nimis donec impleret Hierusalem usque ad os absque peccatis suis quibus peccare fecit Iudam ut faceret malum coram Domino 17reliqua autem sermonum Manasse et universa quae fecit et peccatum eius quod peccavit nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Iuda 18dormivitque Manasses cum patribus suis et sepultus est in horto domus suae in horto Aza et regnavit Amon filius eius pro eo 19viginti et duo annorum erat Amon cum regnare coepisset duobusque annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Mesallemeth filia Arus de Iethba 20fecitque malum in conspectu Domini sicut fecerat Manasses pater eius 21et ambulavit in omni via per quam ambulaverat pater eius servivitque inmunditiis quibus servierat pater suus et adoravit eas 22et dereliquit Dominum Deum patrum suorum et non ambulavit in via Domini 23tetenderuntque ei insidias servi sui et interfecerunt regem in domo sua 24percussit autem populus terrae omnes qui coniuraverant contra regem Amon et constituerunt sibi regem Iosiam filium eius pro eo 25reliqua autem sermonum Amon quae fecit nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Iuda 26sepelieruntque eum in sepulchro suo in horto Aza et regnavit Iosias filius eius pro eo

Chapter 22

1octo annorum erat Iosias cum regnare coepisset et triginta uno anno regnavit in Hierusalem nomen matris eius Idida filia Phadaia de Besecath 2fecitque quod placitum erat coram Domino et ambulavit per omnes vias David patris sui non declinavit ad dextram sive ad sinistram 3anno autem octavodecimo regis Iosiae misit rex Saphan filium Aslia filii Mesullam scribam templi Domini dicens ei 4vade ad Helciam sacerdotem magnum ut confletur pecunia quae inlata est in templum Domini quam collegerunt ianitores a populo 5deturque fabris per praepositos in domo Domini qui et distribuent eam his qui operantur in templo Domini ad instauranda sarta tecta templi 6tignariis videlicet et cementariis et his qui interrupta conponunt et ut emantur ligna et lapides de lapidicinis ad instaurandum templum 7verumtamen non supputetur eis argentum quod accipiunt sed in potestate habeant et in fide 8dixit autem Helcias pontifex ad Saphan scribam librum legis repperi in domo Domini deditque Helcias volumen Saphan qui et legit illud 9venit quoque Saphan scriba ad regem et renuntiavit ei quod praeceperat et ait conflaverunt servi tui pecuniam quae repperta est in domo Domini et dederunt ut distribueretur fabris a praefectis operum templi Domini 10narravitque Saphan scriba regi dicens librum dedit mihi Helcias sacerdos quem cum legisset Saphan coram rege 11et audisset rex verba libri legis Domini scidit vestimenta sua 12et praecepit Helciae sacerdoti et Ahicham filio Saphan et Achobor filio Micha et Saphan scribae et Asaiae servo regis dicens 13ite et consulite Dominum super me et super populo et super omni Iuda de verbis voluminis istius quod inventum est magna enim ira Domini succensa est contra nos quia non audierunt patres nostri verba libri huius ut facerent omne quod scriptum est nobis 14ierunt itaque Helcias sacerdos et Ahicham et Achobor et Saphan et Asaia ad Oldam propheten uxorem Sellum filii Thecue filii Araas custodis vestium quae habitabat in Hierusalem in secunda locutique sunt ad eam 15et illa respondit eis haec dicit Dominus Deus Israhel dicite viro qui misit vos ad me 16haec dicit Dominus ecce ego adducam mala super locum hunc et super habitatores eius omnia verba legis quae legit rex Iuda 17quia dereliquerunt me et sacrificaverunt diis alienis inritantes me in cunctis operibus manuum suarum et succendetur indignatio mea in loco hoc et non extinguetur 18regi autem Iuda qui misit vos ut consuleretis Dominum sic dicetis haec dicit Dominus Deus Israhel pro eo quod audisti verba voluminis 19et perterritum est cor tuum et humiliatus es coram Domino auditis sermonibus contra locum istum et habitatores eius quo videlicet fierent in stuporem et in maledictum et scidisti vestimenta tua et flevisti coram me et ego audivi ait Dominus 20idcirco colligam te ad patres tuos et colligeris ad sepulchrum tuum in pace ut non videant oculi tui omnia mala quae inducturus sum super locum istum

Chapter 23

1et renuntiaverunt regi quod dixerat qui misit et congregati sunt ad eum omnes senes Iuda et Hierusalem 2ascenditque rex templum Domini et omnes viri Iuda universique qui habitant in Hierusalem cum eo sacerdotes et prophetae et omnis populus a parvo usque ad magnum legitque cunctis audientibus omnia verba libri foederis qui inventus est in domo Domini 3stetitque rex super gradum et percussit foedus coram Domino ut ambularent post Dominum et custodirent praecepta eius et testimonia et caerimonias in omni corde et in tota anima et suscitarent verba foederis huius quae scripta erant in libro illo adquievitque populus pacto 4et praecepit rex Helciae pontifici et sacerdotibus secundi ordinis et ianitoribus ut proicerent de templo Domini omnia vasa quae facta fuerant Baal et in luco et universae militiae caeli et conbusit ea foris Hierusalem in convalle Cedron et tulit pulverem eorum in Bethel 5et delevit aruspices quos posuerant reges Iuda ad sacrificandum in excelsis per civitates Iuda et in circuitu Hierusalem et eos qui adolebant incensum Baal et soli et lunae et duodecim signis et omni militiae caeli 6et efferri fecit lucum de domo Domini foras Hierusalem in convalle Cedron et conbusit eum ibi et redegit in pulverem et proiecit super sepulchrum vulgi 7destruxit quoque aediculas effeminatorum quae erant in domo Domini pro quibus mulieres texebant quasi domunculas luci 8congregavitque omnes sacerdotes de civitatibus Iuda et contaminavit excelsa ubi sacrificabant sacerdotes de Gabaa usque Bersabee et destruxit aras portarum in introitu ostii Iosue principis civitatis quod erat ad sinistram portae civitatis 9verumtamen non ascendebant sacerdotes excelsorum ad altare Domini in Hierusalem sed tantum comedebant azyma in medio fratrum suorum 10contaminavit quoque Thafeth quod est in convalle filii Ennom ut nemo consecraret filium suum aut filiam per ignem Moloch 11abstulit quoque equos quos dederant reges Iudae soli in introitu templi Domini iuxta exedram Nathanmelech eunuchi qui erat in Farurim currus autem solis conbusit igni 12altaria quoque quae erant super tecta cenaculi Ahaz quae fecerant reges Iuda et altaria quae fecerat Manasses in duobus atriis templi Domini destruxit rex et cucurrit inde et dispersit cinerem eorum in torrentem Cedron 13excelsa quoque quae erant in Hierusalem ad dexteram partem montis Offensionis quae aedificaverat Salomon rex Israhel Astharoth idolo Sidoniorum et Chamos offensioni Moab et Melchom abominationi filiorum Ammon polluit rex 14et contrivit statuas et succidit lucos replevitque loca eorum ossibus mortuorum 15insuper et altare quod erat in Bethel excelsum quod fecerat Hieroboam filius Nabath qui peccare fecit Israhel et altare illud et excelsum destruxit atque conbusit et comminuit in pulverem succenditque etiam lucum 16et conversus Iosias vidit ibi sepulchra quae erant in monte misitque et tulit ossa de sepulchris et conbusit ea super altare et polluit illud iuxta verbum Domini quod locutus est vir Dei qui praedixerat verba haec 17et ait quis est titulus ille quem video responderuntque ei cives illius urbis sepulchrum est hominis Dei qui venit de Iuda et praedixit verba haec quae fecisti super altare Bethel 18et ait dimittite eum nemo commoveat ossa eius et intacta manserunt ossa illius cum ossibus prophetae qui venerat de Samaria 19insuper et omnia fana excelsorum quae erant in civitatibus Samariae quae fecerant reges Israhel ad inritandum Dominum abstulit Iosias et fecit eis secundum omnia opera quae fecerat in Bethel 20et occidit universos sacerdotes excelsorum qui erant ibi super altaria et conbusit ossa humana super ea reversusque est Hierusalem 21et praecepit omni populo dicens facite phase Domino Deo vestro secundum quod scriptum est in libro foederis huius 22nec enim factum est phase tale a diebus iudicum qui iudicaverunt Israhel et omnium dierum regum Israhel et regum Iuda 23sicut in octavodecimo anno regis Iosiae factum est phase istud Domino in Hierusalem 24sed et pythones et ariolos et figuras idolorum et inmunditias abominationesque quae fuerant in terra Iuda et in Hierusalem abstulit Iosias ut statueret verba legis quae scripta sunt in libro quem invenit Helcias sacerdos in templo Domini 25similis illi non fuit ante eum rex qui reverteretur ad Dominum in omni corde suo et in tota anima sua et in universa virtute sua iuxta omnem legem Mosi neque post eum surrexit similis illi 26verumtamen non est aversus Dominus ab ira furoris sui magni quo iratus est furor eius contra Iudam propter inritationes quibus provocaverat eum Manasses 27dixit itaque Dominus etiam Iudam auferam a facie mea sicut abstuli Israhel et proiciam civitatem hanc quam elegi Hierusalem et domum de qua dixi erit nomen meum ibi 28reliqua autem verba Iosiae et universa quae fecit nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda 29in diebus eius ascendit Pharao Necho rex Aegypti contra regem Assyriorum ad flumen Eufraten et abiit Iosias rex in occursum eius et occisus est in Mageddo cum vidisset eum 30et portaverunt eum servi sui mortuum de Mageddo et pertulerunt in Hierusalem et sepelierunt eum in sepulchro suo tulitque populus terrae Ioahaz filium Iosiae et unxerunt eum et constituerunt eum regem pro patre suo 31viginti trium annorum erat Ioahaz cum regnare coepisset et tribus mensibus regnavit in Hierusalem nomen matris eius Amithal filia Hieremiae de Lobna 32et fecit malum coram Domino iuxta omnia quae fecerant patres eius 33vinxitque eum Pharao Necho in Rebla quae est in terra Emath ne regnaret in Hierusalem et inposuit multam terrae centum talentis argenti et talento auri 34regemque constituit Pharao Necho Eliachim filium Iosiae pro Iosia patre eius vertitque nomen eius Ioiachim porro Ioahaz tulit et duxit in Aegyptum 35argentum autem et aurum dedit Ioiachim Pharaoni cum indixisset terrae per singulos ut conferretur iuxta praeceptum Pharaonis et unumquemque secundum vires suas exegit tam argentum quam aurum de populo terrae ut daret Pharaoni Necho 36viginti quinque annorum erat Ioiachim cum regnare coepisset et undecim annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Zebida filia Phadaia de Ruma 37et fecit malum coram Domino iuxta omnia quae fecerant patres eius

Chapter 24

1in diebus eius ascendit Nabuchodonosor rex Babylonis et factus est ei Ioiachim servus tribus annis et rursum rebellavit contra eum 2inmisitque ei Dominus latrunculos Chaldeorum et latrunculos Syriae latrunculos Moab et latrunculos filiorum Ammon et inmisit eos in Iudam ut disperderent eum iuxta verbum Domini quod locutus erat per servos suos prophetas 3factum est autem hoc per verbum Domini contra Iudam ut auferret eum coram se propter peccata Manasse universa quae fecit 4et propter sanguinem innoxium quem effudit et implevit Hierusalem cruore innocentium et ob hanc rem noluit Dominus propitiari 5reliqua autem sermonum Ioiachim et universa quae fecit nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Iuda et dormivit Ioiachim cum patribus suis 6regnavitque Ioiachin filius eius pro eo 7et ultra non addidit rex Aegypti ut egrederetur de terra sua tulerat enim rex Babylonis a rivo Aegypti usque ad fluvium Eufraten omnia quae fuerant regis Aegypti 8decem et octo annorum erat Ioiachin cum regnare coepisset et tribus mensibus regnavit in Hierusalem nomen matris eius Naestha filia Helnathan de Hierusalem 9et fecit malum coram Domino iuxta omnia quae fecerat pater eius 10in tempore illo ascenderunt servi Nabuchodonosor regis Babylonis in Hierusalem et circumdata est urbs munitionibus 11venitque Nabuchodonosor rex Babylonis ad civitatem cum servi eius obpugnarent eam 12egressusque est Ioiachin rex Iuda ad regem Babylonis ipse et mater eius et servi eius et principes eius et eunuchi eius et suscepit eum rex Babylonis anno octavo regni sui 13et protulit inde omnes thesauros domus Domini et thesauros domus regiae et concidit universa vasa aurea quae fecerat Salomon rex Israhel in templo Domini iuxta verbum Domini 14et transtulit omnem Hierusalem et universos principes et omnes fortes exercitus decem milia in captivitatem et omnem artificem et clusorem nihilque relictum est exceptis pauperibus populi terrae 15transtulit quoque Ioiachin in Babylonem et matrem regis et uxores regis et eunuchos eius et iudices terrae duxit in captivitatem de Hierusalem in Babylonem 16et omnes viros robustos septem milia et artifices et clusores mille omnes viros fortes et bellatores duxitque eos rex Babylonis captivos in Babylonem 17et constituit Matthaniam patruum eius pro eo inposuitque nomen ei Sedeciam 18vicesimum et primum annum aetatis habebat Sedecias cum regnare coepisset et undecim annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius erat Amithal filia Hieremiae de Lobna 19et fecit malum coram Domino iuxta omnia quae fecerat Ioiachim 20irascebatur enim Dominus contra Hierusalem et contra Iudam donec proiceret eos a facie sua recessitque Sedecias a rege Babylonis

Chapter 25

1factum est autem anno nono regni eius mense decimo decima die mensis venit Nabuchodonosor rex Babylonis ipse et omnis exercitus eius in Hierusalem et circumdederunt eam et extruxerunt in circuitu eius munitiones 2et clausa est civitas atque vallata usque ad undecimum annum regis Sedeciae 3nona die mensis praevaluitque fames in civitate nec erat panis populo terrae 4et interrupta est civitas et omnes viri bellatores nocte fugerunt per viam portae quae est inter duplicem murum ad hortum regis porro Chaldei obsidebant in circuitu civitatem fugit itaque per viam quae ducit ad campestria solitudinis 5et persecutus est exercitus Chaldeorum regem conprehenditque eum in planitie Hiericho et omnes bellatores qui erant cum eo dispersi sunt et reliquerunt eum 6adprehensum ergo regem duxerunt ad regem Babylonis in Reblatha qui locutus est cum eo iudicium 7filios autem Sedeciae occidit coram eo et oculos eius effodit vinxitque eum catenis et adduxit in Babylonem 8mense quinto septima die mensis ipse est annus nonusdecimus regis Babylonis venit Nabuzardan princeps exercitus servus regis Babylonis Hierusalem 9et succendit domum Domini et domum regis et domos Hierusalem omnemque domum conbusit igni 10et muros Hierusalem in circuitu destruxit omnis exercitus Chaldeorum qui erat cum principe militum 11reliquam autem populi partem qui remanserat in civitate et perfugas qui transfugerant ad regem Babylonis et reliquum vulgus transtulit Nabuzardan princeps militiae 12et de pauperibus terrae reliquit vinitores et agricolas 13columnas autem aereas quae erant in templo Domini et bases et mare aereum quod erat in domo Domini confregerunt Chaldei et transtulerunt aes omnium in Babylonem 14ollas quoque aereas et trullas et tridentes et scyphos et omnia vasa aerea in quibus ministrabant tulerunt 15necnon turibula et fialas quae aurea aurea et quae argentea argentea tulit princeps militiae 16id est columnas duas mare unum et bases quas fecerat Salomon in templo Domini non erat pondus aeris omnium vasorum 17decem et octo cubitos altitudinis habebat columna una et capitellum aereum super se altitudinis trium cubitorum et reticulum et malogranata super capitellum columnae omnia aerea similem et columna secunda habebat ornatum 18tulit quoque princeps militiae Seraian sacerdotem primum et Sophoniam sacerdotem secundum et tres ianitores 19et de civitate eunuchum unum qui erat praefectus super viros bellatores et quinque viros de his qui steterant coram rege quos repperit in civitate et Sopher principem exercitus qui probabat tirones de populo terrae et sex viros e vulgo qui inventi fuerant in civitate 20quos tollens Nabuzardan princeps militum duxit ad regem Babylonis in Reblatha 21percussitque eos rex Babylonis et interfecit in Reblatha in terra Emath et translatus est Iuda de terra sua 22populo autem qui relictus erat in terra Iuda quem dimiserat Nabuchodonosor rex Babylonis praefecit Godoliam filium Ahicham filii Saphan 23quod cum audissent omnes duces militum ipsi et viri qui erant cum eis videlicet quod constituisset rex Babylonis Godoliam venerunt ad Godoliam in Maspha Ismahel filius Nathaniae et Iohanan filius Caree et Sareia filius Thenaameth Nethophathites et Iezonias filius Maachathi ipsi et socii eorum 24iuravitque eis Godolias et sociis eorum dicens nolite timere servire Chaldeis manete in terra et servite regi Babylonis et bene erit vobis 25factum est autem in mense septimo venit Ismahel filius Nathaniae filii Elisama de semine regio et decem viri cum eo percusseruntque Godoliam qui mortuus est sed et Iudaeos et Chaldeos qui erant cum eo in Maspha 26consurgens autem omnis populus a parvo usque ad magnum et principes militum venerunt in Aegyptum timentes Chaldeos 27factum est vero anno tricesimo septimo transmigrationis Ioiachin regis Iudae mense duodecimo vicesima septima die mensis sublevavit Evilmerodach rex Babylonis anno quo regnare coeperat caput Ioiachin regis Iuda de carcere 28et locutus est ei benigna et posuit thronum eius super thronum regum qui erant cum eo in Babylone 29et mutavit vestes eius quas habuerat in carcere et comedebat panem semper in conspectu eius cunctis diebus vitae suae

1 Chronicles

Chapter 1

1Adam Seth Enos 2Cainan Malelehel Iared 3Enoch Matusale Lamech 4Noe Sem Ham et Iafeth 5filii Iafeth Gomer Magog Madai et Iavan Thubal Mosoch Thiras 6porro filii Gomer Aschenez et Rifath et Thogorma 7filii autem Iavan Elisa et Tharsis Cetthim et Dodanim 8filii Ham Chus et Mesraim Phut et Chanaan 9filii autem Chus Saba et Evila Sabatha et Rechma et Sabathaca porro filii Rechma Saba et Dadan 10Chus autem genuit Nemrod iste coepit esse potens in terra 11Mesraim vero genuit Ludim et Anamim et Laabim et Nepthuim 12Phethrosim quoque et Chasluim de quibus egressi sunt Philisthim et Capthurim 13Chanaan vero genuit Sidonem primogenitum et Heth 14Iebuseum quoque et Amorreum et Gergeseum 15Evheumque et Aruceum et Asineum 16Aradium quoque et Samareum et Ematheum 17filii Sem Aelam et Assur et Arfaxad et Lud et Aram et Us et Hul et Gothor et Mosoch 18Arfaxad autem genuit Sala qui et ipse genuit Heber 19porro Heber nati sunt duo filii nomen uni Phaleg quia in diebus eius divisa est terra et nomen fratris eius Iectan 20Iectan autem genuit Helmodad et Saleph et Asermoth et Iare 21Aduram quoque et Uzal et Decla 22Ebal etiam et Abimahel et Saba necnon 23et Ophir et Evila et Iobab omnes isti filii Iectan 24Sem Arfaxad Sale 25Heber Phaleg Raau 26Serug Nahor Thare 27Abram iste est Abraham 28filii autem Abraham Isaac et Ismahel 29et hae generationes eorum primogenitus Ismahelis Nabaioth et Cedar et Adbeel et Mabsam 30Masma et Duma Massa Adad et Thema 31Iathur Naphis Cedma hii sunt filii Ismahelis 32filii autem Cetthurae concubinae Abraham quos genuit Zamram Iecsan Madan Madian Iesboc Sue porro filii Iecsan Saba et Dadan 33filii autem Madian Epha et Apher et Enoch et Abida et Eldaa omnes hii filii Cetthurae 34generavit autem Abraham Isaac cuius fuerunt filii Esau et Israhel 35filii Esau Eliphaz Rauhel Iaus Ialam Core 36filii Eliphaz Theman Omer Sepphu Gethem Cenez Thamna Amalech 37filii Rauhel Naath Zara Samma Maza 38filii Seir Lothan Sobal Sebeon Ana Dison Eser Disan 39filii Lothan Horri Humam soror autem Lothan fuit Thamna 40filii Sobal Alian et Manaath et Ebal et Sepphi et Onam filii Sebeon Aia et Ana filii Ana Dison 41filii Dison Amaran et Eseban et Iethran et Charan 42filii Eser Balaan et Zaban et Iacan filii Dison Us et Aran 43isti sunt reges qui imperaverunt in terra Edom antequam esset rex super filios Israhel Bale filius Beor et nomen civitatis eius Denaba 44mortuus est autem Bale et regnavit pro eo Iobab filius Zare de Bosra 45cumque et Iobab fuisset mortuus regnavit pro eo Husam de terra Themanorum 46obiit quoque et Husam et regnavit pro eo Adad filius Badad qui percussit Madian in terra Moab et nomen civitatis eius Avith 47cumque et Adad fuisset mortuus regnavit pro eo Semla de Masreca 48sed et Semla mortuus est et regnavit pro eo Saul de Rooboth quae iuxta amnem sita est 49mortuo quoque Saul regnavit pro eo Baalanan filius Achobor 50sed et hic mortuus est et regnavit pro eo Adad cuius urbis fuit nomen Phou et appellata est uxor eius Mehetabel filia Matred filiae Mezaab 51Adad autem mortuo duces pro regibus in Edom esse coeperunt dux Thamna dux Alva dux Ietheth 52dux Oolibama dux Hela dux Phinon 53dux Cenez dux Theman dux Mabsar 54dux Magdihel dux Iram hii duces Edom

Chapter 2

1filii autem Israhel Ruben Symeon Levi Iuda Isachar et Zabulon 2Dan Ioseph Beniamin Nepthali Gad Aser 3filii Iuda Her Aunan Sela tres nati sunt ei de filia Sue Chananitidis fuit autem Her primogenitus Iuda malus coram Domino et occidit eum 4Thamar autem nurus eius peperit ei Phares et Zara omnes ergo filii Iuda quinque 5filii autem Phares Esrom et Hamul 6filii quoque Zarae Zamri et Ethan et Eman Chalchal quoque et Darda simul quinque 7filii Carmi Achar qui turbavit Israhel et peccavit in furto anathematis 8filii Ethan Azarias 9filii autem Esrom qui nati sunt ei Ieremahel et Ram et Chalubi 10porro Ram genuit Aminadab Aminadab autem genuit Naasson principem filiorum Iuda 11Naasson quoque genuit Salma de quo ortus est Boez 12Boez vero genuit Obed qui et ipse genuit Isai 13Isai autem genuit primogenitum Heliab secundum Abinadab tertium Samaa 14quartum Nathanahel quintum Raddai 15sextum Asom septimum David 16quorum sorores fuerunt Sarvia et Abigail filii Sarviae Abisai Ioab et Asahel tres 17Abigail autem genuit Amasa cuius pater fuit Iether Ismahelites 18Chaleb vero filius Esrom accepit uxorem nomine Azuba de qua genuit Ierioth fueruntque filii eius Iesar et Sobab et Ardon 19cumque mortua fuisset Azuba accepit uxorem Chaleb Ephrath quae peperit ei Ur 20porro Ur genuit Uri et Uri genuit Beselehel 21post haec ingressus est Esrom ad filiam Machir patris Galaad et accepit eam cum esset annorum sexaginta quae peperit ei Segub 22sed et Segub genuit Iair et possedit viginti tres civitates in terra Galaad 23cepitque Gessur et Aram oppida Iair et Canath et viculos eius sexaginta civitatum omnes isti filii Machir patris Galaad 24cum autem mortuus esset Esrom ingressus est Chaleb ad Ephrata habuit quoque Esrom uxorem Abia quae peperit ei Assur patrem Thecue 25nati sunt autem filii Hieramehel primogeniti Esrom Ram primogenitus eius et Buna et Aran et Asom et Ahia 26duxit quoque uxorem alteram Hieramehel nomine Atara quae fuit mater Onam 27sed et filii Ram primogeniti Hieramehel fuerunt Moos et Iamin et Achar 28Onam autem habuit filios Semmei et Iada filii autem Semmei Nadab et Abisur 29nomen vero uxoris Abisur Abiail quae peperit Ahobban et Molid 30filii autem Nadab fuerunt Saled et Apphaim mortuus est autem Saled absque liberis 31filius vero Apphaim Iesi qui Iesi genuit Sesan porro Sesan genuit Oholi 32filii autem Iada fratris Semmei Iether et Ionathan sed et Iether mortuus est absque liberis 33porro Ionathan genuit Phaleth et Ziza isti fuerunt filii Hieramehel 34Sesan autem non habuit filios sed filias et servum aegyptium nomine Ieraa 35deditque ei filiam suam uxorem quae peperit ei Eththei 36Eththei autem genuit Nathan et Nathan genuit Zabad 37Zabad quoque genuit Ophlal et Ophlal genuit Obed 38Obed genuit Ieu Ieu genuit Azariam 39Azarias genuit Helles Helles genuit Elasa 40Elasa genuit Sisamoi Sisamoi genuit Sellum 41Sellum genuit Icamian Icamian genuit Elisama 42filii autem Chaleb fratris Hieramehel Mosa primogenitus eius ipse est pater Ziph et filii Maresa patris Hebron 43porro filii Hebron Core et Thapphu et Recem et Samma 44Samma autem genuit Raam patrem Iercaam et Recem genuit Semmei 45filius Semmei Maon et Maon pater Bethsur 46Epha autem concubina Chaleb peperit Arran et Musa et Gezez porro Arran genuit Gezez 47filii Iadai Regom et Iotham et Gesum et Phaleth et Epha et Saaph 48concubina Chaleb Maacha peperit Saber et Tharana 49genuit autem Saaph pater Madmena Sue patrem Machbena et patrem Gabaa filia vero Chaleb fuit Achsa 50hii erant filii Chaleb filii Ur primogeniti Ephrata Sobal pater Cariathiarim 51Salma pater Bethleem Ariph pater Bethgader 52fuerunt autem filii Sobal patris Cariathiarim qui videbat dimidium requietionum 53et de cognatione Cariathiarim Iethrei et Apphutei et Semathei et Maserei ex his egressi sunt Saraitae et Esthaolitae 54filii Salma Bethleem et Netophathi coronae domus Ioab et dimidium requietionis Sarai 55cognationes quoque scribarum habitantium in Iabis canentes atque resonantes et in tabernaculis commorantes hii sunt Cinei qui venerunt de calore patris domus Rechab

Chapter 3

1David vero hos habuit filios qui ei nati sunt in Hebron primogenitum Amnon ex Achinaam Iezrahelitide secundum Danihel de Abigail Carmelitide 2tertium Absalom filium Maacha filiae Tholmei regis Gessur quartum Adoniam filium Aggith 3quintum Saphatiam ex Abital sextum Iethraam de Egla uxore sua 4sex ergo nati sunt ei in Hebron ubi regnavit septem annis et sex mensibus triginta autem et tribus annis regnavit in Hierusalem 5porro in Hierusalem nati sunt ei filii Samaa et Sobab et Nathan et Salomon quattuor de Bethsabee filia Amihel 6Iebaar quoque et Elisama 7et Eliphalet et Noge et Napheg et Iaphie 8necnon Elisama et Heliade et Eliphalet novem 9omnes hii filii David absque filiis concubinarum habuerunt sororem Thamar 10filius autem Salomonis Roboam cuius Abia filius genuit Asa de hoc quoque natus est Iosaphat 11pater Ioram qui Ioram genuit Ohoziam ex quo ortus est Ioas 12et huius Amasias filius genuit Azariam porro Azariae filius Ioatham 13procreavit Achaz patrem Ezechiae de quo natus est Manasses 14sed et Manasses genuit Amon patrem Iosiae 15filii autem Iosiae fuerunt primogenitus Iohanan secundus Ioacim tertius Sedecias quartus Sellum 16de Ioacim natus est Iechonias et Sedecias 17filii Iechoniae fuerunt Asir Salathihel 18Melchiram Phadaia Sennaser et Iecemia Sama et Nadabia 19de Phadaia orti sunt Zorobabel et Semei Zorobabel genuit Mosollam Ananiam et Salomith sororem eorum 20Asabamque et Ohol et Barachiam et Asadiam Iosabesed quinque 21filius autem Ananiae Phaltias pater Ieseiae cuius filius Raphaia huius quoque filius Arnam de quo natus est Obdia cuius filius fuit Sechenia 22filius Secheniae Semeia cuius filii Attus et Iegal et Baria et Naaria et Saphat sex numero 23filius Naariae Helioenai et Ezechias et Ezricam tres 24filii Helioenai Oduia et Heliasub et Pheleia et Accub et Iohanan et Dalaia et Anani septem

Chapter 4

1filii Iuda Phares Esrom et Carmi et Ur et Subal 2Reaia vero filius Subal genuit Ieth de quo nati sunt Ahimai et Laed hae cognationes Sarathi 3ista quoque stirps Hetam Iezrahel et Iesema et Iedebos nomenque sororis eorum Asalelphuni 4Phunihel autem pater Gedor et Ezer pater Osa isti sunt filii Ur primogeniti Ephrata patris Bethleem 5Asur vero patris Thecue erant duae uxores Halaa et Naara 6peperit autem ei Naara Oozam et Epher et Themani et Asthari isti sunt filii Naara 7porro filii Halaa Sereth Isaar et Ethnan 8Cos autem genuit Anob et Sobaba et cognationem Aral filii Arum 9fuit autem Iabes inclitus prae fratribus suis et mater eius vocavit nomen illius Iabes dicens quia peperi eum in dolore 10invocavit vero Iabes Deum Israhel dicens si benedicens benedixeris mihi et dilataveris terminos meos et fuerit manus tua mecum et feceris me a malitia non opprimi et praestitit Deus quae precatus est 11Chaleb autem frater Suaa genuit Machir qui fuit pater Esthon 12porro Esthon genuit Bethrapha et Phesse et Thena patrem urbis Naas hii sunt viri Recha 13filii autem Cenez Othonihel et Saraia porro filii Othonihel Athath 14et Maonathi genuit Ophra Saraias autem genuit Ioab patrem vallis Artificum ibi quippe artifices erant 15filii vero Chaleb filii Iephonne Hir et Hela et Nahem filiique Hela et Cenez 16filii quoque Iallelel Ziph et Zipha Thiria et Asrahel 17et filii Ezra Iether et Mered et Epher et Ialon genuitque Mariam et Sammai et Iesba patrem Esthamo 18uxor quoque eius Iudaia peperit Iared patrem Gedor et Heber patrem Soccho et Hicuthihel patrem Zano hii autem filii Beththiae filiae Pharaonis quam accepit Mered 19et filii uxoris Odaiae sororis Naham patris Ceila Garmi et Esthamo qui fuit de Machathi 20filii quoque Simon Amnon et Rena filius Anan et Thilon et filii Iesi Zoeth et Benzoeth 21filii Sela filii Iuda Her pater Lecha et Laada pater Maresa et cognationes Domus operantium byssum in domo Iuramenti 22et Qui stare fecit solem virique Mendacii et Securus et Incendens qui principes fuerunt in Moab et qui reversi sunt in Leem haec autem verba vetera 23hii sunt figuli habitantes in plantationibus et in praesepibus apud regem in operibus eius commoratique sunt ibi 24filii Symeon Namuhel et Iamin Iarib Zara Saul 25Sellum filius eius Mabsam filius eius Masma filius eius 26filii Masma Amuhel filius eius Zacchur filius eius Semei filius eius 27filii Semei sedecim et filiae sex fratres autem eius non habuerunt filios multos et universa cognatio non potuit adaequare summam filiorum Iuda 28habitaverunt autem in Bersabee et Molada et Asarsual 29et in Ballaa et in Asom et in Tholad 30et in Bathuhel et in Orma et in Siceleg 31et in Bethmarchaboth et in Asarsusim et in Bethberai et in Saarim hae civitates eorum usque ad regem David 32villae quoque eorum Etham et Aen et Remmon et Thochen et Asan civitates quinque 33et universi viculi eorum per circuitum civitatum istarum usque ad Baal haec est habitatio eorum et sedum distributio 34Masobab quoque et Iemlech et Iosa filius Amasiae 35et Iohel et Ieu filius Iosabiae filii Saraiae filii Asihel 36et Helioenai et Iacoba et Isuaia et Asaia et Adihel et Isimihel et Banaia 37Ziza quoque filius Sephei filii Allon filii Idaia filii Semri filii Samaia 38isti sunt nominati principes in cognationibus suis et in domo adfinitatum suarum multiplicati sunt vehementer 39et profecti sunt ut ingrederentur in Gador usque ad orientem vallis et ut quaererent pascua gregibus suis 40inveneruntque pascuas uberes et valde bonas et terram latissimam et quietam et fertilem in qua ante habitaverunt de stirpe Ham 41hii ergo venerunt quos supra descripsimus nominatim in diebus Ezechiae regis Iuda et percusserunt tabernacula eorum et habitatores qui inventi fuerant ibi et deleverunt eos usque in praesentem diem habitaveruntque pro eis quoniam uberrimas ibidem pascuas reppererunt 42de filiis quoque Symeon abierunt in montem Seir viri quingenti habentes principes Phaltiam et Nahariam et Raphaiam et Ozihel filios Iesi 43et percusserunt reliquias quae evadere potuerant Amalechitarum et habitaverunt ibi pro eis usque ad diem hanc

Chapter 5

1filii quoque Ruben primogeniti Israhel ipse quippe fuit primogenitus eius sed cum violasset torum patris sui data sunt primogenita eius filiis Ioseph filii Israhel et non est ille reputatus in primogenitum 2porro Iudas qui erat fortissimus inter fratres suos de stirpe eius principes germinati sunt primogenita autem reputata sunt Ioseph 3filii ergo Ruben primogeniti Israhel Enoch et Phallu Esrom et Charmi 4filii Iohel Samaia filius eius Gog filius eius Semei filius eius 5Micha filius eius Reeia filius eius Baal filius eius 6Beera filius eius quem captivum duxit Theglathphalnasar rex Assyriorum et fuit princeps in tribu Ruben 7fratres autem eius et universa cognatio quando numerabantur per familias suas habuerunt principes Ieihel et Zacchariam 8porro Bala filius Azaz filii Samma filii Iohel ipse habitavit in Aroer usque ad Nebo et Beelmeon 9contra orientalem quoque plagam habitavit usque ad introitum heremi et flumen Eufraten multum quippe iumentorum numerum possidebat in terra Galaad 10in diebus autem Saul proeliati sunt contra Agareos et interfecerunt illos habitaveruntque pro eis in tabernaculis eorum in omni plaga quae respicit ad orientem Galaad 11filii vero Gad e regione eorum habitaverunt in terra Basan usque Selcha 12Iohel in capite et Saphan secundus Ianai autem et Saphat in Basan 13fratres vero eorum secundum domos cognationum suarum Michahel et Mosollam et Sebe et Iori et Iachan et Zie et Heber septem 14hii filii Abiahil filii Uri filii Iaro filii Galaad filii Michahel filii Iesesi filii Ieddo filii Buz 15fratres quoque filii Abdihel filii Guni princeps domus in familiis suis 16et habitaverunt in Galaad et in Basan et in viculis eius et in cunctis suburbanis Saron usque ad terminos 17omnes hii numerati sunt in diebus Ioatham regis Iuda et in diebus Hieroboam regis Israhel 18filii Ruben et Gad et dimidiae tribus Manasse viri bellatores scuta portantes et gladios et tendentes arcum eruditique ad proelia quadraginta quattuor milia et septingenti sexaginta procedentes ad pugnam 19dimicaverunt contra Agarenos Iturei vero et Naphei et Nodab 20praebuerunt eis auxilium traditique sunt in manus eorum Agareni et universi qui fuerant cum eis quia Deum invocaverunt cum proeliarentur et exaudivit eos eo quod credidissent in eum 21ceperuntque omnia quae possederant camelorum quinquaginta milia et ovium ducenta quinquaginta milia asinos duo milia et animas hominum centum milia 22vulnerati autem multi corruerunt fuit enim bellum Domini habitaveruntque pro eis usque ad transmigrationem 23filii quoque dimidiae tribus Manasse possederunt terram a finibus Basan usque Baalhermon et Sanir et montem Hermon ingens quippe numerus erat 24et hii fuerunt principes domus cognationis eorum Epher et Iesi et Helihel Ezrihel et Hieremia et Odoia et Iedihel viri fortissimi et potentes et nominati duces in familiis suis 25reliquerunt autem Deum patrum suorum et fornicati sunt post deos populorum terrae quos abstulit Dominus coram eis 26et suscitavit Deus Israhel spiritum Ful regis Assyriorum et spiritum Theglathphalnasar regis Assur et transtulit Ruben et Gad et dimidium tribus Manasse et adduxit eos in Alae et Abor et Ara et fluvium Gozan usque ad diem hanc

Chapter 6

1filii Levi Gersom Caath Merari 2filii Caath Amram Isaar Hebron et Ozihel 3filii Amram Aaron Moses et Maria filii Aaron Nadab et Abiu Eleazar et Ithamar 4Eleazar genuit Finees et Finees genuit Abisue 5Abisue vero genuit Bocci et Bocci genuit Ozi 6Ozi genuit Zaraiam et Zaraias genuit Meraioth 7porro Meraioth genuit Amariam et Amarias genuit Ahitob 8Ahitob genuit Sadoc Sadoc genuit Achimaas 9Achimaas genuit Azariam Azarias genuit Iohanan 10Iohanan genuit Azariam ipse est qui sacerdotio functus est in domo quam aedificavit Salomon in Hierusalem 11genuit autem Azarias Amariam et Amarias genuit Ahitob 12Ahitob genuit Sadoc et Sadoc genuit Sellum 13Sellum genuit Helciam et Helcias genuit Azariam 14Azarias genuit Saraiam et Saraias genuit Iosedec 15porro Iosedec egressus est quando transtulit Dominus Iudam et Hierusalem per manus Nabuchodonosor 16filii ergo Levi Gersom Caath et Merari 17et haec nomina filiorum Gersom Lobeni et Semei 18filii Caath Amram et Isaar et Hebron et Ozihel 19filii Merari Mooli et Musi hae autem cognationes Levi secundum familias eorum 20Gersom Lobeni filius eius Iaath filius eius Zamma filius eius 21Ioaa filius eius Addo filius eius Zara filius eius Iethrai filius eius 22filii Caath Aminadab filius eius Core filius eius Asir filius eius 23Helcana filius eius Abiasaph filius eius Asir filius eius 24Thaath filius eius Urihel filius eius Ozias filius eius Saul filius eius 25filii Helcana Amasai et Ahimoth 26Helcana filii Helcana Sophai filius eius Naath filius eius 27Heliab filius eius Hieroam filius eius Helcana filius eius 28filii Samuhel primogenitus Vasseni et Abia 29filii autem Merari Mooli Lobeni filius eius Semei filius eius Oza filius eius 30Samaa filius eius Aggia filius eius Asaia filius eius 31isti sunt quos constituit David super cantores domus Domini ex quo conlocata est arca 32et ministrabant coram tabernaculo testimonii canentes donec aedificaret Salomon domum Domini in Hierusalem stabant autem iuxta ordinem suum in ministerio 33hii vero sunt qui adsistebant cum filiis suis de filiis Caath Heman cantor filius Iohel filii Samuhel 34filii Helcana filii Hieroam filii Helihel filii Thou 35filii Suph filii Helcana filii Maath filii Amasai 36filii Helcana filii Iohel filii Azariae filii Sophoniae 37filii Thaath filii Asir filii Abiasaph filii Core 38filii Isaar filii Caath filii Levi filii Israhel 39et fratres eius Asaph qui stabat a dextris eius Asaph filius Barachiae filii Samaa 40filii Michahel filii Basiae filii Melchiae 41filii Athnai filii Zara filii Adaia 42filii Ethan filii Zamma filii Semei 43filii Ieth filii Gersom filii Levi 44filii autem Merari fratres eorum ad sinistram Ethan filius Cusi filii Abdi filii Maloch 45filii Asabiae filii Amasiae filii Helciae 46filii Amasai filii Bonni filii Somer 47filii Mooli filii Musi filii Merari filii Levi 48fratres quoque eorum Levitae qui ordinati sunt in cunctum ministerium tabernaculi domus Domini 49Aaron vero et filii eius adolebant incensum super altare holocausti et super altare thymiamatis in omne opus sancti sanctorum et ut precarentur pro Israhel iuxta omnia quae praecepit Moses servus Dei 50hii sunt autem filii Aaron Eleazar filius eius Finees filius eius Abisue filius eius 51Bocci filius eius Ozi filius eius Zaraia filius eius 52Meraioth filius eius Amaria filius eius Ahitob filius eius 53Sadoc filius eius Achimaas filius eius 54et haec habitacula eorum per vicos atque confinia filiorum scilicet Aaron iuxta cognationes Caathitarum ipsis enim sorte contigerat 55dederunt igitur eis Hebron in terra Iuda et suburbana eius per circuitum 56agros autem civitatis et villas Chaleb filio Iephonne 57porro filiis Aaron dederunt civitates ad confugiendum Hebron et Lobna et suburbana eius 58Iether quoque et Esthmo cum suburbanis suis sed et Helon et Dabir cum suburbanis suis 59Asan quoque et Bethsemes et suburbana eorum 60de tribu autem Beniamin Gabee et suburbana eius et Almath cum suburbanis suis Anathoth quoque cum suburbanis suis omnes civitates tredecim per cognationes suas 61filiis autem Caath residuis de cognatione sua dederunt ex dimidia tribu Manasse in possessionem urbes decem 62porro filiis Gersom per cognationes suas de tribu Isachar et de tribu Aser et de tribu Nepthali et de tribu Manasse in Basan urbes tredecim 63filiis autem Merari per cognationes suas de tribu Ruben et de tribu Gad et de tribu Zabulon dederunt sorte civitates duodecim 64dederunt quoque filii Israhel Levitis civitates et suburbana earum 65dederuntque per sortem ex tribu filiorum Iuda et ex tribu filiorum Symeon et ex tribu filiorum Beniamin urbes has quas vocaverunt nominibus suis 66et his qui erant ex cognatione filiorum Caath fueruntque civitates in terminis eorum de tribu Ephraim 67dederunt ergo eis urbes ad confugiendum Sychem cum suburbanis suis in monte Ephraim et Gazer cum suburbanis suis 68Hicmaam quoque cum suburbanis suis et Bethoron similiter 69necnon et Helon cum suburbanis suis et Gethremmon in eundem modum 70porro ex dimidia tribu Manasse Aner et suburbana eius Balaam et suburbana eius his videlicet qui de cognatione filiorum Caath reliqui erant 71filiis autem Gersom de cognatione dimidiae tribus Manasse Gaulon in Basan et suburbana eius et Astharoth cum suburbanis suis 72de tribu Isachar Cedes et suburbana eius et Dabereth cum suburbanis suis 73Ramoth quoque et suburbana illius et Anem cum suburbanis suis 74de tribu vero Aser Masal cum suburbanis suis et Abdon similiter 75Acac quoque et suburbana eius et Roob cum suburbanis suis 76porro de tribu Nepthali Cedes in Galilea et suburbana eius Amon cum suburbanis suis et Cariathaim et suburbana eius 77filiis autem Merari residuis de tribu Zabulon Remmono et suburbana eius et Thabor cum suburbanis suis 78trans Iordanem quoque ex adverso Hiericho contra orientem Iordanis de tribu Ruben Bosor in solitudine cum suburbanis suis et Iasa cum suburbanis suis 79Cademoth quoque et suburbana eius et Miphaath cum suburbanis suis 80necnon de tribu Gad Ramoth in Galaad et suburbana eius et Manaim cum suburbanis suis 81sed et Esbon cum suburbanis eius et Iezer cum suburbanis suis

Chapter 7

1porro filii Isachar Thola et Phua Iasub et Samaron quattuor 2filii Thola Ozi et Raphaia et Ierihel et Iemai et Iebsem et Samuhel principes per domos cognationum suarum de stirpe Thola viri fortissimi numerati sunt in diebus David viginti duo milia sescenti 3filii Ozi Iezraia de quo nati sunt Michahel et Obadia et Iohel et Iesia quinque omnes principes 4cumque eis per familias et populos suos accincti ad proelium viri fortissimi triginta sex milia multas enim habuere uxores et filios 5fratresque eorum per omnem cognationem Isachar robustissimi ad pugnandum octoginta septem milia numerati sunt 6Beniamin Bale et Bochor et Iadihel tres 7filii Bale Esbon et Ozi et Ozihel et Ierimoth et Urai quinque principes familiarum et ad pugnandum robustissimi numerus autem eorum viginti duo milia et triginta quattuor 8porro filii Bochor Zamira et Ioas et Eliezer et Helioenai et Amri et Ierimoth et Abia et Anathoth et Almathan omnes hii filii Bochor 9numerati sunt autem per familias suas principes cognationum ad bella fortissimi viginti milia et ducenti 10porro filii Iadihel Balan filii autem Balan Hieus et Beniamin et Ahoth et Chanana et Iothan et Tharsis et Haisaar 11omnes hii filii Iadihel principes cognationum suarum viri fortissimi decem et septem milia et ducenti ad proelium procedentes 12Sephan quoque et Apham filii Hir et Asim filii Aer 13filii autem Nepthali Iasihel et Guni et Asar et Sellum filii Balaa 14porro filius Manasse Esrihel concubinaque eius syra peperit Machir patrem Galaad 15Machir autem accepit uxores filiis suis Happhim et Sepham et habuit sororem nomine Maacha nomen autem secundi Salphaad nataeque sunt Salphaad filiae 16et peperit Maacha uxor Machir filium vocavitque nomen eius Phares porro nomen fratris eius Sares et filii eius Ulam et Recem 17filius autem Ulam Badan hii sunt filii Galaad filii Machir filii Manasse 18soror autem eius Regina peperit virum Decorum et Abiezer et Moola 19erant autem filii Semida Ahin et Sechem et Leci et Aniam 20filii autem Ephraim Suthala Bareth filius eius Thaath filius eius Elada filius eius Thaath filius eius et huius filius Zabad 21et huius filius Suthala et huius filius Ezer et Elad occiderunt autem eos viri Geth indigenae quia descenderant ut invaderent possessiones eorum 22luxit igitur Ephraim pater eorum multis diebus et venerunt fratres eius ut consolarentur eum 23ingressusque est ad uxorem suam quae concepit et peperit filium et vocavit nomen eius Beria eo quod in malis domus eius ortus esset 24filia autem eius fuit Sara quae aedificavit Bethoron inferiorem et superiorem et Ozensara 25porro filius eius Rapha et Reseph et Thale de quo natus est Thaan 26qui genuit Laadan huius quoque filius Ammiud genuit Elisama 27de quo ortus est Nun qui habuit filium Iosue 28possessio autem eorum et habitatio Bethel cum filiabus suis et contra orientem Noran ad occidentalem plagam Gazer et filiae eius Sychem quoque cum filiabus suis usque Aza et filias eius 29iuxta filios quoque Manasse Bethsan et filias eius Thanach et filias eius Mageddo et filias eius Dor et filias eius in his habitaverunt filii Ioseph filii Israhel 30filii Aser Iomna et Iesua et Isui et Baria et Sara soror eorum 31filii autem Baria Heber et Melchihel ipse est pater Barzaith 32Heber autem genuit Iephlat et Somer et Otham et Suaa sororem eorum 33filii Iephlat Phosech et Chamaal et Asoth hii filii Iephlat 34porro filii Somer Ahi et Roaga et Iaba et Aram 35filii autem Helem fratris eius Supha et Iemna et Selles et Amal 36filii Supha Sue Arnaphed et Sual et Beri et Iamra 37Bosor et Od et Samma et Salusa et Iethran et Bera 38filii Iether Iephonne et Phaspha et Ara 39filii autem Olla Aree et Anihel et Resia 40omnes hii filii Aser principes cognationum electi atque fortissimi duces ducum numerus autem eorum aetatis quae apta esset ad bellum viginti sex milia

Chapter 8

1Beniamin autem genuit Bale primogenitum suum Asbal secundum Ohora tertium 2Nuaha quartum et Rapha quintum 3fueruntque filii Bale Addaor et Gera et Abiud 4Abisue quoque et Neman et Ahoe 5sed et Gera et Sephuphan et Uram 6hii sunt filii Aod principes cognationum habitantium in Gabaa qui translati sunt in Manath 7Nooman autem et Achia et Gera ipse transtulit eos et genuit Oza et Ahiud 8porro Saarim genuit in regione Moab postquam dimisit Usim et Bara uxores suas 9genuit autem de Edes uxore sua Iobab et Sebia et Mosa et Molchom 10Iehus quoque et Sechia et Marma hii sunt filii eius principes in familiis suis 11Meusim vero genuit Abitob et Elphaal 12porro filii Elphaal Heber et Misaam et Samad hic aedificavit Ono et Lod et filias eius 13Bara autem et Samma principes cognationum habitantium in Aialon hii fugaverunt habitatores Geth 14et Haio et Sesac et Ierimoth 15et Zabadia et Arod et Eder 16Michahel quoque et Iespha et Ioaa filii Baria 17et Zabadia et Mosollam et Ezeci et Heber 18et Iesamari et Iezlia et Iobab filii Elphaal 19et Iacim et Zechri et Zabdi 20et Helioenai et Selethai et Helihel 21et Adaia et Baraia et Samarath filii Semei 22et Iesphan et Heber et Helihel 23et Abdon et Zechri et Hanan 24et Anania et Ailam et Anathothia 25et Iephdaia et Phanuhel filii Sesac 26et Samsari et Sooria et Otholia 27et Iersia et Helia et Zechri filii Ieroam 28hii patriarchae et cognationum principes qui habitaverunt in Hierusalem 29in Gabaon autem habitaverunt Abigabaon et nomen uxoris eius Maacha 30filiusque eius primogenitus Abdon et Sur et Cis et Baal et Nadab 31Gedor quoque et Ahio et Zacher 32et Macelloth genuit Samaa habitaveruntque ex adverso fratrum suorum in Hierusalem cum fratribus suis 33Ner autem genuit Cis et Cis genuit Saul porro Saul genuit Ionathan et Melchisuae et Abinadab et Esbaal 34filius autem Ionathan Meribbaal et Meribbaal genuit Micha 35filii Micha Phithon et Melech et Thara et Ahaz 36et Ahaz genuit Ioada et Ioada genuit Almoth et Azmoth et Zamari porro Zamari genuit Mosa 37et Mosa genuit Baana cuius filius fuit Rapha de quo ortus est Elasa qui genuit Asel 38porro Asel sex filii fuere his nominibus Ezricam Bochru Ismahel Saria Abadia Anan omnes hii filii Asel 39filii autem Esec fratris eius Ulam primogenitus et Us secundus et Eliphalet tertius 40fueruntque filii Ulam viri robustissimi et magno robore tendentes arcum et multos habentes filios ac nepotes usque ad centum quinquaginta omnes hii filii Beniamin

Chapter 9

1universus ergo Israhel dinumeratus est et summa eorum scripta est in libro regum Israhel et Iuda translatique sunt in Babylonem propter delictum suum 2qui autem habitaverunt primi in possessionibus et in urbibus suis Israhel et sacerdotes Levitae et Nathinnei 3commorati sunt in Hierusalem de filiis Iuda et de filiis Beniamin de filiis quoque Ephraim et Manasse 4Othei filius Amiud filius Emri filii Omrai filii Bonni de filiis Phares filii Iuda 5et de Siloni Asaia primogenitus et filii eius 6de filiis autem Zara Ieuhel et fratres eorum sescenti nonaginta 7porro de filiis Beniamin Salo filius Mosollam filii Oduia filii Asana 8et Iobania filius Hieroam et Hela filius Ozi filii Mochori et Mosollam filius Saphatiae filii Rahuhel filii Iebaniae 9et fratres eorum per familias suas nongenti quinquaginta sex omnes hii principes cognationum per domos patrum suorum 10de sacerdotibus autem Iedaia Ioiarib et Iachin 11Azarias quoque filius Helciae filii Mosollam filii Sadoc filii Maraioth filii Ahitob pontifex domus Dei 12porro Adaias filius Hieroam filii Phasor filii Melchia et Masaia filius Adihel filii Iezra filii Mosollam filii Mosollamoth filii Emmer 13fratres quoque eorum principes per familias suas mille septingenti sexaginta fortissimi robore ad faciendum opus ministerii in domo Dei 14de Levitis autem Semeia filius Assub filii Ezricam filii Asebiu de filiis Merari 15Bacbacar quoque carpentarius et Galal et Mathania filius Micha filii Zechri filii Asaph 16et Obdia filius Semeiae filii Galal filii Idithun et Barachia filius Asa filii Helcana qui habitavit in atriis Netophathi 17ianitores autem Sellum et Acub et Telmon et Ahiman et frater eorum Sellum princeps 18usque ad illud tempus in porta Regis ad orientem observabant per vices suas de filiis Levi 19Sellum vero filius Core filii Abiasaph filii Core cum fratribus suis et domo patris sui hii sunt Coritae super opera ministerii custodes vestibulorum tabernaculi et familiae eorum per vices castrorum Domini custodientes introitum 20Finees autem filius Eleazar erat dux eorum coram Domino 21porro Zaccharias filius Mosollamia ianitor portae tabernaculi testimonii 22omnes hii electi in ostiarios per portas ducenti duodecim et descripti in villis propriis quos constituerunt David et Samuhel videns in fide sua 23tam ipsos quam filios eorum in ostiis domus Domini et in tabernaculo vicibus suis 24per quattuor ventos erant ostiarii id est ad orientem et ad occidentem ad aquilonem et ad austrum 25fratres autem eorum in viculis morabantur et veniebant in sabbatis suis de tempore usque ad tempus 26his quattuor Levitis creditus erat omnis numerus ianitorum et erant super exedras et thesauros domus Domini 27per gyrum quoque templi Domini morabantur in custodiis suis ut cum tempus fuisset ipsi mane aperirent fores 28de horum grege erant et super vasa ministerii ad numerum enim et inferebantur vasa et efferebantur 29de ipsis et qui credita habebant utensilia sanctuarii praeerant similae et vino et oleo et turi et aromatibus 30filii autem sacerdotum unguenta ex aromatibus conficiebant 31et Matthathias Levites primogenitus Sellum Coritae praefectus erat eorum quae in sartagine frigebantur 32porro de filiis Caath fratribus eorum super panes erant propositionis ut semper novos per singula sabbata praepararent 33hii sunt principes cantorum per familias Levitarum qui in exedris morabantur ita ut die et nocte iugiter suo ministerio deservirent 34capita Levitarum per familias suas principes manserunt in Hierusalem 35in Gabaon autem commorati sunt pater Gabaon Iaihel et nomen uxoris eius Maacha 36filius primogenitus eius Abdon et Sur et Cis et Baal et Ner et Nadab 37Gedor quoque et Ahio et Zaccharias et Macelloth 38porro Macelloth genuit Semmaam isti habitaverunt e regione fratrum suorum in Hierusalem cum fratribus suis 39Ner autem genuit Cis et Cis genuit Saul et Saul genuit Ionathan et Melchisuae et Abinadab et Esbaal 40filius autem Ionathan Meribbaal et Meribbaal genuit Micha 41porro filii Micha Phiton et Malech et Thara 42Ahaz autem genuit Iara et Iara genuit Alamath et Azmoth et Zamri et Zamri genuit Mosa 43Mosa vero genuit Baana cuius filius Raphaia genuit Elasa de quo ortus est Esel 44porro Esel sex filios habuit his nominibus Ezricam Bochru Ismahel Saria Obdia Anan hii filii Esel

Chapter 10

1Philisthim autem pugnabant contra Israhel fugeruntque viri Israhel Palestinos et ceciderunt vulnerati in monte Gelboe 2cumque adpropinquassent Philisthei persequentes Saul et filios eius percusserunt Ionathan et Abinadab et Melchisuae filios Saul 3et adgravatum est proelium contra Saul inveneruntque eum sagittarii et vulneraverunt iaculis 4et dixit Saul ad armigerum suum evagina gladium tuum et interfice me ne forte veniant incircumcisi isti et inludant mihi noluit autem armiger eius hoc facere timore perterritus arripuit igitur Saul ensem et inruit in eum 5quod cum vidisset armiger eius videlicet mortuum esse Saul inruit etiam ipse in gladium suum et mortuus est 6interiit ergo Saul et tres filii eius et omnis domus illius pariter concidit 7quod cum vidissent viri Israhel qui habitabant in campestribus fugerunt et Saul ac filiis eius mortuis dereliquerunt urbes suas et huc illucque dispersi sunt veneruntque Philisthim et habitaverunt in eis 8die igitur altero detrahentes Philisthim spolia caesorum invenerunt Saul et filios eius iacentes in monte Gelboe 9cumque spoliassent eum et amputassent caput armisque nudassent miserunt in terram suam ut circumferretur et ostenderetur idolorum templis et populis 10arma autem eius consecraverunt in fano dei sui et caput adfixerunt in templo Dagon 11hoc cum audissent viri Iabesgalaad omnia scilicet quae Philisthim fecerunt super Saul 12consurrexerunt singuli virorum fortium et tulerunt cadavera Saul et filiorum eius adtuleruntque ea in Iabes et sepelierunt ossa eorum subter quercum quae erat in Iabes et ieiunaverunt septem diebus 13mortuus est ergo Saul propter iniquitates suas eo quod praevaricatus sit mandatum Domini quod praeceperat et non custodierit illud sed insuper etiam pythonissam consuluerit 14nec speraverit in Domino propter quod et interfecit eum et transtulit regnum eius ad David filium Isai

Chapter 11

1congregatus est igitur omnis Israhel ad David in Hebron dicens os tuum sumus et caro tua 2heri quoque et nudius tertius cum adhuc regnaret Saul tu eras qui educebas et introducebas Israhel tibi enim dixit Dominus Deus tuus tu pasces populum meum Israhel et tu eris princeps super eum 3venerunt ergo omnes maiores natu Israhel ad regem in Hebron et iniit David cum eis foedus coram Domino unxeruntque eum regem super Israhel iuxta sermonem Domini quem locutus est in manu Samuhel 4abiit quoque David et omnis Israhel in Hierusalem haec est Iebus ubi erant Iebusei habitatores terrae 5dixeruntque qui habitabant in Iebus ad David non ingredieris huc porro David cepit arcem Sion quae est civitas David 6dixitque omnis qui percusserit Iebuseum in primis erit princeps et dux ascendit igitur primus Ioab filius Sarviae et factus est princeps 7habitavit autem David in arce et idcirco appellata est civitas David 8aedificavitque urbem in circuitu a Mello usque ad gyrum Ioab autem reliqua urbis extruxit 9proficiebatque David vadens et crescens et Dominus exercituum erat cum eo 10hii principes virorum fortium David qui adiuverunt eum ut rex fieret super omnem Israhel iuxta verbum Domini quod locutus est ad Israhel 11et iste numerus robustorum David Iesbaam filius Achamoni princeps inter triginta iste levavit hastam suam super trecentos vulneratos una vice 12et post eum Eleazar filius patrui eius Ahoites qui erat inter tres potentes 13iste fuit cum David in Aphesdommim quando Philisthim congregati sunt ad locum illum in proelium et erat ager regionis illius plenus hordeo fugeratque populus a facie Philisthinorum 14hic stetit in medio agri et defendit eum cumque percussisset Philistheos dedit Dominus salutem magnam populo suo 15descenderunt autem tres de triginta principibus ad petram in qua erat David ad speluncam Odollam quando Philisthim fuerant castrametati in valle Raphaim 16porro David erat in praesidio et statio Philisthinorum in Bethleem 17desideravit igitur David et dixit o si quis daret mihi aquam de cisterna Bethleem quae est in porta 18tres ergo isti per media castra Philisthinorum perrexerunt et hauserunt aquam de cisterna Bethleem quae erat in porta et adtulerunt ad David ut biberet qui noluit sed magis libavit illam Domino 19dicens absit ut in conspectu Dei mei hoc faciam et sanguinem virorum istorum bibam quia in periculo animarum suarum adtulerunt mihi aquam et ob hanc causam noluit bibere haec fecerunt tres robustissimi 20Abisai quoque frater Ioab ipse erat princeps trium et ipse levavit hastam suam contra trecentos vulneratos et ipse erat inter tres nominatissimus 21inter tres secundos inclitus et princeps eorum verumtamen usque ad tres primos non pervenerat 22Banaia filius Ioiadae viri robustissimi qui multa opera perpetrarat de Capsehel ipse percussit duos Arihel Moab et ipse descendit et interfecit leonem in media cisterna tempore nivis 23et ipse percussit virum aegyptium cuius statura erat quinque cubitorum et habebat lanceam ut liciatorium texentium descendit ergo ad eum cum virga et rapuit hastam quam tenebat manu et interfecit eum hasta sua 24haec fecit Banaia filius Ioiada qui erat inter tres robustos nominatissimus 25inter triginta primus verumtamen ad tres usque non pervenerat posuit autem eum David ad auriculam suam 26porro fortissimi in exercitu Asahel frater Ioab et Eleanan filius patrui eius de Bethleem 27Semmoth Arorites Helles Phallonites 28Iras filius Acces Thecuites Abiezer Anathothites 29Sobbochai Asothites Ilai Ahoites 30Marai Netophathites Heled filius Baana Netophathites 31Ethai filius Ribai de Gabaath filiorum Beniamin Banaia Pharathonites 32Uri de torrente Gaas Abial Arabathites Azmoth Bauramites Eliaba Salabonites 33filii Asom Gezonites Ionathan filius Sega Ararites 34Ahiam filius Sachar Ararites 35Eliphal filius Ur 36Apher Mechurathites Ahia Phellonites 37Asrai Carmelites Noorai filius Azbi 38Iohel frater Nathan Mabar filius Agarai 39Sellec Ammonites Noorai Berothites armiger Ioab filii Sarviae 40Iras Iethreus Gareb Iethreus 41Urias Ettheus Zabad filius Ooli 42Adina filius Seza Rubenites princeps Rubenitarum et cum eo triginta 43Hanan filius Maacha et Iosaphat Mathanites 44Ozias Astharothites Semma et Iaihel filii Hotam Aroerites 45Iedihel filius Samri et Ioha frater eius Thosaites 46Elihel Maumites et Ieribai et Iosaia filii Elnaem et Iethma Moabites Elihel et Obed et Iasihel de Masobia

Chapter 12

1hii quoque venerunt ad David in Siceleg cum adhuc fugeret Saul filium Cis qui erant fortissimi et egregii pugnatores 2tendentes arcum et utraque manu fundis saxa iacientes et dirigentes sagittas de fratribus Saul ex Beniamin 3princeps Ahiezer et Ioas filii Sammaa Gabathites et Iazihel et Phallet filii Azmoth et Baracha et Ieu Anathothites 4Samaias quoque Gabaonites fortissimus inter triginta et super triginta Hieremias et Iezihel et Iohanan et Iezbad Gaderothites 5Eluzai et Ierimuth et Baalia et Samaria et Saphatia Aruphites 6Helcana et Iesia et Azrahel et Ioezer et Iesbaam de Careim 7Ioeela quoque et Zabadia filii Ieroam de Gedor 8sed et de Gaddi transfugerunt ad David cum lateret in deserto viri robustissimi et pugnatores optimi tenentes clypeum et hastam facies eorum quasi facies leonis et veloces quasi capreae in montibus 9Ezer princeps Obdias secundus Eliab tertius 10Masmana quartus Hieremias quintus 11Hetthi sextus Helihel septimus 12Iohanan octavus Helzebad nonus 13Hieremias decimus Bachannai undecimus 14hii de filiis Gad principes exercitus novissimus centum militibus praeerat et maximus mille 15isti sunt qui transierunt Iordanem mense primo quando inundare consuevit super ripas suas et omnes fugaverunt qui morabantur in vallibus ad orientalem plagam et occidentalem 16venerunt autem et de Beniamin et de Iuda ad praesidium in quo morabatur David 17egressusque est David obviam eis et ait si pacifice venistis ad me ut auxiliemini mihi cor meum iungatur vobis si autem insidiamini mihi pro adversariis meis cum ego iniquitatem in manibus non habeam videat Deus patrum nostrorum et iudicet 18spiritus vero induit Amessai principem inter triginta et ait tui sumus o David et tecum fili Isai pax pax tibi et pax adiutoribus tuis te enim adiuvat Deus tuus suscepit ergo eos David et constituit principes turmae 19porro de Manasse transfugerunt ad David quando veniebat cum Philisthim adversum Saul ut pugnaret et non dimicavit cum eis quia inito consilio remiserunt eum principes Philisthinorum dicentes periculo capitis nostri revertetur ad dominum suum Saul 20quando igitur reversus est in Siceleg transfugerunt ad eum de Manasse Ednas et Iozabad et Iedihel et Michahel et Iozabad et Heliu et Salathi principes milium in Manasse 21hii praebuerunt auxilium David adversum latrunculos omnes enim erant viri fortissimi et facti sunt principes in exercitu 22sed et per singulos dies veniebant ad David ad auxiliandum ei usque dum fieret grandis numerus quasi exercitus Dei 23iste quoque est numerus principum exercitus qui venerunt ad David cum esset in Hebron ut transferrent regnum Saul ad eum iuxta verbum Domini 24filii Iuda portantes clypeum et hastam sex milia octingenti expediti ad proelium 25de filiis Symeon virorum fortissimorum ad pugnandum septem milia centum 26de filiis Levi quattuor milia sescenti 27Ioiada quoque princeps de stirpe Aaron et cum eo tria milia septingenti 28Sadoc etiam puer egregiae indolis et domus patris eius principes viginti duo 29de filiis autem Beniamin fratribus Saul tria milia magna enim pars eorum adhuc sequebatur domum Saul 30porro de filiis Ephraim viginti milia octingenti fortissimi robore viri nominati in cognationibus suis 31et ex dimidia parte tribus Manasse decem et octo milia singuli per nomina sua venerunt ut constituerent regem David 32de filiis quoque Isachar viri eruditi qui norant singula tempora ad praecipiendum quid facere deberet Israhel principes ducenti omnis autem reliqua tribus eorum consilium sequebatur 33porro de Zabulon qui egrediebantur ad proelium et stabant in acie instructi armis bellicis quinquaginta milia venerunt in auxilium non in corde duplici 34et de Nepthali principes mille et cum eis instructa clypeo et hasta triginta septem milia 35de Dan etiam praeparata ad proelium viginti octo milia sescentorum 36et de Aser egredientes ad pugnam et in acie provocantes quadraginta milia 37trans Iordanem autem de filiis Ruben et Gad et dimidia parte tribus Manasse instructa armis bellicis centum viginti milia 38omnes isti viri bellatores et expediti ad pugnandum corde perfecto venerunt in Hebron ut constituerent regem David super universum Israhel sed et omnes reliqui ex Israhel uno corde erant ut rex fieret David 39fueruntque ibi apud David tribus diebus comedentes et bibentes praeparaverunt enim eis fratres sui 40sed et qui iuxta eos erant usque ad Isachar et Zabulon et Nepthalim adferebant panes in asinis et camelis et mulis et bubus ad vescendum farinam palatas uvam passam vinum oleum boves arietes ad omnem copiam gaudium quippe erat in Israhel

Chapter 13

1iniit autem consilium David cum tribunis et centurionibus et universis principibus 2et ait ad omnem coetum Israhel si placet vobis et a Domino Deo nostro egreditur sermo quem loquor mittamus ad fratres nostros reliquos in universas regiones Israhel et ad sacerdotes et Levitas qui habitant in suburbanis urbium ut congregentur ad nos 3et reducamus arcam Dei nostri ad nos non enim requisivimus eam in diebus Saul 4et respondit universa multitudo ut ita fieret placuerat enim sermo omni populo 5congregavit ergo David cunctum Israhel a Sior Aegypti usque dum ingrediaris Emath ut adduceret arcam Dei de Cariathiarim 6et ascendit David et omnis vir Israhel ad collem Cariathiarim quae est in Iuda ut adferrent inde arcam Dei Domini sedentis super cherubin ubi invocatum est nomen eius 7inposueruntque arcam Dei super plaustrum novum de domo Aminadab Oza autem et fratres eius minabant plaustrum 8porro David et universus Israhel ludebant coram Deo omni virtute in canticis et in citharis et psalteriis et tympanis et cymbalis et tubis 9cum autem pervenissent ad aream Chidon tetendit Oza manum suam ut sustentaret arcam bos quippe lasciviens paululum inclinaverat eam 10iratus est itaque Dominus contra Ozam et percussit eum eo quod contigisset arcam et mortuus est ibi coram Deo 11contristatusque David eo quod divisisset Dominus Ozam vocavit locum illum Divisio Oza usque in praesentem diem 12et timuit Deum tunc temporis dicens quomodo possum ad me introducere arcam Dei 13et ob hanc causam non eam adduxit ad se hoc est in civitatem David sed avertit in domum Obededom Getthei 14mansit ergo arca Dei in domo Obededom tribus mensibus et benedixit Dominus domui eius et omnibus quae habebat

Chapter 14

1misit quoque Hiram rex Tyri nuntios ad David et ligna cedrina et artifices parietum lignorumque ut aedificarent ei domum 2cognovitque David eo quod confirmasset eum Dominus in regem super Israhel et sublevatum esset regnum suum super populum eius Israhel 3accepit quoque David alias uxores in Hierusalem genuitque filios et filias 4et haec nomina eorum qui nati sunt ei in Hierusalem Sammu et Sobab Nathan et Salomon 5Iebar et Helisu et Eliphaleth 6Noga quoque et Napheg et Iaphiae 7Elisama et Baliada et Eliphaleth 8audientes autem Philisthim eo quod unctus esset David in regem super universum Israhel ascenderunt omnes ut quaererent eum quod cum audisset David egressus est obviam eis 9porro Philisthim venientes diffusi sunt in valle Raphaim 10consuluitque David Deum dicens si ascendam ad Philistheos si trades eos in manu mea et dixit ei Dominus ascende et tradam eos in manu tua 11cumque illi ascendissent in Baalpharasim percussit eos ibi David et dixit divisit Deus inimicos meos per manum meam sicuti dividuntur aquae et idcirco vocatum est nomen loci illius Baalpharasim 12dereliqueruntque ibi deos suos quos David iussit exuri 13alia etiam vice Philisthim inruerunt et diffusi sunt in valle 14consuluitque rursum David Deum et dixit ei Deus non ascendas post eos recede ab eis et venies contra illos ex adverso pirorum 15cumque audieris sonitum gradientis in cacumine pirorum tunc egredieris ad bellum egressus est enim Deus ante te ut percutiat castra Philisthim 16fecit ergo David sicut praeceperat ei Deus et percussit castra Philisthinorum de Gabaon usque Gazera 17divulgatumque est nomen David in universis regionibus et Dominus dedit pavorem eius super omnes gentes

Chapter 15

1fecit quoque sibi domos in civitate David et aedificavit locum arcae Dei tetenditque ei tabernaculum 2tunc dixit David inlicitum est ut a quocumque portetur arca Dei nisi a Levitis quos elegit Dominus ad portandum eam et ad ministrandum sibi usque in aeternum 3congregavitque universum Israhel in Hierusalem ut adferretur arca Dei in locum suum quem praeparaverat ei 4necnon et filios Aaron et Levitas 5de filiis Caath Urihel princeps fuit et fratres eius centum viginti 6de filiis Merari Asaia princeps et fratres eius ducenti viginti 7de filiis Gersom Iohel princeps et fratres eius centum triginta 8de filiis Elisaphan Semeias princeps et fratres eius ducenti 9de filiis Hebron Elihel princeps et fratres eius octoginta 10de filiis Ozihel Aminadab princeps et fratres eius centum duodecim 11vocavitque David Sadoc et Abiathar sacerdotes et Levitas Urihel Asaiam Iohel Semeiam Elihel et Aminadab 12et dixit ad eos vos qui estis principes familiarum leviticarum sanctificamini cum fratribus vestris et adferte arcam Domini Dei Israhel ad locum qui ei praeparatus est 13ne ut a principio quia non eratis praesentes percussit nos Dominus sic et nunc fiat inlicitum quid nobis agentibus 14sanctificati sunt ergo sacerdotes et Levitae ut portarent arcam Domini Dei Israhel 15et tulerunt filii Levi arcam Dei sicut praeceperat Moses iuxta verbum Domini umeris suis in vectibus 16dixit quoque David principibus Levitarum ut constituerent de fratribus suis cantores in organis musicorum nablis videlicet et lyris et cymbalis ut resonaret in excelsum sonitus laetitiae 17constitueruntque Levitas Heman filium Iohel et de fratribus eius Asaph filium Barachiae de filiis vero Merari fratribus eorum Ethan filium Casaiae 18et cum eis fratres eorum in secundo ordine Zacchariam et Ben et Iazihel et Semiramoth et Iahihel et Ani Eliab et Banaiam et Maasiam et Matthathiam et Eliphalu et Macheniam et Obededom et Ieihel ianitores 19porro cantores Heman Asaph et Ethan in cymbalis aeneis concrepantes 20Zaccharias autem et Ozihel et Semiramoth et Iahihel et Ani et Eliab et Maasias et Banaias in nablis arcana cantabant 21porro Matthathias et Eliphalu et Machenias et Obededom et Ieihel et Ozaziu in citharis pro octava canebant epinikion 22Chonenias autem princeps Levitarum prophetiae praeerat ad praecinendam melodiam erat quippe valde sapiens 23et Barachias et Helcana ianitores arcae 24porro Sebenias et Iosaphat et Nathanahel et Amasai et Zaccharias et Banaias et Eliezer sacerdotes clangebant tubis coram arca Dei et Obededom et Ahias erant ianitores arcae 25igitur David et maiores natu Israhel et tribuni ierunt ad deportandam arcam foederis Domini de domo Obededom cum laetitia 26cumque adiuvisset Deus Levitas qui portabant arcam foederis Domini immolabantur septem tauri et septem arietes 27porro David erat indutus stola byssina et universi Levitae qui portabant arcam cantoresque et Chonenias princeps prophetiae inter cantores David autem indutus erat etiam ephod lineo 28universusque Israhel deducebant arcam foederis Domini in iubilo et sonitu bucinae et tubis et cymbalis et nablis et citharis concrepantes 29cumque pervenisset arca foederis Domini usque ad civitatem David Michol filia Saul prospiciens per fenestram vidit regem David saltantem atque ludentem et despexit eum in corde suo

Chapter 16

1adtulerunt igitur arcam Dei et constituerunt eam in medio tabernaculi quod tetenderat ei David et obtulerunt holocausta et pacifica coram Deo 2cumque conplesset David offerens holocausta et pacifica benedixit populo in nomine Domini 3et divisit universis per singulos a viro usque ad mulierem tortam panis et partem assae carnis bubulae et frixam oleo similam 4constituitque coram arca Domini de Levitis qui ministrarent et recordarentur operum eius et glorificarent atque laudarent Dominum Deum Israhel 5Asaph principem et secundum eius Zacchariam porro Iahihel et Semiramoth et Ieihel et Matthathiam et Eliab et Banaiam et Obededom et Ieihel super organa psalterii et lyras Asaph autem ut cymbalis personaret 6Banaiam vero et Azihel sacerdotes canere tuba iugiter coram arca foederis Domini 7in illo die fecit David principem ad confitendum Domino Asaph et fratres eius 8confitemini Domino invocate nomen eius notas facite in populis adinventiones illius 9canite ei et psallite et narrate omnia mirabilia eius 10laudate nomen sanctum eius laetetur cor quaerentium Dominum 11quaerite Dominum et virtutem eius quaerite faciem eius semper 12recordamini mirabilium eius quae fecit signorum illius et iudiciorum oris eius 13semen Israhel servi eius filii Iacob electi illius 14ipse Dominus Deus noster in universa terra iudicia eius 15recordamini in sempiternum pacti eius sermonis quem praecepit in mille generationes 16quem pepigit cum Abraham et iuramenti illius cum Isaac 17et constituit illud Iacob in praeceptum et Israhel in pactum sempiternum 18dicens tibi dabo terram Chanaan funiculum hereditatis vestrae 19cum essent pauci numero parvi et coloni eius 20et transierunt de gente in gentem et de regno ad populum alterum 21non dimisit quemquam calumniari eos sed increpuit pro eis reges 22nolite tangere christos meos et in prophetis meis nolite malignari 23canite Domino omnis terra adnuntiate ex die in diem salutare eius 24narrate in gentibus gloriam eius in cunctis populis mirabilia illius 25quia magnus Dominus et laudabilis nimis et horribilis super omnes deos 26omnes enim dii populorum idola Dominus autem caelos fecit 27confessio et magnificentia coram eo fortitudo et gaudium in loco eius 28adferte Domino familiae populorum adferte Domino gloriam et imperium 29date Domino gloriam nomini eius levate sacrificium et venite in conspectu eius et adorate Dominum in decore sancto 30commoveatur a facie illius omnis terra ipse enim fundavit orbem inmobilem 31laetentur caeli et exultet terra et dicant in nationibus Dominus regnavit 32tonet mare et plenitudo eius exultent agri et omnia quae in eis sunt 33tunc laudabunt ligna saltus coram Domino quia venit iudicare terram 34confitemini Domino quoniam bonus quoniam in aeternum misericordia eius 35et dicite salva nos Deus salvator noster et congrega nos et erue de gentibus ut confiteamur nomini sancto tuo et exultemus in carminibus tuis 36benedictus Dominus Deus Israhel ab aeterno usque in aeternum et dicat omnis populus amen et hymnus Domino 37dereliquit itaque ibi coram arca foederis Domini Asaph et fratres eius ut ministrarent in conspectu arcae iugiter per singulos dies et vices suas 38porro Obededom et fratres eius sexaginta octo et Obededom filium Idithun et Osa constituit ianitores 39Sadoc autem sacerdotem et fratres illius sacerdotes coram tabernaculo Domini in excelso quod erat in Gabaon 40ut offerrent holocausta Domino super altare holocaustomatis iugiter mane et vespere iuxta omnia quae scripta sunt in lege Domini quam praecepit Israheli 41et post eum Heman et Idithun et reliquos electos unumquemque vocabulo suo ad confitendum Domino quoniam in aeternum misericordia eius 42Heman quoque et Idithun canentes tuba et quatientes cymbala et omnia musicorum organa ad canendum Deo filios autem Idithun fecit esse portarios 43reversusque est omnis populus in domum suam et David ut benediceret etiam domui suae

Chapter 17

1cum autem habitaret David in domo sua dixit ad Nathan prophetam ecce ego habito in domo cedrina arca autem foederis Domini sub pellibus est 2et ait Nathan ad David omnia quae in corde tuo sunt fac Deus enim tecum est 3igitur nocte illa factus est sermo Dei ad Nathan dicens 4vade et loquere David servo meo haec dicit Dominus non aedificabis tu mihi domum ad habitandum 5neque enim mansi in domo ex eo tempore quo eduxi Israhel usque ad hanc diem sed fui semper mutans loca tabernaculi et in tentorio 6manens cum omni Israhel numquid locutus sum saltim uni iudicum Israhel quibus praeceperam ut pascerent populum meum et dixi quare non aedificastis mihi domum cedrinam 7nunc itaque sic loqueris ad servum meum David haec dicit Dominus exercituum ego tuli te cum in pascuis sequereris gregem ut esses dux populi mei Israhel 8et fui tecum quocumque perrexisti et interfeci omnes inimicos tuos coram te fecique tibi nomen quasi unius magnorum qui celebrantur in terra 9et dedi locum populo meo Israhel plantabitur et habitabit in eo et ultra non commovebitur nec filii iniquitatis adterent eos sicut a principio 10ex diebus quibus dedi iudices populo meo Israhel et humiliavi universos inimicos tuos adnuntio ergo tibi quod aedificaturus sit domum tibi Dominus 11cumque impleveris dies tuos ut vadas ad patres tuos suscitabo semen tuum post te quod erit de filiis tuis et stabiliam regnum eius 12ipse aedificabit mihi domum et firmabo solium eius usque in aeternum 13ego ero ei in patrem et ipse erit mihi in filium et misericordiam meam non auferam ab eo sicut abstuli ab eo qui ante te fuit 14et statuam eum in domo mea et in regno meo usque in sempiternum et thronus eius erit firmissimus in perpetuum 15iuxta omnia verba haec et iuxta universam visionem istam sic locutus est Nathan ad David 16cumque venisset rex David et sedisset coram Domino dixit quis ego sum Domine Deus et quae domus mea ut praestares mihi talia 17sed et hoc parum visum est in conspectu tuo ideoque locutus es super domum servi tui etiam in futurum et fecisti me spectabilem super omnes homines Domine Deus meus 18quid ultra addere potest David cum ita glorificaveris servum tuum et cognoveris eum 19Domine propter famulum tuum iuxta cor tuum fecisti omnem magnificentiam hanc et nota esse voluisti universa magnalia 20Domine non est similis tui et non est alius deus absque te ex omnibus quos audivimus auribus nostris 21quis autem est alius ut populus tuus Israhel gens una in terra ad quam perrexit Deus ut liberaret et faceret populum sibi et magnitudine sua atque terroribus eiceret nationes a facie eius quem de Aegypto liberarat 22et posuisti populum tuum Israhel tibi in populum usque in aeternum et tu Domine factus es Deus eius 23nunc igitur Domine sermo quem locutus es famulo tuo et super domum eius confirmetur in perpetuum et fac sicut locutus es 24permaneatque et magnificetur nomen tuum usque in sempiternum et dicatur Dominus exercituum Deus Israhel et domus David servi eius permanens coram eo 25tu enim Domine Deus meus revelasti auriculam servi tui ut aedificares ei domum et idcirco invenit servus tuus fiduciam ut oret coram te 26nunc ergo Domine tu es Deus et locutus es ad servum tuum tanta beneficia 27et coepisti benedicere domui servi tui ut sit semper coram te te enim Domine benedicente benedicta erit in perpetuum

Chapter 18

1factum est autem post haec ut percuteret David Philisthim et humiliaret eos et tolleret Geth et filias eius de manu Philisthim 2percuteretque Moab et fierent Moabitae servi David offerentes ei munera 3eo tempore percussit David etiam Adadezer regem Suba regionis Emath quando perrexit ut dilataret imperium suum usque ad flumen Eufraten 4cepit ergo David mille quadrigas eius et septem milia equites ac viginti milia virorum peditum subnervavitque omnes equos curruum exceptis centum quadrigis quas reservavit sibi 5supervenit autem et Syrus damascenus ut auxilium praeberet Adadezer regi Suba sed et huius percussit David viginti duo milia virorum 6et posuit milites in Damasco ut Syria quoque serviret sibi et offerret munera adiuvitque eum Dominus in cunctis ad quae perrexerat 7tulit quoque David faretras aureas quas habuerant servi Adadezer et adtulit eas in Hierusalem 8necnon de Thebath et Chun urbibus Adadezer aeris plurimum de quo fecit Salomon mare aeneum et columnas et vasa aenea 9quod cum audisset Thou rex Emath percussisse videlicet David omnem exercitum Adadezer regis Suba 10misit Aduram filium suum ad regem David ut postularet ab eo pacem et congratularetur ei eo quod expugnasset et percussisset Adadezer adversarius quippe Thou erat Adadezer 11sed et omnia vasa aurea et argentea et aenea consecravit rex David Domino cum argento et auro quod tulerat ex universis gentibus tam de Idumea et Moab et filiis Ammon quam de Philisthim et Amalech 12Abisai vero filius Sarviae percussit Edom in valle Salinarum decem et octo milia 13et constituit in Edom praesidium ut serviret Idumea David salvavitque Dominus David in cunctis ad quae perrexerat 14regnavit ergo David super universum Israhel et faciebat iudicium atque iustitiam cuncto populo suo 15porro Ioab filius Sarviae erat super exercitum et Iosaphat filius Ahilud a commentariis 16Sadoc autem filius Ahitob et Ahimelech filius Abiathar sacerdotes et Susa scriba 17Banaias vero filius Ioiada super legiones Cherethi et Felethi porro filii David primi ad manum regis

Chapter 19

1accidit autem ut moreretur Naas rex filiorum Ammon et regnaret filius eius pro eo 2dixitque David faciam misericordiam cum Hanon filio Naas praestitit enim pater eius mihi gratiam misitque David nuntios ad consolandum eum super morte patris sui qui cum pervenissent in terram filiorum Ammon ut consolarentur Hanon 3dixerunt principes filiorum Ammon ad Hanon tu forsitan putas quod David honoris causa in patrem tuum miserit qui consolentur te nec animadvertis quod ut explorent et investigent et scrutentur terram tuam venerint ad te servi eius 4igitur Hanon pueros David decalvavit et rasit et praecidit tunicas eorum a natibus usque ad pedes et dimisit eos 5qui cum abissent et hoc mandassent David misit in occursum eorum grandem enim contumeliam sustinuerant et praecepit ut manerent in Hiericho donec cresceret barba eorum et tunc reverterentur 6videntes autem filii Ammon quod iniuriam fecissent David tam Hanon quam reliquus populus miserunt mille talenta argenti ut conducerent sibi de Mesopotamia et de Syria Macha et de Suba currus et equites 7conduxeruntque triginta duo milia curruum et regem Macha cum populo eius qui cum venissent castrametati sunt e regione Medaba filii quoque Ammon congregati de urbibus suis venerunt ad bellum 8quod cum audisset David misit Ioab et omnem exercitum virorum fortium 9egressique filii Ammon direxerunt aciem iuxta portam civitatis reges autem qui ad auxilium venerant separatim in agro steterunt 10igitur Ioab intellegens bellum et ex adverso et post tergum contra se fieri elegit viros fortissimos de universo Israhel et perrexit contra Syrum 11reliquam autem partem populi dedit sub manu Abisai fratris sui et perrexerunt contra filios Ammon 12dixitque si vicerit me Syrus auxilio eris mihi sin autem superaverint te filii Ammon ero tibi in praesidium 13confortare et agamus viriliter pro populo nostro et pro urbibus Dei nostri Dominus autem quod in conspectu suo bonum est faciet 14perrexit ergo Ioab et populus qui cum eo erat contra Syrum ad proelium et fugavit eos 15porro filii Ammon videntes quod fugisset Syrus ipsi quoque fugerunt Abisai fratrem eius et ingressi sunt civitatem reversusque est etiam Ioab in Hierusalem 16videns autem Syrus quod cecidisset coram Israhel misit nuntios et adduxit Syrum qui erat trans Fluvium Sophach autem princeps militiae Adadezer erat dux eorum 17quod cum nuntiatum esset David congregavit universum Israhel et transivit Iordanem inruitque in eos et direxit ex adverso aciem illis contra pugnantibus 18fugit autem Syrus Israhel et interfecit David de Syris septem milia curruum et quadraginta milia peditum et Sophach exercitus principem 19videntes autem servi Adadezer se ab Israhel esse superatos transfugerunt ad David et servierunt ei noluitque ultra Syria auxilium praebere filiis Ammon

Chapter 20

1factum est autem post anni circulum eo tempore quo solent reges ad bella procedere congregavit Ioab exercitum et robur militiae et vastavit terram filiorum Ammon perrexitque et obsedit Rabba porro David manebat in Hierusalem quando Ioab percussit Rabba et destruxit eam 2tulit autem David coronam Melchom de capite eius et invenit in ea auri pondo talentum et pretiosissimas gemmas fecitque sibi inde diadema manubias quoque urbis plurimas tulit 3populum autem qui erat in ea eduxit et fecit super eos tribulas et trahas et ferrata carpenta transire ita ut dissicarentur et contererentur sic fecit David cunctis urbibus filiorum Ammon et reversus est cum omni populo suo in Hierusalem 4post haec initum est bellum in Gazer adversus Philistheos in quo percussit Sobbochai Usathites Saphai de genere Raphaim et humiliavit eos 5aliud quoque bellum gestum est adversum Philistheos in quo percussit Adeodatus filius Saltus Lehemites fratrem Goliath Getthei cuius hastae lignum erat quasi liciatorium texentium 6sed et aliud bellum accidit in Geth in quo fuit homo longissimus habens digitos senos id est simul viginti quattuor qui et ipse de Rapha fuerat stirpe generatus 7hic blasphemavit Israhel et percussit eum Ionathan filius Sammaa fratris David hii sunt filii Rapha in Geth qui ceciderunt in manu David et servorum eius

Chapter 21

1consurrexit autem Satan contra Israhel et incitavit David ut numeraret Israhel 2dixitque David ad Ioab et ad principes populi ite et numerate Israhel a Bersabee usque Dan et adferte mihi numerum ut sciam 3responditque Ioab augeat Dominus populum suum centuplum quam sunt nonne domine mi rex omnes servi tui sunt quare hoc quaerit dominus meus quod in peccatum reputetur Israheli 4sed sermo regis magis praevaluit egressusque est Ioab et circuivit universum Israhel et reversus est Hierusalem 5deditque David numerum eorum quos circumierat et inventus est omnis Israhel numerus mille milia et centum milia virorum educentium gladium de Iuda autem trecenta septuaginta milia bellatorum 6nam Levi et Beniamin non numeravit eo quod invitus exsequeretur regis imperium 7displicuit autem Deo quod iussum erat et percussit Israhel 8dixitque David ad Deum peccavi nimis ut hoc facerem obsecro aufer iniquitatem servi tui quia insipienter egi 9et locutus est Dominus ad Gad videntem David dicens 10vade et loquere ad David et dic haec dicit Dominus trium tibi optionem do unum quod volueris elige et faciam tibi 11cumque venisset Gad ad David dixit ei haec dicit Dominus elige quod volueris 12aut tribus annis pestilentiam aut tribus mensibus fugere te hostes tuos et gladium eorum non posse evadere aut tribus diebus gladium Domini et mortem versari in terra et angelum Domini interficere in universis finibus Israhel nunc igitur vide quid respondeam ei qui misit me 13et dixit David ad Gad ex omni parte me angustiae premunt sed melius mihi est ut incidam in manus Domini quia multae sunt miserationes eius quam in manus hominum 14misit ergo Dominus pestilentiam in Israhel et ceciderunt de Israhel septuaginta milia virorum 15misit quoque angelum in Hierusalem ut percuteret eam cumque percuteretur vidit Dominus et misertus est super magnitudinem mali et imperavit angelo qui percutiebat sufficit iam cesset manus tua porro angelus Domini stabat iuxta aream Ornan Iebusei 16levansque David oculos suos vidit angelum Domini stantem inter terram et caelum et evaginatum gladium in manu eius et versum contra Hierusalem et ceciderunt tam ipse quam maiores natu vestiti ciliciis et proni in terram 17dixitque David ad Deum nonne ego sum qui iussi ut numeraretur populus ego qui peccavi ego qui malum feci iste grex quid commeruit Domine Deus meus vertatur obsecro manus tua in me et in domum patris mei populus autem tuus non percutiatur 18angelus autem Domini praecepit Gad ut diceret David et ascenderet extrueretque altare Domino Deo in area Ornan Iebusei 19ascendit ergo David iuxta sermonem Gad quem locutus fuerat ex nomine Domini 20porro Ornan cum suspexisset et vidisset angelum quattuorque filii eius cum eo absconderunt se nam eo tempore terebat in area triticum 21igitur cum venisset David ad Ornan conspexit eum Ornan et processit ei obviam de area et adoravit illum pronus in terram 22dixitque ei David da mihi locum areae tuae ut aedificem in ea altare Domini ita ut quantum valet argenti accipias et cesset plaga a populo 23dixit autem Ornan ad David tolle et faciat dominus meus rex quodcumque ei placet sed et boves do in holocaustum et tribulas in ligna et triticum in sacrificium omnia libens praebeo 24dixitque ei rex David nequaquam ita fiet sed argentum dabo quantum valet neque enim tibi auferre debeo et sic offerre Domino holocausta gratuita 25dedit ergo David Ornan pro loco siclos auri iustissimi ponderis sescentos 26et aedificavit ibi altare Domino obtulitque holocausta et pacifica et invocavit Dominum et exaudivit eum in igne de caelo super altare holocausti 27praecepitque Dominus angelo et convertit gladium suum in vaginam 28protinus ergo David videns quod exaudisset eum Dominus in area Ornan Iebusei immolavit ibi victimas 29tabernaculum autem Domini quod fecerat Moses in deserto et altare holocaustorum ea tempestate erat in excelso Gabaon 30et non praevaluit David ire ad altare ut ibi obsecraret Deum nimio enim fuerat timore perterritus videns gladium angeli Domini

Chapter 22

1dixitque David haec est domus Dei et hoc altare in holocaustum Israhel 2et praecepit ut congregarentur omnes proselyti de terra Israhel et constituit ex eis latomos ad caedendos lapides et poliendos ut aedificaretur domus Dei 3ferrum quoque plurimum ad clavos ianuarum et ad commissuras atque iuncturas praeparavit David et aeris pondus innumerabile 4ligna quoque cedrina non poterant aestimari quae Sidonii et Tyrii deportaverant ad David 5et dixit David Salomon filius meus puer parvulus est et delicatus domus autem quam aedificari volo Domino talis esse debet ut in cunctis regionibus nominetur praeparabo ergo ei necessaria et ob hanc causam ante mortem suam omnes paravit inpensas 6vocavitque Salomonem filium suum et praecepit ei ut aedificaret domum Domino Deo Israhel 7dixitque David ad Salomonem fili mi voluntatis meae fuit ut aedificarem domum nomini Domini Dei mei 8sed factus est ad me sermo Domini dicens multum sanguinem effudisti et plurima bella bellasti non poteris aedificare domum nomini meo tanto effuso sanguine coram me 9filius qui nascetur tibi et erit vir quietissimus faciam enim eum requiescere ab omnibus inimicis suis per circuitum et ob hanc causam pacificus vocabitur et pacem et otium dabo in Israhel cunctis diebus eius 10ipse aedificabit domum nomini meo et ipse erit mihi in filium et ego ero ei in patrem firmaboque solium regni eius super Israhel in aeternum 11nunc ergo fili mi sit Dominus tecum et prosperare et aedifica domum Domino Deo tuo sicut locutus est de te 12det quoque tibi Dominus prudentiam et sensum ut regere possis Israhel et custodire legem Domini Dei tui 13tunc enim proficere poteris si custodieris mandata et iudicia quae praecepit Dominus Mosi ut doceret Israhel confortare viriliter age ne timeas neque paveas 14ecce ego in paupertatula mea praeparavi inpensas domus Domini auri talenta centum milia et argenti mille milia talentorum aeris vero et ferri non est pondus vincitur enim numerus magnitudine ligna et lapides praeparavi ad universa inpendia 15habes quoque plurimos artifices latomos et cementarios artificesque lignorum et omnium artium ad faciendum opus prudentissimos 16in auro et argento aere et ferro cuius non est numerus surge igitur et fac et erit Dominus tecum 17praecepit quoque David cunctis principibus Israhel ut adiuvarent Salomonem filium suum 18cernitis inquiens quod Dominus Deus vester vobiscum sit et dederit vobis requiem per circuitum et tradiderit omnes inimicos in manu vestra et subiecta sit terra coram Domino et coram populo eius 19praebete igitur corda vestra et animas vestras ut quaeratis Dominum Deum vestrum et consurgite et aedificate sanctuarium Domino Deo ut introducatur arca foederis Domini et vasa Domino consecrata in domum quae aedificatur nomini Domini

Chapter 23

1igitur David senex et plenus dierum regem constituit Salomonem filium suum super Israhel 2et congregavit omnes principes Israhel et sacerdotes atque Levitas 3numeratique sunt Levitae a triginta annis et supra et inventa sunt triginta octo milia virorum 4ex his electi sunt et distributi in ministerium domus Domini viginti quattuor milia praepositorum autem et iudicum sex milia 5porro quattuor milia ianitores et totidem psaltae canentes Domino in organis quae fecerat ad canendum 6et distribuit eos David per vices filiorum Levi Gersom videlicet et Caath et Merari 7Gersom Leedan et Semei 8filii Leedan princeps Ieihel et Zetham et Iohel tres 9filii Semei Salomith et Ozihel et Aran tres isti principes familiarum Leedan 10porro filii Semei Ieeth et Ziza et Iaus et Baria isti filii Semei quattuor 11erat autem Ieeth prior Ziza secundus porro Iaus et Baria non habuerunt plurimos filios et idcirco in una familia unaque domo conputati sunt 12filii Caath Amram et Isaar Hebron et Ozihel quattuor 13filii Amram Aaron et Moses separatusque est Aaron ut ministraret in sancto sanctorum ipse et filii eius in sempiternum et adoleret incensum Domino secundum ritum suum ac benediceret nomini eius in perpetuum 14Mosi quoque hominis Dei filii adnumerati sunt in tribu Levi 15filii Mosi Gersom et Eliezer 16filii Gersom Subuhel primus 17fuerunt autem filii Eliezer Roobia primus et non erant Eliezer filii alii porro filii Roobia multiplicati sunt nimis 18filii Isaar Salumith primus 19filii Hebron Ieriau primus Amarias secundus Iazihel tertius Iecmaam quartus 20filii Ozihel Micha primus Iesia secundus 21filii Merari Mooli et Musi filii Mooli Eleazar et Cis 22mortuus est autem Eleazar et non habuit filios sed filias acceperuntque eas filii Cis fratres earum 23filii Musi Mooli et Eder et Ierimuth tres 24hii filii Levi in cognationibus et familiis suis principes per vices et numerum capitum singulorum qui faciebant opera ministerii domus Domini a viginti annis et supra 25dixit enim David requiem dedit Dominus Deus Israhel populo suo et habitationem Hierusalem usque in aeternum 26nec erit officii Levitarum ut ultra portent tabernaculum et omnia vasa eius ad ministrandum 27iuxta praecepta quoque David novissima supputabitur numerus filiorum Levi a viginti annis et supra 28et erunt sub manu filiorum Aaron in cultum domus Domini in vestibulis et in exedris et in loco purificationis et in sanctuario et in universis operibus ministerii templi Domini 29sacerdotes autem super panes propositionis et ad similae sacrificium et ad lagana et azyma et sartaginem et ad ferventem similam et super omne pondus atque mensuram 30Levitae vero ut stent mane ad confitendum et canendum Domino similiterque ad vesperam 31tam in oblatione holocaustorum Domini quam in sabbatis et kalendis et sollemnitatibus reliquis iuxta numerum et caerimonias uniuscuiusque rei iugiter coram Domino 32et custodiant observationes tabernaculi foederis et ritum sanctuarii et observationem filiorum Aaron fratrum suorum ut ministrent in domo Domini

Chapter 24

1porro filiis Aaron hae partitiones erunt filii Aaron Nadab et Abiu et Eleazar et Ithamar 2mortui sunt autem Nadab et Abiu ante patrem suum absque liberis sacerdotioque functus est Eleazar et Ithamar 3et divisit eos David id est Sadoc de filiis Eleazar et Ahimelech de filiis Ithamar secundum vices suas et ministerium 4inventique sunt multo plures filii Eleazar in principibus viris quam filii Ithamar divisit autem eis hoc est filiis Eleazar principes per familias sedecim et filiis Ithamar per familias et domos suas octo 5porro divisit utrasque inter se familias sortibus erant enim principes sanctuarii et principes Dei tam de filiis Eleazar quam de filiis Ithamar 6descripsitque eos Semeias filius Nathanahel scriba Levites coram rege et principibus et Sadoc sacerdote et Ahimelech filio Abiathar principibus quoque familiarum sacerdotalium et leviticarum unam domum quae ceteris praeerat Eleazar et alteram domum quae sub se habebat ceteros Ithamar 7exivit autem sors prima Ioiarib secunda Iedeiae 8tertia Arim quarta Seorim 9quinta Melchia sexta Maiman 10septima Accos octava Abia 11nona Hiesu decima Sechenia 12undecima Eliasib duodecima Iacim 13tertiadecima Oppa quartadecima Isbaal 14quintadecima Belga sextadecima Emmer 15septimadecima Ezir octavadecima Hapses 16nonadecima Phetheia vicesima Iezecel 17vicesima prima Iachin vicesima secunda Gamul 18vicesima tertia Dalaiau vicesima quarta Mazziau 19hae vices eorum secundum ministeria sua ut ingrediantur domum Domini et iuxta ritum suum sub manu Aaron patris eorum sicut praecepit Dominus Deus Israhel 20porro filiorum Levi qui reliqui fuerant de filiis Amram erat Subahel et filiis Subahel Iedeia 21de filiis quoque Roobiae princeps Iesias 22Isaaris vero Salemoth filiusque Salemoth Iaath 23filiusque eius Ieriahu Amarias secundus Iazihel tertius Iecmaam quartus 24filius Ozihel Micha filius Micha Samir 25frater Micha Iesia filiusque Iesiae Zaccharias 26filii Merari Mooli et Musi filius Ioziau Benno 27filius quoque Merari Oziau et Soem et Zacchur et Hebri 28porro Mooli filius Eleazar qui non habebat liberos 29filius vero Cis Ierahemel 30filii Musi Mooli Eder et Ierimoth isti filii Levi secundum domos familiarum suarum 31miseruntque et ipsi sortes contra fratres suos filios Aaron coram David rege et Sadoc et Ahimelech et principibus familiarum sacerdotalium et leviticarum tam maiores quam minores omnes sors aequaliter dividebat

Chapter 25

1igitur David et magistratus exercitus secreverunt in ministerium filios Asaph et Heman et Idithun qui prophetarent in citharis et psalteriis et cymbalis secundum numerum suum dedicato sibi officio servientes 2de filiis Asaph Zacchur et Ioseph et Nathania et Asarela filii Asaph sub manu Asaph prophetantis iuxta regem 3porro Idithun filii Idithun Godolias Sori Iesaias et Sabias et Matthathias sex sub manu patris sui Idithun qui in cithara prophetabat super confitentes et laudantes Dominum 4Heman quoque filii Heman Bocciau Matthaniau Ozihel Subuhel et Ierimoth Ananias Anani Elietha Geddelthi et Romemthiezer et Iesbacasa Mellothi Othir Mazioth 5omnes isti filii Heman videntis regis in sermonibus Dei ut exaltaret cornu deditque Deus Heman filios quattuordecim et filias tres 6universi sub manu patris sui ad cantandum in templo Domini distributi erant in cymbalis et psalteriis et citharis in ministeria domus Domini iuxta regem Asaph videlicet et Idithun et Heman 7fuit autem numerus eorum cum fratribus suis qui erudiebant canticum Domini cuncti doctores ducenti octoginta octo 8miseruntque sortes per vices suas ex aequo tam maior quam minor doctus pariter et indoctus 9egressaque est sors prima Ioseph qui erat de Asaph secunda Godoliae ipsi et filiis eius et fratribus duodecim 10tertia Zacchur filiis et fratribus eius duodecim 11quarta Isari filiis et fratribus eius duodecim 12quinta Nathaniae filiis et fratribus eius duodecim 13sexta Bocciau filiis et fratribus eius duodecim 14septima Israhela filiis et fratribus eius duodecim 15octava Isaiae filiis et fratribus eius duodecim 16nona Matthaniae filiis et fratribus eius duodecim 17decima Semeiae filiis et fratribus eius duodecim 18undecima Ezrahel filiis et fratribus eius duodecim 19duodecima Asabiae filiis et fratribus eius duodecim 20tertiadecima Subahel filiis et fratribus eius duodecim 21quartadecima Matthathiae filiis et fratribus eius duodecim 22quintadecima Ierimoth filiis et fratribus eius duodecim 23sextadecima Ananiae filiis et fratribus eius duodecim 24septimadecima Iesbocasae filiis et fratribus eius duodecim 25octavadecima Anani filiis et fratribus eius duodecim 26nonadecima Mellothi filiis et fratribus eius duodecim 27vicesima Eliatha filiis et fratribus eius duodecim 28vicesima prima Othir filiis et fratribus eius duodecim 29vicesima secunda Godollathi filiis et fratribus eius duodecim 30vicesima tertia Maziuth filiis et fratribus eius duodecim 31vicesima quarta Romamthiezer filiis et fratribus eius duodecim

Chapter 26

1divisiones autem ianitorum de Coritis Mesellemia filius Core de filiis Asaph 2filii Mesellemiae Zaccharias primogenitus Iadihel secundus Zabadias tertius Iathanahel quartus 3Ahilam quintus Iohanan sextus Helioenai septimus 4filii autem Obededom Semeias primogenitus Iozabad secundus Iohaa tertius Sachar quartus Nathanahel quintus 5Amihel sextus Isachar septimus Phollathi octavus quia benedixit illi Dominus 6Semeiae autem filio eius nati sunt filii praefecti familiarum suarum erant enim viri fortissimi 7filii ergo Semeiae Othni et Raphahel et Obedihel Zabad fratres eius viri fortissimi Heliu quoque et Samachias 8omnes hii de filiis Obededom ipsi et filii et fratres eorum fortissimi ad ministrandum sexaginta duo de Obededom 9porro Mesellamiae filii et fratres robustissimi decem et octo 10de Hosa autem id est de filiis Merari Semri princeps non enim habuerat primogenitum et idcirco posuerat eum pater eius in principem 11Helchias secundus Tabelias tertius Zaccharias quartus omnes hii filii et fratres Hosa tredecim 12hii divisi sunt in ianitores ut semper principes custodiarum sicut et fratres eorum ministrarent in domo Domini 13missae sunt autem sortes ex aequo et parvis et magnis per familias suas in unamquamque portarum 14cecidit igitur sors orientalis Selemiae porro Zacchariae filio eius viro prudentissimo et erudito sortito obtigit plaga septentrionalis 15Obededom vero et filiis eius ad austrum in qua parte domus erat seniorum concilium 16Sepphima et Hosa ad occidentem iuxta portam quae ducit ad viam ascensionis custodia contra custodiam 17ad orientem vero Levitae sex et ad aquilonem quattuor per diem atque ad meridiem similiter in die quattuor et ubi erat concilium bini et bini 18in cellulis quoque ianitorum ad occidentem quattuor in via binique per cellulas 19hae sunt divisiones ianitorum filiorum Core et Merari 20porro Achias erat super thesauros domus Dei ac vasa sanctorum 21filii Ledan filii Gersonni de Ledan principes familiarum Ledan et Gersonni Ieiheli 22filii Ieiheli Zathan et Iohel frater eius super thesauros domus Domini 23Amramitis et Isaaritis et Hebronitis et Ozihelitibus 24Subahel autem filius Gersom filii Mosi praepositus thesauris 25fratres quoque eius Eliezer cuius filius Raabia et huius filius Isaias et huius filius Ioram huius quoque filius Zechri sed et huius filius Selemith 26ipse Selemith et fratres eius super thesauros sanctorum quae sanctificavit David rex et principes familiarum et tribuni et centuriones et duces exercitus 27de bellis et manubiis proeliorum quae consecraverant ad instaurationem et supellectilem templi Domini 28haec autem universa sanctificavit Samuhel videns et Saul filius Cis et Abner filius Ner et Ioab filius Sarviae omnes qui sanctificaverunt ea per manum Salemith et fratrum eius 29Saaritis vero praeerat Chonenias et filii eius ad opera forinsecus super Israhel ad docendum et ad iudicandum eos 30porro de Hebronitis Asabias et fratres eius viri fortissimi mille septingenti praeerant Israheli trans Iordanem contra occidentem in cunctis operibus Domini et in ministerium regis 31Hebronitarum autem princeps fuit Hieria secundum familias et cognationes eorum quadragesimo anno regni David recensiti sunt et inventi viri fortissimi in Iazer Galaad 32fratresque eius robustioris aetatis duo milia septingenti principes familiarum praeposuit autem eos David rex Rubenitis et Gadditis et dimidio tribus Manasse in omne ministerium Dei et regis

Chapter 27

1filii autem Israhel secundum numerum suum principes familiarum tribuni et centuriones et praefecti qui ministrabant regi iuxta turmas suas ingredientes et egredientes per singulos menses in anno viginti quattuor milibus singuli praeerant 2primae turmae in primo mense Isboam praeerat filius Zabdihel et sub eo viginti quattuor milia 3de filiis Phares princeps cunctorum principum in exercitu mense primo 4secundi mensis habebat turmam Dudi Ahohites et post se alterum nomine Macelloth qui regebat partem exercitus viginti quattuor milium 5dux quoque turmae tertiae in mense tertio erat Banaias filius Ioiadae sacerdos et in divisione sua viginti quattuor milia 6ipse est Banaias fortissimus inter triginta et super triginta praeerat autem turmae ipsius Amizabad filius eius 7quartus mense quarto Asahel frater Ioab et Zabadias filius eius post eum et in turma eius viginti quattuor milia 8quintus mense quinto princeps Samaoth Iezarites et in turma eius viginti quattuor milia 9sextus mense sexto Hira filius Acces Thecuites et in turma eius viginti quattuor milia 10septimus mense septimo Helles Phallonites de filiis Ephraim et in turma eius viginti quattuor milia 11octavus mense octavo Sobochai Asothites de stirpe Zarai et in turma eius viginti quattuor milia 12nonus mense nono Abiezer Anathothites de filiis Iemini et in turma eius viginti quattuor milia 13decimus mense decimo Marai et ipse Netophathites de stirpe Zarai et in turma eius viginti quattuor milia 14undecimus mense undecimo Banaias Pharathonites de filiis Ephraim et in turma eius viginti quattuor milia 15duodecimus mense duodecimo Holdai Netophathites de stirpe Gothonihel et in turma eius viginti quattuor milia 16porro tribubus praeerant Israhel Rubenitis dux Eliezer filius Zechri Symeonitis dux Saphatias filius Macha 17Levitis Asabias filius Camuhel Aaronitis Sadoc 18Iuda Heliu frater David Isachar Amri filius Michahel 19Zabulonitis Iesmaias filius Abdiae Nepthalitibus Ierimoth filius Ozihel 20filiis Ephraim Osee filius Ozaziu dimidio tribus Manasse Iohel filius Phadiae 21et dimidio tribus Manasse in Galaad Iaddo filius Zacchariae Beniamin autem Iasihel filius Abner 22Dan vero Ezrihel filius Hieroam hii principes filiorum Israhel 23noluit autem David numerare eos a viginti annis inferius quia dixerat Dominus ut multiplicaret Israhel quasi stellas caeli 24Ioab filius Sarviae coeperat numerare nec conplevit quia super hoc ira inruerat in Israhel et idcirco numerus eorum qui fuerant recensiti non est relatus in fastos regis David 25super thesauros autem regis fuit Azmoth filius Adihel his autem thesauris qui erant in urbibus et in vicis et in turribus praesidebat Ionathan filius Oziae 26operi autem rustico et agricolis qui exercebant terram praeerat Ezri filius Chelub 27vinearumque cultoribus Semeias Ramathites cellis autem vinariis Zabdias Aphonites 28nam super oliveta et ficeta quae erant in campestribus Balanan Gaderites super apothecas autem olei Ioas 29porro armentis quae pascebantur in Sarona praepositus fuit Setrai Saronites et super boves in vallibus Saphat filius Adli 30super camelos vero Ubil Ismahelites et super asinos Iadias Meronathites 31super oves quoque Iaziz Agarenus omnes hii principes substantiae regis David 32Ionathan autem patruus David consiliarius vir prudens et litteratus ipse et Iaihel filius Achamoni erant cum filiis regis 33Ahitophel etiam consiliarius regis et Husi Arachites amicus regis 34post Ahitophel fuit Ioiada filius Banaiae et Abiathar princeps autem exercitus regis erat Ioab

Chapter 28

1convocavit igitur David omnes principes Israhel duces tribuum et praepositos turmarum qui ministrabant regi tribunos quoque et centuriones et qui praeerant substantiae et possessionibus regis filiosque suos cum eunuchis et potentes et robustissimos quosque in exercitu Hierusalem 2cumque surrexisset rex et stetisset ait audite me fratres mei et populus meus cogitavi ut aedificarem domum in qua requiesceret arca foederis Domini et scabillum pedum Dei nostri et ad aedificandum omnia praeparavi 3Deus autem dixit mihi non aedificabis domum nomini meo eo quod sis vir bellator et sanguinem fuderis 4sed elegit Dominus Deus Israhel me de universa domo patris mei ut essem rex super Israhel in sempiternum de Iuda enim elegit principes porro de domo Iuda domum patris mei et de filiis patris mei placuit ei ut me eligeret regem super cunctum Israhel 5sed et de filiis meis filios enim multos dedit mihi Dominus elegit Salomonem filium meum ut sederet in throno regni Domini super Israhel 6dixitque mihi Salomon filius tuus aedificabit domum meam et atria mea ipsum enim elegi mihi in filium et ego ero ei in patrem 7et firmabo regnum eius usque in aeternum si perseveraverit facere praecepta mea et iudicia sicut et hodie 8nunc igitur coram universo coetu Israhel audiente Deo nostro custodite et perquirite cuncta mandata Domini Dei nostri ut possideatis terram bonam et relinquatis eam filiis vestris post vos usque in sempiternum 9tu autem Salomon fili mi scito Deum patris tui et servi ei corde perfecto et animo voluntario omnia enim corda scrutatur Dominus et universas mentium cogitationes intellegit si quaesieris eum invenies si autem dereliqueris illum proiciet te in aeternum 10nunc ergo quia elegit te Dominus ut aedificares domum sanctuarii confortare et perfice 11dedit autem David Salomoni filio suo descriptionem porticus et templi et cellariorum et cenaculi et cubiculorum in adytis et domus propitiationis 12necnon et omnium quae cogitaverat atriorum et exedrarum per circuitum in thesauros domus Domini et in thesauros sanctorum 13divisionumque sacerdotalium et leviticarum in omnia opera domus Domini et in universa vasa ministerii templi Domini 14aurum in pondere per singula vasa ministerii argenti quoque pondus pro vasorum ad opera diversitate 15sed et ad candelabra aurea et ad lucernas eorum aurum pro mensura uniuscuiusque candelabri et lucernarum similiter et in candelabris argenteis et in lucernis eorum pro diversitate mensurae pondus argenti tradidit 16aurum quoque dedit in mensas propositionis pro diversitate mensarum similiter et argentum in alias mensas argenteas 17ad fuscinulas quoque et fialas et turibula ex auro purissimo et leunculos aureos pro qualitate mensurae pondus distribuit in leunculum et leunculum similiter et in leones argenteos diversum argenti pondus separavit 18altari autem in quo adoletur incensum aurum purissimum dedit ut ex ipso fieret similitudo quadrigae cherubin extendentium alas et velantium arcam foederis Domini 19omnia inquit venerunt scripta manu Domini ad me ut intellegerem universa opera exemplaris 20dixit quoque David Salomoni filio suo viriliter age et confortare et fac ne timeas et ne paveas Dominus enim Deus meus tecum erit et non dimittet te nec derelinquet donec perficias omne opus ministerii domus Domini 21ecce divisiones sacerdotum et Levitarum in omne ministerium domus Domini adsistunt tibi et parati sunt et noverunt tam principes quam populus facere omnia praecepta tua

Chapter 29

1locutusque est David rex ad omnem ecclesiam Salomonem filium meum unum elegit Deus adhuc puerum et tenellum opus autem grande est neque enim homini praeparatur habitatio sed Deo 2ego autem totis viribus meis praeparavi inpensas domus Dei mei aurum ad vasa aurea et argentum in argentea aes in aenea ferrum in ferrea lignum ad lignea lapides onychinos et quasi stibinos et diversorum colorum omnem pretiosum lapidem et marmor parium abundantissime 3et super haec quae obtuli in domum Dei mei de peculio meo aurum et argentum do in templum Dei mei exceptis his quae paravi in aedem sanctam 4tria milia talenta auri de auro Ophir et septem milia talentorum argenti probatissimi ad deaurandos parietes templi 5ut ubicumque opus est aurum de auro et ubicumque opus est argentum argenti opera fiant per manus artificum et si quis sponte offert impleat manum suam hodie et offerat quod voluerit Domino 6polliciti sunt itaque principes familiarum et proceres tribuum Israhel tribuni quoque et centuriones et principes possessionum regis 7dederuntque in opera domus Dei auri talenta quinque milia et solidos decem milia argenti talenta decem milia et aeris talenta decem et octo milia ferri quoque centum milia talentorum 8et apud quemcumque inventi sunt lapides dederunt in thesaurum domus Domini per manum Ieihel Gersonitis 9laetatusque est populus cum vota sponte promitterent quia corde toto offerebant ea Domino sed et David rex laetatus est gaudio magno 10et benedixit Domino coram universa multitudine et ait benedictus es Domine Deus Israhel patris nostri ab aeterno in aeternum 11tua est Domine magnificentia et potentia et gloria atque victoria et tibi laus cuncta enim quae in caelo sunt et in terra tua sunt tuum Domine regnum et tu es super omnes principes 12tuae divitiae et tua est gloria tu dominaris omnium in manu tua virtus et potentia in manu tua magnitudo et imperium omnium 13nunc igitur Deus noster confitemur tibi et laudamus nomen tuum inclitum 14quis ego et quis populus meus ut possimus haec tibi universa promittere tua sunt omnia et quae de manu tua accepimus dedimus tibi 15peregrini enim sumus coram te et advenae sicut omnes patres nostri dies nostri quasi umbra super terram et nulla est mora 16Domine Deus noster omnis haec copia quam paravimus ut aedificaretur domus nomini sancto tuo de manu tua est et tua sunt omnia 17scio Deus meus quod probes corda et simplicitatem diligas unde et ego in simplicitate cordis mei laetus obtuli universa haec et populum tuum qui hic reppertus est vidi cum ingenti gaudio tibi offerre donaria 18Domine Deus Abraham et Isaac et Israhel patrum nostrorum custodi in aeternum hanc voluntatem cordis eorum et semper in venerationem tui mens ista permaneat 19Salomoni quoque filio meo da cor perfectum ut custodiat mandata tua testimonia tua caerimonias tuas et faciat universa et aedificet aedem cuius inpensas paravi 20praecepit autem David universae ecclesiae benedicite Domino Deo nostro et benedixit omnis ecclesia Domino Deo patrum suorum et inclinaverunt se et adoraverunt Deum et deinde regem 21immolaveruntque victimas Domino et obtulerunt holocausta die sequenti tauros mille arietes mille agnos mille cum libaminibus suis et universo ritu abundantissime in omnem Israhel 22et comederunt et biberunt coram Domino in die illo cum grandi laetitia et unxerunt secundo Salomonem filium David unxerunt autem Domino in principem et Sadoc in pontificem 23seditque Salomon super solium Domini in regem pro David patre suo et cunctis placuit et paruit illi omnis Israhel 24sed et universi principes et potentes et cuncti filii regis David dederunt manum et subiecti fuerunt Salomoni regi 25magnificavit ergo Dominus Salomonem super omnem Israhel et dedit illi gloriam regni qualem nullus habuit ante eum rex Israhel 26igitur David filius Isai regnavit super universum Israhel 27et dies quibus regnavit super Israhel fuerunt quadraginta anni in Hebron regnavit septem annis et in Hierusalem triginta tribus 28et mortuus est in senectute bona plenus dierum et divitiis et gloria regnavitque Salomon filius eius pro eo 29gesta autem David regis priora et novissima scripta sunt in libro Samuhel videntis et in libro Nathan prophetae atque in volumine Gad videntis

2 Chronicles

Chapter 1

1confortatus est ergo Salomon filius David in regno suo et Dominus erat cum eo et magnificavit eum in excelsum 2praecepitque Salomon universo Israheli tribunis et centurionibus et ducibus et iudicibus omnis Israhel et principibus familiarum 3et abiit cum universa multitudine in excelsum Gabaon ubi erat tabernaculum foederis Dei quod fecit Moses famulus Dei in solitudine 4arcam autem Dei adduxerat David de Cariathiarim in locum quem paraverat ei et ubi fixerat illi tabernaculum hoc est in Hierusalem 5altare quoque aeneum quod fabricatus fuerat Beselehel filius Uri filii Ur ibi erat coram tabernaculo Domini quod et requisivit Salomon et omnis ecclesia 6ascenditque Salomon ad altare aeneum coram tabernaculo foederis Domini et obtulit in eo mille hostias 7ecce autem in ipsa nocte apparuit ei Deus dicens postula quod vis ut dem tibi 8dixitque Salomon Deo tu fecisti cum David patre meo misericordiam magnam et constituisti me regem pro eo 9nunc igitur Domine Deus impleatur sermo tuus quem pollicitus es David patri meo tu enim fecisti me regem super populum tuum multum qui tam innumerabilis est quam pulvis terrae 10da mihi sapientiam et intellegentiam ut egrediar coram populo tuo et ingrediar quis enim potest hunc populum tuum digne qui tam grandis est iudicare 11dixit autem Deus ad Salomonem quia hoc magis placuit cordi tuo et non postulasti divitias et substantiam et gloriam neque animas eorum qui te oderunt sed nec dies vitae plurimos petisti autem sapientiam et scientiam ut iudicare possis populum meum super quem constitui te regem 12sapientia et scientia data sunt tibi divitias autem et substantiam et gloriam dabo tibi ita ut nullus in regibus nec ante te nec post te fuerit similis tui 13venit ergo Salomon ab excelso Gabaon in Hierusalem coram tabernaculo foederis et regnavit super Israhel 14congregavitque sibi currus et equites et facti sunt ei mille quadringenti currus et duodecim milia equitum et fecit eos esse in urbibus quadrigarum et cum rege in Hierusalem 15praebuitque rex argentum et aurum in Hierusalem quasi lapides et cedros quasi sycomoros quae nascuntur in campestribus multitudine magna 16adducebantur autem ei et equi de Aegypto et de Coa a negotiatoribus regis qui ibant et coemebant pretio 17quadrigam equorum sescentis argenteis et equum centum quinquaginta similiter de universis regnis Cettheorum et a regibus Syriae emptio celebrabatur

Chapter 2

1decrevit autem Salomon aedificare domum nomini Domini et palatium sibi 2et numeravit septuaginta milia virorum portantium umeris et octoginta milia qui caederent lapides in montibus praepositosque eorum tria milia sescentos 3misit quoque ad Hiram regem Tyri dicens sicut egisti cum David patre meo et misisti ei ligna cedrina ut aedificaret sibi domum in qua et habitavit 4sic fac mecum ut aedificem domum nomini Domini Dei mei et consecrem eam ad adolendum incensum coram illo et fumiganda aromata et ad propositionem panum sempiternam et holocaustomata mane et vespere sabbatis quoque et neomeniis et sollemnitatibus Domini Dei nostri in sempiternum quae mandata sunt Israheli 5domus autem quam aedificare cupio magna est magnus est enim Deus noster super omnes deos 6quis ergo poterit praevalere ut aedificet ei dignam domum si caelum et caeli caelorum capere eum non queunt quantus ego sum ut possim ei aedificare domum sed ad hoc tantum ut adoleatur incensum coram illo 7mitte igitur mihi virum eruditum qui noverit operari in auro et argento aere ferro purpura coccino et hyacintho et qui sciat scalpere celata cum his artificibus quos mecum habeo in Iudaea et in Hierusalem quos praeparavit David pater meus 8sed et ligna cedrina mitte mihi et arceuthina et pinea de Libano scio enim quod servi tui noverint caedere ligna de Libano et erunt servi mei cum servis tuis 9ut parentur mihi ligna plurima domus enim quam cupio aedificare magna est nimis et inclita 10praeterea operariis qui caesuri sunt ligna servis tuis dabo in cibaria tritici choros viginti milia et hordei choros totidem olei quoque sata viginti milia 11dixit autem Hiram rex Tyri per litteras quas miserat Salomoni quia dilexit Dominus populum suum idcirco te regnare fecit super eum 12et addidit dicens benedictus Dominus Deus Israhel qui fecit caelum et terram qui dedit David regi filium sapientem et eruditum et sensatum atque prudentem ut aedificaret domum Domino et palatium sibi 13misi ergo tibi virum prudentem et scientissimum Hiram patrem meum 14filium mulieris de filiabus Dan cuius pater Tyrius fuit qui noverit operari in auro et argento et aere et ferro et marmore et lignis in purpura quoque et hyacintho et bysso et coccino et qui sciat celare omnem scalpturam et adinvenire prudenter quodcumque in opere necessarium est cum artificibus tuis et cum artificibus domini mei David patris tui 15triticum ergo et hordeum et oleum et vinum quae pollicitus es domine mi mitte servis tuis 16nos autem caedemus ligna de Libano quot necessaria habueris et adplicabimus ea ratibus per mare in Ioppe tuum erit transferre ea in Hierusalem 17numeravit igitur Salomon omnes viros proselytos qui erant in terra Israhel post dinumerationem quam dinumeravit David pater eius et inventi sunt centum quinquaginta milia et tria milia sescenti 18fecitque ex eis septuaginta milia qui umeris onera portarent et octoginta milia qui lapides in montibus caederent tria milia autem et sescentos praepositos operum populi

Chapter 3

1et coepit Salomon aedificare domum Domini in Hierusalem in monte Moria qui demonstratus fuerat David patri eius in loco quem paraverat David in area Ornan Iebusei 2coepit autem aedificare mense secundo anno quarto regni sui 3et haec sunt fundamenta quae iecit Salomon ut aedificaret domum Dei longitudinis cubitos in mensura prima sexaginta latitudinis cubitos viginti 4porticum vero ante frontem quae tendebatur in longum iuxta mensuram latitudinis domus cubitorum viginti porro altitudo centum viginti cubitorum erat et deauravit eam intrinsecus auro mundissimo 5domum quoque maiorem texit tabulis ligneis abiegnis et lamminas auri obrizi adfixit per totum scalpsitque in ea palmas et quasi catenulas se invicem conplectentes 6stravit quoque pavimentum templi pretiosissimo marmore decore multo 7porro aurum erat probatissimum de cuius lamminis texit domum et trabes eius et postes et parietes et ostia et celavit cherubin in parietibus 8fecit quoque domum sancti sanctorum longitudinem iuxta latitudinem domus cubitorum viginti et latitudinem similiter viginti cubitorum et lamminis aureis texit eam quasi talentis sescentis 9sed et clavos fecit aureos ita ut singuli clavi siclos quinquagenos adpenderent cenacula quoque texit auro 10fecit etiam in domo sancti sanctorum cherubin duo opere statuario et texit eos auro 11alae cherubin viginti cubitis extendebantur ita ut una ala haberet cubitos quinque et tangeret parietem domus et altera quinque cubitos habens alam tangeret alterius cherub 12similiter cherub alterius ala quinque habebat cubitos et tangebat parietem et ala eius altera quinque cubitorum alam cherub alterius contingebat 13igitur alae utriusque cherubin expansae erant et extendebantur per cubitos viginti ipsi autem stabant erectis pedibus et facies eorum versae erant ad exteriorem domum 14fecit quoque velum ex hyacintho purpura coccino et bysso et intexuit ei cherubin 15ante fores etiam templi duas columnas quae triginta et quinque cubitos habebant altitudinis porro capita earum quinque cubitorum 16necnon et quasi catenulas in oraculo et superposuit eas capitibus columnarum malagranata etiam centum quae catenulis interposuit 17ipsas quoque columnas posuit in vestibulo templi unam a dextris et alteram a sinistris eam quae a dextris erat vocavit Iachin et quae ad levam Booz

Chapter 4

1fecit quoque altare aeneum viginti cubitorum longitudinis et viginti cubitorum latitudinis et decem cubitorum altitudinis 2mare etiam fusile decem cubitis a labio usque ad labium rotundum per circuitum quinque cubitos habebat altitudinis et funiculus triginta cubitorum ambiebat gyrum eius 3similitudo quoque boum erat subter illud et decem cubitis quaedam extrinsecus celaturae quasi duobus versibus alvum maris circuibant boves autem erant fusiles 4et ipsum mare super duodecim boves inpositum erat quorum tres respiciebant aquilonem et alii tres occidentem porro tres alii meridiem et tres qui reliqui erant orientem mare habentes superpositum posteriora autem boum erant intrinsecus sub mari 5porro vastitas eius habebat mensuram palmi et labium illius erat quasi labium calicis vel repandi lilii capiebatque mensurae tria milia metretas 6fecit quoque concas decem et posuit quinque a dextris et quinque a sinistris ut lavarent in eis omnia quae in holocaustum oblaturi erant porro in mari sacerdotes lavabantur 7fecit autem et candelabra aurea decem secundum speciem qua iussa erant fieri et posuit ea in templo quinque a dextris et quinque a sinistris 8necnon et mensas decem posuitque eas in templo quinque a dextris et quinque a sinistris fialas quoque aureas centum 9fecit etiam atrium sacerdotum et basilicam grandem et ostia in basilica quae texit aere 10porro mare posuit in latere dextro contra orientem ad meridiem 11fecit autem Hiram lebetas quoque et creagras et fialas et conplevit omne opus regis in domo Dei 12hoc est columnas duas et epistylia et capita et quasi quaedam retiacula quae capita tegerent super epistylia 13malagranata quoque quadringenta et retiacula duo ita ut bini ordines malagranatorum singulis retiaculis iungerentur quae protegerent epistylia et capita columnarum 14bases etiam fecit et concas quas superposuit basibus 15mare unum bovesque duodecim sub mari 16et lebetas et creagras et fialas omnia vasa fecit Salomoni Hiram pater eius in domo Domini ex aere mundissimo 17in regione Iordanis fudit ea rex in argillosa terra inter Socchoth et Saredatha 18erat autem multitudo vasorum innumerabilis ita ut ignoraretur pondus aeris 19fecitque Salomon omnia vasa domus Dei et altare aureum et mensas et super eas panes propositionis 20candelabra quoque cum lucernis suis ut lucerent ante oraculum iuxta ritum ex auro purissimo 21et florentia quaedam et lucernas et forcipes aureos omnia de auro mundissimo facta sunt 22thymiamateria quoque et turibula et fialas et mortariola ex auro purissimo et ostia celavit templi interioris id est in sancto sanctorum et ostia templi forinsecus aurea sicque conpletum est omne opus quod fecit Salomon in domo Domini

Chapter 5

1intulit igitur Salomon omnia quae voverat David pater suus argentum et aurum et universa vasa posuit in thesauris domus Dei 2post quae congregavit maiores natu Israhel et cunctos principes tribuum et capita familiarum de filiis Israhel in Hierusalem ut adducerent arcam foederis Domini de civitate David quae est Sion 3venerunt igitur ad regem omnes viri Israhel in die sollemni mensis septimi 4cumque venissent cuncti seniorum Israhel portaverunt Levitae arcam 5et intulerunt eam et omnem paraturam tabernaculi porro vasa sanctuarii quae erant in tabernaculo portaverunt sacerdotes cum Levitis 6rex autem Salomon et universus coetus Israhel et omnes qui fuerant congregati ante arcam immolabant arietes et boves absque ullo numero tanta enim erat multitudo victimarum 7et intulerunt sacerdotes arcam foederis Domini in locum suum id est ad oraculum templi in sancta sanctorum subter alas cherubin 8ita ut cherubin expanderent alas suas super locum in quo posita erat arca et ipsam arcam tegerent cum vectibus eius 9vectium autem quibus portabatur arca quia paululum longiores erant capita parebant ante oraculum si vero quis paululum fuisset extrinsecus eos videre non poterat fuit itaque arca ibi usque in praesentem diem 10nihilque erat aliud in arca nisi duae tabulae quas posuerat Moses in Horeb quando legem dedit Dominus filiis Israhel egredientibus ex Aegypto 11egressis autem sacerdotibus de sanctuario omnes enim sacerdotes qui ibi potuerant inveniri sanctificati sunt nec adhuc illo tempore vices et ministeriorum ordo inter eos divisus erat 12tam Levitae quam cantores id est et qui sub Asaph erant et qui sub Heman et qui sub Idithun filii et fratres eorum vestiti byssinis cymbalis et psalteriis et citharis concrepabant stantes ad orientalem plagam altaris cumque eis sacerdotes centum viginti canentes tubis 13igitur cunctis pariter et tubis et voce et cymbalis et organis et diversi generis musicorum concinentibus et vocem in sublime tollentibus longe sonitus audiebatur ita ut cum Dominum laudare coepissent et dicere confitemini Domino quoniam bonus quoniam in aeternum misericordia eius impleretur domus Domini nube 14nec possent sacerdotes stare et ministrare propter caliginem conpleverat enim gloria Domini domum Dei

Chapter 6

1tunc Salomon ait Dominus pollicitus est ut habitaret in caligine 2ego autem aedificavi domum nomini eius ut habitaret ibi in perpetuum 3et convertit faciem suam et benedixit universae multitudini Israhel nam omnis turba stabat intenta et ait 4benedictus Dominus Deus Israhel qui quod locutus est David patri meo opere conplevit dicens 5a die qua eduxi populum meum de terra Aegypti non elegi civitatem de cunctis tribubus Israhel ut aedificaretur in ea domus nomini meo neque elegi quemquam alium virum ut esset dux in populo meo Israhel 6sed elegi Hierusalem ut sit nomen meum in ea et elegi David ut constituerem eum super populum meum Israhel 7cumque fuisset voluntatis David patris mei ut aedificaret domum nomini Domini Dei Israhel 8dixit Dominus ad eum quia haec fuit voluntas tua ut aedificares domum nomini meo bene quidem fecisti habere huiuscemodi voluntatem 9sed non tu aedificabis domum verum filius tuus qui egredietur de lumbis tuis ipse aedificabit domum nomini meo 10conplevit ergo Dominus sermonem suum quem locutus fuerat et ego surrexi pro David patre meo et sedi super thronum Israhel sicut locutus est Dominus et aedificavi domum nomini Domini Dei Israhel 11et posui in ea arcam in qua est pactum Domini quod pepigit cum filiis Israhel 12stetit ergo coram altare Domini ex adverso universae multitudinis Israhel et extendit manus suas 13siquidem fecerat Salomon basem aeneam et posuerat eam in medio basilicae habentem quinque cubitos longitudinis et quinque cubitos latitudinis et tres cubitos in altum stetitque super eam et deinceps flexis genibus contra universam multitudinem Israhel et palmis in caelum levatis 14ait Domine Deus Israhel non est similis tui Deus in caelo et in terra qui custodis pactum et misericordiam cum servis tuis qui ambulant coram te in toto corde suo 15qui praestitisti servo tuo David patri meo quaecumque locutus fueras ei et quae ore promiseras opere conplesti sicut et praesens tempus probat 16nunc ergo Domine Deus Israhel imple servo tuo patri meo David quaecumque locutus es dicens non deficiet ex te vir coram me qui sedeat super thronum Israhel ita tamen si custodierint filii tui vias suas et ambulaverint in lege mea sicut et tu ambulasti coram me 17et nunc Domine Deus Israhel firmetur sermo tuus quem locutus es servo tuo David 18ergone credibile est ut habitet Deus cum hominibus super terram si caelum et caeli caelorum non te capiunt quanto magis domus ista quam aedificavi 19sed ad hoc tantum facta est ut respicias orationem servi tui et obsecrationem eius Domine Deus meus audias et preces quas fundit famulus tuus coram te 20ut aperias oculos tuos super domum istam diebus et noctibus super locum in quo pollicitus es ut invocaretur nomen tuum 21et exaudires orationem quam servus tuus orat in eo exaudi preces famuli tui et populi tui Israhel quicumque oraverit in loco isto et exaudi de habitaculo tuo id est de caelis et propitiare 22si peccaverit quispiam in proximum suum et iurare contra eum paratus venerit seque maledicto constrinxerit coram altari in domo ista 23tu audies de caelo et facies iudicium servorum tuorum ita ut reddas iniquo viam suam in caput proprium et ulciscaris iustum retribuens ei secundum iustitiam suam 24si superatus fuerit populus tuus Israhel ab inimicis peccabunt enim tibi et conversi egerint paenitentiam et obsecraverint nomen tuum et fuerint deprecati in loco isto 25tu exaudi de caelo et propitiare peccato populi tui Israhel et reduc eos in terram quam dedisti eis et patribus eorum 26si clauso caelo pluvia non fluxerit propter peccata populi et deprecati te fuerint in loco isto et confessi nomini tuo et conversi a peccatis suis cum eos adflixeris 27exaudi de caelo Domine et dimitte peccata servis tuis et populi tui Israhel et doce eos viam bonam per quam ingrediantur et da pluviam terrae quam dedisti populo tuo ad possidendum 28fames si orta fuerit in terra et pestilentia erugo et aurugo et lucusta et brucus et hostes vastatis regionibus portas obsederint civitatis omnisque plaga et infirmitas presserit 29si quis de populo tuo Israhel fuerit deprecatus cognoscens plagam et infirmitatem suam et expanderit manus suas in domo hac 30tu exaudi de caelo de sublimi scilicet habitaculo tuo et propitiare et redde unicuique secundum vias suas quas nosti eum habere in corde suo tu enim solus nosti corda filiorum hominum 31ut timeant te et ambulent in viis tuis cunctis diebus quibus vivunt super faciem terrae quam dedisti patribus nostris 32externum quoque qui non est de populo tuo Israhel si venerit de terra longinqua propter nomen tuum magnum et propter manum tuam robustam et brachium tuum extentum et adoraverit in loco isto 33tu exaudies de caelo firmissimo habitaculo tuo et facies cuncta pro quibus invocaverit te ille peregrinus ut sciant omnes populi terrae nomen tuum et timeant te sicut populus tuus Israhel et cognoscant quia nomen tuum invocatum est super domum hanc quam aedificavi 34si egressus fuerit populus tuus ad bellum contra adversarios suos per viam in qua miseris eos adorabunt te contra viam in qua civitas haec est quam elegisti et domus quam aedificavi nomini tuo 35ut exaudias de caelo preces eorum et obsecrationem et ulciscaris 36si autem et peccaverint tibi neque enim est homo qui non peccet et iratus fueris eis et tradideris hostibus et captivos eos duxerint in terram longinquam vel certe quae iuxta est 37et conversi corde suo in terra ad quam captivi ducti fuerant egerint paenitentiam et deprecati te fuerint in terra captivitatis suae dicentes peccavimus inique fecimus iniuste egimus 38et reversi fuerint ad te in toto corde suo et in tota anima sua in terra captivitatis suae ad quam ducti sunt adorabunt te contra viam terrae suae quam dedisti patribus eorum et urbis quam elegisti et domus quam aedificavi nomini tuo 39ut exaudias de caelo hoc est de firmo habitaculo tuo preces eorum et facias iudicium et dimittas populo tuo quamvis peccatori 40tu es enim Deus meus aperiantur quaeso oculi tui et aures tuae intentae sint ad orationem quae fit in loco isto 41nunc igitur consurge Domine Deus in requiem tuam tu et arca fortitudinis tuae sacerdotes tui Domine Deus induantur salute et sancti tui laetentur in bonis 42Domine Deus ne averseris faciem christi tui memento misericordiarum David servi tui

Chapter 7

1cumque conplesset Salomon fundens preces ignis descendit de caelo et devoravit holocausta et victimas et maiestas Domini implevit domum 2nec poterant sacerdotes ingredi templum Domini eo quod implesset maiestas Domini templum Domini 3sed et omnes filii Israhel videbant descendentem ignem et gloriam Domini super domum et corruentes proni in terram super pavimentum stratum lapide adoraverunt et laudaverunt Dominum quoniam bonus quoniam in aeternum misericordia eius 4rex autem et omnis populus immolabant victimas coram Domino 5mactavit igitur rex Salomon hostias boum viginti duo milia arietum centum viginti milia et dedicavit domum Dei rex et universus populus 6sacerdotes autem stabant in officiis suis et Levitae in organis carminum Domini quae fecit David rex ad laudandum Dominum quoniam in aeternum misericordia eius hymnos David canentes per manus suas porro sacerdotes canebant tubis ante eos cunctusque Israhel stabat 7sanctificavit quoque Salomon medium atrii ante templum Domini obtulerat enim ibi holocausta et adipes pacificorum quia altare aeneum quod fecerat non poterat sustinere holocausta et sacrificia et adipes 8fecit ergo Salomon sollemnitatem in tempore illo septem diebus et omnis Israhel cum eo ecclesia magna valde ab introitu Emath usque ad torrentem Aegypti 9fecitque die octavo collectam eo quod dedicasset altare septem diebus et sollemnitatem celebrasset diebus septem 10igitur in die vicesimo tertio mensis septimi dimisit populos ad tabernacula sua laetantes atque gaudentes super bono quod fecerat Dominus David et Salomoni et Israhel populo suo 11conplevitque Salomon domum Domini et domum regis et omnia quae disposuerat in corde suo ut faceret in domo Domini et in domo sua et prosperatus est 12apparuit autem ei Dominus nocte et ait audivi orationem tuam et elegi locum istum mihi in domum sacrificii 13si clausero caelum et pluvia non fluxerit et mandavero et praecepero lucustae ut devoret terram et misero pestilentiam in populum meum 14conversus autem populus meus super quos invocatum est nomen meum deprecatus me fuerit et exquisierit faciem meam et egerit paenitentiam a viis suis pessimis et ego exaudiam de caelo et propitius ero peccatis eorum et sanabo terram eorum 15oculi quoque mei erunt aperti et aures meae erectae ad orationem eius qui in loco isto oraverit 16elegi enim et sanctificavi locum istum ut sit nomen meum ibi in sempiternum et permaneant oculi mei et cor meum ibi cunctis diebus 17tu quoque si ambulaveris coram me sicut ambulavit David pater tuus et feceris iuxta omnia quae praecepi tibi et iustitias meas iudiciaque servaveris 18suscitabo thronum regni tui sicut pollicitus sum David patri tuo dicens non auferetur de stirpe tua vir qui sit princeps in Israhel 19si autem aversi fueritis et dereliqueritis iustitias meas et praecepta mea quae proposui vobis et abeuntes servieritis diis alienis et adoraveritis eos 20evellam vos de terra mea quam dedi vobis et domum hanc quam sanctificavi nomini meo proiciam a facie mea et tradam eam in parabolam et in exemplum cunctis populis 21et domus ista erit in proverbium universis transeuntibus et dicent stupentes quare fecit Dominus sic terrae huic et domui huic 22respondebuntque quia dereliquerunt Dominum Deum patrum suorum qui eduxit eos de terra Aegypti et adprehenderunt deos alienos et adoraverunt eos atque coluerunt idcirco venerunt super eos universa haec mala

Chapter 8

1expletis autem viginti annis postquam aedificavit Salomon domum Domini et domum suam 2civitates quas dederat Hiram Salomoni aedificavit et habitare ibi fecit filios Israhel 3abiit quoque in Emath Suba et obtinuit eam 4et aedificavit Palmyram in deserto et alias civitates munitissimas aedificavit in Emath 5extruxitque Bethoron superiorem et Bethoron inferiorem civitates muratas habentes portas et vectes et seras 6Baalath etiam et omnes urbes firmissimas quae fuerunt Salomonis cunctasque urbes quadrigarum et urbes equitum omnia quae voluit Salomon atque disposuit aedificavit in Hierusalem et in Libano et in universa terra potestatis suae 7omnem populum qui derelictus fuerat de Hettheis et Amorreis et Ferezeis et Eveis et Iebuseis qui non erant de stirpe Israhel 8de filiis eorum et de posteris quos non interfecerant filii Israhel subiugavit Salomon in tributarios usque in diem hanc 9porro de filiis Israhel non posuit ut servirent operibus regis ipsi enim erant viri bellatores et duces primi et principes quadrigarum et equitum eius 10omnes autem principes exercitus regis Salomonis fuerunt ducenti quinquaginta qui erudiebant populum 11filiam vero Pharaonis transtulit de civitate David in domum quam aedificaverat ei dixit enim non habitabit uxor mea in domo David regis Israhel eo quod sanctificata sit quia ingressa est eam arca Domini 12tunc obtulit Salomon holocausta Domino super altare Domini quod extruxerat ante porticum 13ut per singulos dies offerretur in eo iuxta praeceptum Mosi in sabbatis et in kalendis et in festis diebus ter per annum id est in sollemnitate azymorum et in sollemnitate ebdomadarum et in sollemnitate tabernaculorum 14et constituit iuxta dispositionem David patris sui officia sacerdotum in ministeriis suis et Levitas in ordine suo ut laudarent et ministrarent coram sacerdotibus iuxta ritum uniuscuiusque diei et ianitores in divisionibus suis per portam et portam sic enim praeceperat David homo Dei 15nec praetergressi sunt de mandatis regis tam sacerdotes quam Levitae ex omnibus quae praeceperat et in custodiis thesaurorum 16omnes inpensas praeparatas habuit Salomon ex eo die quo fundavit domum Domini usque in diem quo perfecit eam 17tunc abiit Salomon in Hesiongaber et in Ahilath ad oram maris Rubri quae est in terra Edom 18misit autem ei Hiram per manum servorum suorum naves et nautas gnaros maris et abierunt cum servis Salomonis in Ophir tuleruntque inde quadringenta quinquaginta talenta auri et adtulerunt ad regem Salomonem

Chapter 9

1regina quoque Saba cum audisset famam Salomonis venit ut temptaret eum enigmatibus in Hierusalem cum magnis opibus et camelis qui portabant aromata et auri plurimum gemmasque pretiosas cumque venisset ad Salomonem locuta est ei quaecumque erant in corde suo 2et exposuit ei Salomon omnia quae proposuerat nec quicquam fuit quod ei non perspicuum fecerit 3quod postquam vidit sapientiam scilicet Salomonis et domum quam aedificaverat 4necnon cibaria mensae eius et habitacula servorum et officia ministrorum eius et vestimenta eorum pincernas quoque et vestes eorum et victimas quas immolabat in domo Domini non erat prae stupore ultra in ea spiritus 5dixitque ad regem verus sermo quem audieram in terra mea de virtutibus et sapientia tua 6non credebam narrantibus donec ipsa venissem et vidissent oculi mei et probassem vix medietatem mihi sapientiae tuae fuisse narratam vicisti famam virtutibus tuis 7beati viri tui et beati servi tui hii qui adsistunt coram te in omni tempore et audiunt sapientiam tuam 8sit Dominus Deus tuus benedictus qui voluit te ordinare super thronum suum regem Domini Dei tui quia diligit Deus Israhel et vult servare eum in aeternum idcirco posuit te super eum regem ut facias iudicia atque iustitiam 9dedit autem regi centum viginti talenta auri et aromata multa nimis et gemmas pretiosissimas non fuerunt aromata talia ut haec quae dedit regina Saba regi Salomoni 10sed et servi Hiram cum servis Salomonis adtulerunt aurum de Ophir et ligna thyina et gemmas pretiosissimas 11de quibus fecit rex de lignis scilicet thyinis gradus in domo Domini et in domo regia citharas quoque et psalteria cantoribus numquam visa sunt in terra Iuda ligna talia 12rex autem Salomon dedit reginae Saba cuncta quae voluit et quae postulavit multo plura quam adtulerat ad eum quae reversa abiit in terram suam cum servis suis 13erat autem pondus auri quod adferebatur Salomoni per annos singulos sescenta sexaginta sex talenta auri 14excepta ea summa quam legati diversarum gentium et negotiatores adferre consueverant omnesque reges Arabiae et satrapae terrarum qui conportabant aurum et argentum Salomoni 15fecit igitur rex Salomon ducentas hastas aureas de summa sescentorum aureorum qui in hastis singulis expendebantur 16trecenta quoque scuta aurea trecentorum aureorum quibus tegebantur scuta singula posuitque ea rex in armamentario quod erat consitum nemore 17fecit quoque rex solium eburneum grande et vestivit illud auro mundissimo 18sexque gradus quibus ascendebatur ad solium et scabillum aureum et brachiola duo altrinsecus et duos leones stantes iuxta brachiola 19sed et alios duodecim leunculos stantes super sex gradus ex utraque parte non fuit tale solium in universis regnis 20omnia quoque vasa convivii regis erant aurea et vasa domus saltus Libani ex auro purissimo argentum enim in diebus illis pro nihilo reputabatur 21siquidem naves regis ibant in Tharsis cum servis Hiram semel in annis tribus et deferebant inde aurum et argentum et ebur et simias et pavos 22magnificatus est igitur Salomon super omnes reges terrae divitiis et gloria 23omnesque reges terrarum desiderabant faciem videre Salomonis ut audirent sapientiam quam dederat Deus in corde eius 24et deferebant ei munera vasa argentea et aurea et vestes et arma et aromata equos et mulos per singulos annos 25habuit quoque Salomon quadraginta milia equorum in stabulis et curruum equitumque duodecim milia constituitque eos in urbibus quadrigarum et ubi erat rex in Hierusalem 26exercuit etiam potestatem super cunctos reges a fluvio Eufraten usque ad terram Philisthinorum id est usque ad terminos Aegypti 27tantamque copiam praebuit argenti in Hierusalem quasi lapidum et cedrorum tantam multitudinem velut sycaminorum quae gignuntur in campestribus 28adducebantur autem ei equi de Aegypto cunctisque regionibus 29reliqua vero operum Salomonis priorum et novissimorum scripta sunt in verbis Nathan prophetae et in libris Ahiae Silonitis in visione quoque Iaddo videntis contra Hieroboam filium Nabath 30regnavit autem Salomon in Hierusalem super omnem Israhel quadraginta annis 31dormivitque cum patribus suis et sepelierunt eum in civitate David regnavitque pro eo Roboam filius eius

Chapter 10

1profectus est autem Roboam in Sychem illuc enim cunctus Israhel convenerat ut constituerent eum regem 2quod cum audisset Hieroboam filius Nabath qui erat in Aegypto fugerat quippe illuc ante Salomonem statim reversus est 3vocaveruntque eum et venit cum universo Israhel et locuti sunt ad Roboam dicentes 4pater tuus durissimo iugo nos pressit tu leviora impera patre tuo qui nobis gravem inposuit servitutem et paululum de onere subleva ut serviamus tibi 5qui ait post tres dies revertimini ad me cumque abisset populus 6iniit consilium cum senibus qui steterant coram patre eius Salomone dum adviveret dicens quid datis consilii ut respondeam populo 7qui dixerunt ei si placueris populo huic et lenieris eos verbis clementibus servient tibi omni tempore 8at ille reliquit consilium senum et cum iuvenibus tractare coepit qui cum eo nutriti fuerant et erant in comitatu illius 9dixitque ad eos quid vobis videtur vel respondere quid debeo populo huic qui dixit mihi subleva iugum quod inposuit nobis pater tuus 10at illi responderunt ut iuvenes et nutriti cum eo in deliciis atque dixerunt sic loqueris populo qui dixit tibi pater tuus adgravavit iugum nostrum tu subleva et sic respondebis eis minimus digitus meus grossior est lumbis patris mei 11pater meus inposuit vobis iugum grave et ego maius pondus adponam pater meus cecidit vos flagellis ego vero caedam scorpionibus 12venit ergo Hieroboam et universus populus ad Roboam die tertio sicut praeceperat eis 13responditque rex dura derelicto consilio seniorum 14locutusque est iuxta iuvenum voluntatem pater meus grave vobis inposuit iugum quod ego gravius faciam pater meus cecidit vos flagellis ego vero caedam scorpionibus 15et non adquievit populi precibus erat enim voluntatis Dei ut conpleretur sermo eius quem locutus fuerat per manum Ahiae Silonitis ad Hieroboam filium Nabath 16populus autem universus rege duriora dicente sic locutus est ad eum non est nobis pars in David neque hereditas in filio Isai revertere in tabernacula tua Israhel tu autem pasce domum tuam David et abiit Israhel in tabernacula sua 17super filios autem Israhel qui habitabant in civitatibus Iuda regnavit Roboam 18misitque rex Roboam Aduram qui praeerat tributis et lapidaverunt eum filii Israhel et mortuus est porro rex Roboam currum festinavit ascendere et fugit in Hierusalem 19recessitque Israhel a domo David usque ad diem hanc

Chapter 11

1venit autem Roboam in Hierusalem et convocavit universam domum Iuda et Beniamin in centum octoginta milibus electorum atque bellantium ut dimicaret contra Israhel et converteret ad se regnum suum 2factusque est sermo Domini ad Semeiam hominem Dei dicens 3loquere ad Roboam filium Salomonis regem Iuda et ad universum Israhel qui est in Iuda et Beniamin 4haec dicit Dominus non ascendetis neque pugnabitis contra fratres vestros revertatur unusquisque in domum suam quia mea hoc gestum est voluntate qui cum audissent sermonem Domini reversi sunt nec perrexerunt contra Hieroboam 5habitavit autem Roboam in Hierusalem et aedificavit civitates muratas in Iuda 6extruxitque Bethleem et Aetham et Thecue 7Bethsur quoque et Soccho et Odollam 8necnon Geth et Maresa et Ziph 9sed et Aduram et Lachis et Azecha 10Saraa quoque et Ahilon et Hebron quae erant in Iuda et Beniamin civitates munitissimas 11cumque clausisset eas muris posuit in eis principes ciborumque horrea hoc est olei et vini 12sed et in singulis urbibus fecit armamentaria scutorum et hastarum firmavitque eas multa diligentia et imperavit super Iudam et Beniamin 13sacerdotes autem et Levitae qui erant in universo Israhel venerunt ad eum de cunctis sedibus suis 14relinquentes suburbana et possessiones suas et transeuntes ad Iudam et Hierusalem eo quod abiecisset eos Hieroboam et posteri eius ne sacerdotio Domini fungerentur 15qui constituit sibi sacerdotes excelsorum et daemonum vitulorumque quos fecerat 16sed et de cunctis tribubus Israhel quicumque dederant cor suum ut quaererent Dominum Deum Israhel venerunt Hierusalem ad immolandas victimas Domino Deo patrum suorum 17et roboraverunt regnum Iuda et confirmaverunt Roboam filium Salomonis per tres annos ambulaverunt enim in viis David et Salomonis annis tantum tribus 18duxit autem Roboam uxorem Maalath filiam Hierimuth filii David Abiail quoque filiam Heliab filii Isai 19quae peperit ei filios Ieus et Somoriam et Zoom 20post hanc quoque accepit Maacha filiam Absalom quae peperit ei Abia et Ethai et Ziza et Salumith 21amavit autem Roboam Maacha filiam Absalom super omnes uxores suas et concubinas nam uxores decem et octo duxerat concubinasque sexaginta et genuit viginti octo filios et sexaginta filias 22constituit vero in capite Abiam filium Maacha ducem super fratres suos ipsum enim regem facere cogitabat 23qui sapientior fuit et potentior super omnes filios eius et in cunctis finibus Iuda et Beniamin et in universis civitatibus muratis praebuitque eis escas plurimas et multas petivit uxores

Chapter 12

1cumque roboratum fuisset regnum Roboam et confortatum dereliquit legem Domini et omnis Israhel cum eo 2anno autem quinto regni Roboam ascendit Sesac rex Aegypti in Hierusalem quia peccaverunt Domino 3cum mille ducentis curribus et sexaginta milibus equitum nec erat numerus vulgi quod venerat cum eo ex Aegypto Lybies scilicet et Trogoditae et Aethiopes 4cepitque civitates munitissimas in Iuda et venit usque Hierusalem 5Semeias autem propheta ingressus est ad Roboam et principes Iuda qui congregati fuerant in Hierusalem fugientes Sesac dixitque ad eos haec dicit Dominus vos reliquistis me et ego reliqui vos in manu Sesac 6consternatique principes Israhel et rex dixerunt iustus est Dominus 7cumque vidisset Dominus quod humiliati essent factus est sermo Domini ad Semeiam dicens quia humiliati sunt non disperdam eos daboque eis pauxillum auxilii et non stillabit furor meus super Hierusalem per manum Sesac 8verumtamen servient ei ut sciant distantiam servitutis meae et servitutis regni terrarum 9recessit itaque Sesac rex Aegypti ab Hierusalem sublatis thesauris domus Domini et domus regis omniaque secum tulit et clypeos aureos quos fecerat Salomon 10pro quibus fecit rex aeneos et tradidit illos principibus scutariorum qui custodiebant vestibulum palatii 11cumque introiret rex domum Domini veniebant scutarii et tollebant eos iterumque referebant ad armamentarium suum 12verumtamen quia humiliati sunt aversa est ab eis ira Domini nec deleti sunt penitus siquidem et in Iuda inventa sunt opera bona 13confortatus est igitur rex Roboam in Hierusalem atque regnavit quadraginta autem et unius anni erat cum regnare coepisset et decem septemque annis regnavit in Hierusalem urbe quam elegit Dominus ut confirmaret nomen suum ibi de cunctis tribubus Israhel nomenque matris eius Naama Ammanitis 14fecit autem malum et non praeparavit cor suum ut quaereret Dominum 15opera vero Roboam prima et novissima scripta sunt in libris Semeiae prophetae et Addo videntis et diligenter exposita pugnaveruntque adversum se Roboam et Hieroboam cunctis diebus 16et dormivit Roboam cum patribus suis sepultusque est in civitate David et regnavit Abia filius eius pro eo

Chapter 13

1anno octavodecimo regis Hieroboam regnavit Abia super Iudam 2tribus annis regnavit in Hierusalem nomenque matris eius Michaia filia Urihel de Gabaa et erat bellum inter Abia et Hieroboam 3cumque inisset Abia certamen et haberet bellicosissimos viros et electorum quadringenta milia Hieroboam instruxit e contra aciem octingenta milia virorum qui et ipsi electi erant et ad bella fortissimi 4stetit igitur Abia super montem Someron qui erat in Ephraim et ait audi Hieroboam et omnis Israhel 5num ignoratis quod Dominus Deus Israhel dederit regnum David super Israhel in sempiternum ipsi et filiis eius pactum salis 6et surrexit Hieroboam filius Nabath servus Salomonis filii David et rebellavit contra dominum suum 7congregatique sunt ad eum viri vanissimi et filii Belial et praevaluerunt contra Roboam filium Salomonis porro Roboam erat rudis et corde pavido nec potuit resistere eis 8nunc ergo vos dicitis quod resistere possitis regno Domini quod possidet per filios David habetisque grandem populi multitudinem atque vitulos aureos quos fecit vobis Hieroboam in deos 9et eiecistis sacerdotes Domini filios Aaron atque Levitas et fecistis vobis sacerdotes sicut omnes populi terrarum quicumque venerit et initiaverit manum suam in tauro in bubus et in arietibus septem fit sacerdos eorum qui non sunt dii 10noster autem Dominus Deus est quem non relinquimus sacerdotesque ministrant Domino de filiis Aaron et Levitae sunt in ordine suo 11holocausta quoque offerunt Domino per singulos dies mane et vespere et thymiama iuxta legis praecepta confectum et proponuntur panes in mensa mundissima estque apud nos candelabrum aureum et lucernae eius ut accendantur semper ad vesperam nos quippe custodimus praecepta Domini Dei nostri quem vos reliquistis 12ergo in exercitu nostro dux Deus est et sacerdotes eius qui clangunt tubis et resonant contra vos filii Israhel nolite pugnare contra Dominum Deum patrum vestrorum quia non vobis expedit 13haec illo loquente Hieroboam retro moliebatur insidias cumque ex adverso hostium staret ignorantem Iudam suo ambiebat exercitu 14respiciensque Iudas vidit instare bellum ex adverso et post tergum et clamavit ad Dominum ac sacerdotes tubis canere coeperunt 15omnesque viri Iuda vociferati sunt et ecce illis clamantibus perterruit Deus Hieroboam et omnem Israhel qui stabat ex adverso Abia et Iuda 16fugeruntque filii Israhel Iudam et tradidit eos Deus in manu eorum 17percussit ergo eos Abia et populus eius plaga magna et corruerunt vulnerati ex Israhel quingenta milia virorum fortium 18humiliatique sunt filii Israhel in tempore illo et vehementissime confortati filii Iuda eo quod sperassent in Domino Deo patrum suorum 19persecutus est autem Abia fugientem Hieroboam et cepit civitates eius Bethel et filias eius et Hiesena cum filiabus suis Ephron quoque et filias eius 20nec valuit ultra resistere Hieroboam in diebus Abia quem percussit Dominus et mortuus est 21igitur Abia confortato imperio suo accepit uxores quattuordecim procreavitque viginti duos filios et sedecim filias 22reliqua autem sermonum Abia viarumque et operum eius scripta sunt diligentissime in libro prophetae Addo

Chapter 14

1dormivit autem Abia cum patribus suis et sepelierunt eum in civitate David regnavitque Asa filius eius pro eo in cuius diebus quievit terra annis decem 2fecit autem Asa quod bonum et placitum erat in conspectu Dei sui et subvertit altaria peregrini cultus et excelsa 3et confregit statuas lucosque succidit 4ac praecepit Iudae ut quaereret Dominum Deum patrum suorum et faceret legem et universa mandata 5et abstulit e cunctis urbibus Iuda aras et fana et regnavit in pace 6aedificavit quoque urbes munitas in Iuda quia quietus erat et nulla temporibus eius bella surrexerant pacem Domino largiente 7dixit autem Iudae aedificemus civitates istas et vallemus muris et roboremus turribus et portis et seris donec a bellis quieta sunt omnia eo quod quaesierimus Dominum Deum patrum nostrorum et dederit nobis pacem per gyrum aedificaverunt igitur et nullum in extruendo inpedimentum fuit 8habuit autem Asa in exercitu suo portantium scuta et hastas de Iuda trecenta milia de Beniamin vero scutariorum et sagittariorum ducenta octoginta milia omnes isti viri fortissimi 9egressus est autem contra eos Zara Aethiops cum exercitu decies centena milia et curribus trecentis et venit usque Maresa 10porro Asa perrexit obviam et instruxit aciem ad bellum in valle Sephata quae est iuxta Maresa 11et invocavit Dominum Deum et ait Domine non est apud te ulla distantia utrum in paucis auxilieris an in pluribus adiuva nos Domine Deus noster in te enim et in tuo nomine habentes fiduciam venimus contra hanc multitudinem Domine Deus noster tu es non praevaleat contra te homo 12exterruit itaque Dominus Aethiopas coram Asa et Iuda fugeruntque Aethiopes 13et persecutus est eos Asa et populus qui cum eo erat usque Gerar et ruerunt Aethiopes usque ad internicionem quia Domino caedente contriti sunt et exercitu illius proeliante tulerunt ergo spolia multa 14et percusserunt omnes civitates per circuitum Gerare grandis quippe cunctos terror invaserat et diripuerunt urbes et multam praedam asportaverunt 15sed et caulas ovium destruentes tulerunt pecorum infinitam multitudinem et camelorum reversique sunt Hierusalem

Chapter 15

1Azarias autem filius Oded facto in se spiritu Dei 2egressus est in occursum Asa et dixit ei audite me Asa et omnis Iuda et Beniamin Dominus vobiscum quia fuistis cum eo si quaesieritis eum invenietis si autem dereliqueritis derelinquet vos 3transibunt autem multi dies in Israhel absque Deo vero et absque sacerdote doctore et absque lege 4cumque reversi fuerint in angustia sua ad Dominum Deum Israhel et quaesierint eum repperient 5in tempore illo non erit pax egredienti et ingredienti sed terrores undique in cunctis habitatoribus terrarum 6pugnabit enim gens contra gentem et civitas contra civitatem quia Dominus conturbabit eos in omni angustia 7vos ergo confortamini et non dissolvantur manus vestrae erit enim merces operi vestro 8quod cum audisset Asa verba scilicet et prophetiam Oded prophetae confortatus est et abstulit idola de omni terra Iuda et Beniamin et ex urbibus quas ceperat montis Ephraim et dedicavit altare Domini quod erat ante porticum Domini 9congregavitque universum Iuda et Beniamin et advenas cum eis de Ephraim et de Manasse et de Symeon plures enim ad eum confugerant ex Israhel videntes quod Dominus Deus illius esset cum eo 10cumque venissent Hierusalem mense tertio anno quintodecimo regni Asa 11immolaverunt Domino in die illa de manubiis et praeda quam adduxerant boves septingentos et arietes septem milia 12et intravit ex more ad corroborandum foedus ut quaererent Dominum Deum patrum suorum in toto corde et in tota anima sua 13si quis autem inquit non quaesierit Dominum Deum Israhel moriatur a minimo usque ad maximum a viro usque ad mulierem 14iuraveruntque Domino voce magna in iubilo et in clangore tubae et in sonitu bucinarum 15omnes qui erant in Iuda cum execratione in omni enim corde suo iuraverunt et in tota voluntate quaesierunt eum et invenerunt praestititque eis Dominus requiem per circuitum 16sed et Maacham matrem Asa regis ex augusto deposuit imperio eo quod fecisset in luco simulacrum Priapi quod omne contrivit et in frusta comminuens conbusit in torrente Cedron 17excelsa autem derelicta sunt in Israhel attamen cor Asa erat perfectum cunctis diebus eius 18ea quae voverat pater suus et ipse intulit in domum Domini argentum et aurum vasorumque diversam supellectilem 19bellum vero non fuit usque ad tricesimum quintum annum regni Asa

Chapter 16

1anno autem tricesimo sexto regni eius ascendit Baasa rex Israhel in Iudam et muro circumdabat Rama ut nullus tute posset egredi et ingredi de regno Asa 2protulit ergo Asa argentum et aurum de thesauris domus Domini et de thesauris regis misitque ad Benadad regem Syriae qui habitabat in Damasco dicens 3foedus inter me et te est pater quoque meus et pater tuus habuere concordiam quam ob rem misi tibi argentum et aurum ut rupto foedere quod habes cum Baasa rege Israhel facias eum a me recedere 4quo conperto Benadad misit principes exercituum suorum ad urbes Israhel qui percusserunt Ahion et Dan et Abelmaim et universas urbes muratas Nepthalim 5quod cum audisset Baasa desivit aedificare Rama et intermisit opus suum 6porro Asa rex adsumpsit universum Iudam et tulerunt lapides Rama et ligna quae aedificationi praeparaverat Baasa aedificavitque ex eis Gabaa et Maspha 7in tempore illo venit Anani propheta ad Asam regem Iuda et dixit ei quia habuisti fiduciam in rege Syriae et non in Domino Deo tuo idcirco evasit Syriae regis exercitus de manu tua 8nonne Aethiopes et Lybies multo plures erant quadrigis et equitibus et multitudine nimia quos cum Domino credidisses tradidit in manu tua 9oculi enim eius contemplantur universam terram et praebent fortitudinem his qui corde perfecto credunt in eum stulte igitur egisti et propter hoc ex praesenti tempore contra te bella consurgent 10iratusque Asa adversus videntem iussit eum mitti in nervum valde quippe super hoc fuerat indignatus et interfecit de populo in tempore illo plurimos 11opera autem Asa prima et novissima scripta sunt in libro regum Iuda et Israhel 12aegrotavit etiam Asa anno tricesimo nono regni sui dolore pedum vehementissimo et nec in infirmitate sua quaesivit Dominum sed magis in medicorum arte confisus est 13dormivitque cum patribus suis et mortuus est anno quadragesimo primo regni sui 14et sepelierunt eum in sepulchro suo quod foderat sibi in civitate David posueruntque eum super lectulum suum plenum aromatibus et unguentis meretriciis quae erant pigmentariorum arte confecta et conbuserunt super eum ambitione nimia

Chapter 17

1regnavit autem Iosaphat filius eius pro eo et invaluit contra Israhel 2constituitque militum numeros in cunctis urbibus Iudae quae erant vallatae muris praesidiaque disposuit in terra Iuda et in civitatibus Ephraim quas ceperat Asa pater eius 3et fuit Dominus cum Iosaphat quia ambulavit in viis David patris sui primis et non speravit in Baalim 4sed in Deo patris sui et perrexit in praeceptis illius et non iuxta peccata Israhel 5confirmavitque Dominus regnum in manu eius et dedit omnis Iuda munera Iosaphat factaeque sunt ei infinitae divitiae et multa gloria 6cumque sumpsisset cor eius audaciam propter vias Domini etiam excelsa et lucos de Iuda abstulit 7tertio autem anno regni sui misit de principibus suis Benail et Obdiam et Zacchariam et Nathanahel et Micheam ut docerent in civitatibus Iuda 8et cum eis Levitas Semeiam et Nathaniam et Zabadiam Asahel quoque et Semiramoth et Ionathan Adoniam et Tobiam et Tobadoniam Levitas et cum eis Elisama et Ioram sacerdotes 9docebantque in Iuda habentes librum legis Domini et circuibant cunctas urbes Iuda atque erudiebant populum 10itaque factus est pavor Domini super omnia regna terrarum quae erant per gyrum Iuda nec audebant bellare contra Iosaphat 11sed et Philisthei Iosaphat munera deferebant et vectigal argenti Arabes quoque adducebant pecora arietum septem milia septingentos et hircos totidem 12crevit ergo Iosaphat et magnificatus est usque in sublime atque aedificavit in Iuda domos ad instar turrium urbesque muratas 13et multa opera patravit in urbibus Iuda viri quoque bellatores et robusti erant in Hierusalem 14quorum iste numerus per domos atque familias singulorum in Iuda principes exercitus Ednas dux et cum eo robustissimorum trecenta milia 15post hunc Iohanan princeps et cum eo ducenta octoginta milia 16post istum quoque Amasias filius Zechri consecratus Domino et cum eo ducenta milia virorum fortium 17hunc sequebatur robustus ad proelia Heliada et cum eo tenentium arcum et clypeum ducenta milia 18post istum etiam Iozabath et cum eo centum octoginta milia expeditorum militum 19hii omnes erant ad manum regis exceptis aliis quos posuerat in urbibus muratis et in universo Iuda

Chapter 18

1fuit ergo Iosaphat dives et inclitus multum et adfinitate coniunctus est Ahab 2descenditque post annos ad eum in Samariam ad cuius adventum mactavit Ahab arietes et boves plurimos et populo qui venerat cum eo persuasitque illi ut ascenderet in Ramoth Galaad 3dixitque Ahab rex Israhel ad Iosaphat regem Iuda veni mecum in Ramoth Galaad cui ille respondit ut ego et tu sicut populus tuus sic et populus meus tecumque erimus in bello 4dixitque Iosaphat ad regem Israhel consule obsecro inpraesentiarum sermonem Domini 5congregavitque rex Israhel prophetarum quadringentos viros et dixit ad eos in Ramoth Galaad ad bellandum ire debemus an quiescere at illi ascende inquiunt et tradet Deus in manu regis 6dixitque Iosaphat numquid non est hic prophetes Domini ut ab illo etiam requiramus 7et ait rex Israhel ad Iosaphat est vir unus a quo possumus quaerere Domini voluntatem sed ego odi eum quia non prophetat mihi bonum sed malum omni tempore est autem Micheas filius Iembla dixitque Iosaphat ne loquaris rex hoc modo 8vocavit ergo rex Israhel unum de eunuchis et dixit ei voca cito Micheam filium Iembla 9porro rex Israhel et Iosaphat rex Iuda uterque sedebant in solio suo vestiti cultu regio sedebant autem in area iuxta portam Samariae omnesque prophetae vaticinabantur coram eis 10Sedecias vero filius Chanana fecit sibi cornua ferrea et ait haec dicit Dominus his ventilabis Syriam donec conteras eam 11omnesque prophetae similiter prophetabant atque dicebant ascende in Ramoth Galaad et prosperaberis et tradet eos Dominus in manu regis 12nuntius autem qui ierat ad vocandum Micheam ait illi en verba omnium prophetarum uno ore bona regi adnuntiant quaeso ergo te ut et sermo tuus ab eis non dissentiat loquarisque prospera 13cui respondit Micheas vivit Dominus quia quodcumque dixerit Deus meus hoc loquar 14venit ergo ad regem cui rex ait Michea ire debemus in Ramoth Galaad ad bellandum an quiescere cui ille respondit ascendite cuncta enim prospera evenient et tradentur hostes in manus vestras 15dixitque rex iterum atque iterum te adiuro ut non mihi loquaris nisi quod verum est in nomine Domini 16at ille ait vidi universum Israhel dispersum in montibus sicut oves absque pastore et dixit Dominus non habent isti dominos revertatur unusquisque ad domum suam in pace 17et ait rex Israhel ad Iosaphat nonne dixi tibi quod non prophetaret iste mihi quicquam boni sed ea quae mala sunt 18at ille idcirco ait audite verbum Domini vidi Dominum sedentem in solio suo et omnem exercitum caeli adsistentem ei a dextris et sinistris 19et dixit Dominus quis decipiet Ahab regem Israhel ut ascendat et corruat in Ramoth Galaad cumque diceret unus hoc modo et alter alio 20processit spiritus et stetit coram Domino et ait ego decipiam eum cui Dominus in quo inquit decipies 21at ille respondit egrediar et ero spiritus mendax in ore omnium prophetarum eius dixitque Dominus decipies et praevalebis egredere et fac ita 22nunc igitur ecce dedit Dominus spiritum mendacii in ore omnium prophetarum tuorum et Dominus locutus est de te mala 23accessit autem Sedecias filius Chanana et percussit Micheae maxillam et ait per quam viam transivit spiritus Domini a me ut loqueretur tibi 24dixitque Micheas tu ipse videbis in die illo quando ingressus fueris cubiculum de cubiculo ut abscondaris 25praecepit autem rex Israhel dicens tollite Micheam et ducite eum ad Amon principem civitatis et ad Ioas filium Ammelech 26et dicetis haec dicit rex mittite hunc in carcerem et date ei panis modicum et aquae pauxillum donec revertar in pace 27dixitque Micheas si reversus fueris in pace non est locutus Dominus in me et ait audite populi omnes 28igitur ascenderunt rex Israhel et Iosaphat rex Iuda in Ramoth Galaad 29dixitque rex Israhel ad Iosaphat mutabo habitum et sic ad pugnandum vadam tu autem induere vestibus tuis mutatoque rex Israhel habitu venit ad bellum 30rex autem Syriae praeceperat ducibus equitatus sui dicens ne pugnetis contra minimum aut contra maximum nisi contra solum regem Israhel 31itaque cum vidissent principes equitatus Iosaphat dixerunt rex Israhel iste est et circumdederunt eum dimicantes at ille clamavit ad Dominum et auxiliatus est ei atque avertit eos ab illo 32cum enim vidissent duces equitatus quod non esset rex Israhel reliquerunt eum 33accidit autem ut unus e populo sagittam in incertum iaceret et percuteret regem Israhel inter cervicem et scapulas at ille aurigae suo ait converte manum tuam et educ me de acie quia vulneratus sum 34et finita est pugna in die illo porro rex Israhel stabat in curru suo contra Syros usque ad vesperam et mortuus est occidente sole

Chapter 19

1reversus est autem Iosaphat rex Iuda domum suam pacifice in Hierusalem 2cui occurrit Hieu filius Anani videns et ait ad eum impio praebes auxilium et his qui oderunt Dominum amicitia iungeris et idcirco iram quidem Domini merebaris 3sed bona opera inventa sunt in te eo quod abstuleris lucos de terra Iuda et praeparaveris cor tuum ut requireres Dominum 4habitavit ergo Iosaphat in Hierusalem rursumque egressus est ad populum de Bersabee usque ad montem Ephraim et revocavit eos ad Dominum Deum patrum suorum 5constituitque iudices terrae in cunctis civitatibus Iuda munitis per singula loca 6et praecipiens iudicibus videte ait quid faciatis non enim hominis exercetis iudicium sed Domini et quodcumque iudicaveritis in vos redundabit 7sit timor Domini vobiscum et cum diligentia cuncta facite non est enim apud Dominum Deum nostrum iniquitas nec personarum acceptio nec cupido munerum 8in Hierusalem quoque constituit Iosaphat Levitas et sacerdotes et principes familiarum ex Israhel ut iudicium et causam Domini iudicarent habitatoribus eius 9praecepitque eis dicens sic agetis in timore Dei fideliter et corde perfecto 10omnem causam quae venerit ad vos fratrum vestrorum qui habitant in urbibus suis inter cognationem et cognationem ubicumque quaestio est de lege de mandato de caerimoniis de iustificationibus ostendite eis ut non peccent in Dominum et ne veniat ira super vos et super fratres vestros sic ergo agetis et non peccabitis 11Amarias autem sacerdos et pontifex vester in his quae ad Dominum pertinent praesidebit porro Zabadias filius Ismahel qui est dux in domo Iuda super ea opera erit quae ad regis officium pertinent habetisque magistros Levitas coram vobis confortamini et agite diligenter et erit Dominus cum bonis

Chapter 20

1post haec congregati sunt filii Moab et filii Ammon et cum eis de Ammanitis ad Iosaphat ut pugnarent contra eum 2veneruntque nuntii et indicaverunt Iosaphat dicentes venit contra te multitudo magna de his locis quae trans mare sunt et de Syria et ecce consistunt in Asasonthamar quae est Engaddi 3Iosaphat autem timore perterritus totum se contulit ad rogandum Dominum et praedicavit ieiunium universo Iuda 4congregatusque Iudas ad precandum Dominum sed et omnes de urbibus suis venerunt ad obsecrandum eum 5cumque stetisset Iosaphat in medio coetu Iudae et Hierusalem in domo Domini ante atrium novum 6ait Domine Deus patrum nostrorum tu es Deus in caelo et dominaris cunctis regnis gentium in manu tua est fortitudo et potentia nec quisquam tibi potest resistere 7nonne tu Deus noster interfecisti omnes habitatores terrae huius coram populo tuo Israhel et dedisti eam semini Abraham amici tui in sempiternum 8habitaveruntque in ea et extruxerunt in illa sanctuarium nomini tuo dicentes 9si inruerint super nos mala gladius iudicii pestilentia et fames stabimus coram domo hac in conspectu tuo in qua invocatum est nomen tuum et clamabimus ad te in tribulationibus nostris et exaudies salvosque facies 10nunc igitur ecce filii Ammon et Moab et mons Seir per quos non concessisti Israheli ut transirent quando egrediebantur de Aegypto sed declinaverunt ab eis et non interfecerunt illos 11e contrario agunt et nituntur eicere nos de possessione quam tradidisti nobis 12Deus noster ergo non iudicabis eos in nobis quidem non tanta est fortitudo ut possimus huic multitudini resistere quae inruit super nos sed cum ignoremus quid agere debeamus hoc solum habemus residui ut oculos nostros dirigamus ad te 13omnis vero Iuda stabat coram Domino cum parvulis et uxoribus et liberis suis 14erat autem Hiazihel filius Zacchariae filii Banaiae filii Hiehihel filii Mathaniae Levites de filiis Asaph super quem factus est spiritus Domini in medio turbae 15et ait adtendite omnis Iuda et qui habitatis Hierusalem et tu rex Iosaphat haec dicit Dominus vobis nolite timere nec paveatis hanc multitudinem non est enim vestra pugna sed Dei 16cras descendetis contra eos ascensuri enim sunt per clivum nomine Sis et invenietis illos in summitate torrentis qui est contra solitudinem Hieruhel 17non eritis vos qui dimicabitis sed tantummodo confidenter state et videbitis auxilium Domini super vos o Iuda et Hierusalem nolite timere nec paveatis cras egredimini contra eos et Dominus erit vobiscum 18Iosaphat ergo et Iuda et omnes habitatores Hierusalem ceciderunt proni in terram coram Domino et adoraverunt eum 19porro Levitae de filiis Caath et de filiis Core laudabant Dominum Deum Israhel voce magna in excelsum 20cumque mane surrexissent egressi sunt per desertum Thecuae profectisque eis stans Iosaphat in medio eorum dixit audite me Iuda et omnes habitatores Hierusalem credite in Domino Deo vestro et securi eritis credite prophetis eius et cuncta evenient prospera 21deditque consilium populo et statuit cantores Domini ut laudarent eum in turmis suis et antecederent exercitum ac voce consona dicerent confitemini Domino quoniam in aeternum misericordia eius 22cumque coepissent laudes canere vertit Dominus insidias eorum in semet ipsos filiorum scilicet Ammon et Moab et montis Seir qui egressi fuerant ut pugnarent contra Iudam et percussi sunt 23namque filii Ammon et Moab consurrexerunt adversum habitatores montis Seir ut interficerent et delerent eos cumque hoc opere perpetrassent etiam in semet ipsos versi mutuis concidere vulneribus 24porro Iudas cum venisset ad speculam quae respicit solitudinem vidit procul omnem late regionem plenam cadaveribus nec superesse quemquam qui necem potuisset evadere 25venit ergo Iosaphat et omnis populus cum eo ad detrahenda spolia mortuorum inveneruntque inter cadavera variam supellectilem vestes quoque et vasa pretiosissima et diripuerunt ita ut omnia portare non possent nec per tres dies spolia auferre pro praedae magnitudine 26die autem quarto congregati sunt in valle Benedictionis etenim quoniam ibi benedixerant Domino vocaverunt locum illum vallis Benedictionis usque in praesentem diem 27reversusque est omnis vir Iuda et habitatores Hierusalem et Iosaphat ante eos in Hierusalem cum laetitia magna eo quod dedisset eis Dominus gaudium de inimicis suis 28ingressique sunt Hierusalem cum psalteriis et citharis et tubis in domum Domini 29inruit autem pavor Domini super universa regna terrarum cum audissent quod pugnasset Dominus contra inimicos Israhel 30quievitque regnum Iosaphat et praebuit ei Deus pacem per circuitum 31regnavit igitur Iosaphat super Iudam et erat triginta quinque annorum cum regnare coepisset viginti autem et quinque annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Azuba filia Selachi 32et ambulavit in via patris sui Asa nec declinavit ab ea faciens quae placita erant coram Domino 33verumtamen excelsa non abstulit et adhuc populus non direxerat cor suum ad Dominum Deum patrum suorum 34reliqua autem gestorum Iosaphat priorum et novissimorum scripta sunt in verbis Hieu filii Anani quae digessit in libro regum Israhel 35post haec iniit amicitias Iosaphat rex Iuda cum Ochozia rege Israhel cuius opera fuerunt impiissima 36et particeps fuit ut facerent naves quae irent in Tharsis feceruntque classem in Asiongaber 37prophetavit autem Eliezer filius Dodoau de Maresa ad Iosaphat dicens quia habuisti foedus cum Ochozia percussit Dominus opera tua contritaeque sunt naves nec potuerunt ire in Tharsis

Chapter 21

1dormivit autem Iosaphat cum patribus suis et sepultus est cum eis in civitate David regnavitque Ioram filius eius pro eo 2qui habuit fratres filios Iosaphat Azariam et Hiahihel et Zacchariam et Azariam et Michahel et Saphatiam omnes hii filii Iosaphat regis Israhel 3deditque eis pater suus multa munera argenti et auri et pensitationes cum civitatibus munitissimis in Iuda regnum autem tradidit Ioram eo quod esset primogenitus 4surrexit ergo Ioram super regnum patris sui cumque se confirmasset occidit omnes fratres suos gladio et quosdam de principibus Israhel 5triginta duo annorum erat Ioram cum regnare coepisset et octo annis regnavit in Hierusalem 6ambulavitque in viis regum Israhel sicut egerat domus Ahab filia quippe Ahab erat uxor eius et fecit malum in conspectu Domini 7noluit autem Dominus disperdere domum David propter pactum quod inierat cum eo et quia promiserat ut daret illi lucernam et filiis eius omni tempore 8in diebus illis rebellavit Edom ne esset subditus Iudae et constituit sibi regem 9cumque transisset Ioram cum principibus suis et cuncto equitatu qui erat secum surrexit nocte et percussit Edom qui se circumdederat et omnes duces equitatus eius 10attamen rebellavit Edom ne esset sub dicione Iuda usque ad hanc diem eo tempore et Lobna recessit ne esset sub manu illius dereliquerat enim Dominum Deum patrum suorum 11insuper et excelsa fabricatus est in urbibus Iuda et fornicari fecit habitatores Hierusalem et praevaricari Iudam 12adlatae sunt autem ei litterae ab Helia propheta in quibus scriptum erat haec dicit Dominus Deus David patris tui quoniam non ambulasti in viis Iosaphat patris tui et in viis Asa regis Iuda 13sed incessisti per iter regum Israhel et fornicari fecisti Iudam et habitatores Hierusalem imitatus fornicationem domus Ahab insuper et fratres tuos domum patris tui meliores te occidisti 14ecce Dominus percutiet te plaga magna cum populo tuo et filiis et uxoribus tuis universaque substantia tua 15tu autem aegrotabis pessimo languore uteri donec egrediantur vitalia tua paulatim per dies singulos 16suscitavit ergo Dominus contra Ioram spiritum Philisthinorum et Arabum qui confines sunt Aethiopibus 17et ascenderunt in terram Iuda et vastaverunt eam diripueruntque cunctam substantiam quae inventa est in domo regis insuper et filios eius et uxores nec remansit ei filius nisi Ioachaz qui minimus natu erat 18et super haec omnia percussit eum Dominus alvi languore insanabili 19cumque diei succederet dies et temporum spatia volverentur duorum annorum expletus est circulus et sic longa consumptus tabe ita ut egereret etiam viscera sua languore pariter et vita caruit mortuusque est in infirmitate pessima et non fecit ei populus secundum morem conbustionis exequias sicut fecerat maioribus eius 20triginta duum annorum fuit cum regnare coepisset et octo annis regnavit in Hierusalem ambulavitque non recte et sepelierunt eum in civitate David verumtamen non in sepulchro regum

Chapter 22

1constituerunt autem habitatores Hierusalem Ochoziam filium eius minimum regem pro eo omnes enim maiores natu qui ante eum fuerant interfecerant latrones Arabum qui inruerant in castra regnavitque Ochozias filius Ioram regis Iuda 2filius quadraginta duo annorum erat Ochozias cum regnare coepisset et uno anno regnavit in Hierusalem nomen matris eius Otholia filia Amri 3sed et ipse ingressus est per vias domus Ahab mater enim eius inpulit eum ut impie ageret 4fecit igitur malum in conspectu Domini sicut domus Ahab ipsi enim fuerunt ei consiliarii post mortem patris sui in interitum eius 5ambulavitque in consiliis eorum et perrexit cum Ioram filio Ahab rege Israhel in bellum contra Azahel regem Syriae in Ramoth Galaad vulneraveruntque Syri Ioram 6qui reversus est ut curaretur in Hiezrahel multas enim plagas acceperat in supradicto certamine igitur Azarias filius Ioram rex Iuda descendit ut inviseret Ioram filium Ahab in Hiezrahel aegrotantem 7voluntatis quippe fuit Dei adversum Ochoziam ut veniret ad Ioram et cum venisset egrederetur cum eo adversum Hieu filium Namsi quem unxit Dominus ut deleret domum Ahab 8cum ergo subverteret Hieu domum Ahab invenit principes Iuda et filios fratrum Ochoziae qui ministrabant ei et interfecit illos 9ipsumque perquirens Ochoziam conprehendit latentem in Samaria adductumque ad se occidit et sepelierunt eum eo quod esset filius Iosaphat qui quaesierat Dominum in toto corde suo nec erat ultra spes aliqua ut de stirpe regnaret Ochoziae 10siquidem Otholia mater eius videns quod mortuus esset filius suus surrexit et interfecit omnem stirpem regiam domus Ioram 11porro Iosabeth filia regis tulit Ioas filium Ochoziae et furata est eum de medio filiorum regis cum interficerentur absconditque cum nutrice sua in cubiculo lectulorum Iosabeth autem quae absconderat eum erat filia regis Ioram uxor Ioiadae pontificis soror Ochoziae et idcirco Otholia non interfecit eum 12fuit ergo cum eis in domo Dei absconditus sex annis quibus regnavit Otholia super terram

Chapter 23

1anno autem septimo confortatus Ioiadae adsumpsit centuriones Azariam videlicet filium Hieroam et Ismahel filium Iohanan Azariam quoque filium Oded et Maasiam filium Adaiae et Elisaphat filium Zechri et iniit cum eis foedus 2qui circumeuntes Iudam congregaverunt Levitas de cunctis urbibus Iuda et principes familiarum Israhel veneruntque in Hierusalem 3iniit igitur omnis multitudo pactum in domo Domini cum rege dixitque ad eos Ioiadae ecce filius regis regnabit sicut locutus est Dominus super filios David 4iste est ergo sermo quem facietis 5tertia pars vestrum qui veniunt ad sabbatum sacerdotum et Levitarum et ianitorum erit in portis tertia vero pars ad domum regis et tertia in porta quae appellatur Fundamenti omne vero reliquum vulgus sit in atriis domus Domini 6nec quisquam alius ingrediatur domum Domini nisi sacerdotes et qui ministrant de Levitis ipsi tantummodo ingrediantur quia sanctificati sunt et omne reliquum vulgus observet custodias Domini 7Levitae autem circumdent regem habentes singuli arma sua et si quis alius ingressus fuerit templum interficiatur sintque cum rege et intrante et egrediente 8fecerunt igitur Levitae et universus Iuda iuxta omnia quae praeceperat Ioiadae pontifex et adsumpserunt singuli viros qui sub se erant et veniebant per ordinem sabbati cum his qui iam impleverant sabbatum et egressuri erant siquidem Ioiadae pontifex non dimiserat abire turmas quae sibi per singulas ebdomadas succedere consueverant 9deditque Ioiadae sacerdos centurionibus lanceas clypeosque et peltas regis David quas consecraverat in domo Domini 10constituitque omnem populum tenentium pugiones a parte templi dextra usque ad partem templi sinistram coram altari et templo per circuitum regis 11et eduxerunt filium regis et inposuerunt ei diadema dederuntque in manu eius tenendam legem et constituerunt eum regem unxit quoque illum Ioiadae pontifex et filii eius inprecatique sunt atque dixerunt vivat rex 12quod cum audisset Otholia vocem scilicet currentium atque laudantium regem ingressa est ad populum in templum Domini 13cumque vidisset regem stantem super gradum in introitu et principes turmasque circa eum omnem quoque populum terrae gaudentem atque clangentem tubis et diversi generis organis concinentem vocemque laudantium scidit vestimenta sua et ait insidiae insidiae 14egressus autem Ioiadae pontifex ad centuriones et principes exercitus dixit eis educite illam extra septa templi et interficiatur foris gladio praecepitque sacerdos ne occideretur in domo Domini 15et inposuerunt cervicibus eius manus cumque intrasset portam Equorum domus regis interfecerunt eam ibi 16pepigit autem Ioiadae foedus inter se universumque populum et regem ut esset populus Domini 17itaque ingressus est omnis populus domum Baal et destruxerunt eam et altaria ac simulacra illius confregerunt Matthan quoque sacerdotem Baal interfecerunt ante aras 18constituit autem Ioiadae praepositos in domo Domini et sub manibus sacerdotum ac Levitarum quos distribuit David in domo Domini ut offerrent holocausta Domino sicut scriptum est in lege Mosi in gaudio et canticis iuxta dispositionem David 19constituit quoque ianitores in portis domus Domini ut non ingrederetur eam inmundus in omni re 20adsumpsitque centuriones et fortissimos viros ac principes populi et omne vulgus terrae et fecerunt descendere regem de domo Domini et introire per medium portae superioris in domum regis et conlocaverunt eum in solio regali 21laetatusque est omnis populus terrae et urbs quievit porro Otholia interfecta est gladio

Chapter 24

1septem annorum erat Ioas cum regnare coepisset et quadraginta annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Sebia de Bersabee 2fecitque quod bonum est coram Domino cunctis diebus Ioiadae sacerdotis 3accepit autem ei Ioiadae uxores duas e quibus genuit filios et filias 4post quae placuit Ioas ut instauraret domum Domini 5congregavitque sacerdotes et Levitas et dixit eis egredimini ad civitates Iuda et colligite de universo Israhel pecuniam ad sarta tecta templi Dei vestri per singulos annos festinatoque hoc facite porro Levitae egere neglegentius 6vocavitque rex Ioiadae principem et dixit ei quare non tibi fuit curae ut cogeres Levitas inferre de Iuda et de Hierusalem pecuniam quae constituta est a Mose servo Domini ut inferret eam omnis multitudo Israhel in tabernaculum testimonii 7Otholia enim impiissima et filii eius destruxerunt domum Domini et de universis quae sanctificata fuerant templo Domini ornaverunt fanum Baalim 8praecepit ergo rex et fecerunt arcam posueruntque eam iuxta portam domus Domini forinsecus 9et praedicatum est in Iuda et Hierusalem ut deferrent singuli pretium Domino quod constituit Moses servus Dei super omnem Israhel in deserto 10laetatique sunt cuncti principes et omnis populus et ingressi contulerunt in arcam Domini atque miserunt ita ut impleretur 11cumque tempus esset ut deferrent arcam coram rege per manus Levitarum videbant enim multam pecuniam ingrediebatur scriba regis et quem primus sacerdos constituerat effundebantque pecuniam quae erat in arca porro arcam reportabant ad locum suum sicque faciebant per singulos dies et congregata est infinita pecunia 12quam dederunt rex et Ioiada his qui praeerant operibus domus Domini at illi conducebant ex ea caesores lapidum et artifices operum singulorum ut instaurarent domum Domini fabros quoque ferri et aeris ut quod cadere coeperat fulciretur 13egeruntque hii qui operabantur industrie et obducebatur parietum cicatrix per manus eorum ac suscitaverunt domum Domini in statum pristinum et firme eam stare fecerunt 14cumque conplessent omnia opera detulerunt coram rege et Ioiadae reliquam partem pecuniae de qua facta sunt vasa templi in ministerium et ad holocausta fialae quoque et cetera vasa aurea et argentea et offerebantur holocausta in domo Domini iugiter cunctis diebus Ioiadae 15senuit autem Ioiadae plenus dierum et mortuus est cum centum triginta esset annorum 16sepelieruntque eum in civitate David cum regibus eo quod fecisset bonum cum Israhel et cum domo eius 17postquam autem obiit Ioiada ingressi sunt principes Iuda et adoraverunt regem qui delinitus obsequiis eorum adquievit eis 18et dereliquerunt templum Domini Dei patrum suorum servieruntque lucis et sculptilibus et facta est ira contra Iudam et Hierusalem propter hoc peccatum 19mittebatque eis prophetas ut reverterentur ad Dominum quos protestantes illi audire nolebant 20spiritus itaque Dei induit Zacchariam filium Ioiadae sacerdotem et stetit in conspectu populi et dixit eis haec dicit Dominus quare transgredimini praeceptum Domini quod vobis non proderit et dereliquistis Dominum ut derelinqueret vos 21qui congregati adversus eum miserunt lapides iuxta regis imperium in atrio domus Domini 22et non est recordatus Ioas rex misericordiae quam fecerat Ioiadae pater illius secum sed interfecit filium eius qui cum moreretur ait videat Dominus et requirat 23cumque evolutus esset annus ascendit contra eum exercitus Syriae venitque in Iudam et Hierusalem et interfecit cunctos principes populi atque universam praedam miserunt regi Damascum 24et certe cum permodicus venisset numerus Syrorum tradidit Dominus manibus eorum infinitam multitudinem eo quod reliquissent Dominum Deum patrum suorum in Ioas quoque ignominiosa exercuere iudicia 25et abeuntes dimiserunt eum in languoribus magnis surrexerunt autem contra eum servi sui in ultionem sanguinis filii Ioiadae sacerdotis et occiderunt eum in lectulo suo et mortuus est sepelieruntque eum in civitate David sed non in sepulchris regum 26insidiati vero sunt ei Zabath filius Semath Ammanitidis et Iozabath filius Semarith Moabitidis 27porro filii eius ac summa pecuniae quae adunata fuerat sub eo et instauratio domus Dei scripta sunt diligentius in libro regum regnavitque Amasias filius eius pro eo

Chapter 25

1viginti quinque annorum erat Amasias cum regnare coepisset et viginti novem annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Ioaden de Hierusalem 2fecitque bonum in conspectu Domini verumtamen non in corde perfecto 3cumque roboratum sibi videret imperium iugulavit servos qui occiderant regem patrem suum 4sed filios eorum non interfecit sicut scriptum est in libro legis Mosi ubi praecepit Dominus dicens non occidentur patres pro filiis neque filii pro patribus suis sed unusquisque in suo peccato morietur 5congregavit igitur Amasias Iudam et constituit eos per familias tribunosque et centuriones in universo Iuda et Beniamin et recensuit a viginti annis sursum invenitque triginta milia iuvenum qui egrederentur ad pugnam et tenerent hastam et clypeum 6mercede quoque conduxit de Israhel centum milia robustorum centum talentis argenti 7venit autem homo Dei ad illum et ait o rex ne egrediatur tecum exercitus Israhel non est enim Dominus cum Israhel et cunctis filiis Ephraim 8quod si putas in robore exercitus bella consistere superari te faciet Deus ab hostibus Dei quippe est et adiuvare et in fugam vertere 9dixitque Amasias ad hominem Dei quid ergo fiet de centum talentis quae dedi militibus Israhel et respondit ei homo Dei habet Dominus unde tibi dare possit multo his plura 10separavit itaque Amasias exercitum qui venerat ad eum ex Ephraim ut reverteretur in locum suum at illi contra Iudam vehementer irati reversi sunt in regionem suam 11porro Amasias confidenter eduxit populum suum et abiit in vallem Salinarum percussitque filios Seir decem milia 12et alia decem milia virorum ceperunt filii Iuda et adduxerunt ad praeruptum cuiusdam petrae praecipitaveruntque eos de summo in praeceps qui universi crepuerunt 13at ille exercitus quem remiserat Amasias ne secum iret ad proelium diffusus est in civitatibus Iuda a Samaria usque Bethoron et interfectis tribus milibus diripuit praedam magnam 14Amasias vero post caedem Idumeorum et adlatos deos filiorum Seir statuit illos in deos sibi et adorabat eos et illis adolebat incensum 15quam ob rem iratus Dominus contra Amasiam misit ad illum prophetam qui diceret ei cur adorasti deos qui non liberaverunt populum suum de manu tua 16cumque haec ille loqueretur respondit ei num consiliarius regis es quiesce ne interficiam te discedensque propheta scio inquit quod cogitaverit Dominus occidere te qui et fecisti hoc malum et insuper non adquievisti consilio meo 17igitur Amasias rex Iuda inito pessimo consilio misit ad Ioas filium Ioachaz filii Hieu regem Israhel dicens veni videamus nos mutuo 18at ille remisit nuntium dicens carduus qui est in Libano misit ad cedrum Libani dicens da filiam tuam filio meo uxorem et ecce bestiae quae erant in silva Libani transierunt et conculcaverunt carduum 19dixisti percussi Edom et idcirco erigitur cor tuum in superbiam sede in domo tua cur malum adversum te provocas ut cadas et tu et Iudas tecum 20noluit audire Amasias eo quod Domini esset voluntas ut traderetur in manibus hostium propter deos Edom 21ascendit igitur Ioas rex Israhel et mutuos sibi praebuere conspectus Amasias autem rex Iuda erat in Bethsames Iudae 22corruitque Iudas coram Israhel et fugit in tabernacula sua 23porro Amasiam regem Iuda filium Ioas filii Ioachaz cepit Ioas rex Israhel in Bethsames et adduxit in Hierusalem destruxitque murum eius a porta Ephraim usque ad portam Anguli quadringentis cubitis 24omne quoque aurum et argentum et universa vasa quae reppererat in domo Dei et apud Obededom in thesauris etiam domus regiae necnon et filios obsidum reduxit Samariam 25vixit autem Amasias filius Ioas rex Iuda postquam mortuus est Ioas filius Ioachaz rex Israhel quindecim annis 26reliqua vero sermonum Amasiae priorum et novissimorum scripta sunt in libro regum Iuda et Israhel 27qui postquam recessit a Domino tetenderunt ei insidias in Hierusalem cumque fugisset Lachis miserunt et interfecerunt eum ibi 28reportantesque super equos sepelierunt eum cum patribus suis in civitate David

Chapter 26

1omnis autem populus Iuda filium eius Oziam annorum sedecim constituit regem pro patre suo Amasia 2ipse aedificavit Ahilath et restituit eam dicioni Iudae postquam dormivit rex cum patribus suis 3sedecim annorum erat Ozias cum regnare coepisset et quinquaginta duobus annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Hiechelia de Hierusalem 4fecitque quod erat rectum in oculis Domini iuxta omnia quae fecerat Amasias pater eius 5et exquisivit Deum in diebus Zacchariae intellegentis et videntis Deum cumque requireret Dominum direxit eum in omnibus 6denique egressus est et pugnavit contra Philisthim et destruxit murum Geth et murum Iabniae murumque Azoti aedificavit quoque oppida in Azoto et in Philisthim 7et adiuvit eum Deus contra Philisthim et contra Arabas qui habitabant in Gurbaal et contra Ammanitas 8pendebantque Ammanitae munera Oziae et divulgatum est nomen eius usque ad introitum Aegypti propter crebras victorias 9aedificavitque Ozias turres in Hierusalem super portam Anguli et super portam Vallis et reliquas in eodem muri latere firmavitque eas 10extruxit etiam turres in solitudine et fodit cisternas plurimas eo quod haberet multa pecora tam in campestribus quam in heremi vastitate vineas quoque habuit et vinitores in montibus et in Carmelo erat quippe homo agriculturae deditus 11fuit autem exercitus bellatorum eius qui procedebant ad proelia sub manu Hiehihel scribae Maasiaeque doctoris et sub manu Ananiae qui erat de ducibus regis 12omnisque numerus principum per familias virorum fortium duum milium sescentorum 13et sub eis universus exercitus trecentorum et septem milium quingentorum qui erant apti ad bella et pro rege contra adversarios dimicabant 14praeparavit quoque eis Ozias id est cuncto exercitui clypeos et hastas et galeas et loricas arcusque et fundas ad iaciendos lapides 15et fecit in Hierusalem diversi generis machinas quas in turribus conlocavit et in angulis murorum ut mitterent sagittas et saxa grandia egressumque est nomen eius procul eo quod auxiliaretur ei Dominus et corroborasset illum 16sed cum roboratus esset elevatum est cor eius in interitum suum et neglexit Dominum Deum suum ingressusque templum Domini adolere voluit incensum super altare thymiamatis 17statimque ingressus post eum Azarias sacerdos et cum eo sacerdotes Domini octoginta viri fortissimi 18restiterunt regi atque dixerunt non est tui officii Ozia ut adoleas incensum Domino sed sacerdotum hoc est filiorum Aaron qui consecrati sunt ad huiuscemodi ministerium egredere de sanctuario ne contempseris quia non reputabitur tibi in gloriam hoc a Domino Deo 19iratusque est Ozias et tenens in manu turibulum ut adoleret incensum minabatur sacerdotibus statimque orta est lepra in fronte eius coram sacerdotibus in domo Domini super altare thymiamatis 20cumque respexisset eum Azarias pontifex et omnes reliqui sacerdotes viderunt lepram in fronte eius et festinato expulerunt eum sed et ipse perterritus adceleravit egredi eo quod sensisset ilico plagam Domini 21fuit igitur Ozias rex leprosus usque ad diem mortis suae et habitavit in domo separata plenus lepra ob quam et eiectus fuerat de domo Domini porro Ioatham filius eius rexit domum regis et iudicabat populum terrae 22reliqua autem sermonum Oziae priorum et novissimorum scripsit Esaias filius Amos propheta 23dormivitque Ozias cum patribus suis et sepelierunt eum in agro regalium sepulchrorum eo quod esset leprosus regnavitque Ioatham filius eius pro eo

Chapter 27

1viginti quinque annorum erat Ioatham cum regnare coepisset et sedecim annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Hierusa filia Sadoc 2fecitque quod rectum erat coram Domino iuxta omnia quae fecerat Ozias pater suus excepto quod non est ingressus templum Domini et adhuc populus delinquebat 3ipse aedificavit portam domus Domini Excelsam et in muro Ophel multa construxit 4urbes quoque aedificavit in montibus Iuda et in saltibus castella et turres 5ipse pugnavit contra regem filiorum Ammon et vicit eos dederuntque ei filii Ammon in tempore illo centum talenta argenti et decem milia choros tritici ac totidem choros hordei haec ei praebuerunt filii Ammon in anno secundo et tertio 6corroboratusque est Ioatham eo quod direxisset vias suas coram Domino Deo suo 7reliqua autem sermonum Ioatham et omnes pugnae eius et opera scripta sunt in libro regum Israhel et Iuda 8viginti quinque annorum erat cum regnare coepisset et sedecim annis regnavit in Hierusalem 9dormivitque Ioatham cum patribus suis et sepelierunt eum in civitate David et regnavit Achaz filius eius pro eo

Chapter 28

1viginti annorum erat Achaz cum regnare coepisset et sedecim annis regnavit in Hierusalem non fecit rectum in conspectu Domini sicut David pater eius 2sed ambulavit in viis regum Israhel insuper et statuas fudit Baalim 3ipse est qui adolevit incensum in valle Benennon et lustravit filios suos in igne iuxta ritum gentium quas interfecit Dominus in adventu filiorum Israhel 4sacrificabat quoque et thymiama succendebat in excelsis et in collibus et sub omni ligno frondoso 5tradiditque eum Dominus Deus eius in manu regis Syriae qui percussit eum magnamque praedam de eius cepit imperio et adduxit in Damascum manibus quoque regis Israhel traditus est et percussus plaga grandi 6occiditque Phacee filius Romeliae de Iuda centum viginti milia in die uno omnes viros bellatores eo quod reliquissent Dominum Deum patrum suorum 7eodem tempore occidit Zechri vir potens ex Ephraim Masiam filium regis et Ezricam ducem domus eius Helcanam quoque secundum a rege 8ceperuntque filii Israhel de fratribus suis ducenta milia mulierum puerorum et puellarum et infinitam praedam pertuleruntque eam in Samariam 9ea tempestate erat ibi propheta Domini nomine Oded qui egressus obviam exercitui venientium in Samariam dixit eis ecce iratus Dominus Deus patrum vestrorum contra Iudam tradidit eos manibus vestris et occidistis illos atrociter ita ut caelum pertingeret vestra crudelitas 10insuper filios Iuda et Hierusalem vultis vobis subicere in servos et ancillas quod nequaquam facto opus est peccatis enim super hoc Domino Deo vestro 11sed audite consilium meum et reducite captivos quos adduxistis de fratribus vestris quia magnus furor Domini inminet vobis 12steterunt itaque viri de principibus filiorum Ephraim Azarias filius Iohanan Barachias filius Mosollamoth Hiezechias filius Sellum et Amasa filius Adali contra eos qui veniebant de proelio 13et dixerunt eis non introducetis huc captivos ne peccemus Domino quare vultis adicere super peccata nostra et vetera cumulare delicta grande quippe peccatum est et ira furoris Domini inminet super Israhel 14dimiseruntque viri bellatores praedam et universa quae ceperant coram principibus et omni multitudine 15steteruntque viri quos supra memoravimus et adprehendentes captivos omnesque qui nudi erant vestierunt de spoliis cumque vestissent eos et calciassent et refecissent cibo ac potu unxissent quoque propter laborem et adhibuissent eis curam quicumque ambulare non poterant et erant inbecillo corpore inposuerunt eos iumentis et adduxerunt Hierichum civitatem Palmarum ad fratres eorum ipsique reversi sunt Samariam 16tempore illo misit rex Achaz ad regem Assyriorum auxilium postulans 17veneruntque Idumei et percusserunt multos ex Iuda et ceperunt praedam magnam 18Philisthim quoque diffusi sunt per urbes campestres et ad meridiem Iuda ceperuntque Bethsames et Ahilon et Gaderoth Soccho quoque et Thamnam et Gamzo cum viculis suis et habitaverunt in eis 19humiliaverat enim Dominus Iudam propter Achaz regem Iuda eo quod nudasset eum auxilio et contemptui habuisset Dominum 20adduxitque contra eum Thaglathphalnasar regem Assyriorum qui et adflixit eum et nullo resistente vastavit 21igitur Achaz spoliata domo Domini et domo regum et principum dedit regi Assyriorum munera et tamen nihil ei profuit 22insuper et in tempore angustiae suae auxit contemptum in Dominum ipse per se rex Achaz 23immolavit diis Damasci victimas percussoribus suis et dixit dii regum Syriae auxiliantur eis quos ego placabo hostiis et aderunt mihi cum e contrario ipsi fuerint ruina eius et universo Israhel 24direptis itaque Achaz omnibus vasis domus Dei atque confractis clusit ianuas templi Dei et fecit sibi altaria in universis angulis Hierusalem 25in omnibus quoque urbibus Iuda extruxit aras ad cremandum tus atque ad iracundiam provocavit Dominum Deum patrum suorum 26reliqua autem sermonum eius et omnium operum priorum et novissimorum scripta sunt in libro regum Iuda et Israhel 27dormivitque Achaz cum patribus suis et sepelierunt eum in civitate Hierusalem neque enim receperunt eum in sepulchra regum Israhel regnavitque Ezechias filius eius pro eo

Chapter 29

1igitur Ezechias regnare coepit cum viginti quinque esset annorum et viginti novem annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Abia filia Zacchariae 2fecitque quod erat placitum in conspectu Domini iuxta omnia quae fecerat David pater eius 3ipse anno et mense primo regni sui aperuit valvas domus Domini et instauravit eas 4adduxitque sacerdotes atque Levitas et congregavit eos in plateam orientalem 5dixitque ad eos audite me Levitae et sanctificamini mundate domum Domini Dei patrum vestrorum auferte omnem inmunditiam de sanctuario 6peccaverunt patres nostri et fecerunt malum in conspectu Domini Dei nostri derelinquentes eum averterunt facies suas a tabernaculo Domini et praebuerunt dorsum 7cluserunt ostia quae erant in porticu et extinxerunt lucernas incensumque non adoleverunt et holocausta non obtulerunt in sanctuario Deo Israhel 8concitatus est itaque furor Domini super Iudam et Hierusalem tradiditque eos in commotionem et in interitum et in sibilum sicut ipsi cernitis oculis vestris 9en corruerunt patres nostri gladiis filii nostri et filiae nostrae et coniuges captivae ductae sunt propter hoc scelus 10nunc igitur placet mihi ut ineamus foedus cum Domino Deo Israhel et avertat a nobis furorem irae suae 11filii mi nolite neglegere vos elegit Dominus ut stetis coram eo et ministretis illi colatis eum et cremetis incensum 12surrexerunt ergo Levitae Maath filius Amasiae et Iohel filius Azariae de filiis Caath porro de filiis Merari Cis filius Abdai et Azarias filius Iallelel de filiis autem Gersom Ioha filius Zemma et Eden filius Ioaha 13at vero de filiis Elisaphan Samri et Iahihel de filiis quoque Asaph Zaccharias et Mathanias 14necnon de filiis Heman Iahihel et Semei sed et de filiis Idithun Semeias et Ozihel 15congregaveruntque fratres suos et sanctificati sunt et ingressi iuxta mandatum regis et imperium Domini ut expiarent domum Dei 16sacerdotes quoque ingressi templum Domini ut sanctificarent illud extulerunt omnem inmunditiam quam intro reppererant in vestibulum domus Domini quam tulerunt Levitae et asportaverunt ad torrentem Cedron foras 17coeperunt autem prima die mensis primi mundare et in die octava eiusdem mensis ingressi sunt porticum templi Domini expiaveruntque templum diebus octo et in die sextadecima mensis eiusdem quod coeperant impleverunt 18ingressi quoque sunt ad Ezechiam regem et dixerunt ei sanctificavimus omnem domum Domini et altare holocaustoseos vasaque eius necnon et mensam propositionis cum omnibus vasis suis 19cunctamque templi supellectilem quam polluerat rex Achaz in regno suo postquam praevaricatus est et ecce exposita sunt omnia coram altari Domini 20consurgensque diluculo Ezechias rex adunavit omnes principes civitatis et ascendit domum Domini 21obtuleruntque simul tauros septem arietes septem agnos septem et hircos septem pro peccato pro regno pro sanctuario pro Iuda dixit quoque sacerdotibus filiis Aaron ut offerrent super altare Domini 22mactaverunt igitur tauros et susceperunt sacerdotes sanguinem et fuderunt illud super altare mactaverunt etiam arietes et illorum sanguinem super altare fuderunt immolaverunt agnos et fuderunt super altare sanguinem 23adplicaverunt hircos pro peccato coram rege et universa multitudine inposueruntque manus suas super eos 24et immolaverunt illos sacerdotes et asperserunt sanguinem eorum altari pro piaculo universi Israhelis pro omni quippe Israhel praeceperat rex ut holocaustum fieret et pro peccato 25constituit quoque Levitas in domo Domini cum cymbalis et psalteriis et citharis secundum dispositionem David et Gad videntis regis et Nathan prophetae siquidem Domini praeceptum fuit per manum prophetarum eius 26steteruntque Levitae tenentes organa David et sacerdotes tubas 27et iussit Ezechias ut offerrent holocaustum super altare cumque offerrentur holocausta coeperunt laudes canere Domino et clangere tubis atque in diversis organis quae David rex Israhel reppererat concrepare 28omni autem turba adorante cantores et hii qui tenebant tubas erant in officio suo donec conpleretur holocaustum 29cumque finita esset oblatio incurvatus est rex et omnes qui erant cum eo et adoraverunt 30praecepitque Ezechias et principes Levitis ut laudarent Dominum sermonibus David et Asaph videntis qui laudaverunt eum magna laetitia et curvato genu adoraverunt 31Ezechias autem etiam haec addidit implestis manus vestras Domino accedite et offerte victimas et laudes in domo Domini obtulit ergo universa multitudo hostias et laudes et holocausta mente devota 32porro numerus holocaustorum quae obtulit multitudo hic fuit tauros septuaginta arietes centum agnos ducentos 33sanctificaveruntque Domino boves sescentos et oves tria milia 34sacerdotes vero pauci erant nec poterant sufficere ut pelles holocaustorum detraherent unde et Levitae fratres eorum adiuverunt eos donec impleretur opus et sanctificarentur antistites Levitae quippe faciliori ritu sanctificantur quam sacerdotes 35fuerunt igitur holocausta plurima adipes pacificorum et libamina holocaustorum et conpletus est cultus domus Domini 36laetatusque est Ezechias et omnis populus eo quod ministerium Domini esset expletum de repente quippe hoc fieri placuerat

Chapter 30

1misit quoque Ezechias ad omnem Israhel et Iudam scripsitque epistulas ad Ephraim et Manassem ut venirent ad domum Domini in Hierusalem et facerent phase Domino Deo Israhel 2inito ergo consilio regis et principum et universi coetus Hierusalem decreverunt ut facerent phase mense secundo 3non enim occurrerant facere in tempore suo quia sacerdotes qui possent sufficere sanctificati non fuerant et populus necdum congregatus erat in Hierusalem 4placuitque sermo regi et omni multitudini 5et decreverunt ut mitterent nuntios in universum Israhel de Bersabee usque Dan ut venirent et facerent phase Domino Deo Israhel in Hierusalem multi enim non fecerant sicut lege praescriptum est 6perrexeruntque cursores cum epistulis ex regis imperio et principum eius in universum Israhel et Iudam iuxta quod rex iusserat praedicantes filii Israhel revertimini ad Dominum Deum Abraham et Isaac et Israhel et revertetur ad reliquias quae effugerunt manum regis Assyriorum 7nolite fieri sicut patres vestri et fratres qui recesserunt a Domino Deo patrum suorum et tradidit eos in interitum ut ipsi cernitis 8nolite indurare cervices vestras sicut patres vestri tradite manus Domino et venite ad sanctuarium eius quod sanctificavit in aeternum servite Domino Deo patrum vestrorum et avertetur a vobis ira furoris eius 9si enim vos reversi fueritis ad Dominum fratres vestri et filii habebunt misericordiam coram dominis suis qui illos duxere captivos et revertentur in terram hanc pius enim et clemens est Dominus Deus vester et non avertet faciem suam a vobis si reversi fueritis ad eum 10igitur cursores pergebant velociter de civitate in civitatem per terram Ephraim et Manasse usque Zabulon illis inridentibus et subsannantibus eos 11attamen quidam viri ex Aser et Manasse et Zabulon adquiescentes consilio venerunt Hierusalem 12in Iuda vero facta est manus Domini ut daret eis cor unum et facerent iuxta praeceptum regis et principum verbum Domini 13congregatique sunt in Hierusalem populi multi ut facerent sollemnitatem azymorum in mense secundo 14et surgentes destruxerunt altaria quae erant in Hierusalem atque universa in quibus idolis adolebatur incensum subvertentes proiecerunt in torrentem Cedron 15immolaverunt autem phase quartadecima die mensis secundi sacerdotes quoque atque Levitae tandem sanctificati obtulerunt holocausta in domo Domini 16steteruntque in ordine suo iuxta dispositionem et legem Mosi hominis Dei sacerdotes vero suscipiebant effundendum sanguinem de manibus Levitarum 17eo quod multa turba sanctificata non esset et idcirco Levitae immolarent phase his qui non occurrerant sanctificari Domino 18magna etiam pars populi de Ephraim et Manasse et Isachar et Zabulon quae sanctificata non fuerat comedit phase non iuxta quod scriptum est et oravit pro eis Ezechias dicens Dominus bonus propitiabitur 19cunctis qui in toto corde requirunt Dominum Deum patrum suorum et non inputabit eis quod minus sanctificati sunt 20quem exaudivit Dominus et placatus est populo 21feceruntque filii Israhel qui inventi sunt in Hierusalem sollemnitatem azymorum septem diebus in laetitia magna laudantes Dominum per singulos dies Levitae quoque et sacerdotes per organa quae suo officio congruebant 22et locutus est Ezechias ad cor omnium Levitarum qui habebant intellegentiam bonam super Domino et comederunt septem diebus sollemnitatis immolantes victimas pacificorum et laudantes Dominum Deum patrum suorum 23placuitque universae multitudini ut celebrarent etiam alios dies septem quod et fecerunt cum ingenti gaudio 24Ezechias enim rex Iuda praebuerat multitudini mille tauros et septem milia ovium principes vero dederant populo tauros mille et oves decem milia sanctificata ergo est sacerdotum plurima multitudo 25et hilaritate perfusa omnis turba Iuda tam sacerdotum et Levitarum quam universae frequentiae quae venerat ex Israhel proselytorum quoque de terra Israhel et habitantium in Iuda 26factaque est grandis celebritas in Hierusalem qualis a diebus Salomonis filii David regis Israhel in ea urbe non fuerat 27surrexerunt autem sacerdotes atque Levitae benedicentes populo et exaudita est vox eorum pervenitque oratio in habitaculum sanctum caeli

Chapter 31

1cumque haec fuissent rite celebrata egressus est omnis Israhel qui inventus fuerat in urbibus Iuda et fregerunt simulacra succideruntque lucos demoliti sunt excelsa et altaria destruxerunt non solum de universo Iuda et Beniamin sed de Ephraim quoque et Manasse donec penitus everterent reversique sunt omnes filii Israhel in possessiones et civitates suas 2Ezechias vero constituit turmas sacerdotales et leviticas per divisiones suas unumquemque in officio proprio tam sacerdotum videlicet quam Levitarum ad holocausta et pacifica ut ministrarent et confiterentur canerentque in portis castrorum Domini 3pars autem regis erat ut de propria eius substantia offerretur holocaustum mane semper et vespere sabbatis quoque et kalendis et sollemnitatibus ceteris sicut scriptum est in lege Mosi 4praecepit etiam populo habitantium Hierusalem ut darent partes sacerdotibus et Levitis et possent vacare legi Domini 5quod cum percrebruisset in auribus multitudinis plurimas obtulere primitias filii Israhel frumenti vini et olei mellis quoque et omnium quae gignit humus decimas obtulerunt 6sed et filii Israhel et Iuda qui habitabant in urbibus Iuda obtulerunt decimas boum et ovium decimasque sanctorum quae voverant Domino Deo suo atque universa portantes fecerunt acervos plurimos 7mense tertio coeperunt acervorum iacere fundamenta et mense septimo conpleverunt eos 8cumque ingressi fuissent Ezechias et principes eius viderunt acervos et benedixerunt Domino ac populo Israhel 9interrogavitque Ezechias sacerdotes et Levitas cur ita iacerent acervi 10respondit illi Azarias sacerdos primus de stirpe Sadoc dicens ex quo coeperunt offerri primitiae in domo Domini comedimus et saturati sumus remanseruntque plurima eo quod benedixerit Dominus populo suo reliquiarum autem copia est ista quam cernis 11praecepit igitur Ezechias ut praepararent horrea in domo Domini quod cum fecissent 12intulerunt tam primitias quam decimas et quaecumque voverant fideliter fuit autem praefectus eorum Chonenias Levita et Semei frater eius secundus 13post quem Ieihel et Azazias et Naath et Asahel et Ierimoth Iozabath quoque et Helihel et Iesmachias et Maath et Banaias praepositi sub manibus Choneniae et Semei fratris eius ex imperio Ezechiae regis et Azariae pontificis domus Domini ad quos omnia pertinebant 14Core vero filius Iemna Levites et ianitor orientalis portae praepositus erat his quae sponte offerebantur Domino primitiisque et consecratis in sancta sanctorum 15et sub cura eius Eden et Meniamin Hiesue et Sameias Amarias quoque et Sechenias in civitatibus sacerdotum ut fideliter distribuerent fratribus suis partes minoribus atque maioribus 16exceptis maribus ab annis tribus et supra cunctis qui ingrediebantur templum Domini et quicquid per dies singulos conducebat in ministerio atque observationibus iuxta divisiones suas 17sacerdotibus per familias et Levitis a vicesimo anno et supra per ordines et turmas suas 18universaeque multitudini tam uxoribus quam liberis eorum utriusque sexus fideliter cibi de his quae sanctificata fuerant praebebantur 19sed et filiorum Aaron per agros et suburbana urbium singularum dispositi erant viri qui partes distribuerent universo sexui masculino de sacerdotibus et Levitis 20fecit ergo Ezechias universa quae diximus in omni Iuda operatusque est bonum et rectum et verum coram Domino Deo suo 21in universa cultura ministerii domus Domini iuxta legem et caerimonias volens requirere Deum suum in toto corde suo fecitque et prosperatus est

Chapter 32

1post quae et huiuscemodi veritatem venit Sennacherib rex Assyriorum et ingressus Iudam obsedit civitates munitas volens eas capere 2quod cum vidisset Ezechias venisse scilicet Sennacherib et totum belli impetum verti contra Hierusalem 3inito cum principibus consilio virisque fortissimis ut obturarent capita fontium quae erant extra urbem et hoc omnium decernente sententia 4congregavit plurimam multitudinem et obturaverunt cunctos fontes et rivum qui fluebat in medio terrae dicentes ne veniant reges Assyriorum et inveniant aquarum abundantiam 5aedificavit quoque agens industrie omnem murum qui fuerat dissipatus et extruxit turres desuper et forinsecus alterum murum instauravitque Mello in civitate David et fecit universi generis armaturam et clypeos 6constituitque principes bellatorum in exercitu et convocavit universos in platea portae civitatis ac locutus est ad cor eorum dicens 7viriliter agite et confortamini nolite timere nec paveatis regem Assyriorum et universam multitudinem quae est cum eo multo enim plures nobiscum sunt quam cum illo 8cum illo est brachium carneum nobiscum Dominus Deus noster qui auxiliator est noster pugnatque pro nobis confortatusque est populus huiuscemodi verbis Ezechiae regis Iuda 9quae postquam gesta sunt misit Sennacherib rex Assyriorum servos suos Hierusalem ipse enim cum universo exercitu obsidebat Lachis ad Ezechiam regem Iuda et ad omnem populum qui erat in urbe dicens 10haec dicit Sennacherib rex Assyriorum in quo habentes fiduciam sedetis obsessi in Hierusalem 11num Ezechias decipit vos ut tradat morti in fame et siti adfirmans quod Dominus Deus vester liberet vos de manu regis Assyriorum 12numquid non iste est Ezechias qui destruxit excelsa illius et altaria et praecepit Iudae et Hierusalem dicens coram altari uno adorabitis et in ipso conburetis incensum 13an ignoratis quae ego fecerim et patres mei cunctis terrarum populis numquid praevaluerunt dii gentium omniumque terrarum liberare regionem suam de manu mea 14quis est de universis diis gentium quas vastaverunt patres mei qui potuerit eruere populum suum de manu mea ut possit etiam Deus vester eruere vos de hac manu 15non vos ergo decipiat Ezechias nec vana persuasione deludat neque credatis ei si enim nullus potuit deus cunctarum gentium atque regnorum liberare populum suum de manu mea et de manu patrum meorum consequenter nec Deus vester poterit eruere vos de hac manu 16sed et alia multa locuti sunt servi eius contra Dominum Deum et contra Ezechiam servum eius 17epistulas quoque scripsit plenas blasphemiae in Dominum Deum Israhel et locutus est adversus eum sicut dii gentium ceterarum non potuerunt liberare populos suos de manu mea sic et Deus Ezechiae eruere non poterit populum suum de manu ista 18insuper et clamore magno lingua iudaica contra populum qui sedebat in muris Hierusalem personabat ut terreret eos et caperet civitatem 19locutusque est contra Deum Hierusalem sicut adversum deos populorum terrae opera manuum hominum 20oraverunt igitur Ezechias rex et Esaias filius Amos prophetes adversum hanc blasphemiam ac vociferati sunt usque in caelum 21et misit Dominus angelum qui percussit omnem virum robustum et bellatorem et principem exercitus regis Assyriorum reversusque est cum ignominia in terram suam cumque ingressus esset domum dei sui filii qui egressi fuerant de utero eius interfecerunt eum gladio 22salvavitque Dominus Ezechiam et habitatores Hierusalem de manu Sennacherib regis Assyriorum et de manu omnium et praestitit ei quietem per circuitum 23multi etiam deferebant hostias et sacrificia Domino Hierusalem et munera Ezechiae regi Iuda qui exaltatus est post haec coram cunctis gentibus 24in diebus illis aegrotavit Ezechias usque ad mortem et oravit Dominum exaudivitque eum et dedit ei signum 25sed non iuxta beneficia quae acceperat retribuit quia elevatum est cor eius et facta est contra eum ira et contra Iudam ac Hierusalem 26humiliatusque est postea eo quod exaltatum fuisset cor eius tam ipse quam habitatores Hierusalem et idcirco non venit super eos ira Domini in diebus Ezechiae 27fuit autem Ezechias dives et inclitus valde et thesauros sibi plurimos congregavit argenti auri et lapidis pretiosi aromatum et armorum universi generis et vasorum magni pretii 28apothecas quoque frumenti vini et olei et praesepia omnium iumentorum caulasque pecoribus 29et urbes exaedificavit habebat quippe greges ovium et armentorum innumerabiles eo quod dedisset ei Dominus substantiam multam nimis 30ipse est Ezechias qui obturavit superiorem fontem aquarum Gion et avertit eas subter ad occidentem urbis David in omnibus operibus suis fecit prospere quae voluit 31attamen in legatione principum Babylonis qui missi fuerant ad eum ut interrogarent de portento quod acciderat super terram dereliquit eum Deus ut temptaretur et nota fierent omnia quae erant in corde eius 32reliqua autem sermonum Ezechiae et misericordiarum eius scripta sunt in visione Esaiae filii Amos prophetae et in libro regum Iuda et Israhel 33dormivitque Ezechias cum patribus suis et sepelierunt eum supra sepulchra filiorum David et celebravit eius exequias universus Iuda et omnes habitatores Hierusalem regnavitque Manasses filius eius pro eo

Chapter 33

1duodecim annorum erat Manasses cum regnare coepisset et quinquaginta quinque annis regnavit in Hierusalem 2fecit autem malum coram Domino iuxta abominationes gentium quas subvertit Dominus coram filiis Israhel 3et conversus instauravit excelsa quae demolitus fuerat Ezechias pater eius construxitque aras Baalim et fecit lucos et adoravit omnem militiam caeli et coluit eam 4aedificavit quoque altaria in domo Domini de qua dixerat Dominus in Hierusalem erit nomen meum in aeternum 5aedificavit autem ea cuncto exercitui caeli in duobus atriis domus Domini 6transireque fecit filios suos per ignem in valle Benennon observabat somnia sectabatur auguria maleficis artibus inserviebat habebat secum magos et incantatores multaque mala operatus est coram Domino ut inritaret eum 7sculptile quoque et conflatile signum posuit in domo Domini de qua locutus est Dominus ad David et ad Salomonem filium eius dicens in domo hac et in Hierusalem quam elegi de cunctis tribubus Israhel ponam nomen meum in sempiternum 8et movere non faciam pedem Israhel de terra quam tradidi patribus eorum ita dumtaxat si custodierint facere quae praecepi eis cunctamque legem et caerimonias atque iudicia per manum Mosi 9igitur Manasses seduxit Iudam et habitatores Hierusalem ut facerent malum super omnes gentes quas subverterat Dominus a facie filiorum Israhel 10locutusque est Dominus ad eum et ad populum illius et adtendere noluerunt 11idcirco superinduxit eis principes exercitus regis Assyriorum ceperuntque Manassen et vinctum catenis atque conpedibus duxerunt Babylonem 12qui postquam coangustatus est oravit Dominum Deum suum et egit paenitentiam valde coram Deo patrum suorum 13deprecatusque est eum et obsecravit intente et exaudivit orationem eius reduxitque eum Hierusalem in regnum suum et cognovit Manasses quod Dominus ipse esset Deus 14post haec aedificavit murum extra civitatem David ad occidentem Gion in convalle ab introitu portae Piscium per circuitum usque ad Ophel et exaltavit illum vehementer constituitque principes exercitus in cunctis civitatibus Iuda munitis 15et abstulit deos alienos et simulacrum de domo Domini aras quoque quas fecerat in monte domus Domini et in Hierusalem et proiecit omnia extra urbem 16porro instauravit altare Domini et immolavit super illud victimas et pacifica et laudem praecepitque Iudae ut serviret Domino Deo Israhel 17attamen adhuc populus immolabat in excelsis Domino Deo suo 18reliqua autem gestorum Manasse et obsecratio eius ad Deum suum verba quoque videntium qui loquebantur ad eum in nomine Domini Dei Israhel continentur in sermonibus regum Israhel 19oratio quoque eius et exauditio et cuncta peccata atque contemptus loca etiam in quibus aedificavit excelsa et fecit lucos et statuas antequam ageret paenitentiam scripta sunt in sermonibus Ozai 20dormivit ergo Manasses cum patribus suis et sepelierunt eum in domo sua regnavitque pro eo filius eius Amon 21viginti duo annorum erat Amon cum regnare coepisset et duobus annis regnavit in Hierusalem 22fecitque malum in conspectu Domini sicut fecerat Manasses pater eius et cunctis idolis quae Manasses fuerat fabricatus immolavit atque servivit 23et non est reveritus faciem Domini sicut reveritus est Manasses pater eius et multo maiora deliquit 24cumque coniurassent adversus eum servi sui interfecerunt eum in domo sua 25porro reliqua populi multitudo caesis his qui Amon percusserant constituit regem Iosiam filium eius pro eo

Chapter 34

1octo annorum erat Iosias cum regnare coepisset et triginta et uno annis regnavit in Hierusalem 2fecitque quod erat rectum in conspectu Domini et ambulavit in viis David patris sui non declinavit neque ad dexteram neque ad sinistram 3octavo autem anno regni sui cum adhuc esset puer coepit quaerere Deum patris sui David et duodecimo anno postquam coeperat mundavit Iudam et Hierusalem ab excelsis et lucis simulacrisque et sculptilibus 4destruxeruntque coram eo aras Baalim et simulacra quae superposita fuerant demoliti sunt lucos etiam et sculptilia succidit atque comminuit et super tumulos eorum qui eis immolare consueverant fragmenta dispersit 5ossa praeterea sacerdotum conbusit in altaribus idolorum mundavitque Iudam et Hierusalem 6sed et in urbibus Manasse et Ephraim et Symeon usque Nepthalim cuncta subvertit 7cumque altaria dissipasset et lucos et sculptilia contrivisset in frusta cunctaque delubra demolitus esset de universa terra Israhel reversus est Hierusalem 8igitur anno octavodecimo regni sui mundata iam terra et templo Domini misit Saphan filium Eseliae et Maasiam principem civitatis et Ioha filium Ioachaz a commentariis ut instaurarent domum Domini Dei sui 9qui venerunt ad Helciam sacerdotem magnum acceptamque ab eo pecuniam quae inlata fuerat in domum Domini et quam congregaverant Levitae ianitores de Manasse et Ephraim et universis reliquiis Israhel ab omni quoque Iuda et Beniamin et habitatoribus Hierusalem 10tradiderunt in manibus eorum qui praeerant operariis in domo Domini ut instaurarent templum et infirma quaeque sarcirent 11at illi dederunt eam artificibus et cementariis ut emerent lapides de lapidicinis et ligna ad commissuras aedificii et ad contignationem domorum quas destruxerant reges Iuda 12qui fideliter cuncta faciebant erant autem praepositi operantium Iaath et Abdias de filiis Merari Zaccharias et Mosollam de filiis Caath qui urguebant opus omnes Levitae scientes organis canere 13super eos vero qui ad varios usus onera portabant erant scribae et magistri de Levitis ianitores 14cumque efferrent pecuniam quae inlata fuerat in templum Domini repperit Helcias sacerdos librum legis Domini per manum Mosi 15et ait ad Saphan scribam librum legis inveni in domo Domini et tradidit ei 16at ille intulit volumen ad regem et nuntiavit ei dicens omnia quae dedisti in manu servorum tuorum ecce conplentur 17argentum quod reppertum est in domo Domini conflaverunt datumque est praefectis artificum et diversa opera fabricantium 18praeterea tradidit mihi Helcias sacerdos hunc librum quem cum rege praesente recitasset 19audissetque ille verba legis scidit vestimenta sua 20et praecepit Helciae et Ahicam filio Saphan et Abdon filio Micha Saphan quoque scribae et Asaiae servo regis dicens 21ite et orate Dominum pro me et pro reliquiis Israhel et Iuda super universis sermonibus libri istius qui reppertus est magnus enim furor Domini stillavit super nos eo quod non custodierint patres nostri verba Domini ut facerent omnia quae scripta sunt in isto volumine 22abiit igitur Helcias et hii qui simul a rege missi fuerant ad Holdan propheten uxorem Sellum filii Thecuath filii Hasra custodis vestium quae habitabat Hierusalem in secunda et locuti sunt ei verba quae supra narravimus 23at illa respondit eis haec dicit Dominus Deus Israhel dicite viro qui misit vos ad me 24haec dicit Dominus ecce ego inducam mala super locum istum et super habitatores eius cunctaque maledicta quae scripta sunt in libro hoc quem legerunt coram rege Iuda 25quia dereliquerunt me et sacrificaverunt diis alienis ut me ad iracundiam provocarent in cunctis operibus manuum suarum idcirco stillavit furor meus super locum istum et non extinguetur 26ad regem autem Iuda qui misit vos pro Domino deprecando sic loquimini haec dicit Dominus Deus Israhel quoniam audisti verba voluminis 27atque emollitum est cor tuum et humiliatus es in conspectu Dei super his quae dicta sunt contra locum hunc et habitatores Hierusalem reveritusque faciem meam scidisti vestimenta tua et flevisti coram me ego quoque exaudivi te dicit Dominus 28iam enim colligam te ad patres tuos et infereris in sepulchrum tuum in pace nec videbunt oculi tui omne malum quod ego inducturus sum super locum istum et super habitatores eius rettulerunt itaque regi cuncta quae dixerat 29at ille convocatis universis maioribus natu Iuda et Hierusalem 30ascendit domum Domini unaque omnes viri Iuda et habitatores Hierusalem sacerdotes et Levitae et cunctus populus a minimo usque ad maximum quibus audientibus in domo Domini legit rex omnia verba voluminis 31et stans in tribunali suo percussit foedus coram Domino ut ambularet post eum et custodiret praecepta et testimonia et iustificationes eius in toto corde suo et in tota anima sua faceretque quae scripta sunt in volumine illo quem legerat 32adiuravit quoque super hoc omnes qui repperti fuerant in Hierusalem et Beniamin et fecerunt habitatores Hierusalem iuxta pactum Domini Dei patrum suorum 33abstulit ergo Iosias cunctas abominationes de universis regionibus filiorum Israhel et fecit omnes qui residui erant in Israhel servire Domino Deo suo cunctis diebus eius non recesserunt a Domino Deo patrum suorum

Chapter 35

1fecit autem Iosias in Hierusalem phase Domino quod immolatum est quartadecima die mensis primi 2et constituit sacerdotes in officiis suis hortatusque est eos ut ministrarent in domo Domini 3Levitis quoque ad quorum eruditionem omnis Israhel sanctificabatur Domino locutus est ponite arcam in sanctuario templi quod aedificavit Salomon filius David rex Israhel nequaquam enim eam ultra portabitis nunc autem ministrate Domino Deo vestro et populo eius Israhel 4et praeparate vos per domos et cognationes vestras in divisionibus singulorum sicut praecepit David rex Israhel et descripsit Salomon filius eius 5ministrate in sanctuario per familias turmasque leviticas 6et sanctificati immolate phase fratres etiam vestros ut possint iuxta verba quae locutus est Dominus in manu Mosi facere praeparate 7dedit praeterea Iosias omni populo qui ibi fuerat inventus in sollemnitatem phase agnos et hedos de gregibus et reliqui pecoris triginta milia boumque tria milia haec de regis universa substantia 8duces quoque eius sponte quod voluerant obtulerunt tam populo quam sacerdotibus et Levitis porro Helcias et Zaccharias et Iehihel principes domus Domini dederunt sacerdotibus ad faciendum phase pecora commixtim duo milia sescenta et boves trecentos 9Chonenias autem Semeias etiam et Nathanahel fratres eius necnon Asabias et Iahihel et Iozabath principes Levitarum dederunt ceteris Levitis ad celebrandum phase quinque milia pecorum et boves quingentos 10praeparatumque est ministerium et steterunt sacerdotes in officio suo Levitae quoque in turmis iuxta regis imperium 11et immolatum est phase asperseruntque sacerdotes manu sua sanguinem et Levitae detraxerunt pelles holocaustorum 12et separaverunt ea ut darent per domos et familias singulorum et offerrentur Domino sicut scriptum est in libro Mosi de bubus quoque fecere similiter 13et assaverunt phase super ignem iuxta quod lege praeceptum est pacificas vero hostias coxerunt in lebetis et caccabis et ollis et festinato distribuerunt universae plebi 14sibi autem et sacerdotibus postea paraverunt nam in oblatione holocaustorum et adipum usque ad noctem sacerdotes fuerant occupati unde Levitae et sibi et sacerdotibus filiis Aaron paraverunt novissimis 15porro cantores filii Asaph stabant in ordine suo iuxta praeceptum David et Asaph et Heman et Idithun prophetarum regis ianitores vero per portas singulas observabant ita ut ne puncto quidem discederent a ministerio quam ob rem et fratres eorum Levitae paraverunt eis cibos 16omnis igitur cultura Domini rite conpleta est in die illa ut facerent phase et offerrent holocausta super altare Domini iuxta praeceptum regis Iosiae 17feceruntque filii Israhel qui repperti fuerant ibi phase in tempore illo et sollemnitatem azymorum septem diebus 18non fuit phase simile huic in Israhel a diebus Samuhelis prophetae sed nec quisquam de cunctis regibus Israhel fecit phase sicut Iosias sacerdotibus et Levitis et omni Iuda et Israhel qui reppertus fuerat et habitantibus in Hierusalem 19octavodecimo anno regni Iosiae hoc phase celebratum est 20postquam instauraverat Iosias templum ascendit Nechao rex Aegypti ad pugnandum in Charchamis iuxta Eufraten et processit in occursum eius Iosias 21at ille missis ad eum nuntiis ait quid mihi et tibi est rex Iuda non adversum te hodie venio sed contra aliam pugno domum ad quam me Deus festinato ire praecepit desine adversum Deum facere qui mecum est ne interficiat te 22noluit Iosias reverti sed praeparavit contra eum bellum nec adquievit sermonibus Nechao ex ore Dei verum perrexit ut dimicaret in campo Mageddo 23ibique vulneratus a sagittariis dixit pueris suis educite me de proelio quia oppido vulneratus sum 24qui transtulerunt eum de curru in alterum currum qui sequebatur eum more regio et asportaverunt in Hierusalem mortuusque est et sepultus in mausoleo patrum suorum et universus Iuda et Hierusalem luxerunt eum 25Hieremias maxime cuius omnes cantores atque cantrices usque in praesentem diem lamentationes super Iosia replicant et quasi lex obtinuit in Israhel ecce scriptum fertur in Lamentationibus 26reliqua autem sermonum Iosiae et misericordiarum eius quae lege praecepta sunt Domini 27opera quoque illius prima et novissima scripta sunt in libro regum Israhel et Iuda

Chapter 36

1tulit ergo populus terrae Ioachaz filium Iosiae et constituit regem pro patre suo in Hierusalem 2viginti trium annorum erat Ioachaz cum regnare coepisset et tribus mensibus regnavit in Hierusalem 3amovit autem eum rex Aegypti cum venisset Hierusalem et condemnavit terram centum talentis argenti et talento auri 4constituitque regem pro eo Eliacim fratrem eius super Iudam et Hierusalem et vertit nomen eius Ioacim ipsum vero Ioachaz tulit secum et adduxit in Aegyptum 5viginti quinque annorum erat Ioacim cum regnare coepisset et undecim annis regnavit in Hierusalem fecitque malum coram Domino Deo suo 6contra hunc ascendit Nabuchodonosor rex Chaldeorum et vinctum catenis duxit in Babylonem 7ad quam et vasa Domini transtulit et posuit ea in templo suo 8reliqua autem verborum Ioacim et abominationum eius quas operatus est et quae inventa sunt in eo continentur in libro regum Israhel et Iuda regnavitque Ioachin filius eius pro eo 9octo annorum erat Ioachin cum regnare coepisset et tribus mensibus ac decem diebus regnavit in Hierusalem fecitque malum in conspectu Domini 10cumque anni circulus volveretur misit Nabuchodonosor rex qui et adduxerunt eum in Babylonem asportatis simul pretiosissimis vasis domus Domini regem vero constituit Sedeciam fratrem eius super Iudam et Hierusalem 11viginti et unius anni erat Sedecias cum regnare coepisset et undecim annis regnavit in Hierusalem 12fecitque malum in oculis Domini Dei sui nec erubuit faciem Hieremiae prophetae loquentis ad se ex ore Domini 13a rege quoque Nabuchodonosor recessit qui adiuraverat eum per Deum et induravit cervicem suam et cor ut non reverteretur ad Dominum Deum Israhel 14sed et universi principes sacerdotum et populus praevaricati sunt inique iuxta universas abominationes gentium et polluerunt domum Domini quam sanctificaverat sibi in Hierusalem 15mittebat autem Dominus Deus patrum suorum ad illos per manum nuntiorum suorum de nocte consurgens et cotidie commonens eo quod parceret populo et habitaculo suo 16at illi subsannabant nuntios Dei et parvipendebant sermones eius inludebantque prophetis donec ascenderet furor Domini in populum eius et esset nulla curatio 17adduxit enim super eos regem Chaldeorum et interfecit iuvenes eorum gladio in domo sanctuarii sui non est misertus adulescentis et virginis et senis nec decrepiti quidem sed omnes tradidit manibus eius 18universaque vasa domus Domini tam maiora quam minora et thesauros templi et regis et principum transtulit in Babylonem 19incenderunt hostes domum Dei destruxerunt murum Hierusalem universas turres conbuserunt et quicquid pretiosum fuerat demoliti sunt 20si quis evaserat gladium ductus in Babylonem servivit regi et filiis eius donec imperaret rex Persarum 21et conpleretur sermo Domini ex ore Hieremiae et celebraret terra sabbata sua cunctis enim diebus desolationis egit sabbatum usque dum conplerentur septuaginta anni 22anno autem primo Cyri regis Persarum ad explendum sermonem Domini quem locutus fuerat per os Hieremiae suscitavit Dominus spiritum Cyri regis Persarum qui iussit praedicari in universo regno suo etiam per scripturam dicens

Ezra

Chapter 1

1in anno primo Cyri regis Persarum ut conpleretur verbum Domini ex ore Hieremiae suscitavit Dominus spiritum Cyri regis Persarum et transduxit vocem in universo regno suo etiam per scripturam dicens 2haec dicit Cyrus rex Persarum omnia regna terrae dedit mihi Dominus Deus caeli et ipse praecepit mihi ut aedificarem ei domum in Hierusalem quae est in Iudaea 3quis est in vobis de universo populo eius sit Deus illius cum ipso ascendat Hierusalem quae est in Iudaea et aedificet domum Domini Dei Israhel ipse est Deus qui est in Hierusalem 4et omnes reliqui in cunctis locis ubicumque habitant adiuvent eum viri de loco suo argento et auro et substantia et pecoribus excepto quod voluntarie offerunt templo Dei quod est in Hierusalem 5et surrexerunt principes patrum de Iuda et Beniamin et sacerdotes et Levitae omnis cuius suscitavit Deus spiritum ut ascenderent ad aedificandum templum Domini quod erat in Hierusalem 6universique qui erant in circuitu adiuverunt manus eorum in vasis argenteis et aureis in substantia in iumentis in supellectili exceptis his quae sponte obtulerunt 7rex quoque Cyrus protulit vasa templi Domini quae tulerat Nabuchodonosor de Hierusalem et posuerat ea in templo dei sui 8protulit autem ea Cyrus rex Persarum per manum Mitridatis filii Gazabar et adnumeravit ea Sasabassar principi Iudae 9et hic est numerus eorum fialae aureae triginta fialae argenteae mille cultri viginti novem scyphi aurei triginta 10scyphi argentei secundi quadringenti decem vasa alia mille 11omnia vasa aurea et argentea quinque milia quadringenta universa tulit Sasabassar cum his qui ascendebant de transmigratione Babylonis in Hierusalem

Chapter 2

1hii sunt autem filii provinciae qui ascenderunt de captivitate quam transtulerat Nabuchodonosor rex Babylonis in Babylonem et reversi sunt in Hierusalem et Iudam unusquisque in civitatem suam 2qui venerunt cum Zorobabel Hiesua Neemia Saraia Rahelaia Mardochai Belsan Mesphar Beguai Reum Baana numerus virorum populi Israhel 3filii Pharos duo milia centum septuaginta duo 4filii Sephetia trecenti septuaginta duo 5filii Area septingenti septuaginta quinque 6filii Phaethmoab filiorum Iosue Ioab duo milia octingenti duodecim 7filii Helam mille ducenti quinquaginta quattuor 8filii Zeththua nongenti quadraginta quinque 9filii Zacchai septingenti sexaginta 10filii Bani sescenti quadraginta duo 11filii Bebai sescenti viginti tres 12filii Azgad mille ducenti viginti duo 13filii Adonicam sescenti sexaginta sex 14filii Beguai duo milia quinquaginta sex 15filii Adin quadringenti quinquaginta quattuor 16filii Ater qui erant ex Hiezechia nonaginta octo 17filii Besai trecenti viginti tres 18filii Iora centum duodecim 19filii Asom ducenti viginti tres 20filii Gebbar nonaginta quinque 21filii Bethleem centum viginti tres 22viri Netupha quinquaginta sex 23viri Anathoth centum viginti octo 24filii Azmaveth quadraginta duo 25filii Cariathiarim Caephira et Beroth septingenti quadraginta tres 26filii Arama et Gaba sescenti viginti unus 27viri Machmas centum viginti duo 28viri Bethel et Gai ducenti viginti tres 29filii Nebo quinquaginta duo 30filii Megbis centum quinquaginta sex 31filii Helam alterius mille ducenti quinquaginta quattuor 32filii Arim trecenti viginti 33filii Lod Adid et Ono septingenti viginti quinque 34filii Hiericho trecenti quadraginta quinque 35filii Sennaa tria milia sescenti triginta 36sacerdotes filii Idaia in domo Hiesue nongenti septuaginta tres 37filii Emmer mille quinquaginta duo 38filii Phessur mille ducenti quadraginta septem 39filii Arim mille decem et septem 40Levitae filii Hiesue et Cedmihel filiorum Odevia septuaginta quattuor 41cantores filii Asaph centum viginti octo 42filii ianitorum filii Sellum filii Ater filii Telmon filii Accub filii Atita filii Sobai universi centum triginta novem 43Nathinnei filii Sia filii Asupha filii Tebbaoth 44filii Ceros filii Siaa filii Phadon 45filii Levana filii Agaba filii Accub 46filii Agab filii Selmai filii Anan 47filii Gaddel filii Gaer filii Rahaia 48filii Rasin filii Nechoda filii Gazem 49filii Aza filii Phasea filii Besee 50filii Asenaa filii Munim filii Nephusim 51filii Becbuc filii Acupha filii Arur 52filii Besluth filii Maida filii Arsa 53filii Bercos filii Sisara filii Thema 54filii Nasia filii Atupha 55filii servorum Salomonis filii Sotei filii Suphereth filii Pharuda 56filii Iala filii Dercon filii Gedel 57filii Saphatia filii Athil filii Phocereth qui erant de Asebaim filii Ammi 58omnes Nathinnei et filii servorum Salomonis trecenti nonaginta duo 59et hii qui ascenderunt de Thelmela Thelarsa Cherub et Don et Mer et non potuerunt indicare domum patrum suorum et semen suum utrum ex Israhel essent 60filii Delaia filii Tobia filii Necoda sescenti quinquaginta duo 61et de filiis sacerdotum filii Obia filii Accos filii Berzellai qui accepit de filiabus Berzellai Galaditis uxorem et vocatus est nomine eorum 62hii quaesierunt scripturam genealogiae suae et non invenerunt et eiecti sunt de sacerdotio 63et dixit Athersatha eis ut non comederent de sancto sanctorum donec surgeret sacerdos doctus atque perfectus 64omnis multitudo quasi unus quadraginta duo milia trecenti sexaginta 65exceptis servis eorum et ancillis qui erant septem milia trecenti triginta septem et in ipsis cantores atque cantrices ducentae 66equi eorum septingenti triginta sex muli eorum ducenti quadraginta quinque 67cameli eorum quadringenti triginta quinque asini eorum sex milia septingenti viginti 68et de principibus patrum cum ingrederentur templum Domini quod est in Hierusalem sponte obtulerunt in domum Dei ad extruendam eam in loco suo 69secundum vires suas dederunt in inpensas operis auri solidos sexaginta milia et mille argenti minas quinque milia et vestes sacerdotales centum 70habitaverunt ergo sacerdotes et Levitae et de populo et cantores et ianitores et Nathinnei in urbibus suis universusque Israhel in civitatibus suis

Chapter 3

1iamque venerat mensis septimus et erant filii Israhel in civitatibus suis congregatus est ergo populus quasi vir unus in Hierusalem 2et surrexit Iosue filius Iosedech et fratres eius sacerdotes et Zorobabel filius Salathihel et fratres eius et aedificaverunt altare Dei Israhel ut offerrent in eo holocaustomata sicut scriptum est in lege Mosi viri Dei 3conlocaverunt autem altare super bases suas deterrentibus eos per circuitum populis terrarum et obtulerunt super illud holocaustum Domino mane et vespere 4feceruntque sollemnitatem tabernaculorum sicut scriptum est et holocaustum diebus singulis per ordinem secundum praeceptum opus diei in die suo 5et post haec holocaustum iuge tam in kalendis quam in universis sollemnitatibus Domini quae erant consecratae et in omnibus in quibus ultro offerebatur munus Deo 6a primo die mensis septimi coeperunt offerre holocaustum Domino porro templum Dei fundatum necdum erat 7dederunt autem pecunias latomis et cementariis cibum quoque et potum et oleum Sidoniis Tyriisque ut deferrent ligna cedrina de Libano ad mare Ioppes iuxta quod praeceperat Cyrus rex Persarum eis 8anno autem secundo adventus eorum ad templum Dei in Hierusalem mense secundo coeperunt Zorobabel filius Salathihel et Iosue filius Iosedech et reliqui de fratribus eorum sacerdotes et Levitae et omnes qui venerant de captivitate in Hierusalem et constituerunt Levitas a viginti annis et supra ut urguerent opus Domini 9stetitque Iosue filii eius et fratres eius Cedmihel et filii eius et filii Iuda quasi unus ut instarent super eos qui faciebant opus in templo Dei filii Enadad filii eorum et fratres eorum Levitae 10fundato igitur a cementariis templo Domini steterunt sacerdotes in ornatu suo cum tubis et Levitae filii Asaph in cymbalis ut laudarent Deum per manus David regis Israhel 11et concinebant in hymnis et confessione Domino quoniam bonus quoniam in aeternum misericordia eius super Israhel omnis quoque populus vociferabatur clamore magno in laudando Dominum eo quod fundatum esset templum Domini 12plurimi etiam de sacerdotibus et Levitis et principes patrum seniores qui viderant templum prius cum fundatum esset et hoc templum in oculis eorum flebant voce magna et multi vociferantes in laetitia elevabant vocem 13nec poterat quisquam agnoscere vocem clamoris laetantium et vocem fletus populi commixtim enim populus vociferabatur clamore magno et vox audiebatur procul

Chapter 4

1audierunt autem hostes Iudae et Beniamin quia filii captivitatis aedificarent templum Domino Deo Israhel 2et accedentes ad Zorobabel et ad principes patrum dixerunt eis aedificemus vobiscum quia ita ut vos quaerimus Deum vestrum ecce nos immolamus victimas ex diebus Asoraddan regis Assur qui adduxit nos huc 3et dixit eis Zorobabel et Iosue et reliqui principes patrum Israhel non est vobis et nobis ut aedificemus domum Deo nostro sed nos ipsi soli aedificabimus Domino Deo nostro sicut praecepit nobis rex Cyrus rex Persarum 4factum est igitur ut populus terrae inpediret manus populi Iudae et turbaret eos in aedificando 5conduxerunt quoque adversum eos consiliatores ut destruerent consilium eorum omnibus diebus Cyri regis Persarum et usque ad regnum Darii regis Persarum 6in regno autem Asueri principio regni eius scripserunt accusationem adversum habitatores Iudae et Hierusalem 7et in diebus Artarxersis scripsit Beselam Mitridatis et Tabel et reliqui qui erant in consilio eorum ad Artarxersen regem Persarum epistula autem accusationis scripta erat syriace et legebatur sermone syro 8Reum Beelteem et Samsai scriba scripserunt epistulam unam de Hierusalem Artarxersi regi huiuscemodi 9Reum Beelteem et Samsai scriba et reliqui consiliatores eorum Dinei et Apharsathei Terphalei Apharsei Erchuei Babylonii Susannechei Deaei Aelamitae 10et ceteri de gentibus quas transtulit Asennaphar magnus et gloriosus et habitare eas fecit in civitatibus Samariae et in reliquis regionibus trans Flumen in pace 11hoc est exemplar epistulae quam miserunt ad eum Artarxersi regi servi tui viri qui sunt trans Fluvium salutem dicunt 12notum sit regi quia Iudaei qui ascenderunt a te ad nos venerunt in Hierusalem civitatem rebellem et pessimam quam aedificant extruentes muros eius et parietes conponentes 13nunc igitur notum sit regi quia si civitas illa aedificata fuerit et muri eius instaurati tributum et vectigal et annuos reditus non dabunt et usque ad reges haec noxa perveniet 14nos ergo memores salis quod in palatio comedimus et quia laesiones regis videre nefas ducimus idcirco misimus et nuntiavimus regi 15ut recenseas in libris historiarum patrum tuorum et invenies scriptum in commentariis et scies quoniam urbs illa urbs rebellis est et nocens regibus et provinciis et bella concitant in ea ex diebus antiquis quam ob rem et civitas ipsa destructa est 16nuntiamus nos regi quoniam si civitas illa aedificata fuerit et muri ipsius instaurati possessionem trans Fluvium non habebis 17verbum misit rex ad Reum Beelteem et Samsai scribam et ad reliquos qui erant in consilio eorum habitatores Samariae et ceteris trans Fluvium salutem dicens et pacem 18accusationem quam misistis ad nos manifeste lecta est coram me 19et a me praeceptum est et recensuerunt inveneruntque quoniam civitas illa a diebus antiquis adversum reges rebellat et seditiones et proelia concitantur in ea 20nam et reges fortissimi fuerunt in Hierusalem qui et dominati sunt omni regioni quae trans Fluvium est tributum quoque et vectigal et reditus accipiebant 21nunc ergo audite sententiam ut prohibeatis viros illos et urbs illa non aedificetur donec si forte a me iussum fuerit 22videte ne neglegenter hoc impleatis et paulatim crescat malum contra reges 23itaque exemplum edicti Artarxersis regis lectum est coram Reum et Samsai scriba et consiliariis eorum et abierunt festini in Hierusalem ad Iudaeos et prohibuerunt eos in brachio et robore 24tunc intermissum est opus domus Dei in Hierusalem et non fiebat usque ad annum secundum regni Darii regis Persarum

Chapter 5

1prophetaverunt autem Aggeus propheta et Zaccharias filius Addo prophetantes ad Iudaeos qui erant in Iudaea et Hierusalem in nomine Dei Israhel 2tunc surrexerunt Zorobabel filius Salathihel et Iosue filius Iosedech et coeperunt aedificare templum Dei in Hierusalem et cum eis prophetae Dei adiuvantes eos 3in ipso tempore venit ad eos Tatannai qui erat dux trans Flumen et Starbuzannai et consiliarii eorum sicque dixerunt eis quis dedit vobis consilium ut domum hanc aedificaretis et muros hos instauraretis 4ad quod respondimus eis quae essent nomina hominum auctorum illius aedificationis 5oculus autem Dei eorum factus est super senes Iudaeorum et non potuerunt inhibere eos placuitque ut res ad Darium referretur et tunc satisfacerent adversus accusationem illam 6exemplar epistulae quam misit Tatannai dux regionis trans Flumen et Starbuzannai et consiliatores eius Apharsacei qui erant trans Flumen ad Darium regem 7sermo quem miserant ei sic scriptus erat Dario regi pax omnis 8notum sit regi isse nos ad Iudaeam provinciam ad domum Dei magni quae aedificatur lapide inpolito et ligna ponuntur in parietibus opusque illud diligenter extruitur et crescit in manibus eorum 9interrogavimus ergo senes illos et ita diximus eis quis dedit vobis potestatem ut domum hanc aedificaretis et muros instauraretis 10sed et nomina eorum quaesivimus ab eis ut nuntiaremus tibi quae scripsimus nomina virorum qui sunt principes in eis 11huiuscemodi autem sermonem responderunt nobis dicentes nos sumus servi Dei caeli et terrae et aedificamus templum quod erat extructum ante hos annos multos quodque rex Israhel magnus aedificaverat et extruxerat 12postquam autem ad iracundiam provocaverunt patres nostri Deum caeli et tradidit eos in manu Nabuchodonosor regis Babylonis Chaldei domum quoque hanc destruxit et populum eius transtulit in Babylonem 13anno autem primo Cyri regis Babylonis Cyrus rex proposuit edictum ut domus Dei aedificaretur 14nam et vasa templi Dei aurea et argentea quae Nabuchodonosor tulerat de templo quod erat in Hierusalem et asportaverat ea in templum Babylonis protulit Cyrus rex de templo Babylonis et data sunt Sasabassar vocabulo quem et principem constituit 15dixitque ei haec vasa tolle et vade et pone ea in templo quod est in Hierusalem et domus Dei aedificetur in loco suo 16tunc itaque Sasabassar ille venit et posuit fundamenta templi Dei in Hierusalem et ex eo tempore usque nunc aedificatur et necdum conpletum est 17nunc ergo si videtur regi bonum recenseat in bibliotheca regis quae est in Babylone utrumnam a Cyro rege iussum sit ut aedificaretur domus Dei in Hierusalem et voluntatem regis super hac re mittat ad nos

Chapter 6

1tunc Darius rex praecepit et recensuerunt in bibliotheca librorum qui erant repositi in Babylone 2et inventum est in Ecbathanis quod est castrum in Madena provincia volumen unum talisque scriptus erat in eo commentarius 3anno primo Cyri regis Cyrus rex decrevit ut domus Dei quae est in Hierusalem aedificaretur in loco ubi immolent hostias et ut ponant fundamenta subportantia altitudinem cubitorum sexaginta et latitudinem cubitorum sexaginta 4ordines de lapidibus inpolitis tres et sic ordines de lignis novis sumptus autem de domo regis dabuntur 5sed et vasa templi Dei aurea et argentea quae Nabuchodonosor tulerat de templo Hierusalem et adtulerat ea in Babylonem reddantur et referantur in templo Hierusalem in locum suum quae et posita sunt in templo Dei 6nunc ergo Tatannai dux regionis quae est trans Flumen Starbuzannai et consiliarii vestri Apharsacei qui estis trans Flumen procul recedite ab illis 7et dimittite fieri templum Dei illud a duce Iudaeorum et a senioribus eorum domum Dei illam aedificent in loco suo 8sed et a me praeceptum est quid oporteat fieri a presbyteris Iudaeorum illis ut aedificetur domus Dei scilicet ut de arca regis id est de tributis quae dantur de regione trans Flumen studiose sumptus dentur viris illis ne inpediatur opus 9quod si necesse fuerit et vitulos et agnos et hedos in holocaustum Deo caeli frumentum sal vinum et oleum secundum ritum sacerdotum qui sunt in Hierusalem detur eis per dies singulos ne sit in aliquo querimonia 10et offerant oblationes Deo caeli orentque pro vita regis et filiorum eius 11a me ergo positum est decretum ut omnis homo qui hanc mutaverit iussionem tollatur lignum de domo ipsius et erigatur et configatur in eo domus autem eius publicetur 12Deus autem qui habitare fecit nomen suum ibi dissipet omnia regna et populum qui extenderit manum suam ut repugnet et dissipet domum Dei illam quae est in Hierusalem ego Darius statui decretum quod studiose impleri volo 13igitur Tatannai dux regionis trans Flumen et Starbuzannai et consiliarii eius secundum quod praeceperat Darius rex sic diligenter exsecuti sunt 14seniores autem Iudaeorum aedificabant et prosperabantur iuxta prophetiam Aggei prophetae et Zacchariae filii Addo et aedificaverunt et construxerunt iubente Deo Israhel et iubente Cyro et Dario et Artarxerse regibus Persarum 15et conpleverunt domum Dei istam usque ad diem tertium mensis adar qui est annus sextus regni Darii regis 16fecerunt autem filii Israhel sacerdotes et Levitae et reliqui filiorum transmigrationis dedicationem domus Dei in gaudio 17et obtulerunt in dedicationem domus Dei vitulos centum arietes ducentos agnos quadringentos hircos caprarum pro peccato totius Israhel duodecim iuxta numerum tribuum Israhel 18et statuerunt sacerdotes in ordinibus suis et Levitas in vicibus suis super opera Dei in Hierusalem sicut scriptum est in libro Mosi 19fecerunt autem filii transmigrationis pascha quartadecima die mensis primi 20purificati enim fuerant sacerdotes et Levitae quasi unus omnes mundi ad immolandum pascha universis filiis transmigrationis et fratribus suis sacerdotibus et sibi 21et comederunt filii Israhel qui reversi fuerant de transmigratione et omnis qui se separaverat a coinquinatione gentium terrae ad eos ut quaererent Dominum Deum Israhel 22et fecerunt sollemnitatem azymorum septem diebus in laetitia quoniam laetificaverat eos Dominus et converterat cor regis Assur ad eos ut adiuvaret manus eorum in opere domus Domini Dei Israhel

Chapter 7

1post haec autem verba in regno Artarxersis regis Persarum Ezras filius Saraiae filii Azariae filii Helciae 2filii Sellum filii Sadoc filii Achitob 3filii Amariae filii Azariae filii Maraioth 4filii Zaraiae filii Ozi filii Bocci 5filii Abisue filii Finees filii Eleazar filii Aaron sacerdotis ab initio 6ipse Ezras ascendit de Babylone et ipse scriba velox in lege Mosi quam dedit Dominus Deus Israhel et dedit ei rex secundum manum Domini Dei eius super eum omnem petitionem eius 7et ascenderunt de filiis Israhel et de filiis sacerdotum et de filiis Levitarum et de cantoribus et de ianitoribus et de Nathinneis in Hierusalem anno septimo Artarxersis regis 8et venerunt in Hierusalem mense quinto ipse est annus septimus regis 9quia in primo die mensis primi coepit ascendere de Babylone et in primo mensis quinti venit in Hierusalem iuxta manum Dei sui bonam super se 10Ezras enim paravit cor suum ut investigaret legem Domini et faceret et doceret in Israhel praeceptum et iudicium 11hoc est autem exemplar epistulae edicti quod dedit rex Artarxersis Ezrae sacerdoti scribae erudito in sermonibus et praeceptis Domini et caerimoniis eius in Israhel 12Artarxersis rex regum Ezrae sacerdoti scribae legis Dei caeli doctissimo salutem 13a me decretum est ut cuicumque placuerit in regno meo de populo Israhel et de sacerdotibus eius et de Levitis ire in Hierusalem tecum vadat 14a facie enim regis et septem consiliatorum eius missus es ut visites Iudaeam et Hierusalem in lege Dei tui quae est in manu tua 15et ut feras argentum et aurum quod rex et consiliatores eius sponte obtulerunt Deo Israhel cuius in Hierusalem tabernaculum est 16et omne argentum et aurum quodcumque inveneris in universa provincia Babylonis et populus offerre voluerit et de sacerdotibus qui sponte obtulerint domui Dei sui quae est in Hierusalem 17libere accipe et studiose eme de hac pecunia vitulos arietes agnos et sacrificia et libamina eorum et offer ea super altare templi Dei vestri quod est in Hierusalem 18sed et si quid tibi et fratribus tuis placuerit de reliquo argento et auro ut faciatis iuxta voluntatem Dei vestri facite 19vasa quoque quae dantur tibi in ministerium domus Dei tui trade in conspectu Dei Hierusalem 20sed et cetera quibus opus fuerit in domo Dei tui quantumcumque necesse est ut expendas dabis de thesauro et de fisco regis 21et a me ego Artarxersis rex statui atque decrevi omnibus custodibus arcae publicae qui sunt trans Flumen ut quodcumque petierit a vobis Ezras sacerdos scriba legis Dei caeli absque mora detis 22usque ad argenti talenta centum et usque ad frumenti choros centum et usque ad vini batos centum et usque ad batos olei centum sal vero absque mensura 23omne quod ad ritum Dei caeli pertinet tribuatur diligenter in domo Dei caeli ne forte irascatur contra regnum regis et filiorum eius 24vobisque notum facimus de universis sacerdotibus et Levitis cantoribus ianitoribus Nathinneis et ministris domus Dei huius ut vectigal et tributum et annonas non habeatis potestatem inponendi super eos 25tu autem Ezras secundum sapientiam Dei tui quae est in manu tua constitue iudices et praesides ut iudicent omni populo qui est trans Flumen his videlicet qui noverunt legem Dei tui sed et inperitos docete libere 26et omnis qui non fecerit legem Dei tui et legem regis diligenter iudicium erit de eo sive in mortem sive in exilium sive in condemnationem substantiae eius vel certe in carcerem 27benedictus Dominus Deus patrum nostrorum qui dedit hoc in corde regis ut glorificaret domum Domini quae est in Hierusalem 28et in me inclinavit misericordiam coram rege et consiliatoribus eius et universis principibus regis potentibus et ego confortatus manu Domini Dei mei quae erat in me congregavi de Israhel principes qui ascenderent mecum

Chapter 8

1hii sunt ergo principes familiarum et genealogia eorum qui ascenderunt mecum in regno Artarxersis regis de Babylone 2de filiis Finees Gersom de filiis Ithamar Danihel de filiis David Attus 3de filiis Secheniae et de filiis Pharos Zaccharias et cum eo numerati sunt viri centum quinquaginta 4de filiis Phaethmoab Helioenai filius Zareae et cum eo ducenti viri 5de filiis Secheniae filius Hiezihel et cum eo trecenti viri 6de filiis Adden Abeth filius Ionathan et cum eo quinquaginta viri 7de filiis Helam Isaias filius Athaliae et cum eo septuaginta viri 8de filiis Saphatiae Zebedia filius Michahel et cum eo octoginta viri 9de filiis Ioab Obedia filius Iehihel et cum eo ducenti decem et octo viri 10de filiis Selomith filius Iosphiae et cum eo centum sexaginta viri 11de filiis Bebai Zaccharias filius Bebai et cum eo viginti octo viri 12de filiis Ezgad Iohanan filius Eccetan et cum eo centum decem viri 13de filiis Adonicam qui erant novissimi et haec nomina eorum Helifeleth et Heihel et Samaias et cum eis sexaginta viri 14de filiis Beggui Uthai et Zacchur et cum eo septuaginta viri 15congregavi autem eos ad fluvium qui decurrit ad Ahavva et mansimus ibi diebus tribus quaesivique in populo et in sacerdotibus de filiis Levi et non inveni ibi 16itaque misi Heliezer et Arihel et Semeam et Helnathan et Iarib et alterum Helnathan et Nathan et Zacchariam et Mesolam principes et Ioarib et Helnathan sapientes 17et misi eos ad Heddo qui est primus in Casphiae loco et posui in ore eorum verba quae loquerentur ad Addom et ad fratres eius Nathinneos in loco Casphiae ut adducerent nobis ministros domus Dei nostri 18et adduxerunt nobis per manum Dei nostri bonam super nos virum doctissimum de filiis Moolli filii Levi filii Israhel et Sarabiam et filios eius et fratres eius decem et octo 19et Asabiam et cum eo Isaiam de filiis Merari fratres eius et filios eius viginti 20et de Nathinneis quos dederat David et principes ad ministeria Levitarum Nathinneos ducentos viginti omnes hii suis nominibus vocabantur 21et praedicavi ibi ieiunium iuxta fluvium Ahavva ut adfligeremur coram Domino Deo nostro et peteremus ab eo viam rectam nobis et filiis nostris universaeque substantiae nostrae 22erubui enim petere regem auxilium et equites qui defenderent nos ab inimico in via quia dixeramus regi manus Dei nostri est super omnes qui quaerunt eum in bonitate et imperium eius et fortitudo eius et furor super omnes qui derelinquunt eum 23ieiunavimus autem et rogavimus Deum nostrum pro hoc et evenit nobis prospere 24et separavi de principibus sacerdotum duodecim Sarabian Asabian et cum eis de fratribus eorum decem 25adpendique eis argentum et aurum et vasa consecrata domus Dei nostri quae obtulerat rex et consiliatores eius et principes eius universusque Israhel eorum qui inventi fuerant 26et adpendi in manibus eorum argenti talenta sescenta quinquaginta et vasa argentea centum auri centum talenta 27et crateras aureos viginti qui habebant solidos millenos et vasa aeris fulgentis optimi duo pulchra ut aurum 28et dixi eis vos sancti Domini et vasa sancta et argentum et aurum quod sponte oblatum est Domino Deo patrum vestrorum 29vigilate et custodite donec adpendatis coram principibus sacerdotum et Levitarum et ducibus familiarum Israhel in Hierusalem et thesaurum domus Domini 30susceperunt autem sacerdotes et Levitae pondus argenti et auri et vasorum ut deferrent in Hierusalem in domum Dei nostri 31promovimus ergo a flumine Ahavva duodecimo die mensis primi ut pergeremus Hierusalem et manus Dei nostri fuit super nos et liberavit nos de manu inimici et insidiatoris in via 32et venimus Hierusalem et mansimus ibi diebus tribus 33die autem quarta adpensum est argentum et aurum et vasa in domo Dei nostri per manum Meremoth filii Uriae sacerdotis et cum eo Eleazar filius Finees cumque eis Iozaded filius Iosue et Noadaia filius Bennoi Levitae 34iuxta numerum et pondus omnium descriptumque est omne pondus in tempore illo 35sed et qui venerant de captivitate filii transmigrationis obtulerunt holocaustomata Deo Israhel vitulos duodecim pro omni Israhel arietes nonaginta sex agnos septuaginta septem hircos pro peccato duodecim omnia in holocaustum Domino 36dederunt autem edicta regis satrapis qui erant de conspectu regis et ducibus trans Flumen et elevaverunt populum et domum Dei

Chapter 9

1postquam autem haec conpleta sunt accesserunt ad me principes dicentes non est separatus populus Israhel et sacerdotes et Levitae a populis terrarum et de abominationibus eorum Chananei videlicet et Hetthei et Ferezei et Iebusei et Ammanitarum et Moabitarum et Aegyptiorum et Amorreorum 2tulerunt enim de filiabus eorum sibi et filiis suis et commiscuerunt semen sanctum cum populis terrarum manus etiam principum et magistratuum fuit in transgressione hac prima 3cumque audissem sermonem istum scidi pallium meum et tunicam et evelli capillos capitis mei et barbae et sedi maerens 4convenerunt autem ad me omnes qui timebant verbum Dei Israhel pro transgressione eorum qui de captivitate venerant et ego sedebam tristis usque ad sacrificium vespertinum 5et in sacrificio vespertino surrexi de adflictione mea et scisso pallio et tunica curvavi genua mea et expandi manus meas ad Dominum Deum meum 6et dixi Deus meus confundor et erubesco levare Deus meus faciem meam ad te quoniam iniquitates nostrae multiplicatae sunt super caput et delicta nostra creverunt usque in caelum 7a diebus patrum nostrorum sed et nos ipsi peccavimus granditer usque ad diem hanc et in iniquitatibus nostris traditi sumus ipsi et reges nostri et sacerdotes nostri in manum regum terrarum in gladium in captivitatem in rapinam et in confusionem vultus sicut et die hac 8et nunc quasi parum et ad momentum facta est deprecatio nostra apud Dominum Deum nostrum ut dimitterentur nobis reliquiae et daretur paxillus in loco sancto eius et inluminaret oculos nostros Deus noster et daret nobis vitam modicam in servitute nostra 9quia servi sumus et in servitute nostra non dereliquit nos Deus noster et inclinavit super nos misericordiam coram rege Persarum ut daret nobis vitam et sublimaret domum Dei nostri et extrueret solitudines eius et daret nobis sepem in Iuda et in Hierusalem 10et nunc quid dicemus Deus noster post haec quia dereliquimus mandata tua 11quae praecepisti in manu servorum tuorum prophetarum dicens terram ad quam vos ingredimini ut possideatis eam terra inmunda est iuxta inmunditiam populorum ceterarumque terrarum abominationibus eorum qui repleverunt eam ab ore usque ad os in coinquinatione sua 12nunc ergo filias vestras ne detis filiis eorum et filias eorum non accipiatis filiis vestris et non quaeratis pacem eorum et prosperitatem eorum usque in aeternum ut confortemini et comedatis quae bona sunt terrae et heredes habeatis filios vestros usque in saeculum 13et post omnia quae venerunt super nos in operibus nostris pessimis et in delicto nostro magno quia tu Deus noster liberasti nos de iniquitate nostra et dedisti nobis salutem sicut est hodie 14ut non converteremur et irrita faceremus mandata tua neque matrimonia iungeremus cum populis abominationum istarum numquid iratus es nobis usque ad consummationem ne dimitteres nobis reliquias et salutem 15Domine Deus Israhel iustus tu quoniam derelicti sumus qui salvaremur sicut die hac ecce coram te sumus in delicto nostro non enim stari potest coram te super hoc

Chapter 10

1sic ergo orante Ezra et inplorante eo et flente et iacente ante templum Dei collectus est ad eum de Israhel coetus grandis nimis virorum et mulierum puerorumque et flevit populus multo fletu 2et respondit Sechenia filius Iehihel de filiis Helam et dixit Ezrae nos praevaricati sumus in Deum nostrum et duximus uxores alienigenas de populis terrae et nunc si est paenitentia Israhel super hoc 3percutiamus foedus cum Deo nostro ut proiciamus universas uxores et eos qui de his nati sunt iuxta voluntatem Domini et eorum qui timent praeceptum Dei nostri secundum legem fiat 4surge tuum est decernere nosque erimus tecum confortare et fac 5surrexit ergo Ezras et adiuravit principes sacerdotum Levitarum et omnem Israhel ut facerent secundum verbum hoc et iuraverunt 6et surrexit Ezras ante domum Dei et abiit ad cubiculum Iohanan filii Eliasib et ingressus est illuc panem non comedit et aquam non bibit lugebat enim in transgressione eorum qui de captivitate venerant 7et missa est vox in Iuda et in Hierusalem omnibus filiis transmigrationis ut congregarentur in Hierusalem 8et omnis qui non venerit in tribus diebus iuxta consilium principum et seniorum auferetur universa substantia eius et ipse abicietur de coetu transmigrationis 9convenerunt igitur omnes viri Iuda et Beniamin in Hierusalem tribus diebus ipse est mensis nonus vicesimo die mensis et sedit omnis populus in platea domus Dei trementes pro peccato et pluviis 10et surrexit Ezras sacerdos et dixit ad eos vos transgressi estis et duxistis uxores alienigenas ut adderetis super delictum Israhel 11et nunc date confessionem Domino Deo patrum vestrorum et facite placitum eius et separamini a populis terrae et ab uxoribus alienigenis 12et respondit universa multitudo dixitque voce magna iuxta verbum tuum ad nos sic fiat 13verumtamen quia populus multus est et tempus pluviae et non sustinemus stare foris et opus non est diei unius vel duorum vehementer quippe peccavimus in sermone isto 14constituantur principes in universa multitudine et omnes in civitatibus nostris qui duxerunt uxores alienigenas veniant in temporibus statutis et cum his seniores per civitatem et civitatem et iudices eius donec avertatur ira Dei nostri a nobis super peccato hoc 15igitur Ionathan filius Asahel et Iaazia filius Thecuae steterunt super hoc et Mesollam et Sebethai Levites adiuverunt eos 16feceruntque sic filii transmigrationis et abierunt Ezras sacerdos et viri principes familiarum in domum patrum suorum et omnes per nomina sua et sederunt in die primo mensis decimi ut quaererent rem 17et consummati sunt omnes viri qui duxerant uxores alienigenas usque ad diem primam mensis primi 18et inventi sunt de filiis sacerdotum qui duxerant uxores alienigenas de filiis Iosue filii Iosedech et fratres eius Maasia et Eliezer et Iarib et Godolia 19et dederunt manus suas ut eicerent uxores suas et pro delicto suo arietem de ovibus offerrent 20et de filiis Emmer Anani et Zebedia 21et de filiis Erim Masia et Helia et Semeia et Hiehihel et Ozias 22et de filiis Phessur Helioenai Maasia Ismahel Nathanahel Iozabeth et Elasa 23et de filiis Levitarum Iozabeth et Semei et Celaia ipse est Calita Phataia Iuda et Eliezer 24et de cantoribus Eliasub et de ianitoribus Sellum et Telem et Uri 25et ex Israhel de filiis Pharos Remia et Ezia et Melchia et Miamin et Eliezer et Melchia et Banea 26et de filiis Helam Mathania Zaccharias et Hiehil et Abdi et Irimoth et Helia 27et de filiis Zethua Helioenai Eliasib Mathania et Ierimuth et Zabeth et Aziza 28et de filiis Bebai Iohanan Anania Zabbai Athalai 29et de filiis Bani Mosollam et Melluch et Adaia Iasub et Saal et Ramoth 30et de filiis Phaethmoab Edna et Chalal Banaias Maasias Mathanias Beselehel et Bennui et Manasse 31et de filiis Erem Eliezer Iesue Melchias Semeias Symeon 32Beniamin Maloch Samarias 33de filiis Asom Matthanai Matthetha Zabed Elipheleth Iermai Manasse Semei 34de filiis Bani Maaddi Amram et Huhel 35Baneas et Badaias Cheiliau 36Vannia Marimuth et Eliasib 37Matthanias Mathanai et Iasi 38et Bani et Bennui Semei 39et Salmias et Nathan et Adaias 40Mechnedabai Sisai Sarai 41Ezrel et Selemau Semeria 42Sellum Amaria Ioseph 43de filiis Nebu Iaihel Matthathias Zabed Zabina Ieddu et Iohel Banaia

Nehemiah

Chapter 1

1verba Neemiae filii Echliae et factum est in mense casleu anno vicesimo et ego eram in Susis castro 2et venit Anani unus de fratribus meis ipse et viri ex Iuda et interrogavi eos de Iudaeis qui remanserant et supererant de captivitate et de Hierusalem 3et dixerunt mihi qui remanserunt et derelicti sunt de captivitate ibi in provincia in adflictione magna sunt et in obprobrio et murus Hierusalem dissipatus est et portae eius conbustae sunt igni 4cumque audissem verba huiuscemodi sedi et flevi et luxi diebus et ieiunabam et orabam ante faciem Dei caeli 5et dixi quaeso Domine Deus caeli fortis magne atque terribilis qui custodis pactum et misericordiam cum his qui te diligunt et custodiunt mandata tua 6fiat auris tua auscultans et oculi tui aperti ut audias orationem servi tui quam ego oro coram te hodie nocte et die pro filiis Israhel servis tuis et confiteor pro peccatis filiorum Israhel quibus peccaverunt tibi et ego et domus patris mei peccavimus 7vanitate seducti sumus et non custodivimus mandatum et caerimonias et iudicia quae praecepisti Mosi servo tuo 8memento verbi quod mandasti Mosi famulo tuo dicens cum transgressi fueritis ego dispergam vos in populos 9et si revertamini ad me et custodiatis mandata mea et faciatis ea etiam si abducti fueritis ad extrema caeli inde congregabo vos et inducam in locum quem elegi ut habitaret nomen meum ibi 10et ipsi servi tui et populus tuus quos redemisti in fortitudine tua magna et in manu tua valida 11obsecro Domine sit auris tua adtendens ad orationem servi tui et ad orationem servorum tuorum qui volunt timere nomen tuum et dirige servum tuum hodie et da ei misericordiam ante virum hunc ego enim eram pincerna regis

Chapter 2

1factum est autem in mense nisan anno vicesimo Artarxersis regis et vinum erat ante eum et levavi vinum et dedi regi et non eram quasi languidus ante faciem eius 2dixitque mihi rex quare vultus tuus tristis cum te aegrotum non videam non est hoc frustra sed malum nescio quid in corde tuo est et timui valde ac nimis 3et dixi regi rex in aeternum vive quare non maereat vultus meus quia civitas domus sepulchrorum patris mei deserta est et portae eius conbustae sunt igni 4et ait mihi rex pro qua re postulas et oravi Deum caeli 5et dixi ad regem si videtur regi bonum et si placet servus tuus ante faciem tuam ut mittas me in Iudaeam ad civitatem sepulchri patris mei et aedificabo eam 6dixitque mihi rex et regina quae sedebat iuxta eum usque ad quod tempus erit iter tuum et quando reverteris et placuit ante vultum regis et misit me et constitui ei tempus 7et dixi regi si regi videtur bonum epistulas det mihi ad duces regionis trans Flumen ut transducant me donec veniam in Iudaeam 8et epistulam ad Asaph custodem saltus regis ut det mihi ligna et tegere possim portas turris domus et muri civitatis et domum quam ingressus fuero et dedit mihi rex iuxta manum Dei mei bonam mecum 9et veni ad duces regionis trans Flumen dedique eis epistulas regis miserat autem mecum rex principes militum et equites 10et audierunt Sanaballat Horonites et Tobias servus ammanites et contristati sunt adflictione magna quod venisset homo qui quaereret prosperitatem filiorum Israhel 11et veni Hierusalem et eram ibi diebus tribus 12et surrexi nocte ego et viri pauci mecum et non indicavi cuiquam quid Deus dedisset in corde meo ut facerem in Hierusalem et iumentum non erat mecum nisi animal cui sedebam 13et egressus sum per portam Vallis nocte et ante fontem Draconis et ad portam Stercoris et considerabam murum Hierusalem dissipatum et portas eius consumptas igni 14et transivi ad portam Fontis et ad aquaeductum Regis et non erat locus iumento cui sedebam ut transiret 15et ascendi per torrentem nocte et considerabam murum et reversus veni ad portam Vallis et redii 16magistratus autem nesciebant quo abissem aut quid ego facerem sed et Iudaeis et sacerdotibus et optimatibus et magistratibus et reliquis qui faciebant opus usque ad id locorum nihil indicaveram 17et dixi eis vos nostis adflictionem in qua sumus quia Hierusalem deserta est et portae eius consumptae sunt igni venite et aedificemus muros Hierusalem et non simus ultra obprobrium 18et indicavi eis manum Dei mei quod esset bona mecum et verba regis quae locutus est mihi et aio surgamus et aedificemus et confortatae sunt manus eorum in bono 19audierunt autem Sanaballat Horonites et Tobias servus ammanites et Gosem Arabs et subsannaverunt nos et despexerunt dixeruntque quae est haec res quam facitis numquid contra regem vos rebellatis 20et reddidi eis sermonem dixique ad eos Deus caeli ipse nos iuvat et nos servi eius sumus surgamus et aedificemus vobis autem non est pars et iustitia et memoria in Hierusalem

Chapter 3

1et surrexit Eliasib sacerdos magnus et fratres eius sacerdotes et aedificaverunt portam Gregis ipsi sanctificaverunt eam et statuerunt valvas eius et usque ad turrem centum cubitorum sanctificaverunt eam usque ad turrem Ananehel 2et iuxta eum aedificaverunt viri Hiericho et iuxta eum aedificavit Zecchur filius Amri 3portam autem Piscium aedificaverunt filii Asanaa ipsi texerunt eam et statuerunt valvas eius et seras et vectes et iuxta eos aedificavit Marimuth filius Uriae filii Accus 4et iuxta eos aedificavit Mosollam filius Barachiae filii Mesezebel et iuxta eos aedificavit Sadoc filius Baana 5et iuxta eos aedificaverunt Thecueni optimates autem eorum non subposuerunt colla sua in opere Domini sui 6et portam Veterem aedificaverunt Ioiada filius Fasea et Mosollam filius Besodia ipsi texerunt eam et statuerunt valvas eius et seras et vectes 7et iuxta eos aedificavit Meletias Gabaonites et Iadon Meronathites viri de Gabaon et Maspha pro duce qui erat in regione trans Flumen 8et iuxta eum aedificavit Ezihel filius Araia aurifex et iuxta eum aedificavit Anania filius pigmentarii et dimiserunt Hierusalem usque ad murum plateae latioris 9et iuxta eum aedificavit Rafaia filius Ahur princeps vici Hierusalem 10et iuxta eos aedificavit Ieiada filius Aromath contra domum suam et iuxta eum aedificavit Attus filius Asebeniae 11mediam partem vici aedificavit Melchias filius Erem et Asub filius Phaethmoab et turrem Furnorum 12iuxta eum aedificavit Sellum filius Alloes princeps mediae partis vici Hierusalem ipse et filiae eius 13et portam Vallis aedificavit Anun et habitatores Zanoe ipsi aedificaverunt eam et statuerunt valvas eius et seras et vectes et mille cubitos in muro usque ad portam Sterquilinii 14et portam Sterquilinii aedificavit Melchias filius Rechab princeps vici Bethaccharem ipse aedificavit eam et statuit valvas eius et seras et vectes 15et portam Fontis aedificavit Sellum filius Choloozai princeps pagi Maspha ipse aedificavit eam et texit et statuit valvas eius et seras et vectes et muros piscinae Siloae in hortum regis et usque ad gradus qui descendunt de civitate David 16post eum aedificavit Neemias filius Azboc princeps dimidiae partis vici Bethsur usque contra sepulchra David et usque ad piscinam quae grandi opere constructa est et usque ad domum Fortium 17post eum aedificaverunt Levitae Reum filius Benni post eum aedificavit Asebias princeps dimidiae partis vici Ceilae in vico suo 18post eum aedificaverunt fratres eorum Behui filius Enadad princeps dimidiae partis Ceila 19et aedificavit iuxta eum Azer filius Iosue princeps Maspha mensuram secundam contra ascensum firmissimi anguli 20post eum in monte aedificavit Baruch filius Zacchai mensuram secundam ab angulo usque ad portam domus Eliasib sacerdotis magni 21post eum aedificavit Meremuth filius Uriae filii Accus mensuram secundam a porta domus Eliasib donec extenderetur domus Eliasib 22et post eum aedificaverunt sacerdotes viri de campestribus Iordanis 23post eum aedificavit Beniamin et Asub contra domum suam et post eum aedificavit Azarias filius Maasiae filii Ananiae contra domum suam 24post eum aedificavit Bennui filius Enadda mensuram secundam a domo Azariae usque ad flexuram et usque ad angulum 25Falel filius Ozi contra flexuram et turrem quae eminet de domo regis excelsa id est in atrio carceris post eum Phadaia filius Pheros 26Nathinnei autem habitabant in Ofel usque contra portam Aquarum ad orientem et turrem quae prominebat 27post eum aedificaverunt Thecueni mensuram secundam e regione a turre magna et eminenti usque ad murum templi 28sursum autem a porta Equorum aedificaverunt sacerdotes unusquisque contra domum suam 29post eos aedificavit Seddo filius Emmer contra domum suam et post eum aedificavit Semeia filius Secheniae custos portae orientalis 30post eum aedificavit Anania filius Selemiae et Anon filius Selo sextus mensuram secundam post eum aedificavit Mosollam filius Barachiae contra gazofilacium suum post eum aedificavit Melchias filius aurificis usque ad domum Nathinneorum et scruta vendentium contra portam Iudicialem et usque ad cenaculum Anguli 31et inter cenaculum Anguli in porta Gregis aedificaverunt artifices et negotiatores

Chapter 4

1factum est autem cum audisset Sanaballat quod aedificaremus murum iratus est valde et motus nimis subsannavit Iudaeos 2et dixit coram fratribus suis et frequentia Samaritanorum quid Iudaei inbecilli faciunt num dimittent eos gentes num sacrificabunt et conplebunt in una die numquid aedificare poterunt lapides de acervis pulveris qui conbusti sunt 3sed et Tobias Ammanites proximus eius ait aedificent si ascenderit vulpis transiliet murum eorum lapideum 4audi Deus noster quia facti sumus despectio converte obprobrium super caput eorum et da eos in despectionem in terra captivitatis 5ne operias iniquitatem eorum et peccatum eorum coram facie tua non deleatur quia inriserunt aedificantes 6itaque aedificavimus murum et coniunximus totum usque ad partem dimidiam et provocatum est cor populi ad operandum 7factum est autem cum audisset Sanaballat et Tobias et Arabes et Ammanitae et Azotii quod obducta esset cicatrix muri Hierusalem et quod coepissent interrupta concludi irati sunt nimis 8et congregati omnes pariter ut venirent et pugnarent contra Hierusalem et molirentur insidias 9et oravimus Deum nostrum et posuimus custodes super murum die et nocte contra eos 10dixit autem Iudas debilitata est fortitudo portantis et humus nimia est et nos non poterimus aedificare murum 11et dixerunt hostes nostri nesciant et ignorent donec veniamus in medio eorum et interficiamus eos et cessare faciamus opus 12factum est autem venientibus Iudaeis qui habitabant iuxta eos et dicentibus nobis per decem vices ex omnibus locis quibus venerant ad nos 13statui in loco post murum per circuitum populum in ordine cum gladiis suis et lanceis et arcis 14perspexi atque surrexi et aio ad optimates et ad magistratus et ad reliquam partem vulgi nolite timere a facie eorum Domini magni et terribilis mementote et pugnate pro fratribus vestris filiis vestris et filiabus vestris uxoribus vestris et domibus 15factum est autem cum audissent inimici nostri nuntiatum esse nobis dissipavit Deus consilium eorum et reversi sumus omnes ad muros unusquisque ad opus suum 16et factum est a die illa media pars iuvenum eorum faciebant opus et media parata erat ad bellum et lanceae et scuta et arcus et loricae et principes post eos in omni domo Iuda 17aedificantium in muro et portantium onera et inponentium una manu sua faciebat opus et altera tenebat gladium 18aedificantium enim unusquisque gladio erat accinctus renes et aedificabant et clangebant bucina iuxta me 19et dixi ad optimates et ad magistratus et ad reliquam partem vulgi opus grande est et latum et nos separati sumus in muro procul alter ab altero 20in loco quocumque audieritis clangorem tubae illuc concurrite ad nos Deus noster pugnabit pro nobis 21et nos ipsi faciamus opus et media pars nostrum teneat lanceas ab ascensu aurorae donec egrediantur astra 22in tempore quoque illo dixi populo unusquisque cum puero suo maneat in medio Hierusalem et sint vobis vices per noctem et diem ad operandum 23ego autem et fratres mei et pueri mei et custodes qui erant post me non deponebamus vestimenta nostra unusquisque tantum nudabatur ad baptismum

Chapter 5

1et factus est clamor populi et uxorum eius magnus adversus fratres suos iudaeos 2et erant qui dicerent filii nostri et filiae nostrae multae sunt nimis accipiamus pro pretio eorum frumentum et comedamus et vivamus 3et erant qui dicerent agros nostros et vineas et domos nostras opponamus et accipiamus frumentum in fame 4et alii dicebant mutuo sumamus pecunias in tributa regis demusque agros nostros et vineas 5et nunc sicut carnes fratrum nostrorum sic carnes nostrae sunt sicut filii eorum ita filii nostri ecce nos subiugamus filios nostros et filias nostras in servitutem et de filiabus nostris sunt famulae nec habemus unde possint redimi et agros nostros et vineas alii possident 6et iratus sum nimis cum audissem clamorem eorum secundum verba haec 7cogitavitque cor meum mecum et increpui optimates et magistratus et dixi eis usurasne singuli a fratribus vestris exigatis et congregavi adversus eos contionem magnam 8et dixi eis nos ut scitis redemimus fratres nostros iudaeos qui venditi fuerant gentibus secundum possibilitatem nostram et vos igitur vendite fratres vestros et emimus eos et siluerunt nec invenerunt quid responderent 9dixique ad eos non est bona res quam facitis quare non in timore Dei nostri ambulatis ne exprobretur nobis a gentibus inimicis nostris 10et ego et fratres mei et pueri mei commodavimus plurimis pecuniam et frumentum non repetamus in commune istud aes alienum concedamus quod debetur nobis 11reddite eis hodie agros suos vineas suas oliveta sua et domos suas quin potius et centesimam pecuniae frumenti vini et olei quam exigere soletis ab eis date pro illis 12et dixerunt reddimus et ab eis nihil quaerimus sicque faciemus ut loqueris et vocavi sacerdotes et adiuravi eos ut facerent iuxta quod dixeram 13insuper et sinum meum excussi et dixi sic excutiat Deus omnem virum qui non conpleverit verbum istud de domo sua et de laboribus suis sic excutiatur et vacuus fiat et dixit universa multitudo amen et laudaverunt Deum fecit ergo populus sicut dictum erat 14a die autem illa qua praeceperat mihi ut essem dux in terra Iuda ab anno vicesimo usque ad annum tricesimum secundum Artarxersis regis per annos duodecim ego et fratres mei annonas quae ducibus debebantur non comedimus 15duces autem primi qui fuerant ante me gravaverunt populum et acceperunt ab eis in pane vino et pecunia cotidie siclos quadraginta sed et ministri eorum depresserant populum ego autem non feci ita propter timorem Dei 16quin potius in opere muri aedificavi et agrum non emi et omnes pueri mei congregati ad opus erant 17Iudaei quoque et magistratus centum quinquaginta viri et qui veniebant ad nos de gentibus quae in circuitu nostro sunt in mensa mea erant 18parabatur autem mihi per dies singulos bos unus arietes sex electi exceptis volatilibus et inter dies decem vina diversa et alia multa tribuebam insuper et annonas ducatus mei non quaesivi valde enim erat adtenuatus populus 19memento mei Deus meus in bonum secundum omnia quae feci populo huic

Chapter 6

1factum est autem cum audisset Sanaballat et Tobia et Gosem Arabs et ceteri inimici nostri quod aedificassem ego murum et non esset in ipso residua interruptio usque ad tempus autem illud valvas non posueram in portis 2miserunt Sanaballat et Gosem ad me dicentes veni et percutiamus foedus pariter in viculis in campo Ono ipsi autem cogitabant ut facerent mihi malum 3misi ergo ad eos nuntios dicens opus grande ego facio et non possum descendere ne forte neglegatur cum venero et descendero ad vos 4miserunt autem ad me secundum verbum hoc per quattuor vices et respondi eis iuxta sermonem priorem 5et misit ad me Sanaballat iuxta verbum prius quinta vice puerum suum et epistulam habebat in manu scriptam hoc modo 6in gentibus auditum est et Gosem dixit quod tu et Iudaei cogitetis rebellare et propterea aedifices murum et levare te velis super eos regem propter quam causam 7et prophetas posueris qui praedicent de te in Hierusalem dicentes rex in Iudaea est auditurus est rex verba haec idcirco nunc veni ut ineamus consilium pariter 8et misi ad eos dicens non est factum secundum verba haec quae tu loqueris de corde enim tuo tu conponis haec 9omnes autem hii terrebant nos cogitantes quod cessarent manus nostrae ab opere et quiesceremus quam ob causam magis confortavi manus meas 10et ingressus sum domum Samaiae filii Dalaiae filii Metabehel secreto qui ait tractemus nobiscum in domo Dei in medio templi et claudamus portas aedis quia venturi sunt ut interficiant te et nocte venturi sunt ad occidendum te 11et dixi num quisquam similis mei fugit et quis ut ego ingredietur templum et vivet non ingrediar 12et intellexi quod Deus non misisset eum sed quasi vaticinans locutus esset ad me et Tobia et Sanaballat conduxissent eum 13acceperat enim pretium ut territus facerem et peccarem et haberent malum quod exprobrarent mihi 14memento Domine mei pro Tobia et Sanaballat iuxta opera eorum talia sed et Noadiae prophetae et ceterorum prophetarum qui terrebant me 15conpletus est autem murus vicesimo quinto die mensis elul quinquaginta duobus diebus 16factum est ergo cum audissent omnes inimici nostri ut timerent universae gentes quae erant in circuitu nostro et conciderent intra semet ipsos et scirent quod a Deo factum esset opus hoc 17sed et in diebus illis multae optimatium Iudaeorum epistulae mittebantur ad Tobiam et a Tobia veniebant ad eos 18multi enim erant in Iudaea habentes iuramentum eius quia gener erat Secheniae filii Orei et Iohanan filius eius acceperat filiam Mosollam filii Barachiae 19sed et laudabant eum coram me et verba mea nuntiabant ei et Tobias mittebat epistulas ut terreret me

Chapter 7

1postquam autem aedificatus est murus et posui valvas et recensui ianitores et cantores et Levitas 2praecepi Aneni fratri meo et Ananiae principi domus de Hierusalem ipse enim quasi vir verax et timens Deum plus ceteris videbatur 3et dixi eis non aperiantur portae Hierusalem usque ad calorem solis cumque adhuc adsisterent clausae portae sunt et oppilatae et posui custodes de habitatoribus Hierusalem singulos per vices suas et unumquemque contra domum suam 4civitas autem erat lata nimis et grandis et populus parvus in medio eius et non erant domus aedificatae 5dedit autem Deus in corde meo et congregavi optimates et magistratus et vulgum ut recenserem eos et inveni librum census eorum qui ascenderant primum et inventum est scriptum in eo 6isti filii provinciae qui ascenderunt de captivitate migrantium quos transtulerat Nabuchodonosor rex Babylonis et reversi sunt in Hierusalem et in Iudaeam unusquisque in civitatem suam 7qui venerunt cum Zorobabel Hiesuae Neemias Azarias Raamias Naamni Mardocheus Belsar Mespharath Beggoai Naum Baana numerus virorum populi Israhel 8filii Pharos duo milia centum septuaginta duo 9filii Saphatiae trecenti septuaginta duo 10filii Area sescenti quinquaginta duo 11filii Phaethmoab filiorum Hiesuae et Ioab duo milia octingenti decem et octo 12filii Helam mille octingenti quinquaginta quattuor 13filii Zethua octingenti quadraginta quinque 14filii Zacchai septingenti sexaginta 15filii Bennui sescenti quadraginta octo 16filii Bebai sescenti viginti octo 17filii Azgad duo milia trecenti viginti duo 18filii Adonicam sescenti sexaginta septem 19filii Baggoaim duo milia sexaginta septem 20filii Adin sescenti quinquaginta quinque 21filii Ater filii Ezechiae nonaginta octo 22filii Asem trecenti viginti octo 23filii Besai trecenti viginti quattuor 24filii Areph centum duodecim 25filii Gabaon nonaginta quinque 26viri Bethleem et Netupha centum octoginta octo 27viri Anathoth centum viginti octo 28viri Bethamoth quadraginta duo 29viri Cariathiarim Cephira et Beroth septingenti quadraginta tres 30viri Rama et Geba sescenti viginti unus 31viri Machmas centum viginti duo 32viri Bethel et Hai centum viginti tres 33viri Nebo alterius quinquaginta duo 34viri Helam alterius mille ducenti quinquaginta quattuor 35filii Arem trecenti viginti 36filii Hiericho trecenti quadraginta quinque 37filii Lod Adid et Ono septingenti viginti unus 38filii Senaa tria milia nongenti triginta 39sacerdotes filii Idaia in domo Iosua nongenti septuaginta tres 40filii Emmer mille quinquaginta duo 41filii Phassur mille ducenti quadraginta septem 42filii Arem mille decem et septem Levitae 43filii Iosue et Cadmihel filiorum 44Oduia septuaginta quattuor cantores 45filii Asaph centum quadraginta octo 46ianitores filii Sellum filii Ater filii Telmon filii Accub filii Atita filii Sobai centum triginta octo 47Nathinnei filii Soa filii Asfa filii Tebaoth 48filii Ceros filii Siaa filii Fado filii Lebana filii Agaba filii Selmon 49filii Anan filii Geddel filii Gaer 50filii Raaia filii Rasim filii Necoda 51filii Gezem filii Aza filii Fasea 52filii Besai filii Munim filii Nephusim 53filii Becbuc filii Acupha filii Arur 54filii Besloth filii Meida filii Arsa 55filii Bercos filii Sisara filii Thema 56filii Nesia filii Atipha 57filii servorum Salomonis filii Sotai filii Sophereth filii Pherida 58filii Iahala filii Dercon filii Geddel 59filii Saphatia filii Athil filii Phocereth qui erat ortus ex Sabaim filio Amon 60omnes Nathinnei et filii servorum Salomonis trecenti nonaginta duo 61hii sunt autem qui ascenderunt de Thelmella Thelarsa Cherub Addon et Emmer et non potuerunt indicare domum patrum suorum et semen suum utrum ex Israhel essent 62filii Dalaia filii Tobia filii Necoda sescenti quadraginta duo 63et de sacerdotibus filii Abia filii Accos filii Berzellai qui accepit de filiabus Berzellai Galaditis uxorem et vocatus est nomine eorum 64hii quaesierunt scripturam suam in censu et non invenerunt et eiecti sunt de sacerdotio 65dixitque Athersatha eis ut non manducarent de sanctis sanctorum donec staret sacerdos doctus et eruditus 66omnis multitudo quasi unus quadraginta duo milia sescenti sexaginta 67absque servis et ancillis eorum qui erant septem milia trecenti triginta et septem et inter eos cantores et cantrices ducentae quadraginta quinque 68[] 69cameli quadringenti triginta quinque asini sex milia septingenti viginti 70nonnulli autem de principibus familiarum dederunt in opus Athersatha dedit in thesaurum auri dragmas mille fialas quinquaginta tunicas sacerdotales quingentas triginta 71et de principibus familiarum dederunt in thesaurum operis auri dragmas viginti milia et argenti minas duo milia ducentas 72et quod dedit reliquus populus auri dragmas viginti milia et argenti minas duo milia et tunicas sacerdotales sexaginta septem 73habitaverunt autem sacerdotes et Levitae et ianitores et cantores et reliquum vulgus et Nathinnei et omnis Israhel in civitatibus suis

Chapter 8

1et venerat mensis septimus filii autem Israhel erant in civitatibus suis congregatusque est omnis populus quasi vir unus ad plateam quae est ante portam Aquarum et dixerunt Ezrae scribae ut adferret librum legis Mosi quam praecepit Dominus Israheli 2adtulit ergo Ezras sacerdos legem coram multitudine virorum et mulierum cunctisque qui poterant intellegere in die prima mensis septimi 3et legit in eo aperte in platea quae erat ante portam Aquarum de mane usque ad mediam diem in conspectu virorum et mulierum et sapientium et aures omnis populi erant erectae ad librum 4stetit autem Ezras scriba super gradum ligneum quem fecerat ad loquendum et steterunt iuxta eum Matthathia et Sema et Ania et Uria et Helcia et Maasia ad dextram eius et ad sinistram Phadaia Misahel et Melchia et Asum et Asephdana Zaccharia et Mosollam 5et aperuit Ezras librum coram omni populo super universum quippe populum eminebat et cum aperuisset eum stetit omnis populus 6et benedixit Ezras Domino Deo magno et respondit omnis populus amen amen elevans manus suas et incurvati sunt et adoraverunt Deum proni in terram 7porro Hiesue et Baani et Serebia Iamin Accub Septhai Odia Maasia Celita Azarias Iozabed Anam Phalaia Levitae silentium faciebant in populo ad audiendam legem populus autem stabat in gradu suo 8et legerunt in libro legis Dei distincte et adposite ad intellegendum et intellexerunt cum legeretur 9dixit autem Neemias ipse est Athersatha et Ezras sacerdos scriba et Levitae interpretantes universo populo dies sanctificatus est Domino Deo nostro nolite lugere et nolite flere flebat enim omnis populus cum audiret verba legis 10et dixit eis ite comedite pinguia et bibite mulsum et mittite partes ei qui non praeparavit sibi quia sanctus dies Domini est et nolite contristari gaudium enim Domini est fortitudo nostra 11Levitae autem silentium faciebant in omni populo dicentes tacete quia dies sanctus est et nolite dolere 12abiit itaque omnis populus ut comederet et biberet et mitteret partes et faceret laetitiam magnam quia intellexerant verba quae docuerat eos 13et in die secundo congregati sunt principes familiarum universi populi sacerdotes et Levitae ad Ezram scribam ut interpretaretur eis verba legis 14et invenerunt scriptum in lege praecepisse Dominum in manu Mosi ut habitent filii Israhel in tabernaculis in die sollemni mense septimo 15et ut praedicent et divulgent vocem in universis urbibus suis et in Hierusalem dicentes egredimini in montem et adferte frondes olivae et frondes ligni pulcherrimi frondes myrti et ramos palmarum et frondes ligni nemorosi ut fiant tabernacula sicut scriptum est 16et egressus est populus et adtulerunt feceruntque sibi tabernacula unusquisque in domate suo et in atriis suis et in atriis domus Dei et in platea portae Aquarum et in platea portae Ephraim 17fecit ergo universa ecclesia eorum qui redierant de captivitate tabernacula et habitaverunt in tabernaculis non enim fecerant a diebus Iosue filii Nun taliter filii Israhel usque ad diem illum et fuit laetitia magna nimis 18legit autem in libro legis Dei per dies singulos a die primo usque ad diem novissimum et fecerunt sollemnitatem septem diebus et in die octavo collectum iuxta ritum

Chapter 9

1in die autem vicesimo quarto mensis huius convenerunt filii Israhel in ieiunio et in saccis et humus super eos 2et separatum est semen filiorum Israhel ab omni filio alienigena et steterunt et confitebantur peccata sua et iniquitates patrum suorum 3et consurrexerunt ad standum et legerunt in volumine legis Domini Dei sui quater in die et quater confitebantur et adorabant Dominum Deum suum 4surrexit autem super gradum Levitarum Iosue et Bani Cedmihel Sebnia Bani Sarebias Bani Chanani et inclamaverunt voce magna Dominum Deum suum 5et dixerunt Levitae Iosue et Cedmihel Bonni Asebia Serebia Odoia Sebna Fataia surgite benedicite Domino Deo vestro ab aeterno usque in aeternum et benedicant nomini gloriae tuae excelso in omni benedictione et laude 6tu ipse Domine solus tu fecisti caelum caelum caelorum et omnem exercitum eorum terram et universa quae in ea sunt maria et omnia quae in eis sunt et tu vivificas omnia haec et exercitus caeli te adorat 7tu ipse Domine Deus qui elegisti Abram et eduxisti eum de igne Chaldeorum et posuisti nomen eius Abraham 8et invenisti cor eius fidele coram te et percussisti cum eo foedus ut dares ei terram Chananei Chetthei Amorrei et Ferezei et Iebusei et Gergesei ut dares semini eius et implesti verba tua quoniam iustus es 9et vidisti adflictionem patrum nostrorum in Aegypto clamoremque eorum audisti super mare Rubrum 10et dedisti signa et portenta in Pharao et in universis servis eius et in omni populo terrae illius cognovisti enim quia superbe egerant contra eos et fecisti tibi nomen sicut et in hac die 11et mare divisisti ante eos et transierunt per medium maris in sicca persecutores autem eorum proiecisti in profundum quasi lapidem in aquas validas 12et in columna nubis ductor eorum fuisti per diem et in columna ignis per noctem ut appareret eis via per quam ingrediebantur 13ad montem quoque Sinai descendisti et locutus es cum eis de caelo et dedisti eis iudicia recta et legem veritatis caerimonias et praecepta bona 14et sabbatum sanctificatum tuum ostendisti eis et mandata et caerimonias et legem praecepisti eis in manu Mosi servi tui 15panem quoque de caelo dedisti eis in fame eorum et aquam de petra eduxisti eis sitientibus et dixisti eis ut ingrederentur et possiderent terram super quam levasti manum tuam ut traderes eis 16ipsi vero et patres nostri superbe egerunt et induraverunt cervices suas et non audierunt mandata tua 17et noluerunt audire et non sunt recordati mirabilium tuorum quae feceras eis et induraverunt cervices suas et dederunt caput ut converterentur ad servitutem suam quasi per contentionem tu autem Deus propitius clemens et misericors longanimis et multae miserationis non dereliquisti eos 18et quidem cum fecissent sibi vitulum conflatilem et dixissent iste est Deus tuus qui eduxit te de Aegypto feceruntque blasphemias magnas 19tu autem in misericordiis tuis multis non dimisisti eos in deserto columna nubis non recessit ab eis per diem ut duceret eos in via et columna ignis in nocte ut ostenderet eis iter per quod ingrederentur 20et spiritum tuum bonum dedisti qui doceret eos et manna tuum non prohibuisti ab ore eorum et aquam dedisti eis in siti 21quadraginta annis pavisti eos in deserto nihilque eis defuit vestimenta eorum non inveteraverunt et pedes eorum non sunt adtriti 22et dedisti eis regna et populos et partitus es eis sortes et possederunt terram Seon et terram regis Esebon et terram Og regis Basan 23et filios eorum multiplicasti sicut stellas caeli et adduxisti eos ad terram de qua dixeras patribus eorum ut ingrederentur et possiderent 24et venerunt filii et possederunt terram et humiliasti coram eis habitatores terrae Chananeos et dedisti eos in manu eorum et reges eorum et populos terrae ut facerent eis sicut placebat illis 25ceperunt itaque urbes munitas et humum pinguem et possederunt domos plenas cunctis bonis cisternas ab aliis fabricatas vineas et oliveta et ligna pomifera multa et comederunt et saturati sunt et inpinguati sunt et abundavere deliciis in bonitate tua magna 26provocaverunt autem te ad iracundiam et recesserunt a te et proiecerunt legem tuam post terga sua et prophetas tuos occiderunt qui contestabantur eos ut reverterentur ad te feceruntque blasphemias grandes 27et dedisti eos in manu hostium suorum et adflixerunt eos et in tempore tribulationis suae clamaverunt ad te et tu de caelo audisti et secundum miserationes tuas multas dedisti eis salvatores qui salvaverunt eos de manu hostium suorum 28cumque requievissent reversi sunt ut facerent malum in conspectu tuo et dereliquisti eos in manu inimicorum suorum et possederunt eos conversique sunt et clamaverunt ad te tu autem de caelo audisti et liberasti eos in misericordiis tuis multis temporibus 29et contestatus es eos ut reverterentur ad legem tuam ipsi vero superbe egerunt et non audierunt mandata tua et in iudiciis tuis peccaverunt quae faciet homo et vivet in eis et dederunt umerum recedentem et cervicem suam induraverunt nec audierunt 30et protraxisti super eos annos multos et contestatus es eos in spiritu tuo per manum prophetarum tuorum et non audierunt et tradidisti eos in manu populorum terrarum 31in misericordiis autem tuis plurimis non fecisti eos in consumptione nec dereliquisti eos quoniam Deus miserationum et clemens tu es 32nunc itaque Deus noster Deus magne fortis et terribilis custodiens pactum et misericordiam ne avertas a facie tua omnem laborem qui invenit nos reges nostros principes nostros et sacerdotes nostros prophetas nostros et patres nostros et omnem populum tuum a diebus regis Assur usque in diem hanc 33et tu iustus in omnibus quae venerunt super nos quia veritatem fecisti nos autem impie egimus 34reges nostri principes nostri sacerdotes nostri et patres nostri non fecerunt legem tuam et non adtenderunt mandata tua et testimonia tua quae testificatus es in eis 35et ipsi in regnis suis bonis et in bonitate tua multa quam dederas eis et in terra latissima et pingui quam tradideras in conspectu eorum non servierunt tibi nec reversi sunt ab studiis suis pessimis 36ecce nos ipsi hodie servi sumus et terram quam dedisti patribus nostris ut comederent panem eius et quae bona sunt eius et nos ipsi servi sumus in ea 37et fruges eius multiplicantur regibus quos posuisti super nos propter peccata nostra et in corporibus nostris dominantur et in iumentis nostris secundum voluntatem suam et in tribulatione magna sumus 38super omnibus ergo his nos ipsi percutimus foedus et scribimus et signant principes nostri Levitae nostri et sacerdotes nostri

Chapter 10

1signatores autem fuerunt Neemias Athersatha filius Achelai et Sedecias 2Saraias Azarias Hieremias 3Phessur Amaria Melchia 4Attus Sebenia Melluc 5Arem Mermuth Obdias 6Danihel Genton Baruch 7Mosollam Abia Miamin 8Mazia Belga Semaia hii sacerdotes 9porro Levitae Iosue filius Azaniae Bennui de filiis Enadad Cedmihel 10et fratres eorum Sechenia Odevia Celita Phalaia Anan 11Micha Roob Asebia 12Zacchur Serebia Sabania 13Odia Bani Baninu 14capita populi Pheros Phaethmoab Helam Zethu Bani 15Bonni Azgad Bebai 16Adonia Beggoai Adin 17Ater Ezechia Azur 18Odevia Asum Besai 19Ares Anathoth Nebai 20Mecphia Mosollam Azir 21Mesizabel Sadoc Ieddua 22Felthia Anan Ania 23Osee Anania Asub 24Aloes Phaleam Sobec 25Reum Asebna Madsia 26et Haia Hanam Anan 27Melluc Arem Baana 28et reliqui de populo sacerdotes Levitae ianitores et cantores Nathinnei et omnes qui se separaverunt de populis terrarum ad legem Dei uxores eorum filii eorum et filiae eorum 29omnis qui poterat sapere spondentes pro fratribus suis optimates eorum et qui veniebant ad pollicendum et iurandum ut ambularent in lege Dei quam dederat in manu Mosi servi Dei ut facerent et custodirent universa mandata Domini Dei nostri et iudicia eius et caerimonias eius 30et ut non daremus filias nostras populo terrae et filias eorum non acciperemus filiis nostris 31populi quoque terrae qui inportant venalia et omnia ad usum per diem sabbati ut vendant non accipiemus ab eis in sabbato et in die sanctificata et dimittemus annum septimum et exactionem universae manus 32et statuemus super nos praecepta ut demus tertiam partem sicli per annum ad opus domus Dei nostri 33ad panes propositionis et ad sacrificium sempiternum et in holocaustum sempiternum in sabbatis in kalendis in sollemnitatibus et in sanctificatis et pro peccato ut exoretur pro Israhel et in omnem usum domus Dei nostri 34sortes ergo misimus super oblatione lignorum inter sacerdotes et Levitas et populos ut inferrentur in domum Dei nostri per domos patrum nostrorum per tempora a temporibus anni usque ad annum ut arderent super altare Domini Dei nostri sicut scriptum est in lege Mosi 35et ut adferremus primogenita terrae nostrae et primitiva universi fructus omnis ligni ab anno in annum in domo Domini 36et primitiva filiorum nostrorum et pecorum nostrorum sicut scriptum est in lege et primitiva boum nostrorum et ovium nostrarum ut offerrentur in domo Dei nostri sacerdotibus qui ministrant in domo Dei nostri 37et primitias ciborum nostrorum et libaminum nostrorum et poma omnis ligni vindemiae quoque et olei adferemus sacerdotibus ad gazofilacium Dei nostri et decimam partem terrae nostrae Levitis ipsi Levitae decimas accipient ex omnibus civitatibus operum nostrorum 38erit autem sacerdos filius Aaron cum Levitis in decimis Levitarum et Levitae offerent decimam partem decimae suae in domum Dei nostri ad gazofilacium in domo thesauri 39ad gazofilacium enim deportabunt filii Israhel et filii Levi primitias frumenti vini et olei et ibi erunt vasa sanctificata et sacerdotes et cantores et ianitores et ministri et non dimittemus domum Dei nostri

Chapter 11

1habitaverunt autem principes populi in Hierusalem reliqua vero plebs misit sortem ut tollerent unam partem de decem qui habitaturi essent in Hierusalem in civitate sancta novem vero partes in civitatibus 2benedixit autem populus omnibus viris qui se sponte obtulerunt ut habitarent in Hierusalem 3hii sunt itaque principes provinciae qui habitaverunt in Hierusalem et in civitatibus Iuda habitavit unusquisque in possessione sua in urbibus suis Israhel sacerdotes Levitae Nathinnei et filii servorum Salomonis 4et in Hierusalem habitaverunt de filiis Iuda et de filiis Beniamin de filiis Iuda Athaias filius Aziam filii Zacchariae filii Amariae filii Saphatia filii Malelehel de filiis Phares 5Imaasia filius Baruch filius Coloza filius Azia filius Adaia filius Ioiarib filius Zacchariae filius Silonites 6omnes filii Phares qui habitaverunt in Hierusalem quadringenti sexaginta octo viri fortes 7hii sunt autem filii Beniamin Sellum filius Mosollam filius Ioed filius Phadaia filius Colaia filius Masia filius Ethehel filius Isaia 8et post eum Gabbai Sellai nongenti viginti octo 9et Iohel filius Zechri praepositus eorum et Iuda filius Sennua super civitatem secundus 10et de sacerdotibus Idaia filius Ioarib Iachin 11Saraia filius Elcia filius Mesollam filius Sadoc filius Meraioth filius Ahitub princeps domus Dei 12et fratres eorum facientes opera templi octingenti viginti duo et Adaia filius Ieroam filius Felelia filius Amsi filius Zacchariae filius Phessur filius Melchiae 13et fratres eius principes patrum ducenti quadraginta duo et Amassai filius Azrihel filius Aazi filius Mosollamoth filius Emmer 14et fratres eorum potentes nimis centum viginti octo et praepositus eorum Zabdihel filius potentium 15et de Levitis Sebenia filius Asob filius Azaricam filius Asabia filius Boni 16et Sabathai et Iozabed super opera quae erant forinsecus in domo Dei a principibus Levitarum 17et Mathania filius Micha filius Zebdaei filius Asaph princeps ad laudandum et confitendum in oratione et Becbecia secundus de fratribus eius et Abda filius Sammua filius Galal filius Idithun 18omnes Levitae in civitate sancta ducenti octoginta quattuor 19et ianitores Accob Telmon et fratres eorum qui custodiebant ostia centum septuaginta duo 20et reliqui ex Israhel sacerdotes et Levitae in universis civitatibus Iuda unusquisque in possessione sua 21et Nathinnei qui habitabant in Ofel et Siaha et Gaspha de Nathinneis 22et episcopus Levitarum in Hierusalem Azzi filius Bani filius Asabiae filius Matthaniae filius Michae de filiis Asaph cantores in ministerio domus Dei 23praeceptum quippe regis super eos erat et ordo in cantoribus per dies singulos 24et Fataia filius Mesezebel de filiis Zera filii Iuda in manu regis iuxta omne verbum populi 25et in domibus per omnes regiones eorum de filiis Iuda habitaverunt in Cariatharbe et in filiabus eius et in Dibon et in filiabus eius et in Capsel et in viculis eius 26et in Iesue et in Molada et in Bethfaleth 27et in Asersual et in Bersabee et in filiabus eius 28et in Siceleg et in Mochona et in filiabus eius 29et in Ainremmon et in Sara et in Irimuth 30Zanoa Odollam et villis earum Lachis et regionibus eius Azeca et filiabus eius et manserunt in Bersabee usque ad vallem Ennom 31filii autem Beniamin a Geba Mechmas et Aia et Bethel et filiabus eius 32Anathoth Nob Anania 33Asor Rama Getthaim 34Adid Seboim Neballa Loth 35et Ono valle Artificum 36et de Levitis partitiones Iuda et Beniamin

Chapter 12

1hii autem sacerdotes et Levitae qui ascenderunt cum Zorobabel filio Salathihel et Iosue Saraia Hieremias Ezra 2Amaria Melluch Attus 3Sechenia Reum Meremuth 4Addo Genthon Abia 5Miamin Madia Belga 6Semaia et Ioarib Idaia Sellum Amoc Elceia 7Idaia isti principes sacerdotum et fratres eorum in diebus Iosue 8porro Levitae Iesua Bennui Cedmihel Sarabia Iuda Mathanias super hymnos ipsi et fratres eorum 9et Becbecia atque et Hanni fratres eorum unusquisque in officio suo 10Hiesue autem genuit Ioachim et Ioachim genuit Eliasib et Eliasib genuit Ioiada 11et Ioiada genuit Ionathan et Ionathan genuit Ieddoa 12in diebus autem Ioachim erant sacerdotes principes familiarum Saraiae Amaria Hieremiae Anania 13Ezrae Mosollam Amariae Iohanan 14Milico Ionathan Sebeniae Ioseph 15Arem Edna Maraioth Elci 16Addaiae Zaccharia Genthon Mosollam 17Abiae Zecheri Miamin et Moadiae Felti 18Belgae Sammua Semaiae Ionathan 19Ioiarib Matthanai Iadaiae Azzi 20Sellaiae Celai Amoc Eber 21Elciae Asebia Idaiae Nathanahel 22Levitae in diebus Eliasib et Ioiada et Ionan et Ieddoa scripti principes familiarum et sacerdotes in regno Darii Persae 23filii Levi principes familiarum scripti in libro verborum dierum et usque ad dies Ionathan filii Eliasib 24et principes Levitarum Asebia Serebia et Iesue filius Cedmihel et fratres eorum per vices suas ut laudarent et confiterentur iuxta praeceptum David viri Dei et observarent aeque per ordinem 25Matthania et Becbecia Obedia Mosollam Thelmon Accub custodes portarum et vestibulorum ante portas 26hii in diebus Ioachim filii Iesue filii Iosedech et in diebus Neemiae ducis et Ezrae sacerdotis scribaeque 27in dedicatione autem muri Hierusalem requisierunt Levitas de omnibus locis suis ut adducerent eos in Hierusalem et facerent dedicationem et laetitiam in actione gratiarum et in cantico in cymbalis psalteriis et citharis 28congregati sunt ergo filii cantorum et de campestribus circa Hierusalem et de villis Netuphati 29et de domo Galgal et de regionibus Geba et Azmaveth quoniam villas aedificaverunt sibi cantores in circuitu Hierusalem 30et mundati sunt sacerdotes et Levitae et mundaverunt populum et portas et murum 31ascendere autem feci principes Iuda super murum et statui duos choros laudantium magnos et ierunt ad dexteram super murum ad portam Sterquilinii 32et ivit post eos Osaias et media pars principum Iuda 33et Azarias Ezras et Mosollam Iuda et Beniamin et Semeia et Hieremia 34et de filiis sacerdotum in tubis Zaccharias filius Ionathan filius Semeiae filius Mathaniae filius Michaiae filius Zecchur filius Asaph 35et fratres eius Semeia et Azarel Malalai Galalai Maai Nathanel et Iuda et Anani in vasis cantici David viri Dei et Ezras scriba ante eos in porta Fontis 36et contra eos ascenderunt in gradibus civitatis David in ascensu muri super domum David et usque ad portam Aquarum ad orientem 37et chorus secundus gratias referentium ibat ex adverso et ego post eum et media pars populi super murum et super turrem Furnorum et usque ad murum latissimum 38et super portam Ephraim et super portam Antiquam et super portam Piscium et turrem Ananehel et turrem Ema et usque ad portam Gregis et steterunt in porta Custodiae 39steteruntque duo chori laudantium in domo Dei et ego et dimidia pars magistratuum mecum 40et sacerdotes Eliachim Maasia Miniamin Michea Elioenai Zaccharia Anania in tubis 41et Maasia et Semea et Eleazar et Azi et Iohanan et Melchia et Elam et Ezer et clare cecinerunt cantores et Iezraia praepositus 42et immolaverunt in die illa victimas magnas et laetati sunt Deus enim laetificaverat eos laetitia magna sed et uxores eorum et liberi gavisi sunt et audita est laetitia Hierusalem procul 43recensuerunt quoque in die illa viros super gazofilacia thesauri ad libamina et ad primitias et ad decimas ut introferrent per eos principes civitatis in decore gratiarum actionis sacerdotes et Levitas quia laetatus est Iuda in sacerdotibus et Levitis adstantibus 44et custodierunt observationem Dei sui et observationem expiationis et cantores et ianitores iuxta praeceptum David et Salomonis filii eius 45quia in diebus David et Asaph ab exordio erant principes constituti cantorum in carmine laudantium et confitentium Deo 46et omnis Israhel in diebus Zorobabel et in diebus Neemiae dabat partes cantoribus et ianitoribus per dies singulos et sanctificabant Levitas et Levitae sanctificabant filios Aaron

Chapter 13

1in die autem illo lectum est in volumine Mosi audiente populo et inventum est scriptum in eo quod non debeat introire Ammanites et Moabites in ecclesiam Dei usque in aeternum 2eo quod non occurrerint filiis Israhel cum pane et aqua et conduxerint adversum eum Balaam ad maledicendum ei et convertit Deus noster maledictionem in benedictionem 3factum est autem cum audissent legem separaverunt omnem alienigenam ab Israhel 4et super hoc erat Eliasib sacerdos qui fuerat positus in gazofilacio domus Dei nostri et proximus Tobiae 5fecit ergo sibi gazofilacium grande et ibi erant ante eum reponentes munera et tus et vasa et decimam frumenti et vini et olei partes Levitarum et cantorum et ianitorum et primitias sacerdotales 6in omnibus autem his non fui in Hierusalem quia in anno tricesimo secundo Artarxersis regis Babylonis veni ad regem et in fine dierum rogavi regem 7et veni in Hierusalem et intellexi malum quod fecerat Eliasib Tobiae ut faceret ei thesaurum in vestibulis domus Dei 8et malum mihi visum est valde et proieci vasa domus Tobiae foras de gazofilacio 9praecepique et mundaverunt gazofilacia et rettuli ibi vasa domus Dei sacrificium et tus 10et cognovi quoniam partes Levitarum non fuissent datae et fugisset unusquisque in regionem suam de Levitis et de cantoribus et de his qui ministrabant 11et egi causam adversus magistratus et dixi quare dereliquimus domum Dei et congregavi eos et feci stare in stationibus suis 12et omnis Iuda adportabat decimam frumenti et vini et olei in horrea 13et constituimus super horrea Selemiam sacerdotem et Sadoc scribam et Phadaiam de Levitis et iuxta eos Anan filium Zacchur filium Matthaniae quoniam fideles conprobati sunt et ipsis creditae sunt partes fratrum suorum 14memento mei Deus meus pro hoc et ne deleas miserationes meas quas feci in domo Dei mei et in caerimoniis eius 15in diebus illis vidi in Iuda calcabant torcularia in sabbato portantes acervos et onerantes super asinos vinum et uvas et ficus et omne onus et inferentes Hierusalem in die sabbati et contestatus sum ut in die qua vendere liceret venderent 16et Tyrii habitaverunt in ea inferentes pisces et omnia venalia et vendebant in sabbatis filiis Iuda et in Hierusalem 17et obiurgavi optimates Iuda et dixi eis quae est res haec mala quam vos facitis et profanatis diem sabbati 18numquid non haec fecerunt patres nostri et adduxit Deus noster super nos omne malum hoc et super civitatem hanc et vos additis iracundiam super Israhel violando sabbatum 19factum est itaque cum quievissent portae Hierusalem die sabbati dixi et cluserunt ianuas et praecepi ut non aperirent eas usque post sabbatum et de pueris meis constitui super portas ut nullus inferret onus in die sabbati 20et manserunt negotiatores et vendentes universa venalia foris Hierusalem semel et bis 21et contestatus sum eos et dixi eis quare manetis ex adverso muri si secundo hoc feceritis manum mittam in vos itaque ex tempore illo non venerunt in sabbato 22dixi quoque Levitis ut mundarentur et venirent ad custodiendas portas et sanctificandum diem sabbati et pro hoc ergo memento mei Deus meus et parce mihi secundum multitudinem miserationum tuarum 23sed et in diebus illis vidi Iudaeos ducentes uxores azotias ammanitidas et moabitidas 24et filii eorum ex media parte loquebantur azotice et nesciebant loqui iudaice et loquebantur iuxta linguam populi et populi 25et obiurgavi eos et maledixi et cecidi ex ipsis viros et decalvavi eos et adiuravi in Deo ut non darent filias suas filiis eorum et non acciperent de filiabus eorum filiis suis et sibimet ipsis dicens 26numquid non in huiuscemodi re peccavit Salomon rex Israhel et certe in gentibus multis non erat rex similis ei et dilectus Deo suo erat et posuit eum Deus regem super omnem Israhel et ipsum ergo ad peccatum duxerunt mulieres alienigenae 27numquid et nos inoboedientes faciemus omne malum grande hoc ut praevaricemur in Deo nostro et ducamus uxores peregrinas 28de filiis autem Ioiada filii Eliasib sacerdotis magni gener erat Sanaballat Horonitis quem fugavi a me 29recordare Domine Deus meus adversum eos qui polluunt sacerdotium iusque sacerdotale et leviticum 30igitur mundavi eos ab omnibus alienigenis et constitui ordines sacerdotum et Levitarum unumquemque in ministerio suo

Esther

Chapter 1

1in diebus Asueri qui regnavit ab India usque Aethiopiam super centum viginti septem provincias 2quando sedit in solio regni sui Susa civitas regni eius exordium fuit 3tertio igitur anno imperii sui fecit grande convivium cunctis principibus et pueris suis fortissimis Persarum et Medorum inclitis et praefectis provinciarum coram se 4ut ostenderet divitias gloriae regni sui ac magnitudinem atque iactantiam potentiae suae multo tempore centum videlicet et octoginta diebus 5cumque implerentur dies convivii invitavit omnem populum qui inventus est Susis a maximo usque ad minimum et septem diebus iussit convivium praeparari in vestibulo horti et nemoris quod regio cultu et manu consitum erat 6et pendebant ex omni parte tentoria aerii coloris et carpasini et hyacinthini sustentata funibus byssinis atque purpureis qui eburneis circulis inserti erant et columnis marmoreis fulciebantur lectuli quoque aurei et argentei super pavimentum zmaragdino et pario stratum lapide dispositi erant quod mira varietate pictura decorabat 7bibebant autem qui invitati erant aureis poculis et aliis atque aliis vasis cibi inferebantur vinum quoque ut magnificentia regia dignum erat abundans et praecipuum ponebatur 8nec erat qui nolentes cogeret ad bibendum sed sic rex statuerat praeponens mensis singulos de principibus suis ut sumeret unusquisque quod vellet 9Vasthi quoque regina fecit convivium feminarum in palatio ubi rex Asuerus manere consueverat 10itaque die septimo cum rex esset hilarior et post nimiam potionem incaluisset mero praecepit Mauman et Bazatha et Arbona et Bagatha et Abgatha et Zarath et Charchas septem eunuchis qui in conspectu eius ministrabant 11ut introducerent reginam Vasthi coram rege posito super caput eius diademate et ostenderet cunctis populis et principibus illius pulchritudinem erat enim pulchra valde 12quae rennuit et ad regis imperium quod per eunuchos mandaverat venire contempsit unde iratus rex et nimio furore succensus 13interrogavit sapientes qui ex more regio semper ei aderant et illorum faciebat cuncta consilio scientium leges ac iura maiorum 14erant autem primi et proximi Charsena et Sethar et Admatha et Tharsis et Mares et Marsana et Mamucha septem duces Persarum atque Medorum qui videbant faciem regis et primi post eum residere soliti erant 15cui sententiae Vasthi regina subiaceret quae Asueri regis imperium quod per eunuchos mandaverat facere noluisset 16responditque Mamuchan audiente rege atque principibus non solum regem laesit regina Vasthi sed omnes principes et populos qui sunt in cunctis provinciis regis Asueri 17egredietur enim sermo reginae ad omnes mulieres ut contemnant viros suos et dicant rex Asuerus iussit ut regina Vasthi intraret ad eum et illa noluit 18atque hoc exemplo omnes principum coniuges Persarum atque Medorum parvipendent imperia maritorum unde regis iusta est indignatio 19et si tibi placet egrediatur edictum a facie tua et scribatur iuxta legem Persarum atque Medorum quam praeteriri inlicitum est ut nequaquam ultra Vasthi ingrediatur ad regem sed regnum illius altera quae melior illa est accipiat 20et hoc in omne quod latissimum est provinciarum tuarum divulgetur imperium et cunctae uxores tam maiorum quam minorum deferant maritis suis 21placuit consilium eius regi et principibus fecitque rex iuxta consultum Mamuchan 22et misit epistulas ad universas provincias regni sui ut quaeque gens audire et legere poterat diversis linguis et litteris esse viros principes ac maiores in domibus suis et hoc per cunctos populos divulgari

Chapter 2

1his itaque gestis postquam regis Asueri deferbuerat indignatio recordatus est Vasthi et quae fecisset vel quae passa esset 2dixeruntque pueri regis ac ministri eius quaerantur regi puellae virgines ac speciosae 3et mittantur qui considerent per universas provincias puellas speciosas et virgines et adducant eas ad civitatem Susan et tradant in domum feminarum sub manu Aegaei eunuchi qui est praepositus et custos mulierum regiarum et accipiant mundum muliebrem et cetera ad usus necessaria 4et quaecumque inter omnes oculis regis placuerit ipsa regnet pro Vasthi placuit sermo regi et ita ut suggesserant iussit fieri 5erat vir iudaeus in Susis civitate vocabulo Mardocheus filius Iair filii Semei filii Cis de stirpe Iemini 6qui translatus fuerat de Hierusalem eo tempore quo Iechoniam regem Iuda Nabuchodonosor rex Babylonis transtulerat 7qui fuit nutricius filiae fratris sui Edessae quae altero nomine Hester vocabatur et utrumque parentem amiserat pulchra nimis et decora facie mortuisque patre eius ac matre Mardocheus sibi eam adoptavit in filiam 8cumque percrebuisset regis imperium et iuxta mandata illius multae virgines pulchrae adducerentur Susan et Aegaeo traderentur eunucho Hester quoque inter ceteras puellas ei tradita est ut servaretur in numero feminarum 9quae placuit ei et invenit gratiam in conspectu illius ut adceleraret mundum muliebrem et traderet ei partes suas et septem puellas speciosissimas de domo regis et tam ipsam quam pedisequas eius ornaret atque excoleret 10quae noluit indicare ei populum et patriam suam Mardocheus enim praeceperat ut de hac re omnino reticeret 11qui deambulabat cotidie ante vestibulum domus in qua electae virgines servabantur curam agens salutis Hester et scire volens quid ei accideret 12cum autem venisset tempus singularum per ordinem puellarum ut intrarent ad regem expletis omnibus quae ad cultum muliebrem pertinebant mensis duodecimus vertebatur ita dumtaxat ut sex menses oleo unguerentur myrtino et aliis sex quibusdam pigmentis et aromatibus uterentur 13ingredientesque ad regem quicquid postulassent ad ornatum pertinens accipiebant et ut eis placuerat conpositae de triclinio feminarum ad regis cubiculum transiebant 14et quae intraverat vespere egrediebatur mane atque inde in secundas aedes deducebatur quae sub manu Sasagazi eunuchi erant qui concubinis regis praesidebat nec habebat potestatem ad regem ultra redeundi nisi voluisset rex et eam venire iussisset ex nomine 15evoluto autem tempore per ordinem instabat dies quo Hester filia Abiahil fratris Mardochei quam sibi adoptaverat in filiam intrare deberet ad regem quae non quaesivit muliebrem cultum sed quaecumque voluit Aegaeus eunuchus custos virginum haec ei ad ornatum dedit erat enim formonsa valde et incredibili pulchritudine omnium oculis gratiosa et amabilis videbatur 16ducta est itaque ad cubiculum regis Asueri mense decimo qui vocatur tebeth septimo anno regni eius 17et amavit eam rex plus quam omnes mulieres habuitque gratiam et misericordiam coram eo super omnes mulieres et posuit diadema regni in capite eius fecitque eam regnare in loco Vasthi 18et iussit convivium praeparari permagnificum cunctis principibus et servis suis pro coniunctione et nuptiis Hester et dedit requiem in universis provinciis ac dona largitus est iuxta magnificentiam principalem 19cumque et secundo quaererentur virgines et congregarentur Mardocheus manebat ad regis ianuam 20necdumque prodiderat Hester patriam et populum suum iuxta mandatum eius quicquid enim ille praecipiebat observabat Hester et ita cuncta faciebat ut eo tempore solita erat quo eam parvulam nutriebat 21eo igitur tempore quo Mardocheus ad regis ianuam morabatur irati sunt Bagathan et Thares duo eunuchi regis qui ianitores erant et in primo palatii limine praesidebant volueruntque insurgere in regem et occidere eum 22quod Mardocheum non latuit statimque nuntiavit reginae Hester et illa regi ex nomine Mardochei qui ad se rem detulerat 23quaesitum est et inventum et adpensus uterque eorum in patibulo mandatumque historiis et annalibus traditum coram rege

Chapter 3

1post haec rex Asuerus exaltavit Aman filium Amadathi qui erat de stirpe Agag et posuit solium eius super omnes principes quos habebat 2cunctique servi regis qui in foribus palatii versabantur flectebant genu et adorabant Aman sic enim eis praeceperat imperator solus Mardocheus non flectebat genu neque adorabat eum 3cui dixerunt regis pueri qui ad fores palatii praesidebant cur praeter ceteros non observas mandata regis 4cumque hoc crebrius dicerent et ille nollet audire nuntiaverunt Aman scire cupientes utrum perseveraret in sententia dixerat enim eis se esse Iudaeum 5quod cum audisset Aman et experimento probasset quod Mardocheus non sibi flecteret genu nec se adoraret iratus est valde 6et pro nihilo duxit in unum Mardocheum mittere manus suas audierat enim quod esset gentis iudaeae magisque voluit omnem Iudaeorum qui erant in regno Asueri perdere nationem 7mense primo cuius vocabulum est nisan anno duodecimo regni Asueri missa est sors in urnam quae hebraice dicitur phur coram Aman quo die et quo mense gens Iudaeorum deberet interfici et exivit mensis duodecimus qui vocatur adar 8dixitque Aman regi Asuero est populus per omnes provincias regni tui dispersus et a se mutuo separatus novis utens legibus et caerimoniis insuper et regis scita contemnens et optime nosti quod non expediat regno tuo ut insolescat per licentiam 9si tibi placet decerne ut pereat et decem milia talentorum adpendam arcariis gazae tuae 10tulit ergo rex anulum quo utebatur de manu sua et dedit eum Aman filio Amadathi de progenie Agag hosti Iudaeorum 11dixitque ad eum argentum quod polliceris tuum sit de populo age quod tibi placet 12vocatique sunt scribae regis mense primo nisan tertiadecima die eius et scriptum est ut iusserat Aman ad omnes satrapas regis et iudices provinciarum diversarumque gentium ut quaeque gens legere poterat et audire pro varietate linguarum ex nomine regis Asueri et litterae ipsius signatae anulo 13missae sunt per cursores regis ad universas provincias ut occiderent atque delerent omnes Iudaeos a puero usque ad senem parvulos et mulieres uno die hoc est tertiodecimo mensis duodecimi qui vocatur adar et bona eorum diriperent 14summa autem epistularum haec fuit ut omnes provinciae scirent et pararent se ad praedictam diem 15festinabant cursores qui missi erant explere regis imperium statimque in Susis pependit edictum rege et Aman celebrante convivium et cunctis qui in urbe erant flentibus

Chapter 4

1quae cum audisset Mardocheus scidit vestimenta sua et indutus est sacco spargens cinerem capiti et in platea mediae civitatis voce magna clamabat ostendens amaritudinem animi sui 2et hoc heiulatu usque ad fores palatii gradiens non enim erat licitum indutum sacco aulam regis intrare 3in omnibus quoque provinciis oppidis ac locis ad quae crudele regis dogma pervenerat planctus ingens erat apud Iudaeos ieiunium ululatus et fletus sacco et cinere multis pro strato utentibus 4ingressae sunt autem puellae Hester et eunuchi nuntiaveruntque ei quod audiens consternata est et misit vestem ut ablato sacco induerent eum quam accipere noluit 5accitoque Athac eunucho quem rex ministrum ei dederat praecepit ut iret ad Mardocheum et disceret ab eo cur hoc faceret 6egressusque Athac ivit ad Mardocheum stantem in platea civitatis ante ostium palatii 7qui indicavit ei omnia quae acciderant quomodo Aman promisisset ut in thesauros regis pro Iudaeorum nece inferret argentum 8exemplarque edicti quod pendebat in Susis dedit ei ut reginae ostenderet et moneret eam ut intraret ad regem et deprecaretur eum pro populo suo 9regressus Athac nuntiavit Hester omnia quae Mardocheus dixerat 10quae respondit ei et iussit ut diceret Mardocheo 11omnes servi regis et cunctae quae sub dicione eius sunt norunt provinciae quod sive vir sive mulier invocatus interius atrium regis intraverit absque ulla cunctatione statim interficiatur nisi forte rex auream virgam ad eum tetenderit pro signo clementiae atque ita possit vivere ego igitur quomodo ad regem intrare potero quae triginta iam diebus non sum vocata ad eum 12quod cum audisset Mardocheus 13rursum mandavit Hester dicens ne putes quod animam tuam tantum liberes quia in domo regis es prae cunctis Iudaeis 14si enim nunc silueris per aliam occasionem liberabuntur Iudaei et tu et domus patris tui peribitis et quis novit utrum idcirco ad regnum veneris ut in tali tempore parareris 15rursumque Hester haec Mardocheo verba mandavit 16vade et congrega omnes Iudaeos quos in Susis reppereris et orate pro me non comedatis et non bibatis tribus diebus ac noctibus et ego cum ancillulis meis similiter ieiunabo et tunc ingrediar ad regem contra legem faciens invocata tradensque me morti et periculo 17ivit itaque Mardocheus et fecit omnia quae ei Hester praeceperat

Chapter 5

1die autem tertio induta est Hester regalibus vestimentis et stetit in atrio domus regiae quod erat interius contra basilicam regis at ille sedebat super solium in consistorio palatii contra ostium domus 2cumque vidisset Hester reginam stantem placuit oculis eius et extendit contra eam virgam auream quam tenebat manu quae accedens osculata est summitatem virgae eius 3dixitque ad eam rex quid vis Hester regina quae est petitio tua etiam si dimidiam regni partem petieris dabitur tibi 4at illa respondit si regi placet obsecro ut venias ad me hodie et Aman tecum ad convivium quod paravi 5statimque rex vocate inquit cito Aman ut Hester oboediat voluntati venerunt itaque rex et Aman ad convivium quod eis regina paraverat 6dixitque ei rex postquam vinum biberat abundanter quid petis ut detur tibi et pro qua re postulas etiam si dimidiam partem regni mei petieris inpetrabis 7cui respondit Hester petitio mea et preces istae sunt 8si inveni gratiam in conspectu regis et si regi placet ut det mihi quod postulo et meam impleat petitionem veniat rex et Aman ad convivium quod paravi eis et cras regi aperiam voluntatem meam 9egressus est itaque illo die Aman laetus et alacer cumque vidisset Mardocheum sedentem ante fores palatii et non solum non adsurrexisse sibi sed nec motum quidem de loco sessionis suae indignatus est valde 10et dissimulata ira reversus in domum suam convocavit ad se amicos et Zares uxorem suam 11et exposuit illis magnitudinem divitiarum suarum filiorumque turbam et quanta eum gloria super omnes principes et servos suos rex elevasset 12et post haec ait regina quoque Hester nullum alium vocavit cum rege ad convivium praeter me apud quam etiam cras cum rege pransurus sum 13et cum haec omnia habeam nihil me habere puto quamdiu videro Mardocheum Iudaeum sedentem ante fores regias 14responderuntque ei Zares uxor eius et ceteri amici iube parari excelsam trabem habentem altitudinem quinquaginta cubitos et dic mane regi ut adpendatur super eam Mardocheus et sic ibis cum rege laetus ad convivium placuit ei consilium et iussit excelsam parari crucem

Chapter 6

1noctem illam rex duxit insomnem iussitque adferri sibi historias et annales priorum temporum qui cum illo praesente legerentur 2ventum est ad eum locum ubi scriptum erat quomodo nuntiasset Mardocheus insidias Bagathan et Thares eunuchorum regem Asuerum iugulare cupientium 3quod cum rex audisset ait quid pro hac fide honoris ac praemii Mardocheus consecutus est dixeruntque ei servi illius ac ministri nihil omnino mercedis accepit 4statimque rex quis est inquit in atrio Aman quippe interius atrium domus regiae intraverat ut suggereret regi et iuberet Mardocheum adfigi patibulo quod ei fuerat praeparatum 5responderunt pueri Aman stat in atrio dixitque rex ingrediatur 6cumque esset ingressus ait illi quid debet fieri viro quem rex honorare desiderat cogitans Aman in corde suo et reputans quod nullum alium rex nisi se vellet honorare 7respondit homo quem rex honorare cupit 8debet indui vestibus regiis et inponi super equum qui de sella regis est et accipere regium diadema super caput suum 9et primus de regis principibus ac tyrannis teneat equum eius et per plateam civitatis incedens clamet ac dicat sic honorabitur quemcumque rex voluerit honorare 10dixitque ei rex festina et sumpta stola et equo fac ita ut locutus es Mardocheo Iudaeo qui sedet ante fores palatii cave ne quicquam de his quae locutus es praetermittas 11tulit itaque Aman stolam et equum indutumque Mardocheum in platea civitatis et inpositum equo praecedebat atque clamabat hoc honore condignus est quemcumque rex voluerit honorare 12reversus est Mardocheus ad ianuam palatii et Aman festinavit ire in domum suam lugens et operto capite 13narravitque Zares uxori suae et amicis omnia quae evenissent sibi cui responderunt sapientes quos habebat in consilio et uxor eius si de semine Iudaeorum est Mardocheus ante quem cadere coepisti non poteris ei resistere sed cades in conspectu eius 14adhuc illis loquentibus venerunt eunuchi regis et cito eum ad convivium quod regina paraverat pergere conpulerunt

Chapter 7

1intravit itaque rex et Aman ut biberent cum regina 2dixitque ei rex etiam in secundo die postquam vino incaluerat quae est petitio tua Hester ut detur tibi et quid vis fieri etiam si dimidiam regni mei partem petieris inpetrabis 3ad quem illa respondit si inveni gratiam in oculis tuis o rex et si tibi placet dona mihi animam meam pro qua rogo et populum meum pro quo obsecro 4traditi enim sumus ego et populus meus ut conteramur iugulemur et pereamus atque utinam in servos et famulas venderemur esset tolerabile malum et gemens tacerem nunc autem hostis noster est cuius crudelitas redundat in regem 5respondensque rex Asuerus ait quis est iste et cuius potentiae ut haec audeat facere 6dixit Hester hostis et inimicus noster pessimus iste est Aman quod ille audiens ilico obstipuit vultum regis ac reginae ferre non sustinens 7rex autem surrexit iratus et de loco convivii intravit in hortum arboribus consitum Aman quoque surrexit ut rogaret Hester reginam pro anima sua intellexit enim a rege sibi paratum malum 8qui cum reversus esset de horto nemoribus consito et intrasset convivii locum repperit Aman super lectulum corruisse in quo iacebat Hester et ait etiam reginam vult opprimere me praesente in domo mea necdum verbum de ore regis exierat et statim operuerunt faciem eius 9dixitque Arbona unus de eunuchis qui stabant in ministerio regis en lignum quod paraverat Mardocheo qui locutus est pro rege stat in domo Aman habens altitudinis quinquaginta cubitos cui dixit rex adpendite eum in eo 10suspensus est itaque Aman in patibulo quod paraverat Mardocheo et regis ira quievit

Chapter 8

1die illo dedit rex Asuerus Hester reginae domum Aman adversarii Iudaeorum et Mardocheus ingressus est ante faciem regis confessa est enim ei Hester quod esset patruus suus 2tulitque rex anulum quem ab Aman recipi iusserat et tradidit Mardocheo Hester autem constituit Mardocheum super domum suam 3nec his contenta procidit ad pedes regis flevitque et locuta ad eum oravit ut malitiam Aman Agagitae et machinationes eius pessimas quas excogitaverat contra Iudaeos iuberet irritas fieri 4at ille ex more sceptrum aureum protendit manu quo signum clementiae monstrabatur illaque consurgens stetit ante eum 5et ait si placet regi et inveni gratiam coram oculis eius et deprecatio mea non ei videtur esse contraria obsecro ut novis epistulis veteres Aman litterae insidiatoris et hostis Iudaeorum quibus eos in cunctis regis provinciis perire praeceperat corrigantur 6quomodo enim potero sustinere necem et interfectionem populi mei 7responditque rex Asuerus Hester reginae et Mardocheo Iudaeo domum Aman concessi Hester et ipsum iussi adfigi cruci qui ausus est manum in Iudaeos mittere 8scribite ergo Iudaeis sicut vobis placet ex regis nomine signantes litteras anulo meo haec enim consuetudo erat ut epistulis quae ex regis nomine mittebantur et illius anulo signatae erant nemo auderet contradicere 9accitisque scribis et librariis regis erat autem tempus tertii mensis qui appellatur siban vicesima et tertia illius die scriptae sunt epistulae ut Mardocheus voluerat ad Iudaeos et ad principes procuratoresque et iudices qui centum viginti septem provinciis ab India usque Aethiopiam praesidebant provinciae atque provinciae populo et populo iuxta linguas et litteras suas et Iudaeis ut legere poterant et audire 10ipsaeque epistulae quae ex regis nomine mittebantur anulo illius obsignatae sunt et missae per veredarios qui per omnes provincias discurrentes veteres litteras novis nuntiis praevenirent 11quibus imperavit rex ut convenirent Iudaeos per singulas civitates et in unum praeciperent congregari ut starent pro animabus suis et omnes inimicos suos cum coniugibus ac liberis et universis domibus interficerent atque delerent 12et constituta est per omnes provincias una ultionis dies id est tertiadecima mensis duodecimi adar 13summaque epistulae fuit ut in omnibus terris ac populis qui regis Asueri imperio subiacebant notum fieret paratos esse Iudaeos ad capiendam vindictam de hostibus suis 14egressique sunt veredarii celeres nuntios perferentes et edictum regis pependit in Susis 15Mardocheus autem de palatio et de conspectu regis egrediens fulgebat vestibus regiis hyacinthinis videlicet et aerinis coronam auream portans capite et amictus pallio serico atque purpureo omnisque civitas exultavit atque laetata est 16Iudaeis autem nova lux oriri visa est gaudium honor et tripudium 17apud omnes populos urbes atque provincias quocumque regis iussa veniebant mira exultatio epulae atque convivia et festus dies in tantum ut plures alterius gentis et sectae eorum religioni et caerimoniis iungerentur grandis enim cunctos iudaici nominis terror invaserat

Chapter 9

1igitur duodecimi mensis quem adar vocari ante iam diximus tertiadecima die quando cunctis Iudaeis interfectio parabatur et hostes eorum inhiabant sanguini versa vice Iudaei superiores esse coeperunt et se de adversariis vindicare 2congregatique sunt per singulas civitates oppida et loca ut extenderent manum contra inimicos et persecutores suos nullusque ausus est resistere eo quod omnes populos magnitudinis eorum formido penetrarat 3nam et provinciarum iudices duces et procuratores omnisque dignitas quae singulis locis et operibus praeerat extollebant Iudaeos timore Mardochei 4quem principem esse palatii et plurimum posse cognoverant fama quoque nominis eius crescebat cotidie et per cunctorum ora volitabat 5itaque percusserunt Iudaei inimicos suos plaga magna et occiderunt eos reddentes eis quod sibi paraverant facere 6in tantum ut etiam in Susis quingentos viros interficerent et decem extra filios Aman Agagitae hostis Iudaeorum quorum ista sunt nomina 7Pharsandatha et Delphon et Esphata 8et Phorata et Adalia et Aridatha 9et Ephermesta et Arisai et Aridai et Vaizatha 10quos cum occidissent praedas de substantiis eorum agere noluerunt 11statimque numerus eorum qui occisi erant in Susis ad regem relatus est 12qui dixit reginae in urbe Susis interfecere Iudaei quingentos viros et alios decem filios Aman quantam putas eos exercere caedem in universis provinciis quid ultra postulas et quid vis ut fieri iubeam 13cui illa respondit si regi placet detur potestas Iudaeis ut sicut hodie fecerunt in Susis sic et cras faciant et decem filii Aman in patibulis suspendantur 14praecepitque rex ut ita fieret statimque in Susis pependit edictum et decem Aman filii suspensi sunt 15congregatis Iudaeis quartadecima adar mensis die interfecti sunt in Susis trecenti viri nec eorum ab illis direpta substantia est 16sed et per omnes provincias quae dicioni regis subiacebant pro animabus suis stetere Iudaei interfectis hostibus ac persecutoribus suis in tantum ut septuaginta quinque milia occisorum implerentur et nullus de substantiis eorum quicquam contingeret 17dies autem tertiusdecimus mensis adar unus apud omnes interfectionis fuit et quartodecimo die caedere desierunt quem constituerunt esse sollemnem ut in eo omni deinceps tempore vacarent epulis gaudio atque conviviis 18at hii qui in urbe Susis caedem exercuerant tertiodecimo et quartodecimo eiusdem mensis die in caede versati sunt quintodecimo autem die percutere desierunt et idcirco eandem diem constituere sollemnem epularum atque laetitiae 19hii vero Iudaei qui in oppidis non muratis ac villis morabantur quartumdecimum diem mensis adar conviviorum et gaudii decreverunt ita ut exultent in eo et mittant sibi mutuo partes epularum et ciborum 20scripsit itaque Mardocheus omnia haec et litteris conprehensa misit ad Iudaeos qui in omnibus regis provinciis morabantur tam in vicino positis quam procul 21ut quartamdecimam et quintamdecimam diem mensis adar pro festis susciperent et revertente semper anno sollemni honore celebrarent 22quia in ipsis diebus se ulti sunt Iudaei de inimicis suis et luctus atque tristitia in hilaritatem gaudiumque conversa sint essentque istae dies epularum atque laetitiae et mitterent sibi invicem ciborum partes et pauperibus munuscula largirentur 23susceperuntque Iudaei in sollemnem ritum cuncta quae eo tempore facere coeperant et quae Mardocheus litteris facienda mandaverat 24Aman enim filius Amadathi stirpis Agag hostis et adversarius Iudaeorum cogitavit contra eos malum ut occideret illos atque deleret et misit phur quod nostra lingua vertitur in sortem 25et postea ingressa est Hester ad regem obsecrans ut conatus eius litteris regis irriti fierent et malum quod contra Iudaeos cogitaverat reverteretur in caput eius denique et ipsum et filios eius adfixerunt cruci 26atque ex illo tempore dies isti appellati sunt Phurim id est Sortium eo quod phur id est sors in urnam missa fuerit et cuncta quae gesta sunt epistulae id est libri huius volumine continentur 27quaeque sustinuerint et quae deinceps inmutata sint suscepere Iudaei super se et semen suum et super cunctos qui religioni eorum voluerint copulari ut nulli liceat duos hos dies absque sollemnitate transigere quam scriptura testatur et certa expetunt tempora annis sibi iugiter succedentibus 28isti sunt dies quos nulla umquam delebit oblivio et per singulas generationes cunctae in toto orbe provinciae celebrabunt nec est ulla civitas in qua dies Phurim id est Sortium non observentur a Iudaeis et ab eorum progenie quae his caerimoniis obligata est 29scripseruntque Hester regina filia Abiahil et Mardocheus Iudaeus etiam secundam epistulam ut omni studio dies ista sollemnis sanciretur in posterum 30et miserunt ad omnes Iudaeos qui in centum viginti septem regis Asueri provinciis versabantur ut haberent pacem et susciperent veritatem 31observantes dies Sortium et suo tempore cum gaudio celebrarent sicut constituerat Mardocheus et Hester et illi observanda susceperant a se et a semine suo ieiunia atque clamores et Sortium dies 32et omnia quae libri huius qui vocatur Hester historia continentur

Chapter 10

1rex vero Asuerus omnem terram et cunctas maris insulas fecit tributarias 2cuius fortitudo et imperium et dignitas atque sublimitas qua exaltavit Mardocheum scripta sunt in libris Medorum atque Persarum

Job

Chapter 1

1vir erat in terra Hus nomine Iob et erat vir ille simplex et rectus ac timens Deum et recedens a malo 2natique sunt ei septem filii et tres filiae 3et fuit possessio eius septem milia ovium et tria milia camelorum quingenta quoque iuga boum et quingentae asinae ac familia multa nimis eratque vir ille magnus inter omnes Orientales 4et ibant filii eius et faciebant convivium per domos unusquisque in die suo et mittentes vocabant tres sorores suas ut comederent et biberent cum eis 5cumque in orbem transissent dies convivii mittebat ad eos Iob et sanctificabat illos consurgensque diluculo offerebat holocausta per singulos dicebat enim ne forte peccaverint filii mei et benedixerint Deo in cordibus suis sic faciebat Iob cunctis diebus 6quadam autem die cum venissent filii Dei ut adsisterent coram Domino adfuit inter eos etiam Satan 7cui dixit Dominus unde venis qui respondens ait circuivi terram et perambulavi eam 8dixitque Dominus ad eum numquid considerasti servum meum Iob quod non sit ei similis in terra homo simplex et rectus et timens Deum ac recedens a malo 9cui respondens Satan ait numquid frustra timet Iob Deum 10nonne tu vallasti eum ac domum eius universamque substantiam per circuitum operibus manuum eius benedixisti et possessio illius crevit in terra 11sed extende paululum manum tuam et tange cuncta quae possidet nisi in facie tua benedixerit tibi 12dixit ergo Dominus ad Satan ecce universa quae habet in manu tua sunt tantum in eum ne extendas manum tuam egressusque est Satan a facie Domini 13cum autem quadam die filii et filiae eius comederent et biberent vinum in domo fratris sui primogeniti 14nuntius venit ad Iob qui diceret boves arabant et asinae pascebantur iuxta eos 15et inruerunt Sabei tuleruntque omnia et pueros percusserunt gladio et evasi ego solus ut nuntiarem tibi 16cumque adhuc ille loqueretur venit alter et dixit ignis Dei cecidit e caelo et tactas oves puerosque consumpsit et effugi ego solus ut nuntiarem tibi 17sed et illo adhuc loquente venit alius et dixit Chaldei fecerunt tres turmas et invaserunt camelos et tulerunt eos necnon et pueros percusserunt gladio et ego fugi solus ut nuntiarem tibi 18loquebatur ille et ecce alius intravit et dixit filiis tuis et filiabus vescentibus et bibentibus vinum in domo fratris sui primogeniti 19repente ventus vehemens inruit a regione deserti et concussit quattuor angulos domus quae corruens oppressit liberos tuos et mortui sunt et effugi ego solus ut nuntiarem tibi 20tunc surrexit Iob et scidit tunicam suam et tonso capite corruens in terram adoravit 21et dixit nudus egressus sum de utero matris meae et nudus revertar illuc Dominus dedit Dominus abstulit sit nomen Domini benedictum 22in omnibus his non peccavit Iob neque stultum quid contra Deum locutus est

Chapter 2

1factum est autem cum quadam die venissent filii Dei et starent coram Domino venisset quoque Satan inter eos et staret in conspectu eius 2ut diceret Dominus ad Satan unde venis qui respondens ait circuivi terram et perambulavi eam 3et dixit Dominus ad Satan numquid considerasti servum meum Iob quod non sit ei similis in terra vir simplex et rectus timens Deum ac recedens a malo et adhuc retinens innocentiam tu autem commovisti me adversus eum ut adfligerem illum frustra 4cui respondens Satan ait pellem pro pelle et cuncta quae habet homo dabit pro anima sua 5alioquin mitte manum tuam et tange os eius et carnem et tunc videbis quod in facie benedicat tibi 6dixit ergo Dominus ad Satan ecce in manu tua est verumtamen animam illius serva 7egressus igitur Satan a facie Domini percussit Iob ulcere pessimo a planta pedis usque ad verticem eius 8qui testa saniem deradebat sedens in sterquilinio 9dixit autem illi uxor sua adhuc tu permanes in simplicitate tua benedic Deo et morere 10qui ait ad illam quasi una de stultis locuta es si bona suscepimus de manu Domini quare mala non suscipiamus in omnibus his non peccavit Iob labiis suis 11igitur audientes tres amici Iob omne malum quod accidisset ei venerunt singuli de loco suo Eliphaz Themanites et Baldad Suites et Sophar Naamathites condixerant enim ut pariter venientes visitarent eum et consolarentur 12cumque levassent procul oculos suos non cognoverunt eum et exclamantes ploraverunt scissisque vestibus sparserunt pulverem super caput suum in caelum 13et sederunt cum eo in terram septem diebus et septem noctibus et nemo loquebatur ei verbum videbant enim dolorem esse vehementem

Chapter 3

1post haec aperuit Iob os suum et maledixit diei suo 2et locutus est 3pereat dies in qua natus sum et nox in qua dictum est conceptus est homo 4dies ille vertatur in tenebras non requirat eum Deus desuper et non inlustret lumine 5obscurent eum tenebrae et umbra mortis occupet eum caligo et involvatur amaritudine 6noctem illam tenebrosus turbo possideat non conputetur in diebus anni nec numeretur in mensibus 7sit nox illa solitaria nec laude digna 8maledicant ei qui maledicunt diei qui parati sunt suscitare Leviathan 9obtenebrentur stellae caligine eius expectet lucem et non videat nec ortum surgentis aurorae 10quia non conclusit ostia ventris qui portavit me nec abstulit mala ab oculis meis 11quare non in vulva mortuus sum egressus ex utero non statim perii 12quare exceptus genibus cur lactatus uberibus 13nunc enim dormiens silerem et somno meo requiescerem 14cum regibus et consulibus terrae qui aedificant sibi solitudines 15aut cum principibus qui possident aurum et replent domos suas argento 16aut sicut abortivum absconditum non subsisterem vel qui concepti non viderunt lucem 17ibi impii cessaverunt a tumultu et ibi requieverunt fessi robore 18et quondam vincti pariter sine molestia non audierunt vocem exactoris 19parvus et magnus ibi sunt et servus liber a domino suo 20quare data est misero lux et vita his qui in amaritudine animae sunt 21qui expectant mortem et non venit quasi effodientes thesaurum 22gaudentque vehementer cum invenerint sepulchrum 23viro cuius abscondita est via et circumdedit eum Deus tenebris 24antequam comedam suspiro et quasi inundantes aquae sic rugitus meus 25quia timor quem timebam evenit mihi et quod verebar accidit 26nonne dissimulavi nonne silui nonne quievi et venit super me indignatio

Chapter 4

1respondens autem Eliphaz Themanites dixit 2si coeperimus loqui tibi forsitan moleste accipias sed conceptum sermonem tenere quis possit 3ecce docuisti multos et manus lassas roborasti 4vacillantes confirmaverunt sermones tui et genua trementia confortasti 5nunc autem venit super te plaga et defecisti tetigit te et conturbatus es 6timor tuus fortitudo tua patientia tua et perfectio viarum tuarum 7recordare obsecro te quis umquam innocens perierit aut quando recti deleti sint 8quin potius vidi eos qui operantur iniquitatem et seminant dolores et metunt eos 9flante Deo perisse et spiritu irae eius esse consumptos 10rugitus leonis et vox leaenae et dentes catulorum leonum contriti sunt 11tigris periit eo quod non haberet praedam et catuli leonis dissipati sunt 12porro ad me dictum est verbum absconditum et quasi furtive suscepit auris mea venas susurri eius 13in horrore visionis nocturnae quando solet sopor occupare homines 14pavor tenuit me et tremor et omnia ossa mea perterrita sunt 15et cum spiritus me praesente transiret inhorruerunt pili carnis meae 16stetit quidam cuius non agnoscebam vultum imago coram oculis meis et vocem quasi aurae lenis audivi 17numquid homo Dei conparatione iustificabitur aut factore suo purior erit vir 18ecce qui serviunt ei non sunt stabiles et in angelis suis repperit pravitatem 19quanto magis hii qui habitant domos luteas qui terrenum habent fundamentum consumentur velut a tinea 20de mane usque ad vesperum succidentur et quia nullus intellegit in aeternum peribunt 21qui autem reliqui fuerint auferentur ex eis morientur et non in sapientia

Chapter 5

1voca ergo si est qui tibi respondeat et ad aliquem sanctorum convertere 2vere stultum interficit iracundia et parvulum occidit invidia 3ego vidi stultum firma radice et maledixi pulchritudini eius statim 4longe fient filii eius a salute et conterentur in porta et non erit qui eruat 5cuius messem famelicus comedet et ipsum rapiet armatus et ebibent sitientes divitias eius 6nihil in terra sine causa fit et de humo non orietur dolor 7homo ad laborem nascitur et avis ad volatum 8quam ob rem ego deprecabor Dominum et ad Deum ponam eloquium meum 9qui facit magna et inscrutabilia et mirabilia absque numero 10qui dat pluviam super faciem terrae et inrigat aquis universa 11qui ponit humiles in sublimi et maerentes erigit sospitate 12qui dissipat cogitationes malignorum ne possint implere manus eorum quod coeperant 13qui adprehendit sapientes in astutia eorum et consilium pravorum dissipat 14per diem incurrent tenebras et quasi in nocte sic palpabunt in meridie 15porro salvum faciet a gladio oris eorum et de manu violenti pauperem 16et erit egeno spes iniquitas autem contrahet os suum 17beatus homo qui corripitur a Domino increpationem ergo Domini ne reprobes 18quia ipse vulnerat et medetur percutit et manus eius sanabunt 19in sex tribulationibus liberabit te et in septima non tanget te malum 20in fame eruet te de morte et in bello de manu gladii 21a flagello linguae absconderis et non timebis calamitatem cum venerit 22in vastitate et fame ridebis et bestiam terrae non formidabis 23sed cum lapidibus regionum pactum tuum et bestiae terrae pacificae erunt tibi 24et scies quod pacem habeat tabernaculum tuum et visitans speciem tuam non peccabis 25scies quoque quoniam multiplex erit semen tuum et progenies tua quasi herba terrae 26ingredieris in abundantia sepulchrum sicut infertur acervus in tempore suo 27ecce hoc ut investigavimus ita est quod auditum mente pertracta

Chapter 6

1respondens autem Iob dixit 2utinam adpenderentur peccata mea quibus iram merui et calamitas quam patior in statera 3quasi harena maris haec gravior appareret unde et verba mea dolore sunt plena 4quia sagittae Domini in me sunt quarum indignatio ebibit spiritum meum et terrores Domini militant contra me 5numquid rugiet onager cum habuerit herbam aut mugiet bos cum ante praesepe plenum steterit 6aut poterit comedi insulsum quod non est sale conditum aut potest aliquis gustare quod gustatum adfert mortem 7quae prius tangere nolebat anima mea nunc prae angustia cibi mei sunt 8quis det ut veniat petitio mea et quod expecto tribuat mihi Deus 9et qui coepit ipse me conterat solvat manum suam et succidat me 10et haec mihi sit consolatio ut adfligens me dolore non parcat nec contradicam sermonibus Sancti 11quae est enim fortitudo mea ut sustineam aut quis finis meus ut patienter agam 12nec fortitudo lapidum fortitudo mea nec caro mea aerea est 13ecce non est auxilium mihi in me et necessarii quoque mei recesserunt a me 14qui tollit ab amico suo misericordiam timorem Domini derelinquit 15fratres mei praeterierunt me sicut torrens qui raptim transit in convallibus 16qui timent pruinam inruet super eos nix 17tempore quo fuerint dissipati peribunt et ut incaluerit solventur de loco suo 18involutae sunt semitae gressuum eorum ambulabunt in vacuum et peribunt 19considerate semitas Theman itinera Saba et expectate paulisper 20confusi sunt quia speravi venerunt quoque usque ad me et pudore cooperti sunt 21nunc venistis et modo videntes plagam meam timetis 22numquid dixi adferte mihi et de substantia vestra donate mihi 23vel liberate me de manu hostis et de manu robustorum eruite me 24docete me et ego tacebo et si quid forte ignoravi instruite me 25quare detraxistis sermonibus veritatis cum e vobis nullus sit qui possit arguere 26ad increpandum tantum eloquia concinnatis et in ventum verba profertis 27super pupillum inruitis et subvertere nitimini amicum vestrum 28verumtamen quod coepistis explete praebete aurem et videte an mentiar 29respondete obsecro absque contentione et loquentes id quod iustum est iudicate 30et non invenietis in lingua mea iniquitatem nec in faucibus meis stultitia personabit

Chapter 7

1militia est vita hominis super terram et sicut dies mercennarii dies eius 2sicut servus desiderat umbram et sicut mercennarius praestolatur finem operis sui 3sic et ego habui menses vacuos et noctes laboriosas enumeravi mihi 4si dormiero dico quando consurgam et rursum expectabo vesperam et replebor doloribus usque ad tenebras 5induta est caro mea putredine et sordibus pulveris cutis mea aruit et contracta est 6dies mei velocius transierunt quam a texente tela succiditur et consumpti sunt absque ulla spe 7memento quia ventus est vita mea et non revertetur oculus meus ut videat bona 8nec aspiciet me visus hominis oculi tui in me et non subsistam 9sicut consumitur nubes et pertransit sic qui descenderit ad inferos non ascendet 10nec revertetur ultra in domum suam neque cognoscet eum amplius locus eius 11quapropter et ego non parcam ori meo loquar in tribulatione spiritus mei confabulabor cum amaritudine animae meae 12numquid mare sum ego aut cetus quia circumdedisti me carcere 13si dixero consolabitur me lectulus meus et relevabor loquens mecum in strato meo 14terrebis me per somnia et per visiones horrore concuties 15quam ob rem elegit suspendium anima mea et mortem ossa mea 16desperavi nequaquam ultra iam vivam parce mihi nihil enim sunt dies mei 17quid est homo quia magnificas eum aut quia ponis erga eum cor tuum 18visitas eum diluculo et subito probas illum 19usquequo non parces mihi nec dimittis me ut gluttiam salivam meam 20peccavi quid faciam tibi o custos hominum quare posuisti me contrarium tibi et factus sum mihimet ipsi gravis 21cur non tolles peccatum meum et quare non auferes iniquitatem meam ecce nunc in pulvere dormiam et si mane me quaesieris non subsistam

Chapter 8

1respondens autem Baldad Suites dixit 2usquequo loqueris talia et spiritus multiplex sermones oris tui 3numquid Deus subplantat iudicium et Omnipotens subvertit quod iustum est 4etiam si filii tui peccaverunt ei et dimisit eos in manu iniquitatis suae 5tu tamen si diluculo consurrexeris ad Deum et Omnipotentem fueris deprecatus 6si mundus et rectus incesseris statim evigilabit ad te et pacatum reddet habitaculum iustitiae tuae 7in tantum ut priora tua fuerint parva et novissima tua multiplicentur nimis 8interroga enim generationem pristinam et diligenter investiga patrum memoriam 9hesterni quippe sumus et ignoramus quoniam sicut umbra dies nostri sunt super terram 10et ipsi docebunt te loquentur tibi et de corde suo proferent eloquia 11numquid vivere potest scirpus absque humore aut crescet carectum sine aqua 12cum adhuc sit in flore nec carpatur manu ante omnes herbas arescit 13sic viae omnium qui obliviscuntur Deum et spes hypocritae peribit 14non ei placebit vecordia sua et sicut tela aranearum fiducia eius 15innitetur super domum suam et non stabit fulciet eam et non consurget 16humectus videtur antequam veniat sol et in horto suo germen eius egreditur 17super acervum petrarum radices eius densabuntur et inter lapides commorabitur 18si absorbuerit eum de loco suo negabit eum et dicet non novi te 19haec est enim laetitia viae eius ut rursum de terra alii germinentur 20Deus non proiciet simplicem nec porriget manum malignis 21donec impleatur risu os tuum et labia tua iubilo 22qui oderunt te induentur confusione et tabernaculum impiorum non subsistet

Chapter 9

1et respondens Iob ait 2vere scio quod ita sit et quod non iustificetur homo conpositus Deo 3si voluerit contendere cum eo non poterit ei respondere unum pro mille 4sapiens corde est et fortis robore quis restitit ei et pacem habuit 5qui transtulit montes et nescierunt hii quos subvertit in furore suo 6qui commovet terram de loco suo et columnae eius concutiuntur 7qui praecipit soli et non oritur et stellas claudit quasi sub signaculo 8qui extendit caelos solus et graditur super fluctus maris 9qui facit Arcturum et Oriona et Hyadas et interiora austri 10qui facit magna et inconprehensibilia et mirabilia quorum non est numerus 11si venerit ad me non videbo si abierit non intellegam eum 12si repente interroget quis respondebit ei vel quis dicere potest cur facis 13Deus cuius resistere irae nemo potest et sub quo curvantur qui portant orbem 14quantus ergo sum ego qui respondeam ei et loquar verbis meis cum eo 15qui etiam si habuero quippiam iustum non respondebo sed meum iudicem deprecabor 16et cum invocantem exaudierit me non credo quod audierit vocem meam 17in turbine enim conteret me et multiplicabit vulnera mea etiam sine causa 18non concedit requiescere spiritum meum et implet me amaritudinibus 19si fortitudo quaeritur robustissimus est si aequitas iudicii nemo pro me audet testimonium dicere 20si iustificare me voluero os meum condemnabit me si innocentem ostendere pravum me conprobabit 21etiam si simplex fuero hoc ipsum ignorabit anima mea et taedebit me vitae meae 22unum est quod locutus sum et innocentem et impium ipse consumit 23si flagellat occidat semel et non de poenis innocentum rideat 24terra data est in manu impii vultum iudicum eius operit quod si non ille est quis ergo est 25dies mei velociores fuerunt cursore fugerunt et non viderunt bonum 26pertransierunt quasi naves poma portantes sicut aquila volans ad escam 27cum dixero nequaquam ita loquar commuto faciem meam et dolore torqueor 28verebar omnia opera mea sciens quod non parceres delinquenti 29si autem et sic impius sum quare frustra laboravi 30si lotus fuero quasi aquis nivis et fulserint velut mundissimae manus meae 31tamen sordibus intingues me et abominabuntur me vestimenta mea 32neque enim viro qui similis mei est respondebo nec qui mecum in iudicio ex aequo possit audiri 33non est qui utrumque valeat arguere et ponere manum suam in ambobus 34auferat a me virgam suam et pavor eius non me terreat 35loquar et non timebo eum neque enim possum metuens respondere

Chapter 10

1taedet animam meam vitae meae dimittam adversum me eloquium meum loquar in amaritudine animae meae 2dicam Deo noli me condemnare indica mihi cur me ita iudices 3numquid bonum tibi videtur si calumnieris et opprimas me opus manuum tuarum et consilium impiorum adiuves 4numquid oculi carnei tibi sunt aut sicut videt homo et tu videbis 5numquid sicut dies hominis dies tui et anni tui sicut humana sunt tempora 6ut quaeras iniquitatem meam et peccatum meum scruteris 7et scias quia nihil impium fecerim cum sit nemo qui de manu tua possit eruere 8manus tuae plasmaverunt me et fecerunt me totum in circuitu et sic repente praecipitas me 9memento quaeso quod sicut lutum feceris me et in pulverem reduces me 10nonne sicut lac mulsisti me et sicut caseum me coagulasti 11pelle et carnibus vestisti me et ossibus et nervis conpegisti me 12vitam et misericordiam tribuisti mihi et visitatio tua custodivit spiritum meum 13licet haec celes in corde tuo tamen scio quia universorum memineris 14si peccavi et ad horam pepercisti mihi cur ab iniquitate mea mundum me esse non pateris 15et si impius fuero vae mihi est et si iustus non levabo caput saturatus adflictione et miseria 16et propter superbiam quasi leaenam capies me reversusque mirabiliter me crucias 17instauras testes tuos contra me et multiplicas iram tuam adversum me et poenae militant in me 18quare de vulva eduxisti me qui utinam consumptus essem ne oculus me videret 19fuissem quasi qui non essem de utero translatus ad tumulum 20numquid non paucitas dierum meorum finietur brevi dimitte ergo me ut plangam paululum dolorem meum 21antequam vadam et non revertar ad terram tenebrosam et opertam mortis caligine 22terram miseriae et tenebrarum ubi umbra mortis et nullus ordo et sempiternus horror inhabitans

Chapter 11

1respondens autem Sophar Naamathites dixit 2numquid qui multa loquitur non et audiet aut vir verbosus iustificabitur 3tibi soli tacebunt homines et cum ceteros inriseris a nullo confutaberis 4dixisti enim purus est sermo meus et mundus sum in conspectu tuo 5atque utinam Deus loqueretur tecum et aperiret labia sua tibi 6ut ostenderet tibi secreta sapientiae et quod multiplex esset lex eius et intellegeres quod multo minora exigaris a Deo quam meretur iniquitas tua 7forsitan vestigia Dei conprehendes et usque ad perfectum Omnipotentem repperies 8excelsior caelo est et quid facies profundior inferno et unde cognosces 9longior terrae mensura eius et latior mari 10si subverterit omnia vel in unum coartaverit quis contradicet ei 11ipse enim novit hominum vanitatem et videns iniquitatem nonne considerat 12vir vanus in superbiam erigitur et tamquam pullum onagri se liberum natum putat 13tu autem firmasti cor tuum et expandisti ad eum manus tuas 14si iniquitatem quod est in manu tua abstuleris a te et non manserit in tabernaculo tuo iniustitia 15tum levare poteris faciem tuam absque macula et eris stabilis et non timebis 16miseriae quoque oblivisceris et quasi aquarum quae praeterierint recordaberis 17et quasi meridianus fulgor consurget tibi ad vesperam et cum te consumptum putaveris orieris ut lucifer 18et habebis fiduciam proposita tibi spe et defossus securus dormies 19requiesces et non erit qui te exterreat et deprecabuntur faciem tuam plurimi 20oculi autem impiorum deficient et effugium peribit ab eis et spes eorum abominatio animae

Chapter 12

1respondens autem Iob dixit 2ergo vos estis soli homines et vobiscum morietur sapientia 3et mihi est cor sicut et vobis nec inferior vestri sum quis enim haec quae nostis ignorat 4qui deridetur ab amico suo sicut ego invocabit Deum et exaudiet eum deridetur enim iusti simplicitas 5lampas contempta apud cogitationes divitum parata ad tempus statutum 6abundant tabernacula praedonum et audacter provocant Deum cum ipse dederit omnia in manibus eorum 7nimirum interroga iumenta et docebunt te et volatilia caeli et indicabunt tibi 8loquere terrae et respondebit tibi et narrabunt pisces maris 9quis ignorat quod omnia haec manus Domini fecerit 10in cuius manu anima omnis viventis et spiritus universae carnis hominis 11nonne auris verba diiudicat et fauces comedentis saporem 12in antiquis est sapientia et in multo tempore prudentia 13apud ipsum est sapientia et fortitudo ipse habet consilium et intellegentiam 14si destruxerit nemo est qui aedificet et si incluserit hominem nullus est qui aperiat 15si continuerit aquas omnia siccabuntur et si emiserit eas subvertent terram 16apud ipsum est fortitudo et sapientia ipse novit et decipientem et eum qui decipitur 17adducit consiliarios in stultum finem et iudices in stuporem 18balteum regum dissolvit et praecingit fune renes eorum 19ducit sacerdotes inglorios et optimates subplantat 20commutans labium veracium et doctrinam senum auferens 21effundit despectionem super principes et eos qui oppressi fuerant relevans 22qui revelat profunda de tenebris et producit in lucem umbram mortis 23qui multiplicat gentes et perdet eas et subversas in integrum restituet 24qui inmutat cor principum populi terrae et decipit eos ut frustra incedant per invium 25palpabunt quasi in tenebris et non in luce et errare eos faciet quasi ebrios

Chapter 13

1ecce omnia et vidit oculus meus et audivit auris mea et intellexi singula 2secundum scientiam vestram et ego novi nec inferior vestri sum 3sed tamen ad Omnipotentem loquar et disputare cum Deo cupio 4prius vos ostendens fabricatores mendacii et cultores perversorum dogmatum 5atque utinam taceretis ut putaremini esse sapientes 6audite ergo correptiones meas et iudicium labiorum meorum adtendite 7numquid Deus indiget vestro mendacio ut pro illo loquamini dolos 8numquid faciem eius accipitis et pro Deo iudicare nitimini 9aut placebit ei quem celare nihil potest aut decipietur ut homo vestris fraudulentiis 10ipse vos arguet quoniam in abscondito faciem eius accipitis 11statim ut se commoverit turbabit vos et terror eius inruet super vos 12memoria vestra conparabitur cineri et redigentur in lutum cervices vestrae 13tacete paulisper ut loquar quodcumque mihi mens suggesserit 14quare lacero carnes meas dentibus meis et animam meam porto in manibus meis 15etiam si occiderit me in ipso sperabo verumtamen vias meas in conspectu eius arguam 16et ipse erit salvator meus non enim veniet in conspectu eius omnis hypocrita 17audite sermonem meum et enigmata percipite auribus vestris 18si fuero iudicatus scio quod iustus inveniar 19quis est qui iudicetur mecum veniat quare tacens consumor 20duo tantum ne facias mihi et tunc a facie tua non abscondar 21manum tuam longe fac a me et formido tua non me terreat 22et voca me et respondebo tibi aut certe loquar et tu responde mihi 23quantas habeo iniquitates et peccata scelera mea et delicta ostende mihi 24cur faciem tuam abscondis et arbitraris me inimicum tuum 25contra folium quod vento rapitur ostendis potentiam tuam et stipulam siccam persequeris 26scribis enim contra me amaritudines et consumere me vis peccatis adulescentiae meae 27posuisti in nervo pedem meum et observasti omnes semitas meas et vestigia pedum meorum considerasti 28qui quasi putredo consumendus sum et quasi vestimentum quod comeditur a tinea

Chapter 14

1homo natus de muliere brevi vivens tempore repletus multis miseriis 2quasi flos egreditur et conteritur et fugit velut umbra et numquam in eodem statu permanet 3et dignum ducis super huiuscemodi aperire oculos tuos et adducere eum tecum in iudicium 4quis potest facere mundum de inmundo conceptum semine nonne tu qui solus es 5breves dies hominis sunt numerus mensuum eius apud te est constituisti terminos eius qui praeterire non poterunt 6recede paululum ab eo ut quiescat donec optata veniat sicut mercennarii dies eius 7lignum habet spem si praecisum fuerit rursum virescit et rami eius pullulant 8si senuerit in terra radix eius et in pulvere emortuus fuerit truncus illius 9ad odorem aquae germinabit et faciet comam quasi cum primum plantatum est 10homo vero cum mortuus fuerit et nudatus atque consumptus ubi quaeso est 11quomodo si recedant aquae de mari et fluvius vacuefactus arescat 12sic homo cum dormierit non resurget donec adteratur caelum non evigilabit nec consurget de somno suo 13quis mihi hoc tribuat ut in inferno protegas me ut abscondas me donec pertranseat furor tuus et constituas mihi tempus in quo recorderis mei 14putasne mortuus homo rursum vivet cunctis diebus quibus nunc milito expecto donec veniat inmutatio mea 15vocabis et ego respondebo tibi operi manuum tuarum porriges dexteram 16tu quidem gressus meos dinumerasti sed parces peccatis meis 17signasti quasi in sacculo delicta mea sed curasti iniquitatem meam 18mons cadens defluet et saxum transfertur de loco suo 19lapides excavant aquae et adluvione paulatim terra consumitur et homines ergo similiter perdes 20roborasti eum paululum ut in perpetuum pertransiret inmutabis faciem eius et emittes eum 21sive nobiles fuerint filii eius sive ignobiles non intelleget 22attamen caro eius dum vivet dolebit et anima illius super semet ipso lugebit

Chapter 15

1respondens autem Eliphaz Themanites dixit 2numquid sapiens respondebit quasi in ventum loquens et implebit ardore stomachum suum 3arguis verbis eum qui non est aequalis tui et loqueris quod tibi non expedit 4quantum in te est evacuasti timorem et tulisti preces coram Deo 5docuit enim iniquitas tua os tuum et imitaris linguam blasphemantium 6condemnabit te os tuum et non ego et labia tua respondebunt tibi 7numquid primus homo tu natus es et ante colles formatus 8numquid consilium Dei audisti et inferior te erit eius sapientia 9quid nosti quod ignoremus quid intellegis quod nesciamus 10et senes et antiqui sunt in nobis multo vetustiores quam patres tui 11numquid grande est ut consoletur te Deus sed verba tua prava hoc prohibent 12quid te elevat cor tuum et quasi magna cogitans adtonitos habes oculos 13quid tumet contra Deum spiritus tuus ut proferas de ore huiuscemodi sermones 14quid est homo ut inmaculatus sit et ut iustus appareat natus de muliere 15ecce inter sanctos eius nemo inmutabilis et caeli non sunt mundi in conspectu eius 16quanto magis abominabilis et inutilis homo qui bibit quasi aquas iniquitatem 17ostendam tibi audi me quod vidi narrabo tibi 18sapientes confitentur et non abscondunt patres suos 19quibus solis data est terra et non transibit alienus per eos 20cunctis diebus suis impius superbit et numerus annorum incertus est tyrannidis eius 21sonitus terroris semper in auribus illius et cum pax sit ille insidias suspicatur 22non credit quod reverti possit de tenebris circumspectans undique gladium 23cum se moverit ad quaerendum panem novit quod paratus sit in manu eius tenebrarum dies 24terrebit eum tribulatio et angustia vallabit eum sicut regem qui praeparatur ad proelium 25tetendit enim adversus Deum manum suam et contra Omnipotentem roboratus est 26cucurrit adversus eum erecto collo et pingui cervice armatus est 27operuit faciem eius crassitudo et de lateribus eius arvina dependet 28habitavit in civitatibus desolatis et in domibus desertis quae in tumulos sunt redactae 29non ditabitur nec perseverabit substantia eius nec mittet in terra radicem suam 30non recedet de tenebris ramos eius arefaciet flamma et auferetur spiritu oris sui 31non credat frustra errore deceptus quod aliquo pretio redimendus sit 32antequam dies eius impleantur peribit et manus eius arescet 33laedetur quasi vinea in primo flore botrus eius et quasi oliva proiciens florem suum 34congregatio enim hypocritae sterilis et ignis devorabit tabernacula eorum qui munera libenter accipiunt 35concepit dolorem et peperit iniquitatem et uterus eius praeparat dolos

Chapter 16

1respondens autem Iob dixit 2audivi frequenter talia consolatores onerosi omnes vos estis 3numquid habebunt finem verba ventosa aut aliquid tibi molestum est si loquaris 4poteram et ego similia vestri loqui atque utinam esset anima vestra pro anima mea 5consolarer et ego vos sermonibus et moverem caput meum super vos 6roborarem vos ore meo et moverem labia quasi parcens vobis 7sed quid agam si locutus fuero non quiescet dolor meus et si tacuero non recedet a me 8nunc autem oppressit me dolor meus et in nihili redacti sunt omnes artus mei 9rugae meae testimonium dicunt contra me et suscitatur falsiloquus adversus faciem meam contradicens mihi 10collegit furorem suum in me et comminans mihi infremuit contra me dentibus suis hostis meus terribilibus oculis me intuitus est 11aperuerunt super me ora sua exprobrantes percusserunt maxillam meam satiati sunt poenis meis 12conclusit me Deus apud iniquum et manibus impiorum me tradidit 13ego ille quondam opulentus repente contritus sum tenuit cervicem meam confregit me et posuit sibi quasi in signum 14circumdedit me lanceis suis convulneravit lumbos meos non pepercit et effudit in terra viscera mea 15concidit me vulnere super vulnus inruit in me quasi gigans 16saccum consui super cutem meam et operui cinere cornu meum 17facies mea intumuit a fletu et palpebrae meae caligaverunt 18haec passus sum absque iniquitate manus meae cum haberem mundas ad Deum preces 19terra ne operias sanguinem meum neque inveniat locum in te latendi clamor meus 20ecce enim in caelo testis meus et conscius meus in excelsis 21verbosi mei amici mei ad Deum stillat oculus meus 22atque utinam sic iudicaretur vir cum Deo quomodo iudicatur filius hominis cum collega suo 23ecce enim breves anni transeunt et semitam per quam non revertar ambulo

Chapter 17

1spiritus meus adtenuabitur dies mei breviabuntur et solum mihi superest sepulchrum 2non peccavi et in amaritudinibus moratur oculus meus 3libera me et pone iuxta te et cuiusvis manus pugnet contra me 4cor eorum longe fecisti a disciplina et propterea non exaltabuntur 5praedam pollicetur sociis et oculi filiorum eius deficient 6posuit me quasi in proverbium vulgi et exemplum sum coram eis 7caligavit ab indignatione oculus meus et membra mea quasi in nihili redacta sunt 8stupebunt iusti super hoc et innocens contra hypocritam suscitabitur 9et tenebit iustus viam suam et mundis manibus addet fortitudinem 10igitur vos omnes convertimini et venite et non inveniam in vobis ullum sapientem 11dies mei transierunt cogitationes meae dissipatae sunt torquentes cor meum 12noctem verterunt in diem et rursum post tenebras spero lucem 13si sustinuero infernus domus mea est in tenebris stravi lectulum meum 14putredini dixi pater meus es mater mea et soror mea vermibus 15ubi est ergo nunc praestolatio mea et patientiam meam quis considerat 16in profundissimum infernum descendent omnia mea putasne saltim ibi erit requies mihi

Chapter 18

1respondens autem Baldad Suites dixit 2usque ad quem finem verba iactabitis intellegite prius et sic loquamur 3quare reputati sumus ut iumenta et sorduimus coram vobis 4qui perdis animam tuam in furore tuo numquid propter te derelinquetur terra et transferentur rupes de loco suo 5nonne lux impii extinguetur nec splendebit flamma ignis eius 6lux obtenebrescet in tabernaculo illius et lucerna quae super eum est extinguetur 7artabuntur gressus virtutis eius et praecipitabit eum consilium suum 8inmisit enim in rete pedes suos et in maculis eius ambulat 9tenebitur planta illius laqueo et exardescet contra eum sitis 10abscondita est in terra pedica eius et decipula illius super semitam 11undique terrebunt eum formidines et involvent pedes eius 12adtenuetur fame robur eius et inedia invadat costas illius 13devoret pulchritudinem cutis eius consumat brachia illius primogenita mors 14avellatur de tabernaculo suo fiducia eius et calcet super eum quasi rex interitus 15habitent in tabernaculo illius socii eius qui non est aspergatur in tabernaculo eius sulphur 16deorsum radices eius siccentur sursum autem adteratur messis eius 17memoria illius pereat de terra et non celebretur nomen eius in plateis 18expellet eum de luce in tenebras et de orbe transferet eum 19non erit semen eius neque progenies in populo suo nec ullae reliquiae in regionibus eius 20in die eius stupebunt novissimi et primos invadet horror 21haec sunt ergo tabernacula iniqui et iste locus eius qui ignorat Deum

Chapter 19

1respondens autem Iob dixit 2usquequo adfligitis animam meam et adteritis me sermonibus 3en decies confunditis me et non erubescitis opprimentes me 4nempe et si ignoravi mecum erit ignorantia mea 5at vos contra me erigimini et arguitis me obprobriis meis 6saltim nunc intellegite quia Deus non aequo iudicio adflixerit me et flagellis suis me cinxerit 7ecce clamabo vim patiens et nemo audiet vociferabor et non est qui iudicet 8semitam meam circumsepsit et transire non possum et in calle meo tenebras posuit 9spoliavit me gloria mea et abstulit coronam de capite meo 10destruxit me undique et pereo et quasi evulsae arbori abstulit spem meam 11iratus est contra me furor eius et sic me habuit quasi hostem suum 12simul venerunt latrones eius et fecerunt sibi viam per me et obsederunt in gyro tabernaculum meum 13fratres meos longe fecit a me et noti mei quasi alieni recesserunt a me 14dereliquerunt me propinqui mei et qui me noverant obliti sunt mei 15inquilini domus meae et ancillae meae sicut alienum habuerunt me et quasi peregrinus fui in oculis eorum 16servum meum vocavi et non respondit ore proprio deprecabar illum 17halitum meum exhorruit uxor mea et orabam filios uteri mei 18stulti quoque despiciebant me et cum ab eis recessissem detrahebant mihi 19abominati sunt me quondam consiliarii mei et quem maxime diligebam aversatus est me 20pelli meae consumptis carnibus adhesit os meum et derelicta sunt tantummodo labia circa dentes meos 21miseremini mei miseremini mei saltim vos amici mei quia manus Domini tetigit me 22quare persequimini me sicut Deus et carnibus meis saturamini 23quis mihi tribuat ut scribantur sermones mei quis mihi det ut exarentur in libro 24stilo ferreo et plumbi lammina vel certe sculpantur in silice 25scio enim quod redemptor meus vivat et in novissimo de terra surrecturus sim 26et rursum circumdabor pelle mea et in carne mea videbo Deum 27quem visurus sum ego ipse et oculi mei conspecturi sunt et non alius reposita est haec spes mea in sinu meo 28quare ergo nunc dicitis persequamur eum et radicem verbi inveniamus contra eum 29fugite ergo a facie gladii quoniam ultor iniquitatum gladius est et scitote esse iudicium

Chapter 20

1respondens autem Sophar Naamathites dixit 2idcirco cogitationes meae variae succedunt sibi et mens in diversa rapitur 3doctrinam qua me arguis audiam et spiritus intellegentiae meae respondebit mihi 4hoc scio a principio ex quo positus est homo super terram 5quod laus impiorum brevis sit et gaudium hypocritae ad instar puncti 6si ascenderit usque ad caelum superbia eius et caput eius nubes tetigerit 7quasi sterquilinium in fine perdetur et qui eum viderant dicent ubi est 8velut somnium avolans non invenietur transiet sicut visio nocturna 9oculus qui eum viderat non videbit neque ultra intuebitur eum locus suus 10filii eius adterentur egestate et manus illius reddent ei dolorem suum 11ossa eius implebuntur vitiis adulescentiae eius et cum eo in pulverem dormient 12cum enim dulce fuerit in ore eius malum abscondet illud sub lingua sua 13parcet illi et non derelinquet illud et celabit in gutture suo 14panis eius in utero illius vertetur in fel aspidum intrinsecus 15divitias quas devoravit evomet et de ventre illius extrahet eas Deus 16caput aspidum suget occidet eum lingua viperae 17non videat rivulos fluminis torrentes mellis et butyri 18luet quae fecit omnia nec tamen consumetur iuxta multitudinem adinventionum suarum sic et sustinebit 19quoniam confringens nudavit pauperes domum rapuit et non aedificavit eam 20nec est satiatus venter eius et cum habuerit quae cupierat possidere non poterit 21non remansit de cibo eius et propterea nihil permanebit de bonis eius 22cum satiatus fuerit artabitur aestuabit et omnis dolor inruet in eum 23utinam impleatur venter eius ut emittat in eum iram furoris sui et pluat super illum bellum suum 24fugiet arma ferrea et inruet in arcum aereum 25eductus et egrediens de vagina sua et fulgurans in amaritudine sua vadent et venient super eum horribiles 26omnes tenebrae absconditae sunt in occultis eius devorabit eum ignis qui non succenditur adfligetur relictus in tabernaculo suo 27revelabunt caeli iniquitatem eius et terra consurget adversus eum 28apertum erit germen domus illius detrahetur in die furoris Dei 29haec est pars hominis impii a Deo et hereditas verborum eius a Domino

Chapter 21

1respondens autem Iob dixit 2audite quaeso sermones meos et agetis paenitentiam 3sustinete me ut et ego loquar et post mea si videbitur verba ridete 4numquid contra hominem disputatio mea est ut merito non debeam contristari 5adtendite me et obstupescite et superponite digitum ori vestro 6et ego quando recordatus fuero pertimesco et concutit carnem meam tremor 7quare ergo impii vivunt sublevati sunt confortatique divitiis 8semen eorum permanet coram eis propinquorum turba et nepotum in conspectu eorum 9domus eorum securae sunt et pacatae et non est virga Dei super illos 10bos eorum concepit et non abortit vacca peperit et non est privata fetu suo 11egrediuntur quasi greges parvuli eorum et infantes eorum exultant lusibus 12tenent tympanum et citharam et gaudent ad sonitum organi 13ducunt in bonis dies suos et in puncto ad inferna descendunt 14qui dixerunt Deo recede a nobis et scientiam viarum tuarum nolumus 15quid est Omnipotens ut serviamus ei et quid nobis prodest si oraverimus illum 16verumtamen quia non sunt in manu eorum bona sua consilium impiorum longe sit a me 17quotiens lucerna impiorum extinguetur et superveniet eis inundatio et dolores dividet furoris sui 18erunt sicut paleae ante faciem venti et sicut favilla quam turbo dispergit 19Deus servabit filiis illius dolorem patris et cum reddiderit tunc sciet 20videbunt oculi eius interfectionem suam et de furore Omnipotentis bibet 21quid enim ad eum pertinet de domo sua post se et si numerus mensuum eius dimidietur 22numquid Deum quispiam docebit scientiam qui excelsos iudicat 23iste moritur robustus et sanus dives et felix 24viscera eius plena sunt adipe et medullis ossa illius inrigantur 25alius vero moritur in amaritudine animae absque ullis opibus 26et tamen simul in pulverem dormient et vermes operient eos 27certe novi cogitationes vestras et sententias contra me iniquas 28dicitis enim ubi est domus principis et ubi tabernacula impiorum 29interrogate quemlibet de viatoribus et haec eadem eum intellegere cognoscetis 30quia in diem perditionis servabitur malus et ad diem furoris ducitur 31quis arguet coram eo viam eius et quae fecit quis reddet illi 32ipse ad sepulchra ducetur et in congerie mortuorum vigilabit 33dulcis fuit glareis Cocyti et post se omnem hominem trahet et ante se innumerabiles 34quomodo igitur consolamini me frustra cum responsio vestra repugnare ostensa sit veritati

Chapter 22

1respondens autem Eliphaz Themanites dixit 2numquid Deo conparari potest homo etiam cum perfectae fuerit scientiae 3quid prodest Deo si iustus fueris aut quid ei confers si inmaculata fuerit via tua 4numquid timens arguet te et veniet tecum in iudicium 5et non propter malitiam tuam plurimam et infinitas iniquitates tuas 6abstulisti enim pignus fratrum tuorum sine causa et nudos spoliasti vestibus 7aquam lasso non dedisti et esurienti subtraxisti panem 8in fortitudine brachii tui possidebas terram et potentissimus obtinebas eam 9viduas dimisisti vacuas et lacertos pupillorum comminuisti 10propterea circumdatus es laqueis et conturbat te formido subita 11et putabas te tenebras non visurum et impetu aquarum inundantium non oppressurum 12an cogitas quod Deus excelsior caelo et super stellarum vertices sublimetur 13et dicis quid enim novit Deus et quasi per caliginem iudicat 14nubes latibulum eius nec nostra considerat et circa cardines caeli perambulat 15numquid semitam saeculorum custodire cupis quam calcaverunt viri iniqui 16qui sublati sunt ante tempus suum et fluvius subvertit fundamentum eorum 17qui dicebant Deo recede a nobis et quasi nihil possit facere Omnipotens aestimabant eum 18cum ille implesset domos eorum bonis quorum sententia procul sit a me 19videbunt iusti et laetabuntur et innocens subsannabit eos 20nonne succisa est erectio eorum et reliquias eorum devoravit ignis 21adquiesce igitur ei et habeto pacem et per haec habebis fructus optimos 22suscipe ex ore illius legem et pone sermones eius in corde tuo 23si reversus fueris ad Omnipotentem aedificaberis et longe facies iniquitatem a tabernaculo tuo 24dabit pro terra silicem et pro silice torrentes aureos 25eritque Omnipotens contra hostes tuos et argentum coacervabitur tibi 26tunc super Omnipotentem deliciis afflues et elevabis ad Deum faciem tuam 27rogabis eum et exaudiet te et vota tua reddes 28decernes rem et veniet tibi et in viis tuis splendebit lumen 29qui enim humiliatus fuerit erit in gloria et qui inclinaverit oculos suos ipse salvabitur 30salvabitur innocens salvabitur autem munditia manuum suarum

Chapter 23

1respondens autem Iob dixit 2nunc quoque in amaritudine est sermo meus et manus plagae meae adgravata est super gemitum meum 3quis mihi tribuat ut cognoscam et inveniam illum et veniam usque ad solium eius 4ponam coram eo iudicium et os meum replebo increpationibus 5ut sciam verba quae mihi respondeat et intellegam quid loquatur mihi 6nolo multa fortitudine contendat mecum nec magnitudinis suae mole me premat 7proponat aequitatem contra me et perveniat ad victoriam iudicium meum 8si ad orientem iero non apparet si ad occidentem non intellegam eum 9si ad sinistram quid agat non adprehendam eum si me vertam ad dextram non videbo illum 10ipse vero scit viam meam et probavit me quasi aurum quod per ignem transit 11vestigia eius secutus est pes meus viam eius custodivi et non declinavi ex ea 12a mandatis labiorum eius non recessi et in sinu meo abscondi verba oris eius 13ipse enim solus est et nemo avertere potest cogitationem eius et anima eius quodcumque voluerit hoc facit 14cum expleverit in me voluntatem suam et alia multa similia praesto sunt ei 15et idcirco a facie eius turbatus sum et considerans eum timore sollicitor 16Deus mollivit cor meum et Omnipotens conturbavit me 17non enim perii propter inminentes tenebras nec faciem meam operuit caligo

Chapter 24

1ab Omnipotente non sunt abscondita tempora qui autem noverunt eum ignorant dies illius 2alii terminos transtulerunt diripuerunt greges et paverunt eos 3asinum pupillorum abigerunt et abstulerunt pro pignore bovem viduae 4subverterunt pauperum viam et oppresserunt pariter mansuetos terrae 5alii quasi onagri in deserto egrediuntur ad opus suum vigilantesque ad praedam praeparant panem liberis 6agrum non suum demetunt et vineam eius quem vi oppresserunt vindemiant 7nudos dimittunt homines indumenta tollentes quibus non est operimentum in frigore 8quos imbres montium rigant et non habentes velamen amplexantur lapides 9vim fecerunt depraedantes pupillos et vulgum pauperem spoliaverunt 10nudis et incedentibus absque vestitu et esurientibus tulerunt spicas 11inter acervos eorum meridiati sunt qui calcatis torcularibus sitiunt 12de civitatibus fecerunt viros gemere et anima vulneratorum clamavit et Deus inultum abire non patitur 13ipsi fuerunt rebelles luminis nescierunt vias eius nec reversi sunt per semitas illius 14mane primo consurgit homicida interficit egenum et pauperem per noctem vero erit quasi fur 15oculus adulteri observat caliginem dicens non me videbit oculus et operiet vultum suum 16perfodit in tenebris domos sicut in die condixerant sibi et ignoraverunt lucem 17si subito apparuerit aurora arbitrantur umbram mortis et sic in tenebris quasi in luce ambulant 18levis est super faciem aquae maledicta sit pars eius in terra nec ambulet per viam vinearum 19ad nimium calorem transeat ab aquis nivium et usque ad inferos peccatum illius 20obliviscatur eius misericordia dulcedo illius vermes non sit in recordatione sed conteratur quasi lignum infructuosum 21pavit enim sterilem et quae non parit et viduae bene non fecit 22detraxit fortes in fortitudine sua et cum steterit non credet vitae suae 23dedit ei Deus locum paenitentiae et ille abutitur eo in superbiam oculi autem eius sunt in viis illius 24elevati sunt ad modicum et non subsistent et humiliabuntur sicut omnia et auferentur et sicut summitates spicarum conterentur 25quod si non est ita quis me potest arguere esse mentitum et ponere ante Deum verba mea

Chapter 25

1respondens autem Baldad Suites dixit 2potestas et terror apud eum est qui facit concordiam in sublimibus suis 3numquid est numerus militum eius et super quem non surget lumen illius 4numquid iustificari potest homo conparatus Deo aut apparere mundus natus de muliere 5ecce etiam luna non splendet et stellae non sunt mundae in conspectu eius 6quanto magis homo putredo et filius hominis vermis

Chapter 26

1respondens autem Iob dixit 2cuius adiutor es numquid inbecilli et sustentas brachium eius qui non est fortis 3cui dedisti consilium forsitan illi qui non habet sapientiam et prudentiam tuam ostendisti plurimam 4quem docere voluisti nonne eum qui fecit spiramen tuum 5ecce gigantes gemunt sub aquis et qui habitant cum eis 6nudus est inferus coram illo et nullum est operimentum perditioni 7qui extendit aquilonem super vacuum et adpendit terram super nihili 8qui ligat aquas in nubibus suis ut non erumpant pariter deorsum 9qui tenet vultum solii sui et expandit super illud nebulam suam 10terminum circumdedit aquis usque dum finiantur lux et tenebrae 11columnae caeli contremescunt et pavent ad nutum eius 12in fortitudine illius repente maria congregata sunt et prudentia eius percussit superbum 13spiritus eius ornavit caelos et obsetricante manu eius eductus est coluber tortuosus 14ecce haec ex parte dicta sunt viarum eius et cum vix parvam stillam sermonis eius audierimus quis poterit tonitruum magnitudinis illius intueri

Chapter 27

1addidit quoque Iob adsumens parabolam suam et dixit 2vivit Deus qui abstulit iudicium meum et Omnipotens qui ad amaritudinem adduxit animam meam 3quia donec superest halitus in me et spiritus Dei in naribus meis 4non loquentur labia mea iniquitatem nec lingua mea meditabitur mendacium 5absit a me ut iustos vos esse iudicem donec deficiam non recedam ab innocentia mea 6iustificationem meam quam coepi tenere non deseram nec enim reprehendit me cor meum in omni vita mea 7sit ut impius inimicus meus et adversarius meus quasi iniquus 8quae enim spes est hypocritae si avare rapiat et non liberet Deus animam eius 9numquid clamorem eius Deus audiet cum venerit super illum angustia 10aut poterit in Omnipotente delectari et invocare Deum in omni tempore 11docebo vos per manum Dei quae Omnipotens habeat nec abscondam 12ecce vos omnes nostis et quid sine causa vana loquimini 13haec est pars hominis impii apud Deum et hereditas violentorum quam ab Omnipotente suscipient 14si multiplicati fuerint filii eius in gladio erunt et nepotes eius non saturabuntur pane 15qui reliqui fuerint ex eo sepelientur in interitu et viduae illius non plorabunt 16si conportaverit quasi terram argentum et sicut lutum praeparaverit vestimenta 17praeparabit quidem sed iustus vestietur illis et argentum innocens dividet 18aedificavit sicut tinea domum suam et sicut custos fecit umbraculum 19dives cum dormierit nihil secum auferet aperit oculos suos et nihil inveniet 20adprehendit eum quasi aqua inopia nocte opprimet eum tempestas 21tollet eum ventus urens et auferet et velut turbo rapiet eum de loco suo 22et mittet super eum et non parcet de manu eius fugiens fugiet 23stringet super eum manus suas et sibilabit super illum intuens locum eius

Chapter 28

1habet argentum venarum suarum principia et auro locus est in quo conflatur 2ferrum de terra tollitur et lapis solutus calore in aes vertitur 3tempus posuit tenebris et universorum finem ipse considerat lapidem quoque caliginis et umbram mortis 4dividit torrens a populo peregrinante eos quos oblitus est pes egentis hominum et invios 5terra de qua oriebatur panis in loco suo igne subversa est 6locus sapphyri lapides eius et glebae illius aurum 7semitam ignoravit avis nec intuitus est oculus vulturis 8non calcaverunt eam filii institorum nec pertransivit per eam leaena 9ad silicem extendit manum suam subvertit a radicibus montes 10in petris rivos excidit et omne pretiosum vidit oculus eius 11profunda quoque fluviorum scrutatus est et abscondita produxit in lucem 12sapientia vero ubi invenitur et quis est locus intellegentiae 13nescit homo pretium eius nec invenitur in terra suaviter viventium 14abyssus dicit non est in me et mare loquitur non est mecum 15non dabitur aurum obrizum pro ea nec adpendetur argentum in commutatione eius 16non conferetur tinctis Indiae coloribus nec lapidi sardonico pretiosissimo vel sapphyro 17non adaequabitur ei aurum vel vitrum nec commutabuntur pro ea vasa auri 18excelsa et eminentia non memorabuntur conparatione eius trahitur autem sapientia de occultis 19non adaequabitur ei topazium de Aethiopia nec tincturae mundissimae conponetur 20unde ergo sapientia veniet et quis est locus intellegentiae 21abscondita est ab oculis omnium viventium volucres quoque caeli latet 22perditio et mors dixerunt auribus nostris audivimus famam eius 23Deus intellegit viam eius et ipse novit locum illius 24ipse enim fines mundi intuetur et omnia quae sub caelo sunt respicit 25qui fecit ventis pondus et aquas adpendit mensura 26quando ponebat pluviis legem et viam procellis sonantibus 27tunc vidit illam et enarravit et praeparavit et investigavit 28et dixit homini ecce timor Domini ipsa est sapientia et recedere a malo intellegentia

Chapter 29

1addidit quoque Iob adsumens parabolam suam et dixit 2quis mihi tribuat ut sim iuxta menses pristinos secundum dies quibus Deus custodiebat me 3quando splendebat lucerna eius super caput meum et ad lumen eius ambulabam in tenebris 4sicut fui in diebus adulescentiae meae quando secreto Deus erat in tabernaculo meo 5quando erat Omnipotens mecum et in circuitu meo pueri mei 6quando lavabam pedes meos butyro et petra fundebat mihi rivos olei 7quando procedebam ad portam civitatis et in platea parabant cathedram mihi 8videbant me iuvenes et abscondebantur et senes adsurgentes stabant 9principes cessabant loqui et digitum superponebant ori suo 10vocem suam cohibebant duces et lingua eorum gutturi suo adherebat 11auris audiens beatificabat me et oculus videns testimonium reddebat mihi 12quod liberassem pauperem vociferantem et pupillum cui non esset adiutor 13benedictio perituri super me veniebat et cor viduae consolatus sum 14iustitia indutus sum et vestivit me sicut vestimento et diademate iudicio meo 15oculus fui caeco et pes claudo 16pater eram pauperum et causam quam nesciebam diligentissime investigabam 17conterebam molas iniqui et de dentibus illius auferebam praedam 18dicebamque in nidulo meo moriar et sicut palma multiplicabo dies 19radix mea aperta est secus aquas et ros morabitur in messione mea 20gloria mea semper innovabitur et arcus meus in manu mea instaurabitur 21qui me audiebant expectabant sententiam et intenti tacebant ad consilium meum 22verbis meis addere nihil audebant et super illos stillabat eloquium meum 23expectabant me sicut pluviam et os suum aperiebant quasi ad imbrem serotinum 24si quando ridebam ad eos non credebant et lux vultus mei non cadebat in terram 25si voluissem ire ad eos sedebam primus cumque sederem quasi rex circumstante exercitu eram tamen maerentium consolator

Chapter 30

1nunc autem derident me iuniores tempore quorum non dignabar patres ponere cum canibus gregis mei 2quorum virtus manuum erat mihi pro nihilo et vita ipsa putabantur indigni 3egestate et fame steriles qui rodebant in solitudine squalentes calamitate et miseria 4et mandebant herbas et arborum cortices et radix iuniperorum erat cibus eorum 5qui de convallibus ista rapientes cum singula repperissent ad ea cum clamore currebant 6in desertis habitabant torrentium et in cavernis terrae vel super glaream 7qui inter huiuscemodi laetabantur et esse sub sentibus delicias conputabant 8filii stultorum et ignobilium et in terra penitus non parentes 9nunc in eorum canticum versus sum et factus sum eis proverbium 10abominantur me et longe fugiunt a me et faciem meam conspuere non verentur 11faretram enim suam aperuit et adflixit me et frenum posuit in os meum 12ad dexteram orientis calamitatis meae ilico surrexerunt pedes meos subverterunt et oppresserunt quasi fluctibus semitis suis 13dissipaverunt itinera mea insidiati sunt mihi et praevaluerunt et non fuit qui ferret auxilium 14quasi rupto muro et aperta ianua inruerunt super me et ad meas miserias devoluti sunt 15redactus sum in nihili abstulisti quasi ventus desiderium meum et velut nubes pertransiit salus mea 16nunc autem in memet ipso marcescit anima mea et possident me dies adflictionis 17nocte os meum perforatur doloribus et qui me comedunt non dormiunt 18in multitudine eorum consumitur vestimentum meum et quasi capitio tunicae sic cinxerunt me 19conparatus sum luto et adsimilatus favillae et cineri 20clamo ad te et non exaudis me sto et non respicis me 21mutatus es mihi in crudelem et in duritia manus tuae adversaris mihi 22elevasti me et quasi super ventum ponens elisisti me valide 23scio quia morti tradas me ubi constituta domus est omni viventi 24verumtamen non ad consumptionem eorum emittis manum tuam et si corruerint ipse salvabis 25flebam quondam super eum qui adflictus erat et conpatiebatur anima mea pauperi 26expectabam bona et venerunt mihi mala praestolabar lucem et eruperunt tenebrae 27interiora mea efferbuerunt absque ulla requie praevenerunt me dies adflictionis 28maerens incedebam sine furore consurgens in turba clamavi 29frater fui draconum et socius strutionum 30cutis mea denigrata est super me et ossa mea aruerunt prae caumate 31versa est in luctum cithara mea et organum meum in vocem flentium

Chapter 31

1pepigi foedus cum oculis meis ut ne cogitarem quidem de virgine 2quam enim partem haberet Deus in me desuper et hereditatem Omnipotens de excelsis 3numquid non perditio est iniquo et alienatio operantibus iniustitiam 4nonne ipse considerat vias meas et cunctos gressus meos dinumerat 5si ambulavi in vanitate et festinavit in dolo pes meus 6adpendat me in statera iusta et sciat Deus simplicitatem meam 7si declinavit gressus meus de via et si secutum est oculos meos cor meum et in manibus meis adhesit macula 8seram et alius comedat et progenies mea eradicetur 9si deceptum est cor meum super mulierem et si ad ostium amici mei insidiatus sum 10scortum sit alteri uxor mea et super illam incurventur alii 11hoc enim nefas est et iniquitas maxima 12ignis est usque ad perditionem devorans et omnia eradicans genimina 13si contempsi subire iudicium cum servo meo et ancillae meae cum disceptarent adversum me 14quid enim faciam cum surrexerit ad iudicandum Deus et cum quaesierit quid respondebo illi 15numquid non in utero fecit me qui et illum operatus est et formavit in vulva unus 16si negavi quod volebant pauperibus et oculos viduae expectare feci 17si comedi buccellam meam solus et non comedit pupillus ex ea 18quia ab infantia mea crevit mecum miseratio et de utero matris meae egressa est mecum 19si despexi pereuntem eo quod non habuerit indumentum et absque operimento pauperem 20si non benedixerunt mihi latera eius et de velleribus ovium mearum calefactus est 21si levavi super pupillum manum meam etiam cum viderem me in porta superiorem 22umerus meus a iunctura sua cadat et brachium meum cum suis ossibus confringatur 23semper enim quasi tumentes super me fluctus timui Deum et pondus eius ferre non potui 24si putavi aurum robur meum et obrizae dixi fiducia mea 25si laetatus sum super multis divitiis meis et quia plurima repperit manus mea 26si vidi solem cum fulgeret et lunam incedentem clare 27et lactatum est in abscondito cor meum et osculatus sum manum meam ore meo 28quae est iniquitas maxima et negatio contra Deum altissimum 29si gavisus sum ad ruinam eius qui me oderat et exultavi quod invenisset eum malum 30non enim dedi ad peccandum guttur meum ut expeterem maledicens animam eius 31si non dixerunt viri tabernaculi mei quis det de carnibus eius ut saturemur 32foris non mansit peregrinus ostium meum viatori patuit 33si abscondi quasi homo peccatum meum et celavi in sinu meo iniquitatem meam 34si expavi ad multitudinem nimiam et despectio propinquorum terruit me et non magis tacui nec egressus sum ostium 35quis mihi tribuat auditorem ut desiderium meum Omnipotens audiat et librum scribat ipse qui iudicat 36ut in umero meo portem illum et circumdem illum quasi coronam mihi 37per singulos gradus meos pronuntiabo illum et quasi principi offeram eum 38si adversum me terra mea clamat et cum ipsa sulci eius deflent 39si fructus eius comedi absque pecunia et animam agricolarum eius adflixi 40pro frumento oriatur mihi tribulus et pro hordeo spina finita sunt verba Iob

Chapter 32

1omiserunt autem tres viri isti respondere Iob eo quod iustus sibi videretur 2et iratus indignatusque Heliu filius Barachel Buzites de cognatione Ram iratus est autem adversus Iob eo quod iustum se esse diceret coram Deo 3porro adversum amicos eius indignatus est eo quod non invenissent responsionem rationabilem sed tantummodo condemnassent Iob 4igitur Heliu expectavit Iob loquentem eo quod seniores se essent qui loquebantur 5cum autem vidisset quod tres respondere non potuissent iratus est vehementer 6respondensque Heliu filius Barachel Buzites dixit iunior sum tempore vos autem antiquiores idcirco dimisso capite veritus sum indicare vobis meam sententiam 7sperabam enim quod aetas prolixior loqueretur et annorum multitudo doceret sapientiam 8sed ut video spiritus est in hominibus et inspiratio Omnipotentis dat intellegentiam 9non sunt longevi sapientes nec senes intellegunt iudicium 10ideo dicam audite me ostendam vobis etiam ego meam scientiam 11expectavi enim sermones vestros audivi prudentiam vestram donec disceptaremini sermonibus 12et donec putabam vos aliquid dicere considerabam sed ut video non est qui arguere possit Iob et respondere ex vobis sermonibus eius 13ne forte dicatis invenimus sapientiam Deus proiecit eum non homo 14nihil locutus est mihi et ego non secundum vestros sermones respondebo illi 15extimuerunt non responderunt ultra abstuleruntque a se eloquia 16quoniam igitur expectavi et non sunt locuti steterunt nec responderunt ultra 17respondebo et ego partem meam et ostendam scientiam meam 18plenus sum enim sermonibus et coartat me spiritus uteri mei 19en venter meus quasi mustum absque spiraculo quod lagunculas novas disrumpit 20loquar et respirabo paululum aperiam labia mea et respondebo 21non accipiam personam viri et Deum homini non aequabo 22nescio enim quamdiu subsistam et si post modicum tollat me factor meus

Chapter 33

1audi igitur Iob eloquia mea et omnes sermones meos ausculta 2ecce aperui os meum loquatur lingua mea in faucibus meis 3simplici corde meo sermones mei et sententiam labia mea puram loquentur 4spiritus Dei fecit me et spiraculum Omnipotentis vivificavit me 5si potes responde mihi et adversus faciem meam consiste 6ecce et me sicut et te fecit Deus et de eodem luto ego quoque formatus sum 7verumtamen miraculum meum non te terreat et eloquentia mea non sit tibi gravis 8dixisti ergo in auribus meis et vocem verborum audivi 9mundus sum ego absque delicto inmaculatus et non est iniquitas in me 10quia querellas in me repperit ideo arbitratus est me inimicum sibi 11posuit in nervo pedes meos custodivit omnes semitas meas 12hoc est ergo in quo non es iustificatus respondebo tibi quia maior sit Deus homine 13adversum eum contendis quod non ad omnia verba responderit tibi 14semel loquitur Deus et secundo id ipsum non repetit 15per somnium in visione nocturna quando inruit sopor super homines et dormiunt in lectulo 16tunc aperit aures virorum et erudiens eos instruit disciplinam 17ut avertat hominem ab his quae facit et liberet eum de superbia 18eruens animam eius a corruptione et vitam illius ut non transeat in gladium 19increpat quoque per dolorem in lectulo et omnia ossa eius marcescere facit 20abominabilis ei fit in vita sua panis et animae illius cibus ante desiderabilis 21tabescet caro eius et ossa quae tecta fuerant nudabuntur 22adpropinquabit corruptioni anima eius et vita illius mortiferis 23si fuerit pro eo angelus loquens unum de milibus ut adnuntiet hominis aequitatem 24miserebitur eius et dicet libera eum et non descendat in corruptionem inveni in quo ei propitier 25consumpta est caro eius a suppliciis revertatur ad dies adulescentiae suae 26deprecabitur Deum et placabilis ei erit et videbit faciem eius in iubilo et reddet homini iustitiam suam 27respiciet homines et dicet peccavi et vere deliqui et ut eram dignus non recepi 28liberavit animam suam ne pergeret in interitum sed vivens lucem videret 29ecce haec omnia operatur Deus tribus vicibus per singulos 30ut revocet animas eorum a corruptione et inluminet luce viventium 31adtende Iob et audi me et tace dum ego loquar 32si autem habes quod loquaris responde mihi loquere volo enim te apparere iustum 33quod si non habes audi me tace et docebo te sapientiam

Chapter 34

1pronuntians itaque Heliu etiam haec locutus est 2audite sapientes verba mea et eruditi auscultate me 3auris enim verba probat et guttur escas gustu diiudicat 4iudicium eligamus nobis et inter nos videamus quid sit melius 5quia dixit Iob iustus sum et Deus subvertit iudicium meum 6in iudicando enim me mendacium est violenta sagitta mea absque ullo peccato 7quis est vir ut est Iob qui bibit subsannationem quasi aquam 8qui graditur cum operantibus iniquitatem et ambulat cum viris impiis 9dixit enim non placebit vir Deo etiam si cucurrerit cum eo 10ideo viri cordati audite me absit a Deo impietas et ab Omnipotente iniquitas 11opus enim hominis reddet ei et iuxta vias singulorum restituet 12vere enim Deus non condemnabit frustra nec Omnipotens subvertet iudicium 13quem constituit alium super terram aut quem posuit super orbem quem fabricatus est 14si direxerit ad eum cor suum spiritum illius et flatum ad se trahet 15deficiet omnis caro simul et homo in cinerem revertetur 16si habes ergo intellectum audi quod dicitur et ausculta vocem eloquii mei 17numquid qui non amat iudicium sanare potest et quomodo tu eum qui iustus est in tantum condemnas 18qui dicit regi apostata qui vocat duces impios 19qui non accipit personas principum nec cognovit tyrannum cum disceptaret contra pauperem opus enim manuum eius sunt universi 20subito morientur et in media nocte turbabuntur populi et pertransibunt et auferent violentum absque manu 21oculi enim eius super vias hominum et omnes gressus eorum considerat 22non sunt tenebrae et non est umbra mortis ut abscondantur ibi qui operantur iniquitatem 23neque enim ultra in hominis potestate est ut veniat ad Deum in iudicium 24conteret multos innumerabiles et stare faciet alios pro eis 25novit enim opera eorum et idcirco inducet noctem et conterentur 26quasi impios percussit eos in loco videntium 27qui quasi de industria recesserunt ab eo et omnes vias eius intellegere noluerunt 28ut pervenire facerent ad eum clamorem egeni et audiret vocem pauperum 29ipso enim concedente pacem quis est qui condemnet ex quo absconderit vultum quis est qui contempletur eum et super gentem et super omnes homines 30qui regnare facit hominem hypocritam propter peccata populi 31quia ergo ego locutus sum ad Deum te quoque non prohibeo 32si erravi tu doce me si iniquitatem locutus sum ultra non addam 33numquid a te Deus expetit eam quia displicuit tibi tu enim coepisti loqui et non ego quod si quid nosti melius loquere 34viri intellegentes loquantur mihi et vir sapiens audiat me 35Iob autem stulte locutus est et verba illius non sonant disciplinam 36pater mi probetur Iob usque ad finem ne desinas in hominibus iniquitatis 37quia addit super peccata sua blasphemiam inter nos interim constringatur et tunc ad iudicium provocet sermonibus suis Deum

Chapter 35

1igitur Heliu haec rursum locutus est 2numquid aequa tibi videtur tua cogitatio ut diceres iustior Deo sum 3dixisti enim non tibi placet quod rectum est vel quid tibi proderit si ego peccavero 4itaque ego respondebo sermonibus tuis et amicis tuis tecum 5suspice caelum et intuere et contemplare aethera quod altior te sit 6si peccaveris quid ei nocebis et si multiplicatae fuerint iniquitates tuae quid facies contra eum 7porro si iuste egeris quid donabis ei aut quid de manu tua accipiet 8homini qui similis tui est nocebit impietas tua et filium hominis adiuvabit iustitia tua 9propter multitudinem calumniatorum clamabunt et heiulabunt propter vim brachii tyrannorum 10et non dixit ubi est Deus qui fecit me qui dedit carmina in nocte 11qui docet nos super iumenta terrae et super volucres caeli erudit nos 12ibi clamabunt et non exaudiet propter superbiam malorum 13non ergo frustra audiet Deus et Omnipotens singulorum causas intuebitur 14etiam cum dixeris non considerat iudicare coram eo et expecta eum 15nunc enim non infert furorem suum nec ulciscitur scelus valde 16ergo Iob frustra aperit os suum et absque scientia verba multiplicat

Chapter 36

1addens quoque Heliu haec locutus est 2sustine me paululum et indicabo tibi adhuc enim habeo quod pro Deo loquar 3repetam scientiam meam a principio et operatorem meum probabo iustum 4vere enim absque mendacio sermones mei et perfecta scientia probabitur tibi 5Deus potentes non abicit cum et ipse sit potens 6sed non salvat impios et iudicium pauperibus tribuit 7non aufert a iusto oculos suos et reges in solio conlocat in perpetuum et illi eriguntur 8et si fuerint in catenis et vinciantur funibus paupertatis 9indicabit eis opera eorum et scelera eorum quia violenti fuerint 10revelabit quoque aurem eorum ut corripiat et loquetur ut revertantur ab iniquitate 11si audierint et observaverint conplebunt dies suos in bono et annos suos in gloria 12si autem non audierint transibunt per gladium et consumentur in stultitia 13simulatores et callidi provocant iram Dei neque clamabunt cum vincti fuerint 14morietur in tempestate anima eorum et vita eorum inter effeminatos 15eripiet pauperem de angustia sua et revelabit in tribulatione aurem eius 16igitur salvabit te de ore angusto latissime et non habentis fundamentum subter se requies autem mensae tuae erit plena pinguedine 17causa tua quasi impii iudicata est causam iudiciumque recipies 18non te ergo superet ira ut aliquem opprimas nec multitudo donorum inclinet te 19depone magnitudinem tuam absque tribulatione et omnes robustos fortitudine 20ne protrahas noctem ut ascendant populi pro eis 21cave ne declines ad iniquitatem hanc enim coepisti sequi post miseriam 22ecce Deus excelsus in fortitudine sua et nullus ei similis in legislatoribus 23quis poterit scrutari vias eius aut quis ei dicere operatus es iniquitatem 24memento quod ignores opus eius de quo cecinerunt viri 25omnes homines vident eum unusquisque intuetur procul 26ecce Deus magnus vincens scientiam nostram numerus annorum eius inaestimabilis 27qui aufert stillas pluviae et effundit imbres ad instar gurgitum 28qui de nubibus fluunt quae praetexunt cuncta desuper 29si voluerit extendere nubes quasi tentorium suum 30et fulgurare lumine suo desuper cardines quoque maris operiet 31per haec enim iudicat populos et dat escas multis mortalibus 32in manibus abscondit lucem et praecipit ei ut rursus adveniat 33adnuntiat de ea amico suo quod possessio eius sit et ad eam possit ascendere

Chapter 37

1super hoc expavit cor meum et emotum est de loco suo 2audite auditionem in terrore vocis eius et sonum de ore illius procedentem 3subter omnes caelos ipse considerat et lumen illius super terminos terrae 4post eum rugiet sonitus tonabit voce magnitudinis suae et non investigabitur cum audita fuerit vox eius 5tonabit Deus in voce sua mirabiliter qui facit magna et inscrutabilia 6qui praecipit nivi ut descendat in terram et hiemis pluviis et imbri fortitudinis suae 7qui in manu omnium hominum signat ut noverint singuli opera sua 8ingredietur bestia latibulum et in antro suo morabitur 9ab interioribus egreditur tempestas et ab Arcturo frigus 10flante Deo concrescit gelu et rursum latissimae funduntur aquae 11frumentum desiderat nubes et nubes spargunt lumen suum 12quae lustrant per circuitum quocumque eas voluntas gubernantis duxerit ad omne quod praeceperit illis super faciem orbis terrarum 13sive in una tribu sive in terra sua sive in quocumque loco misericordiae suae eas iusserit inveniri 14ausculta haec Iob sta et considera miracula Dei 15numquid scis quando praeceperit Deus pluviis ut ostenderent lucem nubium eius 16numquid nosti semitas nubium magnas et perfectas scientias 17nonne vestimenta tua calida sunt cum perflata fuerit terra austro 18tu forsitan cum eo fabricatus es caelos qui solidissimi quasi aere fusi sunt 19ostende nobis quid dicamus illi nos quippe involvimur tenebris 20quis narrabit ei quae loquor etiam si locutus fuerit homo devorabitur 21at nunc non vident lucem subito aer cogitur in nubes et ventus transiens fugabit eas 22ab aquilone aurum venit et ad Deum formidolosa laudatio 23digne eum invenire non possumus magnus fortitudine et iudicio et iustitia et enarrari non potest 24ideo timebunt eum viri et non audebunt contemplari omnes qui sibi videntur esse sapientes

Chapter 38

1respondens autem Dominus Iob de turbine dixit 2quis est iste involvens sententias sermonibus inperitis 3accinge sicut vir lumbos tuos interrogabo te et responde mihi 4ubi eras quando ponebam fundamenta terrae indica mihi si habes intellegentiam 5quis posuit mensuras eius si nosti vel quis tetendit super eam lineam 6super quo bases illius solidatae sunt aut quis dimisit lapidem angularem eius 7cum me laudarent simul astra matutina et iubilarent omnes filii Dei 8quis conclusit ostiis mare quando erumpebat quasi de vulva procedens 9cum ponerem nubem vestimentum eius et caligine illud quasi pannis infantiae obvolverem 10circumdedi illud terminis meis et posui vectem et ostia 11et dixi usque huc venies et non procedes amplius et hic confringes tumentes fluctus tuos 12numquid post ortum tuum praecepisti diluculo et ostendisti aurorae locum suum 13et tenuisti concutiens extrema terrae et excussisti impios ex ea 14restituetur ut lutum signaculum et stabit sicut vestimentum 15auferetur ab impiis lux sua et brachium excelsum confringetur 16numquid ingressus es profunda maris et in novissimis abyssis deambulasti 17numquid apertae tibi sunt portae mortis et ostia tenebrosa vidisti 18numquid considerasti latitudines terrae indica mihi si nosti omnia 19in qua via habitet lux et tenebrarum quis locus sit 20ut ducas unumquodque ad terminos suos et intellegas semitas domus eius 21sciebas tunc quod nasciturus esses et numerum dierum tuorum noveras 22numquid ingressus es thesauros nivis aut thesauros grandinis aspexisti 23quae praeparavi in tempus hostis in diem pugnae et belli 24per quam viam spargitur lux dividitur aestus super terram 25quis dedit vehementissimo imbri cursum et viam sonantis tonitrui 26ut plueret super terram absque homine in deserto ubi nullus mortalium commoratur 27ut impleret inviam et desolatam et produceret herbas virentes 28quis est pluviae pater vel quis genuit stillas roris 29de cuius utero egressa est glacies et gelu de caelo quis genuit 30in similitudinem lapidis aquae durantur et superficies abyssi constringitur 31numquid coniungere valebis micantes stellas Pliadis aut gyrum Arcturi poteris dissipare 32numquid producis luciferum in tempore suo et vesperum super filios terrae consurgere facis 33numquid nosti ordinem caeli et pones rationem eius in terra 34numquid elevabis in nebula vocem tuam et impetus aquarum operiet te 35numquid mittes fulgura et ibunt et revertentia dicent tibi adsumus 36quis posuit in visceribus hominis sapientiam vel quis dedit gallo intellegentiam 37quis enarravit caelorum rationem et concentum caeli quis dormire faciet 38quando fundebatur pulvis in terram et glebae conpingebantur 39numquid capies leaenae praedam et animam catulorum eius implebis 40quando cubant in antris et in specubus insidiantur 41quis praeparat corvo escam suam quando pulli eius ad Deum clamant vagantes eo quod non habeant cibos

Chapter 39

1numquid nosti tempus partus hibicum in petris vel parturientes cervas observasti 2dinumerasti menses conceptus earum et scisti tempus partus earum 3incurvantur ad fetum et pariunt et rugitus emittunt 4separantur filii earum pergunt ad pastum egrediuntur et non revertuntur ad eas 5quis dimisit onagrum liberum et vincula eius quis solvit 6cui dedi in solitudine domum et tabernacula eius in terra salsuginis 7contemnit multitudinem civitatis clamorem exactoris non audit 8circumspicit montes pascuae suae et virentia quaeque perquirit 9numquid volet rinoceros servire tibi aut morabitur ad praesepe tuum 10numquid alligabis rinocerota ad arandum loro tuo aut confringet glebas vallium post te 11numquid fiduciam habebis in magna fortitudine eius et derelinques ei labores tuos 12numquid credes ei quoniam reddat sementem tibi et aream tuam congreget 13pinna strutionum similis est pinnis herodii et accipitris 14quando derelinquit in terra ova sua tu forsitan in pulvere calefacis ea 15obliviscitur quod pes conculcet ea aut bestiae agri conterant 16duratur ad filios suos quasi non sint sui frustra laboravit nullo timore cogente 17privavit enim eam Deus sapientia nec dedit illi intellegentiam 18cum tempus fuerit in altum alas erigit deridet equitem et ascensorem eius 19numquid praebebis equo fortitudinem aut circumdabis collo eius hinnitum 20numquid suscitabis eum quasi lucustas gloria narium eius terror 21terram ungula fodit exultat audacter in occursum pergit armatis 22contemnit pavorem nec cedit gladio 23super ipsum sonabit faretra vibrabit hasta et clypeus 24fervens et fremens sorbet terram nec reputat tubae sonare clangorem 25ubi audierit bucinam dicet va procul odoratur bellum exhortationem ducum et ululatum exercitus 26numquid per sapientiam tuam plumescit accipiter expandens alas suas ad austrum 27aut ad praeceptum tuum elevabitur aquila et in arduis ponet nidum suum 28in petris manet et in praeruptis silicibus commoratur atque inaccessis rupibus 29inde contemplatur escam et de longe oculi eius prospiciunt 30pulli eius lambent sanguinem et ubicumque cadaver fuerit statim adest 31et adiecit Dominus et locutus est ad Iob 32numquid qui contendit cum Deo tam facile conquiescit utique qui arguit Deum debet respondere ei 33respondens autem Iob Domino dixit 34qui leviter locutus sum respondere quid possum manum meam ponam super os meum 35unum locutus sum quod utinam non dixissem et alterum quibus ultra non addam

Chapter 40

1respondens autem Dominus Iob de turbine ait 2accinge sicut vir lumbos tuos interrogabo te et indica mihi 3numquid irritum facies iudicium meum et condemnabis me ut tu iustificeris 4et si habes brachium sicut Deus et si voce simili tonas 5circumda tibi decorem et in sublime erigere et esto gloriosus et speciosis induere vestibus 6disperge superbos furore tuo et respiciens omnem arrogantem humilia 7respice cunctos superbos et confunde eos et contere impios in loco suo 8absconde eos in pulvere simul et facies eorum demerge in foveam 9et ego confitebor quod salvare te possit dextera tua 10ecce Behemoth quem feci tecum faenum quasi bos comedet 11fortitudo eius in lumbis eius et virtus illius in umbilicis ventris eius 12constringit caudam suam quasi cedrum nervi testiculorum eius perplexi sunt 13ossa eius velut fistulae aeris cartilago illius quasi lamminae ferreae 14ipse principium est viarum Dei qui fecit eum adplicabit gladium eius 15huic montes herbas ferunt omnes bestiae agri ludent ibi 16sub umbra dormit in secreto calami et locis humentibus 17protegunt umbrae umbram eius circumdabunt eum salices torrentis 18ecce absorbebit fluvium et non mirabitur habet fiduciam quod influat Iordanis in os eius 19in oculis eius quasi hamo capiet eum et in sudibus perforabit nares eius 20an extrahere poteris Leviathan hamo et fune ligabis linguam eius 21numquid pones circulum in naribus eius et armilla perforabis maxillam eius 22numquid multiplicabit ad te preces aut loquetur tibi mollia 23numquid feriet tecum pactum et accipies eum servum sempiternum 24numquid inludes ei quasi avi aut ligabis illum ancillis tuis 25concident eum amici divident illum negotiatores 26numquid implebis sagenas pelle eius et gurgustium piscium capite illius 27pone super eum manum tuam memento belli nec ultra addas loqui 28ecce spes eius frustrabitur eum et videntibus cunctis praecipitabitur

Chapter 41

1non quasi crudelis suscitabo eum quis enim resistere potest vultui meo 2quis ante dedit mihi ut reddam ei omnia quae sub caelo sunt mea sunt 3non parcam ei et verbis potentibus et ad deprecandum conpositis 4quis revelavit faciem indumenti eius et in medium oris eius quis intrabit 5portas vultus eius quis aperiet per gyrum dentium eius formido 6corpus illius quasi scuta fusilia et conpactum squamis se prementibus 7una uni coniungitur et ne spiraculum quidem incedit per eas 8una alteri adherebunt et tenentes se nequaquam separabuntur 9sternutatio eius splendor ignis et oculi eius ut palpebrae diluculi 10de ore eius lampades procedunt sicut taedae ignis accensae 11de naribus eius procedit fumus sicut ollae succensae atque ferventis 12halitus eius prunas ardere facit et flamma de ore eius egreditur 13in collo eius morabitur fortitudo et faciem eius praecedet egestas 14membra carnium eius coherentia sibi mittet contra eum fulmina et ad locum alium non ferentur 15cor eius indurabitur quasi lapis et stringetur quasi malleatoris incus 16cum sublatus fuerit timebunt angeli et territi purgabuntur 17cum adprehenderit eum gladius subsistere non poterit neque hasta neque torax 18reputabit enim quasi paleas ferrum et quasi lignum putridum aes 19non fugabit eum vir sagittarius in stipulam versi sunt ei lapides fundae 20quasi stipulam aestimabit malleum et deridebit vibrantem hastam 21sub ipso erunt radii solis sternet sibi aurum quasi lutum 22fervescere faciet quasi ollam profundum mare ponet quasi cum unguenta bulliunt 23post eum lucebit semita aestimabit abyssum quasi senescentem 24non est super terram potestas quae conparetur ei qui factus est ut nullum timeret 25omne sublime videt ipse est rex super universos filios superbiae

Chapter 42

1respondens autem Iob Domino dixit 2scio quia omnia potes et nulla te latet cogitatio 3quis est iste qui celat consilium absque scientia ideo insipienter locutus sum et quae ultra modum excederent scientiam meam 4audi et ego loquar interrogabo et ostende mihi 5auditu auris audivi te nunc autem oculus meus videt te 6idcirco ipse me reprehendo et ago paenitentiam in favilla et cinere 7postquam autem locutus est Dominus verba haec ad Iob dixit ad Eliphaz Themaniten iratus est furor meus in te et in duos amicos tuos quoniam non estis locuti coram me rectum sicut servus meus Iob 8sumite igitur vobis septem tauros et septem arietes et ite ad servum meum Iob et offerte holocaustum pro vobis Iob autem servus meus orabit pro vobis faciem eius suscipiam ut non vobis inputetur stultitia neque enim locuti estis ad me recta sicut servus meus Iob 9abierunt ergo Eliphaz Themanites et Baldad Suites et Sophar Naamathites et fecerunt sicut locutus fuerat ad eos Dominus et suscepit Dominus faciem Iob 10Dominus quoque conversus est ad paenitentiam Iob cum oraret ille pro amicis suis et addidit Dominus omnia quaecumque fuerant Iob duplicia 11venerunt autem ad eum omnes fratres sui et universae sorores suae et cuncti qui noverant eum prius et comederunt cum eo panem in domo eius et moverunt super eum caput et consolati sunt eum super omni malo quod intulerat Dominus super eum et dederunt ei unusquisque ovem unam et inaurem auream unam 12Dominus autem benedixit novissimis Iob magis quam principio eius et facta sunt ei quattuordecim milia ovium et sex milia camelorum et mille iuga boum et mille asinae 13et fuerunt ei septem filii et filiae tres 14et vocavit nomen unius Diem et nomen secundae Cassia et nomen tertiae Cornu stibii 15non sunt autem inventae mulieres speciosae sicut filiae Iob in universa terra deditque eis pater suus hereditatem inter fratres earum

Psalms

Chapter 1

1beatus vir qui non abiit in consilio impiorum et in via peccatorum non stetit et in cathedra pestilentiae non sedit 2sed in lege Domini voluntas eius et in lege eius meditabitur die ac nocte 3et erit tamquam lignum quod plantatum est secus decursus aquarum quod fructum suum dabit in tempore suo et folium eius non defluet et omnia quaecumque faciet prosperabuntur 4non sic impii %non sic; sed tamquam pulvis quem proicit ventus %a facie terrae; 5ideo non resurgent impii in iudicio neque peccatores in consilio iustorum 6quoniam novit Dominus viam iustorum et iter impiorum peribit

Chapter 2

1psalmus David quare fremuerunt gentes et populi meditati sunt inania 2adstiterunt reges terrae et principes convenerunt in unum adversus Dominum et adversus christum eius diapsalma 3disrumpamus vincula eorum et proiciamus a nobis iugum ipsorum 4qui habitat in caelis inridebit eos et Dominus subsannabit eos 5tunc loquetur ad eos in ira sua et in furore suo conturbabit eos 6ego autem constitutus sum rex ab eo super Sion montem sanctum eius praedicans praeceptum eius 7Dominus dixit ad me filius meus es tu ego hodie genui te 8postula a me et dabo tibi gentes hereditatem tuam et possessionem tuam terminos terrae 9reges eos in virga ferrea tamquam vas figuli confringes eos 10et nunc reges intellegite erudimini qui iudicatis terram 11servite Domino in timore et exultate ei in tremore 12adprehendite disciplinam nequando irascatur Dominus et pereatis de via iusta 13cum exarserit in brevi ira eius beati omnes qui confidunt in eo

Chapter 3

1psalmus David cum fugeret a facie Abessalon filii sui 2Domine quid multiplicati sunt qui tribulant me multi insurgunt adversum me 3multi dicunt animae meae non est salus ipsi in Deo %eius; diapsalma 4tu autem Domine susceptor meus es gloria mea et exaltans caput meum 5voce mea ad Dominum clamavi et exaudivit me de monte sancto suo diapsalma 6ego dormivi et soporatus sum exsurrexi quia Dominus suscipiet me 7non timebo milia populi circumdantis me exsurge Domine salvum me fac Deus meus 8quoniam tu percussisti omnes adversantes mihi sine causa dentes peccatorum contrivisti 9Domini est salus et super populum tuum benedictio tua

Chapter 4

1in finem in carminibus psalmus David 2cum invocarem exaudivit me Deus iustitiae meae in tribulatione dilatasti mihi miserere mei et exaudi orationem meam 3filii hominum usquequo gravi corde ut quid diligitis vanitatem et quaeritis mendacium diapsalma 4et scitote quoniam mirificavit Dominus sanctum suum Dominus exaudiet me cum clamavero ad eum 5irascimini et nolite peccare quae dicitis in cordibus vestris in cubilibus vestris conpungimini diapsalma 6sacrificate sacrificium iustitiae et sperate in Domino multi dicunt quis ostendet nobis bona 7signatum est super nos lumen vultus tui Domine dedisti laetitiam in corde meo 8a fructu frumenti et vini et olei sui multiplicati sunt 9in pace in id ipsum dormiam et requiescam 10quoniam tu Domine singulariter in spe constituisti me

Chapter 5

1in finem pro ea quae hereditatem consequitur psalmus David 2verba mea auribus percipe Domine intellege clamorem meum 3intende voci orationis meae rex meus et Deus meus 4quoniam ad te orabo Domine mane exaudies vocem meam 5mane adstabo tibi et videbo quoniam non deus volens iniquitatem tu es 6neque habitabit iuxta te malignus neque permanebunt iniusti ante oculos tuos 7odisti omnes qui operantur iniquitatem perdes %omnes; qui loquuntur mendacium virum sanguinum et dolosum abominabitur Dominus 8ego autem in multitudine misericordiae tuae introibo in domum tuam adorabo ad templum sanctum tuum in timore tuo 9Domine deduc me in iustitia tua propter inimicos meos dirige in conspectu meo viam tuam 10quoniam non est in ore eorum veritas cor eorum vanum est 11sepulchrum patens est guttur eorum linguis suis dolose agebant iudica illos Deus decidant a cogitationibus suis secundum multitudinem impietatum eorum expelle eos quoniam inritaverunt te Domine 12et laetentur omnes qui sperant in te in aeternum exultabunt et habitabis in eis et gloriabuntur in te omnes qui diligunt nomen tuum 13quoniam tu benedices iusto Domine ut scuto bonae voluntatis coronasti nos

Chapter 6

1in finem in carminibus pro octava psalmus David 2Domine ne in furore tuo arguas me neque in ira tua corripias me 3miserere mei Domine quoniam infirmus sum sana me Domine quoniam conturbata sunt ossa mea 4et anima mea turbata est valde et tu Domine usquequo 5convertere Domine eripe animam meam salvum me fac propter misericordiam tuam 6quoniam non est in morte qui memor sit tui in inferno autem quis confitebitur tibi 7laboravi in gemitu meo lavabo per singulas noctes lectum meum in lacrimis meis stratum meum rigabo 8turbatus est a furore oculus meus inveteravi inter omnes inimicos meos 9discedite a me omnes qui operamini iniquitatem quoniam exaudivit Dominus vocem fletus mei 10exaudivit Dominus deprecationem meam Dominus orationem meam suscepit 11erubescant et conturbentur vehementer omnes inimici mei convertantur et erubescant valde velociter

Chapter 7

1psalmus David quem cantavit Domino pro verbis Chusi filii Iemini 2Domine Deus meus in te speravi salvum me fac ex omnibus persequentibus me et libera me 3nequando rapiat ut leo animam meam dum non est qui redimat neque qui salvum faciat 4Domine Deus meus si feci istud si est iniquitas in manibus meis 5si reddidi retribuentibus mihi mala decidam merito ab inimicis meis inanis 6persequatur inimicus animam meam et conprehendat et conculcet in terra vitam meam et gloriam meam in pulverem deducat diapsalma 7exsurge Domine in ira tua exaltare in finibus inimicorum meorum et exsurge Domine Deus meus in praecepto quod mandasti 8et synagoga populorum circumdabit te et propter hanc in altum regredere 9Dominus iudicat populos iudica me Domine secundum iustitiam meam et secundum innocentiam meam super me 10consummetur nequitia peccatorum et diriges iustum et scrutans corda et renes Deus 11iustum adiutorium meum a Deo qui salvos facit rectos corde 12Deus iudex iustus et fortis et patiens numquid irascitur per singulos dies 13nisi conversi fueritis gladium suum vibrabit arcum suum tetendit et paravit illum 14et in eo paravit vasa mortis sagittas suas ardentibus effecit 15ecce parturiit iniustitiam *et; concepit dolorem et peperit iniquitatem 16lacum aperuit et effodit eum et incidet in foveam quam fecit 17convertetur dolor eius in caput eius et in verticem ipsius iniquitas eius descendet 18confitebor Domino secundum iustitiam eius et psallam nomini Domini altissimi

Chapter 8

1in finem pro torcularibus psalmus David 2Domine Dominus noster quam admirabile est nomen tuum in universa terra quoniam elevata est magnificentia tua super caelos 3ex ore infantium et lactantium perfecisti laudem propter inimicos tuos ut destruas inimicum et ultorem 4quoniam videbo caelos * tuos; opera digitorum tuorum lunam et stellas quae tu fundasti 5quid est homo quod memor es eius aut filius hominis quoniam visitas eum 6minuisti eum paulo minus ab angelis gloria et honore coronasti eum 7et constituisti eum super opera manuum tuarum 8omnia subiecisti sub pedibus eius oves et boves universas insuper et pecora campi 9volucres caeli et pisces maris qui perambulant semitas maris 10Domine Dominus noster quam admirabile est nomen tuum in universa terra

Chapter 9

1in finem pro occultis filii psalmus David 2confitebor tibi Domine in toto corde meo narrabo omnia mirabilia tua 3laetabor et exultabo in te psallam nomini tuo Altissime 4in convertendo inimicum meum retrorsum infirmabuntur et peribunt a facie tua 5quoniam fecisti iudicium meum et causam meam sedisti super thronum qui iudicas iustitiam 6increpasti gentes %et; periit impius nomen eorum delisti in aeternum et in saeculum %saeculi; 7inimici defecerunt frameae in finem et civitates destruxisti periit memoria eorum cum sonitu 8et Dominus in aeternum permanet paravit in iudicio thronum suum 9et ipse iudicabit orbem terrae in aequitate iudicabit populos in iustitia 10et factus est Dominus refugium pauperi adiutor in oportunitatibus in tribulatione 11et sperent in te qui noverunt nomen tuum quoniam non dereliquisti quaerentes te Domine 12psallite Domino qui habitat in Sion adnuntiate inter gentes studia eius 13quoniam requirens sanguinem eorum recordatus est non est oblitus clamorem pauperum 14miserere mei Domine vide humilitatem meam de inimicis meis 15qui exaltas me de portis mortis ut adnuntiem omnes laudationes tuas in portis filiae Sion 16exultabo in salutari tuo infixae sunt gentes in interitu quem fecerunt in laqueo isto quem absconderunt conprehensus est pes eorum 17cognoscitur Dominus iudicia faciens in operibus manuum suarum conprehensus est peccator canticum diapsalmatis 18convertantur peccatores in infernum omnes gentes quae obliviscuntur Deum 19quoniam non in finem oblivio erit pauperis patientia pauperum non peribit in finem 20exsurge Domine non confortetur homo iudicentur gentes in conspectu tuo 21constitue Domine legislatorem super eos sciant gentes quoniam homines sunt diapsalma 22ut quid Domine recessisti longe dispicis in oportunitatibus in tribulatione 23dum superbit impius incenditur pauper conprehenduntur in consiliis quibus cogitant 24quoniam laudatur peccator in desideriis animae suae et iniquus benedicitur 25exacerbavit Dominum peccator secundum multitudinem irae suae non quaeret 26non est Deus in conspectu eius inquinatae sunt viae illius in omni tempore auferuntur iudicia tua a facie eius omnium inimicorum suorum dominabitur 27dixit enim in corde suo non movebor a generatione in generationem sine malo 28cuius maledictione os plenum est et amaritudine et dolo sub lingua eius labor et dolor 29sedet in insidiis cum divitibus in occultis ut interficiat innocentem 30oculi eius in pauperem respiciunt insidiatur in abscondito quasi leo in spelunca sua insidiatur ut rapiat pauperem rapere pauperem dum adtrahit eum 31in laqueo suo humiliabit eum inclinabit se et cadet cum dominatus fuerit pauperum 32dixit enim in corde suo oblitus est Deus avertit faciem suam ne videat in finem 33exsurge Domine Deus exaltetur manus tua ne obliviscaris pauperum 34propter quid inritavit impius Deum dixit enim in corde suo non requiret 35vides quoniam tu laborem et dolorem consideras ut tradas eos in manus tuas tibi derelictus est pauper orfano tu eras adiutor 36contere brachium peccatoris et maligni quaeretur peccatum illius et non invenietur 37Dominus regnabit in aeternum et in saeculum %saeculi; peribitis gentes de terra illius 38desiderium pauperum exaudivit Dominus praeparationem cordis eorum audivit auris tua 39iudicare pupillo et humili ut non adponat ultra magnificare se homo super terram

Chapter 10

1in finem psalmus David 2in Domino confido quomodo dicitis animae meae transmigra in montes sicut passer 3quoniam ecce peccatores intenderunt arcum paraverunt sagittas suas in faretra ut sagittent in obscuro rectos corde 4quoniam quae perfecisti destruxerunt iustus %autem; quid fecit 5Dominus in templo sancto suo Dominus in caelo sedis eius oculi eius %in pauperem; respiciunt palpebrae eius interrogant filios hominum 6Dominus interrogat iustum et impium qui autem diligit iniquitatem odit animam suam 7pluet super peccatores laqueos ignis et sulphur et spiritus procellarum pars calicis eorum 8quoniam iustus Dominus %et; iustitias dilexit aequitatem vidit vultus eius

Chapter 11

1in finem pro octava psalmus David 2salvum me fac Domine quoniam defecit sanctus quoniam deminutae sunt veritates a filiis hominum 3vana locuti sunt unusquisque ad proximum suum labia dolosa in corde et corde locuti sunt 4disperdat Dominus universa labia dolosa linguam magniloquam 5qui dixerunt linguam nostram magnificabimus labia nostra a nobis sunt quis noster dominus est 6propter miseriam inopum et gemitum pauperum nunc exsurgam dicit Dominus ponam in salutari fiducialiter agam in eo 7eloquia Domini eloquia casta argentum igne examinatum probatum terrae purgatum septuplum 8tu Domine servabis nos et custodies nos a generatione hac et in aeternum 9in circuitu impii ambulant secundum altitudinem tuam multiplicasti filios hominum

Chapter 12

1in finem psalmus David usquequo Domine oblivisceris me in finem usquequo avertis faciem tuam a me 2quamdiu ponam consilia in anima mea dolorem in corde meo per diem 3usquequo exaltabitur inimicus meus super me 4respice exaudi me Domine Deus meus inlumina oculos meos ne umquam obdormiam in mortem 5nequando dicat inimicus meus praevalui adversus eum qui tribulant me exultabunt si motus fuero 6ego autem in misericordia tua speravi exultabit cor meum in salutari tuo cantabo Domino qui bona tribuit mihi et psallam nomini Domini altissimi

Chapter 13

1in finem psalmus David dixit insipiens in corde suo non est Deus corrupti sunt et abominabiles facti sunt in studiis %suis; non est qui faciat bonum %non est usque ad unum; 2Dominus de caelo prospexit super filios hominum ut videat si est intellegens %aut; requirens Deum 3omnes declinaverunt simul inutiles facti sunt non est qui faciat bonum non est usque ad unum = sepulchrum patens est guttur eorum = linguis suis dolose agebant = venenum aspidum sub labiis eorum = quorum os maledictione et amaritudine plenum est = veloces pedes eorum ad effundendum sanguinem = contritio et infelicitas in viis eorum = et viam pacis non cognoverunt % non est timor Dei ante oculos eorum; 4nonne cognoscent omnes qui operantur iniquitatem qui devorant plebem meam sicut escam panis 5Dominum non invocaverunt illic trepidaverunt timore %ubi non erat timor; 6quoniam Deus in generatione iusta consilium inopis confudistis quoniam Dominus spes eius est 7quis dabit ex Sion salutare Israhel cum averterit Dominus captivitatem plebis suae exultabit Iacob et laetabitur Israhel

Chapter 14

1psalmus David Domine quis habitabit in tabernaculo tuo aut quis requiescet in monte sancto tuo 2qui ingreditur sine macula et operatur iustitiam 3qui loquitur veritatem in corde suo qui non egit dolum in lingua sua nec fecit proximo suo malum et obprobrium non accepit adversus proximos suos 4ad nihilum deductus est in conspectu eius malignus timentes autem Dominum glorificat qui iurat proximo suo et non decipit 5qui pecuniam suam non dedit ad usuram et munera super innocentes non accepit qui facit haec non movebitur in aeternum

Chapter 15

1tituli inscriptio ipsi David conserva me Domine quoniam in te speravi 2dixi Domino Dominus meus es tu quoniam bonorum meorum non eges 3sanctis qui sunt in terra eius mirificavit *mihi; omnes voluntates meas in eis 4multiplicatae sunt infirmitates eorum postea adceleraverunt non congregabo conventicula eorum de sanguinibus nec memor ero nominum eorum per labia mea 5Dominus pars hereditatis meae et calicis mei tu es qui restitues hereditatem meam mihi 6funes ceciderunt mihi in praeclaris etenim hereditas mea praeclara est mihi 7benedicam Domino qui tribuit mihi intellectum insuper et usque ad noctem increpaverunt me renes mei 8providebam Dominum in conspectu meo semper quoniam a dextris est mihi ne commovear 9propter hoc laetatum est cor meum et exultavit lingua mea insuper et caro mea requiescet in spe 10quoniam non derelinques animam meam in inferno non dabis sanctum tuum videre corruptionem notas mihi fecisti vias vitae adimplebis me laetitia cum vultu tuo delectatio in dextera tua usque in finem

Chapter 16

1oratio David exaudi Domine iustitiam meam intende deprecationem meam auribus percipe orationem meam non in labiis dolosis 2de vultu tuo iudicium meum prodeat oculi tui videant aequitates 3probasti cor meum visitasti nocte igne me examinasti et non est inventa in me iniquitas 4ut non loquatur os meum opera hominum propter verba labiorum tuorum ego custodivi vias duras 5perfice gressus meos in semitis tuis ut non moveantur vestigia mea 6ego clamavi quoniam exaudisti me Deus inclina aurem tuam mihi et exaudi verba mea 7mirifica misericordias tuas qui salvos facis sperantes in te 8a resistentibus dexterae tuae custodi me ut pupillam oculi sub umbra alarum tuarum proteges me 9a facie impiorum qui me adflixerunt inimici mei animam meam circumdederunt *super me; 10adipem suum concluserunt os eorum locutum est superbia 11proicientes me nunc circumdederunt me oculos suos statuerunt declinare in terram 12susceperunt me sicut leo paratus ad praedam et sicut catulus leonis habitans in abditis 13exsurge Domine praeveni eum et subplanta eum eripe animam meam ab impio frameam tuam 14ab inimicis manus tuae Domine a paucis de terra divide eos in vita eorum de absconditis tuis adimpletus est venter eorum saturati sunt filiis et dimiserunt reliquias suas parvulis suis 15ego autem in iustitia apparebo conspectui tuo satiabor cum apparuerit gloria tua

Chapter 17

1in finem puero Domini David quae locutus est Domino verba cantici huius in die qua eripuit eum Dominus de manu omnium inimicorum eius et de manu Saul et dixit 2diligam te Domine fortitudo mea 3Dominus firmamentum meum et refugium meum et liberator meus Deus meus adiutor meus et sperabo in eum protector meus et cornu salutis meae et susceptor meus 4laudans invocabo Dominum et ab inimicis meis salvus ero 5circumdederunt me dolores mortis et torrentes iniquitatis conturbaverunt me 6dolores inferni circumdederunt me praeoccupaverunt me laquei mortis 7cum tribularer invocavi Dominum et ad Deum meum clamavi exaudivit de templo %sancto; suo vocem meam et clamor meus in conspectu eius introibit in aures eius 8et commota est et contremuit terra et fundamenta montium conturbata sunt et commota sunt quoniam iratus est eis 9ascendit fumus in ira eius et ignis a facie eius exarsit carbones succensi sunt ab eo 10inclinavit caelos et descendit et caligo sub pedibus eius 11et ascendit super cherubin et volavit volavit super pinnas ventorum 12et posuit tenebras latibulum suum in circuitu eius tabernaculum eius tenebrosa aqua in nubibus aeris 13prae fulgore in conspectu eius nubes * eius; transierunt grando et carbones ignis 14et intonuit de caelo Dominus et Altissimus dedit vocem suam *grando et carbones ignis; 15et misit sagittas et dissipavit eos et fulgora multiplicavit et conturbavit eos 16et apparuerunt fontes aquarum et revelata sunt fundamenta orbis terrarum ab increpatione tua Domine ab inspiratione spiritus irae tuae 17misit de summo et accepit me adsumpsit me de aquis multis 18eripiet me de inimicis meis fortissimis et ab his qui oderunt me quoniam confirmati sunt super me 19praevenerunt me in die adflictionis meae et factus est Dominus protector meus 20et eduxit me in latitudinem salvum me faciet quoniam voluit me 21%et; retribuet mihi Dominus secundum iustitiam meam %et; secundum puritatem manuum mearum retribuet mihi 22quia custodivi vias Domini nec impie gessi a Deo meo 23quoniam omnia iudicia eius in conspectu meo sunt et iustitias eius non reppuli a me 24et ero inmaculatus cum eo et observabo ab iniquitate mea 25et retribuet mihi Dominus secundum iustitiam meam et secundum puritatem manuum mearum in conspectu oculorum eius 26cum sancto sanctus eris et cum viro innocente innocens eris 27et cum electo electus eris et cum perverso perverteris 28quoniam tu populum humilem salvum facies et oculos superborum humiliabis 29quoniam tu inluminas lucernam meam Domine Deus meus inluminas tenebras meas 30quoniam in te eripiar a temptatione et in Deo meo transgrediar murum 31Deus meus inpolluta via eius eloquia Domini igne examinata protector est omnium sperantium in eum 32quoniam quis deus praeter Dominum et quis deus praeter Deum nostrum 33Deus qui praecingit me virtute et posuit inmaculatam viam meam 34qui perfecit pedes meos tamquam cervorum et super excelsa statuens me 35qui doces manus meas in proelium et posuisti arcum aereum brachia mea 36et dedisti mihi protectionem salutis tuae et dextera tua suscepit me et disciplina tua correxit me in finem et disciplina tua ipsa me docebit 37dilatasti gressus meos subtus me et non sunt infirmata vestigia mea 38persequar inimicos meos et conprehendam illos et non convertar donec deficiant 39confringam illos nec poterunt stare cadent subtus pedes meos 40et praecinxisti me virtute ad bellum subplantasti insurgentes in me subtus me 41et inimicos meos dedisti mihi dorsum et odientes me disperdisti 42clamaverunt nec erat qui salvos faceret ad Dominum nec exaudivit eos 43et comminuam illos ut pulverem ante faciem venti ut lutum platearum delebo eos 44eripe me de contradictionibus populi constitues me in caput gentium 45populus quem non cognovi servivit mihi in auditu auris oboedivit mihi 46filii alieni mentiti sunt mihi filii alieni inveterati sunt et claudicaverunt a semitis suis 47vivit Dominus et benedictus Deus meus et exaltetur Deus salutis meae 48Deus qui dat vindictas mihi et subdidit populos sub me liberator meus de gentibus iracundis 49et ab insurgentibus in me exaltabis me a viro iniquo eripies me 50propterea confitebor tibi in nationibus Domine et psalmum dicam nomini tuo 51magnificans salutes regis eius et faciens misericordiam christo suo David et semini eius usque in saeculum

Chapter 18

1in finem psalmus David 2caeli enarrant gloriam Dei et opera manuum eius adnuntiat firmamentum 3dies diei eructat verbum et nox nocti indicat scientiam 4non sunt loquellae neque sermones quorum non audiantur voces eorum 5in omnem terram exivit sonus eorum et in fines orbis terrae verba eorum 6in sole posuit tabernaculum suum et ipse tamquam sponsus procedens de thalamo suo exultavit ut gigans ad currendam viam %suam; 7a summo caeli egressio eius et occursus eius usque ad summum eius nec est qui se abscondat a calore eius 8lex Domini inmaculata convertens animas testimonium Domini fidele sapientiam praestans parvulis 9iustitiae Domini rectae laetificantes corda praeceptum Domini lucidum inluminans oculos 10timor Domini sanctus permanens in saeculum saeculi iudicia Domini vera iustificata in semet ipsa 11desiderabilia super aurum et lapidem pretiosum multum et dulciora super mel et favum 12etenim servus tuus custodit ea in custodiendis illis retributio multa 13delicta quis intellegit ab occultis meis munda me 14et ab alienis parce servo tuo si mei non fuerint dominati tunc inmaculatus ero et emundabor a delicto maximo 15et erunt ut conplaceant eloquia oris mei et meditatio cordis mei in conspectu tuo semper Domine adiutor meus et redemptor meus

Chapter 19

1in finem psalmus David 2exaudiat te Dominus in die tribulationis protegat te nomen Dei Iacob 3mittat tibi auxilium de sancto et de Sion tueatur te 4memor sit omnis sacrificii tui et holocaustum tuum pingue fiat diapsalma 5tribuat tibi secundum cor tuum et omne consilium tuum confirmet 6laetabimur in salutari tuo et in nomine Dei nostri magnificabimur 7impleat Dominus omnes petitiones tuas nunc cognovi quoniam salvum fecit Dominus christum suum exaudiet illum de caelo sancto suo in potentatibus salus dexterae eius 8hii in curribus et hii in equis nos autem in nomine Domini Dei nostri invocabimus 9ipsi obligati sunt et ceciderunt nos vero surreximus et erecti sumus 10Domine salvum fac regem et exaudi nos in die qua invocaverimus te

Chapter 20

1in finem psalmus David 2Domine in virtute tua laetabitur rex et super salutare tuum exultabit vehementer 3desiderium animae eius tribuisti ei et voluntate labiorum eius non fraudasti eum diapsalma 4quoniam praevenisti eum in benedictionibus dulcedinis posuisti in capite eius coronam de lapide pretioso 5vitam petiit a te et tribuisti ei longitudinem dierum in saeculum et in saeculum saeculi 6magna gloria eius in salutari tuo gloriam et magnum decorem inpones super eum 7quoniam dabis eum benedictionem in saeculum saeculi laetificabis eum in gaudio cum vultu tuo 8quoniam rex sperat in Domino et in misericordia Altissimi non commovebitur 9inveniatur manus tua omnibus inimicis tuis dextera tua inveniat %omnes; qui te oderunt 10pones eos ut clibanum ignis in tempore vultus tui Dominus in ira sua conturbabit eos et devorabit eos ignis 11fructum eorum de terra perdes et semen eorum a filiis hominum 12quoniam declinaverunt in te mala cogitaverunt consilia quae non potuerunt %stabilire; 13quoniam pones eos dorsum in reliquis tuis praeparabis vultum eorum 14exaltare Domine in virtute tua cantabimus et psallemus virtutes tuas

Chapter 21

1in finem pro adsumptione matutina psalmus David 2Deus Deus meus %respice me; quare me dereliquisti longe a salute mea verba delictorum meorum 3Deus meus clamabo per diem et non exaudies et nocte et non ad insipientiam mihi 4tu autem in sancto habitas Laus Israhel 5in te speraverunt patres nostri speraverunt et liberasti eos 6ad te clamaverunt et salvi facti sunt in te speraverunt et non sunt confusi 7ego autem sum vermis et non homo obprobrium hominum et abiectio plebis 8omnes videntes me deriserunt me locuti sunt labiis moverunt caput 9speravit in Domino eripiat eum salvum faciat eum quoniam vult eum 10quoniam tu es qui extraxisti me de ventre spes mea ab uberibus matris meae 11in te proiectus sum ex utero de ventre matris meae Deus meus es tu 12ne discesseris a me quoniam tribulatio proxima est quoniam non est qui adiuvet 13circumdederunt me vituli multi tauri pingues obsederunt me 14aperuerunt super me os suum sicut leo rapiens et rugiens 15sicut aqua effusus sum et dispersa sunt universa ossa mea factum est cor meum tamquam cera liquescens in medio ventris mei 16aruit tamquam testa virtus mea et lingua mea adhesit faucibus meis et in limum mortis deduxisti me 17quoniam circumdederunt me canes multi concilium malignantium obsedit me foderunt manus meas et pedes meos 18dinumeraverunt omnia ossa mea ipsi vero consideraverunt et inspexerunt me 19diviserunt sibi vestimenta mea et super vestem meam miserunt sortem 20tu autem Domine ne elongaveris auxilium tuum ad defensionem meam conspice 21erue a framea animam meam et de manu canis unicam meam 22salva me ex ore leonis et a cornibus unicornium humilitatem meam 23narrabo nomen tuum fratribus meis in media ecclesia laudabo te 24qui timetis Dominum laudate eum universum semen Iacob magnificate eum 25timeat eum omne semen Israhel quoniam non sprevit neque dispexit deprecationem pauperis nec avertit faciem suam a me et cum clamarem ad eum exaudivit %me; 26apud te laus mea in ecclesia magna vota mea reddam in conspectu timentium eum 27edent pauperes et saturabuntur et laudabunt Dominum qui requirunt eum vivent corda eorum in saeculum saeculi 28reminiscentur et convertentur ad Dominum universi fines terrae et adorabunt in conspectu eius universae familiae gentium 29quoniam Dei est regnum et %ipse; dominabitur gentium 30manducaverunt et adoraverunt omnes pingues terrae in conspectu eius cadent omnes qui descendunt in terram 31et anima mea illi vivet et semen meum serviet ipsi 32adnuntiabitur Domino generatio ventura et adnuntiabunt iustitiam eius populo qui nascetur quem fecit %Dominus;

Chapter 22

1psalmus David Dominus reget me et nihil mihi deerit 2in loco pascuae %ibi; me conlocavit super aquam refectionis educavit me 3animam meam convertit deduxit me super semitas iustitiae propter nomen suum 4nam et si ambulavero in medio umbrae mortis non timebo mala quoniam tu mecum es virga tua et baculus tuus ipsa me consolata sunt 5parasti in conspectu meo mensam adversus eos qui tribulant me inpinguasti in oleo caput meum et calix meus inebrians quam praeclarus est 6et misericordia tua subsequitur me omnibus diebus vitae meae et ut inhabitem in domo Domini in longitudinem dierum

Chapter 23

1psalmus David prima sabbati Domini est terra et plenitudo eius orbis terrarum et %universi; qui habitant in eo 2*quia; ipse super maria fundavit eum et super flumina praeparavit eum 3quis ascendit in montem Domini aut quis stabit in loco sancto eius 4innocens manibus et mundo corde qui non accepit in vano animam suam nec iuravit in dolo proximo suo 5hic accipiet benedictionem a Domino et misericordiam a Deo salvatore suo 6haec est generatio quaerentium eum quaerentium faciem Dei Iacob diapsalma 7adtollite portas principes vestras et elevamini portae aeternales et introibit rex gloriae 8quis est iste rex gloriae Dominus fortis et potens Dominus potens in proelio 9adtollite portas principes vestras et elevamini portae aeternales et introibit rex gloriae 10quis est iste rex gloriae Dominus virtutum ipse est rex gloriae diapsalma

Chapter 24

1psalmus David ad te Domine levavi animam meam 2Deus meus in te confido non erubescam 3neque inrideant me inimici mei etenim universi qui sustinent te non confundentur 4confundantur %omnes; iniqua agentes supervacue vias tuas Domine demonstra mihi %et; semitas tuas doce me 5dirige me in veritatem tuam et doce me quoniam tu es Deus salvator meus et te sustinui tota die 6reminiscere miserationum tuarum Domine et misericordiarum tuarum quia a saeculo sunt 7delicta iuventutis meae et ignorantias meas ne memineris secundum misericordiam tuam memento mei * tu; propter bonitatem tuam Domine 8dulcis et rectus Dominus propter hoc legem dabit delinquentibus in via 9diriget mansuetos in iudicio docebit mites vias suas 10universae viae Domini misericordia et veritas requirentibus testamentum eius et testimonia eius 11propter nomen tuum Domine et propitiaberis peccato meo multum est enim 12quis est homo qui timet Dominum legem statuet ei in via quam elegit 13anima eius in bonis demorabitur et semen ipsius hereditabit terram 14firmamentum est Dominus timentibus eum et testamentum ipsius ut manifestetur illis 15oculi mei semper ad Dominum quoniam ipse evellet de laqueo pedes meos 16respice in me et miserere mei quia unicus et pauper sum ego 17tribulationes cordis mei multiplicatae sunt de necessitatibus meis erue me 18vide humilitatem meam et laborem meum et dimitte universa delicta mea 19respice inimicos meos quoniam multiplicati sunt et odio iniquo oderunt me 20custodi animam meam et erue me non erubescam quoniam speravi in te 21innocentes et recti adheserunt mihi quia sustinui te 22libera Deus Israhel ex omnibus tribulationibus suis

Chapter 25

1psalmus David iudica me Domine quoniam ego in innocentia mea ingressus sum et in Domino sperans non infirmabor 2proba me Domine et tempta me ure renes meos et cor meum 3quoniam misericordia tua ante oculos meos est et conplacui in veritate tua 4non sedi cum concilio vanitatis et cum iniqua gerentibus non introibo 5odivi ecclesiam malignantium et cum impiis non sedebo 6lavabo inter innocentes manus meas et circumdabo altare tuum Domine 7ut audiam vocem laudis et enarrem universa mirabilia tua 8Domine dilexi decorem domus tuae et locum habitationis gloriae tuae 9ne perdas cum impiis animam meam et cum viris sanguinum vitam meam 10in quorum manibus iniquitates sunt dextera eorum repleta est muneribus 11ego autem in innocentia mea ingressus sum redime me et miserere mei 12pes meus stetit in directo in ecclesiis benedicam %te; Domine

Chapter 26

1David priusquam liniretur Dominus inluminatio mea et salus mea quem timebo Dominus protector vitae meae a quo trepidabo 2dum adpropiant super me nocentes ut edant carnes meas qui tribulant me et inimici mei ipsi infirmati sunt et ceciderunt 3si consistant adversus me castra non timebit cor meum si exsurgat adversus me proelium in hoc ego sperabo 4unam petii a Domino hanc requiram ut inhabitem in domo Domini omnes dies vitae meae ut videam voluntatem Domini et visitem templum eius 5quoniam abscondit me in tabernaculo in die malorum protexit me in abscondito tabernaculi sui 6in petra exaltavit me et nunc exaltavit caput meum super inimicos meos circuivi et immolavi in tabernaculo eius hostiam vociferationis cantabo et psalmum dicam Domino 7exaudi Domine vocem meam qua clamavi miserere mei et exaudi me 8tibi dixit cor meum exquisivit facies mea faciem tuam Domine requiram 9ne avertas faciem tuam a me ne declines in ira a servo tuo adiutor meus esto ne derelinquas me neque dispicias me Deus salvator meus 10quoniam pater meus et mater mea dereliquerunt me Dominus autem adsumpsit me 11legem pone mihi Domine in via tua et dirige me in semita recta propter inimicos meos 12ne tradideris me in animas tribulantium me quoniam insurrexerunt in me testes iniqui et mentita est iniquitas sibi 13credo videre bona Domini in terra viventium 14expecta Dominum viriliter age et confortetur cor tuum et sustine Dominum

Chapter 27

1huic David ad te Domine clamabo Deus meus ne sileas a me nequando taceas a me et adsimilabor descendentibus in lacum 2exaudi vocem deprecationis meae dum oro ad te dum extollo manus meas ad templum sanctum tuum 3ne simul tradas me cum peccatoribus et cum operantibus iniquitatem %ne perdideris me; qui loquuntur pacem cum proximo suo mala autem sunt in cordibus eorum 4da illis secundum opera ipsorum et secundum nequitiam adinventionum ipsorum secundum opera manuum eorum tribue illis redde retributionem eorum ipsis 5quoniam non intellexerunt opera Domini et in opera manuum eius destrues illos et non aedificabis eos 6benedictus Dominus quoniam exaudivit vocem deprecationis meae 7Dominus adiutor meus et protector meus in ipso speravit cor meum et adiutus sum et refloruit caro mea et ex voluntate mea confitebor ei 8Dominus fortitudo plebis suae et protector salvationum christi sui est 9salvam fac plebem tuam et benedic hereditati tuae et rege eos et extolle eos usque in aeternum

Chapter 28

1psalmus David in consummatione tabernaculi adferte Domino filii Dei adferte Domino filios arietum 2adferte Domino gloriam et honorem adferte Domino gloriam nomini eius adorate Dominum in atrio sancto eius 3vox Domini super aquas Deus maiestatis intonuit Dominus super aquas multas 4vox Domini in virtute vox Domini in magnificentia 5vox Domini confringentis cedros et confringet Dominus cedros Libani 6et comminuet eas tamquam vitulum Libani et dilectus quemadmodum filius unicornium 7vox Domini intercidentis flammam ignis 8vox Domini concutientis desertum et commovebit Dominus desertum Cades 9vox Domini praeparantis cervos et revelabit condensa et in templo eius omnis dicet gloriam 10Dominus diluvium inhabitare facit et sedebit Dominus rex in aeternum 11Dominus virtutem populo suo dabit Dominus benedicet populo suo in pace

Chapter 29

1psalmus cantici in dedicatione domus David 2exaltabo te Domine quoniam suscepisti me nec delectasti inimicos meos super me 3Domine Deus meus clamavi ad te et sanasti me 4Domine eduxisti ab inferno animam meam salvasti me a descendentibus in lacum 5psallite Domino sancti eius et confitemini memoriae sanctitatis eius 6quoniam ira in indignatione eius et vita in voluntate eius ad vesperum demorabitur fletus et ad matutinum laetitia 7ego autem dixi in abundantia mea non movebor in aeternum 8Domine in voluntate tua praestitisti decori meo virtutem avertisti faciem tuam et factus sum conturbatus 9ad te Domine clamabo et ad Deum meum deprecabor 10quae utilitas in sanguine meo dum descendo in corruptionem numquid confitebitur tibi pulvis aut adnuntiabit veritatem tuam 11audivit Dominus et misertus est mei Dominus factus est adiutor meus 12convertisti planctum meum in gaudium mihi conscidisti saccum meum et circumdedisti me laetitia 13ut cantet tibi gloria mea et non conpungar Domine Deus meus in aeternum confitebor tibi

Chapter 30

1in finem psalmus David 2in te Domine speravi non confundar in aeternum in iustitia tua libera me 3inclina ad me aurem tuam adcelera ut eruas me esto mihi in Deum protectorem et in domum refugii ut salvum me facias 4quoniam fortitudo mea et refugium meum es tu et propter nomen tuum deduces me et enutries me 5educes me de laqueo hoc quem absconderunt mihi quoniam tu es protector meus 6in manus tuas commendabo spiritum meum redemisti me Domine Deus veritatis 7odisti observantes vanitates supervacue ego autem in Domino speravi 8exultabo et laetabor in misericordia tua quoniam respexisti humilitatem meam salvasti de necessitatibus animam meam 9nec conclusisti me in manibus inimici statuisti in loco spatioso pedes meos 10miserere mei Domine quoniam tribulor conturbatus est in ira oculus meus anima mea et venter meus 11quoniam defecit in dolore vita mea et anni mei in gemitibus infirmata est in paupertate virtus mea et ossa mea conturbata sunt 12super omnes inimicos meos factus sum obprobrium et vicinis meis valde et timor notis meis qui videbant me foras fugerunt a me 13oblivioni datus sum tamquam mortuus a corde factus sum tamquam vas perditum 14quoniam audivi vituperationem multorum commorantium in circuitu in eo dum convenirent simul adversus me accipere animam meam consiliati sunt 15ego autem in te speravi Domine dixi Deus meus es tu 16in manibus tuis sortes meae eripe me de manu inimicorum meorum et a persequentibus me 17inlustra faciem tuam super servum tuum salvum me fac in misericordia tua 18Domine ne confundar quoniam invocavi te erubescant impii et deducantur in infernum 19muta fiant labia dolosa quae loquuntur adversus iustum iniquitatem in superbia et in abusione 20quam magna multitudo dulcedinis tuae %Domine; quam abscondisti timentibus te perfecisti eis qui sperant in te in conspectu filiorum hominum 21abscondes eos in abdito faciei tuae a conturbatione hominum proteges eos in tabernaculo a contradictione linguarum 22benedictus Dominus quoniam mirificavit misericordiam suam mihi in civitate munita 23ego autem dixi in excessu mentis meae proiectus sum a facie oculorum tuorum ideo exaudisti vocem orationis meae dum clamarem ad te 24diligite Dominum omnes sancti eius %quoniam; veritates requirit Dominus et retribuit abundanter facientibus superbiam 25viriliter agite et confortetur cor vestrum omnes qui speratis in Domino

Chapter 31

1huic David intellectus beati quorum remissae sunt iniquitates et quorum tecta sunt peccata 2beatus vir cui non inputabit Dominus peccatum nec est in spiritu eius dolus 3quoniam tacui inveteraverunt ossa mea dum clamarem tota die 4quoniam die ac nocte gravata est super me manus tua conversus sum in aerumna *mea; dum configitur %mihi; spina diapsalma 5delictum meum cognitum *tibi; feci et iniustitiam meam non abscondi dixi confitebor adversus me iniustitiam meam Domino et tu remisisti impietatem peccati mei diapsalma 6pro hac orabit ad te omnis sanctus in tempore oportuno verumtamen in diluvio aquarum multarum ad eum non adproximabunt 7tu es refugium meum a tribulatione quae circumdedit me exultatio mea erue me a circumdantibus me diapsalma 8intellectum tibi dabo et instruam te in via hac qua gradieris firmabo super te oculos meos 9nolite fieri sicut equus et mulus quibus non est intellectus in camo et freno maxillas eorum constringe qui non adproximant ad te 10multa flagella peccatoris sperantem autem in Domino misericordia circumdabit 11laetamini in Domino et exultate iusti et gloriamini omnes recti corde

Chapter 32

1psalmus David exultate iusti in Domino rectos decet laudatio 2confitemini Domino in cithara in psalterio decem cordarum psallite illi 3cantate ei canticum novum bene psallite in vociferatione 4quia rectum est verbum Domini et omnia opera eius in fide 5diligit misericordiam et iudicium misericordia Domini plena est terra 6verbo Domini caeli firmati sunt et spiritu oris eius omnis virtus eorum 7congregans sicut in utre aquas maris ponens in thesauris abyssos 8timeat Dominum omnis terra ab eo autem commoveantur omnes inhabitantes orbem 9quoniam ipse dixit et facta sunt ipse mandavit et creata sunt 10Dominus dissipat consilia gentium reprobat autem cogitationes populorum %et reprobat consilia principum; 11consilium autem Domini in aeternum manet cogitationes cordis eius in generatione et generationem 12beata gens cuius est Dominus Deus eius populus quem elegit in hereditatem sibi 13de caelo respexit Dominus vidit omnes filios hominum 14de praeparato habitaculo suo respexit super omnes qui habitant terram 15qui finxit singillatim corda eorum qui intellegit omnia opera illorum 16non salvatur rex per multam virtutem et gigans non salvabitur in multitudine virtutis suae 17fallax equus ad salutem in abundantia autem virtutis suae non salvabitur 18ecce oculi Domini super metuentes eum qui sperant super misericordia eius 19ut eruat a morte animas eorum et alat eos in fame 20anima nostra sustinet Dominum quoniam adiutor et protector noster est 21quia in eo laetabitur cor nostrum et in nomine sancto eius speravimus 22fiat misericordia tua Domine super nos quemadmodum speravimus in te

Chapter 33

1David cum inmutavit vultum suum coram Abimelech et dimisit eum et abiit 2benedicam Dominum in omni tempore semper laus eius in ore meo 3in Domino laudabitur anima mea audiant mansueti et laetentur 4magnificate Dominum mecum et exaltemus nomen eius in id ipsum 5exquisivi Dominum et exaudivit me et ex omnibus tribulationibus meis eripuit me 6accedite ad eum et inluminamini et facies vestrae non confundentur 7iste pauper clamavit et Dominus exaudivit %eum; et de omnibus tribulationibus eius salvavit eum 8vallabit angelus Domini in circuitu timentium eum et eripiet eos 9gustate et videte quoniam suavis est Dominus beatus vir qui sperat in eo 10timete Dominum %omnes; sancti eius quoniam non est inopia timentibus eum 11divites eguerunt et esurierunt inquirentes autem Dominum non minuentur omni bono diapsalma 12venite filii audite me timorem Domini docebo vos 13quis est homo qui vult vitam cupit videre dies bonos 14prohibe linguam tuam a malo et labia tua ne loquantur dolum 15deverte a malo et fac bonum inquire pacem et persequere eam 16oculi Domini super iustos et aures eius in precem eorum 17facies Domini super facientes mala ut perdat de terra memoriam eorum 18clamaverunt iusti et Dominus exaudivit et ex omnibus tribulationibus eorum liberavit eos 19iuxta est Dominus his qui tribulato sunt corde et humiles spiritu salvabit 20multae tribulationes iustorum et de omnibus his liberavit eos 21Dominus custodit omnia ossa eorum unum ex his non conteretur 22mors peccatorum pessima et qui oderunt iustum delinquent 23redimet Dominus animas servorum suorum et non delinquent omnes qui sperant in eum

Chapter 34

1huic David iudica Domine nocentes me expugna expugnantes me 2adprehende arma et scutum et exsurge in adiutorium mihi 3effunde frameam et conclude adversus eos qui persequuntur me dic animae meae salus tua ego sum 4confundantur et revereantur quaerentes animam meam avertantur retrorsum et confundantur cogitantes mihi mala 5fiant tamquam pulvis ante faciem venti et angelus Domini coartans eos 6fiat via illorum tenebrae et lubricum et angelus Domini persequens eos 7quoniam gratis absconderunt mihi interitum laquei sui supervacue exprobraverunt animam meam 8veniat illi laqueus quem ignorat et captio quam abscondit conprehendat eum et in laqueo cadat in ipso 9anima autem mea exultabit in Domino delectabitur super salutari suo 10omnia ossa mea dicent Domine quis similis tui eripiens inopem de manu fortiorum eius egenum et pauperem a diripientibus eum 11surgentes testes iniqui quae ignorabam interrogabant me 12retribuebant mihi mala pro bonis sterilitatem animae meae 13ego autem cum mihi molesti essent induebar cilicio humiliabam in ieiunio animam meam et oratio mea in sinum meum convertetur 14quasi proximum quasi fratrem nostrum sic conplacebam quasi lugens et contristatus sic humiliabar 15et adversum me laetati sunt et convenerunt congregata sunt super me flagella et ignoravi 16dissipati sunt nec conpuncti temptaverunt me subsannaverunt me subsannatione frenduerunt super me dentibus suis 17Domine quando respicies restitue animam meam a malignitate eorum a leonibus unicam meam 18confitebor tibi in ecclesia magna in populo gravi laudabo te 19non supergaudeant mihi qui adversantur mihi inique qui oderunt me gratis et annuunt oculis 20quoniam mihi quidem pacifice loquebantur et in iracundia * terrae loquentes; dolos cogitabant 21et dilataverunt super me os suum dixerunt euge euge viderunt oculi nostri 22vidisti Domine ne sileas Domine ne discedas a me 23exsurge et intende iudicio meo Deus meus et Dominus meus in causam meam 24iudica me secundum iustitiam tuam Domine Deus meus et non supergaudeant mihi 25non dicant in cordibus suis euge euge animae nostrae nec dicant devoravimus eum 26erubescant et revereantur simul qui gratulantur malis meis induantur confusione et reverentia qui magna loquuntur super me 27exultent et laetentur qui volunt iustitiam meam et dicant semper magnificetur Dominus qui volunt pacem servi eius 28et lingua mea meditabitur iustitiam tuam tota die laudem tuam

Chapter 35

1in finem servo Domini David 2dixit iniustus ut delinquat in semet ipso non est timor Dei ante oculos eius 3quoniam dolose egit in conspectu eius ut inveniatur iniquitas eius ad odium 4verba oris eius iniquitas et dolus noluit intellegere ut bene ageret 5iniquitatem meditatus est in cubili suo adstetit omni viae non bonae malitiam autem non odivit 6Domine in caelo misericordia tua et veritas tua usque ad nubes 7iustitia tua sicut montes Dei iudicia tua abyssus multa homines et iumenta salvabis Domine 8quemadmodum multiplicasti misericordiam tuam Deus filii autem hominum in tegmine alarum tuarum sperabunt 9inebriabuntur ab ubertate domus tuae et torrente voluntatis tuae potabis eos 10quoniam apud te fons vitae in lumine tuo videbimus lumen 11praetende misericordiam tuam scientibus te et iustitiam tuam his qui recto sunt corde 12non veniat mihi pes superbiae et manus peccatoris non moveat me 13ibi ceciderunt qui operantur iniquitatem expulsi sunt nec potuerunt stare

Chapter 36

1ipsi David noli aemulari in malignantibus neque zelaveris facientes iniquitatem 2quoniam tamquam faenum velociter arescent et quemadmodum holera herbarum cito decident 3spera in Domino et fac bonitatem et inhabita terram et pasceris in divitiis eius 4delectare in Domino et dabit tibi petitiones cordis tui 5revela Domino viam tuam et spera in eum et ipse faciet 6et educet quasi lumen iustitiam tuam et iudicium tuum tamquam meridiem 7subditus esto Domino et ora eum noli aemulari in eo qui prosperatur in via sua in homine faciente iniustitias 8desine ab ira et derelinque furorem noli aemulari ut maligneris 9quoniam qui malignantur exterminabuntur sustinentes autem Dominum ipsi hereditabunt terram 10et adhuc pusillum et non erit peccator et quaeres locum eius et non invenies 11mansueti autem hereditabunt terram et delectabuntur in multitudine pacis 12observabit peccator iustum et stridebit super eum dentibus suis 13Dominus autem inridebit eum quia prospicit quoniam veniet dies eius 14gladium evaginaverunt peccatores intenderunt arcum suum ut decipiant pauperem et inopem ut trucident rectos corde 15gladius eorum intret in corda ipsorum et arcus ipsorum confringatur 16melius est modicum iusto super divitias peccatorum multas 17quoniam brachia peccatorum conterentur confirmat autem iustos Dominus 18novit Dominus dies inmaculatorum et hereditas eorum in aeternum erit 19non confundentur in tempore malo et in diebus famis saturabuntur 20quia peccatores peribunt inimici vero Domini mox honorificati fuerint et exaltati deficientes quemadmodum fumus defecerunt 21mutuabitur peccator et non solvet iustus autem miseretur et tribuet 22quia benedicentes ei hereditabunt terram maledicentes autem ei disperibunt 23apud Dominum gressus hominis dirigentur et viam eius volet 24cum ceciderit non conlidetur quia Dominus subponit manum suam 25iunior fui et senui et non vidi iustum derelictum nec semen eius quaerens panes 26tota die miseretur et commodat et semen illius in benedictione erit 27declina a malo et fac bonum et inhabita in saeculum saeculi 28quia Dominus amat iudicium et non derelinquet sanctos suos in aeternum conservabuntur iniusti punientur et semen impiorum peribit 29iusti autem hereditabunt terram et inhabitabunt in saeculum %saeculi; super eam 30os iusti meditabitur sapientiam et lingua eius loquetur iudicium 31lex Dei eius in corde ipsius et non subplantabuntur gressus eius 32considerat peccator iustum et quaerit mortificare eum 33Dominus autem non derelinquet eum in manus eius nec damnabit eum cum iudicabitur illi 34expecta Dominum et custodi viam eius et exaltabit te ut hereditate capias terram cum perierint peccatores videbis 35vidi impium superexaltatum et elevatum sicut cedros Libani 36et transivi et ecce non erat et quaesivi eum et non est inventus locus eius 37custodi innocentiam et vide aequitatem quoniam sunt reliquiae homini pacifico 38iniusti autem disperibunt simul reliquiae impiorum peribunt 39salus autem iustorum a Domino et protector eorum in tempore tribulationis 40et adiuvabit eos Dominus et liberabit eos et eruet eos a peccatoribus et salvabit eos quia speraverunt in eo

Chapter 37

1psalmus David in rememorationem de sabbato 2Domine ne in furore tuo arguas me neque in ira tua corripias me 3quoniam sagittae tuae infixae sunt mihi et confirmasti super me manum tuam 4non est sanitas carni meae a facie irae tuae non est pax ossibus meis a facie peccatorum meorum 5quoniam iniquitates meae supergressae sunt caput meum sicut onus grave gravatae sunt super me 6putruerunt et corruptae sunt cicatrices meae a facie insipientiae meae 7miser factus sum et curvatus sum usque ad finem tota die contristatus ingrediebar 8quoniam lumbi mei impleti sunt inlusionibus et non est sanitas in carne mea 9adflictus sum et humiliatus sum nimis rugiebam a gemitu cordis mei 10Domine ante te omne desiderium meum et gemitus meus a te non est absconditus 11cor meum conturbatum est dereliquit me virtus mea et lumen oculorum meorum et ipsum non est mecum 12amici mei et proximi mei adversus me adpropinquaverunt et steterunt et qui iuxta me erant de longe steterunt 13et vim faciebant qui quaerebant animam meam et qui inquirebant mala mihi locuti sunt vanitates et dolos tota die meditabantur 14ego autem tamquam surdus non audiebam et sicut mutus non aperiens os suum 15et factus sum sicut homo non audiens et non habens in ore suo redargutiones 16quoniam in te Domine speravi tu exaudies Domine Deus meus 17quia dixi nequando supergaudeant mihi inimici mei et dum commoventur pedes mei super me magna locuti sunt 18quoniam ego in flagella paratus et dolor meus in conspectu meo semper 19quoniam iniquitatem meam adnuntiabo %et; cogitabo pro peccato meo 20inimici autem mei vivent et firmati sunt super me et multiplicati sunt qui oderunt me inique 21qui retribuunt mala pro bonis detrahebant mihi quoniam sequebar bonitatem 22non derelinquas me Domine Deus meus ne discesseris a me 23intende in adiutorium meum Domine salutis meae

Chapter 38

1in finem Idithun canticum David 2dixi custodiam vias meas ut non delinquam in lingua mea posui ori meo custodiam cum consisteret peccator adversum me 3obmutui et humiliatus sum et silui a bonis et dolor meus renovatus est 4concaluit cor meum intra me et in meditatione mea exardescet ignis 5locutus sum in lingua mea notum fac mihi Domine finem meum et numerum dierum meorum quis est ut sciam quid desit mihi 6ecce mensurabiles posuisti dies meos et substantia mea tamquam nihilum ante te verumtamen universa vanitas omnis homo vivens diapsalma 7verumtamen in imagine pertransit homo sed et frustra conturbatur thesaurizat et ignorat cui congregabit ea 8et nunc quae est expectatio mea nonne Dominus et substantia mea apud te est 9ab omnibus iniquitatibus meis erue me obprobrium insipienti dedisti me 10obmutui %et; non aperui os meum quoniam tu fecisti 11amove a me plagas tuas 12a fortitudine manus tuae ego defeci in increpationibus propter iniquitatem corripuisti hominem et tabescere fecisti sicut araneam animam eius verumtamen vane %conturbatur; omnis homo diapsalma 13exaudi orationem meam Domine et deprecationem meam auribus percipe lacrimas meas ne sileas quoniam advena sum apud te et peregrinus sicut omnes patres mei 14remitte mihi ut refrigerer priusquam abeam et amplius non ero

Chapter 39

1in finem David psalmus 2expectans expectavi Dominum et intendit mihi 3et exaudivit preces meas et eduxit me de lacu miseriae et de luto fecis et statuit super petram pedes meos et direxit gressus meos 4et inmisit in os meum canticum novum carmen Deo nostro videbunt multi et timebunt et sperabunt in Domino 5beatus vir cuius est nomen Domini spes ipsius et non respexit in vanitates et insanias falsas 6multa fecisti tu Domine Deus meus mirabilia tua et cogitationibus tuis non est qui similis sit tibi adnuntiavi et locutus sum multiplicati sunt super numerum 7sacrificium et oblationem noluisti aures autem perfecisti mihi holocaustum et pro peccato non postulasti 8tunc dixi ecce venio in capite libri scriptum est de me 9ut facerem voluntatem tuam Deus meus volui et legem tuam in medio cordis mei 10adnuntiavi iustitiam in ecclesia magna ecce labia mea non prohibebo Domine tu scisti 11iustitiam tuam non abscondi in corde meo veritatem tuam et salutare tuum dixi non abscondi misericordiam tuam et veritatem tuam a concilio multo 12tu autem Domine ne longe facias miserationes tuas a me misericordia tua et veritas tua semper susceperunt me 13quoniam circumdederunt me mala quorum non est numerus conprehenderunt me iniquitates meae et non potui ut viderem multiplicatae sunt super capillos capitis mei et cor meum dereliquit me 14conplaceat tibi Domine ut eruas me Domine ad adiuvandum me respice 15confundantur et revereantur simul qui quaerunt animam meam ut auferant eam convertantur retrorsum et revereantur qui volunt mihi mala 16ferant confestim confusionem suam qui dicunt mihi euge euge 17exultent et laetentur super te omnes quaerentes te et dicant semper magnificetur Dominus qui diligunt salutare tuum 18ego autem mendicus sum et pauper Dominus sollicitus est mei adiutor meus et protector meus tu es Deus meus ne tardaveris

Chapter 40

1in finem psalmus David 2beatus qui intellegit super egenum et pauperem in die mala liberabit eum Dominus 3Dominus conservet eum et vivificet eum et beatum faciat eum in terra et non tradat eum in animam inimicorum eius 4Dominus opem ferat illi super lectum doloris eius universum stratum eius versasti in infirmitate eius 5ego dixi Domine miserere mei sana animam meam quoniam peccavi tibi 6inimici mei dixerunt mala mihi quando morietur et peribit nomen eius 7et si ingrediebatur ut videret vane loquebatur cor eius congregavit iniquitatem sibi egrediebatur foras et loquebatur 8in id ipsum adversum me susurrabant omnes inimici mei adversus me cogitabant mala mihi 9verbum iniquum constituerunt adversus me numquid qui dormit non adiciet ut resurgat 10etenim homo pacis meae in quo speravi qui edebat panes meos magnificavit super me subplantationem 11tu autem Domine miserere mei et resuscita me et retribuam eis 12in hoc cognovi quoniam voluisti me quoniam non gaudebit inimicus meus super me 13me autem propter innocentiam suscepisti et confirmasti me in conspectu tuo in aeternum 14benedictus Dominus Deus Israhel a saeculo et in saeculum fiat fiat

Chapter 41

1in finem in intellectum filiis Core 2quemadmodum desiderat cervus ad fontes aquarum ita desiderat anima mea ad te Deus 3sitivit anima mea ad Deum *fortem; vivum quando veniam et parebo ante faciem Dei 4fuerunt mihi lacrimae meae panis die ac nocte dum dicitur mihi cotidie ubi est Deus tuus 5haec recordatus sum et effudi in me animam meam quoniam transibo in loco tabernaculi admirabilis usque ad domum Dei in voce exultationis et confessionis sonus epulantis 6quare tristis es anima mea et quare conturbas me spera in Deo quoniam confitebor illi salutare vultus mei 7Deus meus ad me ipsum anima mea conturbata est propterea memor ero tui de terra Iordanis et Hermoniim a monte modico 8abyssus *ad; abyssum invocat in voce cataractarum tuarum omnia excelsa tua et fluctus tui super me transierunt 9in die mandavit Dominus misericordiam suam et nocte canticum eius apud me oratio Deo vitae meae 10dicam Deo susceptor meus es quare oblitus es mei quare contristatus incedo dum adfligit me inimicus 11dum confringuntur ossa mea exprobraverunt mihi qui tribulant me dum dicunt mihi per singulos dies ubi est Deus tuus 12quare tristis es anima mea et quare conturbas me spera in Deum quoniam *adhuc; confitebor illi salutare vultus mei *et; Deus meus

Chapter 42

1psalmus David iudica me Deus et discerne causam meam de gente non sancta ab homine iniquo et doloso erue me 2quia tu es Deus fortitudo mea quare me reppulisti quare tristis incedo dum adfligit me inimicus 3emitte lucem tuam et veritatem tuam ipsa me deduxerunt et adduxerunt in montem sanctum tuum et in tabernacula tua 4et introibo ad altare Dei ad Deum qui laetificat iuventutem meam confitebor tibi in cithara Deus Deus meus 5quare tristis es anima mea et quare conturbas me spera in Deum quoniam *adhuc; confitebor illi salutare vultus mei *et; Deus meus

Chapter 43

1in finem filiis Core ad intellectum 2Deus auribus nostris audivimus patres nostri adnuntiaverunt nobis opus quod operatus es in diebus eorum in diebus antiquis 3manus tua gentes disperdit et plantasti eos adflixisti populos et expulisti eos 4nec enim in gladio suo possederunt terram et brachium eorum non salvavit eos sed dextera tua et brachium tuum et inluminatio faciei tuae quoniam conplacuisti in eis 5tu es ipse rex meus et Deus meus qui mandas salutes Iacob 6in te inimicos nostros ventilabimus cornu et in nomine tuo spernemus insurgentes in nobis 7non enim in arcu meo sperabo et gladius meus non salvabit me 8salvasti enim nos de adfligentibus nos et odientes nos confudisti 9in Deo laudabimur tota die et in nomine tuo confitebimur in saeculum diapsalma 10nunc autem reppulisti et confudisti nos et non egredieris in virtutibus nostris 11avertisti nos retrorsum post inimicos nostros et qui oderunt nos diripiebant sibi 12dedisti nos tamquam oves escarum et in gentibus dispersisti nos 13vendidisti populum tuum sine pretio et non fuit multitudo in commutationibus nostris 14posuisti nos obprobrium vicinis nostris subsannationem et derisum his qui in circuitu nostro 15posuisti nos in similitudinem gentibus commotionem capitis in populis 16tota die verecundia mea contra me est et confusio faciei meae cooperuit me 17a voce exprobrantis et obloquentis a facie inimici et persequentis 18haec omnia venerunt super nos nec obliti sumus te et inique non egimus in testamento tuo 19et non recessit retrorsum cor nostrum et declinasti semitas nostras a via tua 20quoniam humiliasti nos in loco adflictionis et cooperuit nos umbra mortis 21si obliti sumus nomen Dei nostri et %si; expandimus manus nostras ad deum alienum 22nonne Deus requiret ista ipse enim novit abscondita cordis quoniam propter te mortificamur omni die aestimati sumus sicut oves occisionis 23exsurge quare dormis Domine exsurge %et; ne repellas in finem 24quare faciem tuam avertis oblivisceris inopiae nostrae et tribulationis nostrae 25quoniam humiliata est in pulvere anima nostra conglutinatus est in terra venter noster 26exsurge adiuva nos et redime nos propter nomen tuum

Chapter 44

1in finem pro his qui commutabuntur filiis Core ad intellectum canticum pro dilecto 2eructavit cor meum verbum bonum dico ego opera mea regi lingua mea calamus scribae velociter scribentis 3speciosus forma prae filiis hominum diffusa est gratia in labiis tuis propterea benedixit te Deus in aeternum 4accingere gladio tuo super femur tuum potentissime 5specie tua et pulchritudine tua et intende prospere procede et regna propter veritatem et mansuetudinem et iustitiam et deducet te mirabiliter dextera tua 6sagittae tuae acutae populi sub te cadent in corde inimicorum regis 7sedis tua Deus in saeculum saeculi virga directionis virga regni tui 8dilexisti iustitiam et odisti iniquitatem propterea unxit te Deus Deus tuus oleo laetitiae prae consortibus tuis 9murra et gutta et cassia a vestimentis tuis a domibus eburneis ex quibus delectaverunt te 10filiae regum in honore tuo adstetit regina a dextris tuis in vestitu deaurato circumdata varietate 11audi filia et vide et inclina aurem tuam et obliviscere populum tuum et domum patris tui 12et concupiscet rex decorem tuum quoniam ipse est dominus tuus et adorabunt eum 13*et; filiae Tyri in muneribus vultum tuum deprecabuntur divites plebis 14omnis gloria eius filiae regis ab intus in fimbriis aureis 15circumamicta varietatibus adducentur regi virgines post eam proximae eius adferentur tibi 16adferentur in laetitia et exultatione adducentur in templum regis 17pro patribus tuis nati sunt tibi filii constitues eos principes super omnem terram 18memor ero nominis tui in omni generatione et generatione propterea populi confitebuntur tibi in aeternum et in saeculum saeculi

Chapter 45

1in finem pro filiis Core pro arcanis psalmus 2Deus noster refugium et virtus adiutor in tribulationibus quae invenerunt nos nimis 3propterea non timebimus dum turbabitur terra et transferentur montes in cor maris 4sonaverunt et turbatae sunt aquae eorum conturbati sunt montes in fortitudine eius diapsalma 5fluminis impetus laetificat civitatem Dei sanctificavit tabernaculum suum Altissimus 6Deus in medio eius non commovebitur adiuvabit eam Deus mane diluculo 7conturbatae sunt gentes inclinata sunt regna dedit vocem suam mota est terra 8Dominus virtutum nobiscum susceptor noster Deus Iacob diapsalma 9venite et videte opera Domini quae posuit prodigia super terram 10auferens bella usque ad finem terrae arcum conteret et confringet arma et scuta conburet in igne 11vacate et videte quoniam ego sum Deus exaltabor in gentibus exaltabor in terra 12Dominus virtutum nobiscum susceptor noster Deus Iacob

Chapter 46

1in finem pro filiis Core psalmus 2omnes gentes plaudite manibus iubilate Deo in voce exultationis 3quoniam Dominus excelsus terribilis rex magnus super omnem terram 4subiecit populos nobis et gentes sub pedibus nostris 5elegit nobis hereditatem suam speciem Iacob quam dilexit diapsalma 6ascendit Deus in iubilo Dominus in voce tubae 7psallite Deo nostro psallite psallite regi nostro psallite 8quoniam rex omnis terrae Deus psallite sapienter 9regnavit Deus super gentes Deus sedit super sedem sanctam suam 10principes populorum congregati sunt cum Deo Abraham quoniam Dei fortes terrae vehementer elevati sunt

Chapter 47

1canticum psalmi filiis Core secunda sabbati 2magnus Dominus et laudabilis nimis in civitate Dei nostri in monte sancto eius 3fundatur exultatione universae terrae montes Sion latera aquilonis civitas regis magni 4Deus in domibus eius cognoscitur cum suscipiet eam 5quoniam ecce reges congregati sunt convenerunt in unum 6ipsi videntes sic admirati sunt conturbati sunt commoti sunt 7tremor adprehendit eos ibi dolores ut parturientis 8in spiritu vehementi conteres naves Tharsis 9sicut audivimus sic vidimus in civitate Domini virtutum in civitate Dei nostri Deus fundavit eam in aeternum diapsalma 10suscepimus Deus misericordiam tuam in medio templi tui 11secundum nomen tuum Deus sic et laus tua in fines terrae iustitia plena est dextera tua 12laetetur mons Sion exultent filiae Iudaeae propter iudicia tua %Domine; 13circumdate Sion et conplectimini eam narrate in turribus eius 14ponite corda vestra in virtute eius et distribuite domus eius ut enarretis in progeniem alteram 15quoniam hic est Deus Deus noster in aeternum et in saeculum saeculi ipse reget nos in saecula

Chapter 48

1in finem filiis Core psalmus 2audite haec omnes gentes auribus percipite omnes qui habitatis orbem 3quique terriginae et filii hominum in unum dives et pauper 4os meum loquetur sapientiam et meditatio cordis mei prudentiam 5inclinabo in parabolam aurem meam aperiam in psalterio propositionem meam 6cur timebo in die malo iniquitas calcanei mei circumdabit me 7qui confidunt in virtute sua et in multitudine divitiarum suarum gloriantur 8frater non redimit redimet homo non dabit Deo placationem suam 9et pretium redemptionis animae suae et laboravit in aeternum 10et vivet * adhuc; in finem 11non videbit interitum cum viderit sapientes morientes simul insipiens et stultus peribunt et relinquent alienis divitias suas 12%et; sepulchra eorum domus illorum in aeternum tabernacula eorum in progeniem et progeniem vocaverunt nomina sua in terris suis 13et homo cum in honore esset non intellexit conparatus est iumentis insipientibus et similis factus est illis 14haec via illorum scandalum ipsis et postea in ore suo conplacebunt diapsalma 15sicut oves in inferno positi sunt mors depascet eos et dominabuntur eorum iusti in matutino et auxilium eorum veterescet in inferno a gloria eorum 16verumtamen Deus redimet animam meam de manu inferi cum acceperit me diapsalma 17ne timueris cum dives factus fuerit homo et cum multiplicata fuerit gloria domus eius 18quoniam cum interierit non sumet omnia neque descendet cum eo *pone; gloria eius 19quia anima eius in vita ipsius benedicetur confitebitur tibi cum benefeceris ei 20introibit usque in progenies patrum suorum usque in aeternum non videbit lumen 21homo in honore cum esset non intellexit conparatus est iumentis %insipientibus; et similis factus est illis

Chapter 49

1psalmus Asaph Deus deorum Dominus locutus est et vocavit terram a solis ortu usque ad occasum 2ex Sion species decoris eius 3Deus manifeste veniet Deus noster et non silebit ignis in conspectu eius exardescet et in circuitu eius tempestas valida 4advocabit caelum desursum et terram discernere populum suum 5congregate illi sanctos eius qui ordinant testamentum eius super sacrificia 6et adnuntiabunt caeli iustitiam eius quoniam Deus iudex est diapsalma 7audi populus meus et loquar tibi Israhel et testificabor tibi Deus Deus tuus ego sum 8non in sacrificiis tuis arguam te holocausta autem tua in conspectu meo sunt semper 9non accipiam de domo tua vitulos neque de gregibus tuis hircos 10quoniam meae sunt omnes ferae silvarum iumenta in montibus et boves 11cognovi omnia volatilia caeli et pulchritudo agri mecum est 12si esuriero non dicam tibi meus est enim orbis terrae et plenitudo eius 13numquid manducabo carnes taurorum aut sanguinem hircorum potabo 14immola Deo sacrificium laudis et redde Altissimo vota tua 15et invoca me in die tribulationis et eruam te et honorificabis me diapsalma 16peccatori autem dixit Deus quare tu enarras iustitias meas et adsumis testamentum meum per os tuum 17tu vero odisti disciplinam et proiecisti sermones meos retrorsum 18si videbas furem currebas cum eo et cum adulteris portionem tuam ponebas 19os tuum abundavit malitia et lingua tua concinnabat dolos 20sedens adversus fratrem tuum loquebaris et adversus filium matris tuae ponebas scandalum 21haec fecisti et tacui existimasti inique quod ero tui similis arguam te et statuam contra faciem tuam 22intellegite nunc haec qui obliviscimini Deum nequando rapiat et non sit qui eripiat 23sacrificium laudis honorificabit me et illic iter quod ostendam illi salutare Dei

Chapter 50

1in finem psalmus David 2cum venit ad eum Nathan propheta quando intravit ad Bethsabee 3miserere mei Deus secundum %magnam; misericordiam tuam %et; secundum multitudinem miserationum tuarum dele iniquitatem meam 4amplius lava me ab iniquitate mea et a peccato meo munda me 5quoniam iniquitatem meam ego cognosco et peccatum meum contra me est semper 6tibi soli peccavi et malum coram te feci ut iustificeris in sermonibus tuis et vincas cum iudicaris 7ecce enim in iniquitatibus conceptus sum et in peccatis concepit me mater mea 8ecce enim veritatem dilexisti incerta et occulta sapientiae tuae manifestasti mihi 9asparges me hysopo et mundabor lavabis me et super nivem dealbabor 10auditui meo dabis gaudium et laetitiam exultabunt ossa humiliata 11averte faciem tuam a peccatis meis et omnes iniquitates meas dele 12cor mundum crea in me Deus et spiritum rectum innova in visceribus meis 13ne proicias me a facie tua et spiritum sanctum tuum ne auferas a me 14redde mihi laetitiam salutaris tui et spiritu principali confirma me 15docebo iniquos vias tuas et impii ad te convertentur 16libera me de sanguinibus Deus Deus salutis meae exultabit lingua mea iustitiam tuam 17Domine labia mea aperies et os meum adnuntiabit laudem tuam 18quoniam si voluisses sacrificium dedissem utique holocaustis non delectaberis 19sacrificium Deo spiritus contribulatus cor contritum et humiliatum Deus non spernet 20benigne fac Domine in bona voluntate tua Sion et aedificentur muri Hierusalem 21tunc acceptabis sacrificium iustitiae oblationes et holocausta tunc inponent super altare tuum vitulos

Chapter 51

1in finem intellectus David 2cum venit Doec Idumeus et adnuntiavit Saul et dixit venit David in domo Achimelech 3quid gloriatur in malitia qui potens est iniquitate 4tota die iniustitiam cogitavit lingua tua sicut novacula acuta fecisti dolum 5dilexisti malitiam super benignitatem iniquitatem magis quam loqui aequitatem diapsalma 6dilexisti omnia verba praecipitationis linguam dolosam 7propterea Deus destruet te in finem evellet te et emigrabit te de tabernaculo et radicem tuam de terra viventium diapsalma 8videbunt iusti et timebunt et super eum ridebunt et dicent 9ecce homo qui non posuit Deum adiutorem suum sed speravit in multitudine divitiarum suarum et praevaluit in vanitate sua 10ego autem sicut oliva fructifera in domo Dei speravi in misericordia Dei in aeternum et in saeculum saeculi 11confitebor tibi in saeculum quia fecisti et expectabo nomen tuum quoniam bonum in conspectu sanctorum tuorum

Chapter 52

1in finem pro Melech intellegentiae David dixit insipiens in corde suo non est Deus 2corrupti sunt et abominabiles facti sunt in iniquitatibus non est qui faciat bonum 3Deus de caelo prospexit in filios hominum ut videat si est intellegens %aut; requirens Deum 4omnes declinaverunt simul inutiles facti sunt non est qui faciat bonum non est usque ad unum 5nonne scient %omnes; qui operantur iniquitatem qui devorant plebem meam ut cibum panis 6Deum non invocaverunt illic trepidabunt timore ubi non fuit timor quoniam Deus dissipavit ossa eorum qui hominibus placent confusi sunt quoniam Deus sprevit eos 7quis dabit ex Sion salutare Israhel dum convertit Deus captivitatem plebis suae exultabit Iacob et laetabitur Israhel

Chapter 53

1in finem in carminibus intellectus David 2cum venissent Ziphei et dixissent ad Saul nonne David absconditus est apud nos 3Deus in nomine tuo salvum me fac et in virtute tua iudica me 4Deus exaudi orationem meam auribus percipe verba oris mei 5quoniam alieni insurrexerunt adversum me et fortes quaesierunt animam meam non proposuerunt Deum ante conspectum suum diapsalma 6ecce enim Deus adiuvat me Dominus susceptor animae meae 7avertet mala inimicis meis in veritate tua disperde illos 8voluntarie sacrificabo tibi confitebor nomini tuo Domine quoniam bonum 9quoniam ex omni tribulatione eripuisti me et super inimicos meos despexit oculus meus

Chapter 54

1in finem in carminibus intellectus David 2exaudi Deus orationem meam et ne despexeris deprecationem meam 3intende mihi et exaudi me contristatus sum in exercitatione mea et conturbatus sum 4a voce inimici et a tribulatione peccatoris quoniam declinaverunt in me iniquitatem et in ira molesti erant mihi 5cor meum conturbatum est in me et formido mortis cecidit super me 6timor et tremor venit super me et contexit me tenebra 7et dixi quis dabit mihi pinnas sicut columbae et volabo et requiescam 8ecce elongavi fugiens et mansi in solitudine diapsalma 9expectabam eum qui salvum me fecit a pusillanimitate spiritus et a tempestate 10praecipita Domine divide linguas eorum quoniam vidi iniquitatem et contradictionem in civitate 11die et nocte circumdabit eam super muros eius et iniquitas et labor in medio eius 12et iniustitia et non defecit de plateis eius usura et dolus 13quoniam si inimicus maledixisset mihi sustinuissem utique et si is qui oderat me super me magna locutus fuisset abscondissem me forsitan ab eo 14tu vero homo unianimis dux meus et notus meus 15qui simul mecum dulces capiebas cibos in domo Dei ambulavimus cum consensu 16veniat mors super illos et descendant in infernum viventes quoniam nequitiae in habitaculis eorum in medio eorum 17ego %autem; ad Deum clamavi et Dominus salvabit me 18vespere et mane et meridie narrabo et adnuntiabo et exaudiet vocem meam 19redimet in pace animam meam ab his qui adpropinquant mihi quoniam inter multos erant mecum 20exaudiet Deus et humiliabit illos qui est ante saecula diapsalma non enim est illis commutatio et non timuerunt Deum 21extendit manum suam in retribuendo contaminaverunt testamentum eius 22divisi sunt ab ira vultus eius et adpropinquavit cor illius molliti sunt sermones eius super oleum et ipsi sunt iacula 23iacta super Dominum curam tuam et ipse te enutriet non dabit in aeternum fluctuationem iusto 24tu vero Deus deduces eos in puteum interitus viri sanguinum et doli non dimidiabunt dies suos ego autem sperabo in te Domine

Chapter 55

1in finem pro populo qui a sanctis longe factus est David in tituli inscriptione cum tenuerunt eum Allophili in Geth 2miserere mei Deus quoniam conculcavit me homo tota die inpugnans tribulavit me 3conculcaverunt me inimici mei tota die quoniam multi bellantes adversum me 4ab altitudine diei timebo ego vero in te sperabo 5in Deo laudabo sermones meos in Deo speravi non timebo quid faciat mihi caro 6tota die verba mea execrabantur adversum me omnia consilia eorum in malum 7inhabitabunt et abscondent ipsi calcaneum meum observabunt sicut sustinuerunt animam meam 8pro nihilo salvos facies illos in ira populos confringes Deus 9vitam meam adnuntiavi tibi posuisti lacrimas meas in conspectu tuo sicut et in promissione tua 10tunc convertentur inimici mei retrorsum in quacumque die invocavero te ecce cognovi quoniam Deus meus es 11in Deo laudabo verbum in Domino laudabo sermonem in Deo speravi non timebo quid faciat mihi homo 12in me sunt Deus vota *tua; % quae; reddam laudationes tibi 13quoniam eripuisti animam meam de morte et pedes meos de lapsu ut placeam coram Deo in lumine viventium

Chapter 56

1in finem ne disperdas David in tituli inscriptione cum fugeret a facie Saul in spelunca 2miserere mei Deus miserere mei quoniam in te confidit anima mea et in umbra alarum tuarum sperabo donec transeat iniquitas 3clamabo ad Deum altissimum Deum qui benefecit mihi 4misit de caelo et liberavit me dedit in obprobrium conculcantes me diapsalma misit Deus misericordiam suam et veritatem suam 5et eripuit animam meam de medio catulorum leonum dormivi conturbatus filii hominum dentes eorum arma et sagittae et lingua eorum gladius acutus 6exaltare super caelos Deus et in omnem terram gloria tua 7laqueum paraverunt pedibus meis et incurvaverunt animam meam foderunt ante faciem meam foveam et inciderunt in eam diapsalma 8paratum cor meum Deus paratum cor meum cantabo et psalmum dicam 9exsurge gloria mea exsurge psalterium et cithara exsurgam diluculo 10confitebor tibi in populis Domine psalmum dicam tibi in gentibus 11quoniam magnificata est usque ad caelos misericordia tua et usque ad nubes veritas tua 12exaltare super caelos Deus et super omnem terram gloria tua

Chapter 57

1in finem ne disperdas David in tituli inscriptione 2si vere utique iustitiam loquimini recta iudicate filii hominum 3etenim in corde iniquitates operamini in terra iniustitiam manus vestrae concinnant 4alienati sunt peccatores a vulva erraverunt ab utero locuti sunt falsa 5furor illis secundum similitudinem serpentis sicut aspidis surdae et obturantis aures suas 6quae non exaudiet vocem incantantium et venefici incantantis sapienter 7Deus conteret dentes eorum in ore ipsorum molas leonum confringet Dominus 8ad nihilum devenient tamquam aqua decurrens intendit arcum suum donec infirmentur 9sicut cera quae fluit auferentur supercecidit ignis et non viderunt solem 10priusquam intellegerent spinae vestrae ramnum sicut viventes sicut in ira absorbet vos 11laetabitur iustus cum viderit vindictam manus suas lavabit in sanguine peccatoris 12et dicet homo si utique est fructus iusto utique est Deus iudicans eos in terra

Chapter 58

1in finem ne disperdas David in tituli inscriptione quando misit Saul et custodivit domum eius ut interficeret eum 2eripe me de inimicis meis Deus et ab insurgentibus in me libera me 3eripe me de operantibus iniquitatem et de viris sanguinum salva me 4quia ecce ceperunt animam meam inruerunt in me fortes 5neque iniquitas mea neque peccatum meum Domine sine iniquitate cucurri et direxi 6exsurge in occursum meum et vide et tu Domine Deus virtutum Deus Israhel intende ad visitandas omnes gentes non miserearis omnibus qui operantur iniquitatem diapsalma 7convertentur ad vesperam et famem patientur ut canes et circuibunt civitatem 8ecce loquentur in ore suo et gladius in labiis eorum quoniam quis audivit 9et tu Domine deridebis eos ad nihilum deduces omnes gentes 10fortitudinem meam ad te custodiam quia Deus susceptor meus 11Deus meus voluntas eius praeveniet me 12Deus ostendet mihi super inimicos meos ne occidas eos nequando obliviscantur populi mei disperge illos in virtute tua et depone eos protector meus Domine 13delictum oris eorum sermonem labiorum ipsorum et conprehendantur in superbia sua et de execratione et mendacio adnuntiabuntur 14in consummatione in ira consummationis et non erunt et scient quia Deus dominatur Iacob finium terrae diapsalma 15convertentur ad vesperam et famem patientur ut canes et circuibunt civitatem 16ipsi dispergentur ad manducandum si vero non fuerint saturati et murmurabunt 17ego autem cantabo fortitudinem tuam et exultabo mane misericordiam tuam quia factus es susceptor meus et refugium meum in die tribulationis meae 18adiutor meus tibi psallam quia Deus susceptor meus es Deus meus misericordia mea

Chapter 59

1in finem his qui inmutabuntur in tituli inscriptione David in doctrina 2cum succendit Syriam Mesopotamiam et Syriam Soba et convertit Ioab et percussit vallem Salinarum duodecim milia 3Deus reppulisti nos et destruxisti nos iratus es et misertus es nobis 4commovisti terram et turbasti eam sana contritiones eius quia commota est 5ostendisti populo tuo dura potasti nos vino conpunctionis 6dedisti metuentibus te significationem ut fugiant a facie arcus diapsalma ut liberentur dilecti tui 7salvum fac dextera tua et exaudi me 8Deus locutus est in sancto suo laetabor et partibor Sicima et convallem tabernaculorum metibor 9meus est Galaad et meus %est; Manasses et Effraim fortitudo capitis mei Iuda rex meus 10Moab olla spei meae in Idumeam extendam calciamentum meum mihi alienigenae subditi sunt 11quis deducet me in civitatem munitam quis deducet me usque in Idumeam 12nonne tu Deus qui reppulisti nos et non egredieris Deus in virtutibus nostris 13da nobis auxilium de tribulatione et vana salus hominis 14in Deo faciemus virtutem et ipse ad nihilum deducet tribulantes nos

Chapter 60

1in finem in hymnis David 2exaudi Deus deprecationem meam intende orationi meae 3a finibus terrae ad te clamavi dum anxiaretur cor meum in petra exaltasti me deduxisti me 4quia factus es spes mea turris fortitudinis a facie inimici 5inhabitabo in tabernaculo tuo in saecula protegar in velamento alarum tuarum diapsalma 6quoniam tu Deus meus exaudisti orationem meam dedisti hereditatem timentibus nomen tuum 7dies super dies regis adicies annos eius usque in diem generationis et generationis 8permanet in aeternum in conspectu Dei misericordiam et veritatem quis requiret eius 9sic psalmum dicam nomini tuo in saeculum saeculi ut reddam vota mea de die in diem

Chapter 61

1in finem pro Idithun psalmus David 2nonne Deo subiecta erit anima mea ab ipso enim salutare meum 3nam et ipse Deus meus et salutaris meus susceptor meus non movebor amplius 4quousque inruitis in hominem interficitis universi vos tamquam parieti inclinato et maceriae depulsae 5verumtamen pretium meum cogitaverunt repellere cucurri in siti ore suo benedicebant et corde suo maledicebant diapsalma 6verumtamen Deo subiecta esto anima mea quoniam ab ipso patientia mea 7quia ipse Deus meus et salvator meus adiutor meus non emigrabo 8in Deo salutare meum et gloria mea Deus auxilii mei et spes mea in Deo est 9sperate in eo omnis congregatio populi effundite coram illo corda vestra Deus adiutor noster in aeternum 10verumtamen vani filii hominum mendaces filii hominum in stateris ut decipiant ipsi de vanitate in id ipsum 11nolite sperare in iniquitate et rapinas nolite concupiscere divitiae si affluant nolite cor adponere 12semel locutus est Deus duo haec audivi quia potestas Dei 13et tibi Domine misericordia quia tu reddes unicuique iuxta opera sua

Chapter 62

1psalmus David cum esset in deserto Iudaeae 2Deus Deus meus ad te de luce vigilo sitivit in te anima mea quam multipliciter tibi caro mea 3in terra deserta et invia et inaquosa sic in sancto apparui tibi ut viderem virtutem tuam et gloriam tuam 4quoniam melior est misericordia tua super vitas labia mea laudabunt te 5sic benedicam te in vita mea in nomine tuo levabo manus meas 6sicut adipe et pinguidine repleatur anima mea et labia exultationis laudabit os meum 7si memor fui tui super stratum meum in matutinis meditabar in te 8quia fuisti adiutor meus et in velamento alarum tuarum exultabo 9adhesit anima mea post te me suscepit dextera tua 10ipsi vero in vanum quaesierunt animam meam introibunt in inferiora terrae 11tradentur in manus gladii partes vulpium erunt 12rex vero laetabitur in Deo laudabitur omnis qui iurat in eo quia obstructum est os loquentium iniqua

Chapter 63

1in finem psalmus David 2exaudi Deus orationem meam cum deprecor a timore inimici eripe animam meam 3protexisti me a conventu malignantium a multitudine operantium iniquitatem 4quia exacuerunt ut gladium linguas suas intenderunt arcum rem amaram 5ut sagittent in occultis inmaculatum 6subito sagittabunt eum et non timebunt firmaverunt sibi sermonem nequam narraverunt ut absconderent laqueos dixerunt quis videbit eos 7scrutati sunt iniquitates defecerunt scrutantes scrutinio accedet homo et cor altum 8et exaltabitur Deus sagittae parvulorum factae sunt plagae eorum 9et infirmatae sunt contra eos linguae eorum conturbati sunt omnes qui videbant eos 10et timuit omnis homo et adnuntiaverunt opera Dei et facta eius intellexerunt 11laetabitur iustus in Domino et sperabit in eo et laudabuntur omnes recti corde

Chapter 64

1in finem psalmus David *canticum; Hieremiae et Aggei de verbo peregrinationis quando incipiebant proficisci 2te decet hymnus Deus in Sion et tibi reddetur votum in Hierusalem 3exaudi orationem ad te omnis caro veniet 4verba iniquorum praevaluerunt super nos et impietatibus nostris tu propitiaberis 5beatus quem elegisti et adsumpsisti inhabitabit in atriis tuis replebimur in bonis domus tuae sanctum est templum tuum 6mirabile in aequitate exaudi nos Deus salutaris noster spes omnium finium terrae et in mari longe 7praeparans montes in virtute tua accinctus potentia 8qui conturbas profundum maris sonum fluctuum eius turbabuntur gentes 9et timebunt qui inhabitant terminos a signis tuis exitus matutini et vespere delectabis 10visitasti terram et inebriasti eam multiplicasti locupletare eam flumen Dei repletum est aquis parasti cibum illorum quoniam ita est praeparatio eius 11rivos eius inebria multiplica genimina eius in stillicidiis eius laetabitur germinans 12benedices coronae anni benignitatis tuae et campi tui replebuntur ubertate 13pinguescent speciosa deserti et exultatione colles accingentur 14induti sunt arietes ovium et valles abundabunt frumento clamabunt etenim hymnum dicent

Chapter 65

1in finem canticum psalmi resurrectionis iubilate Deo omnis terra 2psalmum dicite nomini eius date gloriam laudi eius 3dicite Deo quam terribilia sunt opera tua Domine in multitudine virtutis tuae mentientur tibi inimici tui 4omnis terra adorent te et psallant tibi psalmum dicant nomini tuo diapsalma 5venite et videte opera Dei terribilis in consiliis super filios hominum 6qui convertit mare in aridam in flumine pertransibunt pede ibi laetabimur in ipso 7qui dominatur in virtute sua in aeternum oculi eius super gentes respiciunt qui exasperant non exaltentur in semet ipsis diapsalma 8benedicite gentes Deum nostrum et auditam facite vocem laudis eius 9qui posuit animam meam ad vitam et non dedit in commotionem pedes meos 10quoniam probasti nos Deus igne nos examinasti sicut examinatur argentum 11induxisti nos in laqueum posuisti tribulationes in dorso nostro 12inposuisti homines super capita nostra transivimus per ignem et aquam et eduxisti nos in refrigerium 13introibo in domum tuam in holocaustis reddam tibi vota mea 14quae distinxerunt labia mea et locutum est os meum in tribulatione mea 15holocausta medullata offeram tibi cum incensu arietum offeram tibi boves cum hircis diapsalma 16venite audite et narrabo omnes qui timetis Deum quanta fecit animae meae 17ad ipsum ore meo clamavi et exaltavi sub lingua mea 18iniquitatem si aspexi in corde meo non exaudiat Dominus 19propterea exaudivit Deus adtendit voci deprecationis meae 20benedictus Deus qui non amovit orationem meam et misericordiam suam a me

Chapter 66

1in finem in hymnis psalmus cantici 2Deus misereatur nostri et benedicat nobis inluminet vultum suum super nos et misereatur nostri diapsalma 3ut cognoscamus in terra viam tuam in omnibus gentibus salutare tuum 4confiteantur tibi populi Deus confiteantur tibi populi omnes 5laetentur et exultent gentes quoniam iudicas populos in aequitate et gentes in terra diriges diapsalma 6confiteantur tibi populi Deus confiteantur tibi populi omnes 7terra dedit fructum suum benedicat nos Deus Deus noster 8benedicat nos Deus et metuant eum omnes fines terrae

Chapter 67

1in finem David psalmus cantici 2exsurgat Deus et dissipentur inimici eius et fugiant qui oderunt eum a facie eius 3sicut deficit fumus deficiant sicut fluit cera a facie ignis sic pereant peccatores a facie Dei 4et iusti epulentur exultent in conspectu Dei delectentur in laetitia 5cantate Deo psalmum dicite nomini eius iter facite ei qui ascendit super occasum Dominus nomen illi et exultate in conspectu eius turbabuntur a facie eius 6patris orfanorum et iudicis viduarum Deus in loco sancto suo 7Deus inhabitare facit unius moris in domo qui educit vinctos in fortitudine similiter eos qui exasperant qui habitant in sepulchris 8Deus cum egredereris in conspectu populi tui cum pertransieris in deserto diapsalma 9terra mota est etenim caeli distillaverunt a facie Dei Sinai a facie Dei Israhel 10pluviam voluntariam segregabis Deus hereditati tuae et infirmata est tu vero perfecisti eam 11animalia tua habitant in ea parasti in dulcedine tua pauperi Deus 12Dominus dabit verbum evangelizantibus virtute multa 13rex virtutum dilecti *dilecti; et speciei domus dividere spolia 14si dormiatis inter medios cleros pinnae columbae deargentatae et posteriora dorsi eius in pallore auri 15dum discernit Caelestis reges super eam nive dealbabuntur in Selmon 16mons Dei mons pinguis mons coagulatus mons pinguis 17ut quid suspicamini montes coagulatos mons in quo beneplacitum est Deo habitare in eo etenim Dominus habitabit in finem 18currus Dei decem milibus multiplex milia laetantium Dominus in eis in Sina in sancto 19ascendisti in altum cepisti captivitatem accepisti dona in hominibus etenim non credentes inhabitare Dominum Deus 20benedictus Dominus die cotidie prosperum iter faciet nobis Deus salutarium nostrorum diapsalma 21Deus noster Deus salvos faciendi et Domini Domini exitus mortis 22verumtamen Deus confringet capita inimicorum suorum verticem capilli perambulantium in delictis suis 23dixit Dominus ex Basan convertam convertam in profundis maris 24ut intinguatur pes tuus in sanguine lingua canum tuorum ex inimicis ab ipso 25viderunt ingressus tui Deus ingressus Dei mei regis mei qui est in sancto 26praevenerunt principes coniuncti psallentibus in medio iuvencularum tympanistriarum 27in ecclesiis benedicite Deum Dominum de fontibus Israhel 28ibi Beniamin adulescentulus in mentis excessu principes Iuda duces eorum principes Zabulon principes Nepthali 29manda Deus virtutem tuam confirma Deus hoc quod operatus es nobis 30a templo tuo in Hierusalem tibi adferent reges munera 31increpa feras harundinis congregatio taurorum in vaccis populorum ut excludant eos qui probati sunt argento dissipa gentes quae bella volunt 32venient legati ex Aegypto Aethiopia praeveniet manus eius Deo 33regna terrae cantate Deo psallite Domino diapsalma %psallite Deo; 34qui ascendit super caelum caeli ad orientem ecce dabit voci suae vocem virtutis 35date gloriam Deo super Israhel magnificentia eius et virtus eius in nubibus 36mirabilis Deus in sanctis suis Deus Israhel ipse dabit virtutem et fortitudinem plebi suae benedictus Deus

Chapter 68

1in finem pro his qui commutabuntur David 2salvum me fac Deus quoniam intraverunt aquae usque ad animam meam 3infixus sum in limum profundi et non est substantia veni in altitudines maris et tempestas demersit me 4laboravi clamans raucae factae sunt fauces meae defecerunt oculi mei dum spero in Deum meum 5multiplicati sunt super capillos capitis mei qui oderunt me gratis confortati sunt qui persecuti sunt me inimici mei iniuste quae non rapui tunc exsolvebam 6Deus tu scis insipientiam meam et delicta mea a te non sunt abscondita 7non erubescant in me qui expectant te Domine Domine virtutum non confundantur super me qui quaerunt te Deus Israhel 8quoniam propter te sustinui obprobrium operuit confusio faciem meam 9extraneus factus sum fratribus meis et peregrinus filiis matris meae 10quoniam zelus domus tuae comedit me et obprobria exprobrantium tibi ceciderunt super me 11et operui in ieiunio animam meam et factum est in obprobrium mihi 12et posui vestimentum meum cilicium et factus sum illis in parabolam 13adversum me exercebantur qui sedebant in porta et in me psallebant qui bibebant vinum 14ego vero orationem meam ad te Domine tempus beneplaciti Deus in multitudine misericordiae tuae exaudi me in veritate salutis tuae 15eripe me de luto ut non infigar liberer ab his qui oderunt me et de profundis aquarum 16non me demergat tempestas aquae neque absorbeat me profundum neque urgeat super me puteus os suum 17exaudi me Domine quoniam benigna est misericordia tua secundum multitudinem miserationum tuarum respice me 18et ne avertas faciem tuam a puero tuo quoniam tribulor velociter exaudi me 19intende animae meae et libera eam propter inimicos meos eripe me 20tu scis inproperium meum et confusionem et reverentiam meam 21in conspectu tuo sunt omnes qui tribulant me inproperium expectavit cor meum et miseriam et sustinui qui simul contristaretur et non fuit et qui consolaretur et non inveni 22et dederunt in escam meam fel et in siti mea potaverunt me aceto 23fiat mensa eorum coram ipsis in laqueum et in retributiones et in scandalum 24obscurentur oculi eorum ne videant et dorsum eorum semper incurva 25effunde super eos iram tuam et furor irae tuae conprehendat eos 26fiat habitatio eorum deserta et in tabernaculis eorum non sit qui inhabitet 27quoniam quem tu percussisti persecuti sunt et super dolorem vulnerum meorum addiderunt 28adpone iniquitatem super iniquitatem eorum et non intrent in iustitia tua 29deleantur de libro viventium et cum iustis non scribantur 30ego sum pauper et dolens salus tua Deus suscepit me 31laudabo nomen Dei cum cantico magnificabo eum in laude 32et placebit Deo super vitulum novellum cornua producentem et ungulas 33videant pauperes et laetentur quaerite Deum et vivet anima vestra 34quoniam exaudivit pauperes Dominus et vinctos suos non despexit 35laudent illum caeli et terra mare et omnia reptilia in eis 36quoniam Deus salvam faciet Sion et aedificabuntur civitates Iudaeae et inhabitabunt ibi et hereditate adquirent eam 37et semen servorum eius possidebunt eam et qui diligunt nomen eius habitabunt in ea

Chapter 69

1in finem David in rememoratione eo quod salvum me fecit Dominus 2Deus in adiutorium meum intende * Domine ad adiuvandum me festina; 3confundantur et revereantur qui quaerunt animam meam 4avertantur retrorsum et erubescant qui volunt mihi mala avertantur statim erubescentes qui dicunt %mihi; euge euge 5exultent et laetentur in te omnes qui quaerunt te et dicant semper magnificetur Deus qui diligunt salutare tuum 6ego vero egenus et pauper Deus adiuva me adiutor meus et liberator meus es tu Domine ne moreris

Chapter 70

1David psalmus filiorum Ionadab et priorum captivorum in te Domine speravi non confundar in aeternum 2in iustitia tua libera me et eripe me inclina ad me aurem tuam et salva me 3esto mihi in Deum protectorem et in locum munitum ut salvum me facias quoniam firmamentum meum et refugium meum es tu 4Deus meus eripe me de manu peccatoris de manu contra legem agentis et iniqui 5quoniam tu es patientia mea Domine Domine spes mea a iuventute mea 6in te confirmatus sum ex utero de ventre matris meae tu es protector meus in te cantatio mea semper 7tamquam prodigium factus sum multis et tu adiutor fortis 8repleatur os meum laude ut cantem gloriam tuam tota die magnitudinem tuam 9non proicias me in tempore senectutis cum deficiet virtus mea ne derelinquas me 10quia dixerunt inimici mei mihi et qui custodiebant animam meam consilium fecerunt in unum 11dicentes Deus dereliquit eum persequimini et conprehendite eum quia non est qui eripiat 12Deus ne elongeris a me Deus meus in adiutorium meum respice 13confundantur et deficiant detrahentes animae meae operiantur confusione et pudore qui quaerunt mala mihi 14ego autem semper sperabo et adiciam super omnem laudem tuam 15os meum adnuntiabit iustitiam tuam tota die salutem tuam quoniam non cognovi litteraturam 16introibo in potentiam Domini Domine memorabor iustitiae tuae solius 17Deus docuisti me ex iuventute mea et usque nunc pronuntiabo mirabilia tua 18et usque in senectam et senium Deus ne derelinquas me donec adnuntiem brachium tuum generationi omni quae ventura est potentiam tuam 19et iustitiam tuam Deus usque in altissima quae fecisti magnalia Deus quis similis tibi 20quantas ostendisti mihi tribulationes multas et malas et conversus vivificasti me et de abyssis terrae iterum reduxisti me 21multiplicasti magnificentiam tuam et conversus consolatus es me 22nam et ego confitebor tibi in vasis psalmi veritatem tuam Deus psallam tibi in cithara Sanctus Israhel 23exultabunt labia mea cum cantavero tibi et anima mea quam redemisti 24sed et lingua mea tota die meditabitur iustitiam tuam cum confusi et reveriti fuerint qui quaerunt mala mihi

Chapter 71

1in Salomonem 2Deus iudicium tuum regi da et iustitiam tuam filio regis iudicare populum tuum in iustitia et pauperes tuos in iudicio 3suscipiant montes pacem populo et colles iustitiam 4iudicabit pauperes populi et salvos faciet filios pauperum et humiliabit calumniatorem 5et permanebit cum sole et ante lunam generationes generationum 6descendet sicut pluvia in vellus et sicut stillicidia stillantia super terram 7orietur in diebus eius iustitia et abundantia pacis donec auferatur luna 8et dominabitur a mari usque ad mare et a flumine usque ad terminos orbis terrarum 9coram illo procident Aethiopes et inimici eius terram lingent 10reges Tharsis et insulae munera offerent reges Arabum et Saba dona adducent 11et adorabunt eum omnes reges omnes gentes servient ei 12quia liberavit pauperem a potente et pauperem cui non erat adiutor 13parcet pauperi et inopi et animas pauperum salvas faciet 14ex usuris et iniquitate redimet animas eorum et honorabile nomen eorum coram illo 15et vivet et dabitur ei de auro Arabiae et orabunt de ipso semper tota die benedicent ei 16erit firmamentum in terra in summis montium superextolletur super Libanum fructus eius et florebunt de civitate sicut faenum terrae 17sit nomen eius benedictum in saecula ante solem permanet nomen eius et benedicentur in ipso omnes tribus terrae omnes gentes beatificabunt eum 18benedictus Dominus Deus Deus Israhel qui facit mirabilia solus 19et benedictum nomen maiestatis eius in aeternum et replebitur maiestate eius omnis terra fiat fiat 20defecerunt laudes David filii Iesse

Chapter 72

1psalmus Asaph quam bonus Israhel Deus his qui recto sunt corde 2mei autem paene moti sunt pedes paene effusi sunt gressus mei 3quia zelavi super iniquis pacem peccatorum videns 4quia non est respectus morti eorum et firmamentum in plaga eorum 5in labore hominum non sunt et cum hominibus non flagellabuntur 6ideo tenuit eos superbia operti sunt iniquitate et impietate sua 7prodiet quasi ex adipe iniquitas eorum transierunt in affectum cordis 8cogitaverunt et locuti sunt in nequitia iniquitatem in excelso locuti sunt 9posuerunt in caelum os suum et lingua eorum transivit in terra 10ideo convertetur populus meus hic et dies pleni invenientur in eis 11et dixerunt quomodo scit Deus et si est scientia in Excelso 12ecce ipsi peccatores et abundantes in saeculo obtinuerunt divitias 13%et dixi; ergo sine causa iustificavi cor meum et lavi inter innocentes manus meas 14et fui flagellatus tota die et castigatio mea in matutino 15si dicebam narrabo sic ecce nationem filiorum tuorum reprobavi 16et existimabam cognoscere hoc labor est ante me 17donec intrem in sanctuarium Dei intellegam in novissimis eorum 18verumtamen propter dolos posuisti eis deiecisti eos dum adlevarentur 19quomodo facti sunt in desolationem subito defecerunt perierunt propter iniquitatem suam 20velut somnium surgentium Domine in civitate tua imaginem ipsorum ad nihilum rediges 21quia inflammatum est cor meum et renes mei commutati sunt 22et ego ad nihilum redactus sum et nescivi 23ut iumentum factus sum apud te et ego semper tecum 24tenuisti manum dexteram meam et in voluntate tua deduxisti me et cum gloria suscepisti me 25quid enim mihi est in caelo et a te quid volui super terram 26defecit caro mea et cor meum Deus cordis mei et pars mea Deus in aeternum 27quia ecce qui elongant se a te peribunt perdidisti omnem qui fornicatur abs te 28mihi autem adherere Deo bonum est ponere in Domino Deo spem meam ut adnuntiem omnes praedicationes tuas % in portis filiae Sion;

Chapter 73

1intellectus Asaph ut quid Deus reppulisti in finem iratus est furor tuus super oves pascuae tuae 2memor esto congregationis tuae quam possedisti ab initio redemisti virgam hereditatis tuae mons Sion in quo habitasti in eo 3leva manus tuas in superbias eorum in finem quanta malignatus est inimicus in sancto 4et gloriati sunt qui oderunt te in medio sollemnitatis tuae posuerunt signa sua signa 5et non cognoverunt sicut in exitu super summum quasi in silva lignorum securibus 6exciderunt ianuas eius in id ipsum in securi et ascia deiecerunt %eam; 7incenderunt igni sanctuarium tuum in terra polluerunt tabernaculum nominis tui 8dixerunt in corde suo cognatio eorum simul quiescere faciamus omnes dies festos Dei a terra 9signa nostra non vidimus iam non est propheta et nos non cognoscet amplius 10usquequo Deus inproperabit inimicus inritat adversarius nomen tuum in finem 11ut quid avertis manum tuam et dexteram tuam de medio sinu tuo in finem 12Deus autem rex noster ante saeculum operatus est salutes in medio terrae 13tu confirmasti in virtute tua mare contribulasti capita draconum in aquis 14tu confregisti capita draconis dedisti eum escam populis Aethiopum 15tu disrupisti fontem et torrentes * tu siccasti fluvios Aetham; 16tuus est dies et tua est nox tu fabricatus es auroram et solem 17tu fecisti omnes terminos terrae aestatem et ver tu plasmasti ea 18memor esto huius inimicus inproperavit Dominum et populus insipiens incitavit nomen tuum 19ne tradas bestiis animam confitentem tibi animas pauperum tuorum ne obliviscaris in finem 20respice in testamentum tuum quia repleti sunt qui obscurati sunt terrae domibus iniquitatum 21ne avertatur humilis factus confusus pauper et inops laudabunt nomen tuum 22exsurge Deus iudica causam tuam memor esto inproperiorum tuorum eorum qui ab insipiente sunt tota die 23ne obliviscaris voces inimicorum tuorum superbia eorum qui te oderunt ascendit semper

Chapter 74

1in finem ne corrumpas psalmus Asaph cantici 2confitebimur tibi Deus confitebimur et invocabimus nomen tuum narrabimus mirabilia tua 3cum accepero tempus ego iustitias iudicabo 4liquefacta est terra et omnes qui habitant in ea ego confirmavi columnas eius diapsalma 5dixi iniquis nolite inique facere et delinquentibus nolite exaltare cornu 6nolite extollere in altum cornu vestrum nolite loqui adversus Deum iniquitatem 7quia neque ab oriente neque ab occidente neque a desertis montibus 8quoniam Deus iudex est hunc humiliat et hunc exaltat 9quia calix in manu Domini vini meri plenus mixto et inclinavit ex hoc in hoc verum fex eius non est exinanita bibent omnes peccatores terrae 10ego autem adnuntiabo in saeculum cantabo Deo Iacob 11et omnia cornua peccatorum confringam et exaltabuntur cornua iusti

Chapter 75

1in finem in laudibus psalmus Asaph canticum ad Assyrium 2notus in Iudaea Deus in Israhel magnum nomen eius 3et factus est in pace locus eius et habitatio eius in Sion 4ibi confregit potentias arcuum scutum et gladium et bellum diapsalma 5inluminas tu mirabiliter de montibus aeternis 6turbati sunt omnes insipientes corde dormierunt somnum suum et nihil invenerunt omnes viri divitiarum manibus suis 7ab increpatione tua Deus Iacob dormitaverunt qui ascenderunt equos 8tu terribilis es et quis resistet tibi ex tunc ira tua 9de caelo auditum fecisti iudicium terra timuit et quievit 10cum exsurgeret in iudicium Deus ut salvos faceret omnes mansuetos terrae diapsalma 11quoniam cogitatio hominis confitebitur tibi et reliquiae cogitationis diem festum agent tibi 12vovete et reddite Domino Deo vestro omnes qui in circuitu eius adferent munera terribili 13et ei qui aufert spiritus principum terribili apud reges terrae

Chapter 76

1in finem pro Idithun psalmus Asaph 2voce mea ad Dominum clamavi voce mea ad Deum et intendit me 3in die tribulationis meae Deum exquisivi manibus meis nocte contra eum et non sum deceptus rennuit consolari anima mea 4memor fui Dei et delectatus sum exercitatus sum et defecit spiritus meus diapsalma 5anticipaverunt vigilias oculi mei turbatus sum et non sum locutus 6cogitavi dies antiquos et annos aeternos in mente habui 7et meditatus sum nocte cum corde meo exercitabar et scobebam spiritum meum 8numquid in aeternum proiciet Deus et non adponet ut conplacitior sit adhuc 9aut in finem misericordiam suam abscidet a generatione in generationem 10aut obliviscetur misereri Deus aut continebit in ira sua misericordias suas diapsalma 11et dixi nunc coepi haec mutatio dexterae Excelsi 12memor fui operum Domini quia memor ero ab initio mirabilium tuorum 13et meditabor in omnibus operibus tuis et in adinventionibus tuis exercebor 14Deus in sancto via tua quis deus magnus sicut Deus noster 15tu es Deus qui facis mirabilia notam fecisti in populis virtutem tuam 16redemisti in brachio tuo populum tuum filios Iacob et Ioseph diapsalma 17viderunt te aquae Deus viderunt te aquae et timuerunt et turbatae sunt abyssi 18multitudo sonitus aquarum vocem dederunt nubes etenim sagittae tuae transeunt 19vox tonitrui tui in rota inluxerunt coruscationes tuae orbi terrae commota est et contremuit terra 20in mari via tua et semitae tuae in aquis multis et vestigia tua non cognoscentur 21deduxisti sicut oves populum tuum in manu Mosi et Aaron

Chapter 77

1intellectus Asaph adtendite populus meus legem meam inclinate aurem vestram in verba oris mei 2aperiam in parabola os meum eloquar propositiones ab initio 3quanta audivimus et cognovimus ea et patres nostri narraverunt nobis 4non sunt occultata a filiis eorum in generationem alteram narrantes laudes Domini et virtutes eius et mirabilia eius quae fecit 5et suscitavit testimonium in Iacob et legem posuit in Israhel quanta mandavit patribus nostris nota facere ea filiis suis 6ut cognoscat generatio altera filii qui nascentur et exsurgent et narrabunt filiis suis 7ut ponant in Deo spem suam et non obliviscantur opera Dei et mandata eius exquirant 8ne fiant sicut patres eorum generatio prava et exasperans generatio quae non direxit cor suum et non est creditus cum Deo spiritus eius 9filii Effrem intendentes et mittentes arcus conversi sunt in die belli 10non custodierunt testamentum Dei et in lege eius noluerunt ambulare 11et obliti sunt benefactorum eius et mirabilium eius quae ostendit eis 12coram patribus eorum quae fecit mirabilia in terra Aegypti in campo Taneos 13interrupit mare et perduxit eos statuit aquas quasi utrem 14et deduxit eos in nube diei et tota nocte in inluminatione ignis 15interrupit petram in heremo et adaquavit eos velut in abysso multa 16et eduxit aquam de petra et deduxit tamquam flumina aquas 17et adposuerunt adhuc peccare ei in ira excitaverunt Excelsum in inaquoso 18et temptaverunt Deum in cordibus suis ut peterent escas animabus suis 19et male locuti sunt de Deo dixerunt numquid poterit Deus parare mensam in deserto 20quoniam percussit petram et fluxerunt aquae et torrentes inundaverunt numquid et panem potest dare aut parare mensam populo suo 21ideo audivit Dominus et distulit et ignis accensus est in Iacob et ira ascendit in Israhel 22quia non crediderunt in Deo nec speraverunt in salutare eius 23et mandavit nubibus desuper et ianuas caeli aperuit 24et pluit illis manna ad manducandum et panem caeli dedit eis 25panem angelorum manducavit homo cibaria misit eis in abundantiam 26transtulit austrum de caelo et induxit in virtute sua africum 27et pluit super eos sicut pulverem carnes et sicut harenam maris volatilia pinnata 28et ceciderunt in medio castrorum eorum circa tabernacula eorum 29et manducaverunt et saturati sunt nimis et desiderium eorum adtulit eis 30non sunt fraudati a desiderio suo adhuc escae eorum erant in ore ipsorum 31et ira Dei ascendit in eos et occidit pingues eorum et electos Israhel inpedivit 32in omnibus his peccaverunt adhuc et non crediderunt mirabilibus eius 33et defecerunt in vanitate dies eorum et anni eorum cum festinatione 34cum occideret eos quaerebant eum et revertebantur et diluculo veniebant ad Deum 35et rememorati sunt quia Deus adiutor est eorum et Deus excelsus redemptor eorum est 36et dilexerunt eum in ore suo et lingua sua mentiti sunt ei 37cor autem ipsorum non erat rectum cum eo nec fideles habiti sunt in testamento eius 38ipse autem est misericors et propitius fiet peccatis eorum et non perdet eos et abundabit ut avertat iram suam et non accendet omnem iram suam 39et recordatus est quia caro sunt spiritus vadens et non rediens 40quotiens exacerbaverunt eum in deserto in ira concitaverunt eum in inaquoso 41et conversi sunt et temptaverunt Deum et Sanctum Israhel exacerbaverunt 42non sunt recordati manus eius die qua redemit eos de manu tribulantis 43sicut posuit in Aegypto signa sua et prodigia sua in campo Taneos 44et convertit in sanguine flumina eorum et imbres eorum ne biberent 45misit in eos cynomiam et comedit eos et ranam et disperdit eos 46et dedit erugini fructus eorum et labores eorum lucustae 47et occidit in grandine vineam eorum et moros eorum in pruina 48et tradidit grandini iumenta eorum et possessionem eorum igni 49misit in eos iram indignationis suae indignationem et iram et tribulationem inmissionem per angelos malos 50viam fecit semitae irae suae non pepercit a morte animarum eorum et iumenta eorum in morte conclusit 51et percussit omne primitivum in terra Aegypti primitias laborum eorum in tabernaculis Cham 52et abstulit sicut oves populum suum et perduxit eos tamquam gregem in deserto 53et deduxit eos in spe et non timuerunt et inimicos eorum operuit mare 54et induxit eos in montem sanctificationis suae montem quem adquisivit dextera eius et eiecit a facie eorum gentes et sorte divisit eis terram in funiculo distributionis 55et habitare fecit in tabernaculis eorum tribus Israhel 56et temptaverunt et exacerbaverunt Deum excelsum et testimonia eius non custodierunt 57et averterunt se et non servaverunt pactum quemadmodum patres eorum conversi sunt in arcum pravum 58et in ira concitaverunt eum in collibus suis et in sculptilibus suis ad aemulationem eum provocaverunt 59audivit Deus et sprevit et ad nihilum redegit valde Israhel 60et reppulit tabernaculum Selo tabernaculum suum ubi habitavit in hominibus 61et tradidit in captivitatem virtutem eorum et pulchritudinem eorum in manus inimici 62et conclusit in gladio populum suum et hereditatem suam sprevit 63iuvenes eorum comedit ignis et virgines eorum non sunt lamentatae 64sacerdotes eorum in gladio ceciderunt et viduae eorum non plorabuntur 65et excitatus est tamquam dormiens Dominus tamquam potens crapulatus a vino 66et percussit inimicos suos in posteriora obprobrium sempiternum dedit illis 67et reppulit tabernaculum Ioseph et tribum Effrem non elegit 68et elegit tribum Iuda montem Sion quem dilexit 69et aedificavit sicut unicornium sanctificium suum in terra quam fundavit in saecula 70et elegit David servum suum et sustulit eum de gregibus ovium de post fetantes accepit eum 71pascere Iacob servum suum et Israhel hereditatem suam 72et pavit eos in innocentia cordis sui et in intellectibus manuum suarum deduxit eos

Chapter 78

1psalmus Asaph Deus venerunt gentes in hereditatem tuam polluerunt templum sanctum tuum posuerunt Hierusalem in pomorum custodiam 2posuerunt morticina servorum tuorum escas volatilibus caeli carnes sanctorum tuorum bestiis terrae 3effuderunt sanguinem ipsorum tamquam aquam in circuitu Hierusalem et non erat qui sepeliret 4facti sumus obprobrium vicinis nostris subsannatio et inlusio his qui circum nos sunt 5usquequo Domine irasceris in finem accendetur velut ignis zelus tuus 6effunde iram tuam in gentes quae te non noverunt et in regna quae nomen tuum non invocaverunt 7quia comederunt Iacob et locum eius desolaverunt 8ne memineris iniquitatum nostrarum antiquarum cito anticipent nos misericordiae tuae quia pauperes facti sumus nimis 9adiuva nos Deus salutaris noster propter gloriam nominis tui Domine libera nos et propitius esto peccatis nostris propter nomen tuum 10ne forte dicant in gentibus ubi est Deus eorum et innotescat in nationibus coram oculis nostris ultio sanguinis servorum tuorum qui effusus est 11introeat in conspectu tuo gemitus conpeditorum secundum magnitudinem brachii tui posside filios mortificatorum 12et redde vicinis nostris septuplum in sinu eorum inproperium ipsorum quod exprobraverunt tibi Domine 13nos autem populus tuus et oves pascuae tuae confitebimur tibi in saeculum in generationem et generationem adnuntiabimus laudem tuam

Chapter 79

1in finem pro his qui commutabuntur testimonium Asaph psalmus 2qui regis Israhel intende qui deducis tamquam oves Ioseph qui sedes super cherubin manifestare 3coram Effraim et Beniamin et Manasse excita potentiam tuam et veni ut salvos facias nos 4Deus converte nos et ostende faciem tuam et salvi erimus 5Domine Deus virtutum quousque irasceris super orationem servi tui 6cibabis nos pane lacrimarum et potum dabis nobis in lacrimis in mensura 7posuisti nos in contradictionem vicinis nostris et inimici nostri subsannaverunt nos 8Deus virtutum converte nos et ostende faciem tuam et salvi erimus 9vineam de Aegypto transtulisti eiecisti gentes et plantasti eam 10dux itineris fuisti in conspectu eius et plantasti radices eius et implevit terram 11operuit montes umbra eius et arbusta eius cedros Dei 12extendit palmites suos usque ad mare et usque ad Flumen propagines eius 13ut quid destruxisti maceriam eius et vindemiant eam omnes qui praetergrediuntur viam 14exterminavit eam aper de silva et singularis ferus depastus est eam 15Deus virtutum convertere respice de caelo et vide et visita vineam istam 16et perfice eam quam plantavit dextera tua et super filium quem confirmasti tibi 17incensa igni et suffossa ab increpatione vultus tui peribunt 18fiat manus tua super virum dexterae tuae et super filium hominis quem confirmasti tibi 19et non discedimus a te vivificabis nos et nomen tuum invocabimus 20Domine Deus virtutum converte nos et ostende faciem tuam et salvi erimus

Chapter 80

1in finem pro torcularibus Asaph 2exultate Deo adiutori nostro iubilate Deo Iacob 3sumite psalmum et date tympanum psalterium iucundum cum cithara 4bucinate in neomenia tuba in insigni die sollemnitatis nostrae 5quia praeceptum Israhel est et iudicium Dei Iacob 6testimonium in Ioseph posuit illud cum exiret de terra Aegypti linguam quam non noverat audivit 7devertit ab oneribus dorsum eius manus eius in cofino servierunt 8in tribulatione invocasti me et liberavi te exaudivi te in abscondito tempestatis probavi te apud aquam Contradictionis diapsalma 9audi populus meus et contestabor te Israhel si audias me 10non erit in te deus recens nec adorabis deum alienum 11ego enim sum Dominus Deus tuus qui eduxi te de terra Aegypti dilata os tuum et implebo illud 12et non audivit populus meus vocem meam et Israhel non intendit mihi 13et dimisi illos secundum desideria cordis eorum ibunt in adinventionibus suis 14si populus meus audisset me Israhel si in viis meis ambulasset 15pro nihilo forsitan inimicos eorum humiliassem et super tribulantes eos misissem manum meam 16inimici Domini mentiti sunt ei et erit tempus eorum in saeculo 17et cibavit illos ex adipe frumenti et de petra melle saturavit illos

Chapter 81

1psalmus Asaph Deus stetit in synagoga deorum in medio autem Deus deiudicat 2usquequo iudicatis iniquitatem et facies peccatorum sumitis diapsalma 3iudicate egenum et pupillum humilem et pauperem iustificate 4eripite pauperem et egenum de manu peccatoris liberate 5nescierunt neque intellexerunt in tenebris ambulant movebuntur omnia fundamenta terrae 6ego dixi dii estis et filii Excelsi omnes 7vos autem sicut homines moriemini et sicut unus de principibus cadetis 8surge Deus iudica terram quoniam tu hereditabis in omnibus gentibus

Chapter 82

1canticum psalmi Asaph 2Deus quis similis erit tibi ne taceas neque conpescaris Deus 3quoniam ecce inimici tui sonaverunt et qui oderunt te extulerunt caput 4super populum tuum malignaverunt consilium et cogitaverunt adversus sanctos tuos 5dixerunt venite et disperdamus eos de gente et non memoretur nomen Israhel ultra 6quoniam cogitaverunt unianimiter simul adversum te testamentum disposuerunt 7tabernacula Idumeorum et Ismahelitae Moab et Aggareni 8Gebal et Ammon et Amalech alienigenae cum habitantibus Tyrum 9etenim Assur venit cum illis facti sunt in adiutorium filiis Loth diapsalma 10fac illis sicut Madiam et Sisarae sicut Iabin in torrente Cison 11disperierunt in Endor facti sunt ut stercus terrae 12pone principes eorum sicut Oreb et Zeb et Zebee et Salmana omnes principes eorum 13qui dixerunt hereditate possideamus sanctuarium Dei 14Deus meus pone illos ut rotam sicut stipulam ante faciem venti 15sicut ignis qui conburit silvam sicut flamma conburens montes 16ita persequeris illos in tempestate tua et in ira tua turbabis eos 17imple facies illorum ignominia et quaerent nomen tuum Domine 18erubescant et conturbentur in saeculum saeculi et confundantur et pereant 19et cognoscant quia nomen tibi Dominus tu solus Altissimus in omni terra

Chapter 83

1in finem pro torcularibus filiis Core psalmus 2quam dilecta tabernacula tua Domine virtutum 3concupiscit et defecit anima mea in atria Domini cor meum et caro mea exultavit in Deum vivum 4etenim passer invenit %sibi; domum et turtur nidum sibi ubi ponat pullos suos altaria tua Domine virtutum rex meus et Deus meus 5beati qui habitant in domo tua in saecula saeculorum laudabunt te diapsalma 6beatus vir cui est auxilium abs te ascensiones in corde suo disposuit 7in valle lacrimarum in loco quem posuit 8etenim benedictiones dabit legis dator ibunt de virtute in virtutem videbitur Deus deorum in Sion 9Domine Deus virtutum exaudi orationem meam auribus percipe Deus Iacob diapsalma 10protector noster aspice Deus et respice in faciem christi tui 11quia melior est dies una in atriis tuis super milia elegi abiectus esse in domo Dei mei magis quam habitare in tabernaculis peccatorum 12quia misericordiam et veritatem %diligit; Deus gratiam et gloriam dabit Dominus 13non privabit bonis eos qui ambulant in innocentia Domine virtutum beatus vir qui sperat in te

Chapter 84

1in finem filiis Core psalmus 2benedixisti Domine terram tuam avertisti captivitatem Iacob 3remisisti iniquitates plebis tuae operuisti omnia peccata eorum diapsalma 4mitigasti omnem iram tuam avertisti ab ira indignationis tuae 5converte nos Deus salutum nostrarum et averte iram tuam a nobis 6numquid in aeternum irasceris nobis aut extendes iram tuam a generatione in generationem 7Deus tu conversus vivificabis nos et plebs tua laetabitur in te 8ostende nobis Domine misericordiam tuam et salutare tuum da nobis 9audiam quid loquatur % in me; Dominus Deus quoniam loquetur pacem in plebem suam et super sanctos suos et in eos qui convertuntur ad cor 10verumtamen prope timentes eum salutare ipsius ut inhabitet gloria in terra nostra 11misericordia et veritas obviaverunt % sibi; iustitia et pax osculatae sunt 12veritas de terra orta est et iustitia de caelo prospexit 13etenim Dominus dabit benignitatem et terra nostra dabit fructum suum 14iustitia ante eum ambulabit et ponet in via gressus suos

Chapter 85

1oratio ipsi David inclina Domine aurem tuam %et; exaudi me quoniam inops et pauper sum ego 2custodi animam meam quoniam sanctus sum salvum fac servum tuum Deus meus sperantem in te 3miserere mei Domine quoniam ad te clamabo tota die 4laetifica animam servi tui quoniam ad te Domine animam meam levavi 5quoniam tu Domine suavis et mitis et multae misericordiae omnibus invocantibus te 6auribus percipe Domine orationem meam et intende voci orationis meae 7in die tribulationis meae clamavi ad te quia exaudisti me 8non est similis tui in diis Domine et non est secundum opera tua 9omnes gentes quascumque fecisti venient et adorabunt coram te Domine et glorificabunt nomen tuum 10quoniam magnus es tu et faciens mirabilia tu es Deus solus 11deduc me Domine in via tua et ingrediar in veritate tua laetetur cor meum ut timeat nomen tuum 12confitebor tibi Domine Deus meus in toto corde meo et glorificabo nomen tuum in aeternum 13quia misericordia tua magna est super me et eruisti animam meam ex inferno inferiori 14Deus iniqui insurrexerunt super me et synagoga potentium quaesierunt animam meam et non proposuerunt te in conspectu suo 15et tu Domine Deus miserator et misericors patiens et multae misericordiae et verax 16respice in me et miserere mei da imperium tuum puero tuo et salvum fac filium ancillae tuae 17fac mecum signum in bono et videant qui oderunt me et confundantur quoniam tu Domine adiuvasti me et consolatus es me

Chapter 86

1filiis Core psalmus cantici fundamenta eius in montibus sanctis 2diligit Dominus portas Sion super omnia tabernacula Iacob 3gloriosa dicta sunt de te civitas Dei diapsalma 4memor ero Raab et Babylonis scientibus me ecce alienigenae et Tyrus et populus Aethiopum hii fuerunt illic 5numquid Sion dicet homo et homo natus est in ea et ipse fundavit eam Altissimus 6Dominus narrabit in scriptura populorum et principum horum qui fuerunt in ea diapsalma 7sicut laetantium omnium habitatio in te

Chapter 87

1canticum psalmi filiis Core in finem pro Maeleth ad respondendum intellectus Eman Ezraitae 2Domine Deus salutis meae die clamavi et nocte coram te 3intret in conspectu tuo oratio mea inclina aurem tuam ad precem meam 4quia repleta est malis anima mea et vita mea in inferno adpropinquavit 5aestimatus sum cum descendentibus in lacum factus sum sicut homo sine adiutorio 6inter mortuos liber sicut vulnerati dormientes in sepulchris quorum non es memor amplius et ipsi de manu tua repulsi sunt 7posuerunt me in lacu inferiori in tenebrosis et in umbra mortis 8super me confirmatus est furor tuus et omnes fluctus tuos induxisti super me diapsalma 9longe fecisti notos meos a me posuerunt me abominationem sibi traditus sum et non egrediebar 10oculi mei languerunt prae inopia clamavi ad te Domine tota die expandi ad te manus meas 11numquid mortuis facies mirabilia aut medici suscitabunt et confitebuntur tibi diapsalma 12numquid narrabit aliquis in sepulchro misericordiam tuam et veritatem tuam in perditione 13numquid cognoscentur in tenebris mirabilia tua et iustitia tua in terra oblivionis 14et ego ad te Domine clamavi et mane oratio mea praeveniet te 15ut quid Domine repellis orationem meam avertis faciem tuam a me 16pauper sum ego et in laboribus a iuventute mea exaltatus autem humiliatus sum et conturbatus 17in me transierunt irae tuae et terrores tui conturbaverunt me 18circuierunt me sicut aqua tota die circumdederunt me simul 19elongasti a me amicum et proximum et notos meos a miseria

Chapter 88

1intellectus Aethan Ezraitae 2misericordias Domini in aeternum cantabo in generationem et generationem adnuntiabo veritatem tuam in ore meo 3quoniam dixisti in aeternum misericordia aedificabitur in caelis praeparabitur veritas tua *in eis; 4disposui testamentum electis meis iuravi David servo meo 5usque in aeternum praeparabo semen tuum et aedificabo in generationem et generationem sedem tuam diapsalma 6confitebuntur caeli mirabilia tua Domine etenim veritatem tuam in ecclesia sanctorum 7quoniam quis in nubibus aequabitur Domino similis erit Domino in filiis Dei 8Deus qui glorificatur in consilio sanctorum magnus et horrendus super omnes qui in circuitu eius sunt 9Domine Deus virtutum quis similis tibi potens es Domine et veritas tua in circuitu tuo 10tu dominaris potestatis maris motum autem fluctuum eius tu mitigas 11tu humiliasti sicut vulneratum superbum in brachio virtutis tuae dispersisti inimicos tuos 12tui sunt caeli et tua est terra orbem terrae et plenitudinem eius tu fundasti 13aquilonem et mare tu creasti Thabor et Hermon in nomine tuo exultabunt 14tuum brachium cum potentia firmetur manus tua et exaltetur dextera tua 15iustitia et iudicium praeparatio sedis tuae misericordia et veritas praecedent faciem tuam 16beatus populus qui scit iubilationem Domine in lumine vultus tui ambulabunt 17et in nomine tuo exultabunt tota die et in iustitia tua exaltabuntur 18quoniam gloria virtutis eorum tu es et in beneplacito tuo exaltabitur cornu nostrum 19quia Domini est adsumptio *nostra; et Sancti Israhel regis nostri 20tunc locutus es in visione sanctis tuis et dixisti posui adiutorium in potentem exaltavi electum de plebe mea 21inveni David servum meum in oleo sancto meo linui eum 22manus enim mea auxiliabitur ei et brachium meum confirmabit eum 23nihil proficiet inimicus in eo et filius iniquitatis non adponet nocere eum 24et concidam a facie ipsius inimicos eius et odientes eum in fugam convertam 25et veritas mea et misericordia mea cum ipso et in nomine meo exaltabitur cornu eius 26et ponam in mari manum eius et in fluminibus dexteram eius 27ipse invocabit me pater meus es tu Deus meus et susceptor salutis meae 28et ego primogenitum ponam illum excelsum prae regibus terrae 29in aeternum servabo illi misericordiam meam et testamentum meum fidele ipsi 30et ponam in saeculum saeculi semen eius et thronum eius sicut dies caeli 31si dereliquerint filii eius legem meam et in iudiciis meis non ambulaverint 32si iustitias meas profanaverint et mandata mea non custodierint 33visitabo in virga iniquitates eorum et in verberibus peccata eorum 34misericordiam autem meam non dispergam ab eo neque nocebo in veritate mea 35neque profanabo testamentum meum et quae procedunt de labiis meis non faciam irrita 36semel iuravi in sancto meo si David mentiar 37semen eius in aeternum manebit 38et thronus eius sicut sol in conspectu meo et sicut luna perfecta in aeternum et testis in caelo fidelis diapsalma 39tu vero reppulisti et despexisti distulisti christum tuum 40evertisti testamentum servi tui profanasti in terram sanctuarium eius 41destruxisti omnes sepes eius posuisti firmamenta eius formidinem 42diripuerunt eum omnes transeuntes viam factus est obprobrium vicinis suis 43exaltasti dexteram deprimentium eum laetificasti omnes inimicos eius 44avertisti adiutorium gladii eius et non es auxiliatus ei in bello 45destruxisti eum a mundatione sedem eius in terram conlisisti 46minorasti dies temporis eius perfudisti eum confusione diapsalma 47usquequo Domine avertis in finem exardescet sicut ignis ira tua 48memorare quae mea substantia numquid enim vane constituisti omnes filios hominum 49quis est homo qui vivet et non videbit mortem eruet animam suam de manu inferi diapsalma 50ubi sunt misericordiae tuae antiquae Domine sicut iurasti David in veritate tua 51memor esto Domine obprobrii servorum tuorum quod continui in sinu meo multarum gentium 52quod exprobraverunt inimici tui Domine quod exprobraverunt commutationem christi tui 53benedictus Dominus in aeternum fiat fiat

Chapter 89

1oratio Mosi hominis Dei Domine refugium tu factus es nobis in generatione et generatione 2priusquam montes fierent et formaretur terra et orbis a saeculo usque in saeculum tu es Deus 3ne avertas hominem in humilitatem et dixisti convertimini filii hominum 4quoniam mille anni ante oculos tuos tamquam dies hesterna quae praeteriit et custodia in nocte 5quae pro nihilo habentur eorum anni erunt 6mane sicut herba transeat mane floreat et transeat vespere decidat induret et arescat 7quia defecimus in ira tua et in furore tuo turbati sumus 8posuisti iniquitates nostras in conspectu tuo saeculum nostrum in inluminatione vultus tui 9quoniam omnes dies nostri defecerunt in ira tua defecimus anni nostri sicut aranea meditabantur 10dies annorum nostrorum in ipsis septuaginta anni si autem in potentatibus octoginta anni et amplius eorum labor et dolor quoniam supervenit mansuetudo et corripiemur 11quis novit potestatem irae tuae et prae timore tuo iram tuam 12dinumerare dexteram tuam sic notam fac et conpeditos corde in sapientia 13convertere Domine usquequo et deprecabilis esto super servos tuos 14repleti sumus mane misericordia tua et exultavimus et delectati sumus in omnibus diebus nostris 15laetati sumus pro diebus quibus nos humiliasti annis quibus vidimus mala 16et respice in servos tuos et in opera tua et dirige filios eorum 17et sit splendor Domini Dei nostri super nos et opera manuum nostrarum dirige super nos * et opus manuum nostrarum dirige;

Chapter 90

1laus cantici David qui habitat in adiutorio Altissimi in protectione Dei caeli commorabitur 2dicet Domino susceptor meus es tu et refugium meum Deus meus sperabo in eum 3quoniam ipse liberabit me de laqueo venantium et a verbo aspero 4in scapulis suis obumbrabit te et sub pinnis eius sperabis 5scuto circumdabit te veritas eius non timebis a timore nocturno 6a sagitta volante in die a negotio perambulante in tenebris ab incursu et daemonio meridiano 7cadent a latere tuo mille et decem milia a dextris tuis ad te autem non adpropinquabit 8verumtamen oculis tuis considerabis et retributionem peccatorum videbis 9quoniam tu Domine spes mea Altissimum posuisti refugium tuum 10non accedent ad te mala et flagellum non adpropinquabit tabernaculo tuo 11quoniam angelis suis mandabit de te ut custodiant te in omnibus viis tuis 12in manibus portabunt te ne forte offendas ad lapidem pedem tuum 13super aspidem et basiliscum ambulabis %et; conculcabis leonem et draconem 14quoniam in me speravit et liberabo eum protegam eum quia cognovit nomen meum 15clamabit ad me et exaudiam eum cum ipso sum in tribulatione eripiam eum et clarificabo eum 16longitudine dierum replebo eum et ostendam illi salutare meum

Chapter 91

1psalmus cantici in die sabbati 2bonum est confiteri Domino et psallere nomini tuo Altissime 3ad adnuntiandum mane misericordiam tuam et veritatem tuam per noctem 4in decacordo psalterio cum cantico in cithara 5quia delectasti me Domine in factura tua et in operibus manuum tuarum exultabo 6quam magnificata sunt opera tua Domine nimis profundae factae sunt cogitationes tuae 7vir insipiens non cognoscet et stultus non intelleget haec 8cum exorti fuerint peccatores sicut faenum et apparuerint omnes qui operantur iniquitatem ut intereant in saeculum %saeculi; 9tu autem Altissimus in aeternum Domine 10*quoniam ecce inimici tui Domine; quoniam ecce inimici tui peribunt et dispergentur omnes qui operantur iniquitatem 11et exaltabitur sicut unicornis cornu meum et senectus mea in misericordia uberi 12et despexit oculus meus inimicis meis et insurgentibus in me malignantibus audiet auris mea 13iustus ut palma florebit ut cedrus Libani multiplicabitur 14plantati in domo Domini in atriis Dei nostri florebunt 15adhuc multiplicabuntur in senecta uberi et bene patientes erunt 16ut adnuntient quoniam rectus Dominus Deus noster et non est iniquitas in eo

Chapter 92

1laus cantici David in die ante sabbatum quando inhabitata est terra Dominus regnavit decore indutus est indutus est Dominus fortitudine et praecinxit se etenim firmavit orbem terrae qui non commovebitur 2parata sedis tua ex tunc a saeculo tu es 3elevaverunt flumina Domine elevaverunt flumina vocem suam *elevabunt flumina fluctus suos; 4a vocibus aquarum multarum mirabiles elationes maris mirabilis in altis Dominus 5testimonia tua credibilia facta sunt nimis domum tuam decet sanctitudo Domine in longitudine dierum

Chapter 93

1psalmus David quarta sabbati Deus ultionum Dominus Deus ultionum libere egit 2exaltare qui iudicas terram redde retributionem superbis 3usquequo peccatores Domine usquequo peccatores gloriabuntur 4effabuntur et loquentur iniquitatem loquentur omnes qui operantur iniustitiam 5populum tuum Domine humiliaverunt et hereditatem tuam vexaverunt 6viduam et advenam interfecerunt et pupillos occiderunt 7et dixerunt non videbit Dominus nec intelleget Deus Iacob 8intellegite qui insipientes estis in populo et stulti aliquando sapite 9qui plantavit aurem non audiet aut qui finxit oculum non considerat 10qui corripit gentes non arguet qui docet hominem scientiam 11Dominus scit cogitationes hominum quoniam vanae sunt 12beatus homo quem tu erudieris Domine et de lege tua docueris eum 13ut mitiges ei a diebus malis donec fodiatur peccatori fovea 14quia non repellet Dominus plebem suam et hereditatem suam non derelinquet 15quoadusque iustitia convertatur in iudicium et qui iuxta illam omnes qui recto sunt corde diapsalma 16quis consurget mihi adversus malignantes aut quis stabit mecum adversus operantes iniquitatem 17nisi quia Dominus adiuvit me paulo minus habitavit in inferno anima mea 18si dicebam motus est pes meus misericordia tua Domine adiuvabat me 19secundum multitudinem dolorum meorum in corde meo consolationes tuae laetificaverunt animam meam 20numquid aderit tibi sedis iniquitatis qui fingis dolorem in praecepto 21captabunt in animam iusti et sanguinem innocentem condemnabunt 22et factus est Dominus mihi in refugium et Deus meus in adiutorem spei meae 23et reddet illis iniquitatem ipsorum et in malitia eorum disperdet eos disperdet illos Dominus Deus noster

Chapter 94

1laus cantici David venite exultemus Domino iubilemus Deo salutari nostro 2praeoccupemus faciem eius in confessione et in psalmis iubilemus ei 3quoniam Deus magnus Dominus et rex magnus super omnes deos 4quia in manu eius fines terrae et altitudines montium ipsius sunt 5quoniam ipsius est mare et ipse fecit illud et siccam manus eius formaverunt 6venite adoremus et procidamus et ploremus ante Dominum qui fecit nos 7quia ipse est Deus noster et nos populus pascuae eius et oves manus eius 8hodie si vocem eius audieritis nolite obdurare corda vestra 9sicut in inritatione secundum diem temptationis in deserto ubi temptaverunt me patres vestri probaverunt *me; et viderunt opera mea 10quadraginta annis offensus fui generationi illi et dixi semper errant corde 11et isti non cognoverunt vias meas ut iuravi in ira mea si intrabunt in requiem meam

Chapter 95

1quando domus aedificabatur post captivitatem canticum huic David cantate Domino canticum novum cantate Domino omnis terra 2cantate Domino benedicite nomini eius adnuntiate diem de die salutare eius 3adnuntiate inter gentes gloriam eius in omnibus populis mirabilia eius 4quoniam magnus Dominus et laudabilis valde terribilis est super omnes deos 5quoniam omnes dii gentium daemonia at vero Dominus caelos fecit 6confessio et pulchritudo in conspectu eius sanctimonia et magnificentia in sanctificatione eius 7adferte Domino patriae gentium adferte Domino gloriam et honorem 8adferte Domino gloriam nomini eius tollite hostias et introite in atria eius 9adorate Dominum in atrio sancto eius commoveatur a facie eius universa terra 10dicite in gentibus quia Dominus regnavit etenim correxit orbem qui non movebitur iudicabit populos in aequitate 11laetentur caeli et exultet terra commoveatur mare et plenitudo eius 12gaudebunt campi et omnia quae in eis sunt tunc exultabunt omnia ligna silvarum 13a facie Domini quia venit quoniam venit iudicare terram iudicabit orbem terrae in aequitate et populos in veritate sua

Chapter 96

1huic David quando terra eius restituta est Dominus regnavit exultet terra laetentur insulae multae 2nubes et caligo in circuitu eius iustitia et iudicium correctio sedis eius 3ignis ante ipsum praecedet et inflammabit in circuitu inimicos eius 4adluxerunt fulgora eius orbi terrae vidit et commota est terra 5montes sicut cera fluxerunt *a facie Domini; a facie Domini omnis terrae 6adnuntiaverunt caeli iustitiam eius et viderunt omnes populi gloriam eius 7confundantur omnes qui adorant sculptilia qui gloriantur in simulacris suis adorate eum omnes angeli eius 8audivit et laetata est Sion et exultaverunt filiae Iudaeae propter iudicia tua Domine 9quoniam tu Dominus Altissimus super omnem terram nimis superexaltatus es super omnes deos 10qui diligitis Dominum odite malum custodit animas sanctorum suorum de manu peccatoris liberabit eos 11lux orta est iusto et rectis corde laetitia 12laetamini iusti in Domino et confitemini memoriae sanctificationis eius

Chapter 97

1psalmus David cantate Domino canticum novum quoniam mirabilia fecit salvavit sibi dextera eius et brachium sanctum eius 2notum fecit Dominus salutare suum in conspectu gentium revelavit iustitiam suam 3recordatus est misericordiae suae et veritatem suam domui Israhel viderunt omnes termini terrae salutare Dei nostri 4iubilate Domino omnis terra cantate et exultate et psallite 5psallite Domino in cithara in cithara et voce psalmi 6in tubis ductilibus et voce tubae corneae iubilate in conspectu regis Domini 7moveatur mare et plenitudo eius orbis terrarum et qui habitant in eo 8flumina plaudent manu simul montes exultabunt 9a conspectu Domini quoniam venit iudicare terram iudicabit orbem terrarum in iustitia et populos in aequitate

Chapter 98

1psalmus David Dominus regnavit irascantur populi qui sedet super cherubin moveatur terra 2Dominus in Sion magnus et excelsus est super omnes populos 3confiteantur nomini tuo magno quoniam terribile et sanctum est 4et honor regis iudicium diligit tu parasti directiones iudicium et iustitiam in Iacob tu fecisti 5exaltate Dominum Deum nostrum et adorate scabillum pedum eius quoniam sanctum est 6Moses et Aaron in sacerdotibus eius et Samuhel inter eos qui invocant nomen eius invocabant Dominum et ipse exaudiebat illos 7in columna nubis loquebatur ad eos custodiebant testimonia eius et praeceptum quod dedit illis 8Domine Deus noster tu exaudiebas illos Deus tu propitius fuisti eis et ulciscens in omnes adinventiones eorum 9exaltate Dominum Deum nostrum et adorate in monte sancto eius quoniam sanctus Dominus Deus noster

Chapter 99

1psalmus in confessione 2iubilate Domino omnis terra servite Domino in laetitia introite in conspectu eius in exultatione 3scitote quoniam Dominus ipse est Deus ipse fecit nos et non ipsi nos populus eius et oves pascuae eius 4introite portas eius in confessione atria eius in hymnis confitemini illi laudate nomen eius 5quoniam suavis Dominus in aeternum misericordia eius et usque in generationem et generationem veritas eius

Chapter 100

1David psalmus misericordiam et iudicium cantabo tibi Domine psallam 2et intellegam in via inmaculata quando venies ad me perambulabam in innocentia cordis mei in medio domus meae 3non proponebam ante oculos meos rem iniustam facientes praevaricationes odivi non adhesit mihi 4cor pravum declinante a me maligno non cognoscebam 5detrahentem secreto proximo suo hunc persequebar superbo oculo et insatiabili corde cum hoc non edebam 6oculi mei ad fideles terrae ut sederent mecum ambulans in via inmaculata hic mihi ministrabat 7non habitabat in medio domus meae qui facit superbiam qui loquitur iniqua non direxit in conspectu oculorum meorum 8in matutino interficiebam omnes peccatores terrae ut disperderem de civitate Domini omnes operantes iniquitatem

Chapter 101

1oratio pauperis cum anxius fuerit et coram Domino effuderit precem suam 2Domine exaudi orationem meam et clamor meus ad te veniat 3non avertas faciem tuam a me in quacumque die tribulor inclina ad me aurem tuam in quacumque die invocavero te velociter exaudi me 4quia defecerunt sicut fumus dies mei et ossa mea sicut gremium aruerunt 5percussum est ut faenum et aruit cor meum quia oblitus sum comedere panem meum 6a voce gemitus mei adhesit os meum carni meae 7similis factus sum pelicano solitudinis factus sum sicut nycticorax in domicilio 8vigilavi et factus sum sicut passer solitarius in tecto 9tota die exprobrabant mihi inimici mei et qui laudabant me adversus me iurabant 10quia cinerem tamquam panem manducavi et poculum meum cum fletu miscebam 11a facie irae et indignationis tuae quia elevans adlisisti me 12dies mei sicut umbra declinaverunt et ego sicut faenum arui 13tu autem Domine in aeternum permanes et memoriale tuum in generationem et generationem 14tu exsurgens misereberis Sion quia tempus miserendi eius quia venit tempus 15quoniam placuerunt servis tuis lapides eius et terrae eius miserebuntur 16et timebunt gentes nomen Domini et omnes reges terrae gloriam tuam 17quia aedificabit Dominus Sion et videbitur in gloria sua 18respexit in orationem humilium et non sprevit precem eorum 19scribantur haec in generationem alteram et populus qui creabitur laudabit Dominum 20quia prospexit de excelso sancto suo Dominus de caelo in terram aspexit 21ut audiret gemitum conpeditorum ut solvat filios interemptorum 22ut adnuntiet in Sion nomen Domini et laudem suam in Hierusalem 23in conveniendo populos in unum et reges ut serviant Domino 24respondit ei in via virtutis suae paucitatem dierum meorum nuntia mihi 25ne revoces me in dimidio dierum meorum in generationem et generationem anni tui 26initio tu Domine terram fundasti et opera manuum tuarum sunt caeli 27ipsi peribunt tu autem permanes et omnes sicut vestimentum veterescent et sicut opertorium mutabis eos et mutabuntur 28tu autem idem ipse es et anni tui non deficient 29filii servorum tuorum habitabunt et semen eorum in saeculum dirigetur

Chapter 102

1ipsi David benedic anima mea Domino et omnia quae intra me sunt nomini sancto eius 2benedic anima mea Domino et noli oblivisci omnes retributiones eius 3qui propitiatur omnibus iniquitatibus tuis qui sanat omnes infirmitates tuas 4qui redimit de interitu vitam tuam qui coronat te in misericordia et miserationibus 5qui replet in bonis desiderium tuum renovabitur ut aquilae iuventus tua 6faciens misericordias Dominus et iudicium omnibus iniuriam patientibus 7notas fecit vias suas Mosi filiis Israhel voluntates suas 8miserator et misericors Dominus longanimis et multum misericors 9non in perpetuum irascetur neque in aeternum comminabitur 10non secundum peccata nostra fecit nobis nec secundum iniustitias nostras retribuit nobis 11quoniam secundum altitudinem caeli a terra corroboravit misericordiam suam super timentes se 12quantum distat ortus ab occidente longe fecit a nobis iniquitates nostras 13quomodo miseretur pater filiorum misertus est Dominus timentibus se 14quoniam ipse cognovit figmentum nostrum recordatus est quoniam pulvis sumus 15homo sicut faenum dies eius tamquam flos agri sic efflorebit 16quoniam spiritus pertransivit in illo et non subsistet et non cognoscet amplius locum suum 17misericordia autem Domini ab aeterno et usque in aeternum super timentes eum et iustitia illius in filios filiorum 18his qui servant testamentum eius et memores sunt mandatorum ipsius ad faciendum ea 19Dominus in caelo paravit sedem suam et regnum ipsius omnibus dominabitur 20benedicite Domino angeli eius potentes virtute facientes verbum illius ad audiendam vocem sermonum eius 21benedicite Domino omnes virtutes eius ministri eius qui facitis voluntatem eius 22benedicite Domino omnia opera eius in omni loco dominationis ipsius benedic anima mea Domino

Chapter 103

1ipsi David benedic anima mea Domino Domine Deus meus magnificatus es vehementer confessionem et decorem induisti 2amictus lumine sicut vestimento extendens caelum sicut pellem 3qui tegis in aquis superiora eius qui ponis nubem ascensum tuum qui ambulas super pinnas ventorum 4qui facis angelos tuos spiritus et ministros tuos ignem urentem 5qui fundasti terram super stabilitatem suam non inclinabitur in saeculum saeculi 6abyssus sicut vestimentum amictus eius super montes stabunt aquae 7ab increpatione tua fugient a voce tonitrui tui formidabunt 8ascendunt montes et descendunt campi in locum quem fundasti eis 9terminum posuisti quem non transgredientur neque convertentur operire terram 10qui emittis fontes in convallibus inter medium montium pertransibunt aquae 11potabunt omnes bestiae agri expectabunt onagri in siti sua 12super ea volucres caeli habitabunt de medio petrarum dabunt vocem 13rigans montes de superioribus suis de fructu operum tuorum satiabitur terra 14producens faenum iumentis et herbam servituti hominum ut educas panem de terra 15et vinum laetificat cor hominis ut exhilaret faciem in oleo et panis cor hominis confirmat 16saturabuntur ligna campi et cedri Libani quas plantavit 17illic passeres nidificabunt erodii domus dux est eorum 18montes excelsi cervis petra refugium erinaciis 19fecit lunam in tempora sol cognovit occasum suum 20posuisti tenebras et facta est nox in ipsa pertransibunt omnes bestiae silvae 21catuli leonum rugientes ut rapiant et quaerant a Deo escam sibi 22ortus est sol et congregati sunt et in cubilibus suis conlocabuntur 23exibit homo ad opus suum et ad operationem suam usque ad vesperum 24quam magnificata sunt opera tua Domine omnia in sapientia fecisti impleta est terra possessione tua 25hoc mare magnum et spatiosum *manibus; illic reptilia quorum non est numerus animalia pusilla cum magnis 26illic naves pertransibunt draco iste quem formasti ad inludendum ei 27omnia a te expectant ut des illis escam in tempore 28dante te illis colligent aperiente te manum tuam omnia implebuntur bonitate 29avertente autem te faciem turbabuntur auferes spiritum eorum et deficient et in pulverem suum revertentur 30emittes spiritum tuum et creabuntur et renovabis faciem terrae 31sit gloria Domini in saeculum laetabitur Dominus in operibus suis 32qui respicit terram et facit eam tremere qui tangit montes et fumigant 33cantabo Domino in vita mea psallam Deo meo quamdiu sum 34iucundum sit ei eloquium meum ego vero delectabor in Domino 35deficiant peccatores a terra et iniqui ita ut non sint benedic anima mea Domino

Chapter 104

1alleluia confitemini Domino et invocate nomen eius adnuntiate inter gentes opera eius 2cantate ei et psallite ei narrate omnia mirabilia eius 3laudamini in nomine sancto eius laetetur cor quaerentium Dominum 4quaerite Dominum et confirmamini quaerite faciem eius semper 5mementote mirabilium eius quae fecit prodigia eius et iudicia oris eius 6semen Abraham servi eius filii Iacob electi eius 7ipse Dominus Deus noster in universa terra iudicia eius 8memor fuit in saeculum testamenti sui verbi quod mandavit in mille generationes 9quod disposuit ad Abraham et iuramenti sui ad Isaac 10et statuit illud Iacob in praeceptum et Israhel in testamentum aeternum 11dicens tibi dabo terram Chanaan funiculum hereditatis vestrae 12cum essent numero breves paucissimos et incolas eius 13et pertransierunt de gente in gentem et de regno ad populum alterum 14non reliquit hominem nocere eis et corripuit pro eis reges 15nolite tangere christos meos et in prophetis meis nolite malignari 16et vocavit famem super terram omne firmamentum panis contrivit 17misit ante eos virum in servum venundatus est Ioseph 18humiliaverunt in conpedibus pedes eius ferrum pertransiit anima eius 19donec veniret verbum eius eloquium Domini inflammavit eum 20misit rex et solvit eum princeps populorum et dimisit eum 21constituit eum dominum domus suae et principem omnis possessionis suae 22ut erudiret principes eius sicut semet ipsum et senes eius prudentiam doceret 23et intravit Israhel in Aegyptum et Iacob accola fuit in terra Cham 24et auxit populum eius vehementer et firmavit eum super inimicos eius 25convertit cor eorum ut odirent populum eius ut dolum facerent in servos eius 26misit Mosen servum suum Aaron quem elegit ipsum 27posuit in eis verba signorum suorum et prodigiorum in terra Cham 28misit tenebras et obscuravit et non exacerbavit sermones suos 29convertit aquas eorum in sanguinem et occidit pisces eorum 30dedit terra eorum ranas in penetrabilibus regum ipsorum 31dixit et venit cynomia et scinifes in omnibus finibus eorum 32posuit pluvias eorum grandinem ignem conburentem in terra ipsorum 33et percussit vineas eorum et ficulneas eorum et contrivit lignum finium eorum 34dixit et venit lucusta et bruchus cuius non erat numerus 35et comedit omne faenum in terra eorum et comedit omnem fructum terrae eorum 36et percussit omne primogenitum in terra eorum primitias omnis laboris eorum 37et eduxit eos in argento et auro et non erat in tribubus eorum infirmus 38laetata est Aegyptus in profectione eorum quia incubuit timor eorum super eos 39expandit nubem in protectionem eorum et ignem ut luceret eis per noctem 40petierunt et venit coturnix et panem caeli saturavit eos 41disrupit petram et fluxerunt aquae abierunt in sicco flumina 42quoniam memor fuit verbi sancti sui quod habuit ad Abraham puerum suum 43et eduxit populum suum in exultatione %et; electos suos in laetitia 44et dedit illis regiones gentium et labores populorum possederunt 45ut custodiant iustificationes eius et legem eius requirant

Chapter 105

1alleluia confitemini Domino quoniam bonus quoniam in saeculum misericordia eius 2quis loquetur potentias Domini auditas faciet omnes laudes eius 3beati qui custodiunt iudicium et faciunt iustitiam in omni tempore 4memento nostri Domine in beneplacito populi tui visita nos in salutari tuo 5ad videndum in bonitate electorum tuorum ad laetandum in laetitia gentis tuae et lauderis cum hereditate tua 6peccavimus cum patribus nostris iniuste egimus iniquitatem fecimus 7patres nostri in Aegypto non intellexerunt mirabilia tua non fuerunt memores multitudinis misericordiae tuae et inritaverunt ascendentes in mare * mare; Rubrum 8et salvavit eos propter nomen suum ut notam faceret potentiam suam 9et increpuit mare Rubrum et exsiccatum est et deduxit eos in abyssis sicut in deserto 10et salvavit eos de manu odientium et redemit eos de manu inimici 11et operuit aqua tribulantes eos unus ex eis non remansit 12et crediderunt in verbis eius et laudaverunt laudem eius 13cito fecerunt obliti sunt operum eius non sustinuerunt consilium eius 14et concupierunt concupiscentiam in deserto et temptaverunt Deum in inaquoso 15et dedit eis petitionem ipsorum et misit saturitatem in anima eorum 16et inritaverunt Mosen in castris Aaron sanctum Domini 17aperta est terra et degluttivit Dathan et operuit super congregationem Abiron 18et exarsit ignis in synagoga eorum flamma conbusit peccatores 19et fecerunt vitulum in Choreb et adoraverunt sculptile 20et mutaverunt gloriam suam in similitudine vituli comedentis faenum 21obliti sunt Deum qui salvavit eos qui fecit magnalia in Aegypto 22mirabilia in terra Cham terribilia in mari Rubro 23et dixit ut disperderet eos si non Moses electus eius stetisset in confractione in conspectu eius ut averteret iram eius ne disperderet eos 24et pro nihilo habuerunt terram desiderabilem non crediderunt verbo eius 25et murmurabant in tabernaculis suis non exaudierunt vocem Domini 26et elevavit manum suam super eos ut prosterneret eos in deserto 27et ut deiceret semen eorum in nationibus et dispergeret eos in regionibus 28et initiati sunt Beelphegor et comederunt sacrificia mortuorum 29et inritaverunt eum in adinventionibus suis et multiplicata est in eis ruina 30et stetit Finees et placavit et cessavit quassatio 31et reputatum est ei in iustitiam in generatione et generationem usque in sempiternum 32et inritaverunt ad aquam Contradictionis et vexatus est Moses propter eos 33quia exacerbaverunt spiritum eius et distinxit in labiis suis 34non disperdiderunt gentes quas dixit Dominus illis 35et commixti sunt inter gentes et didicerunt opera eorum 36et servierunt sculptilibus eorum et factum est illis in scandalum 37et immolaverunt filios suos et filias suas daemoniis 38et effuderunt sanguinem innocentem sanguinem filiorum suorum et filiarum *suarum; quas sacrificaverunt sculptilibus Chanaan et interfecta est terra in sanguinibus 39et contaminata est in operibus eorum et fornicati sunt in adinventionibus suis 40et iratus est furore Dominus in populo suo et abominatus est hereditatem suam 41et tradidit eos in manus gentium et dominati sunt eorum qui oderant eos 42et tribulaverunt eos inimici eorum et humiliati sunt sub manibus eorum 43saepe liberavit eos ipsi autem exacerbaverunt eum in consilio suo et humiliati sunt in iniquitatibus suis 44et vidit cum tribularentur et audiret orationem eorum 45et memor fuit testamenti sui et paenituit eum secundum multitudinem misericordiae suae 46et dedit eos in misericordias in conspectu omnium qui ceperant eos 47salvos fac nos Domine Deus noster et congrega nos de nationibus ut confiteamur nomini tuo sancto et gloriemur in laude tua 48benedictus Dominus Deus Israhel a saeculo et usque in saeculum et dicet omnis populus fiat fiat

Chapter 106

1alleluia confitemini Domino quoniam bonus quoniam in saeculum misericordia eius 2dicant qui redempti sunt a Domino quos redemit de manu inimici de regionibus congregavit eos 3a solis ortu et occasu et ab aquilone et mari 4erraverunt in solitudine in inaquoso viam civitatis habitaculi non invenerunt 5esurientes et sitientes anima eorum in ipsis defecit 6et clamaverunt ad Dominum cum tribularentur et de necessitatibus eorum eripuit eos 7et deduxit eos in viam rectam ut irent in civitatem habitationis 8confiteantur Domino misericordiae eius et mirabilia eius filiis hominum 9quia satiavit animam inanem et animam esurientem satiavit bonis 10sedentes in tenebris et umbra mortis vinctos in mendicitate et ferro 11quia exacerbaverunt eloquia Dei et consilium Altissimi inritaverunt 12et humiliatum est in laboribus cor eorum infirmati sunt nec fuit qui adiuvaret 13et clamaverunt ad Dominum cum tribularentur et de necessitatibus eorum liberavit eos 14et eduxit eos de tenebris et umbra mortis et vincula eorum disrupit 15confiteantur Domino misericordiae eius et mirabilia eius filiis hominum 16quia contrivit portas aereas et vectes ferreos confregit 17suscepit eos de via iniquitatis eorum propter iniustitias enim suas humiliati sunt 18omnem escam abominata est anima eorum et adpropinquaverunt usque ad portas mortis 19et clamaverunt ad Dominum cum tribularentur et de necessitatibus eorum liberavit eos 20misit verbum suum et sanavit eos et eripuit eos de interitionibus eorum 21confiteantur Domino misericordiae eius et mirabilia eius filiis hominum 22et sacrificent sacrificium laudis et adnuntient opera eius in exultatione 23qui descendunt mare in navibus facientes operationem in aquis multis 24ipsi viderunt opera Domini et mirabilia eius in profundo 25dixit et stetit spiritus procellae et exaltati sunt fluctus eius 26ascendunt usque ad caelos et descendunt usque ad abyssos anima eorum in malis tabescebat 27turbati sunt et moti sunt sicut ebrius et omnis sapientia eorum devorata est 28et clamaverunt ad Dominum cum tribularentur et de necessitatibus eorum eduxit eos 29et statuit procellam %eius; in auram et siluerunt fluctus eius 30et laetati sunt quia siluerunt et deduxit eos in portum voluntatis eorum 31confiteantur Domino misericordiae eius et mirabilia eius filiis hominum 32exaltent eum in ecclesia plebis et in cathedra seniorum laudent eum 33posuit flumina in desertum et exitus aquarum in sitim 34terram fructiferam in salsuginem a malitia inhabitantium in ea 35posuit desertum in stagna aquarum et terram sine aqua in exitus aquarum 36et conlocavit illic esurientes et constituerunt civitatem habitationis 37et seminaverunt agros et plantaverunt vineas et fecerunt fructum nativitatis 38et benedixit eis et multiplicati sunt nimis et iumenta eorum non minoravit 39et pauci facti sunt et vexati sunt a tribulatione malorum et dolore 40effusa est contemptio super principes et errare fecit eos in invio et non in via 41et adiuvit pauperem de inopia et posuit sicut oves familias 42videbunt recti et laetabuntur et omnis iniquitas oppilabit os suum 43quis sapiens et custodiet haec et intellegent misericordias Domini

Chapter 107

1canticum psalmi David 2paratum cor meum Deus paratum cor meum cantabo et psallam in gloria mea 3exsurge psalterium et cithara exsurgam diluculo 4confitebor tibi in populis Domine et psallam tibi in nationibus 5quia magna super caelos misericordia tua et usque ad nubes veritas tua 6exaltare super caelos Deus et super omnem terram gloria tua 7ut liberentur dilecti tui salvum fac dextera tua et exaudi me 8Deus locutus est in sancto suo exaltabor et dividam Sicima et convallem tabernaculorum dimetiar 9meus est Galaad et meus est Manasse et Effraim susceptio capitis mei Iuda rex meus 10Moab lebes spei meae in Idumeam extendam calciamentum meum mihi alienigenae amici facti sunt 11quis deducet me in civitatem munitam quis deducet me usque in Idumeam 12nonne tu Deus qui reppulisti nos et non exibis Deus in virtutibus nostris 13da nobis auxilium de tribulatione quia vana salus hominis 14in Deo faciemus virtutem et ipse ad nihilum deducet inimicos nostros

Chapter 108

1in finem David psalmus 2Deus laudem meam ne tacueris quia os peccatoris et os dolosi super me apertum est 3locuti sunt adversum me lingua dolosa et sermonibus odii circuierunt me et expugnaverunt me gratis 4pro eo ut me diligerent detrahebant mihi ego autem orabam 5et posuerunt adversus me mala pro bonis et odium pro dilectione mea 6constitue super eum peccatorem et diabulus stet a dextris eius 7cum iudicatur exeat condemnatus et oratio eius fiat in peccatum 8fiant dies eius pauci et episcopatum eius accipiat alter 9fiant filii eius orfani et uxor eius vidua 10nutantes transferantur filii eius et mendicent eiciantur de habitationibus suis 11scrutetur fenerator omnem substantiam eius et diripiant alieni labores eius 12non sit illi adiutor nec sit qui misereatur pupillis eius 13fiant nati eius in interitum in generatione una deleatur nomen eius 14in memoriam redeat iniquitas patrum eius in conspectu Domini et peccatum matris eius non deleatur 15fiant contra Dominum semper et dispereat de terra memoria eorum 16pro eo quod non est recordatus facere misericordiam 17et persecutus est hominem inopem et mendicum et conpunctum corde mortificare 18et dilexit maledictionem et veniet ei et noluit benedictionem et elongabitur ab eo et induit maledictionem sicut vestimentum et intravit sicut aqua in interiora eius et sicut oleum in ossibus eius 19fiat ei sicut vestimentum quo operitur et sicut zona qua semper praecingitur 20hoc opus eorum qui detrahunt mihi apud Dominum et qui loquuntur mala adversus animam meam 21et tu Domine Domine fac mecum propter nomen tuum quia suavis misericordia tua libera me 22quia egenus et pauper ego sum et cor meum turbatum est intra me 23sicut umbra cum declinat ablatus sum excussus sum sicut lucustae 24genua mea infirmata sunt a ieiunio et caro mea inmutata est propter oleum 25et ego factus sum obprobrium illis viderunt me moverunt capita sua 26adiuva me Domine Deus meus salvum fac me secundum misericordiam tuam 27et sciant quia manus tua haec tu Domine fecisti eam 28maledicent illi et tu benedices qui insurgunt in me confundantur servus autem tuus laetabitur 29induantur qui detrahunt mihi pudore et operiantur sicut deploide confusione sua 30confitebor Domino nimis in ore meo et in medio multorum laudabo eum 31quia adstetit a dextris pauperis ut salvam faceret a persequentibus animam meam

Chapter 109

1David psalmus dixit Dominus Domino meo sede a dextris meis donec ponam inimicos tuos scabillum pedum tuorum 2virgam virtutis tuae emittet Dominus ex Sion dominare in medio inimicorum tuorum 3tecum principium in die virtutis tuae in splendoribus sanctorum ex utero ante luciferum genui te 4iuravit Dominus et non paenitebit eum tu es sacerdos in aeternum secundum ordinem Melchisedech 5Dominus a dextris tuis confregit in die irae suae reges 6iudicabit in nationibus implebit cadavera conquassabit capita in terra multorum 7de torrente in via bibet propterea exaltabit caput

Chapter 110

1alleluia reversionis Aggei et Zacchariae confitebor tibi Domine in toto corde meo in consilio iustorum et congregatione 2magna opera Domini exquisita in omnes voluntates eius 3confessio et magnificentia opus eius et iustitia eius manet in saeculum saeculi 4memoriam fecit mirabilium suorum misericors et miserator Dominus 5escam dedit timentibus se memor erit in saeculum testamenti sui 6virtutem operum suorum adnuntiabit populo suo 7ut det illis hereditatem gentium opera manuum eius veritas et iudicium 8fidelia omnia mandata eius confirmata in saeculum saeculi facta in veritate et aequitate 9redemptionem misit populo suo mandavit in aeternum testamentum suum sanctum et terribile nomen eius 10initium sapientiae timor Domini intellectus bonus omnibus facientibus eum laudatio eius manet in saeculum %saeculi;

Chapter 111

1alleluia reversionis Aggei et Zacchariae beatus vir qui timet Dominum in mandatis eius volet nimis 2potens in terra erit semen eius generatio rectorum benedicetur 3gloria et divitiae in domo eius et iustitia eius manet in saeculum saeculi 4exortum est in tenebris lumen rectis misericors et miserator et iustus 5iucundus homo qui miseretur et commodat disponet sermones suos in iudicio 6quia in aeternum non commovebitur 7in memoria aeterna erit iustus ab auditione mala non timebit paratum cor eius sperare in Domino 8confirmatum est cor eius non commovebitur donec dispiciat inimicos suos 9dispersit dedit pauperibus iustitia eius manet in saeculum saeculi cornu eius exaltabitur in gloria 10peccator videbit et irascetur dentibus suis fremet et tabescet desiderium peccatorum peribit

Chapter 112

1alleluia laudate pueri Dominum laudate nomen Domini 2sit nomen Domini benedictum ex hoc nunc et usque in saeculum 3a solis ortu usque ad occasum laudabile nomen Domini 4excelsus super omnes gentes Dominus super caelos gloria eius 5quis sicut Dominus Deus noster qui in altis habitat 6et humilia respicit in caelo et in terra 7suscitans a terra inopem et de stercore erigens pauperem 8ut conlocet eum cum principibus cum principibus populi sui 9qui habitare facit sterilem in domo matrem filiorum laetantem

Chapter 113

1alleluia in exitu Israhel de Aegypto domus Iacob de populo barbaro 2facta est Iudaea sanctificatio eius Israhel potestas eius 3mare vidit et fugit Iordanis conversus est retrorsum 4montes exultaverunt ut arietes colles sicut agni ovium 5quid est tibi mare quod fugisti et tu Iordanis quia conversus es retrorsum 6montes exultastis sicut arietes et colles sicut agni ovium 7a facie Domini mota est terra a facie Dei Iacob 8qui convertit petram in stagna aquarum et rupem in fontes aquarum 9non nobis Domine non nobis sed nomini tuo da gloriam 10super misericordia tua et veritate tua nequando dicant gentes ubi est Deus eorum 11Deus autem noster in caelo omnia quaecumque voluit fecit 12simulacra gentium argentum et aurum opera manuum hominum 13os habent et non loquentur oculos habent et non videbunt 14aures habent et non audient nares habent et non odorabuntur 15manus habent et non palpabunt pedes habent et non ambulabunt non clamabunt in gutture suo 16similes illis fiant qui faciunt ea et omnes qui confidunt in eis 17domus Israhel speravit in Domino adiutor eorum et protector eorum est 18domus Aaron speravit in Domino adiutor eorum et protector eorum est 19qui timent Dominum speraverunt in Domino adiutor eorum et protector eorum est 20Dominus memor fuit nostri et benedixit nobis benedixit domui Israhel benedixit domui Aaron 21benedixit omnibus qui timent Dominum pusillis cum maioribus 22adiciat Dominus super vos super vos et super filios vestros 23benedicti vos Domino qui fecit caelum et terram 24caelum caeli Domino terram autem dedit filiis hominum 25non mortui laudabunt te Domine neque omnes qui descendunt in infernum 26sed nos qui vivimus benedicimus Domino ex hoc nunc et usque in saeculum

Chapter 114

1alleluia dilexi quoniam exaudiet Dominus vocem orationis meae 2quia inclinavit aurem suam mihi et in diebus meis invocabo te 3circumdederunt me dolores mortis pericula inferni invenerunt me tribulationem et dolorem inveni 4et nomen Domini invocavi o Domine libera animam meam 5misericors Dominus et iustus et Deus noster miseretur 6custodiens parvulos Dominus humiliatus sum et liberavit me 7convertere anima mea in requiem tuam quia Dominus benefecit tibi 8quia eripuit animam meam de morte oculos meos a lacrimis pedes meos a lapsu 9placebo Domino in regione vivorum

Chapter 115

10alleluia credidi propter quod locutus sum ego autem humiliatus sum nimis 11ego dixi in excessu meo omnis homo mendax 12quid retribuam Domino pro omnibus quae retribuit mihi 13calicem salutaris accipiam et nomen Domini invocabo 14vota mea Domino reddam coram omni populo eius 15pretiosa in conspectu Domini mors sanctorum eius 16o Domine quia ego servus tuus ego servus tuus et filius ancillae tuae disrupisti vincula mea 17tibi sacrificabo hostiam laudis et in nomine Domini invocabo 18vota mea Domino reddam in conspectu omnis populi eius 19in atriis domus Domini in medio tui Hierusalem

Chapter 116

1alleluia laudate Dominum omnes gentes laudate eum omnes populi 2quoniam confirmata est super nos misericordia eius et veritas Domini manet in saeculum

Chapter 117

1alleluia confitemini Domino quoniam bonus quoniam in saeculum misericordia eius 2dicat nunc Israhel quoniam bonus quoniam in saeculum misericordia eius 3dicat nunc domus Aaron quoniam in saeculum misericordia eius 4dicant nunc qui timent Dominum quoniam in saeculum misericordia eius 5de tribulatione invocavi Dominum et exaudivit me in latitudinem Dominus 6Dominus mihi adiutor non timebo quid faciat mihi homo 7Dominus mihi adiutor et ego despiciam inimicos meos 8bonum est confidere in Domino quam confidere in homine 9bonum est sperare in Domino quam sperare in principibus 10omnes gentes circumierunt me et in nomine Domini *quia; ultus sum in eos 11circumdantes circumdederunt me in nomine autem Domini * quia; ultus sum in eos 12circumdederunt me sicut apes et exarserunt sicut ignis in spinis et in nomine Domini * quia; ultus sum in eos 13inpulsus eversus sum ut caderem et Dominus suscepit me 14fortitudo mea et laudatio mea Dominus et factus est mihi in salutem 15vox exultationis et salutis in tabernaculis iustorum 16dextera Domini fecit virtutem dextera Domini exaltavit me dextera Domini fecit virtutem 17non moriar sed vivam et narrabo opera Domini 18castigans castigavit me Dominus et morti non tradidit me 19aperite mihi portas iustitiae ingressus in eas confitebor Domino 20haec porta Domini iusti intrabunt in eam 21confitebor tibi quoniam exaudisti me et factus es mihi in salutem 22lapidem quem reprobaverunt aedificantes hic factus est in caput anguli 23a Domino factum est istud hoc est mirabile in oculis nostris 24haec est dies quam fecit Dominus exultemus et laetemur in ea 25o Domine salvum fac o Domine prosperare 26benedictus qui venturus est in nomine Domini benediximus vobis de domo Domini 27Deus Dominus et inluxit nobis constituite diem sollemnem in condensis usque ad cornua altaris 28Deus meus es tu et confitebor tibi Deus meus % es tu; et exaltabo te confitebor tibi quoniam exaudisti me et factus es mihi in salutem 29confitemini Domino quoniam bonus quoniam in saeculum misericordia eius

Chapter 118

1alleluia aleph beati inmaculati in via qui ambulant in lege Domini 2beati qui scrutantur testimonia eius in toto corde exquirent eum 3non enim qui operantur iniquitatem in viis eius ambulaverunt 4tu mandasti mandata tua custodire nimis 5utinam dirigantur viae meae ad custodiendas iustificationes tuas 6tunc non confundar cum perspexero in omnibus mandatis tuis 7confitebor tibi in directione cordis in eo quod didici iudicia iustitiae tuae 8iustificationes tuas custodiam non me derelinquas usquequaque 9beth in quo corriget adulescentior viam suam in custodiendo sermones tuos 10in toto corde meo exquisivi te non repellas me a mandatis tuis 11in corde meo abscondi eloquia tua ut non peccem tibi 12benedictus es Domine doce me iustificationes tuas 13in labiis meis pronuntiavi omnia iudicia oris tui 14in via testimoniorum tuorum delectatus sum sicut in omnibus divitiis 15in mandatis tuis exercebor et considerabo vias tuas 16in iustificationibus tuis meditabor non obliviscar sermones tuos 17gimel retribue servo tuo vivifica me et custodiam sermones tuos 18revela oculos meos et considerabo mirabilia de lege tua 19incola ego sum in terra non abscondas a me mandata tua 20concupivit anima mea desiderare iustificationes tuas in omni tempore 21increpasti superbos maledicti qui declinant a mandatis tuis 22aufer a me obprobrium et contemptum quia testimonia tua exquisivi 23etenim sederunt principes et adversum me loquebantur servus autem tuus exercebatur in iustificationibus tuis 24nam et testimonia tua meditatio mea et consilium meum iustificationes tuae 25deleth adhesit pavimento anima mea vivifica me secundum verbum tuum 26vias meas enuntiavi et exaudisti me doce me iustificationes tuas 27viam iustificationum tuarum instrue me et exercebor in mirabilibus tuis 28dormitavit anima mea prae taedio confirma me in verbis tuis 29viam iniquitatis amove a me et lege tua miserere mei 30viam veritatis elegi iudicia tua non sum oblitus 31adhesi testimoniis tuis Domine noli me confundere 32viam mandatorum tuorum cucurri cum dilatasti cor meum 33he legem pone mihi Domine viam iustificationum tuarum et exquiram eam semper 34da mihi intellectum et scrutabor legem tuam et custodiam illam in toto corde meo 35deduc me in semita mandatorum tuorum quia ipsam volui 36inclina cor meum in testimonia tua et non in avaritiam 37averte oculos meos ne videant vanitatem in via tua vivifica me 38statue servo tuo eloquium tuum in timore tuo 39amputa obprobrium meum quod suspicatus sum quia iudicia tua iucunda 40ecce concupivi mandata tua in aequitate tua vivifica me 41vav et veniat super me misericordia tua Domine salutare tuum secundum eloquium tuum 42et respondebo exprobrantibus mihi verbum quia speravi in sermonibus tuis 43et ne auferas de ore meo verbum veritatis usquequaque quia in iudiciis tuis supersperavi 44et custodiam legem tuam semper in saeculum et in saeculum saeculi 45et ambulabam in latitudine quia mandata tua exquisivi 46et loquebar in testimoniis tuis in conspectu regum et non confundebar 47et meditabar in mandatis tuis quae dilexi 48et levavi manus meas ad mandata quae dilexi et exercebar in iustificationibus tuis 49zai memor esto verbi tui servo tuo in quo mihi spem dedisti 50haec me consolata est in humilitate mea quia eloquium tuum vivificavit me 51superbi inique agebant usquequaque a lege autem tua non declinavi 52memor fui iudiciorum tuorum a saeculo Domine et consolatus sum 53defectio tenuit me prae peccatoribus derelinquentibus legem tuam 54cantabiles mihi erant iustificationes tuae in loco peregrinationis meae 55memor fui in nocte nominis tui Domine et custodivi legem tuam 56haec facta est mihi quia iustificationes tuas exquisivi 57heth portio mea Dominus dixi custodire legem tuam 58deprecatus sum faciem tuam in toto corde meo miserere mei secundum eloquium tuum 59cogitavi vias meas et avertisti pedes meos in testimonia tua 60paratus sum et non sum turbatus ut custodiam mandata tua 61funes peccatorum circumplexi sunt me et legem tuam non sum oblitus 62media nocte surgebam ad confitendum tibi super iudicia iustificationis tuae 63particeps ego sum omnium timentium te et custodientium mandata tua 64misericordia Domini plena est terra iustificationes tuas doce me 65teth bonitatem fecisti cum servo tuo Domine secundum verbum tuum 66bonitatem et disciplinam et scientiam doce me quia mandatis tuis credidi 67priusquam humiliarer ego deliqui propterea eloquium tuum custodivi 68bonus es tu et in bonitate tua doce me iustificationes tuas 69multiplicata est super me iniquitas superborum ego autem in toto corde scrutabor mandata tua 70coagulatum est sicut lac cor eorum ego vero legem tuam meditatus sum 71bonum mihi quia humiliasti me ut discam iustificationes tuas 72bonum mihi lex oris tui super milia auri et argenti 73ioth manus tuae fecerunt me et plasmaverunt me da mihi intellectum et discam mandata tua 74qui timent te videbunt me et laetabuntur quia in verba tua supersperavi 75cognovi Domine quia aequitas iudicia tua et veritate humiliasti me 76fiat misericordia tua ut consoletur me secundum eloquium tuum servo tuo 77veniant mihi miserationes tuae et vivam quia lex tua meditatio mea est 78confundantur superbi quia iniuste iniquitatem fecerunt in me ego autem exercebor in mandatis tuis 79convertantur mihi timentes te et qui noverunt testimonia tua 80fiat cor meum inmaculatum in iustificationibus tuis ut non confundar 81caf defecit in salutare tuum anima mea in verbum tuum supersperavi 82defecerunt oculi mei in eloquium tuum dicentes quando consolaberis me 83quia factus sum sicut uter in pruina iustificationes tuas non sum oblitus 84quot sunt dies servo tuo quando facies de persequentibus me iudicium 85narraverunt mihi iniqui fabulationes sed non ut lex tua 86omnia mandata tua veritas inique persecuti sunt me adiuva me 87paulo minus consummaverunt me in terra ego autem non dereliqui mandata tua 88secundum misericordiam tuam vivifica me et custodiam testimonia oris tui 89lamed in aeternum Domine verbum tuum permanet in caelo 90in generationem et generationem veritas tua fundasti terram et permanet 91ordinatione tua perseverat dies quoniam omnia serviunt tibi 92nisi quod lex tua meditatio mea est tunc forte perissem in humilitate mea 93in aeternum non obliviscar iustificationes tuas quia in ipsis vivificasti me 94tuus sum ego salvum me fac quoniam iustificationes tuas exquisivi 95me expectaverunt peccatores ut perderent me testimonia tua intellexi 96omni consummationi vidi finem latum mandatum tuum nimis 97mem quomodo dilexi legem tuam tota die meditatio mea est 98super inimicos meos prudentem me fecisti mandato tuo quia in aeternum mihi est 99super omnes docentes me intellexi quia testimonia tua meditatio mea est 100super senes intellexi quia mandata tua quaesivi 101ab omni via mala prohibui pedes meos ut custodiam verba tua 102a iudiciis tuis non declinavi quia tu legem posuisti mihi 103quam dulcia faucibus meis eloquia tua super mel ori meo 104a mandatis tuis intellexi propterea odivi omnem viam iniquitatis 105nun lucerna pedibus meis verbum tuum et lumen semitis meis 106iuravi et statui custodire iudicia iustitiae tuae 107humiliatus sum usquequaque Domine vivifica me secundum verbum tuum 108voluntaria oris mei beneplacita fac Domine et iudicia tua doce me 109anima mea in manibus meis semper et legem tuam non sum oblitus 110posuerunt peccatores laqueum mihi et de mandatis tuis non erravi 111hereditate adquisivi testimonia tua in aeternum quia exultatio cordis mei sunt 112inclinavi cor meum ad faciendas iustificationes tuas in aeternum propter retributionem 113samech iniquos odio habui et legem tuam dilexi 114adiutor meus et susceptor meus es tu in verbum tuum supersperavi 115declinate a me maligni et scrutabor mandata Dei mei 116suscipe me secundum eloquium tuum et vivam et non confundas me ab expectatione mea 117adiuva me et salvus ero et meditabor in iustificationibus tuis semper 118sprevisti omnes discedentes a iustitiis tuis quia iniusta cogitatio eorum 119praevaricantes reputavi omnes peccatores terrae ideo dilexi testimonia tua 120confige timore tuo carnes meas a iudiciis %enim; tuis timui 121ain feci iudicium et iustitiam non tradas me calumniantibus me 122suscipe servum tuum in bonum non calumnientur me superbi 123oculi mei defecerunt in salutare tuum et in eloquium iustitiae tuae 124fac cum servo tuo secundum misericordiam tuam et iustificationes tuas doce me 125servus tuus sum ego da mihi intellectum et sciam testimonia tua 126tempus faciendi Domino dissipaverunt legem tuam 127ideo dilexi mandata tua super aurum et topazion 128propterea ad omnia mandata tua dirigebar omnem viam iniquam odio habui 129fe mirabilia testimonia tua ideo scrutata est ea anima mea 130declaratio sermonum tuorum inluminat et intellectum dat parvulis 131os meum aperui et adtraxi spiritum quia mandata tua desiderabam 132aspice in me et miserere mei secundum iudicium diligentium nomen tuum 133gressus meos dirige secundum eloquium tuum et non dominetur mei omnis iniustitia 134redime me a calumniis hominum et custodiam mandata tua 135faciem tuam inlumina super servum tuum et doce me iustificationes tuas 136exitus aquarum deduxerunt oculi mei quia non custodierunt legem tuam 137sade iustus es Domine et rectum iudicium tuum 138mandasti iustitiam testimonia tua et veritatem tuam nimis 139tabescere me fecit zelus meus quia obliti sunt verba tua inimici mei 140ignitum eloquium tuum vehementer et servus tuus dilexit illud 141adulescentulus sum ego et contemptus iustificationes tuas non sum oblitus 142iustitia tua iustitia in aeternum et lex tua veritas 143tribulatio et angustia invenerunt me mandata tua meditatio mea 144aequitas testimonia tua in aeternum intellectum da mihi et vivam 145cof clamavi in toto corde exaudi me Domine iustificationes tuas requiram 146clamavi te salvum me fac et custodiam mandata tua 147praeveni in maturitate et clamavi in verba tua supersperavi 148praevenerunt oculi mei ad diluculum ut meditarer eloquia tua 149vocem meam audi secundum misericordiam tuam Domine secundum iudicium tuum vivifica me 150adpropinquaverunt persequentes me iniquitate a lege autem tua longe facti sunt 151prope es tu Domine et omnes viae tuae veritas 152initio cognovi de testimoniis tuis quia in aeternum fundasti ea 153res vide humilitatem meam et eripe me quia legem tuam non sum oblitus 154iudica iudicium meum et redime me propter eloquium tuum vivifica me 155longe a peccatoribus salus quia iustificationes tuas non exquisierunt 156misericordiae tuae multae Domine secundum iudicia tua vivifica me 157multi qui persequuntur me et tribulant me a testimoniis tuis non declinavi 158vidi praevaricantes et tabescebam quia eloquia tua non custodierunt 159vide quoniam mandata tua dilexi Domine in misericordia tua vivifica me 160principium verborum tuorum veritas et in aeternum omnia iudicia iustitiae tuae 161sen principes persecuti sunt me gratis et a verbis tuis formidavit cor meum 162laetabor ego super eloquia tua sicut qui invenit spolia multa 163iniquitatem odio habui et abominatus sum legem autem tuam dilexi 164septies in die laudem dixi tibi super iudicia iustitiae tuae 165pax multa diligentibus legem tuam et non est illis scandalum 166expectabam salutare tuum Domine et mandata tua dilexi 167custodivit anima mea testimonia tua et dilexi ea vehementer 168servavi mandata tua et testimonia tua quia omnes viae meae in conspectu tuo 169thau adpropinquet deprecatio mea in conspectu tuo Domine iuxta eloquium tuum da mihi intellectum 170intret postulatio mea in conspectu tuo secundum eloquium tuum eripe me 171eructabunt labia mea hymnum cum docueris me iustificationes tuas 172pronuntiabit lingua mea eloquium tuum quia omnia mandata tua aequitas 173fiat manus tua ut salvet me quoniam mandata tua elegi 174concupivi salutare tuum Domine et lex tua meditatio mea 175vivet anima mea et laudabit te et iudicia tua adiuvabunt me 176erravi sicut ovis quae periit quaere servum tuum quia mandata tua non sum oblitus

Chapter 119

1canticum graduum ad Dominum cum tribularer clamavi et exaudivit me 2Domine libera animam meam a labiis iniquis a lingua dolosa 3quid detur tibi et quid adponatur tibi ad linguam dolosam 4sagittae potentis acutae cum carbonibus desolatoriis 5heu mihi quia incolatus meus prolongatus est habitavi cum habitationibus Cedar 6multum incola fuit anima mea 7cum his qui oderant pacem eram pacificus cum loquebar illis inpugnabant me gratis

Chapter 120

1canticum graduum levavi oculos meos in montes unde veniet auxilium mihi 2auxilium meum a Domino qui fecit caelum et terram 3non det in commotionem pedem tuum neque dormitet qui custodit te 4ecce non dormitabit neque dormiet qui custodit Israhel 5Dominus custodit te Dominus protectio tua super manum dexteram tuam 6per diem sol non uret te neque luna per noctem 7Dominus custodit te ab omni malo custodiat animam tuam Dominus 8Dominus custodiat introitum tuum et exitum tuum ex hoc nunc et usque in saeculum

Chapter 121

1canticum graduum huic David laetatus sum in his quae dicta sunt mihi in domum Domini ibimus 2stantes erant pedes nostri in atriis tuis Hierusalem 3Hierusalem quae aedificatur ut civitas cuius participatio eius in id ipsum 4illic enim ascenderunt tribus tribus Domini testimonium Israhel ad confitendum nomini Domini 5quia illic sederunt sedes in iudicium sedes super domum David 6rogate quae ad pacem sunt Hierusalem et abundantia diligentibus te 7fiat pax in virtute tua et abundantia in turribus tuis 8propter fratres meos et proximos meos loquebar pacem de te 9propter domum Domini Dei nostri quaesivi bona tibi

Chapter 122

1canticum graduum ad te levavi oculos meos qui habitas in caelo 2ecce sicut oculi servorum in manibus dominorum suorum sicut oculi ancillae in manibus dominae eius ita oculi nostri ad Dominum Deum nostrum donec misereatur nostri 3miserere nostri Domine miserere nostri quia multum repleti sumus despectione 4quia multum repleta est anima nostra obprobrium abundantibus et despectio superbis

Chapter 123

1canticum graduum huic David nisi quia Dominus erat in nobis dicat nunc Israhel 2nisi quia Dominus erat in nobis cum exsurgerent in nos homines 3forte vivos degluttissent nos cum irasceretur furor eorum in nos 4forsitan aqua absorbuisset nos 5torrentem pertransivit anima nostra forsitan pertransisset anima nostra aquam intolerabilem 6benedictus Dominus qui non dedit nos in captionem dentibus eorum 7anima nostra sicut passer erepta est de laqueo venantium laqueus contritus est et nos liberati sumus 8adiutorium nostrum in nomine Domini qui fecit caelum et terram

Chapter 124

1canticum graduum qui confidunt in Domino sicut mons Sion non commovebitur in aeternum qui habitat 2in Hierusalem montes in circuitu eius et Dominus in circuitu populi sui ex hoc nunc et usque in saeculum 3quia non relinquet virgam peccatorum super sortem iustorum ut non extendant iusti ad iniquitatem manus suas 4benefac Domine bonis et rectis corde 5declinantes autem in obligationes adducet Dominus cum operantibus iniquitatem pax super Israhel

Chapter 125

1canticum graduum in convertendo Dominum captivitatem Sion facti sumus sicut consolati 2tunc repletum est gaudio os nostrum et lingua nostra exultatione tunc dicent inter gentes magnificavit Dominus facere cum eis 3magnificavit Dominus facere nobiscum facti sumus laetantes 4converte Domine captivitatem nostram sicut torrens in austro 5qui seminant in lacrimis in exultatione metent 6euntes ibant et flebant portantes semina sua venientes autem venient in exultatione portantes manipulos suos

Chapter 126

1canticum graduum Salomonis nisi Dominus aedificaverit domum in vanum laboraverunt qui aedificant eam nisi Dominus custodierit civitatem frustra vigilavit qui custodit 2vanum est vobis ante lucem surgere surgere postquam sederitis qui manducatis panem doloris cum dederit dilectis suis somnum 3ecce hereditas Domini filii mercis fructus ventris 4sicut sagittae in manu potentis ita filii excussorum 5beatus vir qui implebit desiderium suum ex ipsis non confundentur cum loquentur inimicis suis in porta

Chapter 127

1canticum graduum beati omnes qui timent Dominum qui ambulant in viis eius 2labores manuum tuarum *quia; manducabis beatus es et bene tibi erit 3uxor tua sicut vitis abundans in lateribus domus tuae filii tui sicut novella olivarum in circuitu mensae tuae 4ecce sic benedicetur homo qui timet Dominum 5benedicat te Dominus ex Sion et videas bona Hierusalem omnibus diebus vitae tuae 6et videas filios filiorum tuorum pax super Israhel

Chapter 128

1canticum graduum saepe expugnaverunt me a iuventute mea dicat nunc Israhel 2saepe expugnaverunt me a iuventute mea etenim non potuerunt mihi 3supra dorsum meum fabricabantur peccatores prolongaverunt iniquitatem suam 4Dominus iustus concidet cervices peccatorum 5confundantur et convertantur retrorsum omnes qui oderunt Sion 6fiant sicut faenum tectorum quod priusquam evellatur exaruit 7de quo non implevit manum suam qui metit et sinum suum qui manipulos colligit 8et non dixerunt qui praeteribant benedictio Domini super vos benediximus vobis in nomine Domini

Chapter 129

1canticum graduum de profundis clamavi ad te Domine 2Domine exaudi vocem meam fiant aures tuae intendentes in vocem deprecationis meae 3si iniquitates observabis Domine Domine quis sustinebit 4quia apud te propitiatio est propter legem tuam sustinui te Domine sustinuit anima mea in verbum eius 5speravit anima mea in Domino 6a custodia matutina usque ad noctem speret Israhel in Domino 7quia apud Dominum misericordia et copiosa apud eum redemptio 8et ipse redimet Israhel ex omnibus iniquitatibus eius

Chapter 130

1canticum graduum David Domine non est exaltatum cor meum neque elati sunt oculi mei neque ambulavi in magnis neque in mirabilibus super me 2si non humiliter sentiebam sed exaltavi animam meam sicut ablactatum super matrem suam ita retributio in anima mea 3speret Israhel in Domino ex hoc nunc et usque in saeculum

Chapter 131

1canticum graduum memento Domine David et omnis mansuetudinis eius 2sicut iuravit Domino votum vovit Deo Iacob 3si introiero in tabernaculum domus meae si ascendero in lectum strati mei 4si dedero somnum oculis meis et palpebris meis dormitationem 5et requiem temporibus meis donec inveniam locum Domino tabernaculum Deo Iacob 6ecce audivimus eam in Efrata invenimus eam in campis silvae 7introibimus in tabernacula eius adorabimus in loco ubi steterunt pedes eius 8surge Domine in requiem tuam tu et arca sanctificationis tuae 9sacerdotes tui induentur iustitia et sancti tui exultabunt 10propter David servum tuum non avertas faciem christi tui 11iuravit Dominus David veritatem et non frustrabit eum de fructu ventris tui ponam super sedem tuam 12si custodierint filii tui testamentum meum et testimonia mea haec quae docebo eos et filii eorum usque in saeculum sedebunt super sedem tuam 13quoniam elegit Dominus Sion elegit eam in habitationem sibi 14haec requies mea in saeculum saeculi hic habitabo quoniam elegi eam 15viduam eius benedicens benedicam pauperes eius saturabo panibus 16sacerdotes eius induam salutari et sancti eius exultatione exultabunt 17illic producam cornu David paravi lucernam christo meo 18inimicos eius induam confusione super ipsum autem efflorebit sanctificatio mea

Chapter 132

1canticum graduum David ecce quam bonum et quam iucundum habitare fratres in unum 2sicut unguentum in capite quod descendit in barbam barbam Aaron quod descendit in ora vestimenti eius 3sicut ros Hermon qui descendit in montes Sion quoniam illic mandavit Dominus benedictionem et vitam usque in saeculum

Chapter 133

1canticum graduum ecce nunc benedicite Dominum omnes servi Domini qui statis in domo Domini %in atriis domus Dei nostri; 2in noctibus extollite manus vestras in sancta et benedicite Domino 3benedicat te Dominus ex Sion qui fecit caelum et terram

Chapter 134

1alleluia laudate nomen Domini laudate servi Dominum 2qui statis in domo Domini in atriis domus Dei nostri 3laudate Dominum quia bonus Dominus psallite nomini eius quoniam suave 4quoniam Iacob elegit sibi Dominus Israhel in possessionem sibi 5quia ego cognovi quod magnus est Dominus et Deus noster prae omnibus diis 6omnia quae voluit Dominus fecit in caelo et in terra in mare et in omnibus abyssis 7educens nubes ab extremo terrae fulgora in pluviam fecit qui producit ventos de thesauris suis 8qui percussit primogenita Aegypti ab homine usque ad pecus 9emisit signa et prodigia in medio tui Aegypte in Pharaonem et in omnes servos eius 10qui percussit gentes multas et occidit reges fortes 11Seon regem Amorreorum et Og regem Basan et omnia regna Chanaan 12et dedit terram eorum hereditatem hereditatem Israhel populo suo 13Domine nomen tuum in aeternum Domine memoriale tuum in generationem et generationem 14quia iudicabit Dominus populum suum et in servis suis deprecabitur 15simulacra gentium argentum et aurum opera manuum hominum 16os habent et non loquentur oculos habent et non videbunt 17aures habent et non audient neque enim est spiritus in ore eorum 18similes illis fiant qui faciunt ea et omnes qui sperant in eis 19domus Israhel benedicite Domino domus Aaron benedicite Domino 20domus Levi benedicite Domino qui timetis Dominum benedicite Domino 21benedictus Dominus ex Sion qui habitat in Hierusalem

Chapter 135

1alleluia confitemini Domino quoniam bonus quoniam in aeternum misericordia eius 2confitemini Deo deorum quoniam in aeternum misericordia eius 3confitemini Domino dominorum quoniam in aeternum misericordia eius 4qui facit mirabilia magna solus quoniam in aeternum misericordia eius 5qui fecit caelos in intellectu quoniam in aeternum misericordia eius 6qui firmavit terram super aquas quoniam in aeternum misericordia eius 7qui fecit luminaria magna quoniam in aeternum misericordia eius 8solem in potestatem diei quoniam in aeternum misericordia eius 9lunam et stellas in potestatem noctis quoniam in aeternum misericordia eius 10qui percussit Aegyptum cum primogenitis eorum quoniam in aeternum misericordia eius 11qui eduxit Israhel de medio eorum quoniam in aeternum misericordia eius 12in manu potenti et brachio excelso quoniam in aeternum misericordia eius 13qui divisit Rubrum mare in divisiones quoniam in aeternum misericordia eius 14et duxit Israhel per medium eius quoniam in aeternum misericordia eius 15et excussit Pharaonem et virtutem eius in mari Rubro quoniam in aeternum misericordia eius 16qui transduxit populum suum in deserto quoniam in aeternum misericordia eius 17qui percussit reges magnos quoniam in aeternum misericordia eius 18et occidit reges fortes quoniam in aeternum misericordia eius 19Seon regem Amorreorum quoniam in aeternum misericordia eius 20et Og regem Basan quoniam in aeternum misericordia eius 21et dedit terram eorum hereditatem quoniam in aeternum misericordia eius 22hereditatem Israhel servo suo quoniam in aeternum misericordia eius 23quia in humilitate nostra memor fuit nostri quoniam in aeternum misericordia eius 24et redemit nos ab inimicis nostris quoniam in aeternum misericordia eius 25qui dat escam omni carni quoniam in aeternum misericordia eius 26confitemini Deo caeli quoniam in aeternum misericordia eius confitemini Domino dominorum quoniam in aeternum misericordia eius

Chapter 136

1David Hieremiae super flumina Babylonis illic sedimus et flevimus cum recordaremur Sion 2in salicibus in medio eius suspendimus organa nostra 3quia illic interrogaverunt nos qui captivos duxerunt nos verba cantionum et qui abduxerunt nos hymnum cantate nobis de canticis Sion 4quomodo cantabimus canticum Domini in terra aliena 5si oblitus fuero tui Hierusalem oblivioni detur dextera mea 6adhereat lingua mea faucibus meis si non meminero tui si non praeposuero Hierusalem in principio laetitiae meae 7memor esto Domine filiorum Edom diem Hierusalem qui dicunt exinanite exinanite usque ad fundamentum in ea 8filia Babylonis misera beatus qui retribuet tibi retributionem tuam quam retribuisti nobis 9beatus qui tenebit et adlidet parvulos tuos ad petram

Chapter 137

1ipsi David confitebor tibi Domine in toto corde meo quoniam audisti verba oris mei in conspectu angelorum psallam tibi 2adorabo ad templum sanctum tuum et confitebor nomini tuo super misericordia tua et veritate tua quoniam magnificasti super omne nomen sanctum tuum 3in quacumque die invocavero te exaudi me multiplicabis me in anima mea virtute 4confiteantur tibi Domine omnes reges terrae quia audierunt omnia verba oris tui 5et cantent in viis Domini quoniam magna gloria Domini 6quoniam excelsus Dominus et humilia respicit et alta a longe cognoscit 7si ambulavero in medio tribulationis vivificabis me super iram inimicorum meorum extendisti manum tuam et salvum me fecit dextera tua 8Dominus retribuet propter me Domine misericordia tua in saeculum opera manuum tuarum ne dispicias

Chapter 138

1in finem David psalmus 2Domine probasti me et cognovisti me tu cognovisti sessionem meam et surrectionem meam 3intellexisti cogitationes meas de longe semitam meam et funiculum meum investigasti 4et omnes vias meas praevidisti quia non est sermo in lingua mea 5ecce Domine tu cognovisti omnia novissima et antiqua tu formasti me et posuisti super me manum tuam 6mirabilis facta est scientia tua ex me confortata est non potero ad eam 7quo ibo ab spiritu tuo et quo a facie tua fugiam 8si ascendero in caelum tu illic es si descendero ad infernum ades 9si sumpsero pinnas meas diluculo et habitavero in extremis maris 10etenim illuc manus tua deducet me et tenebit me dextera tua 11et dixi forsitan tenebrae conculcabunt me et nox inluminatio in deliciis meis 12quia tenebrae non obscurabuntur a te et nox sicut dies inluminabitur sicut tenebrae eius ita et lumen eius 13quia tu possedisti renes meos suscepisti me de utero matris meae 14confitebor tibi quia terribiliter magnificatus es mirabilia opera tua et anima mea cognoscit nimis 15non est occultatum os meum a te quod fecisti in occulto et substantia mea in inferioribus terrae 16inperfectum meum viderunt oculi tui et in libro tuo omnes scribentur die formabuntur et nemo in eis 17mihi autem nimis honorificati sunt amici tui Deus nimis confirmati sunt principatus eorum 18dinumerabo eos et super harenam multiplicabuntur exsurrexi et adhuc sum tecum 19si occideris Deus peccatores et viri sanguinum declinate a me 20quia dices in cogitatione accipient in vanitate civitates tuas 21nonne qui oderunt te Domine oderam et super inimicos tuos tabescebam 22perfecto odio oderam illos inimici facti sunt mihi 23proba me Deus et scito cor meum interroga me et cognosce semitas meas 24et vide si via iniquitatis in me est et deduc me in via aeterna

Chapter 139

1in finem psalmus David 2eripe me Domine ab homine malo a viro iniquo eripe me 3qui cogitaverunt iniquitates in corde tota die constituebant proelia 4acuerunt linguam suam sicut serpentis venenum aspidum sub labiis eorum diapsalma 5custodi me Domine de manu peccatoris ab hominibus iniquis eripe me qui cogitaverunt subplantare gressus meos 6absconderunt superbi laqueum mihi et funes extenderunt in laqueum iuxta iter scandalum posuerunt mihi diapsalma 7dixi Domino Deus meus es tu exaudi Domine vocem deprecationis meae 8Domine Domine virtus salutis meae obumbrasti super caput meum in die belli 9non tradas Domine desiderio meo peccatori cogitaverunt contra me ne derelinquas me ne forte exaltentur diapsalma 10caput circuitus eorum labor labiorum ipsorum operiet eos 11cadent super eos carbones in igne deicies eos in miseriis non subsistent 12vir linguosus non dirigetur in terra virum iniustum mala capient in interitu 13cognovi quia faciet Dominus iudicium inopis et vindictam pauperum 14verumtamen iusti confitebuntur nomini tuo habitabunt recti cum vultu tuo

Chapter 140

1psalmus David Domine clamavi ad te exaudi me intende voci meae cum clamavero ad te 2dirigatur oratio mea sicut incensum in conspectu tuo elevatio manuum mearum sacrificium vespertinum 3pone Domine custodiam ori meo et ostium circumstantiae labiis meis 4non declines cor meum in verba malitiae ad excusandas excusationes in peccatis cum hominibus operantibus iniquitatem et non communicabo cum electis eorum 5corripiet me iustus in misericordia et increpabit me oleum %autem; peccatoris non inpinguet caput meum quoniam adhuc et oratio mea in beneplacitis eorum 6absorti sunt iuncti petrae iudices eorum audient verba mea quoniam potuerunt 7sicut crassitudo terrae erupta est super terram dissipata sunt ossa nostra secus infernum 8quia ad te Domine Domine oculi mei in te speravi non auferas animam meam 9custodi me a laqueo quem statuerunt mihi et ab scandalis operantium iniquitatem 10cadent in retiaculo eius peccatores singulariter sum ego donec transeam

Chapter 141

1intellectus David cum esset in spelunca oratio 2voce mea ad Dominum clamavi voce mea ad Dominum deprecatus sum 3effundo in conspectu eius deprecationem meam tribulationem meam ante ipsum pronuntio 4in deficiendo ex me spiritum meum et tu cognovisti semitas meas in via hac qua ambulabam absconderunt laqueum mihi 5considerabam ad dexteram et videbam et non erat qui cognosceret me periit fuga a me et non est qui requirit animam meam 6clamavi ad te Domine dixi tu es spes mea portio mea in terra viventium 7intende ad deprecationem meam quia humiliatus sum nimis libera me a persequentibus me quia confortati sunt super me 8educ de custodia animam meam ad confitendum nomini tuo me expectant iusti donec retribuas mihi

Chapter 142

1psalmus David quando filius eum persequebatur Domine exaudi orationem meam auribus percipe obsecrationem meam in veritate tua exaudi me in tua iustitia 2et non intres in iudicio cum servo tuo quia non iustificabitur in conspectu tuo omnis vivens 3quia persecutus est inimicus animam meam humiliavit in terra vitam meam conlocavit me in obscuris sicut mortuos saeculi 4et anxiatus est super me spiritus meus in me turbatum est cor meum 5memor fui dierum antiquorum meditatus sum in omnibus operibus tuis in factis manuum tuarum meditabar 6expandi manus meas ad te anima mea sicut terra sine aqua tibi diapsalma 7velociter exaudi me Domine defecit spiritus meus non avertas faciem tuam a me et similis ero descendentibus in lacum 8auditam mihi fac mane misericordiam tuam quia in te speravi notam fac mihi viam in qua ambulem quia ad te levavi animam meam 9eripe me de inimicis meis Domine ad te confugi 10doce me facere voluntatem tuam quia Deus meus es tu spiritus tuus bonus deducet me in terra recta 11propter nomen tuum Domine vivificabis me in aequitate tua educes de tribulatione animam meam 12et in misericordia tua disperdes inimicos meos et perdes omnes qui tribulant animam meam quoniam ego servus tuus sum

Chapter 143

1David adversus Goliad benedictus Dominus Deus meus qui docet manus meas ad proelium digitos meos ad bellum 2misericordia mea et refugium meum susceptor meus et liberator meus protector meus et in eo speravi qui subdis populum meum sub me 3Domine quid est homo quia innotuisti ei aut filius hominis quia reputas eum 4homo vanitati similis factus est dies eius sicut umbra praetereunt 5Domine inclina caelos tuos et descende tange montes et fumigabunt 6fulgora coruscationem et dissipabis eos emitte sagittas tuas et conturbabis eos 7emitte manum tuam de alto eripe me et libera me de aquis multis de manu filiorum alienorum 8quorum os locutum est vanitatem et dextera eorum dextera iniquitatis 9Deus canticum novum cantabo tibi in psalterio decacordo psallam tibi 10qui das salutem regibus qui redimit David servum suum de gladio maligno 11eripe me et eripe me de manu filiorum alienigenarum quorum os locutum est vanitatem et dextera eorum dextera iniquitatis 12quorum filii sicut novella plantationis in iuventute sua filiae eorum conpositae circumornatae ut similitudo templi 13promptuaria eorum plena eructantia ex hoc in illud oves eorum fetosae abundantes in egressibus suis 14boves eorum crassi non est ruina maceriae neque transitus neque clamor in plateis eorum 15beatum dixerunt populum cui haec sunt beatus populus cuius Dominus Deus eius

Chapter 144

1laudatio David exaltabo te Deus meus rex et benedicam nomini tuo in saeculum et in saeculum saeculi 2per singulos dies benedicam tibi et laudabo nomen tuum in saeculum et in saeculum saeculi 3magnus Dominus et laudabilis nimis et magnitudinis eius non est finis 4generatio et generatio laudabit opera tua et potentiam tuam pronuntiabunt 5magnificentiam gloriae sanctitatis tuae loquentur et mirabilia tua narrabunt 6et virtutem terribilium tuorum dicent et magnitudinem tuam narrabunt 7memoriam abundantiae suavitatis tuae eructabunt et iustitia tua exultabunt 8miserator et misericors Dominus patiens et multum misericors 9suavis Dominus universis et miserationes eius super omnia opera eius 10confiteantur tibi Domine omnia opera tua et sancti tui confiteantur tibi 11gloriam regni tui dicent et potentiam tuam loquentur 12ut notam faciant filiis hominum potentiam tuam et gloriam magnificentiae regni tui 13regnum tuum regnum omnium saeculorum et dominatio tua in omni generatione et progenie fidelis Dominus in omnibus verbis suis et sanctus in omnibus operibus suis 14adlevat Dominus omnes qui corruunt et erigit omnes elisos 15oculi omnium in te sperant et tu das escam illorum in tempore oportuno 16aperis tu manum tuam et imples omne animal benedictione 17iustus Dominus in omnibus viis suis et sanctus in omnibus operibus suis 18prope est Dominus omnibus invocantibus eum omnibus invocantibus eum in veritate 19voluntatem timentium se faciet et deprecationem eorum exaudiet et salvos faciet eos 20custodit Dominus omnes diligentes se et omnes peccatores disperdet 21laudationem Domini loquetur os meum et benedicat omnis caro nomini sancto eius in saeculum et in saeculum saeculi

Chapter 145

1alleluia Aggei et Zacchariae 2lauda anima mea Dominum laudabo Dominum in vita mea psallam Deo meo quamdiu fuero nolite confidere in principibus 3in filiis hominum quibus non est salus 4exibit spiritus eius et revertetur in terram suam in illa die peribunt omnes cogitationes eorum 5beatus cuius Deus Iacob adiutor eius spes eius in Domino Deo ipsius 6qui fecit caelum et terram mare et omnia quae in eis 7qui custodit veritatem in saeculum facit iudicium iniuriam patientibus dat escam esurientibus Dominus solvit conpeditos 8Dominus inluminat caecos Dominus erigit adlisos Dominus diligit iustos 9Dominus custodit advenas pupillum et viduam suscipiet et viam peccatorum disperdet 10regnabit Dominus in saecula Deus tuus Sion in generationem et generationem

Chapter 146

1alleluia Aggei et Zacchariae laudate Dominum quoniam bonum psalmus Deo nostro sit iucunda * decoraque; laudatio 2aedificans Hierusalem Dominus dispersiones Israhel congregabit 3qui sanat contritos corde et alligat contritiones illorum 4qui numerat multitudinem stellarum et omnibus eis nomina vocans 5magnus Dominus noster et magna virtus eius et sapientiae eius non est numerus 6suscipiens mansuetos Dominus humilians autem peccatores usque ad terram 7praecinite Domino in confessione psallite Deo nostro in cithara 8qui operit caelum nubibus et parat terrae pluviam qui producit in montibus faenum et herbam servituti hominum 9et dat iumentis escam ipsorum et pullis corvorum invocantibus eum 10non in fortitudine equi voluntatem habebit nec in tibiis viri beneplacitum erit ei 11beneplacitum est Domino super timentes eum et in eis qui sperant super misericordia eius

Chapter 147

12alleluia lauda Hierusalem Dominum lauda Deum tuum Sion 13quoniam confortavit seras portarum tuarum benedixit filiis tuis in te 14qui posuit fines tuos pacem et adipe frumenti satiat te 15qui emittit eloquium suum terrae velociter currit sermo eius 16qui dat nivem sicut lanam nebulam sicut cinerem spargit 17mittit cristallum suum sicut buccellas ante faciem frigoris eius quis sustinebit 18emittet verbum suum et liquefaciet ea flabit spiritus eius et fluent aquae 19qui adnuntiat verbum suum Iacob iustitias et iudicia sua Israhel 20non fecit taliter omni nationi et iudicia sua non manifestavit eis

Chapter 148

1alleluia laudate Dominum de caelis laudate eum in excelsis 2laudate eum omnes angeli eius laudate eum omnes virtutes eius 3laudate eum sol et luna laudate eum omnes stellae et lumen 4laudate eum caeli caelorum et aqua quae super caelum est 5laudent nomen Domini quia ipse dixit et facta sunt ipse mandavit et creata sunt 6statuit ea in saeculum et in saeculum saeculi praeceptum posuit et non praeteribit 7laudate Dominum de terra dracones et omnes abyssi 8ignis grando nix glacies spiritus procellarum quae faciunt verbum eius 9montes et omnes colles ligna fructifera et omnes cedri 10bestiae et universa pecora serpentes et volucres pinnatae 11reges terrae et omnes populi principes et omnes iudices terrae 12iuvenes et virgines senes cum iunioribus laudent nomen Domini 13quia exaltatum est nomen eius solius 14confessio eius super caelum et terram et exaltabit cornu populi sui hymnus omnibus sanctis eius filiis Israhel populo adpropinquanti sibi

Chapter 149

1alleluia cantate Domino canticum novum laus eius in ecclesia sanctorum 2laetetur Israhel in eo qui fecit eum et filii Sion exultent in rege suo 3laudent nomen eius in choro in tympano et psalterio psallant ei 4quia beneplacitum est Domino in populo suo et exaltabit mansuetos in salute 5exultabunt sancti in gloria laetabuntur in cubilibus suis 6exaltationes Dei in gutture eorum et gladii ancipites in manibus eorum 7ad faciendam vindictam in nationibus increpationes in populis 8ad alligandos reges eorum in conpedibus et nobiles eorum in manicis ferreis 9ut faciant in eis iudicium conscriptum gloria haec est omnibus sanctis eius

Chapter 150

1alleluia laudate Dominum in sanctis eius laudate eum in firmamento virtutis eius 2laudate eum in virtutibus eius laudate eum secundum multitudinem magnitudinis eius 3laudate eum in sono tubae laudate eum in psalterio et cithara 4laudate eum in tympano et choro laudate eum in cordis et organo 5laudate eum in cymbalis bene sonantibus laudate eum in cymbalis iubilationis

Psalms (Second Version)

Chapter 1

1beatus vir qui non abiit in consilio impiorum et in via peccatorum non stetit in cathedra derisorum non sedit 2sed in lege Domini voluntas eius et in lege eius meditabitur die ac nocte 3et erit tamquam lignum transplantatum iuxta rivulos aquarum quod fructum suum dabit in tempore suo et folium eius non defluet et omne quod fecerit prosperabitur 4non sic impii sed tamquam pulvis quem proicit ventus 5propterea non resurgent impii in iudicio neque peccatores in congregatione iustorum 6quoniam novit Dominus viam iustorum et iter impiorum peribit

Chapter 2

1quare turbabuntur gentes et tribus meditabuntur inania 2consurgent reges terrae et principes tractabunt pariter adversum Dominum et adversum christum eius 3disrumpamus vincula eorum et proiciamus a nobis laqueos eorum 4habitator caeli ridebit Dominus subsannabit eos 5tunc loquetur ad eos in ira sua et in furore suo conturbabit eos 6ego autem orditus sum regem meum super Sion montem sanctum suum adnuntiabo Dei praeceptum 7Dominus dixit ad me filius meus es tu ego hodie genui te 8postula a me et dabo tibi gentes hereditatem tuam et possessionem tuam terminos terrae 9pasces eos in virga ferrea ut vas figuli conteres eos 10nunc ergo reges intellegite erudimini iudices terrae 11servite Domino in timore et exultate in tremore 12adorate pure ne forte irascatur et pereatis de via 13cum exarserit post paululum furor eius beati omnes qui sperant in eum

Chapter 3

1canticum David cum fugeret a facie Abessalon filii sui 2Domine quare multiplicati sunt hostes mei multi consurgunt adversus me 3multi dicunt animae meae non est salus huic in Deo semper 4tu autem Domine clipeus circa me gloria mea et exaltans caput meum 5voce mea ad Dominum clamabo et exaudiet me de monte sancto suo semper 6ego dormivi et soporatus sum evigilavi quia Dominus sustentavit me 7non timebo milia populi quae circumdederunt me surge Domine salvum me fac Deus meus 8quia percussisti omnium inimicorum meorum maxillam dentes impiorum confregisti 9Domini est salus super populum tuum benedictio tua semper

Chapter 4

1victori in psalmis canticum David 2invocante me exaudi me Deus iustitiae meae in tribulatione dilatasti mihi miserere mei et exaudi orationem meam 3filii viri usquequo incliti mei ignominiose diligitis vanitatem quaerentes mendacium semper 4et cognoscite quoniam mirabilem reddidit Dominus sanctum suum Dominus exaudiet cum clamavero ad eum 5irascimini et nolite peccare loquimini in cordibus vestris super cubilia vestra et tacete semper 6sacrificate sacrificium iustitiae et fidite in Domino multi dicunt quis ostendit nobis bonum 7leva super nos lucem vultus tui Domine dedisti laetitiam in corde meo 8in tempore frumentum et vinum eorum multiplicata sunt 9in pace simul requiescam et dormiam 10quia tu Domine specialiter securum habitare fecisti me

Chapter 5

1victori pro hereditatibus canticum David 2verba mea audi Domine intellege murmur meum 3rex meus et Deus meus 4quia te deprecor Domine mane audies vocem meam 5mane praeparabor ad te et contemplabor quoniam non es deus volens iniquitatem tu 6nec habitabit iuxta te malignus non stabunt iniqui in conspectu oculorum tuorum 7odisti omnes operantes iniquitatem perdes loquentes mendacium virum sanguinum et dolosum abominabitur Dominus 8ego autem in multitudine misericordiae tuae introibo in domum tuam adorabo in templo sancto tuo in timore tuo 9Domine deduc me in iustitia tua propter insidiatores meos dirige ante faciem meam viam tuam 10non est enim in ore eorum rectum interiora eorum insidiae 11sepulchrum patens guttur eorum linguam suam levificant condemna eos Deus decidant a consiliis suis iuxta multitudinem scelerum eorum expelle eos quoniam provocaverunt te 12et laetentur omnes qui sperant in te in perpetuum laudabunt et proteges eos et laetabuntur in te qui diligunt nomen tuum 13quia tu benedices iusto Domine ut scuto placabilitatis coronabis eum

Chapter 6

1victori in psalmis super octava canticum David 2Domine ne in furore tuo arguas me neque in ira tua corripias me 3miserere mei Domine quoniam infirmus sum sana me Domine quoniam conturbata sunt ossa mea 4et anima mea turbata est valde et tu Domine usquequo 5revertere Domine erue animam meam salva me propter misericordiam tuam 6quoniam non est in morte recordatio tui in inferno quis confitebitur tibi 7laboravi in gemitu meo natare faciam tota nocte lectulum meum lacrimis meis stratum meum rigabo 8caligavit prae amaritudine oculus meus consumptus sum ab universis hostibus meis 9recedite a me omnes qui operamini iniquitatem quia audivit Dominus vocem fletus mei 10audivit Dominus deprecationem meam Dominus orationem meam suscipiet 11confundantur et conturbentur vehementer omnes inimici mei revertantur et confundantur subito

Chapter 7

1pro ignoratione David quod cecinit Domino super verbis Aethiopis filii Iemini 2Domine Deus meus in te speravi salva me ab omnibus persequentibus me et libera me 3ne forte capiat ut leo animam meam laceret et non sit qui eruat 4Domine Deus meus si feci istud si est iniquitas in manibus meis 5si reddidi retribuentibus mihi malum et dimisi hostes meos vacuos 6persequatur inimicus animam meam et adprehendat et conculcet in terra vitam meam et gloriam meam in pulverem conlocet semper 7surge Domine in furore tuo elevare indignans super hostes meos et consurge ad me iudicio quod mandasti 8et congregatio tribuum circumdet te et pro hac in altum revertere 9Dominus iudicabit populos iudica me Domine secundum iustitiam meam et secundum simplicitatem meam quae est in me 10consumatur malum iniquorum et confirmetur iustitia probator cordis et renum Deus iustus 11clipeus meus in Deo qui salvat rectos corde 12Deus iudex iustus et fortis comminans tota die 13non convertenti gladium suum acuet arcum suum tetendit et paravit illum 14et in ipso praeparavit vasa mortis sagittas suas ad conburendum operatus est 15ecce parturit iniquitatem et concepto dolore peperit mendacium 16lacum aperuit et effodit eum et incidet in interitum quem operatus est 17revertetur dolor suus in caput eius et super verticem eius iniquitas sua descendet 18confitebor Domino secundum iustitiam eius et cantabo nomini Domini altissimi

Chapter 8

1victori pro torcularibus canticum David 2Domine Dominator noster quam grande est nomen tuum in universa terra qui posuisti gloriam tuam super caelos 3ex ore infantium et lactantium perfecisti laudem propter adversarios meos ut quiescat inimicus et ultor 4videbo enim caelos tuos opera digitorum tuorum lunam et stellas quae fundasti 5quid est homo quoniam recordaris eius vel filius hominis quoniam visitas eum 6minues eum paulo minus a Deo gloria et decore coronabis eum 7dabis ei potestatem super opera manuum tuarum 8cuncta posuisti sub pedibus eius oves et armenta omnia insuper et animalia agri 9aves caeli et pisces maris qui pertranseunt semitas ponti 10Domine Dominator noster quam grande est nomen tuum in universa terra

Chapter 9

1victori pro morte filii canticum David 2confitebor Domino in toto corde meo narrabo omnia mirabilia tua 3laetabor et gaudebo in te canam nomini tuo Altissimi 4cum ceciderint inimici mei retrorsum et corruerint et perierint a facie tua 5fecisti enim iudicium meum et causam meam sedisti super solium iudex iustitiae 6increpuisti gentes periit impius nomen eorum delisti in sempiternum et iugiter 7conpletae sunt solitudines in finem et civitates subvertisti periit memoria eorum cum ipsis 8Dominus autem in sempiternum sedebit stabilivit ad iudicandum solium suum 9et ipse iudicat orbem in iustitia iudicat populos in aequitatibus 10et erit Dominus elevatio oppresso elevatio oportuna in angustia 11et confident in te qui noverunt nomen tuum quoniam non dereliquisti quaerentes te Domine 12cantate Domino habitatori Sion adnuntiate in populis commutationes eius 13quoniam quaerens sanguinem eorum recordatus est nec oblitus est clamoris pauperum 14misertus est mei Dominus vidit adflictionem meam ex inimicis meis 15qui exaltat me de portis mortis ut narrem omnes laudes tuas in portis filiae Sion 16exultabo in salutari tuo demersae sunt gentes in interitu quem fecerunt in rete quod absconderant captus est pes eorum 17agnitus est Dominus iudicium faciens in opere manuum suarum corruit impius sonitu sempiterno 18convertantur impii in infernum omnes gentes quae oblitae sunt Deum 19quoniam non in aeternum oblivioni erit pauper expectatio pauperum non peribit in perpetuum 20surge Domine non confortetur homo iudicentur gentes ante faciem tuam 21pone Domine terrorem eis sciant gentes homines se esse semper 22quare Domine stas a longe dispicis in temporibus angustiae 23in superbia impii ardet pauper capiantur in sceleribus quae cogitaverunt 24quia laudavit impius desiderium animae suae et avarus adplaudens sibi 25blasphemavit Dominum impius secundum altitudinem furoris sui non requiret 26nec est Deus in omnibus cogitationibus eius parturiunt viae eius in omni tempore longe sunt iudicia tua a facie eius omnes inimicos suos dispicit 27loquitur in corde suo non movebor in generatione et generatione ero sine malo 28maledictione os eius plenum est et dolis et avaritia sub lingua eius dolor et iniquitas 29sedet insidians iuxta vestibula in absconditis ut interficiat innocentem 30oculi eius robustos tuos circumspiciunt insidiatur in abscondito quasi leo in cubili insidiatur ut rapiat pauperem rapiet pauperem cum adtraxerit eum ad rete suum 31et confractum subiciet et inruet viribus suis valenter 32dixit in corde suo oblitus est Deus abscondit faciem suam non respiciet in perpetuum 33surge Domine Deus leva manum tuam noli oblivisci pauperum 34quare blasphemat impius Deum dicens in corde suo quod non requirat 35vides quia tu laborem et furorem respicis ut detur in manu tua tibi relinquuntur fortes tui pupillo tu es factus adiutor 36contere brachium impii et maligni quaeres impietatem eius et non invenies 37Dominus rex saeculi et aeternitatis perierunt gentes de terra eius 38desiderium pauperum audit Dominus praeparasti ut cor eorum audiat auris tua 39ut iudices pupillum et oppressum et nequaquam ultra superbiat homo de terra

Chapter 10

1victori David 2in Domino speravi quomodo dicitis animae meae transvola in montem ut avis 3quia ecce impii tetenderunt arcum posuerunt sagittam suam super nervum ut sagittent in abscondito rectos corde 4quia leges dissipatae sunt iustus quid operatus est 5Dominus in templo sancto suo Dominus in caelo thronus eius oculi eius vident palpebrae eius probant filios hominum 6Dominus iustum probat impium autem et diligentem iniquitatem odit anima eius 7pluet super peccatores laqueos ignis et sulphur et spiritus tempestatum pars calicis eorum 8quoniam iustus Dominus iustitias dilexit rectum videbunt facies eorum

Chapter 11

1victori pro octava canticum David 2salva Domine quoniam defecit sanctus quoniam inminuti sunt fideles a filiis hominum 3frustra loquuntur unusquisque proximo suo labium subdolum in corde et corde locuti sunt 4disperdat Dominus omnia labia dolosa linguam magniloquam 5qui dixerunt linguam nostram roboremus labia nostra nobiscum sunt quis dominus noster est 6propter vastitatem inopum et gemitum pauperum nunc consurgam dicit Dominus ponam in salutari auxilium eorum 7eloquia Domini eloquia munda argentum igne probatum separatum a terra colatum septuplum 8tu Domine custodies ea servabis nos a generatione hac in aeternum 9in circuitu impii ambulabunt cum exaltati fuerint vilissimi filiorum hominum

Chapter 12

1victori canticum David usquequo Domine oblivisceris mei penitus usquequo abscondes faciem tuam a me 2usquequo ponam consilia in anima mea dolorem in corde meo per diem 3usquequo exaltabitur inimicus meus super me 4convertere exaudi me Domine Deus meus inlumina oculos meos ne umquam obdormiam in mortem 5nequando dicat inimicus meus praevalui adversus eum hostes mei exultabunt cum motus fuero 6ego autem in misericordia tua confido exultabit cor meum in salutari tuo cantabo Domino quia reddidit mihi

Chapter 13

1victori David dixit stultus in corde suo non est Deus corrupti sunt et abominabiles facti sunt studiose non est qui faciat bonum 2Dominus de caelo prospexit super filios hominum ut videret si esset intellegens requirens Deum 3omnes recesserunt simul conglutinati sunt non est qui faciat bonum non est usque ad unum 4nonne cognoscent omnes qui operantur iniquitatem qui devorant populum meum ut cibum panis 5Dominum non invocaverunt ibi timebunt formidine 6quoniam Deus in generatione iusta est consilium pauperum confudistis quoniam Dominus spes eius est 7quis dabit de Sion salutem Israhel quando reduxerit Dominus captivitatem populi sui exultabit Iacob et laetabitur Israhel

Chapter 14

1canticum David Domine quis peregrinabitur in tentorio tuo et quis habitabit in monte sancto tuo 2qui ingreditur sine macula et operatur iustitiam 3loquiturque veritatem in corde suo qui non est facilis in lingua sua neque fecit amico suo malum et obprobrium non sustinuit super vicino suo 4dispicitur oculis eius inprobus timentes autem Dominum glorificat iurat ut se adfligat et non mutat 5pecuniam suam non dedit ad usuram et munera adversum innoxium non accepit qui facit haec non movebitur in aeternum

Chapter 15

1humilis et simplicis David custodi me Deus quoniam speravi in te 2dicens Deo Dominus meus es tu bene mihi non est sine te 3sanctis qui in terra sunt et magnificis omnis voluntas mea in eis 4multiplicabuntur idola eorum post tergum sequentium non litabo libamina eorum de sanguine neque adsumam nomina eorum in labiis meis 5Dominus pars hereditatis meae et calicis mei tu possessor sortis meae 6lineae ceciderunt mihi in pulcherrimis et hereditas speciosissima mea est 7benedicam Domino qui dedit consilium mihi insuper et noctibus erudierunt me renes mei 8proponebam in conspectu meo semper quia a dextris meis est ne commovear 9propterea laetatum est cor meum et exultavit gloria mea et caro mea habitavit confidenter 10non enim derelinques animam meam in inferno nec dabis sanctum tuum videre corruptionem ostendes mihi semitam vitae plenitudinem laetitiarum ante vultum tuum decores in dextera tua aeternos

Chapter 16

1oratio David audi Deus iustum intende deprecationem meam auribus percipe orationem meam absque labiis mendacii 2de vultu tuo iudicium meum prodeat oculi tui videant aequitates 3probasti cor meum visitasti nocte conflasti me et non invenisti 4cogitationes meas transire os meum in opere hominum propter verbum labiorum tuorum ego observavi vias latronis 5sustenta gressus meos in callibus tuis et non labentur vestigia mea 6ego invocavi te quia exaudies me Deus inclina aurem tuam mihi audi eloquium meum 7mirabilem fac misericordiam tuam salvator sperantium 8a resistentibus dexterae tuae custodi me quasi pupillam intus in oculo in umbra alarum tuarum protege me 9a facie impiorum vastantium me inimici mei animam meam circumdederunt 10adipe suo concluserunt et ore locuti sunt superbe 11incedentes adversum me nunc circumdederunt me oculos suos posuerunt declinare in terram 12similitudo eius quasi leonis desiderantis praedam et quasi catuli leonis sedentis in absconditis 13surge Domine praeveni faciem eius incurva eum salva animam meam ab impio qui est gladius tuus 14a viris manus tuae Domine qui mortui sunt in profundo quorum pars in vita et quorum de absconditis tuis replesti ventrem qui satiabuntur filiis et dimittent reliquias suas parvulis eorum 15ego in iustitia videbo faciem tuam implebor cum evigilavero similitudine tua

Chapter 17

1victori servo Domini David quae locutus est Domino verba cantici huius in die qua liberavit eum Dominus de manu omnium inimicorum suorum et de manu Saul et ait 2diligam te Domine fortitudo mea 3Domine petra mea et robur meum et salvator meus Deus meus fortis meus sperabo in eo scutum meum et cornu salutis meae susceptor meus 4laudatum invocabo Dominum et ab inimicis meis salvus ero 5circumdederunt me funes mortis et torrentes diabuli terruerunt me 6funes inferi circumdederunt me praevenerunt me laquei mortis 7in tribulatione mea invocabo Dominum et ad Deum meum clamabo exaudiet de templo suo vocem meam et clamor meus ante faciem eius veniet in aures eius 8commota est et contremuit terra et fundamenta montium concussa sunt et conquassata quoniam iratus est 9ascendit fumus de furore eius et ignis ex ore eius devorans carbones incensi sunt ab eo 10inclinavit caelos et descendit et caligo sub pedibus eius 11et ascendit super cherub et volavit super pinnas venti 12posuit tenebras latibulum suum in circuitu eius tabernaculum eius tenebrosas aquas in nubibus aetheris 13prae fulgore in conspectu eius nubes transierunt grando et carbones ignis 14et intonuit de caelo Dominus et Altissimus dedit vocem suam grandinem et carbones ignis 15et emisit sagittas suas et dissipavit eos fulgora multiplicavit et conturbavit illos 16et apparuerunt effusiones aquarum et revelata sunt fundamenta orbis ab increpatione tua Domine ab inspiratione spiritus furoris tui 17misit de alto et accepit me extraxit me de aquis multis 18liberavit me de inimicis meis potentissimis et de his qui oderant me quoniam robustiores me erant 19praevenerunt me in die adflictionis meae et factus est Dominus firmamentum meum 20et eduxit me in latitudinem liberavit me quia placuit ei 21retribuit mihi Dominus secundum iustitiam meam et secundum munditiam manuum mearum reddidit mihi 22quia custodivi vias Domini et non egi impie a Deo meo 23omnia enim iudicia eius in conspectu meo et praecepta eius non amovi a me 24et fui inmaculatus cum eo et custodivi me ab iniquitate mea 25et restituit Dominus mihi secundum iustitiam meam et secundum munditiam manuum mearum in conspectu oculorum eius 26cum sancto sanctus eris cum viro innocente innocenter ages 27cum electo electus eris et cum perverso pervertes 28quia tu populum pauperem salvabis et oculos excelsos humiliabis 29quia tu inluminabis lucernam meam Domine Deus meus inlustrabis tenebras meas 30in te enim curram accinctus et in Deo meo transiliam murum 31Deus inmaculata via eius eloquium Domini igne examinatum scutum est omnium sperantium in se 32quis est deus praeter Dominum et quis fortis praeter Deum nostrum 33Deus qui accingit me fortitudine et posuit inmaculatam viam meam 34coaequans pedes meos cervis et super excelsa statuens me 35docens manus meas ad proelium et conponens quasi arcum aereum brachia mea 36dedisti mihi clipeum salutis tuae et dextera tua confortavit me et mansuetudo tua multiplicavit me 37dilatabis gressus meos subtus me et non deficient tali mei 38persequar inimicos meos et adprehendam et non revertar donec consumam eos 39caedam eos et non poterunt surgere cadent sub pedibus meis 40accinxisti me fortitudine ad proelium incurvabis resistentes mihi sub me 41inimicorum meorum dedisti mihi dorsum et odientes me disperdidisti 42clamabunt et non erit qui salvet ad Dominum et non exaudiet eos 43delebo eos ut pulverem ante faciem venti ut lutum platearum proiciam eos 44salvabis me a contradictionibus populi pones me in caput gentium 45populus quem ignoravi serviet mihi auditione auris oboediet mihi 46filii alieni mentientur mihi filii alieni defluent et contrahentur in angustiis suis 47vivit Dominus et benedictus Deus meus et exaltabitur Deus salutis meae 48Deus qui das vindictas mihi et congregas populos sub me qui servas me ab inimicis meis 49et a resistentibus mihi elevas me a viro iniquo libera me 50propterea confitebor tibi in gentibus Domine et nomini tuo cantabo 51magnificanti salutes regis sui et facienti misericordiam christo suo David et semini eius usque in aeternum

Chapter 18

1victori canticum David 2caeli enarrant gloriam Dei et opus manus eius adnuntiat firmamentum 3dies diei eructat verbum et nox nocti indicat scientiam 4non est sermo et non sunt verba quibus non audiatur vox eorum 5in universam terram exivit sonus eorum et in finibus orbis verba eorum 6soli posuit tabernaculum in eis et ipse quasi sponsus procedens de thalamo suo exultavit ut fortis ad currendam viam 7a summitate caeli egressus eius et cursus eius usque ad summitatem illius nec est qui se abscondat a calore eius 8lex Domini inmaculata convertens animam testimonium Domini fidele sapientiam praestans parvulis 9praecepta Domini recta laetificantia cor mandatum Domini lucidum inluminans oculos 10timor Domini mundus perseverans in saecula iudicia Domini vera iustificata in semet ipsis 11desiderabilia super aurum et lapidem pretiosum multum et dulciora super mel et favum redundantem 12unde et servus tuus docebit ea in custodiendis eis fructus multus 13errores quis intelleget ab occultis munda me 14a superbis quoque libera servum tuum si non fuerint dominati mei tunc inmaculatus ero et mundabor a delicto maximo 15sint placentes sermones oris mei meditatio cordis mei in conspectu tuo Domine fortitudo mea et redemptor meus

Chapter 19

1victori canticum David 2exaudiat te Dominus in die tribulationis protegat te nomen Dei Iacob 3mittat tibi auxilium de sancto et de Sion roboret te 4memor sit omnis sacrificii tui et holocaustum tuum pingue fiat semper 5det tibi secundum cor tuum et omnem voluntatem tuam impleat 6laudabimus in salutari tuo et in nomine Dei nostri ducemus choros 7impleat Dominus omnes petitiones tuas nunc scio quoniam salvabit Dominus christum suum exaudiet eum de caelo sancto suo in fortitudine salutis dexterae suae 8hii in curribus et hii in equis nos autem nominis Domini Dei nostri recordabimur 9ipsi incurvati sunt et ceciderunt nos autem resurreximus et erecti sumus 10Domine salva rex exaudiet nos in die qua invocaverimus

Chapter 20

1victori canticum David 2Domine in fortitudine tua laetabitur rex et in salutari tuo exultabit vehementer 3desiderium cordis eius dedisti ei et voluntate labiorum eius non fraudasti eum semper 4quoniam praevenies eum benedictionibus bonitatis pones in capite eius coronam de lapide pretioso 5vitam petivit te et dedisti ei longitudinem dierum in saeculum et in aeternum 6magna gloria eius in salutari tuo gloriam et decorem pones super eum 7pones enim eum benedictionem sempiternam et hilarabis eum laetitia apud vultum tuum 8quia rex confidet in Domino et in misericordia Excelsi non decipietur 9inveniet manus tua omnes inimicos tuos dextera tua inveniet odientes te 10pones eos ut clibanum ignis in tempore vultus tui Dominus in furore suo praecipitabit eos et devorabit eos ignis 11fructum eorum de terra perdes et semen eorum de filiis hominum 12quoniam inclinaverunt super te malum cogitaverunt scelus quod non potuerunt 13quia pones eos umerum funes tuos firmabis contra facies eorum 14exaltare Domine in fortitudine tua cantabimus et psallemus fortitudines tuas

Chapter 21

1victori pro cervo matutino canticum 2Deus Deus meus quare dereliquisti me longe a salute mea verba rugitus mei 3Deus meus clamabo per diem et non exaudies et nocte nec est silentium mihi 4et tu sancte habitator Laus Israhel 5in te confisi sunt patres nostri confisi sunt et salvasti eos 6ad te clamaverunt et salvati sunt in te confisi sunt et non sunt confusi 7ego autem sum vermis et non homo obprobrium hominum et dispectio plebis 8omnes videntes me subsannant me dimittunt labium movent caput 9confugit ad Dominum salvet eum liberet eum quoniam vult eum 10tu autem propugnator meus ex utero fiducia mea ab uberibus matris meae 11in te proiectus sum ex vulva de ventre matris meae Deus meus es tu 12ne longe fias a me quoniam tribulatio proxima est quoniam non est adiutor 13circumdederunt me vituli multi tauri pingues vallaverunt me 14aperuerunt super me os suum quasi leo capiens et rugiens 15sicut aqua effusus sum et separata sunt omnia ossa mea factum est cor meum sicut cera liquefacta in medio ventris mei 16aruit velut testa fortitudo mea et lingua mea adhesit palato meo et in pulverem mortis detraxisti me 17circumdederunt me venatores concilium pessimorum vallavit me vinxerunt manus meas et pedes meos 18numeravi omnia ossa mea quae ipsi respicientes viderunt in me 19diviserunt vestimenta mea sibi et super vestimentum meum miserunt sortem 20tu autem Domine ne longe fias fortitudo mea in auxilium meum festina 21erue a gladio animam meam de manu canis solitariam meam 22salva me ex ore leonis et de cornibus unicornium exaudi me 23narrabo nomen tuum fratribus meis in medio ecclesiae laudabo te 24qui timetis Dominum laudate eum omne semen Iacob glorificate eum 25et metuite eum universum semen Israhel quoniam non dispexit neque contempsit modestiam pauperis et non abscondit faciem suam ab eo et cum clamaret ad eum audivit 26apud te laus mea in ecclesia multa vota mea reddam in conspectu timentium eum 27comedent mites et saturabuntur laudabunt Dominum quaerentes eum vivet cor vestrum in sempiternum 28recordabuntur et convertentur ad Dominum omnes fines terrae et adorabunt coram eo universae cognationes gentium 29quia Domini est regnum et dominabitur gentibus 30comederunt et adoraverunt omnes pingues terrae ante faciem eius curvabunt genu universi qui descendunt in pulverem 31et anima eius ipsi vivet semen serviet ei 32narrabitur Domino in generatione venient et adnuntiabunt iustitias eius populo qui nascetur quas fecit

Chapter 22

1canticum David Dominus pascit me nihil mihi deerit 2in pascuis herbarum adclinavit me super aquas refectionis enutrivit me 3animam meam refecit duxit me per semitas iustitiae propter nomen suum 4sed et si ambulavero in valle mortis non timebo malum quoniam tu mecum es virga tua et baculus tuus ipsa consolabuntur me 5pones coram me mensam ex adverso hostium meorum inpinguasti oleo caput meum calix meus inebrians 6sed et benignitas et misericordia subsequetur me omnibus diebus vitae meae et habitabo in domo Domini in longitudine dierum

Chapter 23

1David canticum Domini est terra et plenitudo eius orbis et habitatores eius 2quia ipse super maria fundavit eum et super flumina stabilivit illum 3quis ascendet in montem Domini et quis stabit in loco sancto eius 4innocens manibus et mundo corde qui non exaltavit frustra animam suam et non iuravit dolose 5accipiet benedictionem a Domino et iustitiam a Deo salutari suo 6haec generatio quaerentium eum quaerentium faciem tuam Iacob semper 7levate portae capita vestra et elevamini ianuae sempiternae et ingrediatur rex gloriae 8quis est iste rex gloriae Dominus fortis et potens Dominus fortis in proelio 9levate portae capita vestra et erigite ianuae sempiternae et ingrediatur rex gloriae 10quis est iste rex gloriae Dominus exercituum ipse est rex gloriae semper

Chapter 24

1David ad te Domine animam meam levabo 2Deus meus in te confisus sum ne confundar 3ne laetentur inimici mei sed et universi qui sperant in te non confundantur 4confundantur qui iniqua gerunt frustra vias tuas Domine ostende mihi semitas tuas doce me 5deduc me in veritate tua et doce me quia tu Deus salvator meus te expectavi tota die 6recordare miserationum tuarum Domine et misericordiarum tuarum quia ex sempiterno sunt 7peccatorum adulescentiae meae et scelerum meorum ne memineris secundum misericordiam tuam recordare mei propter bonitatem tuam Domine 8bonus et rectus Dominus propterea docebit peccatores in via 9deducet mansuetos in iudicio et docebit modestos viam suam 10omnes semitae Domini misericordia et veritas his qui custodiunt pactum eius et testificationem eius 11propter nomen tuum propitiare iniquitati meae quoniam grandis est 12quis est iste vir timens Dominum quem docebit in via quam elegerit 13anima eius in bono commorabitur et semen eius hereditabit terram 14secretum Domini timentibus eum et pactum suum ostendet eis 15oculi mei semper ad Dominum quia ipse educet de rete pedes meos 16respice in me et miserere mei quoniam solus et pauper sum ego 17tribulationes cordis mei multiplicatae sunt de angustiis meis educ me 18vide adflictionem meam et laborem meum et porta omnia peccata mea 19vide inimicos meos quia multiplicati sunt et odio iniquo oderunt me 20custodi animam meam et libera me non confundar quia speravi in te 21simplicitas et aequitas servabunt me quia expectavi te 22redime Deus Israhelem ex omnibus angustiis suis

Chapter 25

1David iudica me Deus quoniam ego in simplicitate mea ambulavi et in Domino confidens non deficiam 2proba me Domine et tempta me ure renes meos et cor meum 3quia misericordia tua in conspectu oculorum meorum est et ambulabo in veritate tua 4non sedi cum viris vanitatis et cum superbis non ingrediar 5odivi ecclesiam pessimorum et cum iniquis non sedebo 6lavabo in innocentia manus meas et circuibo altare tuum Domine 7ut clara voce praedicem laudem et narrem omnia mirabilia tua 8Domine dilexi habitaculum domus tuae et locum tabernaculi gloriae tuae 9ne auferas cum peccatoribus animam meam cum viris sanguinum vitam meam 10in quorum manibus scelus est et dextera eorum repleta est muneribus 11ego autem in simplicitate mea gradiar redime me et miserere mei 12pes meus stetit in recto in ecclesiis benedicam Domino

Chapter 26

1David Dominus lux mea et salutare meum quem timebo Dominus fortitudo vitae meae quem formidabo 2cum adpropinquarent mihi maligni ut comederent carnem meam hostes mei et inimici mei ipsi inpigerunt et ceciderunt 3si steterint adversus me castra non timebit cor meum si surrexerit contra me bellum in hoc ego confidam 4unum petivi a Domino hoc requiram ut habitem in domo Domini omnibus diebus vitae meae ut videam pulchritudinem Domini et adtendam templum eius 5abscondet enim me in umbra sua in die pessima abscondet me in secreto tabernaculi sui 6in petra exaltabit me nunc quoque exaltabit caput meum super inimicos meos qui sunt in circuitu meo et immolabo in tabernaculo eius hostias iubili cantabo et psallam Domino 7audi Domine vocem meam invocantis miserere mei et exaudi me 8tibi dixit cor meum quaesivit vultus meus faciem tuam Domine et requiram 9ne abscondas faciem tuam a me ne declines in furore tuo a servo tuo auxilium meum fuisti ne derelinquas me et ne dimittas me Deus salvator meus 10pater enim meus et mater mea dereliquerunt me Dominus autem collegit me 11ostende mihi Domine viam tuam et deduc me in semita recta propter insidiatores meos 12ne tradas me Domine animae tribulantium me quoniam surrexerunt contra me testes falsi et apertum mendacium 13ego autem credo quod videam bona Domini in terra viventium 14expecta Dominum confortare et roboretur cor tuum et sustine Dominum

Chapter 27

1David ad te Domine clamabo Fortis meus ne obsurdescas mihi ne forte tacente te mihi conparer his qui descendunt in lacum 2audi Domine deprecationem meam cum clamavero ad te cum levavero manus meas ad oraculum sanctum tuum 3ne trahas me cum impiis et cum operantibus iniquitatem qui loquuntur pacem cum amicis suis et est malum in corde eorum 4da eis secundum opus suum et secundum malum adinventionum suarum iuxta opus manuum suarum da eis redde retributionem suam illis 5quoniam non intellegunt opera Domini et opus manuum eius destrues eos et non aedificabis 6benedictus Dominus qui audivit vocem deprecationis meae 7Dominus fortitudo mea et scutum meum in ipso confisum est cor meum et habui adiutorium gavisum est cor meum et in cantico meo confitebor illi 8Dominus fortitudo mea et robur salutarium christi sui est 9salva populum tuum et benedic hereditati tuae et pasce eos et subleva eos usque in sempiternum

Chapter 28

1canticum David adferte Domino filios arietum 2adferte Domino gloriam et imperium adferte Domino gloriam nomini eius adorate Dominum in decore sancto 3vox Domini super aquas Deus gloriae intonuit Dominus super aquas multas 4vox Domini in fortitudine vox Domini in decore 5vox Domini confringentis cedros et confringet Dominus cedros Libani 6et disperget eas quasi vitulus Libani et Sarion quasi filius rinocerotis 7vox Domini dividens flammas ignis 8vox Domini parturire faciens desertum Cades 9vox Domini obsetricans cervis et revelans saltus et in templo eius omnis loquetur gloriam 10Dominus diluvium inhabitat et sedebit Dominus rex in aeternum 11Dominus fortitudinem populo suo dabit Dominus benedicet populo suo in pace

Chapter 29

1psalmus cantici pro dedicatione domus David 2exaltabo te Domine quoniam salvasti me et non delectasti inimicos meos super me 3Domine Deus meus clamavi ad te et sanasti me 4Domine eduxisti de inferno animam meam vivificasti me ne descenderem in lacum 5cantate Domino sancti eius et confitemini memoriae sanctitatis eius 6quoniam ad momentum est ira eius et vita in repropitiatione eius ad vesperum commorabitur fletus et in matutino laus 7ego autem dixi in abundantia mea non commovebor in sempiternum 8Domine in voluntate tua posuisti monti meo fortitudinem abscondisti faciem tuam et factus sum conturbatus 9ad Dominum clamabo et Dominum deprecabor 10quae est utilitas in sanguine meo cum descendero in corruptionem numquid confitebitur tibi pulvis aut adnuntiabit veritatem tuam 11audi Domine et miserere mei Domine esto adiutor 12convertisti planctum meum in chorum mihi solvisti saccum meum et accinxisti me laetitia 13ut laudet te gloria et non taceat Domine Deus meus in sempiternum confitebor tibi

Chapter 30

1victori canticum David 2in te Domine speravi non confundar in aeternum in iustitia tua salva me 3inclina ad me aurem tuam velociter libera me esto mihi in lapidem fortissimum et in domum munitam ut salves me 4quia petra mea et munitio mea tu es et propter nomen tuum dux meus eris et enutries me 5educes me de rete quod absconderunt mihi quia tu fortitudo mea es 6in manu tua commendabo spiritum meum redemisti me Domine Deus veritatis 7odisti custodientes vanitates frustra ego autem in Domino confisus sum 8exultabo et laetabor in misericordia tua quia vidisti adflictionem meam cognovisti tribulationes animae meae 9et non conclusisti me in manibus inimici posuisti in latitudine pedes meos 10miserere mei Domine quoniam tribulor caligavit in furore oculus meus anima mea et venter meus 11quia consumptae sunt in maerore vitae meae et anni mei in gemitu infirmata est in iniquitate fortitudo mea et ossa mea contabuerunt 12apud omnes hostes meos factus sum obprobrium et vicinis meis nimis et timor notis meis qui videbant me in plateis fugiebant me 13oblivioni traditus sum quasi mortuus a corde factus sum quasi vas perditum 14audivi enim obprobrium multorum congregationem in circuitu cum inirent consilium adversum me et ut auferrent animam meam cogitarent 15ego autem in te speravi Domine dixi Deus meus es tu 16in manu tua tempora mea libera me de manu inimicorum meorum et persequentium me 17ostende faciem tuam super servum tuum salva me in misericordia tua 18Domine ne confundar quia invocavi te confundantur impii taceant in inferno 19muta fiant labia mendacii quae loquuntur contra iustum vetera in superbia et despectione 20quam multa est bonitas tua quam abscondisti timentibus te operatus es sperantibus in te in conspectu filiorum hominum 21abscondes eos in protectione vultus tui a duritia viri abscondes eos in umbra a contradictione linguarum 22benedictus Dominus qui mirabilem fecit misericordiam suam mihi in civitate munita 23ego autem dixi in stupore meo proiectus sum de conspectu oculorum eius ergone audisti vocem deprecationis meae cum clamarem ad te 24diligite Dominum omnes sancti eius fideles servat Dominus et retribuet his qui satis operantur superbiam 25confortamini et roboretur cor vestrum omnes qui expectatis Dominum

Chapter 31

1David eruditi beatus cui dimissa est iniquitas et absconditum est peccatum 2beatus homo cui non inputabit Dominus iniquitatem nec est in spiritu eius dolus 3quia tacui adtrita sunt ossa mea in rugitu meo tota die 4die enim et nocte gravatur super me manus tua versatus sum in miseria mea cum exardesceret messis iugiter 5peccatum meum notum facio tibi et iniquitatem meam non abscondo dixi confitebor scelus meum Domino et tu dimisisti iniquitatem peccati mei semper 6pro hoc orat omnis sanctus ad te tempus inveniens ut cum inundaverint aquae multae ad illum non accedant 7tu es protectio mea ab hoste custodies me laus mea salvans circumdabis me semper 8doceam te et monstrabo tibi viam per quam ambules cogitabo de te oculo meo 9nolite fieri sicut equus et mulus quibus non est intellegentia in camo et freno maxillas eorum constringe qui non accedunt ad te 10multi dolores impii confidentem autem in Domino misericordia circumdabit 11laetamini in Domino et exultate iusti et laudate omnes recti corde

Chapter 32

1laudate iusti Dominum rectos decet laudatio 2confitemini Domino in cithara in psalterio decacordo cantate ei 3cantate ei canticum novum diligenter psallite in iubilo 4quia rectum est verbum Domini et omne opus eius in fide 5diligit iustitiam et iudicium misericordia Domini plena est terra 6verbo Domini caeli facti sunt et spiritu oris eius omnis ornatus eorum 7congregans quasi in utre aquas maris ponens in thesauris abyssos 8timeat Dominum omnis terra ipsum formident universi habitatores orbis 9quia ipse mandavit et factus est ipso praecipiente stetit 10Dominus dissolvit consilium gentium irritas fecit cogitationes populorum 11consilium Domini in aeternum stabit cogitationes cordis eius in generatione et generatione 12beata gens cuius Dominus Deus eius populus quem elegit in hereditatem sibi 13de caelo respexit Dominus vidit omnes filios Adam 14de firmissimo solio suo prospexit ad universos habitatores terrae 15fingens pariter cor eorum intellegens omnia opera eorum 16non salvatur rex in multitudine exercitus nec fortis liberabitur in multiplicatione virtutis 17fallax equus ad salutem et in multitudine roboris sui non salvabit 18ecce oculus Domini super timentes eum et expectantes misericordiam eius 19ut eruat de morte animam eorum et vivificet eos in fame 20anima nostra expectavit Dominum auxilium nostrum et clipeus noster est 21in ipso enim laetabitur cor nostrum quia in nomine sancto eius speravimus 22sit misericordia tua Domine super nos sicut expectavimus te

Chapter 33

1David quando commutavit os suum coram Abimelech et eiecit eum et abiit 2benedicam Domino in omni tempore semper laus eius in ore meo 3in Domino laetabitur anima mea audiant mites et laetentur 4magnificate Dominum mecum et exaltemus nomen eius pariter 5quaesivi Dominum et exaudivit me et de omnibus angustiis meis liberavit me 6respicite ad eum et confluite et vultus vestri non confundentur 7hic pauper clamavit et Dominus exaudivit de omnibus tribulationibus salvabit eum 8circumdat angelus Domini in gyro timentes eum et eruet eos 9gustate et videte quoniam bonus Dominus beatus vir qui sperat in eo 10timete Dominum sancti eius quoniam non est inopia timentibus eum 11leones indiguerunt et esurierunt quaerentibus autem Dominum non deerit omne bonum 12venite filii audite me timorem Domini docebo vos 13quis est vir qui velit vitam diligens dies videre bonos 14custodi linguam tuam a malo et labia tua ne loquantur dolum 15recede a malo et fac bonum quaere pacem et persequere eam 16oculi Domini ad iustos et aures eius ad clamorem eorum 17vultus Domini super facientes malum ut perdat de terra memoriam eorum 18clamaverunt et Dominus exaudivit et ex omnibus tribulationibus eorum liberavit eos 19iuxta est Dominus contritis corde et confractos spiritu salvabit 20multae tribulationes iusti et ex omnibus illis liberabit eum Dominus 21custodit omnia ossa eius unum ex eis non confringetur 22interficiet impium malitia et odientes iustum superabuntur 23redimet Dominus animam servorum suorum et non peccabunt omnes sperantes in eo

Chapter 34

1David iudica Domine adversarios meos pugna contra pugnantes me 2adprehende scutum et hastam et consurge in auxilium meum 3evagina gladium et praeoccupa ex adverso persequentem me dic animae meae salus tua ego sum 4confundantur et revereantur qui quaerunt animam meam convertantur retrorsum et confundantur qui cogitant malum mihi 5fiant sicut pulvis ante faciem venti et angelus Domini inpellat 6sit via eorum tenebrae et lubricum et angelus Domini persequatur eos 7quia frustra absconderunt mihi insidias retis sui sine causa foderunt animae meae 8veniat ei calamitas quam ignorat et rete suum quod abscondit conprehendat eum et cadat in laqueum 9anima autem mea exultabit in Domino et laetabitur in salute sua 10omnia ossa mea dicent Domine quis similis tui eruens inopem a validiore et pauperem et mendicum a violento 11surgentes testes iniqui quae nesciebam interrogabant me 12reddebant mihi mala pro bono sterilitatem animae meae 13ego autem cum infirmarer ab eis induebar cilicio humiliabam in ieiunio animam meam et oratio mea ad sinum meum revertetur 14quasi ad amicum quasi ad fratrem meum sic ambulabam quasi lugens mater tristis incurvabar 15et in infirmitate mea laetabantur et congregabantur collecti sunt adversum me percutientes et nesciebam 16scindentes et non tacentes in simulatione verborum fictorum frendebant contra me dentibus suis 17Domine quanta aspicies converte animam meam a calamitatibus suis a leonibus solitariam meam 18confitebor tibi in ecclesia grandi in populo forti laudabo te 19non laetentur super me inimici mei mendaces odientes me frustra coniventes oculo 20non enim pacem loquuntur sed in rapina terrae verba fraudulenta concinnant 21et dilataverunt super me os suum dixerunt va va vidit oculus noster 22vidisti Domine ne taceas Domine ne elongeris a me 23consurge et evigila in iudicium meum Deus meus et Domine in causam meam 24iudica me secundum iustitiam meam Domine Deus meus et ne insultent mihi 25ne dicant in corde suo va va va animae nostrae ne dicant absorbuimus eum 26confundantur et revereantur pariter qui laetantur in adflictione mea induantur confusione et verecundia qui magnificantur super me 27laudent et laetentur qui volunt iustitiam meam et dicant semper magnificetur Dominus qui vult pacem servi sui 28et lingua mea meditabitur iustitiam tuam tota die laudem tuam

Chapter 35

1pro victoria servi Domini David 2dixit scelus impii in medio cordis eius non esse timorem Dei ante oculos eius 3quia dolose egit adversum eum in oculis suis ut inveniret iniquitatem eius ad odiendum 4verba oris eius iniquitas et dolus cessavit cogitare benefacere 5iniquitatem cogitat in cubili suo stabit in via non bona malum non abiciet 6Domine in caelo misericordia tua fides tua usque ad nubes 7iustitia tua quasi montes Domine iudicium tuum abyssus multa homines et iumenta salvos facies Domine 8quam pretiosa est misericordia tua Domine et filii Adam in umbra alarum tuarum sperabunt 9inebriabuntur de pinguidine domus tuae et torrente deliciarum tuarum potabis eos 10quoniam tecum est fons vitae in lumine tuo videbimus lumen 11adtrahe misericordiam tuam scientibus te et iustitiam tuam rectis corde 12ne veniat mihi pes superbiae et manus impiorum non me commoveat 13ibi ceciderunt operantes iniquitatem expulsi sunt et non potuerunt surgere

Chapter 36

1David aleph noli contendere cum malignis neque aemuleris facientes iniquitatem 2quoniam sicut herba velociter conterentur et sicut holus viride arescent 3beth spera in Domino et fac bonum peregrinare in terra et pascere fide 4et delectare in Domino et dabit tibi petitiones cordis tui 5gimel volve super Dominum viam tuam et confide in eo et ipse faciet 6et educet sicut lumen iustitiam tuam et iudicium tuum sicut meridiem 7deleth tace Domino et expecta eum noli contendere adversum eum qui proficit in via sua adversum virum qui facit quae cogitat 8he dimitte iram et relinque furorem noli contendere ut malefacias 9quoniam qui malefaciunt interibunt expectantes autem Dominum ipsi hereditabunt terram 10vav adhuc enim modicum et non erit impius et cogitabis de loco eius et non subsistet 11mites autem hereditabunt terram et delectabuntur in multitudine pacis 12zai cogitat impius de iusto et frendet adversum eum dentibus suis 13Dominus deridebit eum videns quod venit dies eius 14heth gladium evaginaverunt impii tetenderunt arcum suum ut percutiant egenum et pauperem et interficiant rectos in via 15gladius eorum ingrediatur in cor eorum et arcus eorum confringantur 16teth melius est parum iusto quam divitiae impiorum multae 17quia brachia impiorum confringentur sublevat autem iustos Dominus 18ioth novit Dominus diem inmaculatorum et hereditas eorum aeterna erit 19non confundentur in tempore malo et in diebus famis saturabuntur 20caph quia impii peribunt et inimici Domini gloriantes ut monocerotes consumentur sicut fumus consumitur 21lameth fenus accipit impius et non reddit iustus autem donat et tribuit 22quia qui benedicti fuerint ab eo hereditabunt terram et qui maledicti interibunt 23mem a Domino gressus viri firmantur et viam eius volet 24cum ceciderit non adlidetur quia Dominus sustentat manum eius 25nun puer fui siquidem senui et non vidi iustum derelictum neque semen eius quaerens panem 26tota die donat et commodat et semen eius in benedictione 27samech recede a malo et fac bonum et habita in sempiterno 28quia Dominus diligit iudicium et non derelinquet sanctos suos ain in aeternum custoditi sunt et semen impiorum periit 29iusti hereditabunt terram et habitabunt in saeculum super eam 30fe os iusti meditabitur sapientiam et lingua eius loquetur iudicium 31lex Dei eius in corde eius non deficient gressus eius 32sade considerat impius iustum et quaerit ut occidat eum 33Dominus non derelinquet eum in manu eius et non condemnabit eum cum iudicatur 34coph expecta Dominum et custodi viam eius et exaltabit te ut possideas terram cum interibunt impii videbis 35res vidi impium robustum et fortissimum sicut indigenam virentem 36et transivi et ecce non erat et quaesivi eum et non est inventus 37sen custodi simplicitatem et vide rectum quia erit ad extremum viro pax 38iniqui autem delebuntur pariter et novissimum impiorum peribit 39thau salus iustorum a Domino fortitudo eorum in tempore tribulationis 40et auxiliabitur eis Dominus et salvabit eos ab impiis quia speraverunt in eo

Chapter 37

1canticum David in commemoratione 2Domine ne in ira tua arguas me neque in furore tuo corripias me 3quia sagittae tuae infixae sunt mihi et tetigit me manus tua 4non est sanitas in carne mea a facie indignationis tuae non est pax ossibus meis a facie peccati mei 5quia iniquitates meae transierunt caput meum quasi onus grave adgravatae sunt super me 6conputruerunt et tabuerunt cicatrices meae a facie insipientiae meae 7adflictus sum et incurvatus nimis tota die maerens ambulabam 8quia lumbi mei repleti sunt ignominia et non est sanitas in carne mea 9evigilavi et adflictus sum nimis rugiebam a gemitu cordis mei 10Domine in conspectu tuo omne desiderium meum et gemitus meus a te non est absconditus 11cor meum fluctuabat dereliquit me fortitudo mea et lux oculorum meorum etiam ipsa non est mecum 12cari mei et amici mei quasi contra lepram meam steterunt et vicini mei longe steterunt 13et inruebant quaerentes animam meam et investigantes mala mihi loquebantur insidias et dolos tota die meditabantur 14ego autem quasi surdus non audiebam et quasi mutus non aperiebam os meum 15et eram quasi homo non audiens nec habens in ore suo redargutiones 16te enim Domine expectabam tu exaudies Domine Deus meus 17quia dixi ne forte insultent mihi et cum vacillaverint pedes mei super me magnificentur 18quia ego ad plagas paratus et dolor meus contra me est semper 19quia iniquitatem meam adnuntio sollicitus ero pro peccato meo 20inimici autem mei viventes confortati sunt et multiplicati sunt odientes me mendaciter 21et qui reddunt malum pro bono adversabantur mihi quia sequebar bonum 22ne derelinquas me Domine Deus meus ne elongeris a me 23festina in auxilium meum Domine salutis meae

Chapter 38

1pro victoria Idithun canticum David 2dixi custodiam vias meas ne peccem in lingua mea custodiam os meum silentio donec est impius contra me 3obmutui silentio tacui de bono et dolor meus conturbatus est 4incaluit cor meum in medio mei in meditatione mea incensus sum igni 5locutus sum lingua mea ostende mihi Domine finem meum et mensuram dierum meorum quae sit ut sciam quid mihi desit 6ecce breves posuisti dies meos et vita mea quasi non sit in conspectu tuo omnia enim vanitas omnis homo stans semper 7tantum in imagine ambulat homo tantum frustra turbatur congregat et ignorat cui dimittat ea 8nunc ergo quid expecto Domine praestolatio mea tu es 9ab omnibus iniquitatibus meis libera me obprobrium stulto ne ponas me 10obmutui non aperiam os meum quia tu fecisti 11tolle a me plagas tuas 12a contentione manus tuae ego consumptus sum in increpationibus pro iniquitate corripuisti virum et posuisti quasi tineam desiderabilia eius verumtamen vanitas omnis homo semper 13audi orationem meam Domine et clamorem meum exaudi ad lacrimam meam ne obsurdescas quia advena ego sum apud te et peregrinus sicut omnes patres mei 14parce mihi ut rideam antequam vadam et non subsistam

Chapter 39

1pro victoria David canticum 2expectans expectavi Dominum et inclinatus est ad me 3et audivit clamorem meum et eduxit me de lacu famoso de luto caeni et statuit super petram pedes meos stabilivit gressus meos 4et dedit in ore meo canticum novum laudem Deo nostro videbunt multi et timebunt et sperabunt in Domino 5beatus vir qui posuit Dominum confidentiam suam et non est aversus ad superbias pompasque mendacii 6multa fecisti tu Domine Deus meus mirabilia tua et cogitationes tuas pro nobis non invenio ordinem coram te si narrare voluero et numerare plura sunt quam ut narrari queant 7victima et oblatione non indiges aures fodisti mihi holocaustum et pro peccato non petisti 8tunc dixi ecce venio in volumine libri scriptum est de me 9ut facerem placitum tibi Deus meus volui et legem tuam in medio ventris mei 10adnuntiavi iustum in ecclesia multa ecce labia mea non prohibebo Domine tu nosti 11iustitiam tuam non abscondi in medio cordis mei fidem tuam et salutare tuum dixi non abscondi misericordiam tuam et veritatem tuam in ecclesia multa 12tu Domine non prohibebis misericordias tuas a me misericordia tua et veritas iugiter servabunt me 13circumdederunt enim me mala quorum non est numerus conprehenderunt me iniquitates meae et non potui videre plures factae sunt quam capilli capitis mei et cor meum dereliquit me 14placeat tibi Domine ut liberes me Domine ad adiuvandum me festina 15confundantur et revereantur simul quaerentes animam meam ut auferant eam convertantur retrorsum et confundantur qui volunt mala mihi 16pereant post confusionem suam qui dicunt mihi va va 17gaudeant et laetentur in te qui quaerunt te dicant iugiter magnificetur Dominus qui diligunt salutare tuum 18ego autem sum egens et pauper Dominus sollicitus erit pro me auxilium meum et salutare meum tu Deus meus ne moreris

Chapter 40

1pro victoria canticum David 2beatus qui cogitat de paupere in die mala salvabit eum Dominus 3Dominus custodiet eum et vivificabit eum et beatus erit in terra et non tradet eum animae inimicorum suorum 4Dominus confortabit eum in lecto infirmitatis totum stratum eius vertisti in aegrotatione sua 5ego dixi Domine miserere mei sana animam meam quoniam peccavi tibi 6inimici mei loquentur malum mihi quando morietur et periet nomen eius 7et si venerit ut visitet vana loquetur cor eius congregabit iniquitatem sibi et egrediens foras detrahet 8simul adversum me murmurabant omnes odientes me contra cogitabant malum mihi 9verbum diabuli infundebant sibi qui dormivit non addet ut resurgat 10sed et homo pacificus meus in quo habui fiduciam qui manducabat panem meum levavit contra me plantam 11tu autem Domine miserere mei et leva me ut reddam eis 12in hoc cognovi quod velis me quia non insultavit inimicus meus mihi 13ego autem in simplicitate mea adiutus sum a te et statues me ante faciem tuam in perpetuum 14benedictus Dominus Deus Israhel a saeculo et usque in saeculum amen amen

Chapter 41

1pro victoria doctissimi filiorum Core 2sicut areola praeparata ad inrigationes aquarum sic anima mea praeparata est ad te Deus 3sitivit anima mea Deum fortem viventem quando veniam et parebo ante faciem tuam 4fuerunt mihi lacrimae meae panis per diem ac noctem cum diceretur mihi tota die ubi est Deus tuus 5horum recordatus sum et effudi in me animam meam quia veniam ad umbraculum tacebo usque ad domum Dei in voce laudis et confessionis multitudinis festa celebrantis 6quare incurvaris anima mea et conturbas me expecta Dominum quia adhuc confitebor ei salutaribus vultus eius 7Deus meus in memet ipso anima mea incurvatur propterea recordabor tui de terra Iordanis et Hermoniim de monte minimo 8abyssus abyssum vocat in voce cataractarum tuarum omnes gurgites tui et fluctus tui super me transierunt 9per diem mandavit Dominus misericordiam suam et in nocte canticum eius mecum oratio Deo vitae meae 10dicam Deo petra mea quare oblitus es mei quare tristis incedo adfligente inimico 11cum me interficerent in ossibus meis exprobraverunt mihi hostes mei dicentes tota die ubi est Deus tuus 12quare incurvaris anima mea et conturbas me expecta Dominum quoniam adhuc confitebor ei salutibus vultus mei et Deo meo

Chapter 42

1iudica me Deus et discerne causam meam a gente non sancta a viro doloso et iniquo salva me 2tu enim Deus fortitudo mea quare proiecisti me quare tristis incedo adfligente inimico 3mitte lucem tuam et veritatem tuam ipsae ducent me et introducent ad montem sanctum tuum et ad tabernaculum tuum 4et introibo ad altare tuum ad Deum laetitiae et exultationis meae et confitebor tibi in cithara Deus Deus meus 5quare incurvaris anima mea et quare conturbas me expecta Dominum quoniam adhuc confitebor ei salutibus vultus mei et Deo meo

Chapter 43

1pro victoria filiorum Core eruditionis 2Deus auribus nostris audivimus patres nostri narraverunt nobis opus quod operatus es in diebus eorum in diebus antiquis 3tu manu tua gentes delisti et plantasti eos adflixisti populos et emisisti eos 4non enim in gladio suo possederunt terram neque brachium eorum salvavit eos sed dextera tua et brachium tuum et lux vultus tui quia conplacuisti tibi 5tu es rex meus Deus praecipe pro salutibus Iacob 6in te hostes nostros ventilabimus in nomine tuo conculcabimus adversarios nostros 7non enim in arcu meo confidam neque gladius meus salvabit me 8quia salvasti nos de hostibus nostris et eos qui oderant nos confudisti 9in Domino gaudebimus tota die et in nomine tuo in aeternum confitebimur semper 10verum tu proiecisti et confudisti nos et non egredieris in exercitibus nostris 11vertisti terga nostra hosti et qui oderant nos diripuerunt nos 12dedisti nos quasi gregem ad vorandum et in gentibus dispersisti nos 13vendidisti populum tuum sine pretio nec grandis fuit commutatio eorum 14posuisti nos obprobrium vicinis nostris subsannationem et inrisum his qui erant in circuitu nostro 15posuisti nos similitudinem in gentibus commotionem capitis in tribubus 16tota die confusio mea contra me et ignominia faciei meae cooperuit me 17a voce exprobrantis et blasphemantis a facie inimici et ultoris 18omnia haec venerunt super nos et non sumus obliti tui nec mentiti fuimus in pacto tuo 19non est conversum retro cor nostrum nec declinaverunt gressus nostri a semita tua 20quoniam deiecisti nos in loco draconum et operuisti nos umbra mortis 21si obliti sumus nominis Dei nostri et expandimus manus nostras ad deum alienum 22numquid non Deus investigabit istud ipse enim novit cogitationes cordis quoniam propter te mortificati sumus tota die reputati sumus ut grex occisionis 23consurge quare dormitas Domine evigila quare proicis nos in sempiternum 24quare faciem tuam abscondis oblivisceris adflictiones et angustias nostras 25quoniam incurvata est in pulvere anima nostra adhesit terrae venter noster 26surge auxiliare nobis et redime nos propter misericordiam tuam

Chapter 44

1victori pro liliis filiorum Core eruditionis canticum amantissimi 2eructavit cor meum verbum bonum dico ego opera mea regi lingua mea stilus scribae velocis 3decore pulchrior es filiis hominum effusa est gratia in labiis tuis propterea benedixit tibi Deus in aeternum 4accingere gladio tuo super femur fortissime 5gloria tua et decore tuo decore tuo prospere ascende propter veritatem et mansuetudinem iustitiae et docebit te terribilia dextera tua 6sagittae tuae acutae populi sub te cadent in corde inimicorum regis 7thronus tuus Deus in saeculum et in aeternum sceptrum aequitatis sceptrum regni tui 8dilexisti iustitiam et odisti iniquitatem propterea unxit te Deus Deus tuus oleo exultationis prae participibus tuis 9zmyrna et stacte et cassia in cunctis vestimentis tuis de domibus eburneis quibus laetificaverunt te 10filiae regum in honore tuo stetit coniux in dextera tua in diademate aureo 11audi filia et vide et inclina aurem tuam et obliviscere populi tui et domus patris tui 12et concupiscet rex decorem tuum quia ipse est dominus tuus et adora eum 13et o filia fortissimi in muneribus faciem tuam deprecabuntur divites populi 14omnis gloria filiae regis intrinsecus fasceis aureis vestita est 15in scutulatis ducetur ad regem virgines sequentur eam amicae eius ducentur illuc 16ducentur in laetitiis et exultatione ingredientur thalamum regis 17pro patribus tuis erunt filii tibi pones eos principes in universa terra 18recordabor nominis tui in omni generatione et generatione propterea populi confitebuntur tibi in saeculum et in aeternum

Chapter 45

1victori filiorum Core pro iuventutibus canticum 2Deus nostra spes et fortitudo auxilium in tribulationibus inventus es validum 3ideo non timebimus cum fuerit translata terra et concussi montes in corde maris 4sonantibus et intumescentibus gurgitibus eius et agitatis montibus in potentia eius semper 5fluminis divisiones laetificant civitatem Dei sanctum tabernaculum Altissimi 6Dominus in medio eius non commovebitur auxiliabitur ei Deus in ipso ortu matutino 7conturbatae sunt gentes concussa sunt regna dedit vocem suam prostrata est terra 8Dominus exercituum nobiscum protector noster Deus Iacob semper 9venite et videte opera Domini quantas posuerit solitudines in terra 10conpescuit bella usque ad extremum terrae arcum confringet et concidet hastam plaustra conburet igni 11cessate et cognoscite quoniam ego sum Deus exaltabor in gentibus exaltabor in terra 12Dominus exercituum nobiscum fortitudo nostra Deus Iacob semper

Chapter 46

1victori filiorum Core canticum 2omnes populi plaudite manibus iubilate Deo in voce laudis 3quoniam Dominus altissimus terribilis rex magnus super omnem terram 4congregavit populos subter nos et tribus sub pedibus nostris 5elegit nobis hereditatem nostram gloriam Iacob quam dilexit semper 6ascendit Deus in iubilo Deus in voce bucinae 7canite Deo canite canite regi nostro canite 8quia rex universae terrae Deus canite erudite 9regnavit Deus super gentes Deus sedet super thronum sanctum suum 10principes populorum congregati sunt populus Dei Abraham quoniam Dei scuta terrae vehementer elevata sunt

Chapter 47

1canticum psalmi filiorum Core 2magnus Dominus et laudabilis nimis in civitate Dei nostri in monte sancto suo 3specioso germini gaudio universae terrae monti Sion lateribus aquilonis civitatulae regis magni 4Deus in domibus eius agnitus est in auxiliando 5quia ecce reges congregati sunt venerunt simul 6ipsi videntes sic obstipuerunt conturbati sunt admirati sunt 7horror possedit eos ibi dolor quasi parturientis 8in vento uredinis confringes naves maris 9sicut audivimus ita vidimus in civitate Dei exercituum in civitate Dei nostri Deus fundavit eam usque in aeternum semper 10aestimavimus Deus misericordiam tuam in medio templi tui 11secundum nomen tuum Deus sic laus tua usque ad extremum terrae iustitia repleta est dextera tua 12laetetur mons Sion exultent filiae Iudae propter iudicia tua 13circumdate Sion et circumite eam numerate turres eius 14ponite cor vestrum in moenibus separate palatia eius ut narretis in generatione novissima 15quia ipse Deus Deus noster in saeculum et in perpetuum ipse erit dux noster in morte

Chapter 48

1victori filiorum Core canticum 2audite hoc omnes populi auribus percipite universi habitatores occidentis 3tam filii Adam quam filii singulorum simul dives et pauper 4os meum loquitur sapientias et meditatio cordis mei prudentias 5inclino ad parabulam aurem meam aperiam in cithara enigma meum 6quare timebo in diebus mali iniquitas calcanei mei circumdabit me 7qui fiduciam habent in fortitudine sua et in multitudine divitiarum suarum superbiunt 8fratrem redimens non redimet vir nec dabit Deo propitiationem pro eo 9neque pretium redemptionis animae eorum sed quiescet in saeculo 10et vivet ultra in sempiternum 11et non videbit interitum cum viderit sapientes morientes simul insipiens et indoctus peribunt et derelinquent alienis divitias suas 12interiora sua domus suas in saeculo tabernacula sua in generatione et generatione vocaverunt nominibus suis terras suas 13et homo in honore non commorabitur adsimilatus est iumentis et exaequatus est 14haec est via insipientiae eorum et post eos iuxta os eorum current semper 15quasi grex in inferno positi sunt mors pascet eos et subicient eos recti in matutino et figura eorum conteretur in inferno post habitaculum suum 16verumtamen Deus redimet animam meam de manu inferi cum adsumpserit me semper 17noli timere cum ditatus fuerit vir cum multiplicata fuerit gloria domus eius 18neque enim moriens tollet omnia nec descendet post eum gloria eius 19quia animae suae in vita sua benedicet laudabunt inquient te cum benefeceris tibi 20intrabit usque ad generationes patrum suorum usque ad finem non videbunt lucem 21homo cum in honore esset non intellexit conparavit se iumentis et silebitur

Chapter 49

1canticum Asaph fortis Deus Dominus locutus est et vocavit terram ab ortu solis usque ad occasum eius 2de Sion perfecta decore Deus apparuit 3veniet Deus noster et non tacebit ignis coram eo vorabit et in circuitu eius tempestas valida 4vocabit caelum desursum et terram ut iudicet populum suum 5congregate mihi sanctos meos qui feriunt pactum meum in sacrificio 6et adnuntiabunt caeli iustitiam eius quia Deus iudex est semper 7audi popule meus et loquar Israhel et contestabor te Deus Deus tuus ego sum 8non propter victimas tuas arguam te et holocaustomata tua coram me sunt semper 9non accipiam de domo tua vitulum neque de gregibus tuis hircos 10mea sunt enim omnia animalia silvarum pecudes in montibus milium 11scio omnes aves montium et universitas agri mecum est 12si esuriero non dicam tibi meus est enim orbis et plenitudo eius 13numquid comedam carnem taurorum aut sanguinem hircorum bibam 14immola Deo laudem et redde Altissimo vota tua 15et invoca me in die tribulationis liberabo te et glorificabis me 16impio autem dixit Deus quid tibi est cum narratione praeceptorum meorum et ut adsumas pactum meum in ore tuo 17qui odisti disciplinam et proiecisti verba mea post te 18si videbas furem consentiebas ei et cum adulteris erat pars tua 19os tuum dimisisti ad malitiam et lingua tua concinnavit dolum 20sedens adversum fratrem tuum loquebaris et adversum filium matris tuae fabricabaris obprobrium 21haec fecisti et tacui existimasti futurum me similem tui arguam te et proponam te ante oculos tuos 22intellegite hoc qui obliviscimini Deum ne forte capiam et non sit qui liberet 23qui immolat confessionem glorificat me et qui ordinate ambulat ostendam ei salutare Dei

Chapter 50

1victori canticum David 2cum venisset ad eum Nathan propheta quando ingressus est ad Bethsabee 3miserere mei Deus secundum misericordiam tuam iuxta multitudinem miserationum tuarum dele iniquitates meas 4multum lava me ab iniquitate mea et a peccato meo munda me 5quoniam iniquitates meas ego novi et peccatum meum contra me est semper 6tibi soli peccavi et malum coram te feci ut iustificeris in sermonibus tuis et vincas cum iudicaveris 7ecce in iniquitate conceptus sum et in peccato peperit me mater mea 8ecce enim veritatem diligis absconditum et arcanum sapientiae manifestasti mihi 9asparges me hysopo et mundabor lavabis me et super nivem dealbabor 10auditum mihi facies gaudium et laetitiam ut exultent ossa quae confregisti 11absconde faciem tuam a peccatis meis et omnes iniquitates meas dele 12cor mundum crea mihi Deus et spiritum stabilem renova in visceribus meis 13ne proicias me a facie tua et spiritum sanctum tuum ne auferas a me 14redde mihi laetitiam Iesu tui et spiritu potenti confirma me 15docebo iniquos vias tuas et peccatores ad te revertentur 16libera me de sanguinibus Deus Deus salutis meae laudabit lingua mea iustitiam tuam 17Domine labia mea aperies et os meum adnuntiabit laudem tuam 18non enim vis ut victimam feriam nec holocaustum tibi placet 19sacrificium Dei spiritus contribulatus cor contritum et humiliatum Deus non dispicies 20benefac Domine in voluntate tua Sion et aedificentur muri Hierusalem 21tunc suscipies sacrificium iustitiae oblationes et holocausta tunc inponent super altare tuum vitulos

Chapter 51

1victori ab erudito David 2cum venisset Doec Idumeus et adnuntiasset Saul dicens ei venit David in domum Achimelech 3quid gloriaris in malitia potens misericordia Dei tota est die 4insidias cogitat lingua tua quasi novacula acuta faciens dolum 5dilexisti malum magis quam bonum mendacium magis quam loqui iustitiam semper 6dilexisti omnia verba ad devorandum lingua dolosa 7sed Deus destruet te in sempiternum terrebit et evellet te de tabernaculo et eradicabit te de terra viventium semper 8videbunt iusti et timebunt et super eum ridebunt 9ecce vir qui non posuit Deum fortitudinem suam sed speravit in multitudine divitiarum suarum confortatus est in insidiis suis 10ego sicut oliva virens in domo Dei speravi in misericordia Dei in saeculum sempiternum 11confitebor tibi in saeculo quoniam fecisti et expectabo nomen tuum quoniam bonum in conspectu sanctorum tuorum

Chapter 52

1victori per chorum eruditi David dixit stultus in corde suo non est Deus 2corrupti sunt et abominabiles facti sunt in iniquitate non est qui faciat bonum 3Deus de caelo prospexit super filios hominum ut videret si esset intellegens requirens Deum 4omnes aversi sunt pariter adheserunt non est qui faciat bonum non est usque ad unum 5numquid non cognoverunt qui operantur iniquitatem qui comedunt populum meum ut cibum panis 6Deum non invocaverunt ibi timuerunt timore ubi non est timor quoniam Deus dispersit ossa circumdantium te confunderis quia Deus proiecit eos 7quis dabit ex Sion salutare Israhel cum reduxerit Deus captivitatem populi sui exultabit Iacob laetabitur Israhel

Chapter 53

1victori in psalmis eruditi David 2quando venerunt Ziphei et dixerunt Saul nonne David absconditus est apud nos 3Deus in nomine tuo salva me et in fortitudine tua ulciscere me 4Deus exaudi orationem meam auribus percipe verba oris mei 5quia alieni insurrexerunt adversus me et fortes quaesierunt animam meam et non posuerunt Deum in conspectu suo semper 6ecce Deus auxiliatur mihi Dominus sustentans animam meam 7reddet malum insidiatoribus meis in veritate tua disperde eos 8voluntarie sacrificabo tibi confitebor nomini tuo Domine quoniam bonum est 9quoniam ex omni tribulatione liberavit me et inimicos meos dispexit oculus meus

Chapter 54

1victori in psalmis eruditi David 2exaudi Deus orationem meam et ne dispicias deprecationem meam 3adtende mihi et exaudi me humiliatus sum in meditatione mea et conturbatus 4a voce inimici a facie persequentis impii quoniam proiecerunt super me iniquitatem et in furore adversabantur mihi 5cor meum doluit in vitalibus meis et terrores mortis ceciderunt super me 6timor et tremor venit super me et operuit me caligo 7et dixi quis dabit mihi pinnas columbae ut volem et requiescam 8ut procul abeam et commorer in deserto semper 9festinabo ut salver ab spiritu tempestatis et turbinis 10praecipita Domine divide linguas eorum quoniam vidi iniquitatem et contradictionem in civitate 11die et nocte circumeuntes muros eius scelus et dolorem in medio eius 12insidiae in vitalibus eius et non recedet de plateis eius damnum et fraudulentia 13non enim inimicus exprobravit mihi ut sustineam neque is qui me oderat super me magnificatus est ut abscondar ab eo 14sed tu homo unianimis meus dux meus et notus meus 15qui simul habuimus dulce secretum in domo Dei ambulavimus in terrore 16veniat mors super eos descendant in infernum viventes quia nequitiae in congregatione eorum et in medio eorum 17ego ad Deum clamabo et Dominus salvabit me 18vespere et mane et meridie eloquar et resonabo et exaudiet vocem meam 19redimet in pace animam meam ab adpropinquantibus mihi multi enim fuerunt adversum me 20exaudiet Deus et humiliabit eos qui iudex est ab initio semper non enim mutantur neque timent Deum 21extendit manum suam ad pacifica sua contaminabit pactum suum 22nitidius butyro os eius pugnat autem cor illius molliores sermones eius oleo cum sint lanceae 23proice super Dominum caritatem tuam et ipse enutriet te non dabit in aeternum fluctuationem iusto 24tu autem Deus deduces eos in puteum interitus viri sanguinum et dolosi non dimidiabunt dies suos ego autem fiduciam habeo tui

Chapter 55

1victori pro columba muta eo quod procul abierit David humilis et simplex quando tenuerunt eum Palestini in Geth 2miserere mei Deus quoniam conculcavit me homo tota die pugnans tribulavit me 3conculcaverunt me insidiatores mei tota die multi enim qui pugnant contra me Altissime 4quacumque die territus fuero ego in te confidam 5in Deo laudavi verbum in Deo speravi non timebo quid faciat caro mihi 6tota die sermonibus me adfligebant contra me omnes cogitationes eorum in malum 7congregabuntur abscondite plantas meas observabunt expectantes animam meam 8quia nullus est salvus in eis in furore populos detrahet Deus 9secretiora mea numerasti pone lacrimam meam in conspectu tuo sed non in narratione tua 10tunc convertentur inimici mei retrorsum in quacumque die invocavero hoc scio quia Deus meus es 11in Deo laudabo verbum in Domino praedicabo sermonem in Deo speravi non timebo quid faciat homo mihi 12in me sunt Deus vota tua reddam gratiarum actiones tibi 13quia liberasti animam meam de morte et pedes meos de lapsu ut ambulem coram Deo in luce viventium

Chapter 56

1pro victoria ut non disperdas David humilem et simplicem quando fugit a facie Saul in spelunca 2miserere mei Deus miserere mei quoniam in te sperat anima mea in umbra alarum tuarum sperabo donec transeant insidiae 3invocabo Deum altissimum Deum ultorem meum 4mittet de caelo et salvabit me exprobrabit conculcantibus me semper mittet Deus misericordiam suam et veritatem suam 5anima mea in medio leonum dormivit ferocientium filii hominum dentes eorum lancea et sagittae et lingua eorum gladius acutus 6exaltare super caelos Deus in omni terra gloria tua 7rete paraverunt gressibus meis ad incurvandam animam meam foderunt ante me foveam ceciderunt in medium eius semper 8paratum cor meum Deus paratum cor meum cantabo et psallam 9surge gloria mea surge psalterium et cithara surgam mane 10confitebor tibi in populis Domine cantabo tibi in gentibus 11quia magna usque ad caelos misericordia tua et usque ad nubes veritas tua 12exaltare super caelos Deus in omni terra gloria tua

Chapter 57

1victori ut non disperdas David humilem et simplicem 2si vere utique iustitiam loquimini recta iudicate filii hominum 3etenim in corde iniquitates operamini in terra iniquitatis manus vestras adpendite 4alienati sunt peccatores a vulva erraverunt ab utero loquentes mendacium 5furor eorum sicut furor serpentis sicut reguli surdi obturantis aurem suam 6ut non audiat vocem murmurantium nec incantatoris incantationes callidas 7Deus excute dentes eorum ex ore eorum molares leonum confringe Domine 8dissolvantur quasi aquae quae defluent intendet arcum suum donec conterantur 9quasi vermis tabefactus pertranseant quasi abortivum mulieris quod non vidit solem 10antequam crescant spinae vestrae in ramnum quasi viventes quasi in ira tempestas rapiet eas 11laetabitur iustus cum viderit ultionem pedes suos lavabit in sanguinem impii 12et dicet homo vere fructus est iusto vere est Deus iudicans in terra

Chapter 58

1victori ut non disperdas David humilem et simplicem quando misit Saul et custodierunt domum ut occiderent eum 2erue me de inimicis meis Deus meus et a resistentibus mihi protege me 3libera me ab operariis iniquitatis et a viris sanguinum salva me 4quia ecce insidiati sunt animae meae congregantur adversum me fortissimi 5absque iniquitate mea et absque peccato meo Domine non egi inique et illi currunt et praeparantur 6surge ex adverso pro me et respice et tu Domine Deus exercituum Deus Israhel evigila ut visites omnes gentes non miserearis universis qui operantur iniquitatem semper 7revertantur ad vesperam et latrent ut canis et circumeant civitatem 8ecce loquuntur in ore suo gladii in labiis eorum quasi nemo audiat 9tu autem Domine deridebis eos subsannabis omnes gentes 10fortitudinem meam ad te servabo quoniam tu Deus elevator meus 11Dei mei misericordia praeveniet me 12Deus ostendit mihi in insidiatoribus meis ne occidas eos ne forte obliviscantur populi mei disperge eos in fortitudine tua et destrue eos protector noster Domine 13in peccato oris sui in sermone labiorum suorum et capiantur in superbia sua maledictionem et mendacium narrantes 14consume in furore consume ut non subsistant et sciant quoniam Deus dominatur Iacob in finibus terrae semper 15et convertantur ad vesperam et latrent ut canis et circumeant civitatem 16ipsi vagabuntur ut comedant et cum saturati non fuerint murmurabunt 17ego autem cantabo imperium tuum et laudabo mane misericordiam tuam quoniam factus es fortitudo mea et refugium in die tribulationis meae 18tibi cantabo quoniam Deus adiutor meus fortitudo mea Deus misericordia mea

Chapter 59

1victori pro liliis testimonium humilis et perfecti David ad docendum 2quando pugnavit adversum Syriam Mesopotamiae et adversum Syriam Suba et reversus est Ioab et percussit Edom in valle Salinarum duodecim milia 3Deus proiecisti nos et scidisti iratus convertisti nos 4commovisti terram et disrupisti eam sana contritiones eius quoniam commota est 5ostendisti populo tuo duritiam potasti nos vino consopiente 6dedisti timentibus te signum ut fugerent a facie arcus semper ut liberentur amici tui 7salva dextera tua et exaudi me 8Deus locutus est in sanctuario suo laetabor dividam Sicimam et vallem Soccoth dimetiar 9meus est Galaad et meus Manasse et Efraim fortitudo capitis mei Iudas legifer meus 10Moab olla lavacri mei super Idumeam incedam calciamento meo mihi Palestina foederata est 11quis deducet me ad civitatem munitam quis deducet me usque ad Idumeam 12nonne tu Deus qui proiecisti nos et non egredieris Deus in exercitibus nostris 13da nobis auxilium in tribulatione vana est enim salus ab homine 14in Deo faciemus virtutem et ipse conculcabit tribulantes nos

Chapter 60

1victori in psalmis David 2exaudi Deus laudationem meam intende orationi meae 3de novissimo terrae ad te clamabo cum triste fuerit cor meum cum fortis elevabitur adversum me tu eris ductor meus 4fuisti spes mea turris munitissima a facie inimici 5habitabo in tabernaculo tuo iugiter sperabo in protectione alarum tuarum semper 6tu enim Deus exaudisti orationem meam dedisti hereditatem timentibus nomen tuum 7dies super dies regis adicies annos eius donec est generatio et generatio 8sedebit semper ante faciem Dei misericordia et veritas servabunt eum 9sic canam nomini tuo iugiter reddens vota mea per singulos dies

Chapter 61

1victori per Idithun canticum David 2attamen apud Deum silebit anima mea ex eo salus mea 3attamen ipse est scutum meum et salus mea fortitudo mea non commovebor amplius 4usquequo insidiamini contra virum interficitis omnes quasi murus inclinus et maceria corruens 5partem enim eius cogitaverunt expellere placuerunt sibi in mendacio ore suo singuli benedicunt et corde suo maledicunt semper 6verumtamen Deo retice anima mea ab ipso enim praestolatio mea 7ipse est fortitudo mea et salus mea susceptor meus non timebo 8in Deo salutare meum et gloria mea robur fortitudinis meae salus mea in Deo 9sperate in eo omni tempore populi effundite coram eo cor vestrum Deus spes nostra est semper 10verumtamen vanitas filii Adam mendacium filii viri in stateris dolosis fraudulenter agunt simul 11nolite confidere in calumnia et in rapina ne frustremini divitiae si fluxerint ne adponatis cor 12unum locutus est Deus duo haec audivi quia imperium Dei est 13et tibi Domine misericordia quia tu reddes unicuique secundum opus suum

Chapter 62

1canticum David cum esset in deserto Iuda 2Deus fortitudo mea tu es de luce consurgam ad te sitivit te anima mea desideravit te caro mea 3in terra invia et conficiente ac sine aqua sic in sancto apparui tibi ut videam fortitudinem tuam et gloriam tuam 4melior est enim misericordia tua quam vitae labia mea laudabunt te 5sic benedicam tibi in vita mea in nomine tuo levabo manus meas 6quasi adipe et pinguidine implebitur anima mea et labiis laudantibus canet os meum 7recordans tui in cubili meo per singulas vigilias meditabor tibi 8quia fuisti auxilium meum in umbra alarum tuarum laudabo 9adhesit anima mea post te me suscepit dextera tua 10ipsi vero interficere quaerunt animam meam ingrediantur in extrema terrae 11congregentur in manus gladii pars vulpium erunt 12rex autem laetabitur in Deo laudabitur omnis qui iurat in eo quia obstruetur os loquentium mendacium

Chapter 63

1victori canticum David 2audi Deus vocem meam loquentis a timore inimici serva vitam meam 3absconde me a consilio malignorum a tumultu operantium iniquitatem 4qui exacuerunt quasi gladium linguam suam tetenderunt sagittam suam verbum amarissimum 5ut sagittarent in absconditis simplicem 6subito sagittabunt eum et non timebunt confortaverunt sibi sermonem pessimum narraverunt ut absconderent laqueos dixerunt quis videbit nos 7scrutati sunt iniquitates defecerunt scrutantes scrutinio cogitationibus singulorum et corde profundo 8sagittabit ergo eos Deus iaculo repentino inferentur plagae eorum 9et corruent in semet ipsos linguis suis fugient omnes qui viderint eos 10et timebunt omnes homines et adnuntiabunt opus Dei et opera eius intellegent 11laetabitur iustus in Domino et sperabit in eo et exultabunt omnes recti corde

Chapter 64

1victori carmen David cantici 2tibi silens laus Deus in Sion et tibi reddetur votum 3exaudi orationem donec ad te omnis caro veniat 4verba iniquitatum praevaluerunt adversum me sceleribus nostris tu propitiaberis 5beatus quem elegeris et susceperis habitabit enim in atriis tuis replebimur bonis domus tuae sanctificatione templi tui 6terribilis in iustitia exaudi nos Deus salvator noster confidentia omnium finium terrae et maris longinqui 7praeparans montes in virtute tua accinctus fortitudine 8conpescens sonitum maris fremitum fluctuum eius et multitudinem gentium 9et timebunt qui habitant in extremis a signis tuis egressus matutinos et vespere laudantes facies 10visita terram et inriga eam ubertate dita eam rivus Dei plenus aqua praeparabis frumentum eorum quia sic fundasti eam 11sulcos eius inebria multiplica fruges eius pluviis inriga eam et germini eius benedic 12volvetur annus in bonitate tua et vestigia tua rorabunt pinguidine 13pinguescent pascua deserti et exultatione colles accingentur 14vestientur agnis greges et valles plenae erunt frumento coaequabuntur et canent

Chapter 65

1victori canticum psalmi iubilate Deo omnis terra 2cantate gloriam nomini eius date gloriam laudi eius 3dicite Deo quam terribile opus tuum in multitudine fortitudinis tuae mentientur tibi inimici tui 4omnis terra adoret te et cantet tibi cantet nomini tuo semper 5venite et videte opera Dei terribilia consilia super filiis hominum 6convertit mare in aridam in flumine pertransibunt pede ibi laetabimur in eo 7qui dominatur in fortitudine sua saeculo oculi eius gentes aspiciunt qui increduli sunt non exaltentur in semet ipsis semper 8benedicite populi Deo nostro et auditam facite vocem laudis eius 9qui posuit animam nostram in vitam et non dedit in commotione pedes nostros 10probasti enim nos Deus igne nos conflasti sicut conflatur argentum 11introduxisti nos in obsidione posuisti stridorem in dorso nostro 12inposuisti homines super caput nostrum transivimus per ignem et aquam et eduxisti nos in refrigerium 13ingrediar domum tuam in holocaustis reddam tibi vota mea 14quae promiserunt tibi labia mea et locutum est os meum cum tribularer 15holocausta medullata offeram tibi cum incensu arietum faciam boves cum hircis semper 16venite audite et narrabo omnes qui timetis Deum quanta fecerit animae meae 17ipsum ore meo invocavi et exaltavi in lingua mea 18iniquitatem si vidi in corde meo non exaudiat Dominus 19ideo exaudivit Deus et adtendit vocem deprecationis meae 20benedictus Deus qui non abstulit orationem meam et misericordiam suam a me

Chapter 66

1victori in psalmis canticum carminis 2Deus misereatur nostri et benedicat nobis inlustret faciem suam super nos semper 3ut nota fiat in terra via tua in universis gentibus salus tua 4confiteantur tibi populi Deus confiteantur tibi populi omnes 5laetentur et laudent gentes quoniam iudicas populos in aequitate et gentium quae in terra sunt ductor es sempiternus 6confiteantur tibi populi Deus confiteantur tibi populi omnes 7terra dedit germen suum benedicat nobis Deus Deus noster 8benedicat nobis Deus et timeant eum omnes fines terrae

Chapter 67

1victori David psalmus cantici 2exsurgat Deus et dissipentur inimici eius et fugiant qui oderunt eum a facie eius 3sicut deficit fumus deficiant sicut tabescit cera a facie ignis pereant impii a facie Dei 4iusti autem laetentur exultent in conspectu Dei et gaudeant in laetitia 5cantate Deo canite nomini eius praeparate viam ascendenti per deserta in Domino nomen eius et exultate coram eo 6patri pupillorum et defensori viduarum Deus in habitaculo sancto suo 7Deus habitare facit solitarios in domo educit vinctos in fortitudine increduli autem habitaverunt in siccitatibus 8Deus cum egredereris ante populum tuum et ambulares per desertum semper 9terra commota est et caeli stillaverunt a facie tua Deus hoc est in Sinai a facie Dei Dei Israhel 10pluviam voluntariam elevasti Deus hereditatem tuam laborantem tu confortasti 11animalia tua habitaverunt in ea praeparasti in bonitate tua pauperi Deus 12Domine dabis sermonem adnuntiatricibus fortitudinis plurimae 13reges exercituum foederabuntur foederabuntur et pulchritudo domus dividet spolia 14si dormieritis inter medios terminos pinnae columbae deargentatae et posteriora eius in virore auri 15cum divideret Robustissimus reges in ea nive dealbata est in Selmon 16mons Dei mons pinguis mons excelsus mons pinguis 17quare contenditis montes excelsi adversum montem quem dilexit Deus ut habitaret in eo siquidem Dominus habitabit semper 18currus Dei innumerabilis milia abundantium Dominus in eis in Sina in sancto 19ascendisti in excelsum captivam duxisti captivitatem accepisti dona in hominibus insuper et non credentes habitare Dominum Deum 20benedictus Dominus per singulos dies portabit nos Deus salutis nostrae semper 21Deus noster Deus salutis et Domini Dei mortis egressus 22verumtamen Deus confringet capita inimicorum suorum verticem crinis ambulantis in delictis suis 23dixit Dominus de Basan convertam convertam de profundis maris 24ut calcet pes tuus in sanguine lingua canum tuorum ex inimicis a temet ipso 25viderunt itinera tua Deus itinera Dei mei regis mei in sancto 26praecesserunt cantores eos qui post tergum psallebant in medio puellarum tympanistriarum 27in ecclesiis benedicite Deo Domino de fontibus Israhel 28ibi Beniamin parvulus continens eos principes Iuda in purpura sua principes Zabulon principes Nepthali 29praecepit Deus tuus de fortitudine tua conforta Deus hoc quod operatus es nobis 30de templo tuo quod est in Hierusalem tibi offerent reges munera 31increpa bestiam calami congregatio fortium in vitulis populorum calcitrantium contra rotas argenteas disperge populos qui bella volunt 32offerant velociter ex Aegypto Aethiopia festinet dare manus Deo 33regna terrae cantate Deo canite Domino semper 34qui ascendit super caelum caeli a principio ecce dabit voci suae vocem fortitudinis 35date gloriam Deo super Israhel magnificentia eius et fortitudo eius in caelis 36terribilis Deus de sanctuario suo Deus Israhel ipse dabit fortitudinem et robur populo benedictus Deus

Chapter 68

1victori pro liliis David 2salva me Deus quoniam venerunt aquae usque ad animam 3infixus sum in limo profundi et non possum consistere veni in profundum aquarum et flumen operuit me 4laboravi clamans exasperatum est guttur meum defecerunt oculi mei expectantes Deum meum 5multiplicati sunt super capillos capitis mei qui oderunt me gratis confortati sunt qui persequebantur me inimici mei iniuste quae non rapueram tunc reddebam 6Deus tu scis stultitiam meam et peccata mea a te non sunt abscondita 7non confundantur in me qui expectant te Domine Deus exercituum non confundantur in me qui quaerunt te Deus Israhel 8quia propter te portavi obprobrium operuit confusio faciem meam 9alienus factus sum fratribus meis et peregrinus filiis matris meae 10quia zelus domus tuae comedit me et obprobrium exprobrantium tibi cecidit super me 11et flevi in ieiunio animam meam et factum est in obprobria mihi 12et posui vestimentum meum saccum et factus sum eis in parabulam 13contra me loquebantur qui sedebant in porta et cantabant bibentes vinum 14mea autem oratio ad te Domine tempus reconciliationis est Deus in multitudine misericordiae tuae exaudi me in veritate salutaris tui 15erue me de luto ut non infigar libera me ab his qui oderunt me et de profundis aquis 16ne operiat me fluvius aquae et ne absorbeat me profundum et non coronet super me puteus os suum 17exaudi me Domine quoniam bona est misericordia tua secundum multitudinem miserationum tuarum respice ad me 18et ne abscondas faciem tuam a servo tuo quoniam tribulor cito exaudi me 19accede ad animam meam redime eam propter inimicos meos libera me 20tu scis obprobrium meum et confusionem meam et ignominiam meam 21coram te sunt omnes hostes mei obprobrio contritum est cor meum et desperatus sum et expectavi qui contristaretur et non fuit et qui consolaretur et non inveni 22et dederunt in esca mea fel et in siti mea potaverunt me aceto 23sit mensa eorum coram eis in laqueum et in retributiones ad corruendum 24contenebrentur oculi eorum ne videant et dorsum eorum semper incurva 25effunde super eos indignationem tuam et ira furoris tui conprehendat eos 26fiat commoratio eorum deserta in tabernaculis eorum non sit qui habitet 27quoniam quem tu percussisti persecuti sunt et ut adfligerent vulneratos tuos narrabant 28da iniquitatem super iniquitatem eorum et non veniant in iustitia tua 29deleantur de libro viventium et cum iustis non scribantur 30ego autem pauper et dolens salus tua Deus suscipiet me 31laudabo nomen Dei in cantico et magnificabo eum in confessione 32et placebit Domino super vitulum novellum cornua efferentem et ungulas 33videntes mansueti laetabuntur qui quaeritis Deum vivet anima vestra 34quoniam exaudivit pauperes Dominus et vinctos suos non dispexit 35laudent eum caeli et terra maria et omne quod movetur in eis 36quia Deus salvabit Sion et aedificabit civitates Iuda et habitabunt ibi et possidebunt eam 37et semen servorum eius possidebit eam et qui diligunt nomen eius habitabunt in ea

Chapter 69

1victori David ad recordandum 2Deus ut liberes me Domine ut auxilieris mihi festina 3confundantur et erubescant qui quaerunt animam meam 4convertantur retrorsum et erubescant qui volunt malum mihi revertantur ad vestigium confusionis suae qui dicunt va va 5gaudeant et laetentur in te omnes qui quaerunt te et dicant semper magnificetur Deus qui diligunt salutare tuum 6ego autem egenus et pauper Deus festina pro me auxilium meum et salvator meus tu Domine ne moreris

Chapter 70

1in te Domine speravi ne confundar in aeternum 2iustitia tua erue me et libera inclina ad me aurem tuam et salva me 3esto mihi robustum habitaculum ut ingrediar iugiter praecepisti ut salvares me quia petra mea et fortitudo mea es tu 4Deus meus salva me de manu impii de manu iniqui et nocentis 5quia tu es expectatio mea Deus Domine fiducia mea ab adulescentia mea 6a te sustentatus sum ex utero de ventre matris meae tu es protector meus in te laus mea semper 7quasi portentum factus sum multis et tu spes mea fortissima 8impleatur os meum laude tua tota die magnitudine tua 9ne proicias me in tempore senectutis cum defecerit fortitudo mea ne derelinquas me 10quia dixerunt inimici mei mihi et qui observabant animam meam inierunt consilium pariter 11dicentes Deus dereliquit eum persequimini et conprehendite eum quia non est qui eruat 12Deus ne elongeris a me Deus meus ad auxiliandum mihi festina 13confundantur et consumantur adversarii animae meae operiantur obprobrio et confusione qui quaerunt malum mihi 14ego autem iugiter expectabo et adiciam super omnes laudationes tuas 15os meum narrabit iustitiam tuam tota die salutare tuum quia non cognovi litteraturas 16ingrediar in fortitudine Domini Dei recordabor iustitiae tuae solius 17Deus docuisti me ab adulescentia mea et usque nunc adnuntiabo mirabilia tua 18insuper et usque ad senectutem et canos Deus ne derelinquas me donec adnuntiem brachium tuum generationi cunctisque qui venturi sunt fortitudines tuas 19et iustitiam tuam Deus usque in excelsum quanta fecisti magnalia Deus quis similis tibi 20qui ostendisti mihi tribulationes plurimas et adflictiones conversus vivificabis nos et de abyssis terrae rursum educes nos 21multiplicabis magnitudinem meam et conversus consolaberis me 22ego autem confitebor tibi in vasis psalterii veritatem tuam Deus meus cantabo tibi in cithara Sancte Israhel 23laudabunt labia mea cum cantavero tibi et anima mea quam redemisti 24insuper et lingua mea tota die meditabitur iustitiam tuam quia confusi sunt et dehonestati quaerentes malum mihi

Chapter 71

1Salomonis 2Deus iudicium regi da et iustitiam tuam filio regis iudicabit populum tuum in iustitia et pauperes tuos in iudicio 3adsument montes pacem populo et colles iustitiam 4iudicabit pauperes populi salvabit filios pauperis et confringet calumniatorem 5et timebunt te quamdiu erit sol et ultra lunam in generatione generationum 6descendet ut pluvia super vellus ut stillae inrorantes terram 7germinabit in diebus eius iustitia et multitudo pacis donec non sit luna 8et dominabitur a mari usque ad mare et a flumine usque ad terminos terrae 9ante eum procident Aethiopes et inimici eius pulverem lingent 10reges Tharsis et insulae munera offerent reges Arabiae et Saba tributum conferent 11et adorabunt eum omnes reges universae nationes servient ei 12quia eruet pauperem a potente et inopem cui non est adiutor 13parcet inopi et pauperi et animas pauperum salvabit 14ab usura et iniquitate redimet animam eorum et pretiosus erit sanguis eorum coram oculis eius 15et vivet et dabitur ei de auro Saba et orabunt de eo iugiter tota die benedicent ei 16erit memorabile triticum in terra in capite montium elevabitur sicut Libani fructus eius et florebunt de civitate sicut faenum terrae 17erit nomen eius in aeternum ultra solem perseverabit nomen eius et benedicentur in eo omnes gentes et beatificabunt eum 18benedictus Dominus Deus Deus Israhel qui facit mirabilia solus 19et benedictum nomen gloriae eius in sempiternum et implebitur gloria eius universa terra amen amen 20conpletae sunt orationes David filii Iesse

Chapter 72

1canticum Asaph attamen bonus est Israhel Deus his qui mundo sunt corde 2mei autem paene vacillaverunt pedes paene effusi sunt gressus mei 3quia aemulatus sum contra iniquos pacem impiorum videns 4quod non recogitaverint de morte sua et firma sint vestibula eorum 5in labore hominum non sunt et cum hominibus non flagellabuntur 6ideo nutriti sunt ad superbiam circumdederunt iniquitatem sibi 7processerunt a pinguidine oculi eorum transierunt cogitationes cordis 8inriserunt et locuti sunt in malitia calumniam de excelso loquentes 9posuerunt in caelo os suum et lingua eorum deambulavit in terra 10propterea convertetur populus eius hic et quis plenus invenietur in eis 11et dixerunt quomodo novit Deus et si est scientia in Excelso 12ecce isti impii et abundantes in saeculo multiplicaverunt divitias 13ergone frustra mundavi cor meum et lavi in innocentia manus meas 14et fui flagellatus tota die et increpatio mea in matutinis 15dixi si narravero sic ecce generationem filiorum tuorum reliqui 16et cogitavi ut intellegerem istud labor est in oculis meis 17donec veniam ad sanctuaria Dei intellegam in novissimo eorum 18verumtamen in lubrico posuisti eos deiecisti eos ad interitum 19quomodo vastati sunt subito defecerunt consumpti sunt quasi non sint 20quasi somnium evigilantis Domine in civitate tua imaginem eorum ad nihilum rediges 21quia contractum est cor meum et lumbi mei velut ignis fumigans 22et ego insipiens et nescius 23quasi iumentum factus sum apud te et eram semper tecum 24et tenebas manum dexteram meam in consilium tuum deduces me et postea in gloria suscipies me 25quid mihi est in caelo et tecum nolui in terra 26consumpta est caro mea et cor meum robur cordis mei et pars mea Deus in aeternum 27quia ecce qui elongant se a te peribunt perdidisti omnem fornicantem a te 28mihi autem adpropinquare Deo bonum est posui in Domino Deo spem meam ut narrem omnes adnuntiationes tuas

Chapter 73

1eruditionis Asaph ut quid Deus reppulisti in finem fumavit furor tuus in gregem pascuae tuae 2recordare congregationis tuae quam possedisti ab initio et redemisti virgam hereditatis tuae montis Sion in quo habitasti 3sublimitas pedum tuorum dissipata est usque ad finem omnia mala egit inimicus in sanctuario 4fremuerunt hostes tui in medio pacti tui posuerunt signa sua in tropeum 5manifesta in introitu desuper in saltu lignorum secures 6et nunc scalpturas eius pariter bipinne et dolatoriis deraserunt 7miserunt ignem in sanctuarium tuum in terram contaminaverunt habitaculum nominis tui 8dixerunt in cordibus suis posteri eorum simul incenderunt omnes sollemnitates Dei in terra 9signa nostra non vidimus non est ultra propheta et non est nobiscum qui sciat usquequo 10usquequo Deus exprobrabit adversarius blasphemabit inimicus nomen tuum in finem 11quare convertis manum tuam et dexteram tuam ad medium sinum tuum consume 12Deus autem rex meus ab initio operatur salutes in medio terrae 13tu dissipasti in fortitudine tua mare contrivisti capita draconum in aquis 14tu confregisti capita Leviathan dedisti eum in escam populo Aethiopum 15tu disrupisti fontem et torrentem tu exsiccasti flumina fortia 16tua est dies et tua est nox tu ordinasti luminaria et solem 17tu statuisti omnes terminos terrae aestatem et hiemem tu plasmasti 18memento huius inimicus exprobravit Domino et populus insipiens blasphemavit nomen tuum 19ne tradas bestiis animam eruditam lege tua vitae pauperum tuorum ne obliviscaris in perpetuum 20respice ad pactum quia repletae sunt tenebris terrae habitationes iniquae subrutae 21ne revertatur confractus et confusus egenus et pauper laudabunt nomen tuum 22surge Deus iudica causam tuam memento obprobrii tui ab insipiente tota die 23ne obliviscaris vocis hostium tuorum sonitus adversariorum tuorum ascendit iugiter

Chapter 74

1victori ut non disperdas psalmus Asaph cantici 2confitebimur tibi Deus confitebimur et iuxta nomen tuum narrabunt mirabilia tua 3cum accepero tempus ego iustitias iudicabo 4dissolvetur terra cum omnibus habitatoribus suis ego adpendi columnas eius semper 5dixi inique agentibus nolite inique agere et impiis nolite exaltare cornu 6nolite exaltare in excelsum cornu vestrum loquentes in cervice veteri 7quia nec ab oriente neque ab occidente neque a solitudine montium 8sed Deus iudex hunc humiliabit et hunc exaltabit 9quia calix in manu Domini est et vino meraco usque ad plenum mixtus et propinabit ex eo verumtamen feces eius epotabunt bibentes omnes impii terrae 10ego autem adnuntiabo in sempiternum cantabo Deo Iacob 11et omnia cornua impiorum confringam exaltabuntur cornua iusti

Chapter 75

1victori in psalmis canticum Asaph carminis 2cognoscetur in Iudaea Deus in Israhel magnum nomen eius 3et erit in Salem tabernaculum eius et habitatio eius in Sion 4ibi confringet volatilia arcus scutum et gladium et bellum semper 5lumen tu es Magnifice a montibus captivitatis 6spoliati sunt superbi corde dormitaverunt somnum suum et non invenerunt omnes viri exercitus manus suas 7ab increpatione tua Deus Iacob consopitus est et currus et equus 8tu terribilis es et quis stabit adversum te ex tunc ira tua 9de caelo adnuntiabis iudicium terra timens tacebit 10cum surrexerit ad iudicandum Deus ut salvos faciat omnes mites terrae semper 11quia ira hominis confitebitur tibi reliquiis irae accingeris 12vovete et reddite Domino Deo vestro omnes qui in circuitu eius sunt offerent dona terribili 13auferenti spiritum ducum terribili regibus terrae

Chapter 76

1victori per Idithun psalmus Asaph 2voce mea ad Dominum clamavi voce mea ad Dominum et exaudivit me 3in die tribulationis meae Dominum requisivi manus mea nocte extenditur et non quiescit noluit consolari anima mea 4recordans Dei conturbabar loquebar in memet ipso et deficiebat spiritus meus semper 5prohibebam suspectum oculorum meorum stupebam et non loquebar 6recogitabam dies antiquos annos pristinos 7recordabar psalmorum meorum in nocte cum corde meo loquebar et scobebam spiritum meum 8ergone in aeternum proiciet Dominus et non repropitiabitur ultra 9ergone conplebit usque in finem misericordiam suam consummabit verbum de generatione et generatione 10numquid oblitus est misereri Deus aut conplebit in furore misericordias suas semper 11et dixi inbecillitas mea est haec commutatio dexterae Excelsi 12recordabor cogitationum Domini reminiscens antiqua mirabilia tua 13et meditabor in omni opere tuo et adinventiones tuas loquar 14Deus in sanctuario via tua quis deus magnus ut Deus 15tu es Deus faciens mirabilia ostendens in populis potentiam tuam 16redemisti in brachio populum tuum filios Iacob et Ioseph semper 17videntes te aquae Deus videntes te aquae parturierunt et commotae sunt abyssi 18excusserunt aquas nubila vocem dederunt nubes et sagittae tuae discurrebant 19vox tonitrui tui in rota apparuerunt fulgora tua orbi concussa est et commota est terra 20in mari via tua et semitae tuae in aquis multis et vestigia tua non sunt agnita 21deduxisti quasi gregem populum tuum in manu Mosi et Aaron

Chapter 77

1eruditionis Asaph ausculta populus meus legem meam inclinate aurem vestram ad verba oris mei 2aperiam in parabula os meum loquar enigmata antiqua 3quae audivimus et cognovimus et patres nostri narraverunt nobis 4non sunt abscondita a filiis eorum a generatione sequenti narrante laudes Domini et potentiam eius et mirabilia eius quae fecit 5statuit contestationem Iacob et legem posuit in Israhel quae mandavit patribus nostris ut docerent filios suos 6ut cognosceret generatio subsequens filii nascituri surgent et narrabunt filiis suis 7ut ponant in Deo spem suam et non obliviscantur cogitationum eius et mandata eius custodiant 8ut non sint sicut patres eorum generatio declinans et provocans generatio quae non praeparavit cor suum et non credidit Deo spiritus eius 9filii Efraim intendentes et mittentes arcum terga verterunt in die belli 10non custodierunt pactum Dei sui et in lege eius noluerunt ingredi 11et obliti sunt commutationum eius et mirabilium eius quae ostendit eis 12coram patribus eorum fecit mirabilia in terra Aegypto in regione Taneos 13divisit mare et transduxit eos et stare fecit aquas quasi acervum 14et duxit eos in nube per diem et tota nocte in lumine ignis 15scidit petram in deserto et potum dedit quasi de abyssis magnis 16et eduxit rivos de petra et elicuit quasi flumina aquas 17et addiderunt ultra peccare ei ut provocarent Excelsum in invio 18et temptaverunt Deum in cordibus suis petentes cibum animae suae 19et loquentes contra Deum dicebant numquid poterit Deus ponere mensam in solitudine 20ecce percussit petram et fluxerunt aquae et torrentes inundaverunt numquid et panem poterit dare aut praeparare carnem populo suo 21ideo audivit Dominus et non distulit et ignis accensus est in Iacob et furor ascendit in Israhel 22quia non crediderunt Deo nec habuerunt fiduciam in salutari eius 23et praecepit nubibus desuper et portas caeli aperuit 24et pluit super eos man ut comederent et triticum caeli dedit eis 25panem fortium comedit vir cibaria misit eis in saturitatem 26abstulit eurum de caelo et induxit in fortitudine sua africum 27et pluit super eos quasi pulverem carnes et quasi harenam maris volatilia pinnata 28et ceciderunt in medio castrorum eius in circuitu tabernaculorum eius 29et comederunt et saturati sunt nimis et desiderium eorum adtulit eis 30non indiguerunt de cupiditate sua cum adhuc cibus esset in ore eorum 31furor ergo Dei ascendit super eos et occidit pingues eorum et electos Israhel incurvavit 32in omnibus his peccaverunt ultra et non crediderunt mirabilibus eius 33et consumpsit in vanitate dies eorum et annos eorum velociter 34si occidebat eos tunc requirebant eum et convertebantur et diluculo consurgebant ad Deum 35et recordabantur quia Deus fortitudo eorum et Deus excelsus redemptor eorum 36et lactaverunt eum in ore suo et lingua sua mentiti sunt ei 37cor autem eorum non erat firmum cum eo nec permanserunt in pacto eius 38ipse vero misericors propitiabitur iniquitati et non disperdet multumque avertit iram suam et non suscitavit totum furorem suum 39sed recordatus est quia caro essent spiritus vadens et non revertens 40quotiens provocaverunt eum in deserto adflixerunt eum in solitudine 41et conversi sunt et temptaverunt Deum et Sanctum Israhel concitaverunt 42non sunt recordati manus eius diei qua redemit eos a tribulante 43qui fecit in Aegypto signa sua et ostenta sua in regione Taneos 44qui convertit in sanguine fluvios eorum et rivos eorum ut non biberent 45qui inmisit eis genus omne muscarum ut comederent eos et ranas ut disperderent eos 46qui dedit brucho germen eorum et laborem eorum lucustae 47qui occidit in grandine vineas eorum et sycomoros eorum in frigore 48qui tradidit grandini pascua eorum et iumenta eorum volucribus 49qui misit in eos iram furoris sui indignationem et comminationem et angustiam inmissionem angelorum malorum 50munivit semitam furori suo non pepercit morti animae eorum et animantia eorum pesti tradidit 51et percussit omne primogenitum in Aegypto principium partus in tabernaculis Cham 52et tulit veluti oves populum suum et minavit eos sicut gregem in deserto 53et duxit eos cum fiducia et absque timore inimicos autem eorum operuit mare 54et adduxit eos ad terminum sanctificatum suum montem istum quem possedit dextera eius et eiecit a facie eorum gentes et possidere eos fecit in funiculo hereditatem 55et conlocavit in tabernaculis eorum tribus Israhel 56et temptaverunt et provocaverunt Deum excelsum et testimonia eius non custodierunt 57et aversi sunt et praevaricati sunt ut patres eorum incurvati sunt quasi arcus inutilis 58et provocaverunt eum in excelsis suis et in sculptilibus suis ad aemulandum concitaverunt 59audivit Deus et non distulit et proiecit vehementer Israhel 60et reliquit tabernaculum Selo tentorium quod conlocavit inter homines 61tradidit in captivitatem gloriam suam et decorem suum in manu hostis 62et conclusit in gladio populum suum et in hereditate sua non distulit 63iuvenes eius devoravit ignis et virgines eius nemo luxit 64sacerdotes eius gladio ceciderunt et viduae eius non sunt fletae 65et evigilavit quasi dormiens Dominus quasi fortis post crapulam vini 66et percussit hostes suos retrorsum obprobrium sempiternum dedit eos 67et proiecit tabernaculum Ioseph et tribum Efraim non elegit 68sed elegit tribum Iuda montem Sion quem dilexit 69et aedificavit in similitudinem monoceroton sanctuarium suum quasi terram fundavit illud in saeculum 70et elegit David servum suum et tulit eum de gregibus ovium sequentem fetas adduxit eum 71ut pasceret Iacob populum eius et Israhel hereditatem eius 72qui pavit eos in simplicitate cordis sui et in prudentia manuum suarum dux eorum fuit

Chapter 78

1canticum Asaph Deus venerunt gentes in hereditatem tuam polluerunt templum sanctum tuum posuerunt Hierusalem in acervis lapidum 2dederunt cadavera servorum tuorum escam volatilibus caeli carnes sanctorum tuorum bestiis terrae 3effuderunt sanguinem eorum quasi aquam in circuitu Hierusalem et non erat qui sepeliret 4facti sumus obprobrium vicinis nostris subsannatio et derisio his qui in circuitu nostro sunt 5usquequo Domine irasceris in finem ardebit quasi ignis zelus tuus 6effunde furorem tuum super gentes quae non cognoverunt te et super regna quae nomen tuum non invocaverunt 7quia comederunt Iacob et decorem eius desolaverunt 8ne recorderis iniquitatum nostrarum veterum cito occupent nos misericordiae tuae quia adtenuati sumus nimis 9auxiliare nobis Deus Iesus noster propter gloriam nominis tui et libera nos et propitiare peccatis nostris propter nomen tuum 10quare dicunt gentes ubi est Deus eorum nota fiat in gentibus ante oculos nostros ultio sanguinis servorum tuorum qui effusus est 11ingrediatur coram te gemitus vinctorum in magnitudine brachii tui relinque filios interitus 12et redde vicinis nostris septuplum in sinu eorum obprobrium suum quo exprobraverunt tibi Domine 13nos enim populus tuus et grex pascuae tuae confitebimur tibi in sempiternum in generatione et generatione narrabimus laudes tuas

Chapter 79

1victori pro liliis testimonii Asaph canticum 2qui pascis Israhel ausculta qui ducis quasi gregem Ioseph qui sedes super cherubin ostendere 3ante Efraim et Beniamin et Manasse suscita fortitudinem tuam et veni ut salvos facias nos 4Deus converte nos et ostende faciem tuam et salvi erimus 5Domine Deus exercituum usquequo fumabis ad orationem populi tui 6cibasti nos pane flebili et potasti nos in lacrimis tripliciter 7posuisti nos contentionem vicinis nostris et inimici nostri subsannaverunt nos 8Deus exercituum converte nos et ostende faciem tuam et salvi erimus 9vineam de Aegypto tulisti eiecisti gentes et plantasti eam 10praeparasti ante faciem eius et stabilisti radices eius et implevit terram 11operti sunt montes umbra eius et ramis illius cedri Dei 12expandit comas suas usque ad mare et usque ad Flumen germina sua 13quare dissipasti maceriam eius et vindemiaverunt eam omnes qui transeunt per viam 14vastavit eam aper de silva et omnes bestiae agri depastae sunt eam 15Deus exercituum revertere obsecro respice de caelo et vide et visita vineam hanc 16et radicem quam plantavit dextera tua et filium quem confirmasti tibi 17succensam igni et deramatam ab increpatione faciei tuae pereant 18fiat manus tua super virum dexterae tuae et super filium hominis quem confirmasti tibi 19et non recedemus a te vivificabis nos et nomine tuo vocabimur 20Domine Deus exercituum converte nos et ostende faciem tuam et salvi erimus

Chapter 80

1victori in torcularibus Asaph 2laudate Deum fortitudinem nostram iubilate Deo Iacob 3adsumite carmen et date tympanum citharam decoram cum psalterio 4clangite in neomenia bucina et in medio mense die sollemnitatis nostrae 5quia legitimum Israhel est et iudicium Dei Iacob 6testimonium in Ioseph posuit cum egrederetur terra Aegypti labium quod nesciebam audivi 7amovi ab onere umerum eius manus eius a cofino recesserunt 8in tribulatione invocasti et erui te exaudivi te in abscondito tonitrui probavi te super aquam Contradictionis semper 9audi populus meus et contestor te Israhel si audieris me 10non sit in te deus alienus et non adores deum peregrinum 11ego sum Dominus Deus tuus qui eduxi te de terra Aegypti dilata os tuum et implebo illud 12et non audivit populus meus vocem meam et Israhel non credidit mihi 13et dimisi eum in pravitate cordis sui ambulabunt in consiliis suis 14utinam populus meus audisset me Israhel in viis meis ambulasset 15quasi nihilum inimicos eius humiliassem et super hostes eorum vertissem manum meam 16qui oderunt Dominum negabunt eum et erit tempus eorum in saeculo 17et cibavit eos de adipe frumenti et de petra mellis saturavit eos

Chapter 81

1canticum Asaph Deus stetit in coetu Dei in medio Deus iudicat 2usquequo iudicatis iniquitatem et facies impiorum suscipitis semper 3iudicate pauperi et pupillo egeno et inopi iuste facite 4salvate inopem et pauperem de manu impiorum liberate 5non cognoscunt nec intellegunt in tenebris ambulant movebuntur omnia fundamenta terrae 6ego dixi dii estis et filii Excelsi omnes vos 7ergo quasi Adam moriemini et quasi unus de principibus cadetis 8surge Domine iudica terram quoniam hereditabis omnes gentes

Chapter 82

1canticum psalmi Asaph 2Deus ne taceas ne sileas et non quiescas Deus 3quia ecce inimici tui tumultuati sunt et qui oderunt te levaverunt caput 4contra populum tuum nequiter tractaverunt et inierunt consilium adversum arcanum tuum 5dixerunt venite et conteramus eos de gente et non sit memoria nominis Israhel ultra 6quoniam tractaverunt pariter contra te foedus pepigerunt 7tabernacula Idumeae et Ismahelitarum Moab et Aggareni 8Gebal et Ammon et Amalech Palestina cum habitatoribus Tyri 9sed et Assur venit cum eis facti sunt brachium filiorum Loth semper 10fac illis sicut Madian et Sisarae sicut Iabin in torrente Cison 11contriti sunt in Aendor fuerunt quasi sterquilinium terrae 12pone duces eorum sicut Oreb et Zeb et Zebee et Salmana omnes principes eorum 13qui dixerunt possideamus nobis pulchritudinem Dei 14Deus meus pone eos ut rotam quasi stipulam ante faciem venti 15quomodo ignis conburit silvam et sicut flamma devorat montes 16sic persequere eos in tempestate tua et in turbine tuo conturba eos 17imple facies eorum ignominia et quaerent nomen tuum Domine 18confundantur et conturbentur usque in saeculum et erubescant et pereant 19et sciant quia nomen tuum est Dominus solus tu Excelsus super omnem terram

Chapter 83

1victori pro torculari filiorum Core canticum 2quam dilecta tabernacula tua Domine exercituum 3desiderat et defecit anima mea in atria Domini cor meum et caro mea laudabunt Deum viventem 4siquidem avis invenit domum et passer nidum sibi ubi ponat pullos suos altaria tua Domine exercituum rex meus et Deus meus 5beati qui habitant in domo tua adhuc laudabunt te semper 6beatus homo cuius fortitudo est in te semitae in corde eius 7transeuntes in valle fletus fontem ponent eam 8benedictione quoque amicietur doctor ibunt de fortitudine in fortitudinem parebunt apud Deum in Sion 9Domine Deus exercituum exaudi orationem meam ausculta Deus Iacob semper 10clipeus noster vide Deus et adtende faciem christi tui 11quoniam melior est dies in atriis tuis super milia elegi abiectus esse in domo Dei mei magis quam habitare in tabernaculis impietatis 12quia sol et scutum Dominus Deus gratiam et gloriam dabit Dominus 13nec prohibebit bonum ab his qui ambulant in perfectione Domine exercituum beatus homo qui confidet in te

Chapter 84

1victori filiorum Core canticum 2placatus es Domine terrae tuae reduxisti captivitatem Iacob 3dimisisti iniquitatem populo tuo operuisti omnes iniquitates eorum semper 4continuisti omnem indignationem tuam conversus es ab ira furoris tui 5converte nos Deus Iesus noster et solve iram tuam adversum nos 6noli in aeternum irasci nobis extendens iram tuam in generationem et generationem 7nonne tu revertens vivificabis nos et populus tuus laetabitur in te 8ostende nobis Domine misericordiam tuam et salutare tuum da nobis 9audiam quid loquatur Dominus Deus loquetur enim pacem ad populum suum et ad sanctos suos ut non convertantur ad stultitiam 10verumtamen prope est his qui timent eum salutare eius ut habitet gloria in terra nostra 11misericordia et veritas occurrerunt iustitia et pax deosculatae sunt 12veritas de terra orta est et iustitia de caelo prospexit 13sed et Dominus dabit bonum et terra nostra dabit germen suum 14iustitia ante eum ibit et ponet in via gressus suos

Chapter 85

1oratio David inclina Domine aurem tuam exaudi me quia egenus et pauper ego sum 2custodi animam meam quia sanctus sum salva servum tuum tu Deus meus qui confidit in te 3miserere mei Domine quoniam ad te clamabo tota die 4laetifica animam servi tui quia ad te animam meam levo 5tu enim es Domine bonus et propitiabilis et multus misericordia omnibus qui invocant te 6exaudi Domine orationem meam et ausculta vocem deprecationum mearum 7in die tribulationis meae invocabo te quia exaudies me 8non est similis tui in diis Domine non est iuxta opera tua 9omnes gentes quas fecisti venient et adorabunt coram te Domine et glorificabunt nomen tuum 10quia magnus tu et faciens mirabilia tu Deus solus 11doce me Domine viam tuam ut ambulem in veritate tua unicum fac cor meum ut timeat nomen tuum 12confitebor tibi Domine Deus meus in toto corde meo et glorificabo nomen tuum in sempiternum 13quia misericordia tua magna super me et eruisti animam meam de inferno extremo 14Deus superbi surrexerunt adversus me et coetus robustorum quaesivit animam meam et non posuerunt te in conspectu suo 15tu autem Domine Deus misericors et clemens patiens et multae misericordiae et verus 16respice ad me et miserere mei da fortitudinem tuam servo tuo et salva filium ancillae tuae 17fac mecum signum in bonitate et videant qui oderunt me et confundantur quia tu Domine auxiliatus es mihi et consolatus es me

Chapter 86

1filiorum Core psalmus cantici fundamentum eius in montibus sanctuarii 2diligit Dominus portas Sion super omnia tabernacula Iacob 3gloriosa dicta sunt in te civitas Dei semper 4commemorabo superbiae et Babylonis scientes me ecce Palestina et Tyrus cum Aethiopia iste natus est ibi 5ad Sion autem dicetur vir et vir natus est in ea et ipse fundavit eam Excelsus 6Dominus numerabit scribens populos ipse natus est in ea semper 7et cantabunt quasi in choris omnes fontes mei in te

Chapter 87

1canticum carminis filiorum Core victori per chorum ad praecinendum eruditionis Eman Ezraitae 2Domine Deus salutis meae per diem clamavi in nocte coram te 3ingrediatur ante te oratio mea inclina aurem tuam ad laudationem meam 4quia repleta est malis anima mea et vita mea ad infernum descendit 5reputatus sum cum descendentibus lacum factus sum quasi homo invalidus 6inter mortuos liber sicut interfecti et dormientes in sepulchro quorum non recordaris amplius et qui a manu tua abscisi sunt 7posuisti me in lacu novissimo in tenebris in profundis 8super me confirmatus est furor tuus et cunctis fluctibus tuis adflixisti me semper 9longe fecisti notos meos a me posuisti me abominationem eis clausum et non prodeuntem 10oculus meus infirmatus est ab adflictione invocavi te Domine tota die expandi ad te palmas meas 11numquid mortuis facies mirabilia aut gigantes surgent et confitebuntur tibi semper 12numquid narrabitur in sepulchro misericordia tua et veritas tua in perditione 13numquid noscentur in tenebris mirabilia tua et iustitia tua in terra quae oblivioni tradita est 14ego autem ad te Domine clamavi et mane oratio mea praeveniet te 15quare Domine abicis animam meam abscondis faciem tuam a me 16pauper ego et aerumnosus ab adulescentia portavi furorem tuum et conturbatus sum 17per me transierunt irae tuae terrores tui oppresserunt me 18circumdederunt me quasi aquae tota die vallaverunt me pariter 19longe fecisti a me amicum et sodalem notos meos abstulisti

Chapter 88

1eruditionis Aethan Ezraitae 2misericordias Domini in aeternum cantabo in generatione et generatione adnuntiabo veritatem tuam in ore meo 3quia dixisti sempiterna misericordia aedificabitur caelos fundabis et veritas tua in eis 4percussi foedus cum electo meo iuravi David servo meo 5usque in aeternum stabiliam semen tuum et aedificabo in generationem et generationem thronum tuum semper 6confitebuntur caeli mirabilia tua Domine et veritatem tuam in ecclesia sanctorum 7quis enim in nubibus adaequabitur Domino adsimilabitur Domino de filiis Dei 8Deus inclitus in arcano sanctorum nimio et terribilis in cunctis qui circum eum sunt 9Domine Deus exercituum quis similis tui fortissime Domine et veritas tua in circuitu tuo 10tu dominaris superbiae maris et elationes gurgitum eius tu conprimis 11tu confregisti quasi vulneratum superbum in brachio forti tuo dispersisti inimicos tuos 12tui sunt caeli et tua est terra orbem et plenitudinem eius tu fundasti 13aquilonem et dexteram tu creasti Thabor et Hermon nomen tuum laudabunt 14tuum brachium cum fortitudine roboretur manus tua exaltetur dextera tua 15iustitia et iudicium firmamentum throni tui misericordia et veritas praecedent faciem tuam 16beatus populus qui novit iubilum Domine in lumine vultus tui ambulabunt 17in nomine tuo exultabunt tota die et in iustitia tua exaltabuntur 18quia gloria fortitudinis eorum tu es et in misericordia tua elevabis cornu nostrum 19quia a Domino est protectio nostra et a Sancto Israhel rege nostro 20tunc locutus es per visionem sanctis tuis et dixisti posui adiutorium super robustum exaltavi electum de populo 21inveni David servum meum oleo sancto meo unxi eum 22cum quo manus mea firma erit et brachium meum roborabit eum 23non decipiet inimicus eum et filius iniquitatis non adfliget eum 24sed concidam ante faciem eius hostes illius et qui eum oderunt percutiam 25veritas autem mea et misericordia mea erit cum eo et in nomine meo exaltabitur cornu eius 26et ponam in mari manum eius et in fluminibus dexteram eius 27ipse vocabit me pater meus es tu Deus meus et fortitudo salutis meae 28ego autem primogenitum ponam eum excelsum regibus terrae 29in aeternum custodiam ei misericordiam meam et pactum meum fidele ei erit 30et ponam perpetuum semen eius et thronum eius sicut dies caeli 31si autem dereliquerint filii eius legem meam et in iudiciis meis non ambulaverint 32si caerimonias meas profanaverint et praecepta mea non custodierint 33visitabo in virga scelera eorum et in plagis iniquitatem eorum 34misericordiam autem meam non auferam ab eo nec mentiar in veritate mea 35non violabo pactum meum et quod egressum est de labiis meis non mutabo 36semel iuravi in sancto meo ne David mentiar 37semen eius in sempiternum erit 38et thronus eius sicut sol in conspectu meo sicut luna stabilietur in sempiternum et testis in caelo fidelis semper 39tu autem reppulisti et proiecisti iratus es adversum christum tuum 40adtenuasti pactum servi tui profanasti in terra diadema eius 41dissipasti omnes macerias eius posuisti munitiones eius pavorem 42diripuerunt eum omnes qui transeunt per viam factus est obprobrium vicinis suis 43elevasti dexteram hostium eius laetificasti omnes inimicos illius 44avertisti robur gladii eius et non sublevasti eum in proelio 45quiescere fecisti munditiam eius et thronum illius in terram detraxisti 46adbreviasti dies adulescentiae eius operuisti eum ignominia sempiterna 47usquequo Domine absconderis in finem succendetur quasi ignis indignatio tua 48memento mei de profundo alioquin quare frustra creasti filios hominum 49quis est vir qui vivat et non videat mortem salvans animam suam de manu inferi semper 50ubi sunt misericordiae tuae antiquae Domine quas iurasti David in veritate tua 51recordare Domine obprobrii servorum tuorum quia portavi in sinu meo omnes iniquitates populorum 52quas exprobraverunt inimici tui Domine quibus exprobraverunt vestigia christi tui 53benedictus Dominus in sempiternum amen et amen

Chapter 89

1oratio Mosi viri Dei Domine habitaculum tu factus es nobis in generatione et generatione 2antequam montes nascerentur et parturiretur terra et orbis a saeculo et usque in saeculum tu es 3convertes hominem usque ad contritionem et dices revertimini filii Adam 4quia mille anni in oculis tuis sicut dies hesterna quae pertransiit et vigilia nocturna 5percutiente te eos somnium erunt 6mane quasi herba pertransiens mane floruit et abiit ad vesperam conteretur atque siccabitur 7consumpti enim sumus in furore tuo et in indignatione tua conturbati sumus 8posuisti iniquitates nostras coram te neglegentias nostras in luce vultus tui 9omnes enim dies nostri transierunt in furore tuo consumpsimus annos nostros quasi sermonem loquens 10dies annorum nostrorum in ipsis septuaginta anni si autem multum octoginta anni et quod amplius est labor et dolor quoniam transivimus cito et avolavimus 11quis novit fortitudinem irae tuae et secundum timorem tuum indignationem tuam 12ut numerentur dies nostri sic ostende et veniemus corde sapienti 13revertere Domine usquequo et exorabilis esto super servis tuis 14imple nos matutina misericordia tua et laudabimus et laetabimur in cunctis diebus nostris 15laetifica nos pro diebus quibus adflixisti nos et annis in quibus vidimus mala 16appareat apud servos tuos opus tuum et gloria tua super filios eorum 17et sit decor Domini Dei nostri super nos et opus manuum nostrarum fac stabile super nos opus manuum nostrarum confirma

Chapter 90

1qui habitat in abscondito Excelsi in umbraculo Domini commorabitur 2dicens Domino spes mea et fortitudo mea Deus meus confidam in eum 3quia ipse liberabit te de laqueo venantium de morte insidiarum 4in scapulis suis obumbrabit tibi et sub alis eius sperabis 5scutum et protectio veritas eius non timebis a timore nocturno 6a sagitta volante per diem a peste in tenebris ambulante a morsu insanientis meridie 7cadent a latere tuo mille et decem milia a dextris tuis ad te autem non adpropinquabit 8verumtamen oculis tuis videbis et ultionem impiorum cernes 9tu enim es Domine spes mea Excelsum posuisti habitaculum tuum 10non accedet ad te malum et lepra non adpropinquabit tabernaculo tuo 11quia angelis suis mandabit de te ut custodiant te in omnibus viis tuis 12in manibus portabunt te ne forte offendat ad lapidem pes tuus 13super aspidem et basiliscum calcabis conculcabis leonem et draconem 14quoniam mihi adhesit et liberabo eum exaltabo eum quoniam cognovit nomen meum 15invocabit me et exaudiam eum cum ipso ero in tribulatione eruam eum et glorificabo 16longitudine dierum implebo illum et ostendam ei salutare meum

Chapter 91

1psalmus cantici in die sabbati 2bonum est confiteri Domino et psallere nomini tuo Altissime 3ad adnuntiandam mane misericordiam tuam et fidem tuam in nocte 4in decacordo et in psalterio in cantico in cithara 5quoniam laetificasti me Domine in opere tuo in facturis manuum tuarum laudabo 6quam magnificata sunt opera tua Domine satis profundae factae sunt cogitationes tuae 7vir insipiens non cognoscet et stultus non intelleget istud 8germinaverunt impii quasi faenum et floruerunt omnes qui operantur iniquitatem ut contererentur usque in sempiternum 9tu autem Excelsus in aeternum Domine 10ecce enim inimici tui Domine ecce inimici tui peribunt et dissipabuntur omnes qui operantur iniquitatem 11et exaltabitur quasi monocerotis cornu meum et senecta mea in oleo uberi 12et dispiciet oculus meus eos qui insidiantur mihi de his qui consurgunt adversum me malignantibus audit auris mea 13iustus ut palma florebit ut cedrus in Libano multiplicabitur 14transplantati in domo Domini in atriis Dei nostri germinabunt 15adhuc fructificabunt in senectute pingues et frondentes erunt 16adnuntiantes quia rectus Dominus fortitudo mea et non est iniquitas in eo

Chapter 92

1Dominus regnavit gloria indutus est indutus est Dominus fortitudine et accinctus est insuper adpendit orbem qui non commovebitur 2firmum solium tuum ex tunc ab aeterno tu es 3levaverunt flumina Domine levaverunt flumina voces suas levaverunt flumina gurgites suos 4a vocibus aquarum multarum grandes fluctus maris grandis in excelso Dominus 5testimonia tua fidelia facta sunt nimis domum tuam decet sanctitas Domine in longitudine dierum

Chapter 93

1Deus ultionum Domine Deus ultionum ostendere 2elevare qui iudicas terram redde vicissitudinem superbis 3usquequo impii Domine usquequo impii exultabunt 4fluent loquentes antiquum garrient omnes qui operantur iniquitatem 5populum tuum Domine conterent et hereditatem tuam adfligent 6viduam et advenam interficient et pupillos occident 7et dixerunt non videbit Dominus et non intelleget Deus Iacob 8intellegite stulti in populo et insipientes aliquando discite 9qui plantavit aurem non audiet aut qui finxit oculum non videbit 10qui erudit gentes non arguet qui docet hominem scientiam 11Dominus novit cogitationes hominum quia vanae sunt 12beatus vir quem erudieris Domine et de lege tua docueris eum 13ut quiescat a diebus adflictionis donec fodiatur impio interitus 14non enim derelinquet Dominus populum suum et hereditatem suam non deseret 15quoniam ad iustitiam revertetur iudicium et sequentur illud omnes recti corde 16quis stabit pro me adversum malos quis stabit pro me adversum operarios iniquitatis 17nisi quia Dominus auxiliator meus paulo minus habitasset in inferno anima mea 18si dicebam commotus est pes meus misericordia tua Domine sustentabat me 19in multitudine cogitationum mearum quae sunt in me intrinsecus consolationes tuae delectabunt animam meam 20numquid particeps erit tui thronus insidiarum fingens laborem in praecepto 21copulabuntur adversus animam iusti et sanguinem innocentem condemnabunt 22erit autem Dominus mihi in refugium et Deus meus quasi petra spei meae 23et restitues super eos iniquitatem suam et in malitia sua perdes eos perdet eos Dominus Deus noster

Chapter 94

1venite laudemus Dominum iubilemus petrae Iesu nostro 2praeoccupemus vultum eius in actione gratiarum in canticis iubilemus ei 3quoniam fortis et magnus Dominus et rex magnus super omnes deos 4in cuius manu fundamenta terrae et excelsa montium ipsius sunt 5cuius est mare ipse enim fecit illud et siccam manus eius plasmaverunt 6venite adoremus et curvemur flectamus genua ante faciem Domini factoris nostri 7quia ipse est Deus noster et nos populus pascuae eius et grex manus eius 8hodie si vocem eius audieritis nolite indurare corda vestra 9sicut in contradictione sicut in die temptationis in deserto ubi temptaverunt me patres vestri probaverunt me et viderunt opus meum 10quadraginta annis displicuit mihi generatio illa et dixi populus errans corde est 11et non cognoscens vias meas et iuravi in furore meo ut non introirent in requiem meam

Chapter 95

1canite Domino canticum novum canite Domino omnis terra 2canite Domino benedicite nomini eius adnuntiate de die in diem salutare eius 3narrate in gentibus gloriam eius in universis populis mirabilia eius 4quia magnus Dominus et laudabilis nimis terribilis est super omnes deos 5omnes enim dii populorum sculptilia Dominus autem caelos fecit 6gloria et decor ante vultum eius fortitudo et exultatio in sanctuario eius 7adferte Domino familiae populorum adferte Domino gloriam et fortitudinem 8adferte Domino gloriam nomini eius levate munera et introite in atria eius 9adorate Dominum in decore sanctuarii paveat a facie eius omnis terra 10dicite in gentibus Dominus regnavit siquidem adpendit orbem inmobilem iudicabit populos in aequitate 11laetamini caeli et exultet terra tonet mare et plenitudo eius 12gaudeat ager et omnia quae in eo sunt tunc laudabunt universa ligna saltus 13ante faciem Domini quoniam venit quoniam venit iudicare terram iudicabit orbem in iusto et populos in fide sua

Chapter 96

1Dominus regnavit exultabit terra laetabuntur insulae multae 2nubes et caligo in circuitu eius iustitia et iudicium firmamentum solii eius 3ignis ante faciem eius ibit et exuret per circuitum hostes eius 4apparuerunt fulgora eius orbi vidit et contremuit terra 5montes sicut cera tabefacti sunt a facie Domini a facie dominatoris omnis terrae 6adnuntiaverunt caeli iustitiam eius et viderunt omnes populi gloriam eius 7confundantur universi qui serviunt sculptili qui gloriantur in idolis adorate eum omnes dii 8audivit et laetata est Sion et exultaverunt filiae Iudae propter iudicia tua Domine 9tu enim Dominus Excelsus super omnem terram vehementer elevatus es super universos deos 10qui diligitis Dominum odite malum custodit animas sanctorum suorum de manu impiorum eruet eos 11lux orta est iusto et rectis corde laetitia 12laetamini iusti in Domino et confitemini memoriae sanctae eius

Chapter 97

1canticum cantate Domino canticum novum quia mirabilia fecit salvavit sibi dextera eius et brachium sanctum eius 2notum fecit Dominus salutare suum in conspectu gentium revelavit iustitiam suam 3recordatus est misericordiae suae et veritatis suae domui Iacob viderunt omnes fines terrae salutare Dei nostri 4iubilate Domino omnis terra vociferamini et laudate et canite 5cantate Domino in cithara in cithara et voce carminis 6in tubis et clangore bucinae iubilate coram rege Domino 7tonet mare et plenitudo eius orbis et habitatores eius 8flumina plaudent manu simul montes laudabunt 9ante Dominum quia venit iudicare terram iudicabit orbem in iustitia et populos in aequitatibus

Chapter 98

1Dominus regnavit commoveantur populi sessor cherubin concutiatur terra 2Dominus in Sion magnus et excelsus est super omnes populos 3confiteantur nomini tuo magno et terribili sanctoque 4imperium regis iudicium diligit tu fundasti aequitates iudicium et iustitiam in Iacob tu fecisti 5exaltate Dominum Deum nostrum et adorate scabillum pedum eius quia sanctus est 6Moses et Aaron in sacerdotibus eius et Samuhel in his qui invocant nomen eius invocabant Dominum et ipse exaudivit eos 7in columna nubis loquebatur ad eos custodierunt testimonia eius et praeceptum dedit eis 8Domine Deus noster tu exaudisti eos Domine propitius fuisti eis et ultor super commutationibus eorum 9exaltate Dominum Deum nostrum et adorate in monte sancto eius quia sanctus Dominus Deus noster

Chapter 99

1canticum in gratiarum actione 2iubilate Domino omnis terra servite Domino in laetitia ingredimini coram eo in laude 3scitote quoniam Dominus ipse est Deus ipse fecit nos et ipsius sumus populus eius et grex pascuae eius 4ingredimini portas eius in gratiarum actione atria eius in laude confitemini ei benedicite nomini eius 5quia bonus Dominus in sempiternum misericordia eius et usque ad generationem et generationem fides eius

Chapter 100

1David canticum misericordiam et iudicium cantabo tibi Domine psallam 2erudiar in via perfecta quando venies ad me ambulabo in simplicitate cordis mei in medio domus meae 3non ponam coram oculis meis verbum Belial facientem declinationes odivi nec adhesit mihi 4cor pravum recedet a me malum nesciam 5loquentem in abscondito contra proximum suum hunc interficiam superbum oculis et altum corde cum hoc esse non potero 6oculi mei ad fideles terrae ut habitent mecum ambulans in via simpliciter hic ministrabit mihi 7non habitabit in medio domus meae faciens dolum loquens mendacium non placebit in conspectu oculorum meorum 8mane perdam omnes impios terrae ut interficiam de civitate Domini universos qui operantur iniquitatem

Chapter 101

1oratio pauperis quando sollicitus fuerit et coram Domino fuderit eloquium suum 2Domine audi orationem meam et clamor meus ad te veniat 3ne abscondas faciem tuam a me in die tribulationis meae inclina ad me aurem tuam in quacumque die invocavero velociter exaudi me 4quoniam consumpti sunt sicut fumus dies mei et ossa mea quasi frixa contabuerunt 5percussum est quasi faenum et arefactum est cor meum quia oblitus sum comedere panem meum 6a voce gemitus mei adhesit os meum carni meae 7adsimilatus sum pelicano deserti factus sum quasi bubo solitudinum 8vigilavi et fui sicut avis solitaria super tectum 9tota die exprobrabant mihi inimici mei exultantes per me iurabant 10quia cinerem sicut panem comedi et potum meum cum fletu miscui 11a facie indignationis et irae tuae quia elevasti me et adlisisti me 12dies mei quasi umbra inclinati sunt et ego quasi faenum arui 13tu autem Domine in aeternum permanes memoriale tuum in generatione et generatione 14tu suscitans misereberis Sion quia tempus est ut miserearis eius quoniam venit tempus quoniam venit pactum 15quoniam placitos fecerunt servi tui lapides eius et pulverem eius miserabilem 16et timebunt gentes nomen Domini et universi reges terrae gloriam tuam 17quia aedificavit Dominus Sion apparuit in gloria sua 18respexit ad orationem vacui et non dispexit orationem eorum 19scribatur hoc in generatione novissima et populus qui creabitur laudabit Dominum 20quoniam prospexit de excelso sanctuario suo Dominus de caelo terram contemplatus est 21ut audiret gemitum vincti ut solveret filios mortis 22ut narretur in Sion nomen Domini et laudatio eius in Hierusalem 23cum congregati fuerint populi simul et regna ut serviant Domino 24adflixit in via fortitudinem meam adbreviavit dies meos 25dicam Deus meus ne rapias me in dimidio dierum meorum in generatione generationum anni tui 26a principio terram fundasti et opus manuum tuarum caeli 27ipsi peribunt tu autem stabis et omnes quasi vestimentum adterentur et quasi pallium mutabis illos et mutabuntur 28tu autem ipse es et anni tui non deficient 29filii servorum tuorum habitabunt et semen eorum ante faciem eorum perseverabit

Chapter 102

1David benedic anima mea Domino et omnia viscera mea nomini sancto eius 2benedic anima mea Domino et noli oblivisci omnium retributionum eius 3qui propitiatur cunctis iniquitatibus tuis et sanat omnes infirmitates tuas 4qui redimit de corruptione vitam tuam et coronat te misericordia et miserationibus 5qui replet bonis ornamentum tuum innovabitur sicut aquilae iuventus tua 6faciens iustitias Dominus et iudicia cunctis qui calumniam sustinent 7notas fecit vias suas Mosi filiis Israhel cogitationes suas 8misericors et clemens Dominus patiens et multae miserationis 9non in sempiternum iudicabit neque in aeternum irascetur 10non secundum peccata nostra fecit nobis neque secundum iniquitates nostras retribuit nobis 11quantum enim excelsius est caelum terra tantum confortata est misericordia eius super timentes eum 12quantum longe est oriens ab occidente tantum longe fecit a nobis scelera nostra 13sicut miseretur pater filiorum misertus est Dominus timentibus se 14ipse enim novit plasmationem nostram recordatus est quia pulvis sumus 15homo quasi herba dies eius sicut flos agri sic florebit 16quia spiritus pertransiit eum et non subsistet et non cognoscet eum ultra locus eius 17misericordia autem Domini ab aeterno et usque in aeternum super timentes eum et iustitia eius in filios filiorum 18his qui custodiunt pactum eius et recordantur praeceptorum eius ad facienda ea 19Dominus in caelo stabilivit thronum suum et regnum illius omnium dominatur 20benedicite Domino angeli eius fortes robore facientes verbum eius oboedientes voci sermonis eius 21benedicite Domino omnes exercitus eius ministri eius qui facitis placitum illius 22benedicite Domino universa opera eius in omnibus locis potestatis eius benedic anima mea Domino

Chapter 103

1benedic anima mea Domino Domine Deus meus magnificatus es nimis gloria et decore indutus es 2amictus luce quasi vestimento extendens caelos ut pellem 3qui tegis aquis cenacula eius qui ponis nubes currum tuum qui ambulas super pinnas venti 4qui facis angelos tuos spiritus ministros tuos ignem urentem 5qui fundasti terram super basem suam non commovebitur in saeculum et in saeculum 6abysso quasi vestimento operuisti eam super montes stabunt aquae 7ab increpatione tua fugient a voce tonitrui tui formidabunt 8ascendent montes et descendent campi ad locum quem fundasti eis 9terminum posuisti quem non pertransibunt nec revertentur ut operiant terram 10qui emittis fontes in convallibus ut inter medios montes fluant 11ut bibant omnia animalia regionum et reficiat onager sitim suam 12super ea volucres caeli morabuntur de medio nemorum dabunt vocem 13qui inrigas montes de cenaculis tuis de fructu operum tuorum implebitur terra 14germinans herbam iumentis et faenum servituti hominum ut educat panem de terra 15et vinum laetificat cor hominis ad exhilarandam faciem oleo panis autem cor hominis roborat 16saturabuntur ligna Domini cedri Libani quas plantasti 17ibi aves nidificabunt milvo abies domus eius 18montes excelsi cervis petra refugium ericiis 19fecit lunam per tempora sol cognovit occubitum suum 20posuisti tenebras et facta est nox in ipsa moventur omnes bestiae silvae 21leones rugientes ad praedam et quaerentes a Deo escam sibi 22oriente sole recedent et in speluncis suis cubabunt 23egreditur homo ad opus suum et ad servitutem suam usque ad vesperam 24quam multa sunt opera tua Domine omnia in sapientia fecisti impleta est terra possessione tua 25hoc mare magnum et latum manibus ibi reptilia innumerabilia animalia parva cum grandibus 26ibi naves pertranseunt Leviathan istum plasmasti ut inluderet ei 27omnia in te sperant ut des cibum eis in tempore suo 28dante te illis colligent aperiente manum tuam replebuntur bono 29abscondes vultum tuum et turbabuntur auferes spiritum eorum et deficient et in pulverem suum revertentur 30emittes spiritum tuum et creabuntur et instaurabis faciem terrae 31sit gloria Domini in sempiternum laetabitur Dominus in operibus suis 32qui respicit terram et tremet tangit montes et fumabunt 33cantabo Domino in vita mea psallam Deo quamdiu sum 34placeat ei eloquium meum ego autem laetabor in Domino 35deficiant peccatores de terra et impii ultra non sint benedic anima mea Domino

Chapter 104

1alleluia confitemini Domino invocate nomen eius notas facite populis cogitationes eius 2canite ei et psallite illi loquimini in universis mirabilibus eius 3exultate in nomine sancto eius laetetur cor quaerentium Dominum 4quaerite Dominum et virtutem eius quaerite faciem eius iugiter 5recordamini mirabilium eius quae fecit signorum et iudiciorum oris eius 6semen Abraham servi eius filii Iacob electi eius 7ipse Dominus Deus noster in universa terra iudicia eius 8recordatus est in aeternum pacti sui verbi quod praecepit in mille generationes 9quod pepigit cum Abraham et iuramenti sui cum Isaac 10et firmavit illud cum Iacob in lege cum Israhel pactum sempiternum 11dicens tibi dabo terram Chanaan funiculum hereditatis vestrae 12cum essent viri pauci modici et advenae in ea 13et transierunt de gente in gentem de regno ad populum alterum 14non dimisit hominem ut noceret eis et corripuit pro eis reges 15nolite tangere christos meos et prophetas meos nolite adfligere 16et vocavit famem super terram omnem virgam panis contrivit 17misit ante faciem eorum virum in servum venundatus est Ioseph 18adflixerunt in conpede pedes eius in ferrum venit anima eius 19usque ad tempus donec veniret sermo eius eloquium Domini probavit eum 20misit rex et solvit eum princeps populorum et dimisit illum 21posuit eum dominum domus suae et principem in omni possessione sua 22ut erudiret principes eius secundum voluntatem suam et senes eius sapientiam doceret 23et ingressus est Israhel Aegyptum et Iacob advena fuit in terra Ham 24et crescere fecit populum suum nimis et roboravit eum super hostes eius 25convertit cor eorum ut odio haberent populum eius ut dolose agerent contra servos illius 26misit Mosen servum suum Aaron quem elegit sibi 27posuit in eis verba signorum suorum et portentorum in terra Ham 28misit tenebras et contenebravit et non fuerunt increduli verbis eius 29commutavit aquas eorum in sanguinem et occidit pisces eorum 30ebullivit terra eorum ranas in cubiculis regum eorum 31dixit et venit musca omnimoda scinifes in universis terminis eorum 32dedit pluvias eorum grandinem ignem flammantem in terra eorum 33et percussit vineam eorum et ficum eorum et confregit lignum finium eorum 34dixit et venit lucusta et bruchus cuius non erat numerus 35et comedit omne faenum terrae eorum et devoravit fructum terrae eorum 36et percussit omne primogenitum in terra eorum primitias universi partus eorum 37et eduxit eos cum argento et auro et non erat in tribubus eorum infirmus 38laetata est Aegyptus cum egrederentur quoniam inruerat terror eorum super eos 39expandit nubem in tentorium et ignem ut luceret nocte 40petierunt et adduxit ortygometran et pane caelesti saturavit eos 41aperuit petram et fluxerunt aquae cucurrerunt in aridis flumina 42quia recordatus est verbi sancti sui cum Abraham servo suo 43et eduxit populum suum in laetitia laudantes electos suos 44et dedit eis terras gentium et laborem tribuum possederunt 45ut custodirent caerimonias eius et leges eius servarent alleluia

Chapter 105

1alleluia confitemini Domino quoniam bonus quoniam in aeternum misericordia eius 2quis loquetur fortitudines Domini auditas faciet omnes laudes eius 3beati qui custodiunt iudicium et faciunt iustitiam in omni tempore 4recordare mei Domine in repropitiatione populi tui visita me in salutari tuo 5ut videam bona electorum tuorum et laeter in laetitia gentis tuae et exultem cum hereditate tua 6peccavimus cum patribus nostris inique fecimus impie egimus 7patres nostri in Aegypto non intellexerunt mirabilia tua non sunt recordati multitudinis misericordiae tuae et ad iracundiam provocaverunt super mare in mari Rubro 8salvavit autem eos propter nomen suum ut ostenderet fortitudinem suam 9et comminatus est mari Rubro et aruit et transduxit eos per abyssos quasi in deserto 10et salvavit eos de manu odientis et redemit eos de manu inimici 11et operuit aqua hostes eorum unus de ipsis non superfuit 12et crediderunt verbis eius cecineruntque laudem eius 13cito obliti sunt operum illius nec expectaverunt voluntatem eius 14et desideraverunt desiderium in deserto et temptaverunt Deum in solitudine 15dedit ergo eis petitionem eorum et misit tenuitatem in animam eorum 16et zelati sunt Mosen in castris Aaron sanctum Domini 17aperta est terra et devoravit Dathan et operuit synagogam Abiram 18et succensus est ignis in synagoga eorum flamma exusit impios 19fecerunt vitulum in Horeb et adoraverunt conflatile 20et mutaverunt gloriam suam in similitudine bovis comedentis faenum 21obliti sunt Dei salvatoris sui qui fecit magnalia in Aegypto 22mirabilia in terra Ham terribilia super mare Rubrum 23dixit ergo ut contereret eos nisi Moses electus eius stetisset medius contra faciem illius ut converteret indignationem eius et non interficeret 24et dispexerunt terram desiderabilem nec crediderunt sermoni eius 25et murmuraverunt in tabernaculis suis non audierunt vocem Domini 26et levavit manum suam super eos ut deiceret eos in deserto 27et ut deiceret semen eorum in gentibus et dispergeret eos in terris 28et consecrati sunt Beelphegor et comederunt victimas mortuorum 29et concitaverunt eum in studiis suis et percussit eos plaga 30stetit autem Finees et deiudicavit et est retenta percussio 31et reputatum est ei in iustitia in generatione et generatione usque in aeternum 32et provocaverunt super aquam Contradictionis et adflictus est Moses propter eos 33quia provocaverunt spiritum eius et praecepit labiis suis 34non exterminaverunt populos quos dixit Dominus eis 35et commixti sunt gentibus et didicerunt opera eorum 36et servierunt sculptilibus eorum et factum est eis in scandalum 37et immolaverunt filios suos et filias suas daemonibus 38et effuderunt sanguinem innocentem sanguinem filiorum suorum et filiarum suarum quos immolaverunt sculptilibus Chanaan et polluta est terra sanguinibus 39et coinquinati sunt in operibus suis et fornicati sunt in studiis suis 40iratus est itaque furor Domini in populum suum et abominatus est hereditatem suam 41et dedit eos in manu gentium et dominati sunt eorum qui oderant eos 42et adflixerunt eos inimici sui et humiliati sunt sub manu eorum 43multis vicibus liberavit eos ipsi vero provocabant in consiliis suis et humiliati sunt propter iniquitates suas 44et vidit tribulationem eorum cum audiret eos rogantes 45et recordatus est pacti sui cum eis et paenituit eum secundum multitudinem misericordiae suae 46et dedit eos miserabiles coram omnibus qui ceperant eos 47salva nos Domine Deus noster et congrega nos de gentibus ut confiteamur nomini sancto tuo et canamus laudantes te 48benedictus Dominus Deus Israhel ab aeterno et usque in aeternum et dicet omnis populus amen alleluia

Chapter 106

1confitemini Domino quoniam bonus quoniam in aeternum misericordia eius 2dicant qui redempti sunt a Domino quos redemit de manu hostis et de terris congregavit eos 3ab oriente et ab occidente ab aquilone et mari 4erraverunt in solitudine in deserta via civitatem quae habitaretur non reppererunt 5esurientes et sitientes anima eorum in ipsis deficiebat 6et clamaverunt ad Dominum in tribulatione sua de adflictione eorum eripuit eos 7et duxit illos per viam rectam ut venirent in civitatem habitabilem 8confiteantur Domino misericordiam eius et mirabilia eius in filios hominum 9quia saturavit animam vacuam et animam esurientem implevit bonis 10habitantes in tenebris et umbra mortis alligatos inopia et ferro 11quia provocaverunt sermones Dei et consilium Excelsi blasphemaverunt 12et humiliavit in labore cor eorum ceciderunt et non erat qui adiuvaret 13et clamaverunt ad Dominum in tribulatione sua et de angustiis eorum salvavit eos 14et eduxit eos de tenebris et umbra mortis et vincula eorum disrupit 15confiteantur Domino misericordiam eius et mirabilia eius in filios hominum 16quia contrivit portas aereas et vectes ferreos confregit 17stultos propter viam sceleris eorum et propter iniquitates adflictos 18omnem cibum abominata est anima eorum et accesserunt ad portas mortis 19et clamaverunt ad Dominum in tribulatione sua de angustiis eorum salvavit eos 20misit verbum suum et sanavit eos et salvavit de interitu 21confiteantur Domino misericordiam eius et mirabilia eius in filios hominum 22et immolent hostias gratiarum et narrent opera eius in laude 23qui descendunt in mare navibus facientes opus in aquis multis 24ipsi viderunt opera Domini et mirabilia eius in profundo 25dixit et surrexit ventus tempestatis et elevavit gurgites eius 26ascendunt in caelum et descendunt in abyssos anima eorum in adflictione consumitur 27obstipuerunt et intremuerunt quasi ebrius et universa sapientia eorum absorta est 28clamabunt autem ad Dominum in tribulatione sua et de angustia educet eos 29statuet turbinem in tranquillitatem et silebunt fluctus eius 30laetabuntur quoniam quieverunt et deducet eos ad portum quem voluerunt 31confiteantur Domino misericordiam eius et mirabilia eius in filios hominum 32et exaltent eum in ecclesia populi et in cathedra seniorum laudent eum 33ponet flumina in desertum et fontes aquarum in sitim 34terram fructiferam in salsuginem prae malitia habitatorum eius 35ponet desertum in paludes aquarum et terram inviam in fontes aquarum 36et conlocabit ibi esurientes et fundabunt urbem ad habitandum 37et serent agros et plantabunt vineas et facient fruges genimina 38et benedicet eis et multiplicabuntur nimis et pecora eorum non inminuet 39inminuta sunt autem et adflicta propter angustiam mali et doloris 40et effundet despectionem super principes et errare eos faciet in solitudine devia 41et sublevabit pauperem de inopia et ponet quasi gregem familias 42videbunt recti et laetabuntur et omnis iniquitas contrahet os suum 43quis sapiens et custodiet haec et intellegent misericordias Domini

Chapter 107

1canticum psalmi David 2paratum cor meum Deus cantabo et psallam sed et gloria mea 3consurge psalterium et cithara consurgam mane 4confitebor tibi in populis Domine et cantabo te in nationibus 5quoniam magna super caelos misericordia tua et usque ad aethera veritas tua 6exaltare super caelos Deus et super omnem terram gloria tua 7ut liberentur dilecti tui salva dextera tua et exaudi me 8Deus locutus est in sanctuario suo gaudebo dividam Sychem et vallem Socchoth dimetiar 9meus est Galaad et meus est Manasse et Efraim hereditas capitis mei Iuda dux meus 10Moab lebes pelvis meae super Idumeam proiciam calciamentum meum cum Philisthim foederabor 11quis deducet me in civitatem munitam quis deducet me usque in Idumeam 12nonne tu Deus qui proieceras nos et non exieras Deus in exercitibus nostris 13da nobis auxilium in tribulatione vana est enim salus ab homine 14in Deo erimus fortes et ipse conculcabit hostes nostros

Chapter 108

1pro victoria David canticum 2Deus laudabilis mihi ne taceas quia os impii et os dolosi contra me apertum est 3locuti sunt de me lingua mendacii verbis odii circumdederunt me et expugnaverunt me frustra 4pro eo quod eos diligebam adversabantur mihi ego autem orabam 5et posuerunt contra me malum pro bono et odium pro dilectione mea 6constitue super eum impium et Satan astet a dextris eius 7cum fuerit iudicatus exeat condemnatus et oratio eius sit in peccatum 8fiant dies eius parvi episcopatum eius accipiat alter 9sint filii eius pupilli et uxor eius vidua 10instabiles vagentur liberi eius et mendicent et quaerantur in parietinis suis 11scrutetur exactor universa quae habet et diripiant alieni laborem eius 12non sit qui eius misereatur nec qui clemens sit in pupillos eius 13fiat novissimum eius interitus in generatione altera deleatur nomen eius 14redeat in memoria iniquitas patrum eius apud Deum et iniquitas matris eius ne deleatur 15sit contra Dominum semper et intereat de terra memoria eorum 16eo quod non est recordatus facere misericordiam 17et persecutus est virum inopem et pauperem et conpunctum corde ut interficeret 18et dilexit maledictionem quae veniet ei et noluit benedictionem quae elongabitur ab eo et indutus est maledictione quasi vestimento suo et ingredietur quasi aqua in viscera eius et quasi oleum in ossa eius 19sit ei quasi pallium quo circumdatur et quasi cingulum quo semper accingitur 20haec est retributio his qui adversantur mihi a Domino et qui loquuntur malum contra animam meam 21tu autem Deus Domine fac mecum propter nomen tuum quoniam bona est misericordia tua libera me 22quoniam egenus et pauper sum et cor meum vulneratum est intrinsecus 23quasi umbra cum inclinatur abductus sum et excussus quasi lucusta 24genua mea vacillaverunt a ieiunio et caro mea mutata est absque oleo 25et ego factus sum obprobrium eis videntes me moverunt caput suum 26adiuva me Domine Deus meus salva me secundum misericordiam tuam 27et sciant quoniam manus tua haec tu Domine fecisti eam 28maledicent illi et tu benedices restiterunt et confundentur servus autem tuus laetabitur 29induantur adversarii mei confusione et operiantur quasi indumento confusione sua 30confitebor Domino vehementer in ore meo et in medio populorum laudabo eum 31quoniam stabit a dextris pauperis ut salvet a iudicibus animam eius

Chapter 109

1David canticum dixit Dominus Domino meo sede a dextris meis donec ponam inimicos tuos scabillum pedum tuorum 2virgam fortitudinis tuae emittet Dominus ex Sion dominare in medio inimicorum tuorum 3populi tui spontanei erunt in die fortitudinis tuae in montibus sanctis quasi de vulva orietur tibi ros adulescentiae tuae 4iuravit Dominus et non paenitebit eum tu es sacerdos in aeternum secundum ordinem Melchisedech 5Dominus ad dexteram tuam percussit in die furoris sui reges 6iudicabit in gentibus implebit valles percutiet caput in terra multa 7de torrente in via bibet propterea exaltabit caput

Chapter 110

1alleluia aleph confitebor Domino in toto corde beth in consilio iustorum et congregatione 2gimel magna opera Domini deleth exquirenda in cunctis voluntatibus suis 3he gloria et decor opus eius vav et iustitia eius perseverans semper 4zai memoriam fecit mirabilium suorum heth clemens et misericors Dominus 5teth escam dedit timentibus se ioth memor erit in sempiternum pacti sui 6caph fortitudinem operum suorum adnuntiabit populo suo 7lameth ut det eis hereditatem gentium mem opus manuum eius veritas et iudicium 8nun fidelia omnia praecepta eius samech firmata in sempiternum iugiter ain facta in veritate et aequitate 9fe redemptionem misit populo suo sade mandavit in aeternum pactum suum coph sanctum et terribile nomen eius 10res principium sapientiae timor Domini sen doctrina bona cunctis qui faciunt ea thau laus eius perseverans iugiter alleluia

Chapter 111

1aleph beatus vir qui timet Dominum beth in mandatis eius volet nimis 2gimel potens in terra erit semen eius deleth generatio iustorum benedicetur 3he substantia et divitiae in domo eius vav et iustitia eius perseverans semper 4zai ortum est in tenebris lumen iustis heth clemens et misericors et iustus 5teth bonus vir clemens et fenerans ioth dispensabit verba sua in iudicio 6caph quia in aeternum non commovebitur 7lameth in memoria sempiterna erit iustus mem ab auditu malo non timebit nun paratum cor eius confidens in Domino 8samech firmum cor eius non timebit ain donec aspiciat hostibus suis 9phe dispersit dedit pauperibus sade iustitia eius permanet in aeternum coph cornu eius exaltabitur in gloria 10res impius videbit et irascetur sen dentibus suis frendet et tabescet thau desiderium impiorum peribit

Chapter 112

1alleluia laudate servi Dominum laudate nomen Domini 2sit nomen Domini benedictum amodo et usque in aeternum 3ab ortu solis usque ad occasum eius laudabile nomen Domini 4excelsus super omnes gentes Dominus super caelum gloria eius 5quis ut Dominus Deus noster qui in excelsis habitans 6humilia respicit in caelo et in terra 7suscitans de terra inopem et de stercore elevat pauperem 8ut eum sedere faciat cum principibus cum principibus populi sui 9qui conlocat sterilem in domo matrem filiorum laetantem alleluia

Chapter 113

1cum egrederetur Israhel de Aegypto domus Iacob de populo barbaro 2factus est Iudas in sanctificatione eius Israhel potestas eius 3mare vidit et fugit Iordanis conversus est retrorsum 4montes subsilierunt quasi arietes colles quasi filii gregis 5quid tibi est mare quia fugisti Iordanis quia conversus es retrorsum 6montes sussultastis quasi arietes colles quasi filii gregis 7a facie Domini contremesce terra a facie Dei Iacob 8qui convertit petram in paludes aquarum silicem in fontes aquarum 9non nobis Domine non nobis sed nomini tuo da gloriam 10propter misericordiam tuam et veritatem tuam ne dicant gentes ubi est Deus eorum 11Deus autem noster in caelo universa quae voluit fecit 12idola gentium argentum et aurum opus manuum hominum 13os habent et non loquentur oculos habent et non videbunt 14aures habent et non audient nasum habent et non odorabuntur 15manus habent et non palpabunt pedes habent et non ambulabunt nec sonabunt in gutture suo 16similes illis fiant qui faciunt ea omnis qui confidit in eis 17Israhel confidet in Domino auxiliator et protector eorum est 18domus Aaron confidet in Domino auxiliator et protector eorum est 19timentes Dominum confident in Domino auxiliator et protector eorum est 20Dominus recordatus nostri benedicet benedicet domui Israhel benedicet domui Aaron 21benedicet timentibus Dominum parvis et magnis 22addat Dominus super vos super vos et super filios vestros 23benedicti vos Domino qui fecit caelos et terram 24caelum caelorum Domino terram autem dedit filiis hominum 25non mortui laudabunt Dominum nec omnes qui descendunt in silentium 26sed nos benedicimus Domino amodo et usque in aeternum alleluia

Chapter 114

1dilexi quoniam audies Domine vocem deprecationis meae 2inclinavit aurem suam mihi et in diebus meis invocabo 3circumdederunt me funes mortis et munitiones inferni invenerunt me angustiam et dolorem repperi 4et nomen Domini invocavi obsecro Domine salva animam meam 5clemens Dominus et iustus et Deus noster misericors 6custodit parvulos Dominus adtenuatus sum et salvavit me 7revertere anima mea in requiem tuam quia Dominus reddet tibi 8quia eruit animam meam de morte oculos meos a lacrimis pedes meos ab offensa 9deambulabo coram Domino in terris viventium

Chapter 115

10credidi propter quod locutus sum ego adflictus sum nimis 11ego dixi in stupore meo omnis homo mendacium 12quid reddam Domino pro omnibus quae tribuit mihi 13calicem salutis accipiam et nomen Domini invocabo 14vota mea Domino reddam coram omni populo eius 15gloriosa in conspectu Domini mors sanctorum eius 16obsecro Domine quia ego servus tuus ego servus tuus filius ancillae tuae dissolvisti vincula mea 17tibi immolabo hostiam laudis et in nomine Domini invocabo 18vota mea Domino reddam in conspectu omnis populi eius 19in atriis domus Domini in medio tui Hierusalem alleluia

Chapter 116

1laudate Dominum omnes gentes conlaudate eum universi populi 2quia confortata est super nos misericordia eius et veritas Domini in aeternum alleluia

Chapter 117

1confitemini Domino quoniam bonus quoniam in aeternum misericordia eius 2dicat nunc Israhel quoniam in aeternum misericordia eius 3dicat domus Aaron quoniam in aeternum misericordia eius 4dicant qui timent Dominum quoniam in aeternum misericordia eius 5cum tribularer invocavi Dominum et exaudivit me in latitudine Dominus 6Dominus meus es non timebo quid faciat mihi homo 7Dominus mihi auxiliator et ego despiciam odientes me 8melius est sperare in Domino quam sperare in homine 9melius est sperare in Domino quam sperare in principibus 10omnes gentes circumdederunt me et in nomine Domini ultus sum eas 11circumdederunt me et obsederunt me sed in nomine Domini ultus sum eas 12circumdederunt me quasi apes extinctae sunt quasi ignis spinarum in nomine Domini quia ultus sum eas 13inpulsus pellebar ut caderem et Dominus sustentavit me 14fortitudo mea et laus mea Dominus et factus est mihi in salutem 15vox laudis et salutis in tabernaculis iustorum 16dextera Domini fecit fortitudinem dextera Domini excelsa dextera Domini fecit fortitudinem 17non moriar sed vivam et narrabo opera Domini 18corripiens arguit me Dominus et morti non tradidit me 19aperite mihi portas iustitiae ingressus eas confitebor Domino 20haec est porta Domini iusti intrabunt in eam 21confitebor tibi quoniam exaudisti me et factus es mihi in salutem 22lapis quem reprobaverunt aedificantes factus est in caput anguli 23a Domino factum est istud et hoc mirabile in oculis nostris 24haec est dies quam fecit Dominus exultemus et laetemur in ea 25obsecro Domine salva obsecro obsecro Domine prosperare obsecro 26benedictus qui venit in nomine Domini benediximus vobis de domo Domini 27Deus Dominus et apparuit nobis frequentate sollemnitatem in frondosis usque ad cornua altaris 28Deus meus es tu et confitebor tibi Deus meus es tu exaltabo te 29confitemini Domino quoniam bonus quoniam in aeternum misericordia eius

Chapter 118

1aleph beati inmaculati in via qui ambulant in lege Domini 2beati qui custodiunt testimonia eius in toto corde requirunt eum 3nec enim qui operantur iniquitatem in viis eius ambulaverunt 4tu mandasti praecepta tua custodire nimis 5utinam dirigantur viae meae ad custodienda praecepta tua 6tunc non confundar cum respexero ad omnia mandata tua 7confitebor tibi in directione cordis cum didicero iudicia iustitiae tuae 8praecepta tua custodiam ne derelinquas me nimis 9beth in quo corrigit iuvenis semitam suam cum custodierit verba tua 10in toto corde meo exquisivi te ne errare me facias a mandatis tuis 11in corde meo abscondi eloquium tuum ut non peccem tibi 12benedictus tu Domine doce me praecepta tua 13in labiis meis narravi omnes iustitias oris tui 14in via testimoniorum tuorum laetatus sum quasi in omnibus divitiis 15in praeceptis tuis meditabor et contemplabor semitas tuas 16iustitiis tuis delectabor non obliviscar verba tua 17gimel tribue servo tuo vivam et custodiam verba tua 18revela oculos meos et videbo mirabilia in lege tua 19advena ego sum in terra ne abscondas a me mandata tua 20desideravit anima mea desiderare iudicia tua in omni tempore 21increpasti superbos maledicti qui recedunt a mandatis tuis 22aufer a me obprobrium et contemptum quoniam testimonia tua custodivi 23etenim sedentes principes adversum me loquebantur servus autem tuus meditabatur praecepta tua 24sed et testimonia tua voluntas mea quasi viri amicissimi mei 25deleth adhesit pulveri anima mea vivifica me iuxta verbum tuum 26vias meas exposui et exaudisti doce me iustitiam tuam 27viam praeceptorum tuorum fac me intellegere et loquar in mirabilibus tuis 28destillavit anima mea prae stultitia serva me iuxta eloquium tuum 29viam mendacii aufer a me et legem tuam dona mihi 30viam fidei elegi iudicia tua proponebam 31adhesi testimoniis tuis Domine ne confundas me 32viam mandatorum tuorum curram quoniam dilatasti cor meum 33he ostende mihi Domine viam praeceptorum tuorum et custodiam eam per vestigium 34doce me et observabo legem tuam et custodiam eam in toto corde 35deduc me in semita mandatorum tuorum quia ipsam volui 36inclina cor meum ad testimonia tua et non ad avaritiam 37averte oculos meos ne videant vanitatem in via tua vivifica me 38suscita servo tuo eloquium tuum in timorem tuum 39averte obprobrium meum quod reveritus sum iudicia tua bona 40ecce desideravi praecepta tua iustitia tua vivifica me 41vav et veniant mihi misericordiae tuae Domine et salus tua iuxta eloquium tuum 42et respondebo exprobranti mihi sermonem quia speravi in sermone tuo 43et ne auferas de ore meo verbum veritatis usque nimis quoniam iudicia tua expectavi 44et custodiam legem tuam iugiter in sempiternum et ultra 45et ambulabo in spatioso quia praecepta tua quaesivi 46et loquar in testimoniis tuis coram regibus et non confundar 47et delectabor in mandatis tuis quae dilexi 48et levabo manus meas ad mandata tua quae dilexi et loquar in praeceptis tuis 49zai memento sermonis servo tuo quem me sperare fecisti 50haec est consolatio mea in adflictione mea quia eloquium tuum vivificavit me 51superbi deridebant me nimis a lege tua non declinavi 52recordatus sum iudiciorum tuorum a saeculo Domine et consolatus sum 53horror obtinuit me ab impiis qui dereliquerunt legem tuam 54carmina erant mihi praecepta tua in domo peregrinationis meae 55recordatus sum in nocte nominis tui Domine et custodivi legem tuam 56hoc factum est mihi quia praecepta tua custodivi 57heth pars mea Domine dixi ut custodiam verbum tuum 58deprecatus sum vultum tuum in toto corde miserere mei secundum eloquium tuum 59recogitavi vias meas et converti pedes meos ad testimonia tua 60festinavi et non neglexi custodire mandata tua 61funes impiorum inplicaverunt me legem tuam non sum oblitus 62medio noctis surgam ad confitendum tibi super iudicia iustificationis tuae 63particeps ego sum omnium timentium te et custodientium praecepta tua 64misericordia tua conpleta est terra praecepta tua doce me 65teth benefecisti servo tuo Domine secundum verbum tuum 66bonum sermonem et scientiam doce me quia mandatis tuis credidi 67antequam audirem ego ignoravi nunc autem eloquium tuum custodivi 68bonus tu et beneficus doce me praecepta tua 69adplicabant mihi mendacium superbi ego autem in toto corde servabam praecepta tua 70incrassatum est velut adeps cor eorum et ego in lege tua delectabar 71bonum mihi quia adflictus sum ut discerem praecepta tua 72melior mihi est lex oris tui super milia auri et argenti 73ioth manus tuae fecerunt me et firmaverunt me doce me et discam mandata tua 74qui timent te videbunt me et laetabuntur quia sermonem tuum expectavi 75scio Domine quia iustum iudicium tuum et vere adflixisti me 76sit obsecro misericordia tua in consolatione mea sicut locutus es servo tuo 77veniant mihi misericordiae tuae et vivam quia lex tua delectatio mea 78confundantur superbi quoniam inique contriverunt me ego autem loquar in praeceptis tuis 79revertantur ad me qui timent te et qui sciunt testimonium tuum 80fiat cor meum perfectum in praeceptis tuis ut non confundar 81caph defecit in salutare tuum anima mea verbum tuum expectavi 82consumpti sunt oculi mei in verbum tuum dicentes quando consolaberis me 83et cum essem quasi uter in pruinam praecepta tua non sum oblitus 84quot sunt dies servi tui quando facies in persequentibus me iudicium 85foderunt mihi superbi foveas quae non erant iuxta legem tuam 86omnia mandata tua vera falso persecuti sunt me auxiliare mihi 87paulo minus consumpserunt me in terra ego autem non dimisi praecepta tua 88secundum misericordiam tuam vivifica me et custodiam testimonium oris tui 89lameth in aeternum Domine verbum tuum perstat in caelo 90in generatione et generatione fides tua fundasti terram et stat 91iudicio tuo stant usque hodie quia omnia serviunt tibi 92nisi quod lex tua delectatio mea forte perissem in pressura mea 93in sempiternum non obliviscar praeceptorum tuorum quia per ipsa vivificasti me 94tuus ego sum salva me quoniam praecepta tua quaesivi 95me expectaverunt impii ut perderent me testimonium tuum considerabo 96omni consummationi vidi finem latum mandatum tuum nimis 97mem quam dilexi legem tuam tota die haec meditatio mea 98super inimicos meos instruis me mandata tua quia in sempiternum hoc est mihi 99super omnes qui docebant me eruditus sum quia testimonia tua meditatio mea 100super senes intellexi quia praecepta tua servavi 101ab omni semita mala prohibui pedes meos ut custodirem verba tua 102a iudiciis tuis non recessi quia tu inluminasti me 103quam dulce gutturi meo eloquium tuum super mel ori meo 104praecepta tua considerabam propterea odivi omnem semitam mendacii 105nun lucerna pedi meo verbum tuum et lux semitae meae 106iuravi et perseverabo ut custodiam iudicia iustitiae tuae 107adflictus sum usque nimis Domine vivifica me iuxta verbum tuum 108voluntaria oris mei conplaceant tibi Domine et secundum iudicia tua doce me 109anima mea in manu mea semper et legis tuae non sum oblitus 110posuerunt impii laqueum mihi et a praeceptis tuis non aberravi 111hereditas mea testimonia tua in sempiternum quia gaudium cordis mei sunt 112inclinavi cor meum ut facerem iustitias tuas propter aeternam retributionem 113samech tumultuosos odivi et legem tuam dilexi 114protectio mea et scutum meum tu es verbum tuum expectavi 115recedite a me maligni et custodiam mandata Dei mei 116confirma me secundum verbum tuum et vivam et noli me confundere ab expectatione mea 117auxiliare mihi et salvus ero et delectabor in praeceptis tuis iugiter 118abiecisti omnes qui adversantur praecepta tua quia mendax cogitatio eorum 119quasi scoriam conputasti omnes impios terrae propterea dilexi testimonia tua 120horripilavit a timore tuo caro mea et iudicia tua timui 121ain feci iudicium et iustitiam ne derelinquas me his qui calumniantur me 122sponde pro servo tuo in bonum ne calumnientur me superbi 123oculi mei defecerunt in salutare tuum et in eloquium iustitiae tuae 124fac cum servo tuo iuxta misericordiam tuam et praecepta tua doce me 125servus tuus ego instrue me et cognoscam testimonia tua 126tempus est ut facias Domine praevaricati sunt legem tuam 127propterea dilexi mandata tua super aurum et topazium 128propterea in universa praecepta direxi omnem semitam mendacii odio habui 129fe mirabilia testimonia tua idcirco custodivit ea anima mea 130ostium sermonum tuorum lucidum doce parvulos 131os meum aperui et respiravi quia mandata tua desiderabam 132respice ad me et miserere mei iuxta iudicium diligentium nomen tuum 133gressus meos firma in sermone tuo et non des potestatem in me universae iniquitati 134redime me a calumnia hominis et custodiam praecepta tua 135vultum tuum ostende servo tuo et doce me praecepta tua 136rivi aquarum fluebant de oculis meis quia non custodierunt legem tuam 137sade iustus es Domine et rectum iudicium tuum 138praecepisti iustitiam testimonii tui et veritatem nimis 139consumpsit me zelus meus quia obliti sunt verborum tuorum hostes mei 140probatus sermo tuus nimis et servus tuus dilexit illum 141parvulus ego sum et contemptibilis sed praecepta tua non sum oblitus 142iustitia tua iustitia sempiterna et lex tua veritas 143tribulatio et angustia invenerunt me mandata tua voluntas mea 144iusta testimonia tua semper doce me et vivam 145coph clamavi in toto corde exaudi me Domine praecepta tua custodiam 146invocavi te salvum me fac et custodiam testimonia tua 147surgebam adhuc in tenebris et clamabam verbum tuum expectans 148praeveniebant oculi mei vigilias ut meditarer in sermonibus tuis 149vocem meam audi iuxta misericordiam tuam Domine secundum iudicium tuum vivifica me 150adpropinquaverunt persecutores mei sceleri et a lege tua procul facti sunt 151prope es tu Domine et omnia mandata tua veritas 152a principio novi de testimoniis tuis quod in aeternum fundaveris ea 153res vide adflictionem meam et eripe me quia legis tuae non sum oblitus 154iudica causam meam et redime me sermone tuo vivifica me 155longe ab impiis salus quia praecepta tua non quaesierunt 156misericordiae tuae multae Domine iuxta iudicia tua vivifica me 157multi qui persequuntur me et adfligunt me a testimoniis tuis non declinavi 158vidi praevaricatores tuos et maerebam qui verbum tuum non custodierunt 159vide quoniam praecepta tua dilexi Domine iuxta misericordiam tuam vivifica me 160caput verborum tuorum veritas et sempiternum omne iudicium iustitiae tuae 161sen principes persecuti sunt me sine causa verba autem tua timuit cor meum 162gaudens ego sum in eloquio tuo sicut qui invenit spolia multa 163mendacium odio habui et detestatus sum legem autem tuam dilexi 164septies in die laudavi te super iudiciis iustitiae tuae 165pax multa diligentibus legem tuam et non est illis scandalum 166expectavi salutare tuum Domine et mandata tua feci 167custodivit anima mea testimonia tua et dilexi ea nimis 168custodivi praecepta tua et testimonia tua quia omnes viae meae in conspectu tuo 169thau ingrediatur laus mea coram te Domine secundum verbum tuum doce me 170veniat deprecatio mea ante vultum tuum secundum eloquium tuum libera me 171fundant labia mea hymnum docebis enim me praecepta tua 172loquetur lingua mea sermonem tuum quia omnia mandata tua iusta 173sit manus tua auxiliatrix mea quia praecepta tua elegi 174desideravi salutare tuum Domine et lex tua voluntas mea 175vivet anima mea et laudabit te et iudicia tua auxiliabuntur mihi 176erravi quasi ovis perdita quaere servum tuum quia mandatorum tuorum non sum oblitus

Chapter 119

1canticum graduum ad Dominum in tribulatione mea clamavi et exaudivit me 2Domine libera animam meam a labio mendacii a lingua dolosa 3quid detur tibi aut quid adponatur tibi ad linguam dolosam 4sagittae potentis acutae cum carbonibus iuniperorum 5heu mihi quia peregrinatio mea prolongata est habitavi cum tabernaculis Cedar 6multum peregrinata est anima mea 7cum odientibus pacem ego pacifica loquebar et illi bellantia

Chapter 120

1canticum graduum levavi oculos meos in montes unde veniet auxilium meum 2auxilium meum a Domino factore caeli et terrae 3non det in commotionem pedem tuum nec dormitet qui custodit te 4ecce non dormitabit neque dormiet qui custodiet Israhel 5Dominus custodiet te Dominus protectio tua super manum dexteram tuam 6per diem sol non percutiet te neque luna per noctem 7Dominus custodiet te ab omni malo custodiat animam tuam 8Dominus custodiat exitum tuum et introitum tuum amodo et usque in aeternum

Chapter 121

1canticum graduum David laetatus sum eo quod dixerint mihi in domum Domini ibimus 2stantes erant pedes nostri in portis tuis Hierusalem 3Hierusalem quae aedificaris ut civitas cuius participatio eius simul 4quia ibi ascenderunt tribus tribus Domini testimonium Israhel ad confitendum nomini Domini 5quia ibi sederunt sedes in iudicio sedes domui David 6rogate pacem Hierusalem sit bene his qui diligunt te 7sit pax in muris tuis abundantia in domibus tuis 8propter fratres meos et amicos meos loquar pacem tibi 9propter domum Domini Dei nostri quaeram bona tibi

Chapter 122

1canticum graduum ad te levavi oculos meos qui habitas in caelis 2ecce sicut oculi servorum ad manum dominorum suorum sicut oculi ancillae ad manum dominae suae sic oculi nostri ad Dominum Deum nostrum donec misereatur nostri 3miserere nostri Domine miserere nostri quoniam multum repleti sumus despectione 4multum repleta est anima nostra obprobrii abundantium et despectionis superborum

Chapter 123

1canticum graduum David nisi Dominus fuisset in nobis dicat nunc Israhel 2nisi Dominus fuisset in nobis cum exsurgerent super nos homines 3forsitan vivos absorbuissent nos cum irasceretur furor eorum super nos 4forsitan aquae circumdedissent nos 5torrens transisset super animam nostram forsitan transissent super animam nostram aquae superbae 6benedictus Dominus qui non dedit nos in praedam dentibus eorum 7anima nostra quasi avis erepta est de laqueo venantium laqueus contritus est et nos liberati sumus 8auxilium nostrum in nomine Domini qui fecit caelum et terram

Chapter 124

1canticum graduum qui confidunt in Domino quasi mons Sion inmobilis in aeternum habitabilis 2Hierusalem montes in circuitu eius et Dominus in circuitu populi sui amodo et usque in aeternum 3quia non requiescet virga impietatis super sortem iustorum ut non mittant iusti in iniquitatem manus suas 4benefac Domine bonis et rectis corde 5qui autem declinant ad pravitates suas deducet eos Dominus cum his qui operantur iniquitatem pax super Israhel

Chapter 125

1canticum graduum cum converteret Dominus captivitatem Sion facti sumus quasi somniantes 2tunc implebitur risu os nostrum et lingua nostra laude tunc dicent in gentibus magnificavit Dominus facere cum istis 3magnificavit Dominus facere nobiscum facti sumus laetantes 4converte Domine captivitatem nostram sicut rivum in austro 5qui seminant in lacrimis in exultatione metent 6qui ambulans ibat et flebat portans ad seminandum sementem veniens veniet in exultatione portans manipulos suos

Chapter 126

1canticum graduum Salomonis nisi Dominus aedificaverit domum in vanum laboraverunt qui aedificant eam nisi Dominus custodierit civitatem frustra vigilat qui custodit eam 2frustra vobis est de mane consurgere postquam sederitis qui manducatis panem idolorum sic dabit diligentibus se somnum 3ecce hereditas Domini filii mercis fructus ventris 4sicut sagittae in manu potentis ita filii iuventutis 5beatus vir qui implevit faretram suam ex ipsis non confundentur cum loquentur inimicis in porta

Chapter 127

1canticum graduum beatus omnis qui timet Dominum qui ambulat in viis eius 2laborem manuum tuarum cum comederis beatus tu et bene tibi erit 3uxor tua sicut vitis fructifera in penetrabilibus domus tuae filii tui sicut germina olivarum in circuitu mensae tuae 4ecce sic benedicetur viro qui timet Dominum 5benedicat tibi Dominus ex Sion et videas bona Hierusalem omnibus diebus vitae tuae 6et videas filios filiorum tuorum pacem super Israhel

Chapter 128

1canticum graduum saepe expugnaverunt me ab adulescentia mea dicat nunc Israhel 2saepe expugnaverunt me ab adulescentia mea sed non potuerunt mihi 3super cervicem meam arabant arantes prolongaverunt sulcum suum 4Dominus iustus concidet laqueos impiorum 5confundantur et revertantur retrorsum omnes qui oderunt Sion 6fiant sicut faenum tectorum quod statim ut viruerit arescet 7de quo non implebit manum suam messor et sinum suum manipulos faciens 8de quo non dixerunt transeuntes benedictio Domini super vos benediximus vobis in nomine Domini

Chapter 129

1canticum graduum de profundis clamavi ad te Domine 2Domine exaudi vocem meam fiant aures tuae intendentes ad vocem deprecationis meae 3si iniquitates observabis Domine Domine quis sustinebit 4quia tecum est propitiatio cum terribilis sis sustinui Dominum sustinuit anima mea et verbum eius expectavi 5anima mea ad Dominum 6a vigilia matutina usque ad vigiliam matutinam expectet Israhel Dominum 7quia apud Dominum misericordia et multa apud eum redemptio 8et ipse redimet Israhel ex omnibus iniquitatibus eius

Chapter 130

1canticum graduum Domine non est exaltatum cor meum neque elati sunt oculi mei et non ambulavi in magnis et in mirabilibus super me 2si non proposui et silere feci animam meam sicut ablactatus ad matrem suam ita ablactata ad me anima mea 3expecta Israhel Dominum amodo et usque in aeternum

Chapter 131

1canticum graduum memento Domine David et omnis adflictionis eius 2qui iuravit Domino votum vovit Deo Iacob 3si intravero in tabernaculum domus meae si adsedero super lectum straminis mei 4si dedero somnum oculis meis et palpebris dormitationem 5donec inveniam locum Domino tabernacula Deo Iacob 6ecce audivimus illum in Ephrata invenimus illum in regione saltus 7intremus in tabernacula eius adoremus scabillum pedum eius 8surge Domine in requiem tuam tu et arca fortitudinis tuae 9sacerdotes tui induantur iustitia et sancti tui laudent 10propter David servum tuum ne avertas faciem christi tui 11iuravit Dominus David veritatem non avertetur ab ea de fructu ventris tui ponam super sedem tuam 12si custodierint filii tui pactum meum et testificationem meam quam docuero eos et filii eorum usque in aeternum sedebunt super thronum tuum 13quia elegit Dominus Sion desideravit eam in habitaculum suum 14haec est requies mea in sempiternum hic habitabo quia desideravi eam 15venationem eius benedicens benedicam pauperes eius saturabo pane 16sacerdotes eius induam salutari et sancti eius laude laudabunt 17ibi oriri faciam cornu David paravi lucernam christo meo 18inimicos eius induam confusione super ipsum autem florebit sanctificatio eius

Chapter 132

1canticum graduum David ecce quam bonum et quam decorum habitare fratres in uno 2sicut unguentum optimum in capite quod descendit in barbam barbam Aaron quod descendit super oram vestimentorum eius 3sicut ros Hermon qui descendit super montana Sion quoniam ibi mandavit Dominus benedictionem vitam usque in aeternum

Chapter 133

1canticum graduum ecce benedicite Domino omnes servi Domini qui statis in domo Domini 2in noctibus levate manus vestras ad sanctum et benedicite Domino 3benedicat tibi Dominus ex Sion factor caeli et terrae

Chapter 134

1alleluia laudate nomen Domini laudate servi Dominum 2qui statis in domo Domini in atriis domus Dei nostri 3laudate Dominum quoniam bonus Dominus cantate nomini eius quoniam decens 4quia Iacob elegit sibi Dominus Israhel in peculium suum 5quia ego scio quod magnus Dominus et Dominus noster prae omnibus diis 6omnia quae voluit Dominus fecit in caelo et in terra in mari et in cunctis abyssis 7levans nubes de summitatibus terrae fulgura in pluviam fecit educens ventos de thesauris suis 8qui percussit primitiva Aegypti ab homine usque ad pecus 9misit signa et portenta in medio tui Aegypte in Pharao et in cunctos servos eius 10qui percussit gentes multas et occidit reges fortes 11Seon regem Amorreorum et Og regem Basan et omnia regna Chanaan 12et dedit terram eorum hereditatem hereditatem Israhel populo suo 13Domine nomen tuum in aeternum Domine memoriale tuum in generatione et generatione 14quia iudicabit Dominus populum suum et in servos suos erit placabilis 15idola gentium argentum et aurum opera manuum hominum 16os habent et non loquentur oculos habent et non videbunt 17aures habent et non audient sed nec spiritus in ore eorum 18similes illis fiant qui faciunt ea omnis qui confidit in eis 19domus Israhel benedicite Domino domus Aaron benedicite Domino 20domus Levi benedicite Domino timentes Dominum benedicite Domino 21benedictus Dominus ex Sion qui habitat in Hierusalem alleluia

Chapter 135

1confitemini Domino quoniam bonus quoniam in aeternum misericordia eius 2confitemini Deo deorum quoniam in aeternum misericordia eius 3confitemini Domino dominorum quoniam in aeternum misericordia eius 4qui facit mirabilia magna solus quoniam in aeternum misericordia eius 5qui fecit caelos in sapientia quoniam in aeternum misericordia eius 6qui firmavit terram super aquas quoniam in aeternum misericordia eius 7qui fecit luminaria magna quoniam in aeternum misericordia eius 8solem in potestatem diei quoniam in aeternum misericordia eius 9lunam et stellas in potestatem noctis quoniam in aeternum misericordia eius 10qui percussit Aegyptum cum primitivis suis quoniam in aeternum misericordia eius 11et eduxit Israhel de medio eorum quoniam in aeternum misericordia eius 12in manu valida et in brachio extento quoniam in aeternum misericordia eius 13qui divisit mare Rubrum in divisiones quoniam in aeternum misericordia eius 14et eduxit Israhel in medio eius quoniam in aeternum misericordia eius 15et convolvit Pharao et exercitum eius in mari Rubro quoniam in aeternum misericordia eius 16qui duxit populum suum per desertum quoniam in aeternum misericordia eius 17qui percussit reges magnos quoniam in aeternum misericordia eius 18et occidit reges magnificos quoniam in aeternum misericordia eius 19Seon regem Amorreorum quoniam in aeternum misericordia eius 20et Og regem Basan quoniam in aeternum misericordia eius 21et dedit terram eorum in hereditatem quoniam in aeternum misericordia eius 22hereditatem Israhel servo suo quoniam in aeternum misericordia eius 23quia in humilitate nostra memor fuit nostri quoniam in aeternum misericordia eius 24et redemit nos de hostibus nostris quoniam in aeternum misericordia eius 25qui dat panem omni carni quoniam in aeternum misericordia eius 26confitemini Deo caeli quoniam in aeternum misericordia eius

Chapter 136

1super flumina Babylonis ibi sedimus et flevimus cum recordaremur Sion 2super salices in medio eius suspendimus citharas nostras 3quoniam ibi interrogaverunt nos qui captivos duxerunt nos verba carminis et qui adfligebant nos laeti canite nobis de canticis Sion 4quomodo cantabimus canticum Domini in terra aliena 5si oblitus fuero tui Hierusalem in oblivione sit dextera mea 6adhereat lingua mea gutturi meo si non recordatus fuero tui si non praeposuero Hierusalem in principio laetitiae meae 7memento Domine filiorum Edom in diem Hierusalem dicentium evacuate evacuate usque ad fundamentum eius 8filia Babylon vastata beatus qui retribuet tibi vicissitudinem tuam quam retribuisti nobis 9beatus qui tenebit et adlidet parvulos tuos ad petram

Chapter 137

1David confitebor tibi in toto corde meo in conspectu deorum cantabo tibi 2adorabo in templo sancto tuo et confitebor nomini tuo super misericordia tua et super veritate tua quia magnificasti super omne nomen tuum eloquium tuum 3in die invocabo et exaudies me dilatabis animae meae fortitudinem 4confiteantur tibi Domine omnes reges terrae quoniam audierunt eloquia oris tui 5et cantent in viis Domini quoniam magna gloria Domini 6quoniam excelsus Dominus et humilem respicit et excelsa de longe cognoscit 7si ambulavero in medio tribulationis vivificabis me super furorem inimicorum meorum mittes manum tuam et salvabit me dextera tua 8Dominus operabitur pro me Domine misericordia tua in aeternum opera manuum tuarum ne dimittas

Chapter 138

1pro victoria David canticum Domine investigasti me et cognovisti 2tu cognovisti sessionem meam et surrectionem meam 3intellexisti malum meum de longe semitam meam et accubitionem meam eventilasti 4et omnes vias meas intellexisti quia non est eloquium in lingua mea 5ecce Domine nosti omnia retrorsum et ante formasti me et posuisti super me manum tuam 6super me est scientia et excelsior est non potero ad eam 7quo ibo ab spiritu tuo et quo a facie tua fugiam 8si ascendero in caelum ibi es tu si iacuero in inferno ades 9si sumpsero pinnas diluculo habitavero in novissimo maris 10etiam ibi manus tua deducet me et tenebit me dextera tua 11si dixero forte tenebrae operient me nox quoque lux erit circa me 12nec tenebrae habent tenebras apud te et nox quasi dies lucet similes sunt tenebrae et lux 13quoniam tu possedisti renes meos orsusque es me in utero matris meae 14confitebor tibi quoniam terribiliter magnificasti me mirabilia opera tua et anima mea novit nimis 15non sunt operta ossa mea a te quibus factus sum in abscondito imaginatus sum in novissimis terrae 16informem adhuc me viderunt oculi tui et in libro tuo omnes scribentur dies formatae sunt et non est una in eis 17mihi autem quam honorabiles facti sunt amici tui Deus quam fortes pauperes eorum 18dinumerabo eos et harena plures erunt evigilavi et adhuc sum tecum 19si occideris Deus impium viri sanguinum declinate a me 20qui contradicent tibi scelerate elati sunt frustra adversarii tui 21nonne odientes te Domine odivi et contra adversarios tuos distabui 22perfecto odio oderam illos inimici facti sunt mihi 23scrutare me Deus et cognosce cor meum proba me et scito cogitationes meas 24et vide si via idoli in me est et deduc me in via aeterna

Chapter 139

1pro victoria canticum David 2erue me Domine ab homine malo a viris iniquis serva me 3qui cogitaverunt malitias in corde tota die versati sunt in proeliis 4exacuerunt linguam suam quasi serpens venenum aspidis sub labiis eorum semper 5custodi me Domine de manu impii a viro iniquitatum serva me qui cogitaverunt subplantare gressus meos 6absconderunt superbi laqueum mihi et funibus extenderunt rete iuxta semitam offendiculum posuerunt mihi semper 7dixi Domino Deus meus tu audi Domine vocem deprecationis meae 8Domine Deus fortitudo salutis meae protexisti caput meum in die belli 9ne des Domine desideria impii scelera eius ne effundantur et eleventur semper 10amaritudo convivarum meorum labor labiorum eorum operiat eos 11cadent super eos carbones ignis deicies eos in foveas ut non consurgant 12vir linguosus non dirigetur in terra virum iniquum mala capient in interitu 13scio quod faciet Dominus causam inopis iudicia pauperum 14attamen iusti confitebuntur nomini tuo habitabunt recti cum vultu tuo

Chapter 140

1canticum David Domine clamavi ad te festina mihi exaudi vocem meam clamantis ad te 2dirigatur oratio mea sicut incensum in conspectu tuo elevatio manuum mearum sacrificium vespertinum 3pone Domine custodem ori meo serva paupertatem labiorum meorum 4ne declines cor meum in verbum malum volvere cogitationes impias cum viris operantibus iniquitatem neque comedere in deliciis eorum 5corripiat me iustus in misericordia et arguat me oleum amaritudinis non inpinguet caput meum quia adhuc et oratio mea pro malitiis eorum 6sublati sunt iuxta petram iudices eorum et audient verba mea quoniam decora sunt 7sicut agricola cum scindit terram sic dissipata sunt ossa nostra in ore inferi 8quia ad te Domine Deus oculi mei in te speravi ne evacues animam meam 9custodi me de manibus laquei quod posuerunt mihi et de offendiculis operantium iniquitatem 10incident in rete eius impii simul ego autem transibo

Chapter 141

1eruditio David cum esset in spelunca oratio 2voce mea ad Dominum clamavi voce mea ad Dominum deprecatus sum 3effundam in conspectu eius eloquium meum tribulationem meam coram illo adnuntiabo 4cum anxius in me fuerit spiritus meus tu enim nosti semitam meam in via hac qua ambulabo absconderunt laqueum mihi 5respice ad dexteram et vide quia non sit qui cognoscat me periit fuga a me non est qui quaerat animam meam 6clamavi ad te Domine dixi tu spes mea pars mea in terra viventium 7ausculta deprecationem meam quoniam infirmatus sum nimis libera me a persecutoribus quoniam confortati sunt super me 8educ de carcere animam meam ut confiteatur nomini tuo me expectant iusti cum retribueris mihi

Chapter 142

1canticum David Domine exaudi orationem meam ausculta deprecationem meam in veritate tua exaudi me in iustitia tua 2et non venias ad iudicandum cum servo tuo quia non iustificabitur in conspectu tuo omnis vivens 3persecutus est enim inimicus animam meam confregit in terra vitam meam posuit me in tenebris quasi mortuos antiquos 4et anxius fuit in me spiritus meus in medio mei sollicitum fuit cor meum 5recordabar dierum antiquorum meditabar omnia opera tua facta manuum tuarum loquebar 6expandi manus meas ad te anima mea quasi terra sitiens ad te semper 7cito exaudi me Domine defecit spiritus meus ne abscondas faciem tuam a me et conparabor descendentibus in lacum 8fac me audire mane misericordiam tuam quoniam in te confido notam fac mihi viam in qua ambulo quoniam ad te levavi animam meam 9libera me de inimicis meis Domine a te protectus sum 10doce me ut faciam voluntatem tuam quia tu Deus meus spiritus tuus bonus deducet me in terra recta 11propter nomen tuum Domine vivificabis me in iustitia tua educes de angustia animam meam 12et in misericordia tua dissipabis inimicos meos et perdes omnes ligantes animam meam ego enim sum servus tuus

Chapter 143

1David benedictus Dominus fortis meus qui docet manus meas ad proelium digitos meos ad bellum 2misericordia mea et fortitudo mea auxiliator meus et salvator meus scutum meum et in ipso speravi qui subiecit populos mihi 3Domine quid est homo quia cognoscis eum filius hominis quia conputas eum 4homo vanitati adsimilatus est dies eius quasi umbra pertransiens 5Domine inclina caelos tuos et descende tange montes et fumigabunt 6mica fulmine et dissipa eos mitte sagittam tuam et interfice illos 7extende manum tuam de excelso libera me et erue me de aquis multis de manu filiorum alienorum 8quorum os locutum est vanitatem et dextera eorum dextera mendacii 9Deus canticum novum cantabo tibi in psalterio decacordo psallam tibi 10qui dat salutem regibus qui eruit David servum suum de gladio pessimo 11libera me et erue me de manu filiorum alienorum quorum os locutum est vanitatem et dextera eorum dextera mendacii 12ut sint filii nostri quasi plantatio crescens in adulescentia sua filiae nostrae quasi anguli ornati ad similitudinem templi 13promptuaria nostra plena et supereffundentia ex hoc in illud pecora nostra in milibus et innumerabilia in conpitis nostris 14tauri nostri pingues non est interruptio et non est egressus et non est ululatus in plateis nostris 15beatus populus cuius talia sunt beatus populus cuius Dominus Deus suus

Chapter 144

1hymnus David aleph exaltabo te Deus meus rex et benedicam nomini tuo in aeternum et ultra 2beth in omni die benedicam tibi et laudabo nomen tuum in sempiternum iugiter 3gimel magnus Deus et laudabilis nimis et magnificentiae eius non est inventio 4deleth generatio ad generationem laudabit opera tua et fortitudines tuas adnuntiabunt 5he decorem gloriae magnitudinis tuae et verba mirabilium tuorum loquar 6vav et fortitudinem horribilium tuorum loquentur et magnitudines tuas narrabo 7zai memoriam multae bonitatis tuae loquentur et iustitias tuas laudabunt 8heth clemens et misericors Dominus patiens et multae miserationis 9teth bonus Dominus omnibus et misericordiae eius in universa opera eius 10ioth confiteantur tibi Domine omnia opera tua et sancti tui benedicant tibi 11caph gloriam regni tui dicent et fortitudines tuas loquentur 12lameth ut ostendant filiis hominum fortitudines eius et gloriam decoris regni eius 13mem regnum tuum regnum omnium saeculorum et potestas tua in omni generatione et generatione 14samech sustentat Dominus omnes corruentes et erigit universos iacentes 15ain oculi eorum in te sperant et tu das eis escam suam in tempore suo 16fe aperis manus tuas et imples omne animal refectione 17sade iustus Dominus in omnibus viis suis et sanctus in omnibus operibus suis 18coph iuxta est Dominus omnibus qui invocant eum omnibus qui invocant eum in veritate 19res placitum timentium se faciet et clamorem eorum audiet et salvabit eos 20sen custodit Dominus omnes diligentes se et universos impios conteret 21thau laudem Domini loquetur os meum et benedicet omnis caro nomini sancto eius in aeternum et iugiter

Chapter 145

1alleluia 2lauda anima mea Dominum laudabo Dominum in vita mea cantabo Deo meo quamdiu sum nolite confidere in principibus 3in filio hominis cui non est salus 4egredietur spiritus eius et revertetur in humum suam in die illa peribunt cogitationes eius 5beatus cuius Deus Iacob auxiliator eius spes eius in Domino Deo suo 6qui fecit caelos et terram mare et omnia quae in eis sunt 7et custodit veritatem in sempiternum qui facit iudicium calumniam sustinentibus et dat panem esurientibus Dominus solvit vinctos 8Dominus inluminat caecos Dominus erigit adlisos Dominus diligit iustos 9Dominus custodit advenas pupillum et viduam suscipiet et viam impiorum conteret 10regnabit Dominus in aeternum Deus tuus Sion in generationem et generationem

Chapter 146

1alleluia laudate Dominum quoniam bonum est canticum Dei nostri quoniam decorum est pulchra laudatio 2aedificabit Hierusalem Dominus eiectos Israhel congregabit 3qui sanat contritos corde et alligat plagas eorum 4qui numerat multitudinem stellarum et omnes nomine suo vocat 5magnus Dominus noster et multus fortitudine prudentiae eius non est numerus 6suscipiens mansuetos Dominus humilians impios usque ad terram 7canite Domino in confessione canite Deo nostro in cithara 8qui operit caelos nubibus et praebet terrae pluviam et oriri facit in montibus germen 9qui dat iumentis panem suum filiis corvi clamantibus 10non est in fortitudine equi voluntas eius neque in tibiis viri placetur ei 11placetur Domino in his qui timent eum et expectant misericordiam eius

Chapter 147

12lauda Hierusalem Dominum cane Deum tuum Sion 13quia confortavit vectes portarum tuarum benedixit filiis tuis in medio tui 14qui posuit terminum tuum pacem adipe frumenti saturavit te 15qui emittit eloquium suum terrae velociter curret verbum eius 16qui dat nivem quasi lanam pruinas quasi cinerem spargit 17proicit glaciem suam quasi buccellas ante faciem frigoris eius quis stabit 18mittet verbum suum et solvet illa spirabit spiritu suo et fluent aquae 19qui adnuntiat verbum suum Iacob praecepta sua et iudicia sua Israhel 20non fecit similiter omni genti et iudicia eius non cognoscent alleluia

Chapter 148

1alleluia laudate Dominum de caelis laudate eum in excelsis 2laudate eum omnes angeli eius laudate eum omnes exercitus eius 3laudate eum sol et luna laudate eum omnes stellae luminis 4laudate eum caeli caelorum et aquae quae super caelos sunt 5laudent nomen Domini quoniam ipse mandavit et creata sunt 6et statuit ea in saeculum et in saeculum praeceptum dedit et non praeteribit 7laudate Dominum de terra dracones et omnes abyssi 8ignis et grando nix et glacies ventus turbo quae facitis sermonem eius 9montes et omnes colles lignum fructiferum et universae cedri 10bestiae et omnia iumenta reptilia et aves volantes 11reges terrae et omnes populi principes et universi iudices terrae 12iuvenes et virgines senes cum pueris laudent nomen Domini 13quoniam sublime nomen eius solius 14gloria eius in caelo et in terra et exaltavit cornu populi sui laus omnibus sanctis eius filiis Israhel populo adpropinquanti sibi alleluia

Chapter 149

1alleluia cantate Domino canticum novum laus eius in congregatione sanctorum 2laetetur Israhel in factore suo filii Sion exultent in rege suo 3laudent nomen eius in choro in tympano et cithara cantent ei 4quia conplacet sibi Dominus in populo suo exaltabit mansuetos in Iesu 5exultabunt sancti in gloria laudabunt in cubilibus suis 6exaltationes Dei in gutture eorum et gladii ancipites in manibus eorum 7ad faciendam vindictam in gentibus increpationes in populis 8ut alligent reges eorum catenis et inclitos eorum conpedibus ferreis 9ut faciant in eis iudicium scriptum decor est omnium sanctorum eius alleluia

Chapter 150

1alleluia laudate Deum in sancto eius laudate eum in fortitudine potentiae eius 2laudate eum in fortitudinibus eius laudate eum iuxta multitudinem magnificentiae suae 3laudate eum in clangore bucinae laudate eum in psalterio et cithara 4laudate eum in tympano et choro laudate eum in cordis et organo 5laudate eum in cymbalis sonantibus laudate eum in cymbalis tinnientibus

Proverbs

Chapter 1

1parabolae Salomonis filii David regis Israhel 2ad sciendam sapientiam et disciplinam 3ad intellegenda verba prudentiae et suscipiendam eruditionem doctrinae iustitiam et iudicium et aequitatem 4ut detur parvulis astutia adulescenti scientia et intellectus 5audiens sapiens sapientior erit et intellegens gubernacula possidebit 6animadvertet parabolam et interpretationem verba sapientium et enigmata eorum 7timor Domini principium scientiae sapientiam atque doctrinam stulti despiciunt 8audi fili mi disciplinam patris tui et ne dimittas legem matris tuae 9ut addatur gratia capiti tuo et torques collo tuo 10fili mi si te lactaverint peccatores ne adquiescas 11si dixerint veni nobiscum insidiemur sanguini abscondamus tendiculas contra insontem frustra 12degluttiamus eum sicut infernus viventem et integrum quasi descendentem in lacum 13omnem pretiosam substantiam repperiemus implebimus domos nostras spoliis 14sortem mitte nobiscum marsuppium unum sit omnium nostrum 15fili mi ne ambules cum eis prohibe pedem tuum a semitis eorum 16pedes enim illorum ad malum currunt et festinant ut effundant sanguinem 17frustra autem iacitur rete ante oculos pinnatorum 18ipsique contra sanguinem suum insidiantur et moliuntur fraudes contra animas suas 19sic semitae omnis avari animas possidentium rapiunt 20sapientia foris praedicat in plateis dat vocem suam 21in capite turbarum clamitat in foribus portarum urbis profert verba sua dicens 22usquequo parvuli diligitis infantiam et stulti ea quae sibi sunt noxia cupiunt et inprudentes odibunt scientiam 23convertimini ad correptionem meam en proferam vobis spiritum meum et ostendam verba mea 24quia vocavi et rennuistis extendi manum meam et non fuit qui aspiceret 25despexistis omne consilium meum et increpationes meas neglexistis 26ego quoque in interitu vestro ridebo et subsannabo cum vobis quod timebatis advenerit 27cum inruerit repentina calamitas et interitus quasi tempestas ingruerit quando venerit super vos tribulatio et angustia 28tunc invocabunt me et non exaudiam mane consurgent et non invenient me 29eo quod exosam habuerint disciplinam et timorem Domini non susceperint 30nec adquieverint consilio meo et detraxerint universae correptioni meae 31comedent igitur fructus viae suae suisque consiliis saturabuntur 32aversio parvulorum interficiet eos et prosperitas stultorum perdet illos 33qui autem me audierit absque terrore requiescet et abundantia perfruetur malorum timore sublato

Chapter 2

1fili mi si susceperis sermones meos et mandata mea absconderis penes te 2ut audiat sapientiam auris tua inclina cor tuum ad noscendam prudentiam 3si enim sapientiam invocaveris et inclinaveris cor tuum prudentiae 4si quaesieris eam quasi pecuniam et sicut thesauros effoderis illam 5tunc intelleges timorem Domini et scientiam Dei invenies 6quia Dominus dat sapientiam et ex ore eius scientia et prudentia 7custodiet rectorum salutem et proteget gradientes simpliciter 8servans semitas iustitiae et vias sanctorum custodiens 9tunc intelleges iustitiam et iudicium et aequitatem et omnem semitam bonam 10si intraverit sapientia cor tuum et scientia animae tuae placuerit 11consilium custodiet te prudentia servabit te 12ut eruaris de via mala ab homine qui perversa loquitur 13qui relinquunt iter rectum et ambulant per vias tenebrosas 14qui laetantur cum malefecerint et exultant in rebus pessimis 15quorum viae perversae et infames gressus eorum 16ut eruaris a muliere aliena et ab extranea quae mollit sermones suos 17et relinquit ducem pubertatis suae 18et pacti Dei sui oblita est inclinata est enim ad mortem domus eius et ad impios semitae ipsius 19omnes qui ingrediuntur ad eam non revertentur nec adprehendent semitas vitae 20ut ambules in via bona et calles iustorum custodias 21qui enim recti sunt habitabunt in terra et simplices permanebunt in ea 22impii vero de terra perdentur et qui inique agunt auferentur ex ea

Chapter 3

1fili mi ne obliviscaris legis meae et praecepta mea custodiat cor tuum 2longitudinem enim dierum et annos vitae et pacem adponent tibi 3misericordia et veritas non te deserant circumda eas gutturi tuo et describe in tabulis cordis tui 4et invenies gratiam et disciplinam bonam coram Deo et hominibus 5habe fiduciam in Domino ex toto corde tuo et ne innitaris prudentiae tuae 6in omnibus viis tuis cogita illum et ipse diriget gressus tuos 7ne sis sapiens apud temet ipsum time Dominum et recede a malo 8sanitas quippe erit umbilico tuo et inrigatio ossuum tuorum 9honora Dominum de tua substantia et de primitiis omnium frugum tuarum 10et implebuntur horrea tua saturitate et vino torcularia redundabunt 11disciplinam Domini fili mi ne abicias nec deficias cum ab eo corriperis 12quem enim diligit Dominus corripit et quasi pater in filio conplacet sibi 13beatus homo qui invenit sapientiam et qui affluit prudentia 14melior est adquisitio eius negotiatione argenti et auro primo fructus eius 15pretiosior est cunctis opibus et omnia quae desiderantur huic non valent conparari 16longitudo dierum in dextera eius in sinistra illius divitiae et gloria 17viae eius viae pulchrae et omnes semitae illius pacificae 18lignum vitae est his qui adprehenderint eam et qui tenuerit eam beatus 19Dominus sapientia fundavit terram stabilivit caelos prudentia 20sapientia illius eruperunt abyssi et nubes rore concrescunt 21fili mi ne effluant haec ab oculis tuis custodi legem atque consilium 22et erit vita animae tuae et gratia faucibus tuis 23tunc ambulabis fiducialiter in via tua et pes tuus non inpinget 24si dormieris non timebis quiesces et suavis erit somnus tuus 25ne paveas repentino terrore et inruentes tibi potentias impiorum 26Dominus enim erit in latere tuo et custodiet pedem tuum ne capiaris 27noli prohibere benefacere eum qui potest si vales et ipse benefac 28ne dicas amico tuo vade et revertere et cras dabo tibi cum statim possis dare 29ne moliaris amico tuo malum cum ille in te habeat fiduciam 30ne contendas adversus hominem frustra cum ipse tibi nihil mali fecerit 31ne aemuleris hominem iniustum nec imiteris vias eius 32quia abominatio Domini est omnis inlusor et cum simplicibus sermocinatio eius 33egestas a Domino in domo impii habitacula autem iustorum benedicentur 34inlusores ipse deludet et mansuetis dabit gratiam 35gloriam sapientes possidebunt stultorum exaltatio ignominia

Chapter 4

1audite filii disciplinam patris et adtendite ut sciatis prudentiam 2donum bonum tribuam vobis legem meam ne derelinquatis 3nam et ego filius fui patris mei tenellus et unigenitus coram matre mea 4et docebat me atque dicebat suscipiat verba mea cor tuum custodi praecepta mea et vives 5posside sapientiam posside prudentiam ne obliviscaris neque declines a verbis oris mei 6ne dimittas eam et custodiet te dilige eam et servabit te 7principium sapientiae posside sapientiam et in omni possessione tua adquire prudentiam 8arripe illam et exaltabit te glorificaberis ab ea cum eam fueris amplexatus 9dabit capiti tuo augmenta gratiarum et corona inclita proteget te 10audi fili mi et suscipe verba mea ut multiplicentur tibi anni vitae 11viam sapientiae monstravi tibi duxi te per semitas aequitatis 12quas cum ingressus fueris non artabuntur gressus tui et currens non habebis offendiculum 13tene disciplinam ne dimittas eam custodi illam quia ipsa est vita tua 14ne delecteris semitis impiorum nec tibi placeat malorum via 15fuge ab ea ne transeas per illam declina et desere eam 16non enim dormiunt nisi malefecerint et rapitur somnus ab eis nisi subplantaverint 17comedunt panem impietatis et vinum iniquitatis bibunt 18iustorum autem semita quasi lux splendens procedit et crescit usque ad perfectam diem 19via impiorum tenebrosa nesciunt ubi corruant 20fili mi ausculta sermones meos et ad eloquia mea inclina aurem tuam 21ne recedant ab oculis tuis custodi ea in medio cordis tui 22vita enim sunt invenientibus ea et universae carni sanitas 23omni custodia serva cor tuum quia ex ipso vita procedit 24remove a te os pravum et detrahentia labia sint procul a te 25oculi tui recta videant et palpebrae tuae praecedant gressus tuos 26dirige semitam pedibus tuis et omnes viae tuae stabilientur 27ne declines ad dexteram et ad sinistram averte pedem tuum a malo

Chapter 5

1fili mi adtende sapientiam meam et prudentiae meae inclina aurem tuam 2ut custodias cogitationes et disciplinam labia tua conservent 3favus enim stillans labia meretricis et nitidius oleo guttur eius 4novissima autem illius amara quasi absinthium et acuta quasi gladius biceps 5pedes eius descendunt in mortem et ad inferos gressus illius penetrant 6per semitam vitae non ambulat vagi sunt gressus eius et investigabiles 7nunc ergo fili audi me et ne recedas a verbis oris mei 8longe fac ab ea viam tuam et ne adpropinques foribus domus eius 9ne des alienis honorem tuum et annos tuos crudeli 10ne forte impleantur extranei viribus tuis et labores tui sint in domo aliena 11et gemas in novissimis quando consumpseris carnes et corpus tuum et dicas 12cur detestatus sum disciplinam et increpationibus non adquievit cor meum 13nec audivi vocem docentium me et magistris non inclinavi aurem meam 14paene fui in omni malo in medio ecclesiae et synagogae 15bibe aquam de cisterna tua et fluenta putei tui 16deriventur fontes tui foras et in plateis aquas tuas divide 17habeto eas solus nec sint alieni participes tui 18sit vena tua benedicta et laetare cum muliere adulescentiae tuae 19cerva carissima et gratissimus hinulus ubera eius inebrient te omni tempore in amore illius delectare iugiter 20quare seduceris fili mi ab aliena et foveris sinu alterius 21respicit Dominus vias hominis et omnes gressus illius considerat 22iniquitates suae capiunt impium et funibus peccatorum suorum constringitur 23ipse morietur quia non habuit disciplinam et multitudine stultitiae suae decipietur

Chapter 6

1fili mi si spoponderis pro amico tuo defixisti apud extraneum manum tuam 2inlaqueatus es verbis oris tui et captus propriis sermonibus 3fac ergo quod dico fili mi et temet ipsum libera quia incidisti in manu proximi tui discurre festina suscita amicum tuum 4ne dederis somnum oculis tuis nec dormitent palpebrae tuae 5eruere quasi dammula de manu et quasi avis de insidiis aucupis 6vade ad formicam o piger et considera vias eius et disce sapientiam 7quae cum non habeat ducem nec praeceptorem nec principem 8parat aestate cibum sibi et congregat in messe quod comedat 9usquequo piger dormis quando consurges ex somno tuo 10paululum dormies paululum dormitabis paululum conseres manus ut dormias 11et veniet tibi quasi viator egestas et pauperies quasi vir armatus 12homo apostata vir inutilis graditur ore perverso 13annuit oculis terit pede digito loquitur 14pravo corde machinatur malum et in omni tempore iurgia seminat 15huic extemplo veniet perditio sua et subito conteretur nec habebit ultra medicinam 16sex sunt quae odit Dominus et septimum detestatur anima eius 17oculos sublimes linguam mendacem manus effundentes innoxium sanguinem 18cor machinans cogitationes pessimas pedes veloces ad currendum in malum 19proferentem mendacia testem fallacem et eum qui seminat inter fratres discordias 20conserva fili mi praecepta patris tui et ne dimittas legem matris tuae 21liga ea in corde tuo iugiter et circumda gutturi tuo 22cum ambulaveris gradiantur tecum cum dormieris custodiant te et evigilans loquere cum eis 23quia mandatum lucerna est et lex lux et via vitae increpatio disciplinae 24ut custodiant te a muliere mala et a blanda lingua extraneae 25non concupiscat pulchritudinem eius cor tuum nec capiaris nutibus illius 26pretium enim scorti vix unius est panis mulier autem viri pretiosam animam capit 27numquid abscondere potest homo ignem in sinu suo ut vestimenta illius non ardeant 28aut ambulare super prunas et non conburentur plantae eius 29sic qui ingreditur ad mulierem proximi sui non erit mundus cum tetigerit eam 30non grandis est culpae cum quis furatus fuerit furatur enim ut esurientem impleat animam 31deprehensus quoque reddet septuplum et omnem substantiam domus suae tradet 32qui autem adulter est propter cordis inopiam perdet animam suam 33turpitudinem et ignominiam congregat sibi et obprobrium illius non delebitur 34quia zelus et furor viri non parcet in die vindictae 35nec adquiescet cuiusquam precibus nec suscipiet pro redemptione dona plurima

Chapter 7

1fili mi custodi sermones meos et praecepta mea reconde tibi 2serva mandata mea et vives et legem meam quasi pupillam oculi tui 3liga eam in digitis tuis scribe illam in tabulis cordis tui 4dic sapientiae soror mea es et prudentiam voca amicam tuam 5ut custodiat te a muliere extranea et ab aliena quae verba sua dulcia facit 6de fenestra enim domus meae per cancellos prospexi 7et video parvulos considero vecordem iuvenem 8qui transit in platea iuxta angulum et propter viam domus illius graditur 9in obscuro advesperascente die in noctis tenebris et caligine 10et ecce mulier occurrit illi ornatu meretricio praeparata ad capiendas animas garrula et vaga 11quietis inpatiens nec valens in domo consistere pedibus suis 12nunc foris nunc in plateis nunc iuxta angulos insidians 13adprehensumque deosculatur iuvenem et procaci vultu blanditur dicens 14victimas pro salute debui hodie reddidi vota mea 15idcirco egressa sum in occursum tuum desiderans te videre et repperi 16intexui funibus lectum meum stravi tapetibus pictis ex Aegypto 17aspersi cubile meum murra et aloe et cinnamomo 18veni inebriemur uberibus donec inlucescat dies et fruamur cupitis amplexibus 19non est enim vir in domo sua abiit via longissima 20sacculum pecuniae secum tulit in die plenae lunae reversurus est domum suam 21inretivit eum multis sermonibus et blanditiis labiorum protraxit illum 22statim eam sequitur quasi bos ductus ad victimam et quasi agnus lasciviens et ignorans quod ad vincula stultus trahatur 23donec transfigat sagitta iecur eius velut si avis festinet ad laqueum et nescit quia de periculo animae illius agitur 24nunc ergo fili audi me et adtende verba oris mei 25ne abstrahatur in viis illius mens tua neque decipiaris semitis eius 26multos enim vulneratos deiecit et fortissimi quique interfecti sunt ab ea 27viae inferi domus eius penetrantes interiora mortis

Chapter 8

1numquid non sapientia clamitat et prudentia dat vocem suam 2in summis excelsisque verticibus super viam in mediis semitis stans 3iuxta portas civitatis in ipsis foribus loquitur dicens 4o viri ad vos clamito et vox mea ad filios hominum 5intellegite parvuli astutiam et insipientes animadvertite 6audite quoniam de rebus magnis locutura sum et aperientur labia mea ut recta praedicent 7veritatem meditabitur guttur meum et labia mea detestabuntur impium 8iusti sunt omnes sermones mei non est in eis pravum quid neque perversum 9recti sunt intellegentibus et aequi invenientibus scientiam 10accipite disciplinam meam et non pecuniam doctrinam magis quam aurum eligite 11melior est enim sapientia cunctis pretiosissimis et omne desiderabile ei non potest conparari 12ego sapientia habito in consilio et eruditis intersum cogitationibus 13timor Domini odit malum arrogantiam et superbiam et viam pravam et os bilingue detestor 14meum est consilium et aequitas mea prudentia mea est fortitudo 15per me reges regnant et legum conditores iusta decernunt 16per me principes imperant et potentes decernunt iustitiam 17ego diligentes me diligo et qui mane vigilant ad me invenient me 18mecum sunt divitiae et gloria opes superbae et iustitia 19melior est fructus meus auro et pretioso lapide et genimina mea argento electo 20in viis iustitiae ambulo in medio semitarum iudicii 21ut ditem diligentes me et thesauros eorum repleam 22Dominus possedit me initium viarum suarum antequam quicquam faceret a principio 23ab aeterno ordita sum et ex antiquis antequam terra fieret 24necdum erant abyssi et ego iam concepta eram necdum fontes aquarum eruperant 25necdum montes gravi mole constiterant ante colles ego parturiebar 26adhuc terram non fecerat et flumina et cardines orbis terrae 27quando praeparabat caelos aderam quando certa lege et gyro vallabat abyssos 28quando aethera firmabat sursum et librabat fontes aquarum 29quando circumdabat mari terminum suum et legem ponebat aquis ne transirent fines suos quando adpendebat fundamenta terrae 30cum eo eram cuncta conponens et delectabar per singulos dies ludens coram eo omni tempore 31ludens in orbe terrarum et deliciae meae esse cum filiis hominum 32nunc ergo filii audite me beati qui custodiunt vias meas 33audite disciplinam et estote sapientes et nolite abicere eam 34beatus homo qui audit me qui vigilat ad fores meas cotidie et observat ad postes ostii mei 35qui me invenerit inveniet vitam et hauriet salutem a Domino 36qui autem in me peccaverit laedet animam suam omnes qui me oderunt diligunt mortem

Chapter 9

1sapientia aedificavit sibi domum excidit columnas septem 2immolavit victimas suas miscuit vinum et proposuit mensam suam 3misit ancillas suas ut vocarent ad arcem et ad moenia civitatis 4si quis est parvulus veniat ad me et insipientibus locuta est 5venite comedite panem meum et bibite vinum quod miscui vobis 6relinquite infantiam et vivite et ambulate per vias prudentiae 7qui erudit derisorem ipse sibi facit iniuriam et qui arguit impium generat maculam sibi 8noli arguere derisorem ne oderit te argue sapientem et diliget te 9da sapienti et addetur ei sapientia doce iustum et festinabit accipere 10principium sapientiae timor Domini et scientia sanctorum prudentia 11per me enim multiplicabuntur dies tui et addentur tibi anni vitae 12si sapiens fueris tibimet ipsi eris si inlusor solus portabis malum 13mulier stulta et clamosa plenaque inlecebris et nihil omnino sciens 14sedit in foribus domus suae super sellam in excelso urbis loco 15ut vocaret transeuntes viam et pergentes itinere suo 16quis est parvulus declinet ad me et vecordi locuta est 17aquae furtivae dulciores sunt et panis absconditus suavior 18et ignoravit quod gigantes ibi sint et in profundis inferni convivae eius

Chapter 10

1parabolae Salomonis filius sapiens laetificat patrem filius vero stultus maestitia est matris suae 2non proderunt thesauri impietatis iustitia vero liberabit a morte 3non adfliget Dominus fame animam iusti et insidias impiorum subvertet 4egestatem operata est manus remissa manus autem fortium divitias parat 5qui congregat in messe filius sapiens est qui autem stertit aestate filius confusionis 6benedictio super caput iusti os autem impiorum operit iniquitatem 7memoria iusti cum laudibus et nomen impiorum putrescet 8sapiens corde praecepta suscipiet stultus caeditur labiis 9qui ambulat simpliciter ambulat confidenter qui autem depravat vias suas manifestus erit 10qui annuit oculo dabit dolorem stultus labiis verberabitur 11vena vitae os iusti et os impiorum operiet iniquitatem 12odium suscitat rixas et universa delicta operit caritas 13in labiis sapientis invenietur sapientia et virga in dorso eius qui indiget corde 14sapientes abscondunt scientiam os autem stulti confusioni proximum est 15substantia divitis urbs fortitudinis eius pavor pauperum egestas eorum 16opus iusti ad vitam fructus impii ad peccatum 17via vitae custodienti disciplinam qui autem increpationes relinquit errat 18abscondunt odium labia mendacia qui profert contumeliam insipiens est 19in multiloquio peccatum non deerit qui autem moderatur labia sua prudentissimus est 20argentum electum lingua iusti cor impiorum pro nihilo 21labia iusti erudiunt plurimos qui autem indocti sunt in cordis egestate morientur 22benedictio Domini divites facit nec sociabitur ei adflictio 23quasi per risum stultus operatur scelus sapientia autem est viro prudentia 24quod timet impius veniet super eum desiderium suum iustis dabitur 25quasi tempestas transiens non erit impius iustus autem quasi fundamentum sempiternum 26sicut acetum dentibus et fumus oculis sic piger his qui miserunt eum 27timor Domini adponet dies et anni impiorum breviabuntur 28expectatio iustorum laetitia spes autem impiorum peribit 29fortitudo simplicis via Domini et pavor his qui operantur malum 30iustus in aeternum non commovebitur impii autem non habitabunt in terram 31os iusti parturiet sapientiam lingua pravorum peribit 32labia iusti considerant placita et os impiorum perversa

Chapter 11

1statera dolosa abominatio apud Dominum et pondus aequum voluntas eius 2ubi fuerit superbia ibi erit et contumelia ubi autem humilitas ibi et sapientia 3simplicitas iustorum diriget eos et subplantatio perversorum vastabit illos 4non proderunt divitiae in die ultionis iustitia autem liberabit a morte 5iustitia simplicis diriget viam eius et in impietate sua corruet impius 6iustitia rectorum liberabit eos et in insidiis suis capientur iniqui 7mortuo homine impio nulla erit ultra spes et expectatio sollicitorum peribit 8iustus de angustia liberatus est et tradetur impius pro eo 9simulator ore decipit amicum suum iusti autem liberabuntur scientia 10in bonis iustorum exultabit civitas et in perditione impiorum erit laudatio 11benedictione iustorum exaltabitur civitas et ore impiorum subvertetur 12qui despicit amicum suum indigens corde est vir autem prudens tacebit 13qui ambulat fraudulenter revelat arcana qui autem fidelis est animi celat commissum 14ubi non est gubernator populus corruet salus autem ubi multa consilia 15adfligetur malo qui fidem facit pro extraneo qui autem cavet laqueos securus erit 16mulier gratiosa inveniet gloriam et robusti habebunt divitias 17benefacit animae suae vir misericors qui autem crudelis est et propinquos abicit 18impius facit opus instabile seminanti autem iustitiam merces fidelis 19clementia praeparat vitam et sectatio malorum mortem 20abominabile Domino pravum cor et voluntas eius in his qui simpliciter ambulant 21manus in manu non erit innocens malus semen autem iustorum salvabitur 22circulus aureus in naribus suis mulier pulchra et fatua 23desiderium iustorum omne bonum est praestolatio impiorum furor 24alii dividunt propria et ditiores fiunt alii rapiunt non sua et semper in egestate sunt 25anima quae benedicit inpinguabitur et qui inebriat ipse quoque inebriabitur 26qui abscondit frumenta maledicetur in populis benedictio autem super caput vendentium 27bene consurgit diluculo qui quaerit bona qui autem investigator malorum est opprimetur ab eis 28qui confidet in divitiis suis corruet iusti autem quasi virens folium germinabunt 29qui conturbat domum suam possidebit ventos et qui stultus est serviet sapienti 30fructus iusti lignum vitae et qui suscipit animas sapiens est 31si iustus in terra recipit quanto magis impius et peccator

Chapter 12

1qui diligit disciplinam diligit scientiam qui autem odit increpationes insipiens est 2qui bonus est hauriet a Domino gratiam qui autem confidit cogitationibus suis impie agit 3non roborabitur homo ex impietate et radix iustorum non commovebitur 4mulier diligens corona viro suo et putredo in ossibus eius quae confusione res dignas gerit 5cogitationes iustorum iudicia et consilia impiorum fraudulentia 6verba impiorum insidiantur sanguini os iustorum liberabit eos 7verte impios et non erunt domus autem iustorum permanebit 8doctrina sua noscetur vir qui autem vanus et excors est patebit contemptui 9melior est pauper et sufficiens sibi quam gloriosus et indigens pane 10novit iustus animas iumentorum suorum viscera autem impiorum crudelia 11qui operatur terram suam saturabitur panibus qui autem sectatur otium stultissimus est 12desiderium impii munimentum est pessimorum radix autem iustorum proficiet 13propter peccata labiorum ruina proximat malo effugiet autem iustus de angustia 14de fructu oris sui unusquisque replebitur bonis et iuxta opera manuum suarum retribuetur ei 15via stulti recta in oculis eius qui autem sapiens est audit consilia 16fatuus statim indicat iram suam qui autem dissimulat iniuriam callidus est 17qui quod novit loquitur index iustitiae est qui autem mentitur testis est fraudulentus 18est qui promittit et quasi gladio pungitur conscientiae lingua autem sapientium sanitas est 19labium veritatis firmum erit in perpetuum qui autem testis est repentinus concinnat linguam mendacii 20dolus in corde cogitantium mala qui autem ineunt pacis consilia sequitur eos gaudium 21non contristabit iustum quicquid ei acciderit impii autem replebuntur malo 22abominatio Domino labia mendacia qui autem fideliter agunt placent ei 23homo versutus celat scientiam et cor insipientium provocabit stultitiam 24manus fortium dominabitur quae autem remissa est tributis serviet 25maeror in corde viri humiliabit illud et sermone bono laetificabitur 26qui neglegit damnum propter amicum iustus est iter autem impiorum decipiet eos 27non inveniet fraudulentus lucrum et substantia hominis erit auri pretium 28in semita iustitiae vita iter autem devium ducit ad mortem

Chapter 13

1filius sapiens doctrina patris qui autem inlusor est non audit cum arguitur 2de fructu oris homo saturabitur bonis anima autem praevaricatorum iniqua 3qui custodit os suum custodit animam suam qui autem inconsideratus est ad loquendum sentiet mala 4vult et non vult piger anima autem operantium inpinguabitur 5verbum mendax iustus detestabitur impius confundit et confundetur 6iustitia custodit innocentis viam impietas vero peccato subplantat 7est quasi dives cum nihil habeat et est quasi pauper cum in multis divitiis sit 8redemptio animae viri divitiae suae qui autem pauper est increpationem non sustinet 9lux iustorum laetificat lucerna autem impiorum extinguetur 10inter superbos semper iurgia sunt qui autem agunt cuncta consilio reguntur sapientia 11substantia festinata minuetur quae autem paulatim colligitur manu multiplicabitur 12spes quae differtur adfligit animam lignum vitae desiderium veniens 13qui detrahit alicui rei ipse se in futurum obligat qui autem timet praeceptum in pace versabitur 14lex sapientis fons vitae ut declinet a ruina mortis 15doctrina bona dabit gratiam in itinere contemptorum vorago 16astutus omnia agit cum consilio qui autem fatuus est aperit stultitiam 17nuntius impii cadet in malum legatus fidelis sanitas 18egestas et ignominia ei qui deserit disciplinam qui autem adquiescit arguenti glorificabitur 19desiderium si conpleatur delectat animam detestantur stulti eos qui fugiunt mala 20qui cum sapientibus graditur sapiens erit amicus stultorum efficietur similis 21peccatores persequetur malum et iustis retribuentur bona 22bonus relinquet heredes filios et nepotes et custoditur iusto substantia peccatoris 23multi cibi in novalibus patrum et alii congregantur absque iudicio 24qui parcit virgae suae odit filium suum qui autem diligit illum instanter erudit 25iustus comedit et replet animam suam venter autem impiorum insaturabilis

Chapter 14

1sapiens mulier aedificavit domum suam insipiens instructam quoque destruet manibus 2ambulans recto itinere et timens Deum despicitur ab eo qui infami graditur via 3in ore stulti virga superbiae labia sapientium custodiunt eos 4ubi non sunt boves praesepe vacuum est ubi autem plurimae segetes ibi manifesta fortitudo bovis 5testis fidelis non mentietur profert mendacium testis dolosus 6quaerit derisor sapientiam et non inveniet doctrina prudentium facilis 7vade contra virum stultum et nescito labia prudentiae 8sapientia callidi est intellegere viam suam et inprudentia stultorum errans 9stultis inludet peccatum inter iustos morabitur gratia 10cor quod novit amaritudinem animae suae in gaudio eius non miscebitur extraneus 11domus impiorum delebitur tabernacula iustorum germinabunt 12est via quae videtur homini iusta novissima autem eius deducunt ad mortem 13risus dolore miscebitur et extrema gaudii luctus occupat 14viis suis replebitur stultus et super eum erit vir bonus 15innocens credit omni verbo astutus considerat gressus suos 16sapiens timet et declinat malum stultus transilit et confidit 17inpatiens operabitur stultitiam et vir versutus odiosus est 18possidebunt parvuli stultitiam et astuti expectabunt scientiam 19iacebunt mali ante bonos et impii ante portas iustorum 20etiam proximo suo pauper odiosus erit amici vero divitum multi 21qui despicit proximum suum peccat qui autem miseretur pauperi beatus erit 22errant qui operantur malum misericordia et veritas praeparant bona 23in omni opere erit abundantia ubi autem verba sunt plurima frequenter egestas 24corona sapientium divitiae eorum fatuitas stultorum inprudentia 25liberat animas testis fidelis et profert mendacia versipellis 26in timore Domini fiducia fortitudinis et filiis eius erit spes 27timor Domini fons vitae ut declinet a ruina mortis 28in multitudine populi dignitas regis et in paucitate plebis ignominia principis 29qui patiens est multa gubernatur prudentia qui autem inpatiens exaltat stultitiam suam 30vita carnium sanitas cordis putredo ossuum invidia 31qui calumniatur egentem exprobrat factori eius honorat autem eum qui miseretur pauperis 32in malitia sua expelletur impius sperat autem iustus in morte sua 33in corde prudentis requiescit sapientia et indoctos quoque erudiet 34iustitia elevat gentem miseros facit populos peccatum 35acceptus est regi minister intellegens iracundiam eius inutilis sustinebit

Chapter 15

1responsio mollis frangit iram sermo durus suscitat furorem 2lingua sapientium ornat scientiam os fatuorum ebullit stultitiam 3in omni loco oculi Domini contemplantur malos et bonos 4lingua placabilis lignum vitae quae inmoderata est conteret spiritum 5stultus inridet disciplinam patris sui qui autem custodit increpationes astutior fiet 6domus iusti plurima fortitudo et in fructibus impii conturbatur 7labia sapientium disseminabunt scientiam cor stultorum dissimile erit 8victimae impiorum abominabiles Domino vota iustorum placabilia 9abominatio est Domino via impii qui sequitur iustitiam diligetur ab eo 10doctrina mala deserenti viam qui increpationes odit morietur 11infernus et perditio coram Domino quanto magis corda filiorum hominum 12non amat pestilens eum qui se corripit nec ad sapientes graditur 13cor gaudens exhilarat faciem in maerore animi deicitur spiritus 14cor sapientis quaerit doctrinam et os stultorum pascetur inperitia 15omnes dies pauperis mali secura mens quasi iuge convivium 16melius est parum cum timore Domini quam thesauri magni et insatiabiles 17melius est vocare ad holera cum caritate quam ad vitulum saginatum cum odio 18vir iracundus provocat rixas qui patiens est mitigat suscitatas 19iter pigrorum quasi sepes spinarum via iustorum absque offendiculo 20filius sapiens laetificat patrem et stultus homo despicit matrem suam 21stultitia gaudium stulto et vir prudens dirigit gressus 22dissipantur cogitationes ubi non est consilium ubi vero plures sunt consiliarii confirmantur 23laetatur homo in sententia oris sui et sermo oportunus est optimus 24semita vitae super eruditum ut declinet de inferno novissimo 25domum superborum demolietur Dominus et firmos facit terminos viduae 26abominatio Domini cogitationes malae et purus sermo pulcherrimus 27conturbat domum suam qui sectatur avaritiam qui autem odit munera vivet 28mens iusti meditatur oboedientiam os impiorum redundat malis 29longe est Dominus ab impiis et orationes iustorum exaudiet 30lux oculorum laetificat animam fama bona inpinguat ossa 31auris quae audit increpationes vitae in medio sapientium commorabitur 32qui abicit disciplinam despicit animam suam qui adquiescit increpationibus possessor est cordis 33timor Domini disciplina sapientiae et gloriam praecedit humilitas

Chapter 16

1hominis est animum praeparare et Dei gubernare linguam 2omnes viae hominum patent oculis eius spirituum ponderator est Dominus 3revela Domino opera tua et dirigentur cogitationes tuae 4universa propter semet ipsum operatus est Dominus impium quoque ad diem malum 5abominatio Domini omnis arrogans etiam si manus ad manum fuerit non erit innocens 6misericordia et veritate redimitur iniquitas et in timore Domini declinatur a malo 7cum placuerint Domino viae hominis inimicos quoque eius convertet ad pacem 8melius est parum cum iustitia quam multi fructus cum iniquitate 9cor hominis disponet viam suam sed Domini est dirigere gressus eius 10divinatio in labiis regis in iudicio non errabit os eius 11pondus et statera iudicia Domini sunt et opera eius omnes lapides sacculi 12abominabiles regi qui agunt impie quoniam iustitia firmatur solium 13voluntas regum labia iusta qui recta loquitur diligetur 14indignatio regis nuntii mortis et vir sapiens placabit eam 15in hilaritate vultus regis vita et clementia eius quasi imber serotinus 16posside sapientiam quia auro melior est et adquire prudentiam quia pretiosior est argento 17semita iustorum declinat mala custos animae suae servat viam suam 18contritionem praecedit superbia et ante ruinam exaltatur spiritus 19melius est humiliari cum mitibus quam dividere spolia cum superbis 20eruditus in verbo repperiet bona et qui in Domino sperat beatus est 21qui sapiens corde est appellabitur prudens et qui dulcis eloquio maiora percipiet 22fons vitae eruditio possidentis doctrina stultorum fatuitas 23cor sapientis erudiet os eius et labiis illius addet gratiam 24favus mellis verba conposita dulcedo animae et sanitas ossuum 25est via quae videtur homini recta et novissimum eius ducit ad mortem 26anima laborantis laborat sibi quia conpulit eum os suum 27vir impius fodit malum et in labiis eius ignis ardescit 28homo perversus suscitat lites et verbosus separat principes 29vir iniquus lactat amicum suum et ducit eum per viam non bonam 30qui adtonitis oculis cogitat prava mordens labia sua perficit malum 31corona dignitatis senectus in viis iustitiae repperietur 32melior est patiens viro forte et qui dominatur animo suo expugnatore urbium 33sortes mittuntur in sinu sed a Domino temperantur

Chapter 17

1melior est buccella sicca cum gaudio quam domus plena victimis cum iurgio 2servus sapiens dominabitur filiis stultis et inter fratres hereditatem dividet 3sicut igne probatur argentum et aurum camino ita corda probat Dominus 4malus oboedit linguae iniquae et fallax obtemperat labiis mendacibus 5qui despicit pauperem exprobrat factori eius et qui in ruina laetatur alterius non erit inpunitus 6corona senum filii filiorum et gloria filiorum patres sui 7non decent stultum verba conposita nec principem labium mentiens 8gemma gratissima expectatio praestolantis quocumque se verterit prudenter intellegit 9qui celat delictum quaerit amicitias qui altero sermone repetit separat foederatos 10plus proficit correptio apud prudentem quam centum plagae apud stultum 11semper iurgia quaerit malus angelus autem crudelis mittetur contra eum 12expedit magis ursae occurrere raptis fetibus quam fatuo confidenti sibi in stultitia sua 13qui reddit mala pro bonis non recedet malum de domo eius 14qui dimittit aquam caput est iurgiorum et antequam patiatur contumeliam iudicium deserit 15et qui iustificat impium et qui condemnat iustum abominabilis est uterque apud Dominum 16quid prodest habere divitias stultum cum sapientiam emere non possit 17omni tempore diligit qui amicus est et frater in angustiis conprobatur 18homo stultus plaudet manibus cum spoponderit pro amico suo 19qui meditatur discordiam diligit rixas et qui exaltat ostium quaerit ruinam 20qui perversi cordis est non inveniet bonum et qui vertit linguam incidet in malum 21natus est stultus in ignominiam suam sed nec pater in fatuo laetabitur 22animus gaudens aetatem floridam facit spiritus tristis exsiccat ossa 23munera de sinu impius accipit ut pervertat semitas iudicii 24in facie prudentis lucet sapientia oculi stultorum in finibus terrae 25ira patris filius stultus et dolor matris quae genuit eum 26non est bonum damnum inferre iusto nec percutere principem qui recta iudicat 27qui moderatur sermones suos doctus et prudens est et pretiosi spiritus vir eruditus 28stultus quoque si tacuerit sapiens putabitur et si conpresserit labia sua intellegens

Chapter 18

1occasiones quaerit qui vult recedere ab amico omni tempore erit exprobrabilis 2non recipit stultus verba prudentiae nisi ea dixeris quae versantur in corde eius 3impius cum in profundum venerit peccatorum contemnit sed sequitur eum ignominia et obprobrium 4aqua profunda verba ex ore viri et torrens redundans fons sapientiae 5accipere personam impii non est bonum ut declines a veritate iudicii 6labia stulti inmiscunt se rixis et os eius iurgia provocat 7os stulti contritio eius et labia illius ruina animae eius 8verba bilinguis quasi simplicia et ipsa perveniunt usque ad interiora ventris 9qui mollis et dissolutus est in opere suo frater est sua opera dissipantis 10turris fortissima nomen Domini ad ipsum currit iustus et exaltabitur 11substantia divitis urbs roboris eius et quasi murus validus circumdans eum 12antequam conteratur exaltatur cor hominis et antequam glorificetur humiliatur 13qui prius respondit quam audiat stultum se esse demonstrat et confusione dignum 14spiritus viri sustentat inbecillitatem suam spiritum vero ad irascendum facilem quis poterit sustinere 15cor prudens possidebit scientiam et auris sapientium quaerit doctrinam 16donum hominis dilatat viam eius et ante principes spatium ei facit 17iustus prior est accusator sui venit amicus eius et investigavit eum 18contradictiones conprimit sors et inter potentes quoque diiudicat 19frater qui adiuvatur a fratre quasi civitas firma et iudicia quasi vectes urbium 20de fructu oris viri replebitur venter eius et genimina labiorum illius saturabunt eum 21mors et vita in manu linguae qui diligunt eam comedent fructus eius 22qui invenit mulierem invenit bonum et hauriet iucunditatem a Domino 23cum obsecrationibus loquetur pauper et dives effabitur rigide 24vir amicalis ad societatem magis amicus erit quam frater

Chapter 19

1melior est pauper qui ambulat in simplicitate sua quam torquens labia insipiens 2ubi non est scientia animae non est bonum et qui festinus est pedibus offendit 3stultitia hominis subplantat gressus eius et contra Deum fervet animo suo 4divitiae addunt amicos plurimos a paupere autem et hii quos habuit separantur 5testis falsus non erit inpunitus et qui mendacia loquitur non effugiet 6multi colunt personam potentis et amici sunt dona tribuenti 7fratres hominis pauperis oderunt eum insuper et amici procul recesserunt ab eo qui tantum verba sectatur nihil habebit 8qui autem possessor est mentis diligit animam suam et custos prudentiae inveniet bona 9testis falsus non erit inpunitus et qui loquitur mendacia peribit 10non decent stultum deliciae nec servum dominari principibus 11doctrina viri per patientiam noscitur et gloria eius est iniqua praetergredi 12sicut fremitus leonis ita et regis ira et sicut ros super herbam ita hilaritas eius 13dolor patris filius stultus et tecta iugiter perstillantia litigiosa mulier 14domus et divitiae dantur a patribus a Domino autem proprie uxor prudens 15pigredo inmittit soporem et anima dissoluta esuriet 16qui custodit mandatum custodit animam suam qui autem neglegit vias suas mortificabitur 17feneratur Domino qui miseretur pauperis et vicissitudinem suam reddet ei 18erudi filium tuum ne desperes ad interfectionem autem eius ne ponas animam tuam 19qui inpatiens est sustinebit damnum et cum rapuerit aliud adponet 20audi consilium et suscipe disciplinam ut sis sapiens in novissimis tuis 21multae cogitationes in corde viri voluntas autem Domini permanebit 22homo indigens misericors est et melior pauper quam vir mendax 23timor Domini ad vitam et in plenitudine commorabitur absque visitatione pessimi 24abscondit piger manum suam sub ascella nec ad os suum adplicat eam 25pestilente flagellato stultus sapientior erit sin autem corripueris sapientem intelleget disciplinam 26qui adfligit patrem et fugat matrem ignominiosus est et infelix 27non cesses fili audire doctrinam nec ignores sermones scientiae 28testis iniquus deridet iudicium et os impiorum devorat iniquitatem 29parata sunt derisoribus iudicia et mallei percutientes stultorum corporibus

Chapter 20

1luxuriosa res vinum et tumultuosa ebrietas quicumque his delectatur non erit sapiens 2sicut rugitus leonis ita terror regis qui provocat eum peccat in animam suam 3honor est homini qui separat se a contentionibus omnes autem stulti miscentur contumeliis 4propter frigus piger arare noluit mendicabit ergo aestate et non dabitur ei 5sicut aqua profunda sic consilium in corde viri sed homo sapiens exhauriet illud 6multi homines misericordes vocantur virum autem fidelem quis inveniet 7iustus qui ambulat in simplicitate sua beatos post se filios derelinquet 8rex qui sedet in solio iudicii dissipat omne malum intuitu suo 9quis potest dicere mundum est cor meum purus sum a peccato 10pondus et pondus mensura et mensura utrumque abominabile est apud Deum 11ex studiis suis intellegitur puer si munda et si recta sint opera eius 12aurem audientem et oculum videntem Dominus fecit utrumque 13noli diligere somnum ne te egestas opprimat aperi oculos tuos et saturare panibus 14malum est malum est dicit omnis emptor et cum recesserit tunc gloriabitur 15est aurum et multitudo gemmarum vas autem pretiosum labia scientiae 16tolle vestimentum eius qui fideiussor extitit alieni et pro extraneis aufer pignus ab eo 17suavis est homini panis mendacii et postea implebitur os eius calculo 18cogitationes consiliis roborantur et gubernaculis tractanda sunt bella 19ei qui revelat mysteria et ambulat fraudulenter et dilatat labia sua ne commiscearis 20qui maledicit patri suo et matri extinguetur lucerna eius in mediis tenebris 21hereditas ad quam festinatur in principio in novissimo benedictione carebit 22ne dicas reddam malum expecta Dominum et liberabit te 23abominatio est apud Deum pondus et pondus statera dolosa non est bona 24a Domino diriguntur gressus viri quis autem hominum intellegere potest viam suam 25ruina est hominis devorare sanctos et post vota tractare 26dissipat impios rex sapiens et curvat super eos fornicem 27lucerna Domini spiraculum hominis quae investigat omnia secreta ventris 28misericordia et veritas custodiunt regem et roboratur clementia thronus eius 29exultatio iuvenum fortitudo eorum et dignitas senum canities 30livor vulneris absterget mala et plagae in secretioribus ventris

Chapter 21

1sicut divisiones aquarum ita cor regis in manu Domini quocumque voluerit inclinabit illud 2omnis via viri recta sibi videtur adpendit autem corda Dominus 3facere misericordiam et iudicium magis placent Domino quam victimae 4exaltatio oculorum et dilatatio cordis lucerna impiorum peccatum 5cogitationes robusti semper in abundantia omnis autem piger semper in egestate 6qui congregat thesauros lingua mendacii vanus est et inpingetur ad laqueos mortis 7rapinae impiorum detrahent eos quia noluerunt facere iudicium 8perversa via viri aliena est qui autem mundus est rectum opus eius 9melius est sedere in angulo domatis quam cum muliere litigiosa et in domo communi 10anima impii desiderat malum non miserebitur proximo suo 11multato pestilente sapientior erit parvulus et si sectetur sapientem sumet scientiam 12excogitat iustus de domo impii ut detrahat impios in malum 13qui obturat aurem suam ad clamorem pauperis et ipse clamabit et non exaudietur 14munus absconditum extinguet iras et donum in sinu indignationem maximam 15gaudium iusto est facere iudicium et pavor operantibus iniquitatem 16vir qui erraverit a via doctrinae in coetu gigantum commorabitur 17qui diligit epulas in egestate erit qui amat vinum et pinguia non ditabitur 18pro iusto datur impius et pro rectis iniquus 19melius est habitare in terra deserta quam cum muliere rixosa et iracunda 20thesaurus desiderabilis et oleum in habitaculo iusti et inprudens homo dissipabit illud 21qui sequitur iustitiam et misericordiam inveniet vitam et iustitiam et gloriam 22civitatem fortium ascendit sapiens et destruxit robur fiduciae eius 23qui custodit os suum et linguam suam custodit ab angustiis animam suam 24superbus et arrogans vocatur indoctus qui in ira operatur superbiam 25desideria occidunt pigrum noluerunt enim quicquam manus eius operari 26tota die concupiscit et desiderat qui autem iustus est tribuet et non cessabit 27hostiae impiorum abominabiles quia offeruntur ex scelere 28testis mendax peribit vir oboediens loquitur victoriam 29vir impius procaciter obfirmat vultum suum qui autem rectus est corrigit viam suam 30non est sapientia non est prudentia non est consilium contra Dominum 31equus paratur ad diem belli Dominus autem salutem tribuet

Chapter 22

1melius est nomen bonum quam divitiae multae super argentum et aurum gratia bona 2dives et pauper obviaverunt sibi utriusque operator est Dominus 3callidus vidit malum et abscondit se innocens pertransiit et adflictus est damno 4finis modestiae timor Domini divitiae et gloria et vita 5arma et gladii in via perversi custos animae suae longe recedit ab eis 6proverbium est adulescens iuxta viam suam etiam cum senuerit non recedet ab ea 7dives pauperibus imperat et qui accipit mutuum servus est fenerantis 8qui seminat iniquitatem metet mala et virga irae suae consummabitur 9qui pronus est ad misericordiam benedicetur de panibus enim suis dedit pauperi 10eice derisorem et exibit cum eo iurgium cessabuntque causae et contumeliae 11qui diligit cordis munditiam propter gratiam labiorum suorum habebit amicum regem 12oculi Domini custodiunt scientiam et subplantantur verba iniqui 13dicit piger leo foris in medio platearum occidendus sum 14fovea profunda os alienae cui iratus est Dominus incidet in eam 15stultitia conligata est in corde pueri et virga disciplinae fugabit eam 16qui calumniatur pauperem ut augeat divitias suas dabit ipse ditiori et egebit 17inclina aurem tuam et audi verba sapientium adpone autem cor ad doctrinam meam 18quae pulchra erit tibi cum servaveris eam in ventre tuo et redundabit in labiis tuis 19ut sit in Domino fiducia tua unde et ostendi eam tibi hodie 20ecce descripsi eam tibi tripliciter in cogitationibus et scientia 21ut ostenderem tibi firmitatem et eloquia veritatis respondere ex his illi qui misit te 22non facias violentiam pauperi quia pauper est neque conteras egenum in porta 23quia Dominus iudicabit causam eius et configet eos qui confixerint animam eius 24noli esse amicus homini iracundo neque ambules cum viro furioso 25ne forte discas semitas eius et sumas scandalum animae tuae 26noli esse cum his qui defigunt manus suas et qui vades se offerunt pro debitis 27si enim non habes unde restituas quid causae est ut tollat operimentum de cubili tuo 28ne transgrediaris terminos antiquos quos posuerunt patres tui 29vidisti virum velocem in opere suo coram regibus stabit nec erit ante ignobiles

Chapter 23

1quando sederis ut comedas cum principe diligenter adtende quae posita sunt ante faciem tuam 2et statue cultrum in gutture tuo si tamen habes in potestate animam tuam 3ne desideres de cibis eius in quo est panis mendacii 4noli laborare ut diteris sed prudentiae tuae pone modum 5ne erigas oculos tuos ad opes quas habere non potes quia facient sibi pinnas quasi aquilae et avolabunt in caelum 6ne comedas cum homine invido et ne desideres cibos eius 7quoniam in similitudinem arioli et coniectoris aestimat quod ignorat comede et bibe dicet tibi et mens eius non est tecum 8cibos quos comederas evomes et perdes pulchros sermones tuos 9in auribus insipientium ne loquaris quia despicient doctrinam eloquii tui 10ne adtingas terminos parvulorum et agrum pupillorum ne introeas 11propinquus enim eorum Fortis est et ipse iudicabit contra te causam illorum 12ingrediatur ad doctrinam cor tuum et aures tuae ad verba scientiae 13noli subtrahere a puero disciplinam si enim percusseris eum virga non morietur 14tu virga percuties eum et animam eius de inferno liberabis 15fili mi si sapiens fuerit animus tuus gaudebit tecum cor meum 16et exultabunt renes mei cum locuta fuerint rectum labia tua 17non aemuletur cor tuum peccatores sed in timore Domini esto tota die 18quia habebis spem in novissimo et praestolatio tua non auferetur 19audi fili mi et esto sapiens et dirige in via animum tuum 20noli esse in conviviis potatorum nec in comesationibus eorum qui carnes ad vescendum conferunt 21quia vacantes potibus et dantes symbola consumentur et vestietur pannis dormitatio 22audi patrem tuum qui genuit te et ne contemnas cum senuerit mater tua 23veritatem eme et noli vendere sapientiam et doctrinam et intellegentiam 24exultat gaudio pater iusti qui sapientem genuit laetabitur in eo 25gaudeat pater tuus et mater tua et exultet quae genuit te 26praebe fili mi cor tuum mihi et oculi tui vias meas custodiant 27fovea enim profunda est meretrix et puteus angustus aliena 28insidiatur in via quasi latro et quos incautos viderit interficit 29cui vae cuius patri vae cui rixae cui foveae cui sine causa vulnera cui suffusio oculorum 30nonne his qui morantur in vino et student calicibus epotandis 31ne intuearis vinum quando flavescit cum splenduerit in vitro color eius ingreditur blande 32sed in novissimo mordebit ut coluber et sicut regulus venena diffundet 33oculi tui videbunt extraneas et cor tuum loquetur perversa 34et eris sicut dormiens in medio mari et quasi sopitus gubernator amisso clavo 35et dices verberaverunt me sed non dolui traxerunt me et ego non sensi quando evigilabo et rursum vina repperiam

Chapter 24

1ne aemuleris viros malos nec desideres esse cum eis 2quia rapinas meditatur mens eorum et fraudes labia eorum loquuntur 3sapientia aedificabitur domus et prudentia roborabitur 4in doctrina replebuntur cellaria universa substantia pretiosa et pulcherrima 5vir sapiens et fortis est et vir doctus robustus et validus 6quia cum dispositione initur bellum et erit salus ubi multa consilia sunt 7excelsa stulto sapientia in porta non aperiet os suum 8qui cogitat malefacere stultus vocabitur 9cogitatio stulti peccatum est et abominatio hominum detractor 10si desperaveris lassus in die angustiae inminuetur fortitudo tua 11erue eos qui ducuntur ad mortem et qui trahuntur ad interitum liberare ne cesses 12si dixeris vires non suppetunt qui inspector est cordis ipse intellegit et servatorem animae tuae nihil fallit reddetque homini iuxta opera sua 13comede fili mi mel quia bonum est et favum dulcissimum gutturi tuo 14sic et doctrina sapientiae animae tuae quam cum inveneris habebis in novissimis et spes tua non peribit 15ne insidieris et quaeras impietatem in domo iusti neque vastes requiem eius 16septies enim cadet iustus et resurget impii autem corruent in malum 17cum ceciderit inimicus tuus ne gaudeas et in ruina eius ne exultet cor tuum 18ne forte videat Dominus et displiceat ei et auferat ab eo iram suam 19ne contendas cum pessimis nec aemuleris impios 20quoniam non habent futurorum spem mali et lucerna impiorum extinguetur 21time Dominum fili mi et regem et cum detractoribus non commiscearis 22quoniam repente consurget perditio eorum et ruinam utriusque quis novit 23haec quoque sapientibus cognoscere personam in iudicio non est bonum 24qui dicit impio iustus es maledicent ei populi et detestabuntur eum tribus 25qui arguunt laudabuntur et super ipsos veniet benedictio 26labia deosculabitur qui recta verba respondet 27praepara foris opus tuum et diligenter exerce agrum tuum ut postea aedifices domum tuam 28ne sis testis frustra contra proximum tuum nec lactes quemquam labiis tuis 29ne dicas quomodo fecit mihi sic faciam ei reddam unicuique secundum opus suum 30per agrum hominis pigri transivi et per vineam viri stulti 31et ecce totum repleverant urticae operuerant superficiem eius spinae et maceria lapidum destructa erat 32quod cum vidissem posui in corde meo et exemplo didici disciplinam 33parum inquam dormies modicum dormitabis pauxillum manus conseres ut quiescas 34et veniet quasi cursor egestas tua et mendicitas quasi vir armatus

Chapter 25

1haec quoque parabolae Salomonis quas transtulerunt viri Ezechiae regis Iuda 2gloria Dei celare verbum et gloria regum investigare sermonem 3caelum sursum et terra deorsum et cor regum inscrutabile 4aufer robiginem de argento et egredietur vas purissimum 5aufer impietatem de vultu regis et firmabitur iustitia thronus eius 6ne gloriosus appareas coram rege et in loco magnorum ne steteris 7melius est enim ut dicatur tibi ascende huc quam ut humilieris coram principe 8quae viderunt oculi tui ne proferas in iurgio cito ne postea emendare non possis cum dehonestaveris amicum tuum 9causam tuam tracta cum amico tuo et secretum extraneo non reveles 10ne forte insultet tibi cum audierit et exprobrare non cesset 11mala aurea in lectis argenteis qui loquitur verbum in tempore suo 12inauris aurea et margaritum fulgens qui arguit sapientem et aurem oboedientem 13sicut frigus nivis in die messis ita legatus fidelis ei qui misit eum animam illius requiescere facit 14nubes et ventus et pluviae non sequentes vir gloriosus et promissa non conplens 15patientia lenietur princeps et lingua mollis confringet duritiam 16mel invenisti comede quod sufficit tibi ne forte saturatus evomas illud 17subtrahe pedem tuum de domo proximi tui nequando satiatus oderit te 18iaculum et gladius et sagitta acuta homo qui loquitur contra proximum suum testimonium falsum 19dens putridus et pes lapsus qui sperat super infideli in die angustiae 20et amittit pallium in die frigoris acetum in nitro et qui cantat carmina cordi pessimo 21si esurierit inimicus tuus ciba illum et si sitierit da ei aquam bibere 22prunam enim congregabis super caput eius et Dominus reddet tibi 23ventus aquilo dissipat pluvias et facies tristis linguam detrahentem 24melius est sedere in angulo domatis quam cum muliere litigiosa et in domo communi 25aqua frigida animae sitienti et nuntius bonus de terra longinqua 26fons turbatus pede et vena corrupta iustus cadens coram impio 27sicut qui mel multum comedit non est ei bonum sic qui scrutator est maiestatis opprimitur gloria 28sicut urbs patens et absque murorum ambitu ita vir qui non potest in loquendo cohibere spiritum suum

Chapter 26

1quomodo nix aestate et pluvia in messe sic indecens est stulto gloria 2sicut avis ad alia transvolans et passer quolibet vadens sic maledictum frustra prolatum in quempiam superveniet 3flagellum equo et camus asino et virga dorso inprudentium 4ne respondeas stulto iuxta stultitiam suam ne efficiaris ei similis 5responde stulto iuxta stultitiam suam ne sibi sapiens esse videatur 6claudus pedibus et iniquitatem bibens qui mittit verba per nuntium stultum 7quomodo pulchras frustra habet claudus tibias sic indecens est in ore stultorum parabola 8sicut qui mittit lapidem in acervum Mercurii ita qui tribuit insipienti honorem 9quomodo si spina nascatur in manu temulenti sic parabola in ore stultorum 10iudicium determinat causas et qui inponit stulto silentium iras mitigat 11sicut canis qui revertitur ad vomitum suum sic inprudens qui iterat stultitiam suam 12vidisti hominem sapientem sibi videri magis illo spem habebit stultus 13dicit piger leaena in via leo in itineribus 14sicut ostium vertitur in cardine suo ita piger in lectulo suo 15abscondit piger manus sub ascellas suas et laborat si ad os suum eas converterit 16sapientior sibi piger videtur septem viris loquentibus sententias 17sicut qui adprehendit auribus canem sic qui transit et inpatiens commiscetur rixae alterius 18sicut noxius est qui mittit lanceas et sagittas et mortem 19sic vir qui fraudulenter nocet amico suo et cum fuerit deprehensus dicit ludens feci 20cum defecerint ligna extinguetur ignis et susurrone subtracto iurgia conquiescunt 21sicut carbones ad prunam et ligna ad ignem sic homo iracundus suscitat rixas 22verba susurronis quasi simplicia et ipsa perveniunt ad intima ventris 23quomodo si argento sordido ornare velis vas fictile sic labia tumentia cum pessimo corde sociata 24labiis suis intellegitur inimicus cum in corde tractaverit dolos 25quando submiserit vocem suam ne credideris ei quoniam septem nequitiae sunt in corde illius 26qui operit odium fraudulenter revelabitur malitia eius in concilio 27qui fodit foveam incidet in eam et qui volvit lapidem revertetur ad eum 28lingua fallax non amat veritatem et os lubricum operatur ruinas

Chapter 27

1ne glorieris in crastinum ignorans quid superventura pariat dies 2laudet te alienus et non os tuum extraneus et non labia tua 3grave est saxum et onerosa harena sed ira stulti utroque gravior 4ira non habet misericordiam nec erumpens furor et impetum concitati ferre quis poterit 5melior est manifesta correptio quam amor absconditus 6meliora sunt vulnera diligentis quam fraudulenta odientis oscula 7anima saturata calcabit favum anima esuriens et amarum pro dulce sumet 8sicut avis transmigrans de nido suo sic vir qui relinquit locum suum 9unguento et variis odoribus delectatur cor et bonis amici consiliis anima dulcoratur 10amicum tuum et amicum patris tui ne dimiseris et domum fratris tui ne ingrediaris in die adflictionis tuae melior est vicinus iuxta quam frater procul 11stude sapientiae fili mi et laetifica cor meum ut possim exprobranti respondere sermonem 12astutus videns malum absconditus est parvuli transeuntes sustinuere dispendia 13tolle vestimentum eius qui spopondit pro extraneo et pro alienis auferto pignus 14qui benedicit proximo suo voce grandi de nocte consurgens maledicenti similis erit 15tecta perstillantia in die frigoris et litigiosa mulier conparantur 16qui retinet eam quasi qui ventum teneat et oleum dexterae suae vocabit 17ferrum ferro acuitur et homo exacuit faciem amici sui 18qui servat ficum comedet fructus eius et qui custos est domini sui glorificabitur 19quomodo in aquis resplendent vultus prospicientium sic corda hominum manifesta sunt prudentibus 20infernus et perditio non replentur similiter et oculi hominum insatiabiles 21quomodo probatur in conflatorio argentum et in fornace aurum sic probatur homo ore laudantis 22si contuderis stultum in pila quasi tisanas feriente desuper pilo non auferetur ab eo stultitia eius 23diligenter agnosce vultum pecoris tui tuosque greges considera 24non enim habebis iugiter potestatem sed corona tribuetur in generatione generationum 25aperta sunt prata et apparuerunt herbae virentes et collecta sunt faena de montibus 26agni ad vestimentum tuum et hedi agri pretium 27sufficiat tibi lac caprarum in cibos tuos in necessaria domus tuae et ad victum ancillis tuis

Chapter 28

1fugit impius nemine persequente iustus autem quasi leo confidens absque terrore erit 2propter peccata terrae multi principes eius et propter hominis sapientiam et horum scientiam quae dicuntur vita ducis longior erit 3vir pauper calumnians pauperes similis imbri vehementi in quo paratur fames 4qui derelinquunt legem laudant impium qui custodiunt succenduntur contra eum 5viri mali non cogitant iudicium qui autem requirunt Dominum animadvertunt omnia 6melior est pauper ambulans in simplicitate sua quam dives pravis itineribus 7qui custodit legem filius sapiens est qui pascit comesatores confundit patrem suum 8qui coacervat divitias usuris et fenore liberali in pauperes congregat eas 9qui declinat aurem suam ne audiat legem oratio eius erit execrabilis 10qui decipit iustos in via mala in interitu suo corruet et simplices possidebunt bona 11sapiens sibi videtur vir dives pauper autem prudens scrutabitur eum 12in exultatione iustorum multa gloria regnantibus impiis ruinae hominum 13qui abscondit scelera sua non dirigetur qui confessus fuerit et reliquerit ea misericordiam consequetur 14beatus homo qui semper est pavidus qui vero mentis est durae corruet in malum 15leo rugiens et ursus esuriens princeps impius super populum pauperem 16dux indigens prudentia multos opprimet per calumniam qui autem odit avaritiam longi fient dies eius 17hominem qui calumniatur animae sanguinem si usque ad lacum fugerit nemo sustentet 18qui ambulat simpliciter salvus erit qui perversis ingreditur viis concidet semel 19qui operatur terram suam saturabitur panibus qui sectatur otium replebitur egestate 20vir fidelis multum laudabitur qui autem festinat ditari non erit innocens 21qui cognoscit in iudicio faciem non facit bene iste et pro buccella panis deserit veritatem 22vir qui festinat ditari et aliis invidet ignorat quod egestas superveniat ei 23qui corripit hominem gratiam postea inveniet apud eum magis quam ille qui per linguae blandimenta decipit 24qui subtrahit aliquid a patre suo et matre et dicit hoc non est peccatum particeps homicidae est 25qui se iactat et dilatat iurgia concitat qui sperat in Domino saginabitur 26qui confidit in corde suo stultus est qui autem graditur sapienter iste salvabitur 27qui dat pauperi non indigebit qui despicit deprecantem sustinebit penuriam 28cum surrexerint impii abscondentur homines cum illi perierint multiplicabuntur iusti

Chapter 29

1viro qui corripientem dura cervice contemnit repentinus superveniet interitus et eum sanitas non sequitur 2in multiplicatione iustorum laetabitur vulgus cum impii sumpserint principatum gemet populus 3vir qui amat sapientiam laetificat patrem suum qui autem nutrit scorta perdet substantiam 4rex iustus erigit terram vir avarus destruet eam 5homo qui blandis fictisque sermonibus loquitur amico suo rete expandit gressibus eius 6peccantem virum iniquum involvet laqueus et iustus laudabit atque gaudebit 7novit iustus causam pauperum impius ignorat scientiam 8homines pestilentes dissipant civitatem sapientes avertunt furorem 9vir sapiens si cum stulto contenderit sive irascatur sive rideat non inveniet requiem 10viri sanguinum oderunt simplicem iusti quaerunt animam eius 11totum spiritum suum profert stultus sapiens differt et reservat in posterum 12princeps qui libenter audit verba mendacii omnes ministros habebit impios 13pauper et creditor obviam fuerunt sibi utriusque inluminator est Dominus 14rex qui iudicat in veritate pauperes thronus eius in aeternum firmabitur 15virga atque correptio tribuet sapientiam puer autem qui dimittitur voluntati suae confundet matrem suam 16in multiplicatione impiorum multiplicabuntur scelera et iusti ruinas eorum videbunt 17erudi filium tuum et refrigerabit te et dabit delicias animae tuae 18cum prophetia defecerit dissipabitur populus qui custodit legem beatus est 19servus verbis non potest erudiri quia quod dicis intellegit et respondere contemnit 20vidisti hominem velocem ad loquendum stulti magis speranda est quam illius correptio 21qui delicate a pueritia nutrit servum suum postea illum sentiet contumacem 22vir iracundus provocat rixas et qui ad indignandum facilis est erit ad peccata proclivior 23superbum sequitur humilitas et humilem spiritu suscipiet gloria 24qui cum fure partitur odit animam suam adiurantem audit et non indicat 25qui timet hominem cito corruet qui sperat in Domino sublevabitur 26multi requirunt faciem principis et a Domino iudicium egreditur singulorum 27abominantur iusti virum impium et abominantur impii eos qui in recta sunt via

Chapter 30

1verba Congregantis filii Vomentis visio quam locutus est vir cum quo est Deus et qui Deo secum morante confortatus ait 2stultissimus sum virorum et sapientia hominum non est mecum 3non didici sapientiam et non novi sanctorum scientiam 4quis ascendit in caelum atque descendit quis continuit spiritum manibus suis quis conligavit aquas quasi in vestimento quis suscitavit omnes terminos terrae quod nomen eius et quod nomen filii eius si nosti 5omnis sermo Dei ignitus clypeus est sperantibus in se 6ne addas quicquam verbis illius et arguaris inveniarisque mendax 7duo rogavi te ne deneges mihi antequam moriar 8vanitatem et verba mendacia longe fac a me mendicitatem et divitias ne dederis mihi tribue tantum victui meo necessaria 9ne forte saturatus inliciar ad negandum et dicam quis est Dominus et egestate conpulsus furer et peierem nomen Dei mei 10ne accuses servum ad dominum suum ne forte maledicat tibi et corruas 11generatio quae patri suo maledicit et quae non benedicit matri suae 12generatio quae sibi munda videtur et tamen non est lota a sordibus suis 13generatio cuius excelsi sunt oculi et palpebrae eius in alta subrectae 14generatio quae pro dentibus gladios habet et commandit molaribus suis ut comedat inopes de terra et pauperes ex hominibus 15sanguisugae duae sunt filiae dicentes adfer adfer tria sunt insaturabilia et quartum quod numquam dicit sufficit 16infernus et os vulvae et terra quae non satiatur aqua ignis vero numquam dicit sufficit 17oculum qui subsannat patrem et qui despicit partum matris suae effodiant corvi de torrentibus et comedant illum filii aquilae 18tria sunt difficilia mihi et quartum penitus ignoro 19viam aquilae in caelo viam colubri super petram viam navis in medio mari et viam viri in adulescentula 20talis est via mulieris adulterae quae comedit et tergens os suum dicit non sum operata malum 21per tria movetur terra et quartum non potest sustinere 22per servum cum regnaverit per stultum cum saturatus fuerit cibo 23per odiosam mulierem cum in matrimonio fuerit adsumpta et per ancillam cum heres fuerit dominae suae 24quattuor sunt minima terrae et ipsa sunt sapientiora sapientibus 25formicae populus infirmus quae praeparant in messe cibum sibi 26lepusculus plebs invalida quae conlocat in petra cubile suum 27regem lucusta non habet et egreditur universa per turmas 28stilio manibus nititur et moratur in aedibus regis 29tria sunt quae bene gradiuntur et quartum quod incedit feliciter 30leo fortissimus bestiarum ad nullius pavebit occursum 31gallus succinctus lumbos et aries nec est rex qui resistat ei 32et qui stultus apparuit postquam elatus est in sublime si enim intellexisset ori inposuisset manum 33qui autem fortiter premit ubera ad eliciendum lac exprimit butyrum et qui vehementer emungitur elicit sanguinem et qui provocat iras producit discordias

Chapter 31

1verba Lamuhel regis visio qua erudivit eum mater sua 2quid dilecte mi quid dilecte uteri mei quid dilecte votorum meorum 3ne dederis mulieribus substantiam tuam et vias tuas ad delendos reges 4noli regibus o Lamuhel noli regibus dare vinum quia nullum secretum est ubi regnat ebrietas 5ne forte bibat et obliviscatur iudiciorum et mutet causam filiorum pauperis 6date siceram maerentibus et vinum his qui amaro sunt animo 7bibant ut obliviscantur egestatis suae et doloris non recordentur amplius 8aperi os tuum muto et causis omnium filiorum qui pertranseunt 9aperi os tuum decerne quod iustum est et iudica inopem et pauperem 10aleph mulierem fortem quis inveniet procul et de ultimis finibus pretium eius 11beth confidit in ea cor viri sui et spoliis non indigebit 12gimel reddet ei bonum et non malum omnibus diebus vitae suae 13deleth quaesivit lanam et linum et operata est consilio manuum suarum 14he facta est quasi navis institoris de longe portat panem suum 15vav et de nocte surrexit deditque praedam domesticis suis et cibaria ancillis suis 16zai consideravit agrum et emit eum de fructu manuum suarum plantavit vineam 17heth accinxit fortitudine lumbos suos et roboravit brachium suum 18teth gustavit quia bona est negotiatio eius non extinguetur in nocte lucerna illius 19ioth manum suam misit ad fortia et digiti eius adprehenderunt fusum 20caph manum suam aperuit inopi et palmas suas extendit ad pauperem 21lameth non timebit domui suae a frigoribus nivis omnes enim domestici eius vestiti duplicibus 22mem stragulam vestem fecit sibi byssus et purpura indumentum eius 23nun nobilis in portis vir eius quando sederit cum senatoribus terrae 24samech sindonem fecit et vendidit et cingulum tradidit Chananeo 25ain fortitudo et decor indumentum eius et ridebit in die novissimo 26phe os suum aperuit sapientiae et lex clementiae in lingua eius 27sade considerat semitas domus suae et panem otiosa non comedet 28coph surrexerunt filii eius et beatissimam praedicaverunt vir eius et laudavit eam 29res multae filiae congregaverunt divitias tu supergressa es universas 30sin fallax gratia et vana est pulchritudo mulier timens Dominum ipsa laudabitur

Ecclesiastes

Chapter 1

1verba Ecclesiastes filii David regis Hierusalem 2vanitas vanitatum dixit Ecclesiastes vanitas vanitatum omnia vanitas 3quid habet amplius homo de universo labore suo quod laborat sub sole 4generatio praeterit et generatio advenit terra vero in aeternum stat 5oritur sol et occidit et ad locum suum revertitur ibique renascens 6gyrat per meridiem et flectitur ad aquilonem lustrans universa circuitu pergit spiritus et in circulos suos regreditur 7omnia flumina intrant mare et mare non redundat ad locum unde exeunt flumina revertuntur ut iterum fluant 8cunctae res difficiles non potest eas homo explicare sermone non saturatur oculus visu nec auris impletur auditu 9quid est quod fuit ipsum quod futurum est quid est quod factum est ipsum quod fiendum est 10nihil sub sole novum nec valet quisquam dicere ecce hoc recens est iam enim praecessit in saeculis quae fuerunt ante nos 11non est priorum memoria sed nec eorum quidem quae postea futura sunt erit recordatio apud eos qui futuri sunt in novissimo 12ego Ecclesiastes fui rex Israhel in Hierusalem 13et proposui in animo meo quaerere et investigare sapienter de omnibus quae fiunt sub sole hanc occupationem pessimam dedit Deus filiis hominum ut occuparentur in ea 14vidi quae fiunt cuncta sub sole et ecce universa vanitas et adflictio spiritus 15perversi difficile corriguntur et stultorum infinitus est numerus 16locutus sum in corde meo dicens ecce magnus effectus sum et praecessi sapientia omnes qui fuerunt ante me in Hierusalem et mens mea contemplata est multa sapienter et didicit 17dedique cor meum ut scirem prudentiam atque doctrinam erroresque et stultitiam et agnovi quod in his quoque esset labor et adflictio spiritus 18eo quod in multa sapientia multa sit indignatio et qui addit scientiam addat et laborem

Chapter 2

1dixi ego in corde meo vadam et affluam deliciis et fruar bonis et vidi quod hoc quoque esset vanitas 2risum reputavi errorem et gaudio dixi quid frustra deciperis 3cogitavi in corde meo abstrahere a vino carnem meam ut animum meum transferrem ad sapientiam devitaremque stultitiam donec viderem quid esset utile filiis hominum quod facto opus est sub sole numero dierum vitae suae 4magnificavi opera mea aedificavi mihi domos plantavi vineas 5feci hortos et pomeria et consevi ea cuncti generis arboribus 6extruxi mihi piscinas aquarum ut inrigarem silvam lignorum germinantium 7possedi servos et ancillas multamque familiam habui armenta quoque et magnos ovium greges ultra omnes qui fuerunt ante me in Hierusalem 8coacervavi mihi argentum et aurum et substantias regum ac provinciarum feci mihi cantores et cantrices et delicias filiorum hominum scyphos et urceos in ministerio ad vina fundenda 9et supergressus sum opibus omnes qui fuerunt ante me in Hierusalem sapientia quoque perseveravit mecum 10et omnia quae desideraverunt oculi mei non negavi eis nec prohibui cor quin omni voluptate frueretur et oblectaret se in his quae paraveram et hanc ratus sum partem meam si uterer labore meo 11cumque me convertissem ad universa opera quae fecerant manus meae et ad labores in quibus frustra sudaveram vidi in omnibus vanitatem et adflictionem animi et nihil permanere sub sole 12transivi ad contemplandam sapientiam erroresque et stultitiam quid est inquam homo ut sequi possit regem factorem suum 13et vidi quia tantum praecederet sapientia stultitiam quantum differt lux tenebris 14sapientis oculi in capite eius stultus in tenebris ambulat et didici quod unus utriusque esset interitus 15et dixi in corde meo si unus et stulti et meus occasus erit quid mihi prodest quod maiorem sapientiae dedi operam locutusque cum mente mea animadverti quod hoc quoque esset vanitas 16non enim erit memoria sapientis similiter ut stulti in perpetuum et futura tempora oblivione cuncta pariter obruent moritur doctus similiter et indoctus 17et idcirco taeduit me vitae meae videntem mala esse universa sub sole et cuncta vanitatem atque adflictionem spiritus 18rursum detestatus sum omnem industriam meam quae sub sole studiosissime laboravi habiturus heredem post me 19quem ignoro utrum sapiens an stultus futurus sit et dominabitur in laboribus meis quibus desudavi et sollicitus fui et est quicquam tam vanum 20unde cessavi renuntiavitque cor meum ultra laborare sub sole 21nam cum alius laboret in sapientia et doctrina et sollicitudine homini otioso quaesita dimittit et hoc ergo vanitas et magnum malum 22quid enim proderit homini de universo labore suo et adflictione spiritus qua sub sole cruciatus est 23cuncti dies eius doloribus et aerumnis pleni sunt nec per noctem mente requiescit et haec non vanitas est 24nonne melius est comedere et bibere et ostendere animae suae bona de laboribus suis et hoc de manu Dei est 25quis ita vorabit et deliciis affluet ut ego 26homini bono in conspectu suo dedit Deus sapientiam et scientiam et laetitiam peccatori autem dedit adflictionem et curam superfluam ut addat et congreget et tradat ei qui placuit Deo sed et hoc vanitas et cassa sollicitudo mentis

Chapter 3

1omnia tempus habent et suis spatiis transeunt universa sub caelo 2tempus nascendi et tempus moriendi tempus plantandi et tempus evellendi quod plantatum est 3tempus occidendi et tempus sanandi tempus destruendi et tempus aedificandi 4tempus flendi et tempus ridendi tempus plangendi et tempus saltandi 5tempus spargendi lapides et tempus colligendi tempus amplexandi et tempus longe fieri a conplexibus 6tempus adquirendi et tempus perdendi tempus custodiendi et tempus abiciendi 7tempus scindendi et tempus consuendi tempus tacendi et tempus loquendi 8tempus dilectionis et tempus odii tempus belli et tempus pacis 9quid habet amplius homo de labore suo 10vidi adflictionem quam dedit Deus filiis hominum ut distendantur in ea 11cuncta fecit bona in tempore suo et mundum tradidit disputationi eorum ut non inveniat homo opus quod operatus est Deus ab initio usque ad finem 12et cognovi quod non esset melius nisi laetari et facere bene in vita sua 13omnis enim homo qui comedit et bibit et videt bonum de labore suo hoc donum Dei est 14didici quod omnia opera quae fecit Deus perseverent in perpetuum non possumus eis quicquam addere nec auferre quae fecit Deus ut timeatur 15quod factum est ipsum permanet quae futura sunt iam fuerunt et Deus instaurat quod abiit 16vidi sub sole in loco iudicii impietatem et in loco iustitiae iniquitatem 17et dixi in corde meo iustum et impium iudicabit Deus et tempus omni rei tunc erit 18dixi in corde meo de filiis hominum ut probaret eos Deus et ostenderet similes esse bestiis 19idcirco unus interitus est hominis et iumentorum et aequa utriusque condicio sicut moritur homo sic et illa moriuntur similiter spirant omnia et nihil habet homo iumento amplius cuncta subiacent vanitati 20et omnia pergunt ad unum locum de terra facta sunt et in terram pariter revertentur 21quis novit si spiritus filiorum Adam ascendat sursum et si spiritus iumentorum descendat deorsum 22et deprehendi nihil esse melius quam laetari hominem in opere suo et hanc esse partem illius quis enim eum adducet ut post se futura cognoscat

Chapter 4

1verti me ad alia et vidi calumnias quae sub sole geruntur et lacrimas innocentum et consolatorem neminem nec posse resistere eorum violentiae cunctorum auxilio destitutos 2et laudavi magis mortuos quam viventes 3et feliciorem utroque iudicavi qui necdum natus est nec vidit mala quae sub sole fiunt 4rursum contemplatus omnes labores hominum et industrias animadverti patere invidiae proximi et in hoc ergo vanitas et cura superflua est 5stultus conplicat manus suas et comedit carnes suas dicens 6melior est pugillus cum requie quam plena utraque manus cum labore et adflictione animi 7considerans repperi et aliam vanitatem sub sole 8unus est et secundum non habet non filium non fratrem et tamen laborare non cessat nec satiantur oculi eius divitiis nec recogitat dicens cui laboro et fraudo animam meam bonis in hoc quoque vanitas est et adflictio pessima 9melius ergo est duos simul esse quam unum habent enim emolumentum societatis suae 10si unus ceciderit ab altero fulcietur vae soli quia cum ruerit non habet sublevantem 11et si dormierint duo fovebuntur mutuo unus quomodo calefiet 12et si quispiam praevaluerit contra unum duo resistent ei funiculus triplex difficile rumpitur 13melior est puer pauper et sapiens rege sene et stulto qui nescit providere in posterum 14quod et de carcere catenisque interdum quis egrediatur ad regnum et alius natus in regno inopia consumatur 15vidi cunctos viventes qui ambulant sub sole cum adulescente secundo qui consurgit pro eo 16infinitus numerus est populi omnium qui fuerunt ante eum et qui postea futuri sunt non laetabuntur in eo sed et hoc vanitas et adflictio spiritus 17custodi pedem tuum ingrediens domum Dei multo enim melior est oboedientia quam stultorum victimae qui nesciunt quid faciant mali

Chapter 5

1ne temere quid loquaris neque cor tuum sit velox ad proferendum sermonem coram Deo Deus enim in caelo et tu super terram idcirco sint pauci sermones tui 2multas curas sequuntur somnia et in multis sermonibus invenitur stultitia 3si quid vovisti Deo ne moreris reddere displicet enim ei infidelis et stulta promissio sed quodcumque voveris redde 4multoque melius est non vovere quam post votum promissa non conplere 5ne dederis os tuum ut peccare faciat carnem tuam neque dicas coram angelo non est providentia ne forte iratus Deus super sermone tuo dissipet cuncta opera manuum tuarum 6ubi multa sunt somnia plurimae vanitates et sermones innumeri tu vero Deum time 7si videris calumnias egenorum et violenta iudicia et subverti iustitiam in provincia non mireris super hoc negotio quia excelso alius excelsior est et super hos quoque eminentiores sunt alii 8et insuper universae terrae rex imperat servienti 9avarus non implebitur pecunia et qui amat divitias fructus non capiet ex eis et hoc ergo vanitas 10ubi multae sunt opes multi et qui comedant eas et quid prodest possessori nisi quod cernit divitias oculis suis 11dulcis est somnus operanti sive parum sive multum comedat saturitas autem divitis non sinit dormire eum 12est et alia infirmitas pessima quam vidi sub sole divitiae conservatae in malum domini sui 13pereunt enim in adflictione pessima generavit filium qui in summa egestate erit 14sicut egressus est nudus de utero matris suae sic revertetur et nihil auferet secum de labore suo 15miserabilis prorsus infirmitas quomodo venit sic revertetur quid ergo prodest ei quod laboravit in ventum 16cunctis diebus vitae suae comedit in tenebris et in curis multis et in aerumna atque tristitia 17hoc itaque mihi visum est bonum ut comedat quis et bibat et fruatur laetitia ex labore suo quod laboravit ipse sub sole numerum dierum vitae suae quos dedit ei Deus et haec est pars illius 18et omni homini cui dedit Deus divitias atque substantiam potestatemque ei tribuit ut comedat ex eis et fruatur parte sua et laetetur de labore suo hoc est donum Dei 19non enim satis recordabitur dierum vitae suae eo quod Deus occupet deliciis cor eius

Chapter 6

1est et aliud malum quod vidi sub sole et quidem frequens apud homines 2vir cui dedit Deus divitias et substantiam et honorem et nihil deest animae eius ex omnibus quae desiderat nec tribuit ei potestatem Deus ut comedat ex eo sed homo extraneus vorabit illud hoc vanitas et magna miseria est 3si genuerit quispiam centum et vixerit multos annos et plures dies aetatis habuerit et anima illius non utatur bonis substantiae suae sepulturaque careat de hoc ego pronuntio quod melior illo sit abortivus 4frustra enim venit et pergit ad tenebras et oblivione delebitur nomen eius 5non vidit solem neque cognovit distantiam boni et mali 6etiam si duobus milibus annis vixerit et non fuerit perfruitus bonis nonne ad unum locum properant omnia 7omnis labor hominis in ore eius sed anima illius non impletur 8quid habet amplius sapiens ab stulto et quid pauper nisi ut pergat illuc ubi est vita 9melius est videre quod cupias quam desiderare quod nescias sed et hoc vanitas est et praesumptio spiritus 10qui futurus est iam vocatum est nomen eius et scitur quod homo sit et non possit contra fortiorem se in iudicio contendere 11verba sunt plurima multa in disputando habentia vanitatem

Chapter 7

1quid necesse est homini maiora se quaerere cum ignoret quid conducat sibi in vita sua numero dierum peregrinationis suae et tempore quo velut umbra praeterit aut quis ei poterit indicare quid post eum futurum sub sole sit 2melius est nomen bonum quam unguenta pretiosa et dies mortis die nativitatis 3melius est ire ad domum luctus quam ad domum convivii in illa enim finis cunctorum admonetur hominum et vivens cogitat quid futurum sit 4melior est ira risu quia per tristitiam vultus corrigitur animus delinquentis 5cor sapientium ubi tristitia est et cor stultorum ubi laetitia 6melius est a sapiente corripi quam stultorum adulatione decipi 7quia sicut sonitus spinarum ardentium sub olla sic risus stulti sed et hoc vanitas 8calumnia conturbat sapientem et perdet robur cordis illius 9melior est finis orationis quam principium melior est patiens arrogante 10ne velox sis ad irascendum quia ira in sinu stulti requiescit 11ne dicas quid putas causae est quod priora tempora meliora fuere quam nunc sunt stulta est enim huiuscemodi interrogatio 12utilior est sapientia cum divitiis et magis prodest videntibus solem 13sicut enim protegit sapientia sic protegit pecunia hoc autem plus habet eruditio et sapientia quod vitam tribuunt possessori suo 14considera opera Dei quod nemo possit corrigere quem ille despexerit 15in die bona fruere bonis et malam diem praecave sicut enim hanc sic et illam fecit Deus ut non inveniat homo contra eum iustas querimonias 16haec quoque vidi in diebus vanitatis meae iustus perit in iustitia sua et impius multo vivit tempore in malitia sua 17noli esse iustus multum neque plus sapias quam necesse est ne obstupescas 18ne impie agas multum et noli esse stultus ne moriaris in tempore non tuo 19bonum est te sustentare iustum sed et ab illo ne subtrahas manum tuam quia qui Deum timet nihil neglegit 20sapientia confortabit sapientem super decem principes civitatis 21non est enim homo iustus in terra qui faciat bonum et non peccet 22sed et cunctis sermonibus qui dicuntur ne accommodes cor tuum ne forte audias servum tuum maledicentem tibi 23scit enim tua conscientia quia et tu crebro maledixisti aliis 24cuncta temptavi in sapientia dixi sapiens efficiar et ipsa longius recessit a me 25multo magis quam erat et alta profunditas quis inveniet eam 26lustravi universa animo meo ut scirem et considerarem et quaererem sapientiam et rationem et ut cognoscerem impietatem stulti et errorem inprudentium 27et inveni amariorem morte mulierem quae laqueus venatorum est et sagena cor eius vincula sunt manus illius qui placet Deo effugiet eam qui autem peccator est capietur ab illa 28ecce hoc inveni dicit Ecclesiastes unum et alterum ut invenirem rationem 29quam adhuc quaerit anima mea et non inveni virum de mille unum repperi mulierem ex omnibus non inveni 30solummodo hoc inveni quod fecerit Deus hominem rectum et ipse se infinitis miscuerit quaestionibus quis talis ut sapiens est et quis cognovit solutionem verbi

Chapter 8

1sapientia hominis lucet in vultu eius et potentissimus faciem illius commutavit 2ego os regis observo et praecepta iuramenti Dei 3ne festines recedere a facie eius neque permaneas in opere malo quia omne quod voluerit faciet 4et sermo illius potestate plenus est nec dicere ei quisquam potest quare ita facis 5qui custodit praeceptum non experietur quicquam mali tempus et responsionem cor sapientis intellegit 6omni negotio tempus est et oportunitas et multa hominis adflictio 7quia ignorat praeterita et ventura nullo scire potest nuntio 8non est in hominis dicione prohibere spiritum nec habet potestatem in die mortis nec sinitur quiescere ingruente bello neque salvabit impietas impium 9omnia haec consideravi et dedi cor meum in cunctis operibus quae fiunt sub sole interdum dominatur homo homini in malum suum 10vidi impios sepultos qui etiam cum adviverent in loco sancto erant et laudabantur in civitate quasi iustorum operum sed et hoc vanitas est 11etenim quia non profertur cito contra malos sententia absque ullo timore filii hominum perpetrant mala 12attamen ex eo quod peccator centies facit malum et per patientiam sustentatur ego cognovi quod erit bonum timentibus Deum qui verentur faciem eius 13non sit bonum impio nec prolongentur dies eius sed quasi umbra transeant qui non timent faciem Dei 14est et alia vanitas quae fit super terram sunt iusti quibus multa proveniunt quasi opera egerint impiorum et sunt impii qui ita securi sunt quasi iustorum facta habeant sed et hoc vanissimum iudico 15laudavi igitur laetitiam quod non esset homini bonum sub sole nisi quod comederet et biberet atque gauderet et hoc solum secum auferret de labore suo in diebus vitae quos dedit ei Deus sub sole 16et adposui cor meum ut scirem sapientiam et intellegerem distentionem quae versatur in terra est homo qui diebus ac noctibus somnum oculis non capit 17et intellexi quod omnium operum Dei nullam possit homo invenire rationem eorum quae fiunt sub sole et quanto plus laboraverit ad quaerendum tanto minus inveniat etiam si dixerit sapiens se nosse non poterit repperire

Chapter 9

1omnia haec tractavi in corde meo ut curiose intellegerem sunt iusti atque sapientes et opera eorum in manu Dei et tamen nescit homo utrum amore an odio dignus sit 2sed omnia in futuro servantur incerta eo quod universa aeque eveniant iusto et impio bono et malo mundo et inmundo immolanti victimas et sacrificia contemnenti sicut bonus sic et peccator ut periurus ita et ille qui verum deierat 3hoc est pessimum inter omnia quae sub sole fiunt quia eadem cunctis eveniunt unde et corda filiorum hominum implentur malitia et contemptu in vita sua et post haec ad inferos deducentur 4nemo est qui semper vivat et qui huius rei habeat fiduciam melior est canis vivens leone mortuo 5viventes enim sciunt se esse morituros mortui vero nihil noverunt amplius nec habent ultra mercedem quia oblivioni tradita est memoria eorum 6amor quoque et odium et invidia simul perierunt nec habent partem in hoc saeculo et in opere quod sub sole geritur 7vade ergo et comede in laetitia panem tuum et bibe cum gaudio vinum tuum quia Deo placent opera tua 8omni tempore sint vestimenta tua candida et oleum de capite tuo non deficiat 9perfruere vita cum uxore quam diligis cunctis diebus vitae instabilitatis tuae qui dati sunt tibi sub sole omni tempore vanitatis tuae haec est enim pars in vita et in labore tuo quod laboras sub sole 10quodcumque potest manus tua facere instanter operare quia nec opus nec ratio nec scientia nec sapientia erunt apud inferos quo tu properas 11verti me alio vidique sub sole nec velocium esse cursum nec fortium bellum nec sapientium panem nec doctorum divitias nec artificum gratiam sed tempus casumque in omnibus 12nescit homo finem suum sed sicut pisces capiuntur hamo et sicut aves conprehenduntur laqueo sic capiuntur homines tempore malo cum eis extemplo supervenerit 13hanc quoque vidi sub sole sapientiam et probavi maximam 14civitas parva et pauci in ea viri venit contra eam rex magnus et vallavit eam extruxitque munitiones per gyrum et perfecta est obsidio 15inventusque in ea vir pauper et sapiens liberavit urbem per sapientiam suam et nullus deinceps recordatus est hominis illius pauperis 16et dicebam ego meliorem esse sapientiam fortitudine quomodo ergo sapientia pauperis contempta est et verba eius non sunt audita 17verba sapientium audiuntur in silentio plus quam clamor principis inter stultos 18melior est sapientia quam arma bellica et qui in uno peccaverit multa bona perdet

Chapter 10

1muscae morientes perdunt suavitatem unguenti pretiosior est sapientia et gloria parva ad tempus stultitia 2cor sapientis in dextera eius et cor stulti in sinistra illius 3sed et in via stultus ambulans cum ipse insipiens sit omnes stultos aestimat 4si spiritus potestatem habentis ascenderit super te locum tuum ne dimiseris quia curatio cessare faciet peccata maxima 5est malum quod vidi sub sole quasi per errorem egrediens a facie principis 6positum stultum in dignitate sublimi et divites sedere deorsum 7vidi servos in equis et principes ambulantes quasi servos super terram 8qui fodit foveam incidet in eam et qui dissipat sepem mordebit eum coluber 9qui transfert lapides adfligetur in eis et qui scindit ligna vulnerabitur ab eis 10si retunsum fuerit ferrum et hoc non ut prius sed hebetatum erit multo labore exacuatur et post industriam sequitur sapientia 11si mordeat serpens in silentio nihil eo minus habet qui occulte detrahit 12verba oris sapientis gratia et labia insipientis praecipitabunt eum 13initium verborum eius stultitia et novissimum oris illius error pessimus 14stultus verba multiplicat ignorat homo quid ante se fuerit et quod post futurum est quis illi poterit indicare 15labor stultorum adfliget eos qui nesciunt in urbem pergere 16vae tibi terra cuius rex est puer et cuius principes mane comedunt 17beata terra cuius rex nobilis est et cuius principes vescuntur in tempore suo ad reficiendum et non ad luxuriam 18in pigritiis humiliabitur contignatio et in infirmitate manuum perstillabit domus 19in risu faciunt panem ac vinum ut epulentur viventes et pecuniae oboedient omnia 20in cogitatione tua regi ne detrahas et in secreto cubiculi tui ne maledixeris diviti quia avis caeli portabit vocem tuam et qui habet pinnas adnuntiabit sententiam

Chapter 11

1mitte panem tuum super transeuntes aquas quia post multa tempora invenies illum 2da partem septem necnon et octo quia ignoras quid futurum sit mali super terram 3si repletae fuerint nubes imbrem super terram effundent si ceciderit lignum ad austrum aut ad aquilonem in quocumque loco ceciderit ibi erit 4qui observat ventum non seminat et qui considerat nubes numquam metet 5quomodo ignoras quae sit via spiritus et qua ratione conpingantur ossa in ventre praegnatis sic nescis opera Dei qui fabricator est omnium 6mane semina sementem tuam et vespere ne cesset manus tua quia nescis quid magis oriatur hoc an illud et si utrumque simul melius erit 7dulce lumen et delectabile est oculis videre solem 8si annis multis vixerit homo et in omnibus his laetatus fuerit meminisse debet tenebrosi temporis et dierum multorum qui cum venerint vanitatis arguentur praeterita 9laetare ergo iuvenis in adulescentia tua et in bono sit cor tuum in diebus iuventutis tuae et ambula in viis cordis tui et in intuitu oculorum tuorum et scito quod pro omnibus his adducet te Deus in iudicium 10aufer iram a corde tuo et amove malitiam a carne tua adulescentia enim et voluptas vana sunt

Chapter 12

1memento creatoris tui in diebus iuventutis tuae antequam veniat tempus adflictionis et adpropinquent anni de quibus dicas non mihi placent 2antequam tenebrescat sol et lumen et luna et stellae et revertantur nubes post pluviam 3quando commovebuntur custodes domus et nutabuntur viri fortissimi et otiosae erunt molentes inminuto numero et tenebrescent videntes per foramina 4et claudent ostia in platea in humilitate vocis molentis et consurgent ad vocem volucris et obsurdescent omnes filiae carminis 5excelsa quoque timebunt et formidabunt in via florebit amigdalum inpinguabitur lucusta et dissipabitur capparis quoniam ibit homo in domum aeternitatis suae et circumibunt in platea plangentes 6antequam rumpatur funis argenteus et recurrat vitta aurea et conteratur hydria super fontem et confringatur rota super cisternam 7et revertatur pulvis in terram suam unde erat et spiritus redeat ad Deum qui dedit illum 8vanitas vanitatum dixit Ecclesiastes omnia vanitas 9cumque esset sapientissimus Ecclesiastes docuit populum et enarravit quae fecerit et investigans conposuit parabolas multas 10quaesivit verba utilia et conscripsit sermones rectissimos ac veritate plenos 11verba sapientium sicut stimuli et quasi clavi in altum defixi quae per magistrorum concilium data sunt a pastore uno 12his amplius fili mi ne requiras faciendi plures libros nullus est finis frequensque meditatio carnis adflictio est 13finem loquendi omnes pariter audiamus Deum time et mandata eius observa hoc est enim omnis homo

Song of Solomon

Chapter 1

1osculetur me osculo oris sui quia meliora sunt ubera tua vino 2fraglantia unguentis optimis oleum effusum nomen tuum ideo adulescentulae dilexerunt te 3trahe me post te curremus introduxit me rex in cellaria sua exultabimus et laetabimur in te memores uberum tuorum super vinum recti diligunt te 4nigra sum sed formonsa filiae Hierusalem sicut tabernacula Cedar sicut pelles Salomonis 5nolite me considerare quod fusca sim quia decoloravit me sol filii matris meae pugnaverunt contra me posuerunt me custodem in vineis vineam meam non custodivi 6indica mihi quem diligit anima mea ubi pascas ubi cubes in meridie ne vagari incipiam per greges sodalium tuorum 7si ignoras te o pulchra inter mulieres egredere et abi post vestigia gregum et pasce hedos tuos iuxta tabernacula pastorum 8equitatui meo in curribus Pharaonis adsimilavi te amica mea 9pulchrae sunt genae tuae sicut turturis collum tuum sicut monilia 10murenulas aureas faciemus tibi vermiculatas argento 11dum esset rex in accubitu suo nardus mea dedit odorem suum 12fasciculus murrae dilectus meus mihi inter ubera mea commorabitur 13botrus cypri dilectus meus mihi in vineis Engaddi 14ecce tu pulchra es amica mea ecce tu pulchra oculi tui columbarum 15ecce tu pulcher es dilecte mi et decorus lectulus noster floridus 16tigna domorum nostrarum cedrina laquearia nostra cypressina

Chapter 2

1ego flos campi et lilium convallium 2sicut lilium inter spinas sic amica mea inter filias 3sicut malum inter ligna silvarum sic dilectus meus inter filios sub umbra illius quam desideraveram sedi et fructus eius dulcis gutturi meo 4introduxit me in cellam vinariam ordinavit in me caritatem 5fulcite me floribus stipate me malis quia amore langueo 6leva eius sub capite meo et dextera illius amplexabitur me 7adiuro vos filiae Hierusalem per capreas cervosque camporum ne suscitetis neque evigilare faciatis dilectam quoadusque ipsa velit 8vox dilecti mei ecce iste venit saliens in montibus transiliens colles 9similis est dilectus meus capreae hinuloque cervorum en ipse stat post parietem nostrum despiciens per fenestras prospiciens per cancellos 10et dilectus meus loquitur mihi surge propera amica mea formonsa mea et veni 11iam enim hiemps transiit imber abiit et recessit 12flores apparuerunt in terra tempus putationis advenit vox turturis audita est in terra nostra 13ficus protulit grossos suos vineae florent dederunt odorem surge amica mea speciosa mea et veni 14columba mea in foraminibus petrae in caverna maceriae ostende mihi faciem tuam sonet vox tua in auribus meis vox enim tua dulcis et facies tua decora 15capite nobis vulpes vulpes parvulas quae demoliuntur vineas nam vinea nostra floruit 16dilectus meus mihi et ego illi qui pascitur inter lilia 17donec adspiret dies et inclinentur umbrae revertere similis esto dilecte mi capreae aut hinulo cervorum super montes Bether

Chapter 3

1in lectulo meo per noctes quaesivi quem diligit anima mea quaesivi illum et non inveni 2surgam et circuibo civitatem per vicos et plateas quaeram quem diligit anima mea quaesivi illum et non inveni 3invenerunt me vigiles qui custodiunt civitatem num quem dilexit anima mea vidistis 4paululum cum pertransissem eos inveni quem diligit anima mea tenui eum nec dimittam donec introducam illum in domum matris meae et in cubiculum genetricis meae 5adiuro vos filiae Hierusalem per capreas cervosque camporum ne suscitetis neque evigilare faciatis dilectam donec ipsa velit 6quae est ista quae ascendit per desertum sicut virgula fumi ex aromatibus murrae et turis et universi pulveris pigmentarii 7en lectulum Salomonis sexaginta fortes ambiunt ex fortissimis Israhel 8omnes tenentes gladios et ad bella doctissimi uniuscuiusque ensis super femur suum propter timores nocturnos 9ferculum fecit sibi rex Salomon de lignis Libani 10columnas eius fecit argenteas reclinatorium aureum ascensum purpureum media caritate constravit propter filias Hierusalem 11egredimini et videte filiae Sion regem Salomonem in diademate quo coronavit eum mater sua in die disponsionis illius et in die laetitiae cordis eius

Chapter 4

1quam pulchra es amica mea quam pulchra es oculi tui columbarum absque eo quod intrinsecus latet capilli tui sicut greges caprarum quae ascenderunt de monte Galaad 2dentes tui sicut greges tonsarum quae ascenderunt de lavacro omnes gemellis fetibus et sterilis non est inter eas 3sicut vitta coccinea labia tua et eloquium tuum dulce sicut fragmen mali punici ita genae tuae absque eo quod intrinsecus latet 4sicut turris David collum tuum quae aedificata est cum propugnaculis mille clypei pendent ex ea omnis armatura fortium 5duo ubera tua sicut duo hinuli capreae gemelli qui pascuntur in liliis 6donec adspiret dies et inclinentur umbrae vadam ad montem murrae et ad collem turis 7tota pulchra es amica mea et macula non est in te 8veni de Libano sponsa veni de Libano veni coronaberis de capite Amana de vertice Sanir et Hermon de cubilibus leonum de montibus pardorum 9vulnerasti cor meum soror mea sponsa vulnerasti cor meum in uno oculorum tuorum et in uno crine colli tui 10quam pulchrae sunt mammae tuae soror mea sponsa pulchriora ubera tua vino et odor unguentorum tuorum super omnia aromata 11favus distillans labia tua sponsa mel et lac sub lingua tua et odor vestimentorum tuorum sicut odor turis 12hortus conclusus soror mea sponsa hortus conclusus fons signatus 13emissiones tuae paradisus malorum punicorum cum pomorum fructibus cypri cum nardo 14nardus et crocus fistula et cinnamomum cum universis lignis Libani murra et aloe cum omnibus primis unguentis 15fons hortorum puteus aquarum viventium quae fluunt impetu de Libano 16surge aquilo et veni auster perfla hortum meum et fluant aromata illius

Chapter 5

1veniat dilectus meus in hortum suum et comedat fructum pomorum suorum veni in hortum meum soror mea sponsa messui murram meam cum aromatibus meis comedi favum cum melle meo bibi vinum meum cum lacte meo comedite amici bibite et inebriamini carissimi 2ego dormio et cor meum vigilat vox dilecti mei pulsantis aperi mihi soror mea amica mea columba mea inmaculata mea quia caput meum plenum est rore et cincinni mei guttis noctium 3expoliavi me tunica mea quomodo induar illa lavi pedes meos quomodo inquinabo illos 4dilectus meus misit manum suam per foramen et venter meus intremuit ad tactum eius 5surrexi ut aperirem dilecto meo manus meae stillaverunt murra digiti mei pleni murra probatissima 6pessulum ostii aperui dilecto meo at ille declinaverat atque transierat anima mea liquefacta est ut locutus est quaesivi et non inveni illum vocavi et non respondit mihi 7invenerunt me custodes qui circumeunt civitatem percusserunt me vulneraverunt me tulerunt pallium meum mihi custodes murorum 8adiuro vos filiae Hierusalem si inveneritis dilectum meum ut nuntietis ei quia amore langueo 9qualis est dilectus tuus ex dilecto o pulcherrima mulierum qualis est dilectus tuus ex dilecto quia sic adiurasti nos 10dilectus meus candidus et rubicundus electus ex milibus 11caput eius aurum optimum comae eius sicut elatae palmarum nigrae quasi corvus 12oculi eius sicut columbae super rivulos aquarum quae lacte sunt lotae et resident iuxta fluenta plenissima 13genae illius sicut areolae aromatum consitae a pigmentariis labia eius lilia distillantia murram primam 14manus illius tornatiles aureae plenae hyacinthis venter eius eburneus distinctus sapphyris 15crura illius columnae marmoreae quae fundatae sunt super bases aureas species eius ut Libani electus ut cedri 16guttur illius suavissimum et totus desiderabilis talis est dilectus meus et iste est amicus meus filiae Hierusalem 17quo abiit dilectus tuus o pulcherrima mulierum quo declinavit dilectus tuus et quaeremus eum tecum

Chapter 6

1dilectus meus descendit in hortum suum ad areolam aromatis ut pascatur in hortis et lilia colligat 2ego dilecto meo et dilectus meus mihi qui pascitur inter lilia 3pulchra es amica mea suavis et decora sicut Hierusalem terribilis ut castrorum acies ordinata 4averte oculos tuos a me quia ipsi me avolare fecerunt capilli tui sicut grex caprarum quae apparuerunt de Galaad 5dentes tui sicut grex ovium quae ascenderunt de lavacro omnes gemellis fetibus et sterilis non est in eis 6sicut cortex mali punici genae tuae absque occultis tuis 7sexaginta sunt reginae et octoginta concubinae et adulescentularum non est numerus 8una est columba mea perfecta mea una est matris suae electa genetrici suae viderunt illam filiae et beatissimam praedicaverunt reginae et concubinae et laudaverunt eam 9quae est ista quae progreditur quasi aurora consurgens pulchra ut luna electa ut sol terribilis ut acies ordinata 10descendi ad hortum nucum ut viderem poma convallis ut inspicerem si floruisset vinea et germinassent mala punica 11nescivi anima mea conturbavit me propter quadrigas Aminadab 12revertere revertere Sulamitis revertere revertere ut intueamur te

Chapter 7

1quid videbis in Sulamiten nisi choros castrorum quam pulchri sunt gressus tui in calciamentis filia principis iunctura feminum tuorum sicut monilia quae fabricata sunt manu artificis 2umbilicus tuus crater tornatilis numquam indigens poculis venter tuus sicut acervus tritici vallatus liliis 3duo ubera tua sicut duo hinuli gemelli capreae 4collum tuum sicut turris eburnea oculi tui sicut piscinae in Esebon quae sunt in porta filiae multitudinis nasus tuus sicut turris Libani quae respicit contra Damascum 5caput tuum ut Carmelus et comae capitis tui sicut purpura regis vincta canalibus 6quam pulchra es et quam decora carissima in deliciis 7statura tua adsimilata est palmae et ubera tua botris 8dixi ascendam in palmam adprehendam fructus eius et erunt ubera tua sicut botri vineae et odor oris tui sicut malorum 9guttur tuum sicut vinum optimum dignum dilecto meo ad potandum labiisque et dentibus illius ruminandum 10ego dilecto meo et ad me conversio eius 11veni dilecte mi egrediamur in agrum commoremur in villis 12mane surgamus ad vineas videamus si floruit vinea si flores fructus parturiunt si floruerunt mala punica ibi dabo tibi ubera mea 13mandragorae dederunt odorem in portis nostris omnia poma nova et vetera dilecte mi servavi tibi

Chapter 8

1quis mihi det te fratrem meum sugentem ubera matris meae ut inveniam te foris et deosculer et iam me nemo despiciat 2adprehendam te et ducam in domum matris meae ibi me docebis et dabo tibi poculum ex vino condito et mustum malorum granatorum meorum 3leva eius sub capite meo et dextera illius amplexabitur me 4adiuro vos filiae Hierusalem ne suscitetis et evigilare faciatis dilectam donec ipsa velit 5quae est ista quae ascendit de deserto deliciis affluens et nixa super dilectum suum sub arbore malo suscitavi te ibi corrupta est mater tua ibi violata est genetrix tua 6pone me ut signaculum super cor tuum ut signaculum super brachium tuum quia fortis est ut mors dilectio dura sicut inferus aemulatio lampades eius lampades ignis atque flammarum 7aquae multae non poterunt extinguere caritatem nec flumina obruent illam si dederit homo omnem substantiam domus suae pro dilectione quasi nihil despicient eum 8soror nostra parva et ubera non habet quid faciemus sorori nostrae in die quando adloquenda est 9si murus est aedificemus super eum propugnacula argentea si ostium est conpingamus illud tabulis cedrinis 10ego murus et ubera mea sicut turris ex quo facta sum coram eo quasi pacem repperiens 11vinea fuit Pacifico in ea quae habet populos tradidit eam custodibus vir adfert pro fructu eius mille argenteos 12vinea mea coram me est mille tui Pacifice et ducenti his qui custodiunt fructus eius 13quae habitas in hortis amici auscultant fac me audire vocem tuam

Isaiah

Chapter 1

1visio Isaiae filii Amos quam vidit super Iudam et Hierusalem in diebus Oziae Ioatham Ahaz Ezechiae regum Iuda 2audite caeli et auribus percipe terra quoniam Dominus locutus est filios enutrivi et exaltavi ipsi autem spreverunt me 3cognovit bos possessorem suum et asinus praesepe domini sui Israhel non cognovit populus meus non intellexit 4vae genti peccatrici populo gravi iniquitate semini nequam filiis sceleratis dereliquerunt Dominum blasphemaverunt Sanctum Israhel abalienati sunt retrorsum 5super quo percutiam vos ultra addentes praevaricationem omne caput languidum et omne cor maerens 6a planta pedis usque ad verticem non est in eo sanitas vulnus et livor et plaga tumens non est circumligata nec curata medicamine neque fota oleo 7terra vestra deserta civitates vestrae succensae igni regionem vestram coram vobis alieni devorant et desolabitur sicut in vastitate hostili 8et derelinquetur filia Sion ut umbraculum in vinea et sicut tugurium in cucumerario sicut civitas quae vastatur 9nisi Dominus exercituum reliquisset nobis semen quasi Sodoma fuissemus et quasi Gomorra similes essemus 10audite verbum Domini principes Sodomorum percipite auribus legem Dei nostri populus Gomorrae 11quo mihi multitudinem victimarum vestrarum dicit Dominus plenus sum holocausta arietum et adipem pinguium et sanguinem vitulorum et agnorum et hircorum nolui 12cum veneritis ante conspectum meum quis quaesivit haec de manibus vestris ut ambularetis in atriis meis 13ne adferatis ultra sacrificium frustra incensum abominatio est mihi neomeniam et sabbatum et festivitates alias non feram iniqui sunt coetus vestri 14kalendas vestras et sollemnitates vestras odivit anima mea facta sunt mihi molesta laboravi sustinens 15et cum extenderitis manus vestras avertam oculos meos a vobis et cum multiplicaveritis orationem non audiam manus vestrae sanguine plenae sunt 16lavamini mundi estote auferte malum cogitationum vestrarum ab oculis meis quiescite agere perverse 17discite benefacere quaerite iudicium subvenite oppresso iudicate pupillo defendite viduam 18et venite et arguite me dicit Dominus si fuerint peccata vestra ut coccinum quasi nix dealbabuntur et si fuerint rubra quasi vermiculus velut lana erunt 19si volueritis et audieritis bona terrae comedetis 20quod si nolueritis et me provocaveritis ad iracundiam gladius devorabit vos quia os Domini locutum est 21quomodo facta est meretrix civitas fidelis plena iudicii iustitia habitavit in ea nunc autem homicidae 22argentum tuum versum est in scoriam vinum tuum mixtum est aqua 23principes tui infideles socii furum omnes diligunt munera sequuntur retributiones pupillo non iudicant et causa viduae non ingreditur ad eos 24propter hoc ait Dominus exercituum Fortis Israhel heu consolabor super hostibus meis et vindicabor de inimicis meis 25et convertam manum meam ad te et excoquam ad purum scoriam tuam et auferam omne stagnum tuum 26et restituam iudices tuos ut fuerunt prius et consiliarios tuos sicut antiquitus post haec vocaberis civitas iusti urbs fidelis 27Sion in iudicio redimetur et reducent eam in iustitia 28et conteret scelestos et peccatores simul et qui dereliquerunt Dominum consumentur 29confundentur enim ab idolis quibus sacrificaverunt et erubescetis super hortis quos elegeratis 30cum fueritis velut quercus defluentibus foliis et velut hortus absque aqua 31et erit fortitudo vestra ut favilla stuppae et opus vestrum quasi scintilla et succendetur utrumque simul et non erit qui extinguat

Chapter 2

1verbum quod vidit Isaias filius Amos super Iudam et Hierusalem 2et erit in novissimis diebus praeparatus mons domus Domini in vertice montium et elevabitur super colles et fluent ad eum omnes gentes 3et ibunt populi multi et dicent venite et ascendamus ad montem Domini et ad domum Dei Iacob et docebit nos vias suas et ambulabimus in semitis eius quia de Sion exibit lex et verbum Domini de Hierusalem 4et iudicabit gentes et arguet populos multos et conflabunt gladios suos in vomeres et lanceas suas in falces non levabit gens contra gentem gladium nec exercebuntur ultra ad proelium 5domus Iacob venite et ambulemus in lumine Domini 6proiecisti enim populum tuum domum Iacob quia repleti sunt ut olim et augures habuerunt ut Philisthim et pueris alienis adheserunt 7repleta est terra argento et auro et non est finis thesaurorum eius 8et repleta est terra eius equis et innumerabiles quadrigae eius et repleta est terra eius idolis opus manuum suarum adoraverunt quod fecerunt digiti eorum 9et incurvavit se homo et humiliatus est vir ne ergo dimittas eis 10ingredere in petram abscondere fossa humo a facie timoris Domini et a gloria maiestatis eius 11oculi sublimis hominis humiliati sunt et incurvabitur altitudo virorum exaltabitur autem Dominus solus in die illa 12quia dies Domini exercituum super omnem superbum et excelsum et super omnem arrogantem et humiliabitur 13et super omnes cedros Libani sublimes et erectas et super omnes quercus Basan 14et super omnes montes excelsos et super omnes colles elevatos 15et super omnem turrem excelsam et super omnem murum munitum 16et super omnes naves Tharsis et super omne quod visu pulchrum est 17et incurvabitur sublimitas hominum et humiliabitur altitudo virorum et elevabitur Dominus solus in die illa 18et idola penitus conterentur 19et introibunt in speluncas petrarum et in voragines terrae a facie formidinis Domini et a gloria maiestatis eius cum surrexerit percutere terram 20in die illa proiciet homo idola argenti sui et simulacra auri sui quae fecerat sibi ut adoraret talpas et vespertiliones 21et ingredietur fissuras petrarum et cavernas saxorum a facie formidinis Domini et a gloria maiestatis eius cum surrexerit percutere terram 22quiescite ergo ab homine cuius spiritus in naribus eius quia excelsus reputatus est ipse

Chapter 3

1ecce enim Dominator Deus exercituum auferet ab Hierusalem et ab Iuda validum et fortem omne robur panis et omne robur aquae 2fortem et virum bellatorem iudicem et prophetam et ariolum et senem 3principem super quinquaginta et honorabilem vultu et consiliarium sapientem de architectis et prudentem eloquii mystici 4et dabo pueros principes eorum et effeminati dominabuntur eis 5et inruet populus vir ad virum unusquisque ad proximum suum tumultuabitur puer contra senem et ignobilis contra nobilem 6adprehendet enim vir fratrem suum domesticum patris sui vestimentum tibi est princeps esto noster ruina autem haec sub manu tua 7respondebit in die illa dicens non sum medicus et in domo mea non est panis neque vestimentum nolite constituere me principem populi 8ruit enim Hierusalem et Iudas concidit quia lingua eorum et adinventiones eorum contra Dominum ut provocarent oculos maiestatis eius 9agnitio vultus eorum respondit eis et peccatum suum quasi Sodomae praedicaverunt nec absconderunt vae animae eorum quoniam reddita sunt eis mala 10dicite iusto quoniam bene quoniam fructum adinventionum suarum comedet 11vae impio in malum retributio enim manuum eius fiet ei 12populum meum exactores sui spoliaverunt et mulieres dominatae sunt eius popule meus qui beatum te dicunt ipsi te decipiunt et viam gressuum tuorum dissipant 13stat ad iudicandum Dominus et stat ad iudicandos populos 14Dominus ad iudicium veniet cum senibus populi sui et principibus eius vos enim depasti estis vineam meam et rapina pauperis in domo vestra 15quare adteritis populum meum et facies pauperum commolitis dicit Dominus Deus exercituum 16et dixit Dominus pro eo quod elevatae sunt filiae Sion et ambulaverunt extento collo et nutibus oculorum ibant et plaudebant ambulabant et in pedibus suis conposito gradu incedebant 17decalvabit Dominus verticem filiarum Sion et Dominus crinem earum nudabit 18in die illa auferet Dominus ornatum calciamentorum et lunulas 19et torques et monilia et armillas et mitras 20discriminalia et periscelidas et murenulas et olfactoriola et inaures 21et anulos et gemmas in fronte pendentes 22et mutatoria et pallia et linteamina et acus 23et specula et sindones et vittas et theristra 24et erit pro suavi odore fetor et pro zona funiculus et pro crispanti crine calvitium et pro fascia pectorali cilicium 25pulcherrimi quoque viri tui gladio cadent et fortes tui in proelio 26et maerebunt atque lugebunt portae eius et desolata in terra sedebit

Chapter 4

1et adprehendent septem mulieres virum unum in die illa dicentes panem nostrum comedemus et vestimentis nostris operiemur tantummodo vocetur nomen tuum super nos aufer obprobrium nostrum 2in die illa erit germen Domini in magnificentia et in gloria et fructus terrae sublimis et exultatio his qui salvati fuerint de Israhel 3et erit omnis qui relictus fuerit in Sion et residuus in Hierusalem sanctus vocabitur omnis qui scriptus est in vita in Hierusalem 4si abluerit Dominus sordem filiarum Sion et sanguinem Hierusalem laverit de medio eius spiritu iudicii et spiritu ardoris 5et creabit Dominus super omnem locum montis Sion et ubi invocatus est nubem per diem et fumum et splendorem ignis flammantis in nocte super omnem enim gloriam protectio 6et tabernaculum erit in umbraculum diei ab aestu et in securitatem et absconsionem a turbine et a pluvia

Chapter 5

1cantabo dilecto meo canticum patruelis mei vineae suae vinea facta est dilecto meo in cornu filio olei 2et sepivit eam et lapides elegit ex illa et plantavit eam electam et aedificavit turrem in medio eius et torcular extruxit in ea et expectavit ut faceret uvas et fecit labruscas 3nunc ergo habitator Hierusalem et vir Iuda iudicate inter me et inter vineam meam 4quid est quod debui ultra facere vineae meae et non feci ei an quod expectavi ut faceret uvas et fecit labruscas 5et nunc ostendam vobis quid ego faciam vineae meae auferam sepem eius et erit in direptionem diruam maceriam eius et erit in conculcationem 6et ponam eam desertam non putabitur et non fodietur et ascendent vepres et spinae et nubibus mandabo ne pluant super eam imbrem 7vinea enim Domini exercituum domus Israhel et vir Iuda germen delectabile eius et expectavi ut faceret iudicium et ecce iniquitas et iustitiam et ecce clamor 8vae qui coniungitis domum ad domum et agrum agro copulatis usque ad terminum loci numquid habitabitis soli vos in medio terrae 9in auribus meis sunt haec Domini exercituum nisi domus multae desertae fuerint grandes et pulchrae absque habitatore 10decem enim iuga vinearum facient lagunculam unam et triginta modii sementis facient modios tres 11vae qui consurgitis mane ad ebrietatem sectandam et potandum usque ad vesperam ut vino aestuetis 12cithara et lyra et tympanum et tibia et vinum in conviviis vestris et opus Domini non respicitis nec opera manuum eius consideratis 13propterea captivus ductus est populus meus quia non habuit scientiam et nobiles eius interierunt fame et multitudo eius siti exaruit 14propterea dilatavit infernus animam suam et aperuit os suum absque ullo termino et descendent fortes eius et populus eius et sublimes gloriosique eius ad eum 15et incurvabitur homo et humiliabitur vir et oculi sublimium deprimentur 16et exaltabitur Dominus exercituum in iudicio et Deus sanctus sanctificabitur in iustitia 17et pascentur agni iuxta ordinem suum et deserta in ubertatem versa advenae comedent 18vae qui trahitis iniquitatem in funiculis vanitatis et quasi vinculum plaustri peccatum 19qui dicitis festinet et cito veniat opus eius ut videamus et adpropiet et veniat consilium Sancti Israhel et sciemus illud 20vae qui dicitis malum bonum et bonum malum ponentes tenebras lucem et lucem tenebras ponentes amarum in dulce et dulce in amarum 21vae qui sapientes estis in oculis vestris et coram vobismet ipsis prudentes 22vae qui potentes estis ad bibendum vinum et viri fortes ad miscendam ebrietatem 23qui iustificatis impium pro muneribus et iustitiam iusti aufertis ab eo 24propter hoc sicut devorat stipulam lingua ignis et calor flammae exurit sic radix eorum quasi favilla erit et germen eorum ut pulvis ascendet abiecerunt enim legem Domini exercituum et eloquium Sancti Israhel blasphemaverunt 25ideo iratus est furor Domini in populo suo et extendit manum suam super eum et percussit eum et conturbati sunt montes et facta sunt morticina eorum quasi stercus in medio platearum in omnibus his non est aversus furor eius sed adhuc manus eius extenta 26et levabit signum nationibus procul et sibilabit ad eum de finibus terrae et ecce festinus velociter veniet 27non est deficiens neque laborans in eo non dormitabit neque dormiet neque solvetur cingulum renum eius nec rumpetur corrigia calciamenti eius 28sagittae eius acutae et omnes arcus eius extenti ungulae equorum eius ut silex et rotae eius quasi impetus tempestatis 29rugitus eius ut leonis rugiet ut catuli leonum et frendet et tenebit praedam et amplexabitur et non erit qui eruat 30et sonabit super eum in die illa sicut sonitus maris aspiciemus in terram et ecce tenebrae tribulationis et lux obtenebrata est in caligine eius

Chapter 6

1in anno quo mortuus est rex Ozias vidi Dominum sedentem super solium excelsum et elevatum et ea quae sub eo erant implebant templum 2seraphin stabant super illud sex alae uni et sex alae alteri duabus velabant faciem eius et duabus velabant pedes eius et duabus volabant 3et clamabant alter ad alterum et dicebant sanctus sanctus sanctus Dominus exercituum plena est omnis terra gloria eius 4et commota sunt superliminaria cardinum a voce clamantis et domus impleta est fumo 5et dixi vae mihi quia tacui quia vir pollutus labiis ego sum et in medio populi polluta labia habentis ego habito et Regem Dominum exercituum vidi oculis meis 6et volavit ad me unus de seraphin et in manu eius calculus quem forcipe tulerat de altari 7et tetigit os meum et dixit ecce tetigit hoc labia tua et auferetur iniquitas tua et peccatum tuum mundabitur 8et audivi vocem Domini dicentis quem mittam et quis ibit nobis et dixi ecce ego sum mitte me 9et dixit vade et dices populo huic audite audientes et nolite intellegere et videte visionem et nolite cognoscere 10excaeca cor populi huius et aures eius adgrava et oculos eius claude ne forte videat oculis suis et auribus suis audiat et corde suo intellegat et convertatur et sanem eum 11et dixi usquequo Domine et dixit donec desolentur civitates absque habitatore et domus sine homine et terra relinquetur deserta 12et longe faciet Dominus homines et multiplicabitur quae derelicta fuerat in medio terrae 13et adhuc in ea decimatio et convertetur et erit in ostensionem sicut terebinthus et sicuti quercus quae expandit ramos suos semen sanctum erit id quod steterit in ea

Chapter 7

1et factum est in diebus Ahaz filii Ioatham filii Oziae regis Iuda ascendit Rasin rex Syriae et Phacee filius Romeliae rex Israhel in Hierusalem ad proeliandum contra eam et non potuerunt debellare eam 2et nuntiaverunt domui David dicentes requievit Syria super Ephraim et commotum est cor eius et cor populi eius sicut moventur ligna silvarum a facie venti 3et dixit Dominus ad Isaiam egredere in occursum Ahaz tu et qui derelictus est Iasub filius tuus ad extremum aquaeductus piscinae superioris in via agri Fullonis 4et dices ad eum vide ut sileas noli timere et cor tuum ne formidet a duobus caudis titionum fumigantium istorum in ira furoris Rasin et Syriae et filii Romeliae 5eo quod consilium inierit contra te Syria malum Ephraim et filius Romeliae dicentes 6ascendamus ad Iudam et suscitemus eum et avellamus eum ad nos et ponamus regem in medio eius filium Tabeel 7haec dicit Dominus Deus non stabit et non erit istud 8sed caput Syriae Damascus et caput Damasci Rasin et adhuc sexaginta et quinque anni et desinet Ephraim esse populus 9et caput Ephraim Samaria et caput Samariae filius Romeliae si non credideritis non permanebitis 10et adiecit Dominus loqui ad Ahaz dicens 11pete tibi signum a Domino Deo tuo in profundum inferni sive in excelsum supra 12et dixit Ahaz non petam et non temptabo Dominum 13et dixit audite ergo domus David numquid parum vobis est molestos esse hominibus quia molesti estis et Deo meo 14propter hoc dabit Dominus ipse vobis signum ecce virgo concipiet et pariet filium et vocabitis nomen eius Emmanuhel 15butyrum et mel comedet ut sciat reprobare malum et eligere bonum 16quia antequam sciat puer reprobare malum et eligere bonum derelinquetur terra quam tu detestaris a facie duum regum suorum 17adducet Dominus super te et super populum tuum et super domum patris tui dies qui non venerunt a diebus separationis Ephraim a Iuda cum rege Assyriorum 18et erit in die illa sibilabit Dominus muscae quae est in extremo fluminum Aegypti et api quae est in terra Assur 19et venient et requiescent omnes in torrentibus vallium et cavernis petrarum et in omnibus frutectis et in universis foraminibus 20in die illa radet Dominus in novacula conducta in his qui trans Flumen sunt in rege Assyriorum caput et pilos pedum et barbam universam 21et erit in die illa nutriet homo vaccam boum et duas oves 22et prae ubertate lactis comedet butyrum butyrum enim et mel manducabit omnis qui relictus fuerit in medio terrae 23et erit in die illa omnis locus ubi fuerint mille vites mille argenteis et in spinas et in vepres erunt 24cum sagittis et arcu ingredientur illuc vepres enim et spinae erunt in universa terra 25et omnes montes qui in sarculo sarientur non veniet illuc terror spinarum et veprium et erit in pascua bovis et in conculcationem pecoris

Chapter 8

1et dixit Dominus ad me sume tibi librum grandem et scribe in eo stilo hominis Velociter spolia detrahe Cito praedare 2et adhibui mihi testes fideles Uriam sacerdotem et Zacchariam filium Barachiae 3et accessi ad prophetissam et concepit et peperit filium et dixit Dominus ad me voca nomen eius Adcelera spolia detrahere Festina praedari 4quia antequam sciat puer vocare patrem suum et matrem suam auferetur fortitudo Damasci et spolia Samariae coram rege Assyriorum 5et adiecit Dominus loqui ad me adhuc dicens 6pro eo quod abiecit populus iste aquas Siloae quae vadunt cum silentio et adsumpsit magis Rasin et filium Romeliae 7propter hoc ecce Dominus adducet super eos aquas Fluminis fortes et multas regem Assyriorum et omnem gloriam eius et ascendet super omnes rivos eius et fluet super universas ripas eius 8et ibit per Iudam inundans et transiens usque ad collum veniet et erit extensio alarum eius implens latitudinem terrae tuae o Emmanuhel 9congregamini populi et vincimini et audite universae procul terrae confortamini et vincimini accingite vos et vincimini 10inite consilium et dissipabitur loquimini verbum et non fiet quia nobiscum Deus 11haec enim ait Dominus ad me sicut in forti manu erudivit me ne irem in via populi huius dicens 12non dicatis coniuratio omnia enim quae loquitur populus iste coniuratio est et timorem eius ne timeatis neque paveatis 13Dominum exercituum ipsum sanctificate ipse pavor vester et ipse terror vester 14et erit vobis in sanctificationem in lapidem autem offensionis et in petram scandali duabus domibus Israhel in laqueum et in ruinam habitantibus Hierusalem 15et offendent ex eis plurimi et cadent et conterentur et inretientur et capientur 16liga testimonium signa legem in discipulis meis 17et expectabo Dominum qui abscondit faciem suam a domo Iacob et praestolabor eum 18ecce ego et pueri quos mihi dedit Dominus in signum et in portentum Israhelis a Domino exercituum qui habitat in monte Sion 19et cum dixerint ad vos quaerite a pythonibus et a divinis qui stridunt in incantationibus suis numquid non populus a Deo suo requirit pro vivis a mortuis 20ad legem magis et ad testimonium quod si non dixerint iuxta verbum hoc non erit eis matutina lux 21et transibit per eam corruet et esuriet et cum esurierit irascetur et maledicet regi suo et Deo suo et suspiciet sursum 22et ad terram intuebitur et ecce tribulatio et tenebrae dissolutio angustia et caligo persequens et non poterit avolare de angustia sua

Chapter 9

1primo tempore adleviata est terra Zabulon et terra Nepthalim et novissimo adgravata est via maris trans Iordanem Galileae gentium 2populus qui ambulabat in tenebris vidit lucem magnam habitantibus in regione umbrae mortis lux orta est eis 3multiplicasti gentem non magnificasti laetitiam laetabuntur coram te sicut laetantur in messe sicut exultant quando dividunt spolia 4iugum enim oneris eius et virgam umeri eius et sceptrum exactoris eius superasti sicut in die Madian 5quia omnis violenta praedatio cum tumultu et vestimentum mixtum sanguine erit in conbustionem et cibus ignis 6parvulus enim natus est nobis filius datus est nobis et factus est principatus super umerum eius et vocabitur nomen eius Admirabilis consiliarius Deus fortis Pater futuri saeculi Princeps pacis 7multiplicabitur eius imperium et pacis non erit finis super solium David et super regnum eius ut confirmet illud et corroboret in iudicio et iustitia amodo et usque in sempiternum zelus Domini exercituum faciet hoc 8verbum misit Dominus in Iacob et cecidit in Israhel 9et sciet populus omnis Ephraim et habitantes Samariam in superbia et magnitudine cordis dicentes 10lateres ceciderunt sed quadris lapidibus aedificabimus sycomoros succiderunt sed cedros inmutabimus 11et elevabit Dominus hostes Rasin super eum et inimicos eius in tumultum vertet 12Syriam ab oriente et Philisthim ab occidente et devorabunt Israhel toto ore in omnibus his non est aversus furor eius sed adhuc manus eius extenta 13et populus non est reversus ad percutientem se et Dominum exercituum non inquisierunt 14et disperdet Dominus ab Israhel caput et caudam incurvantem et refrenantem die una 15longevus et honorabilis ipse est caput et propheta docens mendacium ipse cauda est 16et erunt qui beatificant populum istum seducentes et qui beatificantur praecipitati 17propter hoc super adulescentulis eius non laetabitur Dominus et pupillorum eius et viduarum non miserebitur quia omnis hypocrita est et nequam et universum os locutum est stultitiam in omnibus his non est aversus furor eius sed adhuc manus eius extenta 18succensa est enim quasi ignis impietas veprem et spinam vorabit et succendetur in densitate saltus et convolvetur superbia fumi 19in ira Domini exercituum conturbata est terra et erit populus quasi esca ignis vir fratri suo non parcet 20et declinabit ad dexteram et esuriet et comedet ad sinistram et non saturabitur unusquisque carnem brachii sui vorabit Manasses Ephraim et Ephraim Manassen simul ipsi contra Iudam 21in omnibus his non est aversus furor eius sed adhuc manus eius extenta

Chapter 10

1vae qui condunt leges iniquas et scribentes iniustitiam scripserunt 2ut opprimerent in iudicio pauperes et vim facerent causae humilium populi mei ut essent viduae praeda eorum et pupillos diriperent 3quid facietis in die visitationis et calamitatis de longe venientis ad cuius fugietis auxilium et ubi derelinquetis gloriam vestram 4ne incurvemini sub vinculo et cum interfectis cadatis super omnibus his non est aversus furor eius sed adhuc manus eius extenta 5vae Assur virga furoris mei et baculus ipse in manu eorum indignatio mea 6ad gentem fallacem mittam eum et contra populum furoris mei mandabo illi ut auferat spolia et diripiat praedam et ponat illum in conculcationem quasi lutum platearum 7ipse autem non sic arbitrabitur et cor eius non ita aestimabit sed ad conterendum erit cor eius et ad internicionem gentium non paucarum 8dicet enim 9numquid non principes mei simul reges sunt numquid non ut Charchamis sic Chalanno et ut Arfad sic Emath numquid non ut Damascus sic Samaria 10quomodo invenit manus mea regna idoli sic et simulacra eorum de Hierusalem et de Samaria 11numquid non sicut feci Samariae et idolis eius sic faciam Hierusalem et simulacris eius 12et erit cum impleverit Dominus cuncta opera sua in monte Sion et in Hierusalem visitabo super fructum magnifici cordis regis Assur et super gloriam altitudinis oculorum eius 13dixit enim in fortitudine manus meae feci et in sapientia mea intellexi et abstuli terminos populorum et principes eorum depraedatus sum et detraxi quasi potens in sublime residentes 14et invenit quasi nidum manus mea fortitudinem populorum et sicut colliguntur ova quae derelicta sunt sic universam terram ego congregavi et non fuit qui moveret pinnam et aperiret os et ganniret 15numquid gloriabitur securis contra eum qui secat in ea aut exaltabitur serra contra eum a quo trahitur quomodo si elevetur virga contra levantem se et exaltetur baculus qui utique lignum est 16propter hoc mittet Dominator Deus exercituum in pinguibus eius tenuitatem et subtus gloriam eius succensa ardebit quasi conbustio ignis 17et erit lumen Israhel in igne et Sanctus eius in flamma et succendetur et devorabitur spina eius et vepres in die una 18et gloria saltus eius et Carmeli eius ab anima usque ad carnem consumetur et erit terrore profugus 19et reliquiae ligni saltus eius pro paucitate numerabuntur et puer scribet eos 20et erit in die illa non adiciet residuum Israhel et hii qui fugerint de domo Iacob inniti super eo qui percutit eos sed innitetur super Dominum Sanctum Israhel in veritate 21reliquiae convertentur reliquiae inquam Iacob ad Deum fortem 22si enim fuerit populus tuus Israhel quasi harena maris reliquiae convertentur ex eo consummatio adbreviata inundabit iustitiam 23consummationem enim et adbreviationem Dominus Deus exercituum faciet in medio omnis terrae 24propter hoc haec dicit Dominus Deus exercituum noli timere populus meus habitator Sion ab Assur in virga percutiet te et baculum suum levabit super te in via Aegypti 25adhuc enim paululum modicumque et consummabitur indignatio et furor meus super scelus eorum 26et suscitabit super eum Dominus exercituum flagellum iuxta plagam Madian in petra Oreb et virgam suam super mare et levabit eam in via Aegypti 27et erit in die illa auferetur onus eius de umero tuo et iugum eius de collo tuo et conputrescet iugum a facie olei 28veniet in Aiath transibit in Magron apud Machmas commendabit vasa sua 29transierunt cursim Gabee sedes nostra obstipuit Rama Gabaath Saulis fugit 30hinni voce tua filia Gallim adtende Laisa paupercula Anathoth 31migravit Medemena habitatores Gebim confortamini 32adhuc dies est ut in Nob stetur agitabit manum suam super montem filiae Sion collem Hierusalem 33ecce Dominator Dominus exercituum confringet lagunculam in terrore et excelsi statura succidentur et sublimes humiliabuntur 34et subvertentur condensa saltus ferro et Libanus cum excelsis cadet

Chapter 11

1et egredietur virga de radice Iesse et flos de radice eius ascendet 2et requiescet super eum spiritus Domini spiritus sapientiae et intellectus spiritus consilii et fortitudinis spiritus scientiae et pietatis 3et replebit eum spiritus timoris Domini non secundum visionem oculorum iudicabit neque secundum auditum aurium arguet 4sed iudicabit in iustitia pauperes et arguet in aequitate pro mansuetis terrae et percutiet terram virga oris sui et spiritu labiorum suorum interficiet impium 5et erit iustitia cingulum lumborum eius et fides cinctorium renis eius 6habitabit lupus cum agno et pardus cum hedo accubabit vitulus et leo et ovis simul morabuntur et puer parvulus minabit eos 7vitulus et ursus pascentur simul requiescent catuli eorum et leo quasi bos comedet paleas 8et delectabitur infans ab ubere super foramine aspidis et in caverna reguli qui ablactatus fuerit manum suam mittet 9non nocebunt et non occident in universo monte sancto meo quia repleta est terra scientia Domini sicut aquae maris operientes 10in die illa radix Iesse qui stat in signum populorum ipsum gentes deprecabuntur et erit sepulchrum eius gloriosum 11et erit in die illa adiciet Dominus secundo manum suam ad possidendum residuum populi sui quod relinquetur ab Assyriis et ab Aegypto et a Fetros et ab Aethiopia et ab Aelam et a Sennaar et ab Emath et ab insulis maris 12et levabit signum in nationes et congregabit profugos Israhel et dispersos Iuda colliget a quattuor plagis terrae 13et auferetur zelus Ephraim et hostes Iuda peribunt Ephraim non aemulabitur Iudam et Iudas non pugnabit contra Ephraim 14et volabunt in umeros Philisthim per mare simul praedabuntur filios orientis Idumea et Moab praeceptum manus eorum et filii Ammon oboedientes erunt 15et desolabit Dominus linguam maris Aegypti et levabit manum suam super Flumen in fortitudine spiritus sui et percutiet eum in septem rivis ita ut transeant per eum calciati 16et erit via residuo populo meo qui relinquetur ab Assyriis sicut fuit Israhel in die qua ascendit de terra Aegypti

Chapter 12

1et dices in illa die confitebor tibi Domine quoniam iratus es mihi conversus est furor tuus et consolatus es me 2ecce Deus salvator meus fiducialiter agam et non timebo quia fortitudo mea et laus mea Dominus Deus et factus est mihi in salutem 3haurietis aquas in gaudio de fontibus salvatoris 4et dicetis in illa die confitemini Domino et invocate nomen eius notas facite in populis adinventiones eius mementote quoniam excelsum est nomen eius 5cantate Domino quoniam magnifice fecit adnuntiate hoc in universa terra 6exulta et lauda habitatio Sion quia magnus in medio tui Sanctus Israhel

Chapter 13

1onus Babylonis quod vidit Isaias filius Amos 2super montem caligosum levate signum exaltate vocem levate manum et ingrediantur portas duces 3ego mandavi sanctificatis meis et vocavi fortes meos in ira mea exultantes in gloria mea 4vox multitudinis in montibus quasi populorum frequentium vox sonitus regum gentium congregatarum Dominus exercituum praecepit militiae belli 5venientibus de terra procul a summitate caeli Dominus et vasa furoris eius ut disperdat omnem terram 6ululate quia prope est dies Domini quasi vastitas a Domino veniet 7propter hoc omnes manus dissolventur et omne cor hominis tabescet 8et conteretur tortiones et dolores tenebunt quasi parturiens dolebunt unusquisque ad proximum suum stupebit facies conbustae vultus eorum 9ecce dies Domini venit crudelis et indignationis plenus et irae furorisque ad ponendam terram in solitudine et peccatores eius conterendos de ea 10quoniam stellae caeli et splendor earum non expandent lumen suum obtenebratus est sol in ortu suo et luna non splendebit in lumine suo 11et visitabo super orbis mala et contra impios iniquitatem eorum et quiescere faciam superbiam infidelium et arrogantiam fortium humiliabo 12pretiosior erit vir auro et homo mundo obrizo 13super hoc caelum turbabo et movebitur terra de loco suo propter indignationem Domini exercituum et propter diem irae furoris eius 14et erit quasi dammula fugiens et quasi ovis et non erit qui congreget unusquisque ad populum suum convertetur et singuli ad terram suam fugient 15omnis qui inventus fuerit occidetur et omnis qui supervenerit cadet in gladio 16infantes eorum adlident in oculis eorum diripientur domus eorum et uxores eorum violabuntur 17ecce ego suscitabo super eos Medos qui argentum non quaerant nec aurum velint 18sed sagittis parvulos interficiant et lactantibus uteri non misereantur et super filios non parcat oculus eorum 19et erit Babylon illa gloriosa in regnis inclita in superbia Chaldeorum sicut subvertit Deus Sodomam et Gomorram 20non habitabitur usque in finem et non fundabitur usque ad generationem et generationem nec ponet ibi tentoria Arabs nec pastores requiescent ibi 21sed requiescent ibi bestiae et replebuntur domus eorum draconibus et habitabunt ibi strutiones et pilosi saltabunt ibi 22et respondebunt ibi ululae in aedibus eius et sirenae in delubris voluptatis

Chapter 14

1prope est ut veniat tempus eius et dies eius non elongabuntur miserebitur enim Dominus Iacob et eliget adhuc de Israhel et requiescere eos faciet super humum suam adiungetur advena ad eos et adherebit domui Iacob 2et tenebunt eos populi et adducent eos in locum suum et possidebit eos domus Israhel super terram Domini in servos et ancillas et erunt capientes eos qui se ceperant et subicient exactores suos 3et erit in die illa cum requiem dederit tibi Deus a labore tuo et a concussione tua et a servitute dura qua ante servisti 4sumes parabolam istam contra regem Babylonis et dices quomodo cessavit exactor quievit tributum 5contrivit Dominus baculum impiorum virgam dominantium 6caedentem populos in indignatione plaga insanabili subicientem in furore gentes persequentem crudeliter 7conquievit et siluit omnis terra gavisa est et exultavit 8abietes quoque laetatae sunt super te et cedri Libani ex quo dormisti non ascendit qui succidat nos 9infernus subter conturbatus est in occursum adventus tui suscitavit tibi gigantas omnes principes terrae surrexerunt de soliis suis omnes principes nationum 10universi respondebunt et dicent tibi et tu vulneratus es sicut nos nostri similis effectus es 11detracta est ad inferos superbia tua concidit cadaver tuum subter te sternetur tinea et operimentum tuum erunt vermes 12quomodo cecidisti de caelo lucifer qui mane oriebaris corruisti in terram qui vulnerabas gentes 13qui dicebas in corde tuo in caelum conscendam super astra Dei exaltabo solium meum sedebo in monte testamenti in lateribus aquilonis 14ascendam super altitudinem nubium ero similis Altissimo 15verumtamen ad infernum detraheris in profundum laci 16qui te viderint ad te inclinabuntur teque prospicient numquid iste est vir qui conturbavit terram qui concussit regna 17qui posuit orbem desertum et urbes eius destruxit vinctis eius non aperuit carcerem 18omnes reges gentium universi dormierunt in gloria vir in domo sua 19tu autem proiectus es de sepulchro tuo quasi stirps inutilis pollutus et obvolutus qui interfecti sunt gladio et descenderunt ad fundamenta laci quasi cadaver putridum 20non habebis consortium neque cum eis in sepultura tu enim terram disperdisti tu populum occidisti non vocabitur in aeternum semen pessimorum 21praeparate filios eius occisioni in iniquitate patrum eorum non consurgent nec hereditabunt terram neque implebunt faciem orbis civitatum 22et consurgam super eos dicit Dominus exercituum et perdam Babylonis nomen et reliquias et germen et progeniem ait Dominus 23et ponam eam in possessionem ericii et in paludes aquarum et scopabo eam in scopa terens dicit Dominus exercituum 24iuravit Dominus exercituum dicens si non ut putavi ita erit et quomodo mente tractavi 25sic eveniet ut conteram Assyrium in terra mea et in montibus meis conculcem eum et auferetur ab eis iugum eius et onus illius ab umero eorum tolletur 26hoc consilium quod cogitavi super omnem terram et haec est manus extenta super universas gentes 27Dominus enim exercituum decrevit et quis poterit infirmare et manus eius extenta et quis avertet eam 28in anno quo mortuus est rex Ahaz factum est onus istud 29ne laeteris Philisthea omnis tu quoniam comminuta est virga percussoris tui de radice enim colubri egredietur regulus et semen eius absorbens volucrem 30et pascentur primogeniti pauperum et pauperes fiducialiter requiescent et interire faciam in fame radicem tuam et reliquias tuas interficiam 31ulula porta clama civitas prostrata est Philisthea omnis ab aquilone enim fumus venit et non est qui effugiat agmen eius 32et quid respondebitur nuntiis gentis quia Dominus fundavit Sion et in ipsa sperabunt pauperes populi eius

Chapter 15

1onus Moab quia nocte vastata est Ar Moab conticuit quia nocte vastatus est murus Moab conticuit 2ascendit domus et Dibon ad excelsa in planctum super Nabo et super Medaba Moab ululabit in cunctis capitibus eius calvitium omnis barba radetur 3in triviis eius accincti sunt sacco super tecta eius et in plateis eius omnis ululat descendit in fletum 4clamavit Esebon et Eleale usque Iasa audita est vox eorum super hoc expediti Moab ululabunt anima eius ululabit sibi 5cor meum ad Moab clamabit vectes eius usque ad Segor vitulam conternantem per ascensum enim Luith flens ascendet et in via Oronaim clamorem contritionis levabunt 6aquae enim Nemrim desertae erunt quia aruit herba defecit germen viror omnis interiit 7secundum magnitudinem operis et visitatio eorum ad torrentem salicum ducent eos 8quoniam circumiit clamor terminum Moab usque ad Gallim ululatus eius et usque ad puteum Helim clamor eius 9quia aquae Dibon repletae sunt sanguine ponam enim super Dibon additamenta his qui fugerint de Moab leonem et reliquiis terrae

Chapter 16

1emitte agnum dominatorem terrae de Petra deserti ad montem filiae Sion 2et erit sicut avis fugiens et pulli de nido avolantes sic erunt filiae Moab in transcensu Arnon 3ini consilium coge concilium pone quasi noctem umbram tuam in meridie absconde fugientes et vagos ne prodas 4habitabunt apud te profugi mei Moab esto latibulum eorum a facie vastatoris finitus est enim pulvis consummatus est miser defecit qui conculcabat terram 5et praeparabitur in misericordia solium et sedebit super eum in veritate in tabernaculo David iudicans et quaerens iudicium et velociter reddens quod iustum est 6audivimus superbiam Moab superbus est valde superbia eius et arrogantia eius et indignatio eius plus quam fortitudo eius 7idcirco ululabit Moab ad Moab universus ululabit his qui laetantur super muro cocti lateris loquimini plagas suas 8quoniam suburbana Esebon deserta sunt et vinea Sabama domini gentium exciderunt flagella eius usque ad Iazer pervenerunt erraverunt in deserto propagines eius relictae sunt transierunt mare 9super hoc plorabo in fletu Iazer vineam Sabama inebriabo te lacrima mea Esebon et Eleale quoniam super vindemiam tuam et super messem tuam vox calcantium inruit 10et auferetur laetitia et exultatio de Carmelo et in vineis non exultabit neque iubilabit vinum in torculari non calcabit qui calcare consueverat vocem calcantium abstuli 11super hoc venter meus ad Moab quasi cithara sonabit et viscera mea ad murum cocti lateris 12et erit cum apparuerit quod laboravit Moab super excelsis suis ingredietur ad sancta sua ut obsecret et non valebit 13hoc verbum quod locutus est Dominus ad Moab ex tunc 14et nunc locutus est Dominus dicens in tribus annis quasi anni mercennarii auferetur gloria Moab super omni populo multo et relinquetur parvus et modicus nequaquam multus

Chapter 17

1onus Damasci ecce Damascus desinet esse civitas et erit sicut acervus lapidum in ruina 2derelictae civitates Aroer gregibus erunt et requiescent ibi et non erit qui exterreat 3et cessabit adiutorium ab Ephraim et regnum a Damasco et reliquiae Syriae sicut gloria filiorum Israhel erunt dicit Dominus exercituum 4et erit in die illa adtenuabitur gloria Iacob et pingue carnis eius marcescet 5et erit sicut congregans in messe quod restiterit et brachium eius spicas leget et erit sicut quaerens spicas in valle Rafaim 6et relinquetur in eo sicut racemus et sicut excussio oleae duarum aut trium olivarum in summitate rami sive quattuor aut quinque in cacuminibus eius fructus eius dicit Dominus Deus Israhel 7in die illa inclinabitur homo ad factorem suum et oculi eius ad Sanctum Israhel respicient 8et non inclinabitur ad altaria quae fecerunt manus eius et quae operati sunt digiti eius non respiciet lucos et delubra 9in die illa erunt civitates fortitudinis eius derelictae sicut aratra et segetes quae derelictae sunt a facie filiorum Israhel et erit deserta 10quia oblita es Dei salvatoris tui et Fortis adiutoris tui non es recordata propterea plantabis plantationem fidelem et germen alienum seminabis 11in die plantationis tuae labrusca et mane semen tuum florebit ablata est messis in die hereditatis et dolebit graviter 12vae multitudo populorum multorum ut multitudo maris sonantis et tumultus turbarum sicut sonitus aquarum multarum 13sonabunt populi sicut sonitus aquarum inundantium et increpabit eum et fugiet procul et rapietur sicut pulvis montium a facie venti et sicut turbo coram tempestate 14in tempore vespere et ecce turbatio in matutino et non subsistet haec est pars eorum qui vastaverunt nos et sors diripientium nos

Chapter 18

1vae terrae cymbalo alarum quae est trans flumina Aethiopiae 2qui mittit in mari legatos et in vasis papyri super aquas ite angeli veloces ad gentem convulsam et dilaceratam ad populum terribilem post quem non est alius gentem expectantem expectantem et conculcatam cuius diripuerunt flumina terram eius 3omnes habitatores orbis qui moramini in terra cum elevatum fuerit signum in montibus videbitis et clangorem tubae audietis 4quia haec dicit Dominus ad me quiescam et considerabo in loco meo sicut meridiana lux clara est et sicut nubes roris in die messis 5ante messem enim totus effloruit et inmatura perfectio germinabit et praecidentur ramusculi eius falcibus et quae derelicta fuerint abscidentur excutientur 6et relinquentur simul avibus montium et bestiis terrae et aestate perpetua erunt super eum volucres et omnes bestiae terrae super illum hiemabunt 7in tempore illo deferetur munus Domino exercituum a populo divulso et dilacerato a populo terribili post quem non fuit alius a gente expectante expectante et conculcata cuius diripuerunt flumina terram eius ad locum nominis Domini exercituum montem Sion

Chapter 19

1onus Aegypti ecce Dominus ascendet super nubem levem et ingredietur Aegyptum et movebuntur simulacra Aegypti a facie eius et cor Aegypti tabescet in medio eius 2et concurrere faciam Aegyptios adversum Aegyptios et pugnabit vir contra fratrem suum et vir contra amicum suum civitas adversus civitatem regnum adversus regnum 3et disrumpetur spiritus Aegypti in visceribus eius et consilium eius praecipitabo et interrogabunt simulacra sua et divinos suos et pythones et ariolos 4et tradam Aegyptum in manu dominorum crudelium et rex fortis dominabitur eorum ait Dominus Deus exercituum 5et arescet aqua de mari et fluvius desolabitur atque siccabitur 6et deficient flumina adtenuabuntur et siccabuntur rivi aggerum calamus et iuncus marcescet 7nudabitur alveus rivi a fonte suo et omnis sementis inrigua siccabitur arescet et non erit 8et maerebunt piscatores et lugebunt omnes mittentes in flumen hamum et expandentes rete super faciem aquae marcescent 9confundentur qui operabantur linum pectentes et texentes subtilia 10et erunt inrigua eius flaccentia omnes qui faciebant lacunas ad capiendos pisces 11stulti principes Taneos sapientes consiliarii Pharao dederunt consilium insipiens quomodo dicetis Pharaoni filius sapientium ego filius regum antiquorum 12ubi sunt nunc sapientes tui adnuntient tibi et indicent quid cogitaverit Dominus exercituum super Aegyptum 13stulti facti sunt principes Taneos emarcuerunt principes Mempheos deceperunt Aegyptum angulum populorum eius 14Dominus miscuit in medio eius spiritum vertiginis et errare fecerunt Aegyptum in omni opere suo sicut errat ebrius et vomens 15et non erit Aegypto opus quod faciat caput et caudam incurvantem et refrenantem 16in die illa erit Aegyptus quasi mulieres et stupebunt et timebunt a facie commotionis manus Domini exercituum quam ipse movebit super eam 17et erit terra Iuda Aegypto in festivitatem omnis qui illius fuerit recordatus pavebit a facie consilii Domini exercituum quod ipse cogitavit super eam 18in die illa erunt quinque civitates in terra Aegypti loquentes lingua Chanaan et iurantes per Dominum exercituum civitas Solis vocabitur una 19in die illa erit altare Domini in medio terrae Aegypti et titulus iuxta terminum eius Domini 20et erit in signum et in testimonium Domino exercituum in terra Aegypti clamabunt enim ad Dominum a facie tribulantis et mittet eis salvatorem et propugnatorem qui liberet eos 21et cognoscetur Dominus ab Aegypto et cognoscent Aegyptii Dominum in die illa et colent eum in hostiis et muneribus et vota vovebunt Domino et solvent 22et percutiet Dominus Aegyptum plaga et sanabit eam et revertentur ad Dominum et placabitur eis et sanabit eos 23in die illa erit via de Aegypto in Assyrios et intrabit Assyrius Aegyptum et Aegyptius in Assyrios et servient Aegyptii Assur 24in die illa erit Israhel tertius Aegyptio et Assyrio benedictio in medio terrae 25cui benedixit Dominus exercituum dicens benedictus populus meus Aegypti et opus manuum mearum Assyrio hereditas autem mea Israhel

Chapter 20

1in anno quo ingressus est Tharthan in Azotum cum misisset eum Sargon rex Assyriorum et pugnasset contra Azotum et cepisset eam 2in tempore illo locutus est Dominus in manu Isaiae filii Amos dicens vade et solve saccum de lumbis tuis et calciamenta tua tolle de pedibus tuis et fecit sic vadens nudus et disculciatus 3et dixit Dominus sicut ambulavit servus meus Isaias nudus et disculciatus trium annorum signum et portentum erit super Aegyptum et super Aethiopiam 4sic minabit rex Assyriorum captivitatem Aegypti et transmigrationem Aethiopiae iuvenum et senum nudam et disculciatam discopertis natibus ignominiam Aegypti 5et timebunt et confundentur ab Aethiopia spe sua et ab Aegypto gloria sua 6et dicet habitator insulae huius in die illa ecce haec erat spes nostra ad quos confugimus in auxilium ut liberaret nos a facie regis Assyriorum et quomodo effugere poterimus nos

Chapter 21

1onus deserti maris sicut turbines ab africo veniunt de deserto venit de terra horribili 2visio dura nuntiata est mihi qui incredulus est infideliter agit et qui depopulator est vastat ascende Aelam obside Mede omnem gemitum eius cessare feci 3propterea repleti sunt lumbi mei dolore angustia possedit me sicut angustia parientis corrui cum audirem conturbatus sum cum viderem 4emarcuit cor meum tenebrae stupefecerunt me Babylon dilecta mea posita est mihi in miraculum 5pone mensam contemplare in specula comedentes bibentes surgite principes arripite clypeum 6haec enim dixit mihi Dominus vade et pone speculatorem et quodcumque viderit adnuntiet 7et vidit currum duorum equitum ascensorem asini et ascensorem cameli et contemplatus est diligenter multo intuitu 8et clamavit leo super specula Domini ego sum stans iugiter per diem et super custodiam meam ego sum stans totis noctibus 9ecce iste venit ascensor vir bigae equitum et respondit et dixit cecidit cecidit Babylon et omnia sculptilia deorum eius contrita sunt in terram 10tritura mea et fili areae meae quae audivi a Domino exercituum Deo Israhel adnuntiavi vobis 11onus Duma ad me clamat ex Seir custos quid de nocte custos quid de nocte 12dixit custos venit mane et nox si quaeritis quaerite convertimini venite 13onus in Arabia in saltu ad vesperam dormietis in semitis Dodanim 14occurrentes sitienti ferte aquam qui habitatis terram austri cum panibus occurrite fugienti 15a facie enim gladiorum fugerunt a facie gladii inminentis a facie arcus extenti a facie gravis proelii 16quoniam haec dicit Dominus ad me adhuc in uno anno quasi in anno mercennarii et auferetur omnis gloria Cedar 17et reliquiae numeri sagittariorum fortium de filiis Cedar inminuentur Dominus enim Deus Israhel locutus est

Chapter 22

1onus vallis Visionis quidnam tibi quoque est quia ascendisti et tu omnis in tecta 2clamoris plena urbs frequens civitas exultans interfecti tui non interfecti gladio nec mortui in bello 3cuncti principes tui fugerunt simul dureque ligati sunt omnes qui inventi sunt vincti sunt pariter procul fugerunt 4propterea dixi recedite a me amare flebo nolite incumbere ut consolemini me super vastitate filiae populi mei 5dies enim interfectionis et conculcationis et fletuum Domino Deo exercituum in valle Visionis scrutans murum et magnificus super montem 6et Aelam sumpsit faretram currum hominis equitis et parietem nudavit clypeus 7et erunt electae valles tuae plenae quadrigarum et equites ponent sedes suas in porta 8et revelabitur operimentum Iudae et videbis in die illa armamentarium domus saltus 9et scissuras civitatis David videbitis quia multiplicatae sunt et congregastis aquas piscinae inferioris 10et domos Hierusalem numerastis et destruxistis domos ad muniendum murum 11et lacum fecistis inter duos muros et aquam piscinae veteris et non suspexistis ad eum qui fecerat eam et operatorem eius de longe non vidistis 12et vocavit Dominus Deus exercituum in die illa ad fletum et ad planctum ad calvitium et ad cingulum sacci 13et ecce gaudium et laetitia occidere vitulos et iugulare arietes comedere carnes et bibere vinum comedamus et bibamus cras enim moriemur 14et revelata est in auribus meis Domini exercituum si dimittetur iniquitas haec vobis donec moriamini dicit Dominus Deus exercituum 15haec dicit Dominus Deus exercituum vade ingredere ad eum qui habitat in tabernaculo ad Sobnam praepositum templi 16quid tu hic aut quasi quis hic quia excidisti tibi hic sepulchrum excidisti in excelso memoriam diligenter in petra tabernaculum tibi 17ecce Dominus asportari te faciet sicut asportatur gallus gallinacius et quasi amictum sic sublevabit te 18coronans coronabit te tribulatione quasi pilam mittet te in terram latam et spatiosam ibi morieris et ibi erit currus gloriae tuae ignominia domus Domini tui 19et expellam te de statione tua et de ministerio tuo deponam te 20et erit in die illa vocabo servum meum Eliachim filium Helciae 21et induam illum tunicam tuam et cingulo tuo confortabo eum et potestatem tuam dabo in manu eius et erit quasi pater habitantibus Hierusalem et domui Iuda 22et dabo clavem domus David super umerum eius et aperiet et non erit qui claudat et claudet et non erit qui aperiat 23et figam illum paxillum in loco fideli et erit in solium gloriae domui patris sui 24et suspendent super eum omnem gloriam domus patris eius vasorum diversa genera omne vas parvulum a vasis craterarum usque ad omne vas musicorum 25in die illo dicit Dominus exercituum auferetur paxillus qui fixus fuerat in loco fideli et frangetur et cadet et peribit quod pependerat in eo quia Dominus locutus est

Chapter 23

1onus Tyri ululate naves maris quia vastata est domus unde venire consueverant de terra Cetthim revelatum est eis 2tacete qui habitatis in insula negotiatio Sidonis transfretantes mare repleverunt te 3in aquis multis semen Nili messis fluminis fruges eius et facta est negotiatio gentium 4erubesce Sidon ait enim mare fortitudo maris dicens non parturivi et non peperi et non enutrivi iuvenes nec ad incrementum perduxi virgines 5cum auditum fuerit in Aegypto dolebunt cum audierint de Tyro 6transite maria ululate qui habitatis in insula 7numquid non haec vestra est quae gloriabatur a diebus pristinis in antiquitate sua ducent eam pedes sui longe ad peregrinandum 8quis cogitavit hoc super Tyrum quondam coronatam cuius negotiatores principes institores eius incliti terrae 9Dominus exercituum cogitavit hoc ut detraheret superbiam omnis gloriae et ad ignominiam deduceret universos inclitos terrae 10transi terram tuam quasi flumen filia maris non est cingulum ultra tibi 11manum suam extendit super mare conturbavit regna Dominus mandavit adversum Chanaan ut contereret fortes eius 12et dixit non adicies ultra ut glorieris calumniam sustinens virgo filia Sidonis in Cetthim consurgens transfreta ibi quoque non erit requies tibi 13ecce terra Chaldeorum talis populus non fuit Assur fundavit eam in captivitatem transduxerunt robustos eius suffoderunt domos eius posuerunt eam in ruinam 14ululate naves maris quia devastata est fortitudo vestra 15et erit in die illa in oblivione eris o Tyre septuaginta annis sicut dies regis unius post septuaginta autem annos erit Tyro quasi canticum meretricis 16sume citharam circui civitatem meretrix oblivioni tradita bene cane frequenta canticum ut memoria tui sit 17et erit post septuaginta annos visitabit Dominus Tyrum et reducet eam ad mercedes suas et rursum fornicabitur cum universis regnis terrae super faciem terrae 18et erunt negotiatio eius et mercedes eius sanctificatae Domino non condentur neque reponentur quia his qui habitaverint coram Domino erit negotiatio eius ut manducent in saturitatem et vestiantur usque ad vetustatem

Chapter 24

1ecce Dominus dissipabit terram et nudabit eam et adfliget faciem eius et disperget habitatores eius 2et erit sicut populus sic sacerdos et sicut servus sic dominus eius sicut ancilla sic domina eius sicut emens sic ille qui vendit sicut fenerator sic is qui mutuum accipit sicut qui repetit sic qui debet 3dissipatione dissipabitur terra et direptione praedabitur Dominus enim locutus est verbum hoc 4luxit et defluxit terra et infirmata est defluxit orbis infirmata est altitudo populi terrae 5et terra interfecta est ab habitatoribus suis quia transgressi sunt leges mutaverunt ius dissipaverunt foedus sempiternum 6propter hoc maledictio vorabit terram et peccabunt habitatores eius ideoque insanient cultores eius et relinquentur homines pauci 7luxit vindemia infirmata est vitis ingemuerunt omnes qui laetabantur corde 8cessavit gaudium tympanorum quievit sonitus laetantium conticuit dulcedo citharae 9cum cantico non bibent vinum amara erit potio bibentibus illam 10adtrita est civitas vanitatis clausa est omnis domus nullo introeunte 11clamor erit super vino in plateis deserta est omnis laetitia translatum est gaudium terrae 12relicta est in urbe solitudo et calamitas opprimet portas 13quia haec erunt in medio terrae in medio populorum quomodo si paucae olivae quae remanserunt excutiantur ex olea et racemi cum fuerit finita vindemia 14hii levabunt vocem suam atque laudabunt cum glorificatus fuerit Dominus hinnient de mari 15propter hoc in doctrinis glorificate Dominum in insulis maris nomen Domini Dei Israhel 16a finibus terrae laudes audivimus gloriam iusti et dixi secretum meum mihi secretum meum mihi vae mihi praevaricantes praevaricati sunt et praevaricatione transgressorum praevaricati sunt 17formido et fovea et laqueus super te qui habitator es terrae 18et erit qui fugerit a voce formidinis cadet in foveam et qui se explicuerit de fovea tenebitur laqueo quia cataractae de excelsis apertae sunt et concutientur fundamenta terrae 19confractione confringetur terra contritione conteretur terra commotione commovebitur terra 20agitatione agitabitur terra sicut ebrius et auferetur quasi tabernaculum unius noctis et gravabit eam iniquitas sua et corruet et non adiciet ut resurgat 21et erit in die illa visitabit Dominus super militiam caeli in excelso et super reges terrae qui sunt super terram 22et congregabuntur in congregationem unius fascis in lacum et cludentur ibi in carcerem et post multos dies visitabuntur 23et erubescet luna et confundetur sol cum regnaverit Dominus exercituum in monte Sion et in Hierusalem et in conspectu senum suorum fuerit glorificatus

Chapter 25

1Domine Deus meus es tu exaltabo te confitebor nomini tuo quoniam fecisti mirabilia cogitationes antiquas fideles amen 2quia posuisti civitatem in tumulum urbem fortem in ruinam domum alienorum ut non sit civitas et in sempiternum non aedificetur 3super hoc laudabit te populus fortis civitas gentium robustarum timebit te 4quia factus es fortitudo pauperi fortitudo egeno in tribulatione sua spes a turbine umbraculum ab aestu spiritus enim robustorum quasi turbo inpellens parietem 5sicut aestum in siti tumultum alienorum humiliabis et quasi calore sub nube torrente propaginem fortium marcescere facies 6et faciet Dominus exercituum omnibus populis in monte hoc convivium pinguium convivium vindemiae pinguium medullatorum vindemiae defecatae 7et praecipitabit in monte isto faciem vinculi conligati super omnes populos et telam quam orditus est super universas nationes 8praecipitabit mortem in sempiternum et auferet Dominus Deus lacrimam ab omni facie et obprobrium populi sui auferet de universa terra quia Dominus locutus est 9et dicet in die illa ecce Deus noster iste expectavimus eum et salvabit nos iste Dominus sustinuimus eum exultabimus et laetabimur in salutari eius 10quia requiescet manus Domini in monte isto et triturabitur Moab sub eo sicuti teruntur paleae in plaustro 11et extendet manus suas sub eo sicut extendit natans ad natandum et humiliabit gloriam eius cum adlisione manuum eius 12et munimenta sublimium murorum tuorum concident et humiliabuntur et detrahentur in terram usque ad pulverem

Chapter 26

1in die illa cantabitur canticum istud in terra Iuda urbs fortitudinis nostrae salvator ponetur in ea murus et antemurale 2aperite portas et ingrediatur gens iusta custodiens veritatem 3vetus error abiit servabis pacem pacem quia in te speravimus 4sperastis in Domino in saeculis aeternis in Domino Deo forti in perpetuum 5quia incurvabit habitantes in excelso civitatem sublimem humiliabit humiliabit eam usque ad terram detrahet eam usque ad pulverem 6conculcabit eam pes pedes pauperis gressus egenorum 7semita iusti recta est rectus callis iusti ad ambulandum 8et in semita iudiciorum tuorum Domine sustinuimus te nomen tuum et memoriale tuum in desiderio animae 9anima mea desideravit te in nocte sed et spiritu meo in praecordiis meis de mane vigilabo ad te cum feceris iudicia tua in terra iustitiam discent habitatores orbis 10misereamur impio et non discet iustitiam in terra sanctorum inique gessit et non videbit gloriam Domini 11Domine exaltetur manus tua et non videant videant et confundantur zelantes populi et ignis hostes tuos devoret 12Domine dabis pacem nobis omnia enim opera nostra operatus es nobis 13Domine Deus noster possederunt nos domini absque te tantum in te recordemur nominis tui 14morientes non vivant gigantes non resurgant propterea visitasti et contrivisti eos et perdidisti omnem memoriam eorum 15indulsisti genti Domine indulsisti genti numquid glorificatus es elongasti omnes terminos terrae 16Domine in angustia requisierunt te in tribulatione murmuris doctrina tua eis 17sicut quae concipit cum adpropinquaverit ad partum dolens clamat in doloribus suis sic facti sumus a facie tua Domine 18concepimus et quasi parturivimus et peperimus spiritum salutes non fecimus in terra ideo non ceciderunt habitatores terrae 19vivent mortui tui interfecti mei resurgent expergiscimini et laudate qui habitatis in pulvere quia ros lucis ros tuus et terram gigantum detrahes in ruinam 20vade populus meus intra in cubicula tua claude ostia tua super te abscondere modicum ad momentum donec pertranseat indignatio 21ecce enim Dominus egreditur de loco suo ut visitet iniquitatem habitatoris terrae contra eum et revelabit terra sanguinem suum et non operiet ultra interfectos suos

Chapter 27

1in die illo visitabit Dominus in gladio suo duro et grandi et forti super Leviathan serpentem vectem et super Leviathan serpentem tortuosum et occidet cetum qui in mari est 2in die illa vinea meri cantabit ei 3ego Dominus qui servo eam repente propinabo ei ne forte visitetur contra eam nocte et die servo eam 4indignatio non est mihi quis dabit me spinam et veprem in proelio gradiar super eam succendam eam pariter 5an potius tenebit fortitudinem meam faciet pacem mihi pacem faciet mihi 6qui egrediuntur impetu ad Iacob florebit et germinabit Israhel et implebunt faciem orbis semine 7numquid iuxta plagam percutientis se percussit eum aut sicut occidit interfectos eius sic occisus est 8in mensura contra mensuram cum abiecta fuerit iudicabis eam meditata est in spiritu suo duro per diem aestus 9idcirco super hoc dimittetur iniquitas domui Iacob et iste omnis fructus ut auferatur peccatum eius cum posuerit omnes lapides altaris sicut lapides cineris adlisos non stabunt luci et delubra 10civitas enim munita desolata erit speciosa relinquetur et dimittetur quasi desertum ibi pascetur vitulus et ibi accubabit et consumet summitates eius 11in siccitate messis illius conterentur mulieres venientes et docentes eam non est enim populus sapiens propterea non miserebitur eius qui fecit eum et qui formavit eum non parcet ei 12et erit in die illa percutiet Dominus ab alveo Fluminis usque ad torrentem Aegypti et vos congregabimini unus et unus filii Israhel 13et erit in die illa clangetur in tuba magna et venient qui perditi fuerant de terra Assyriorum et qui eiecti erant in terra Aegypti et adorabunt Dominum in monte sancto in Hierusalem

Chapter 28

1vae coronae superbiae ebriis Ephraim et flori decidenti gloriae exultationis eius qui erant in vertice vallis pinguissimae errantes a vino 2ecce validus et fortis Domini sicut impetus grandinis turbo confringens sicut impetus aquarum multarum inundantium et emissarum super terram spatiosam 3pedibus conculcabitur corona superbiae ebriorum Ephraim 4et erit flos decidens gloriae exultationis eius qui est super verticem vallis pinguium quasi temporaneum ante maturitatem autumni quod cum aspexerit videns statim ut manu tenuerit devorabit illud 5in die illa erit Dominus exercituum corona gloriae et sertum exultationis residuo populi sui 6et spiritus iudicii sedenti super iudicium et fortitudo revertentibus de bello ad portam 7verum hii quoque prae vino nescierunt et prae ebrietate erraverunt sacerdos et propheta nescierunt prae ebrietate absorti sunt a vino erraverunt in ebrietate nescierunt videntem ignoraverunt iudicium 8omnes enim mensae repletae sunt vomitu sordiumque ita ut non esset ultra locus 9quem docebit scientiam et quem intellegere faciet auditum ablactatos a lacte apulsos ab uberibus 10quia manda remanda manda remanda expecta reexpecta expecta reexpecta modicum ibi modicum ibi 11in loquella enim labii et lingua altera loquetur ad populum istum 12cui dixit haec requies reficite lassum et hoc est meum refrigerium et noluerunt audire 13et erit eis verbum Domini manda remanda manda remanda expecta reexpecta expecta reexpecta modicum ibi modicum ibi ut vadant et cadant retrorsum et conterantur et inlaqueentur et capiantur 14propter hoc audite verbum Domini viri inlusores qui dominamini super populum meum qui est in Hierusalem 15dixistis enim percussimus foedus cum morte et cum inferno fecimus pactum flagellum inundans cum transierit non veniet super nos quia posuimus mendacium spem nostram et mendacio protecti sumus 16idcirco haec dicit Dominus Deus ecce ego mittam in fundamentis Sion lapidem lapidem probatum angularem pretiosum in fundamento fundatum qui crediderit non festinet 17et ponam iudicium in pondere et iustitiam in mensura et subvertet grando spem mendacii et protectionem aquae inundabunt 18et delebitur foedus vestrum cum morte et pactum vestrum cum inferno non stabit flagellum inundans cum transierit eritis ei in conculcationem 19quandocumque pertransierit tollet vos quoniam mane diluculo pertransibit in die et in nocte et tantummodo sola vexatio intellectum dabit auditui 20coangustatum est enim stratum ita ut alter decidat et pallium breve utrumque operire non potest 21sicut enim in monte Divisionum stabit Dominus sicut in valle quae est in Gabao irascetur ut faciat opus suum alienum opus eius ut operetur opus suum peregrinum est opus ab eo 22et nunc nolite inludere ne forte constringantur vincula vestra consummationem enim et adbreviationem audivi a Domino Deo exercituum super universam terram 23auribus percipite et audite vocem meam adtendite et audite eloquium meum 24numquid tota die arabit arans ut serat proscindet et sariet humum suam 25nonne cum adaequaverit faciem eius seret gith et cyminum sparget et ponet triticum per ordinem et hordeum et milium et viciam in finibus suis 26et erudiet eum illud in iudicio Deus suus docebit eum illud 27non enim in serris triturabitur gith nec rota plaustri super cyminum circumiet sed in virga excutietur gith et cyminum in baculo 28panis autem comminuetur verum non in perpetuum triturans triturabit illum neque vexabit eum rota plaustri nec in ungulis suis comminuet eum 29et hoc a Domino Deo exercituum exivit ut mirabile faceret consilium et magnificaret iustitiam

Chapter 29

1vae Arihel Arihel civitas quam circumdedit David additus est annus ad annum sollemnitates evolutae sunt 2et circumvallabo Arihel et erit tristis et maerens et erit mihi quasi Arihel 3et circumdabo quasi spheram in circuitu tuo et iaciam contra te aggerem et munimenta ponam in obsidionem tuam 4humiliaberis de terra loqueris et de humo audietur eloquium tuum et erit quasi pythonis de terra vox tua et de humo eloquium tuum mussitabit 5et erit sicut pulvis tenuis multitudo ventilantium te et sicut favilla pertransiens multitudo eorum qui contra te praevaluerunt 6eritque repente confestim a Domino exercituum visitabitur in tonitru et commotione terrae et voce magna turbinis et tempestatis et flammae ignis devorantis 7et erit sicut somnium visionis nocturnae multitudo omnium gentium quae dimicaverunt contra Arihel et omnes qui militaverunt et obsederunt et praevaluerunt adversus eam 8et sicuti somniat esuriens et comedit cum autem fuerit expertus vacua est anima eius et sicut somniat sitiens et bibit et postquam fuerit expergefactus lassus adhuc sitit et anima eius vacua est sic erit multitudo omnium gentium quae dimicaverunt contra montem Sion 9obstupescite et admiramini fluctuate et vacillate inebriamini et non a vino movemini et non ebrietate 10quoniam miscuit vobis Dominus spiritum soporis claudet oculos vestros prophetas et principes vestros qui vident visiones operiet 11et erit vobis visio omnium sicut verba libri signati quem cum dederint scienti litteras dicent lege istum et respondebit non possum signatus est enim 12et dabitur liber nescienti litteras diceturque ei lege et respondebit nescio litteras 13et dixit Dominus eo quod adpropinquat populus iste ore suo et labiis suis glorificat me cor autem eius longe est a me et timuerunt me mandato hominum et doctrinis 14ideo ecce ego addam ut admirationem faciam populo huic miraculo grandi et stupendo peribit enim sapientia a sapientibus eius et intellectus prudentium eius abscondetur 15vae qui profundi estis corde ut a Domino abscondatis consilium quorum sunt in tenebris opera et dicunt quis videt nos et quis novit nos 16perversa est haec vestra cogitatio quasi lutum contra figulum cogitet et dicat opus factori suo non fecisti me et figmentum dicat fictori suo non intellegis 17nonne adhuc in modico et in brevi convertetur Libanus in Chermel et Chermel in saltum reputabitur 18et audient in die illa surdi verba libri et de tenebris et caligine oculi caecorum videbunt 19et addent mites in Domino laetitiam et pauperes homines in Sancto Israhel exultabunt 20quoniam defecit qui praevalebat consummatus est inlusor et succisi sunt omnes qui vigilabant super iniquitatem 21qui peccare faciebant homines in verbo et arguentem in porta subplantabant et declinaverunt frustra a iusto 22propter hoc haec dicit Dominus ad domum Iacob qui redemit Abraham non modo confundetur Iacob nec modo vultus eius erubescet 23sed cum viderit filios suos opera manuum mearum in medio sui sanctificantes nomen meum et sanctificabunt Sanctum Iacob et Deum Israhel praedicabunt 24et scient errantes spiritu intellectum et mussitatores discent legem

Chapter 30

1vae filii desertores dicit Dominus ut faceretis consilium et non ex me et ordiremini telam et non per spiritum meum ut adderetur peccatum super peccatum 2qui ambulatis ut descendatis in Aegyptum et os meum non interrogastis sperantes auxilium in fortitudine Pharao et habentes fiduciam in umbra Aegypti 3et erit vobis fortitudo Pharaonis in confusionem et fiducia umbrae Aegypti in ignominiam 4erant enim in Tanis principes tui et nuntii tui usque ad Anes pervenerunt 5omnes confusi sunt super populo qui eis prodesse non potuit non fuerunt in auxilium et in aliquam utilitatem sed in confusionem et obprobrium 6onus iumentorum austri in terra tribulationis et angustiae leaena et leo ex eis vipera et regulus volans portantes super umeros iumentorum divitias suas et super gibbum camelorum thesauros suos ad populum qui eis prodesse non poterit 7Aegyptus enim frustra et vane auxiliabitur ideo clamavi super hoc superbia tantum est quiesce 8nunc ingressus scribe eis super buxum et in libro diligenter exara illud et erit in die novissimo in testimonium usque ad aeternum 9populus enim ad iracundiam provocans est et filii mendaces filii nolentes audire legem Domini 10qui dicunt videntibus nolite videre et aspicientibus nolite aspicere nobis ea quae recta sunt loquimini nobis placentia videte nobis errores 11auferte a me viam declinate a me semitam cesset a facie nostra Sanctus Israhel 12propterea haec dicit Sanctus Israhel pro eo quod reprobastis verbum hoc et sperastis in calumniam et tumultum et innixi estis super eo 13propterea erit vobis iniquitas haec sicut interruptio cadens et requisita in muro excelso quoniam subito dum non speratur veniet contritio eius 14et comminuetur sicut conteritur lagoena figuli contritione pervalida et non invenietur de fragmentis eius testa in qua portetur igniculus de incendio aut hauriatur parum aquae de fovea 15quia haec dicit Dominus Deus Sanctus Israhel si revertamini et quiescatis salvi eritis in silentio et in spe erit fortitudo vestra et noluistis 16et dixistis nequaquam sed ad equos fugiemus ideo fugietis et super veloces ascendemus ideo veloces erunt qui persequentur vos 17mille homines a facie terroris unius et a facie terroris quinque fugietis donec relinquamini quasi malus navis in vertice montis et quasi signum super collem 18propterea expectat Dominus ut misereatur vestri et ideo exaltabitur parcens vobis quia Deus iudicii Dominus beati omnes qui expectant eum 19populus enim Sion habitabit in Hierusalem plorans nequaquam plorabis miserans miserebitur tui ad vocem clamoris tui statim ut audierit respondebit tibi 20et dabit vobis Dominus panem artum et aquam brevem et non faciet avolare a te ultra doctorem tuum et erunt oculi tui videntes praeceptorem tuum 21et aures tuae audient verbum post tergum monentis haec via ambulate in ea neque ad dexteram neque ad sinistram 22et contaminabis lamminas sculptilium argenti tui et vestimentum conflatilis auri tui et disperges ea sicut inmunditiam menstruatae egredere dices ei 23et dabitur pluvia semini tuo ubicumque seminaveris in terra et panis frugum terrae erit uberrimus et pinguis pascetur in possessione tua in die illo agnus spatiose 24et tauri tui et pulli asinorum qui operantur terram commixtum migma comedent sic in area ut ventilatum est 25et erunt super omnem montem excelsum et super omnem collem elevatum rivi currentium aquarum in die interfectionis multorum cum ceciderint turres 26et erit lux lunae sicut lux solis et lux solis erit septempliciter sicut lux septem dierum in die qua alligaverit Dominus vulnus populi sui et percussuram plagae eius sanaverit 27ecce nomen Domini venit de longinquo ardens furor eius et gravis ad portandum labia eius repleta sunt indignatione et lingua eius quasi ignis devorans 28spiritus eius velut torrens inundans usque ad medium colli ad perdendas gentes in nihilum et frenum erroris quod erat in maxillis populorum 29canticum erit vobis sicut nox sanctificatae sollemnitatis et laetitia cordis sicut qui pergit cum tibia ut intret in montem Domini ad Fortem Israhel 30et auditam faciet Dominus gloriam vocis suae et terrorem brachii sui ostendet in comminatione furoris et flamma ignis devorantis adlidet in turbine et in lapide grandinis 31a voce enim Domini pavebit Assur virga percussus 32et erit transitus virgae fundatus quam requiescere faciet Dominus super eum in tympanis et in citharis et in bellis praecipuis expugnabit eos 33praeparata est enim ab heri Thofeth a rege praeparata profunda et dilatata nutrimenta eius ignis et ligna multa flatus Domini sicut torrens sulphuris succendens eam

Chapter 31

1vae qui descendunt in Aegyptum ad auxilium in equis sperantes et habentes fiduciam super quadrigis quia multae sunt et super equitibus quia praevalidi nimis et non sunt confisi super Sanctum Israhel et Dominum non requisierunt 2ipse autem sapiens adduxit malum et verba sua non abstulit et consurget contra domum pessimorum et contra auxilium operantium iniquitatem 3Aegyptus homo et non deus et equi eorum caro et non spiritus et Dominus inclinabit manum suam et corruet auxiliator et cadet cui praestatur auxilium simulque omnes consumentur 4quia haec dicit Dominus ad me quomodo si rugiat leo et catulus leonis super praedam suam cum occurrerit ei multitudo pastorum a voce eorum non formidabit et a multitudine eorum non pavebit sic descendet Dominus exercituum ut proelietur super montem Sion et super collem eius 5sicut aves volantes sic proteget Dominus exercituum Hierusalem protegens et liberans transiens et salvans 6convertimini sicut in profundum recesseratis filii Israhel 7in die enim illa abiciet vir idola argenti sui et idola auri sui quae fecerunt vobis manus vestrae in peccatum 8et cadet Assur in gladio non viri et gladius non hominis vorabit eum et fugiet non a facie gladii et iuvenes eius vectigales erunt 9et fortitudo eius a terrore transibit et pavebunt fugientes principes eius dixit Dominus cuius ignis est in Sion et caminus eius in Hierusalem

Chapter 32

1ecce in iustitia regnabit rex et principes in iudicio praeerunt 2et erit vir sicut qui absconditur a vento et celat se a tempestate sicut rivi aquarum in siti et umbra petrae prominentis in terra deserta 3non caligabunt oculi videntium et aures audientium diligenter auscultabunt 4et cor stultorum intelleget scientiam et lingua balborum velociter loquetur et plane 5non vocabitur ultra is qui insipiens est princeps neque fraudulentus appellabitur maior 6stultus enim fatua loquetur et cor eius faciet iniquitatem ut perficiat simulationem et loquatur ad Dominum fraudulenter et vacuefaciat animam esurientis et potum sitienti auferat 7fraudulenti vasa pessima sunt ipse enim cogitationes concinnavit ad perdendos mites in sermone mendacii cum loqueretur pauper iudicium 8princeps vero ea quae digna sunt principe cogitavit et ipse super duces stabit 9mulieres opulentae surgite et audite vocem meam filiae confidentes percipite auribus eloquium meum 10post dies et annum et vos conturbabimini confidentes consummata est enim vindemia collectio ultra non veniet 11obstupescite opulentae conturbamini confidentes exuite vos et confundimini accingite lumbos vestros 12super ubera plangite super regione desiderabili super vinea fertili 13super humum populi mei spina et vepres ascendent quanto magis super omnes domos gaudii civitatis exultantis 14domus enim dimissa est multitudo urbis relicta est tenebrae et palpatio factae sunt super speluncas usque in aeternum gaudium onagrorum pascua gregum 15donec effundatur super nos spiritus de excelso et erit desertum in Chermel et Chermel in saltum reputabitur 16et habitabit in solitudine iudicium et iustitia in Chermel sedebit 17et erit opus iustitiae pax et cultus iustitiae silentium et securitas usque in sempiternum 18et sedebit populus meus in pulchritudine pacis et in tabernaculis fiduciae et in requie opulenta 19grando autem in descensione saltus et humilitate humiliabitur civitas 20beati qui seminatis super omnes aquas inmittentes pedem bovis et asini

Chapter 33

1vae qui praedaris nonne et ipse praedaberis et qui spernis nonne et ipse sperneris cum consummaveris depraedationem depraedaberis cum fatigatus desiveris contemnere contemneris 2Domine miserere nostri te expectavimus esto brachium eorum in mane et salus nostra in tempore tribulationis 3a voce angeli fugerunt populi ab exaltatione tua dispersae sunt gentes 4et congregabuntur spolia vestra sicut colligitur brucus velut cum fossae plenae fuerint de eo 5magnificatus est Dominus quoniam habitavit in excelso implevit Sion iudicio et iustitia 6et erit fides in temporibus tuis divitiae salutis sapientia et scientia timor Domini ipse thesaurus eius 7ecce videntes clamabunt foris angeli pacis amare flebunt 8dissipatae sunt viae cessavit transiens per semitam irritum factum est pactum proiecit civitates non reputavit homines 9luxit et elanguit terra confusus est Libanus et obsorduit et factus est Saron sicut desertum et concussa est Basan et Carmelus 10nunc consurgam dicit Dominus nunc exaltabor nunc sublevabor 11concipietis ardorem parietis stipulam spiritus vester ut ignis vorabit vos 12et erunt populi quasi de incendio cinis spinae congregatae igni conburentur 13audite qui longe estis quae fecerim et cognoscite vicini fortitudinem meam 14conterriti sunt in Sion peccatores possedit tremor hypocritas quis poterit habitare de vobis cum igne devorante quis habitabit ex vobis cum ardoribus sempiternis 15qui ambulat in iustitiis et loquitur veritates qui proicit avaritiam ex calumnia et excutit manus suas ab omni munere qui obturat aures suas ne audiat sanguinem et claudit oculos suos ne videat malum 16iste in excelsis habitabit munimenta saxorum sublimitas eius panis ei datus est aquae eius fideles sunt 17regem in decore suo videbunt oculi eius cernent terram de longe 18cor tuum meditabitur timorem ubi est litteratus ubi legis verba ponderans ubi doctor parvulorum 19populum inpudentem non videbis populum alti sermonis ita ut non possis intellegere disertitudinem linguae eius in quo nulla est sapientia 20respice Sion civitatem sollemnitatis nostrae oculi tui videbunt Hierusalem habitationem opulentam tabernaculum quod nequaquam transferri poterit nec auferentur clavi eius in sempiternum et omnes funiculi eius non rumpentur 21quia solummodo ibi magnificus Dominus noster locus fluviorum rivi latissimi et patentes non transibit per eum navis remigum neque trieris magna transgredietur eum 22Dominus enim iudex noster Dominus legifer noster Dominus rex noster ipse salvabit nos 23laxati sunt funiculi tui sed non praevalebunt sic erit malus tuus ut dilatare signum non queas tunc dividentur spolia praedarum multarum claudi diripient rapinam 24nec dicet vicinus elangui populus qui habitat in ea auferetur ab eo iniquitas

Chapter 34

1accedite gentes et audite et populi adtendite audiat terra et plenitudo eius orbis et omne germen eius 2quia indignatio Domini super omnes gentes et furor super universam militiam eorum interfecit eos et dedit eos in occisionem 3interfecti eorum proicientur et de cadaveribus eorum ascendet fetor tabescent montes sanguine eorum 4et tabescet omnis militia caelorum et conplicabuntur sicut liber caeli et omnis militia eorum defluet sicut defluit folium de vinea et de ficu 5quoniam inebriatus est in caelo gladius meus ecce super Idumeam descendet et super populum interfectionis meae ad iudicium 6gladius Domini repletus est sanguine incrassatus est adipe de sanguine agnorum et hircorum de sanguine medullatorum arietum victima enim Domini in Bosra et interfectio magna in terra Edom 7et descendent unicornes cum eis et tauri cum potentibus inebriabitur terra eorum sanguine et humus eorum adipe pinguium 8quia dies ultionis Domini annus retributionum iudicii Sion 9et convertentur torrentes eius in picem et humus eius in sulphur et erit terra eius in picem ardentem 10nocte et die non extinguetur in sempiternum ascendet fumus eius a generatione in generationem desolabitur in saeculum saeculorum non erit transiens per eam 11et possidebunt illam onocrotalus et ericius et ibis et corvus habitabunt in ea et extendetur super eam mensura ut redigatur ad nihilum et perpendiculum in desolationem 12nobiles eius non erunt ibi regem potius invocabunt et omnes principes eius erunt in nihilum 13et orientur in domibus eius spinae et urticae et paliurus in munitionibus eius et erit cubile draconum et pascua strutionum 14et occurrent daemonia onocentauris et pilosus clamabit alter ad alterum ibi cubavit lamia et invenit sibi requiem 15ibi habuit foveam ericius et enutrivit catulos et circumfodit et fovit in umbra eius illuc congregati sunt milvi alter ad alterum 16requirite diligenter in libro Domini et legite unum ex eis non defuit alter ad alterum non quaesivit quia quod ex ore meo procedit ille mandavit et spiritus eius ipse congregavit ea 17et ipse misit eis sortem et manus eius divisit eam illis in mensuram usque in aeternum possidebunt eam in generatione et generatione habitabunt in ea

Chapter 35

1laetabitur deserta et invia et exultabit solitudo et florebit quasi lilium 2germinans germinabit et exultabit laetabunda et laudans gloria Libani data est ei decor Carmeli et Saron ipsi videbunt gloriam Domini et decorem Dei nostri 3confortate manus dissolutas et genua debilia roborate 4dicite pusillanimis confortamini nolite timere ecce Deus vester ultionem adducet retributionis Deus ipse veniet et salvabit vos 5tunc aperientur oculi caecorum et aures surdorum patebunt 6tunc saliet sicut cervus claudus et aperta erit lingua mutorum quia scissae sunt in deserto aquae et torrentes in solitudine 7et quae erat arida in stagnum et sitiens in fontes aquarum in cubilibus in quibus prius dracones habitabant orietur viror calami et iunci 8et erit ibi semita et via et via sancta vocabitur non transibit per eam pollutus et haec erit nobis directa via ita ut stulti non errent per eam 9non erit ibi leo et mala bestia non ascendet per eam nec invenietur ibi et ambulabunt qui liberati fuerint 10et redempti a Domino convertentur et venient in Sion cum laude et laetitia sempiterna super caput eorum gaudium et laetitiam obtinebunt et fugiet dolor et gemitus

Chapter 36

1et factum est in quartodecimo anno regis Ezechiae ascendit Sennacherib rex Assyriorum super omnes civitates Iuda munitas et cepit eas 2et misit rex Assyriorum Rabsacen de Lachis in Hierusalem ad regem Ezechiam in manu gravi et stetit in aquaeductu piscinae superioris in via agri Fullonis 3et egressus est ad eum Eliachim filius Helciae qui erat super domum et Sobna scriba et Ioae filius Asaph a commentariis 4et dixit ad eos Rabsaces dicite Ezechiae haec dicit rex magnus rex Assyriorum quae est ista fiducia qua confidis 5aut quo consilio vel fortitudine rebellare disponis super quem habes fiduciam quia recessisti a me 6ecce confidis super baculum harundineum confractum istum super Aegyptum cui si innisus fuerit homo intrabit in manu eius et perforabit eam sic Pharao rex Aegypti omnibus qui confidunt in eo 7quod si responderis mihi in Domino Deo nostro confidimus nonne ipse est cuius abstulit Ezechias excelsa et altaria et dixit Iudae et Hierusalem coram altari isto adorabitis 8et nunc trade te domino meo regi Assyriorum et dabo tibi duo milia equorum nec poteris ex te praebere ascensores eorum 9et quomodo sustinebis faciem iudicis unius loci ex servis domini mei minoribus quod si confidis in Aegypto in quadriga et in equitibus 10et nunc numquid sine Domino ascendi ad terram istam ut disperderem eam Dominus dixit ad me ascende super terram istam et disperde eam 11et dixit Eliachim et Sobna et Ioae ad Rabsacen loquere ad servos tuos syra lingua intellegimus enim ne loquaris ad nos iudaice in auribus populi qui est super murum 12et dixit ad eos Rabsaces numquid ad dominum tuum et ad te misit me dominus meus ut loquerer omnia verba ista et non potius ad viros qui sedent in muro ut comedant stercora sua et bibant urinam pedum suorum vobiscum 13et stetit Rabsaces et clamavit voce magna iudaice et dixit audite verba regis magni regis Assyriorum 14haec dicit rex non seducat vos Ezechias quia non poterit eruere vos 15et non vobis tribuat fiduciam Ezechias super Domino dicens eruens liberabit nos Dominus non dabitur civitas ista in manu regis Assyriorum 16nolite audire Ezechiam haec enim dicit rex Assyriorum facite mecum benedictionem et egredimini ad me et comedite unusquisque vineam suam et unusquisque ficum suam et bibite unusquisque aquam cisternae suae 17donec veniam et tollam vos ad terram quae est ut terra vestra terram frumenti et vini terram panum et vinearum 18ne conturbet vos Ezechias dicens Dominus liberabit nos numquid liberaverunt dii gentium unusquisque terram suam de manu regis Assyriorum 19ubi est deus Emath et Arfad ubi est deus Seffarvaim numquid liberaverunt Samariam de manu mea 20quis est ex omnibus diis terrarum istarum qui eruerit terram suam de manu mea ut eruat Dominus Hierusalem de manu mea 21et siluerunt et non responderunt ei verbum mandaverat enim rex dicens ne respondeatis ei 22et ingressus est Eliachim filius Helciae qui erat super domum et Sobna scriba et Ioae filius Asaph a commentariis ad Ezechiam scissis vestibus et nuntiaverunt ei verba Rabsacis

Chapter 37

1et factum est cum audisset rex Ezechias scidit vestimenta sua et obvolutus est sacco et intravit in domum Domini 2et misit Eliachim qui erat super domum et Sobnam scribam et seniores de sacerdotibus opertos saccis ad Isaiam filium Amos prophetam 3et dixerunt ad eum haec dicit Ezechias dies tribulationis et correptionis et blasphemiae dies haec quia venerunt filii usque ad partum et virtus non est parienti 4si quo modo audiat Dominus Deus tuus verba Rabsaces quem misit rex Assyriorum dominus suus ad blasphemandum Deum viventem et obprobrandum sermonibus quos audivit Dominus Deus tuus leva ergo orationem pro reliquiis quae reppertae sunt 5et venerunt servi regis Ezechiae ad Isaiam 6et dixit ad eos Isaias haec dicetis domino vestro haec dicit Dominus ne timeas a facie verborum quae audisti quibus blasphemaverunt pueri regis Assyriorum me 7ecce ego dabo ei spiritum et audiet nuntium et revertetur ad terram suam et corruere eum faciam gladio in terra sua 8reversus est autem Rabsaces et invenit regem Assyriorum proeliantem adversus Lobna audierat enim quia profectus esset de Lachis 9et audivit de Tharaca rege Aethiopiae dicentes egressus est ut pugnet contra te quod cum audisset misit nuntios ad Ezechiam dicens 10haec dicetis Ezechiae regi Iudae loquentes non te decipiat Deus tuus in quo tu confidis dicens non dabitur Hierusalem in manu regis Assyriorum 11ecce tu audisti omnia quae fecerunt reges Assyriorum omnibus terris quas subverterunt et tu poteris liberari 12numquid eruerunt eos dii gentium quos subverterunt patres mei Gozan et Aran et Reseph et filios Eden qui erant in Thalassar 13ubi est rex Emath et rex Arfad et rex urbis Seffarvaim Anahe et Ava 14et tulit Ezechias libros de manu nuntiorum et legit eos et ascendit in domum Domini et expandit eos Ezechias coram Domino 15et oravit Ezechias ad Dominum dicens 16Domine exercituum Deus Israhel qui sedes super cherubin tu es Deus solus omnium regnorum terrae tu fecisti caelum et terram 17inclina Domine aurem tuam et audi aperi Domine oculos tuos et vide et audi omnia verba Sennacherib quae misit ad blasphemandum Deum viventem 18vere enim Domine desertas fecerunt reges Assyriorum terras et regiones earum 19et dederunt deos earum igni non enim erant dii sed opera manuum hominum lignum et lapis et comminuerunt eos 20et nunc Domine Deus noster salva nos de manu eius et cognoscant omnia regna terrae quia tu es Dominus solus 21et misit Isaias filius Amos ad Ezechiam dicens haec dicit Dominus Deus Israhel pro quibus rogasti me de Sennacherib rege Assyriorum 22hoc est verbum quod locutus est Dominus super eum despexit te subsannavit te virgo filia Sion post te caput movit filia Hierusalem 23cui exprobrasti et quem blasphemasti et super quem exaltasti vocem et levasti altitudinem oculorum tuorum ad Sanctum Israhel 24in manu servorum tuorum exprobrasti Domino et dixisti in multitudine quadrigarum mearum ego ascendi altitudinem montium iuga Libani et succidam excelsa cedrorum eius electas abietes illius et introibo altitudinem summitatis eius saltum Carmeli eius 25ego fodi et bibi aquam et exsiccavi vestigio pedis mei omnes rivos aggerum 26numquid non audisti quae olim fecerim ei ex diebus antiquis ego plasmavi illud et nunc adduxi et factum est in eradicationem collium conpugnantium et civitatum munitarum 27habitatores earum breviata manu contremuerunt et confusi sunt facti sunt sicut faenum agri et gramen pascuae et herba tectorum quae exaruit antequam maturesceret 28habitationem tuam et egressum tuum et introitum tuum cognovi et insaniam tuam contra me 29cum fureres adversum me superbia tua ascendit in aures meas ponam ergo circulum in naribus tuis et frenum in labiis tuis et reducam te in viam per quam venisti 30tibi autem hoc erit signum comede hoc anno quae sponte nascuntur et in anno secundo pomis vescere in anno autem tertio seminate et metite et plantate vineas et comedite fructum earum 31et mittet id quod salvatum fuerit de domo Iuda et quod reliquum est radicem deorsum et faciet fructum sursum 32quia de Hierusalem exibunt reliquiae et salvatio de monte Sion zelus Domini exercituum faciet istud 33propterea haec dicit Dominus de rege Assyriorum non introibit civitatem hanc et non iaciet ibi sagittam et non occupabit eam clypeus et non mittet in circuitu eius aggerem 34in via qua venit per eam revertetur et civitatem hanc non ingredietur dicit Dominus 35et protegam civitatem istam ut salvem eam propter me et propter David servum meum 36egressus est autem angelus Domini et percussit in castris Assyriorum centum octoginta quinque milia et surrexerunt mane et ecce omnes cadavera mortuorum 37et egressus est et abiit et reversus est Sennacherib rex Assyriorum et habitavit in Nineve 38et factum est cum adoraret in templo Nesrach deum suum Adramelech et Sarasar filii eius percusserunt eum gladio fugeruntque in terram Ararat et regnavit Asoraddon filius eius pro eo

Chapter 38

1in diebus illis aegrotavit Ezechias usque ad mortem et introivit ad eum Isaias filius Amos propheta et dixit ei haec dicit Dominus dispone domui tuae quia morieris tu et non vives 2et convertit Ezechias faciem suam ad parietem et oravit ad Dominum 3et dixit obsecro Domine memento quaeso quomodo ambulaverim coram te in veritate et in corde perfecto et quod bonum est in oculis tuis fecerim et flevit Ezechias fletu magno 4et factum est verbum Domini ad Isaiam dicens 5vade et dic Ezechiae haec dicit Dominus Deus David patris tui audivi orationem tuam vidi lacrimam tuam ecce ego adiciam super dies tuos quindecim annos 6et de manu regis Assyriorum eruam te et civitatem istam et protegam eam 7hoc autem tibi erit signum a Domino quia faciet Dominus verbum hoc quod locutus est 8ecce ego reverti faciam umbram linearum per quas descenderat in horologio Ahaz in sole retrorsum decem lineis et reversus est sol decem lineis per gradus quos descenderat 9scriptura Ezechiae regis Iuda cum aegrotasset et convaluisset de infirmitate sua 10ego dixi in dimidio dierum meorum vadam ad portas inferi quaesivi residuum annorum meorum 11dixi non videbo Dominum Dominum in terra viventium non aspiciam hominem ultra et habitatorem quievit 12generatio mea ablata est et convoluta est a me quasi tabernaculum pastorum praecisa est velut a texente vita mea dum adhuc ordirer succidit me de mane usque ad vesperam finies me 13sperabam usque ad mane quasi leo sic contrivit omnia ossa mea de mane usque ad vesperam finies me 14sicut pullus hirundinis sic clamabo meditabor ut columba adtenuati sunt oculi mei suspicientes in excelsum Domine vim patior sponde pro me 15quid dicam aut quid respondebit mihi cum ipse fecerit recogitabo omnes annos meos in amaritudine animae meae 16Domine sic vivitur et in talibus vita spiritus mei corripies me et vivificabis me 17ecce in pace amaritudo mea amarissima tu autem eruisti animam meam ut non periret proiecisti post tergum tuum omnia peccata mea 18quia non infernus confitebitur tibi neque mors laudabit te non expectabunt qui descendunt in lacum veritatem tuam 19vivens vivens ipse confitebitur tibi sicut et ego hodie pater filiis notam faciet veritatem tuam 20Domine salvum me fac et psalmos nostros cantabimus cunctis diebus vitae nostrae in domo Domini 21et iussit Isaias ut tollerent massam de ficis et cataplasmarent super vulnus et sanaretur 22et dixit Ezechias quod erit signum quia ascendam in domo Domini

Chapter 39

1in tempore illo misit Marodach Baladan filius Baladan rex Babylonis libros et munera ad Ezechiam audierat enim quod aegrotasset et convaluisset 2laetatus est autem super eis Ezechias et ostendit eis cellam aromatum et argenti et auri et odoramentorum et unguenti optimi et omnes apothecas supellectilis suae et universa quae inventa sunt in thesauris eius non fuit verbum quod non ostenderet eis Ezechias in domo sua et in omni potestate sua 3introiit autem Isaias propheta ad regem Ezechiam et dixit ei quid dixerunt viri isti et unde venerunt ad te et dixit Ezechias de terra longinqua venerunt ad me de Babylone 4et dixit quid viderunt in domo tua et dixit Ezechias omnia quae in domo mea sunt viderunt non fuit res quam non ostenderim eis in thesauris meis 5et dixit Isaias ad Ezechiam audi verbum Domini exercituum 6ecce dies venient et auferentur omnia quae in domo tua sunt et quae thesaurizaverunt patres tui usque ad diem hanc in Babylonem non relinquetur quicquam dicit Dominus 7et de filiis tuis qui exibunt de te quos genueris tollent et erunt eunuchi in palatio regis Babylonis 8et dixit Ezechias ad Isaiam bonum verbum Domini quod locutus est et dixit fiat tantum pax et veritas in diebus meis

Chapter 40

1consolamini consolamini populus meus dicit Deus vester 2loquimini ad cor Hierusalem et avocate eam quoniam conpleta est malitia eius dimissa est iniquitas illius suscepit de manu Domini duplicia pro omnibus peccatis suis 3vox clamantis in deserto parate viam Domini rectas facite in solitudine semitas Dei nostri 4omnis vallis exaltabitur et omnis mons et collis humiliabitur et erunt prava in directa et aspera in vias planas 5et revelabitur gloria Domini et videbit omnis caro pariter quod os Domini locutum est 6vox dicentis clama et dixi quid clamabo omnis caro faenum et omnis gloria eius quasi flos agri 7exsiccatum est faenum et cecidit flos quia spiritus Domini sufflavit in eo vere faenum est populus 8exsiccatum est faenum cecidit flos verbum autem Dei nostri stabit in aeternum 9super montem excelsum ascende tu quae evangelizas Sion exalta in fortitudine vocem tuam quae evangelizas Hierusalem exalta noli timere dic civitatibus Iudae ecce Deus vester 10ecce Dominus Deus in fortitudine veniet et brachium eius dominabitur ecce merces eius cum eo et opus illius coram eo 11sicut pastor gregem suum pascet in brachio suo congregabit agnos et in sinu suo levabit fetas ipse portabit 12quis mensus est pugillo aquas et caelos palmo ponderavit quis adpendit tribus digitis molem terrae et libravit in pondere montes et colles in statera 13quis adiuvit spiritum Domini aut quis consiliarius eius fuit et ostendit illi 14cum quo iniit consilium et instruxit eum et docuit eum semitam iustitiae et erudivit eum scientiam et viam prudentiae ostendit illi 15ecce gentes quasi stilla situlae et quasi momentum staterae reputatae sunt ecce insulae quasi pulvis exiguus 16et Libanus non sufficiet ad succendendum et animalia eius non sufficient ad holocaustum 17omnes gentes quasi non sint sic sunt coram eo et quasi nihilum et inane reputatae sunt ei 18cui ergo similem fecistis Deum aut quam imaginem ponetis ei 19numquid sculptile conflavit faber aut aurifex auro figuravit illud et lamminis argenteis argentarius 20forte lignum et inputribile elegit artifex sapiens quaerit quomodo statuat simulacrum quod non moveatur 21numquid non scietis numquid non audietis numquid non adnuntiatum est ab initio vobis numquid non intellexistis fundamenta terrae 22qui sedet super gyrum terrae et habitatores eius sunt quasi lucustae qui extendit velut nihilum caelos et expandit eos sicut tabernaculum ad inhabitandum 23qui dat secretorum scrutatores quasi non sint iudices terrae velut inane fecit 24et quidem neque plantatos neque satos neque radicato in terra trunco eorum repente flavit in eos et aruerunt et turbo quasi stipulam auferet eos 25et cui adsimilastis me et adaequastis dicit Sanctus 26levate in excelsum oculos vestros et videte quis creavit haec qui educit in numero militiam eorum et omnes ex nomine vocat prae multitudine fortitudinis et roboris virtutisque eius neque unum reliquum fuit 27quare dicis Iacob et loqueris Israhel abscondita est via mea a Domino et a Deo meo iudicium meum transibit 28numquid nescis aut non audisti Deus sempiternus Dominus qui creavit terminos terrae non deficiet neque laborabit nec est investigatio sapientiae eius 29qui dat lasso virtutem et his qui non sunt fortitudinem et robur multiplicat 30deficient pueri et laborabunt et iuvenes in infirmitate cadent 31qui autem sperant in Domino mutabunt fortitudinem adsument pinnas sicut aquilae current et non laborabunt ambulabunt et non deficient

Chapter 41

1taceant ad me insulae et gentes mutent fortitudinem accedant et tunc loquantur simul ad iudicium propinquemus 2quis suscitavit ab oriente iustum vocavit eum ut sequeretur se dabit in conspectu eius gentes et reges obtinebit dabit quasi pulverem gladio eius sicut stipulam vento raptam arcui eius 3persequetur eos transibit in pace semita in pedibus eius non apparebit 4quis haec operatus est et fecit vocans generationes ab exordio ego Dominus primus et novissimus ego sum 5viderunt insulae et timuerunt extrema terrae obstipuerunt adpropinquaverunt et accesserunt 6unusquisque proximo suo auxiliatur et fratri suo dicit confortare 7confortabit faber aerarius percutiens malleo eum qui cudebat tunc temporis dicens glutino bonum est et confortavit eum in clavis ut non moveatur 8et tu Israhel serve meus Iacob quem elegi semen Abraham amici mei 9in quo adprehendi te ab extremis terrae et a longinquis eius vocavi te et dixi tibi servus meus es tu elegi te et non abieci te 10ne timeas quia tecum sum ego ne declines quia ego Deus tuus confortavi te et auxiliatus sum tui et suscepi te dextera iusti mei 11ecce confundentur et erubescent omnes qui pugnant adversum te erunt quasi non sint et peribunt viri qui contradicunt tibi 12quaeres eos et non invenies viros rebelles tuos erunt quasi non sint et veluti consumptio homines bellantes adversum te 13quia ego Dominus Deus tuus adprehendens manum tuam dicensque tibi ne timeas ego adiuvi te 14noli timere vermis Iacob qui mortui estis ex Israhel ego auxiliatus sum tui dicit Dominus et redemptor tuus Sanctus Israhel 15ego posui te quasi plaustrum triturans novum habens rostra serrantia triturabis montes et comminues et colles quasi pulverem pones 16ventilabis eos et ventus tollet et turbo disperget eos et tu exultabis in Domino in Sancto Israhel laetaberis 17egeni et pauperes quaerunt aquas et non sunt lingua eorum siti aruit ego Dominus exaudiam eos Deus Israhel non derelinquam eos 18aperiam in supinis collibus flumina et in medio camporum fontes ponam desertum in stagna aquarum et terram inviam in rivos aquarum 19dabo in solitudine cedrum et spinam et myrtum et lignum olivae ponam in deserto abietem ulmum et buxum simul 20ut videant et sciant et recogitent et intellegant pariter quia manus Domini fecit hoc et Sanctus Israhel creavit illud 21prope facite iudicium vestrum dicit Dominus adferte si quid forte habetis dixit Rex Iacob 22accedant et nuntient nobis quaecumque ventura sunt priora quae fuerint nuntiate et ponemus cor nostrum et sciemus novissima eorum et quae ventura sunt indicate nobis 23adnuntiate quae ventura sunt in futurum et sciemus quia dii estis vos bene quoque aut male si potestis facite et loquamur et videamus simul 24ecce vos estis ex nihilo et opus vestrum ex eo quod non est abominatio est qui elegit vos 25suscitavi ab aquilone et venit ab ortu solis vocabit nomen meum et adducet magistratus quasi lutum et velut plastes conculcans humum 26quis adnuntiavit ab exordio ut sciamus et a principio ut dicamus iustus es non est neque adnuntians neque praedicens neque audiens sermones vestros 27primus ad Sion dicet ecce adsunt et Hierusalem evangelistam dabo 28et vidi et non erat neque ex istis quisquam qui iniret consilium et interrogatus responderet verbum 29ecce omnes iniusti et vana opera eorum ventus et inane simulacra eorum

Chapter 42

1ecce servus meus suscipiam eum electus meus conplacuit sibi in illo anima mea dedi spiritum meum super eum iudicium gentibus proferet 2non clamabit neque accipiet personam nec audietur foris vox eius 3calamum quassatum non conteret et linum fumigans non extinguet in veritate educet iudicium 4non erit tristis neque turbulentus donec ponat in terra iudicium et legem eius insulae expectabunt 5haec dicit Dominus Deus creans caelos et extendens eos firmans terram et quae germinant ex ea dans flatum populo qui est super eam et spiritum calcantibus eam 6ego Dominus vocavi te in iustitia et adprehendi manum tuam et servavi et dedi te in foedus populi in lucem gentium 7ut aperires oculos caecorum et educeres de conclusione vinctum de domo carceris sedentes in tenebris 8ego Dominus hoc est nomen meum gloriam meam alteri non dabo et laudem meam sculptilibus 9quae prima fuerant ecce venerunt nova quoque ego adnuntio antequam oriantur audita vobis faciam 10cantate Domino canticum novum laus eius ab extremis terrae qui descenditis in mare et plenitudo eius insulae et habitatores earum 11sublevetur desertum et civitates eius in domibus habitabit Cedar laudate habitatores Petrae de vertice montium clamabunt 12ponent Domino gloriam et laudem eius in insulis nuntiabunt 13Dominus sicut fortis egredietur sicut vir proeliator suscitabit zelum vociferabitur et clamabit super inimicos suos confortabitur 14tacui semper silui patiens fui sicut pariens loquar dissipabo et absorbebo simul 15desertos faciam montes et colles et omne gramen eorum exsiccabo et ponam flumina in insulas et stagna arefaciam 16et ducam caecos in via quam nesciunt in semitis quas ignoraverunt ambulare eos faciam ponam tenebras coram eis in lucem et prava in recta haec verba feci eis et non dereliqui eos 17conversi sunt retrorsum confundantur confusione qui confidunt in sculptili qui dicunt conflatili vos dii nostri 18surdi audite et caeci intuemini ad videndum 19quis caecus nisi servus meus et surdus nisi ad quem nuntios meos misi quis caecus nisi qui venundatus est quis caecus nisi servus Domini 20qui vides multa nonne custodies qui apertas habes aures nonne audies 21et Dominus voluit ut sanctificaret eum et magnificaret legem et extolleret 22ipse autem populus direptus et vastatus laqueus iuvenum omnes et in domibus carcerum absconditi sunt facti sunt in rapinam nec est qui eruat in direptionem et non est qui dicat redde 23quis est in vobis qui audiat hoc adtendat et auscultet futura 24quis dedit in direptionem Iacob et Israhel vastantibus nonne Dominus ipse cui peccavimus et noluerunt in viis eius ambulare et non audierunt legem eius 25et effudit super eum indignationem furoris sui et forte bellum et conbusit eum in circuitu et non cognovit et succendit eum et non intellexit

Chapter 43

1et nunc haec dicit Dominus creans te Iacob et formans te Israhel noli timere quia redemi te et vocavi nomine tuo meus es tu 2cum transieris per aquas tecum ero et flumina non operient te cum ambulaveris in igne non conbureris et flamma non ardebit in te 3quia ego Dominus Deus tuus Sanctus Israhel salvator tuus dedi propitiationem tuam Aegyptum Aethiopiam et Saba pro te 4ex quo honorabilis factus es in oculis meis et gloriosus ego dilexi te et dabo homines pro te et populos pro anima tua 5noli timere quoniam tecum ego sum ab oriente adducam semen tuum et ab occidente congregabo te 6dicam aquiloni da et austro noli prohibere adfer filios meos de longinquo et filias meas ab extremis terrae 7et omnem qui invocat nomen meum in gloriam meam creavi eum et formavi eum et feci eum 8educ foras populum caecum et oculos habentem surdum et aures ei sunt 9omnes gentes congregatae sunt simul et collectae sunt tribus quis in vobis adnuntiet istud et quae prima sunt audire nos faciat dent testes eorum et iustificentur et audiant et dicant vere 10vos testes mei dicit Dominus et servus meus quem elegi ut sciatis et credatis mihi et intellegatis quia ego ipse sum ante me non est formatus deus et post me non erit 11ego sum ego sum Dominus et non est absque me salvator 12ego adnuntiavi et salvavi auditum feci et non fuit in vobis alienus vos testes mei dicit Dominus et ego Deus 13et ab initio ego ipse et non est qui de manu mea eruat operabor et quis avertet illud 14haec dicit Dominus redemptor vester Sanctus Israhel propter vos emisi Babylonem et detraxi vectes universos et Chaldeos in navibus suis gloriantes 15ego Dominus Sanctus vester creans Israhel Rex vester 16haec dicit Dominus qui dedit in mari viam et in aquis torrentibus semitam 17qui eduxit quadrigam et equum agmen et robustum simul obdormierunt nec resurgent contriti sunt quasi linum et extincti sunt 18ne memineritis priorum et antiqua ne intueamini 19ecce ego facio nova et nunc orientur utique cognoscetis ea ponam in deserto viam et in invio flumina 20glorificabit me bestia agri dracones et strutiones quia dedi in deserto aquas flumina in invio ut darem potum populo meo electo meo 21populum istum formavi mihi laudem meam narrabit 22non me invocasti Iacob nec laborasti in me Israhel 23non obtulisti mihi arietem holocausti tui et victimis tuis non glorificasti me non te servire feci in oblatione nec laborem tibi praebui in ture 24non emisti mihi argento calamum et adipe victimarum tuarum non inebriasti me verumtamen servire me fecisti in peccatis tuis praebuisti mihi laborem in iniquitatibus tuis 25ego sum ego sum ipse qui deleo iniquitates tuas propter me et peccatorum tuorum non recordabor 26reduc me in memoriam et iudicemur simul narra si quid habes ut iustificeris 27pater tuus primus peccavit et interpretes tui praevaricati sunt in me 28et contaminavi principes sanctos dedi ad internicionem Iacob et Israhel in blasphemiam

Chapter 44

1et nunc audi Iacob serve meus et Israhel quem elegi 2haec dicit Dominus faciens et formans te ab utero auxiliator tuus noli timere serve meus Iacob et Rectissime quem elegi 3effundam enim aquas super sitientem et fluenta super aridam effundam spiritum meum super semen tuum et benedictionem meam super stirpem tuam 4et germinabunt inter herbas quasi salices iuxta praeterfluentes aquas 5iste dicet Domini ego sum et ille vocabit in nomine Iacob et hic scribet manu sua Domino et in nomine Israhel adsimilabitur 6haec dicit Dominus rex Israhel et redemptor eius Dominus exercituum ego primus et ego novissimus et absque me non est deus 7quis similis mei vocet et adnuntiet et ordinem exponat mihi ex quo constitui populum antiquum ventura et quae futura sunt adnuntient eis 8nolite timere neque conturbemini ex tunc audire te feci et adnuntiavi vos estis testes mei numquid est deus absque me et formator quem ego non noverim 9plastae idoli omnes nihil sunt et amantissima eorum non proderunt eis ipsi sunt testes eorum quia non vident neque intellegunt ut confundantur 10quis formavit deum et sculptile conflavit ad nihil utile 11ecce omnes participes eius confundentur fabri enim sunt ex hominibus convenient omnes stabunt et pavebunt et confundentur simul 12faber ferrarius lima operatus est in prunis et in malleis formavit illud et operatus est in brachio fortitudinis suae esuriet et deficiet non bibet aquam et lassescet 13artifex lignarius extendit normam formavit illud in runcina fecit illud in angularibus et in circino tornavit illud et fecit imaginem viri quasi speciosum hominem habitantem in domo 14succidit cedros tulit ilicem et quercum quae steterat inter ligna saltus plantavit pinum quam pluvia nutrivit 15et facta est hominibus in focum sumpsit ex eis et calefactus est et succendit et coxit panes de reliquo autem operatus est deum et adoravit fecit sculptile et curvatus est ante illud 16medium eius conbusit igni et de medio eius carnes comedit coxit pulmentum et saturatus est et calefactus est et dixit va calefactus sum vidi focum 17reliquum autem eius deum fecit sculptile sibi curvatur ante illud et adorat illud et obsecrat dicens libera me quia deus meus es tu 18nescierunt neque intellexerunt lutati enim sunt ne videant oculi eorum et ne intellegant corde suo 19non recogitant in mente sua neque cognoscunt neque sentiunt ut dicant medietatem eius conbusi igne et coxi super carbones eius panes coxi carnes et comedi et de reliquo eius idolum faciam ante truncum ligni procidam 20pars eius cinis est cor insipiens adoravit illud et non liberabit animam suam neque dicet forte mendacium est in dextera mea 21memento horum Iacob et Israhel quoniam servus meus es tu formavi te servus meus es tu Israhel non oblivisceris mei 22delevi ut nubem iniquitates tuas et quasi nebulam peccata tua revertere ad me quoniam redemi te 23laudate caeli quoniam fecit Dominus iubilate extrema terrae resonate montes laudationem saltus et omne lignum eius quoniam redemit Dominus Iacob et Israhel gloriabitur 24haec dicit Dominus redemptor tuus et formator tuus ex utero ego sum Dominus faciens omnia extendens caelos solus stabiliens terram et nullus mecum 25irrita faciens signa divinorum et ariolos in furorem vertens convertens sapientes retrorsum et scientiam eorum stultam faciens 26suscitans verbum servi sui et consilium nuntiorum suorum conplens qui dico Hierusalem habitaberis et civitatibus Iuda aedificabimini et deserta eius suscitabo 27qui dico profundo desolare et flumina tua arefaciam 28qui dico Cyro pastor meus es et omnem voluntatem meam conplebis qui dico Hierusalem aedificaberis et templo fundaberis

Chapter 45

1haec dicit Dominus christo meo Cyro cuius adprehendi dexteram ut subiciam ante faciem eius gentes et dorsa regum vertam et aperiam coram eo ianuas et portae non cludentur 2ego ante te ibo et gloriosos terrae humiliabo portas aereas conteram et vectes ferreos confringam 3et dabo tibi thesauros absconditos et arcana secretorum ut scias quia ego Dominus qui voco nomen tuum Deus Israhel 4propter servum meum Iacob et Israhel electum meum et vocavi te in nomine tuo adsimilavi te et non cognovisti me 5ego Dominus et non est amplius extra me non est deus accinxi te et non cognovisti me 6ut sciant hii qui ab ortu solis et qui ab occidente quoniam absque me non est ego Dominus et non est alter 7formans lucem et creans tenebras faciens pacem et creans malum ego Dominus faciens omnia haec 8rorate caeli desuper et nubes pluant iustum aperiatur terra et germinet salvatorem et iustitia oriatur simul ego Dominus creavi eum 9vae qui contradicit fictori suo testa de samiis terrae numquid dicet lutum figulo suo quid facis et opus tuum absque manibus est 10vae qui dicit patri quid generas et mulieri quid parturis 11haec dicit Dominus Sanctus Israhel plastes eius ventura interrogate me super filios meos et super opus manuum mearum mandastis mihi 12ego feci terram et hominem super eam creavi ego manus meae tetenderunt caelos et omni militiae eorum mandavi 13ego suscitavi eum ad iustitiam et omnes vias eius dirigam ipse aedificabit civitatem meam et captivitatem meam dimittet non in pretio neque in muneribus dicit Dominus Deus exercituum 14haec dicit Dominus labor Aegypti et negotiatio Aethiopiae et Sabaim viri sublimes ad te transibunt et tui erunt post te ambulabunt vincti manicis pergent et te adorabunt teque deprecabuntur tantum in te est Deus et non est absque te deus 15vere tu es Deus absconditus Deus Israhel salvator 16confusi sunt et erubuerunt omnes simul abierunt in confusione fabricatores errorum 17Israhel salvatus est in Domino salute aeterna non confundemini et non erubescetis usque in saeculum saeculi 18quia haec dicit Dominus creans caelos ipse Deus formans terram et faciens eam ipse plastes eius non in vanum creavit eam ut habitetur formavit eam ego Dominus et non est alius 19non in abscondito locutus sum in loco terrae tenebroso non dixi semini Iacob frustra quaerite me ego Dominus loquens iustitiam adnuntians recta 20congregamini et venite et accedite simul qui salvati estis ex gentibus nescierunt qui levant lignum sculpturae suae et rogant deum non salvantem 21adnuntiate et venite et consiliamini simul quis auditum fecit hoc ab initio ex tunc praedixit illud numquid non ego Dominus et non est ultra Deus absque me Deus iustus et salvans non est praeter me 22convertimini ad me et salvi eritis omnes fines terrae quia ego Deus et non est alius 23in memet ipso iuravi egredietur de ore meo iustitiae verbum et non revertetur quia mihi curvabunt omnia genu et iurabit omnis lingua 24ergo in Domino dicet meae sunt iustitiae et imperium ad eum venient et confundentur omnes qui repugnant ei 25in Domino iustificabitur et laudabitur omne semen Israhel

Chapter 46

1conflatus est Bel contritus est Nabo facta sunt simulacra eorum bestiis et iumentis onera vestra gravi pondere usque ad lassitudinem 2contabuerunt et contrita sunt simul non potuerunt salvare portantem et anima eorum in captivitatem ibit 3audite me domus Iacob et omne residuum domus Israhel qui portamini a meo utero qui gestamini a mea vulva 4usque ad senectam ego ipse et usque ad canos ego portabo ego feci et ego feram et ego portabo et salvabo 5cui adsimilastis me et adaequastis et conparastis me et fecistis similem 6qui confertis aurum de sacculo et argentum statera ponderatis conducentes aurificem ut faciat deum et procidunt et adorant 7portant illud in umeris gestantes et ponentes in loco suo et stabit ac de loco suo non movebitur sed et cum clamaverint ad eum non audiet de tribulatione non salvabit eos 8mementote istud et fundamini redite praevaricatores ad cor 9recordamini prioris saeculi quoniam ego sum Deus et non est ultra Deus nec est similis mei 10adnuntians ab exordio novissimum et ab initio quae necdum facta sunt dicens consilium meum stabit et omnis voluntas mea fiet 11vocans ab oriente avem et de terra longinqua virum voluntatis meae et locutus sum et adducam illud creavi et faciam illud 12audite me duro corde qui longe estis a iustitia 13prope feci iustitiam meam non elongabitur et salus mea non morabitur dabo in Sion salutem et Israheli gloriam meam

Chapter 47

1descende sede in pulverem virgo filia Babylon sede in terra non est solium filiae Chaldeorum quia ultra non vocaberis mollis et tenera 2tolle molam et mole farinam denuda turpitudinem tuam discoperi umerum revela crus transi flumina 3revelabitur ignominia tua et videbitur obprobrium tuum ultionem capiam et non resistet mihi homo 4redemptor noster Dominus exercituum nomen illius Sanctus Israhel 5sede tace et intra in tenebras filia Chaldeorum quia non vocaberis ultra domina regnorum 6iratus sum super populum meum contaminavi hereditatem meam et dedi eos in manu tua non posuisti eis misericordias super senem adgravasti iugum tuum valde 7et dixisti in sempiternum ero domina non posuisti haec super cor tuum neque recordata es novissimi tui 8et nunc audi haec delicata et habitans confidenter quae dicis in corde tuo ego sum et non est praeter me amplius non sedebo vidua et ignorabo sterilitatem 9venient tibi duo haec subito in die una sterilitas et viduitas universa venerunt super te propter multitudinem maleficiorum tuorum et propter duritiam incantatorum tuorum vehementem 10et fiduciam habuisti in malitia tua et dixisti non est qui videat me sapientia tua et scientia tua haec decepit te et dixisti in corde tuo ego sum et praeter me non est altera 11veniet super te malum et nescies ortum eius et inruet super te calamitas quam non poteris expiare veniet super te repente miseria quam nescies 12sta cum incantatoribus tuis et cum multitudine maleficiorum tuorum in quibus laborasti ab adulescentia tua si forte quid prosit tibi aut si possis fieri fortior 13defecisti in multitudine consiliorum tuorum stent et salvent te augures caeli qui contemplabantur sidera et supputabant menses ut ex eis adnuntiarent ventura tibi 14ecce facti sunt quasi stipula ignis conbusit eos non liberabunt animam suam de manu flammae non sunt prunae quibus calefiant nec focus ut sedeant ad eum 15sic facta sunt tibi in quibuscumque laboraveras negotiatores tui ab adulescentia tua unusquisque in via sua erraverunt non est qui salvet te

Chapter 48

1audite hoc domus Iacob qui vocamini nomine Israhel et de aquis Iuda existis qui iuratis in nomine Domini et Dei Israhel recordamini non in veritate neque in iustitia 2de civitate enim sancta vocati sunt et super Deum Israhel constabiliti sunt Dominus exercituum nomen eius 3priora ex tunc adnuntiavi et ex ore meo exierunt et audita feci ea repente operatus sum et venerunt 4scivi enim quia durus es tu et nervus ferreus cervix tua et frons tua aerea 5praedixi tibi ex tunc antequam venirent indicavi tibi ne forte diceres idola mea fecerunt haec et sculptilia mea et conflatilia mandaverunt ista 6quae audisti vide omnia vos autem non adnuntiastis audita feci tibi nova ex nunc et conservata quae nescis 7nunc creata sunt et non ex tunc et ante diem et non audisti ea ne forte dicas ecce cognovi ea 8neque audisti neque cognovisti neque ex tunc aperta est auris tua scio enim quia praevaricans praevaricabis et transgressorem ex ventre vocavi te 9propter nomen meum longe faciam furorem meum et laude mea infrenabo te ne intereas 10ecce excoxi te sed non quasi argentum elegi te in camino paupertatis 11propter me propter me faciam ut non blasphemer et gloriam meam alteri non dabo 12audi me Iacob et Israhel quem ego voco ego ipse ego primus et ego novissimus 13manus quoque mea fundavit terram et dextera mea mensa est caelos ego vocabo eos et stabunt simul 14congregamini omnes vos et audite quis de eis adnuntiavit haec Dominus dilexit eum faciet voluntatem suam in Babylone et brachium suum in Chaldeis 15ego ego locutus sum et vocavi eum adduxi eum et directa est via eius 16accedite ad me et audite hoc non a principio in abscondito locutus sum ex tempore antequam fieret ibi eram et nunc Dominus Deus misit me et spiritus eius 17haec dicit Dominus redemptor tuus Sanctus Israhel ego Dominus Deus tuus docens te utilia gubernans te in via qua ambulas 18utinam adtendisses mandata mea facta fuisset sicut flumen pax tua et iustitia tua sicut gurgites maris 19et fuisset quasi harena semen tuum et stirps uteri tui ut lapilli eius non interisset et non fuisset adtritum nomen eius a facie mea 20egredimini de Babylone fugite a Chaldeis in voce exultationis adnuntiate auditum facite hoc efferte illud usque ad extrema terrae dicite redemit Dominus servum suum Iacob 21non sitierunt in deserto cum educeret eos aquam de petra produxit eis et scidit petram et fluxerunt aquae 22non est pax dicit Dominus impiis

Chapter 49

1audite insulae et adtendite populi de longe Dominus ab utero vocavit me de ventre matris meae recordatus est nominis mei 2et posuit os meum quasi gladium acutum in umbra manus suae protexit me et posuit me sicut sagittam electam in faretra sua abscondit me 3et dixit mihi servus meus es tu Israhel quia in te gloriabor 4et ego dixi in vacuum laboravi sine causa et vane fortitudinem meam consumpsi ergo iudicium meum cum Domino et opus meum cum Deo meo 5et nunc dicit Dominus formans me ex utero servum sibi ut reducam Iacob ad eum et Israhel non congregabitur et glorificatus sum in oculis Domini et Deus meus factus est fortitudo mea 6et dixit parum est ut sis mihi servus ad suscitandas tribus Iacob et feces Israhel convertendas dedi te in lucem gentium ut sis salus mea usque ad extremum terrae 7haec dicit Dominus redemptor Israhel Sanctus eius ad contemptibilem animam ad abominatam gentem ad servum dominorum reges videbunt et consurgent principes et adorabunt propter Dominum quia fidelis est et Sanctum Israhel qui elegit te 8haec dicit Dominus in tempore placito exaudivi te et in die salutis auxiliatus sum tui et servavi te et dedi te in foedus populi ut suscitares terram et possideres hereditates dissipatas 9ut diceres his qui vincti sunt exite et his qui in tenebris revelamini super vias pascentur et in omnibus planis pascua eorum 10non esurient neque sitient et non percutiet eos aestus et sol quia miserator eorum reget eos et ad fontes aquarum portabit eos 11et ponam omnes montes meos in viam et semitae meae exaltabuntur 12ecce isti de longe venient et ecce illi ab aquilone et mari et isti de terra australi 13laudate caeli et exulta terra iubilate montes laudem quia consolatus est Dominus populum suum et pauperum suorum miserebitur 14et dixit Sion dereliquit me Dominus et Dominus oblitus est mei 15numquid oblivisci potest mulier infantem suum ut non misereatur filio uteri sui et si illa oblita fuerit ego tamen non obliviscar tui 16ecce in manibus meis descripsi te muri tui coram oculis meis semper 17venerunt structores tui destruentes te et dissipantes a te exibunt 18leva in circuitu oculos tuos et vide omnes isti congregati sunt venerunt tibi vivo ego dicit Dominus quia omnibus his velut ornamento vestieris et circumdabis tibi eos quasi sponsa 19quia deserta tua et solitudines tuae et terra ruinae tuae nunc angusta erunt prae habitatoribus et longe fugabuntur qui absorbebant te 20adhuc dicent in auribus tuis filii sterilitatis tuae angustus mihi est locus fac spatium mihi ut habitem 21et dices in corde tuo quis genuit mihi istos ego sterilis et non pariens transmigrata et captiva et istos quis enutrivit ego destituta et sola et isti ubi hic erant 22haec dicit Dominus Deus ecce levo ad gentes manum meam et ad populos exaltabo signum meum et adferent filios tuos in ulnis et filias tuas super umeros portabunt 23et erunt reges nutricii tui et reginae nutrices tuae vultu in terra dimisso adorabunt te et pulverem pedum tuorum lingent et scies quia ego Dominus super quo non confundentur qui expectant eum 24numquid tolletur a forte praeda aut quod captum fuerit a robusto salvum esse poterit 25quia haec dicit Dominus equidem et captivitas a forte tolletur et quod ablatum fuerit a robusto salvabitur eos vero qui iudicaverunt te ego iudicabo et filios tuos ego salvabo 26et cibabo hostes tuos carnibus suis et quasi musto sanguine suo inebriabuntur et sciet omnis caro quia ego Dominus salvans te et redemptor tuus Fortis Iacob

Chapter 50

1haec dicit Dominus quis est hic liber repudii matris vestrae quo dimisi eam aut quis est creditor meus cui vendidi vos ecce in iniquitatibus vestris venditi estis et in sceleribus vestris dimisi matrem vestram 2quia veni et non erat vir vocavi et non erat qui audiret numquid adbreviata et parvula facta est manus mea ut non possim redimere aut non est in me virtus ad liberandum ecce in increpatione mea desertum faciam mare ponam flumina in siccum conputrescent pisces sine aqua et morientur in siti 3induam caelos tenebris et saccum ponam operimentum eorum 4Dominus dedit mihi linguam eruditam ut sciam sustentare eum qui lassus est verbo erigit mane mane erigit mihi aurem ut audiam quasi magistrum 5Dominus Deus aperuit mihi aurem ego autem non contradico retrorsum non abii 6corpus meum dedi percutientibus et genas meas vellentibus faciem meam non averti ab increpantibus et conspuentibus 7Dominus Deus auxiliator meus ideo non sum confusus ideo posui faciem meam ut petram durissimam et scio quoniam non confundar 8iuxta est qui iustificat me quis contradicet mihi stemus simul quis est adversarius meus accedat ad me 9ecce Dominus Deus auxiliator meus quis est qui condemnet me ecce omnes quasi vestimentum conterentur tinea comedet eos 10quis ex vobis timens Dominum audiens vocem servi sui qui ambulavit in tenebris et non est lumen ei speret in nomine Domini et innitatur super Deum suum 11ecce omnes vos accendentes ignem accincti flammis ambulate in lumine ignis vestri et in flammis quas succendistis de manu mea factum est hoc vobis in doloribus dormietis

Chapter 51

1audite me qui sequimini quod iustum est et quaeritis Dominum adtendite ad petram unde excisi estis et ad cavernam laci de qua praecisi estis 2adtendite ad Abraham patrem vestrum et ad Sarram quae peperit vos quia unum vocavi eum et benedixi ei et multiplicavi eum 3consolabitur ergo Dominus et Sion consolabitur omnes ruinas eius et ponet desertum eius quasi delicias et solitudinem eius quasi hortum Domini gaudium et laetitia invenietur in ea gratiarum actio et vox laudis 4adtendite ad me populus meus et tribus mea me audite quia lex a me exiet et iudicium meum in lucem populorum requiescet 5prope est iustus meus egressus est salvator meus et brachia mea populos iudicabunt me insulae expectabunt et brachium meum sustinebunt 6levate in caelum oculos vestros et videte sub terra deorsum quia caeli sicut fumus liquescent et terra sicut vestimentum adteretur et habitatores eius sicut haec interibunt salus autem mea in sempiternum erit et iustitia mea non deficiet 7audite me qui scitis iustum populus lex mea in corde eorum nolite timere obprobrium hominum et blasphemias eorum ne metuatis 8sicut enim vestimentum sic comedet eos vermis et sicut lanam sic devorabit eos tinea salus autem mea in sempiternum erit et iustitia mea in generationes generationum 9consurge consurge induere fortitudinem brachium Domini consurge sicut in diebus antiquis in generationibus saeculorum numquid non tu percussisti superbum vulnerasti draconem 10numquid non tu siccasti mare aquam abyssi vehementis qui posuisti profundum maris viam ut transirent liberati 11et nunc qui redempti sunt a Domino revertentur et venient in Sion laudantes et laetitia sempiterna super capita eorum gaudium et laetitiam tenebunt fugiet dolor et gemitus 12ego ego ipse consolabor vos quis tu ut timeres ab homine mortali et a filio hominis qui quasi faenum ita arescet 13et oblitus es Domini factoris tui qui tetendit caelos et fundavit terram et formidasti iugiter tota die a facie furoris eius qui te tribulabat et paraverat ad perdendum ubi nunc est furor tribulantis 14cito veniet gradiens ad aperiendum et non interficiet usque ad internicionem nec deficiet panis eius 15ego autem sum Dominus Deus tuus qui conturbo mare et intumescunt fluctus eius Dominus exercituum nomen meum 16posui verba mea in ore tuo et in umbra manus meae protexi te ut plantes caelos et fundes terram et dicas ad Sion populus meus es tu 17elevare elevare consurge Hierusalem quae bibisti de manu Domini calicem irae eius usque ad fundum calicis soporis bibisti et epotasti usque ad feces 18non est qui sustentet eam ex omnibus filiis quos genuit et non est qui adprehendat manum eius ex omnibus filiis quos enutrivit 19duo sunt quae occurrerunt tibi quis contristabitur super te vastitas et contritio et fames et gladius quis consolabitur te 20filii tui proiecti sunt dormierunt in capite omnium viarum sicut bestia inlaqueata pleni indignatione Domini increpatione Dei tui 21idcirco audi hoc paupercula et ebria non a vino 22haec dicit Dominator tuus Dominus et Deus tuus qui pugnavit pro populo suo ecce tuli de manu tua calicem soporis fundum calicis indignationis meae non adicies ut bibas illud ultra 23et ponam illud in manu eorum qui te humiliaverunt et dixerunt animae tuae incurvare ut transeamus et posuisti ut terram corpus tuum et quasi viam transeuntibus

Chapter 52

1consurge consurge induere fortitudine tua Sion induere vestimentis gloriae tuae Hierusalem civitas sancti quia non adiciet ultra ut pertranseat per te incircumcisus et inmundus 2excutere de pulvere consurge sede Hierusalem solve vincula colli tui captiva filia Sion 3quia haec dicit Dominus gratis venundati estis et sine argento redimemini 4quia haec dicit Dominus Deus in Aegyptum descendit populus meus in principio ut colonus esset ibi et Assur absque ulla causa calumniatus est eum 5et nunc quid mihi est hic dicit Dominus quoniam ablatus est populus meus gratis dominatores eius inique agunt dicit Dominus et iugiter tota die nomen meum blasphematur 6propter hoc sciet populus meus nomen meum in die illa quia ego ipse qui loquebar ecce adsum 7quam pulchri super montes pedes adnuntiantis et praedicantis pacem adnuntiantis bonum praedicantis salutem dicentis Sion regnavit Deus tuus 8vox speculatorum tuorum levaverunt vocem simul laudabunt quia oculum ad oculum videbunt cum converterit Dominus Sion 9gaudete et laudate simul deserta Hierusalem quia consolatus est Dominus populum suum redemit Hierusalem 10paravit Dominus brachium sanctum suum in oculis omnium gentium et videbunt omnes fines terrae salutare Dei nostri 11recedite recedite exite inde pollutum nolite tangere exite de medio eius mundamini qui fertis vasa Domini 12quoniam non in tumultu exibitis nec in fuga properabitis praecedet enim vos Dominus et congregabit vos Deus Israhel 13ecce intelleget servus meus exaltabitur et elevabitur et sublimis erit valde 14sicut obstipuerunt super te multi sic inglorius erit inter viros aspectus eius et forma eius inter filios hominum 15iste asperget gentes multas super ipsum continebunt reges os suum quia quibus non est narratum de eo viderunt et qui non audierunt contemplati sunt

Chapter 53

1quis credidit auditui nostro et brachium Domini cui revelatum est 2et ascendet sicut virgultum coram eo et sicut radix de terra sitienti non est species ei neque decor et vidimus eum et non erat aspectus et desideravimus eum 3despectum et novissimum virorum virum dolorum et scientem infirmitatem et quasi absconditus vultus eius et despectus unde nec reputavimus eum 4vere languores nostros ipse tulit et dolores nostros ipse portavit et nos putavimus eum quasi leprosum et percussum a Deo et humiliatum 5ipse autem vulneratus est propter iniquitates nostras adtritus est propter scelera nostra disciplina pacis nostrae super eum et livore eius sanati sumus 6omnes nos quasi oves erravimus unusquisque in viam suam declinavit et Dominus posuit in eo iniquitatem omnium nostrum 7oblatus est quia ipse voluit et non aperuit os suum sicut ovis ad occisionem ducetur et quasi agnus coram tondente obmutescet et non aperiet os suum 8de angustia et de iudicio sublatus est generationem eius quis enarrabit quia abscisus est de terra viventium propter scelus populi mei percussit eum 9et dabit impios pro sepultura et divitem pro morte sua eo quod iniquitatem non fecerit neque dolus fuerit in ore eius 10et Dominus voluit conterere eum in infirmitate si posuerit pro peccato animam suam videbit semen longevum et voluntas Domini in manu eius dirigetur 11pro eo quod laboravit anima eius videbit et saturabitur in scientia sua iustificabit ipse iustus servus meus multos et iniquitates eorum ipse portabit 12ideo dispertiam ei plurimos et fortium dividet spolia pro eo quod tradidit in morte animam suam et cum sceleratis reputatus est et ipse peccatum multorum tulit et pro transgressoribus rogavit

Chapter 54

1lauda sterilis quae non paris decanta laudem et hinni quae non pariebas quoniam multi filii desertae magis quam eius quae habebat virum dicit Dominus 2dilata locum tentorii tui et pelles tabernaculorum tuorum extende ne parcas longos fac funiculos tuos et clavos tuos consolida 3ad dexteram enim et ad levam penetrabis et semen tuum gentes hereditabit et civitates desertas inhabitabit 4noli timere quia non confunderis neque erubescas non enim te pudebit quia confusionis adulescentiae tuae oblivisceris et obprobrii viduitatis tuae non recordaberis amplius 5quia dominabitur tui qui fecit te Dominus exercituum nomen eius et redemptor tuus Sanctus Israhel Deus omnis terrae vocabitur 6quia ut mulierem derelictam et maerentem spiritu vocavit te Dominus et uxorem ab adulescentia abiectam dixit Deus tuus 7ad punctum in modico dereliqui te et in miserationibus magnis congregabo te 8in momento indignationis abscondi faciem meam parumper a te et in misericordia sempiterna misertus sum tui dixit redemptor tuus Dominus 9sicut in diebus Noe istud mihi est cui iuravi ne inducerem aquas Noe ultra super terram sic iuravi ut non irascar tibi et non increpem te 10montes enim commovebuntur et colles contremescent misericordia autem mea non recedet et foedus pacis meae non movebitur dixit miserator tuus Dominus 11paupercula tempestate convulsa absque ulla consolatione ecce ego sternam per ordinem lapides tuos et fundabo te in sapphyris 12et ponam iaspidem propugnacula tua et portas tuas in lapides sculptos et omnes terminos tuos in lapides desiderabiles 13universos filios tuos doctos a Domino et multitudinem pacis filiis tuis 14et in iustitia fundaberis recede procul a calumnia quia non timebis et a pavore quia non adpropinquabit tibi 15ecce accola veniet qui non erat mecum advena quondam tuus adiungetur tibi 16ecce ego creavi fabrum sufflantem in igne prunas et proferentem vas in opus suum et ego creavi interfectorem ad disperdendum 17omne vas quod fictum est contra te non dirigetur et omnem linguam resistentem tibi in iudicio iudicabis haec hereditas servorum Domini et iustitia eorum apud me dicit Dominus

Chapter 55

1o omnes sitientes venite ad aquas et qui non habetis argentum properate emite et comedite venite emite absque argento et absque ulla commutatione vinum et lac 2quare adpenditis argentum non in panibus et laborem vestrum non in saturitate audite audientes me et comedite bonum et delectabitur in crassitudine anima vestra 3inclinate aurem vestram et venite ad me audite et vivet anima vestra et feriam vobis pactum sempiternum misericordias David fideles 4ecce testem populis dedi eum ducem ac praeceptorem gentibus 5ecce gentem quam nesciebas vocabis et gentes quae non cognoverunt te ad te current propter Dominum Deum tuum et Sanctum Israhel quia glorificavit te 6quaerite Dominum dum inveniri potest invocate eum dum prope est 7derelinquat impius viam suam et vir iniquus cogitationes suas et revertatur ad Dominum et miserebitur eius et ad Deum nostrum quoniam multus est ad ignoscendum 8non enim cogitationes meae cogitationes vestrae neque viae vestrae viae meae dicit Dominus 9quia sicut exaltantur caeli a terra sic exaltatae sunt viae meae a viis vestris et cogitationes meae a cogitationibus vestris 10et quomodo descendit imber et nix de caelo et illuc ultra non revertitur sed inebriat terram et infundit eam et germinare eam facit et dat semen serenti et panem comedenti 11sic erit verbum meum quod egredietur de ore meo non revertetur ad me vacuum sed faciet quaecumque volui et prosperabitur in his ad quae misi illud 12quia in laetitia egrediemini et in pace deducemini montes et colles cantabunt coram vobis laudem et omnia ligna regionis plaudent manu 13pro saliunca ascendet abies et pro urtica crescet myrtus et erit Dominus nominatus in signum aeternum quod non auferetur

Chapter 56

1haec dicit Dominus custodite iudicium et facite iustitiam quia iuxta est salus mea ut veniat et iustitia mea ut reveletur 2beatus vir qui facit hoc et filius hominis qui adprehendit istud custodiens sabbatum ne polluat illud custodiens manus suas ne faciat omne malum 3et non dicat filius advenae qui adheret Domino dicens separatione dividet me Dominus a populo suo et non dicat eunuchus ecce ego lignum aridum 4quia haec dicit Dominus eunuchis qui custodierint sabbata mea et elegerint quae volui et tenuerint foedus meum 5dabo eis in domo mea et in muris meis locum et nomen melius a filiis et filiabus nomen sempiternum dabo eis quod non peribit 6et filios advenae qui adherent Domino ut colant eum et diligant nomen eius ut sint ei in servos omnem custodientem sabbatum ne polluat illud et tenentem foedus meum 7adducam eos in montem sanctum meum et laetificabo eos in domo orationis meae holocausta eorum et victimae eorum placebunt mihi super altari meo quia domus mea domus orationis vocabitur cunctis populis 8ait Dominus Deus qui congregat dispersos Israhel adhuc congregabo ad eum congregatos eius 9omnes bestiae agri venite ad devorandum universae bestiae saltus 10speculatores eius caeci omnes nescierunt universi canes muti non valentes latrare videntes vana dormientes et amantes somnia 11et canes inpudentissimi nescierunt saturitatem ipsi pastores ignoraverunt intellegentiam omnes in viam suam declinaverunt unusquisque ad avaritiam suam a summo usque ad novissimum 12venite sumamus vinum et impleamur ebrietate et erit sicut hodie sic et cras et multo amplius

Chapter 57

1iustus perit et nemo est qui recogitet in corde suo et viri misericordiae colliguntur quia non est qui intellegat a facie enim malitiae collectus est iustus 2veniat pax requiescat in cubili suo qui ambulavit in directione sua 3vos autem accedite huc filii auguratricis semen adulteri et fornicariae 4super quem lusistis super quem dilatastis os et eiecistis linguam numquid non vos filii scelesti semen mendax 5qui consolamini in diis subter omne lignum frondosum immolantes parvulos in torrentibus subter inminentes petras 6in partibus torrentis pars tua haec est sors tua et ipsis effudisti libamen obtulisti sacrificium numquid super his non indignabor 7super montem excelsum et sublimem posuisti cubile tuum et illuc ascendisti ut immolares hostias 8et post ostium et retro postem posuisti memoriale tuum quia iuxta me discoperuisti et suscepisti adulterum dilatasti cubile tuum et pepigisti cum eis dilexisti stratum eorum manu aperta 9et ornasti te regi unguento et multiplicasti pigmenta tua misisti legatos tuos procul et humiliata es usque ad inferos 10in multitudine viae tuae laborasti non dixisti quiescam vitam manus tuae invenisti propterea non rogasti 11pro quo sollicita timuisti quia mentita es et mei non es recordata neque cogitasti in corde tuo quia ego tacens et quasi non videns et mei oblita es 12ego adnuntiabo iustitiam tuam et opera tua non proderunt tibi 13cum clamaveris liberent te congregati tui et omnes eos auferet ventus tollet aura qui autem fiduciam habet mei hereditabit terram et possidebit montem sanctum meum 14et dicam viam facite praebete iter declinate de semita auferte offendicula de via populi mei 15quia haec dicit Excelsus et Sublimis habitans aeternitatem et sanctum nomen eius in excelso et in sancto habitans et cum contrito et humili spiritu ut vivificet spiritum humilium et vivificet cor contritorum 16non enim in sempiternum litigabo neque usque ad finem irascar quia spiritus a facie mea egredietur et flatus ego faciam 17propter iniquitatem avaritiae eius iratus sum et percussi eum abscondi et indignatus sum et abiit vagus in via cordis sui 18vias eius vidi et dimisi eum et reduxi eum et reddidi consolationes ipsi et lugentibus eius 19creavi fructum labiorum pacem pacem ei qui longe est et qui prope dixit Dominus et sanavi eum 20impii autem quasi mare fervens quod quiescere non potest et redundant fluctus eius in conculcationem et lutum 21non est pax dixit Deus meus impiis

Chapter 58

1clama ne cesses quasi tuba exalta vocem tuam et adnuntia populo meo scelera eorum et domui Iacob peccata eorum 2me etenim de die in diem quaerunt et scire vias meas volunt quasi gens quae iustitiam fecerit et quae iudicium Dei sui non reliquerit rogant me iudicia iustitiae adpropinquare Deo volunt 3quare ieiunavimus et non aspexisti humiliavimus animam nostram et nescisti ecce in die ieiunii vestri invenitur voluntas et omnes debitores vestros repetitis 4ecce ad lites et contentiones ieiunatis et percutitis pugno impie nolite ieiunare sicut usque ad hanc diem ut audiatur in excelso clamor vester 5numquid tale est ieiunium quod elegi per diem adfligere hominem animam suam numquid contorquere quasi circulum caput suum et saccum et cinerem sternere numquid istud vocabis ieiunium et diem acceptabilem Domino 6nonne hoc est magis ieiunium quod elegi dissolve conligationes impietatis solve fasciculos deprimentes dimitte eos qui confracti sunt liberos et omne onus disrumpe 7frange esurienti panem tuum et egenos vagosque induc in domum tuam cum videris nudum operi eum et carnem tuam ne despexeris 8tunc erumpet quasi mane lumen tuum et sanitas tua citius orietur et anteibit faciem tuam iustitia tua et gloria Domini colliget te 9tunc invocabis et Dominus exaudiet clamabis et dicet ecce adsum si abstuleris de medio tui catenam et desieris digitum extendere et loqui quod non prodest 10cum effuderis esurienti animam tuam et animam adflictam repleveris orietur in tenebris lux tua et tenebrae tuae erunt sicut meridies 11et requiem tibi dabit Dominus semper et implebit splendoribus animam tuam et ossa tua liberabit et eris quasi hortus inriguus et sicut fons aquarum cuius non deficient aquae 12et aedificabuntur in te deserta saeculorum fundamenta generationis et generationis suscitabis et vocaberis aedificator sepium avertens semitas in quietem 13si averteris a sabbato pedem tuum facere voluntatem tuam in die sancto meo et vocaveris sabbatum delicatum et sanctum Domini gloriosum et glorificaveris eum dum non facis vias tuas et non invenitur voluntas tua ut loquaris sermonem 14tunc delectaberis super Domino et sustollam te super altitudines terrae et cibabo te hereditate Iacob patris tui os enim Domini locutum est

Chapter 59

1ecce non est adbreviata manus Domini ut salvare nequeat neque adgravata est auris eius ut non exaudiat 2sed iniquitates vestrae diviserunt inter vos et Deum vestrum et peccata vestra absconderunt faciem eius a vobis ne exaudiret 3manus enim vestrae pollutae sunt sanguine et digiti vestri iniquitate labia vestra locuta sunt mendacium et lingua vestra iniquitatem fatur 4non est qui invocet iustitiam neque est qui iudicet vere sed confidunt in nihili et loquuntur vanitates conceperunt laborem et pepererunt iniquitatem 5ova aspidum ruperunt et telas araneae texuerunt qui comederit de ovis eorum morietur et quod confotum est erumpet in regulum 6telae eorum non erunt in vestimentum neque operientur operibus suis opera eorum opera inutilia et opus iniquitatis in manibus eorum 7pedes eorum ad malum currunt et festinant ut effundant sanguinem innocentem cogitationes eorum cogitationes inutiles vastitas et contritio in viis eorum 8viam pacis nescierunt et non est iudicium in gressibus eorum semitae eorum incurvatae sunt eis omnis qui calcat in ea ignorat pacem 9propter hoc elongatum est iudicium a nobis et non adprehendet nos iustitia expectavimus lucem et ecce tenebrae splendorem et in tenebris ambulavimus 10palpavimus sicut caeci parietem et quasi absque oculis adtrectavimus inpegimus meridie quasi in tenebris in caligosis quasi mortui 11rugiemus quasi ursi omnes et quasi columbae meditantes gememus expectavimus iudicium et non est salutem et elongata est a nobis 12multiplicatae sunt enim iniquitates nostrae coram te et peccata nostra responderunt nobis quia scelera nostra nobiscum et iniquitates nostras cognovimus 13peccare et mentiri contra Dominum et aversi sumus ne iremus post tergum Dei nostri ut loqueremur calumniam et transgressionem concepimus et locuti sumus de corde verba mendacii 14et conversum est retrorsum iudicium et iustitia longe stetit quia corruit in platea veritas et aequitas non potuit ingredi 15et facta est veritas in oblivione et qui recessit a malo praedae patuit et vidit Dominus et malum apparuit in oculis eius quia non est iudicium 16et vidit quia non est vir et aporiatus est quia non est qui occurrat et salvavit sibi brachium suum et iustitia eius ipsa confirmavit eum 17indutus est iustitia ut lorica et galea salutis in capite eius indutus est vestimentis ultionis et opertus est quasi pallio zeli 18sicut ad vindictam quasi ad retributionem indignationis hostibus suis et vicissitudinem inimicis suis insulis vicem reddet 19et timebunt qui ab occidente nomen Domini et qui ab ortu solis gloriam eius cum venerit quasi fluvius violentus quem spiritus Domini cogit 20et venerit Sion redemptor et eis qui redeunt ab iniquitate in Iacob dicit Dominus 21hoc foedus meum cum eis dicit Dominus spiritus meus qui est in te et verba mea quae posui in ore tuo non recedent de ore tuo et de ore seminis tui et de ore seminis seminis tui dixit Dominus amodo et usque in sempiternum

Chapter 60

1surge inluminare quia venit lumen tuum et gloria Domini super te orta est 2quia ecce tenebrae operient terram et caligo populos super te autem orietur Dominus et gloria eius in te videbitur 3et ambulabunt gentes in lumine tuo et reges in splendore ortus tui 4leva in circuitu oculos tuos et vide omnes isti congregati sunt venerunt tibi filii tui de longe venient et filiae tuae in latere sugent 5tunc videbis et afflues et mirabitur et dilatabitur cor tuum quando conversa fuerit ad te multitudo maris fortitudo gentium venerit tibi 6inundatio camelorum operiet te dromedariae Madian et Efa omnes de Saba venient aurum et tus deferentes et laudem Domino adnuntiantes 7omne pecus Cedar congregabitur tibi arietes Nabaioth ministrabunt tibi offerentur super placabili altari meo et domum maiestatis meae glorificabo 8qui sunt isti qui ut nubes volant et quasi columbae ad fenestras suas 9me enim insulae expectant et naves maris in principio ut adducam filios tuos de longe argentum eorum et aurum eorum cum eis nomini Domini Dei tui et Sancto Israhel quia glorificavit te 10et aedificabunt filii peregrinorum muros tuos et reges eorum ministrabunt tibi in indignatione enim mea percussi te et in reconciliatione mea misertus sum tui 11et aperientur portae tuae iugiter die et nocte non claudentur ut adferatur ad te fortitudo gentium et reges earum adducantur 12gens enim et regnum quod non servierit tibi peribit et gentes solitudine vastabuntur 13gloria Libani ad te veniet abies et buxus et pinus simul ad ornandum locum sanctificationis meae et locum pedum meorum glorificabo 14et venient ad te curvi filii eorum qui humiliaverunt te et adorabunt vestigia pedum tuorum omnes qui detrahebant tibi et vocabunt te civitatem Domini Sion Sancti Israhel 15pro eo quod fuisti derelicta et odio habita et non erat qui per te transiret ponam te in superbiam saeculorum gaudium in generationem et generationem 16et suges lac gentium et mamilla regum lactaberis et scies quia ego Dominus salvans te et redemptor tuus Fortis Iacob 17pro aere adferam aurum et pro ferro adferam argentum et pro lignis aes et pro lapidibus ferrum et ponam visitationem tuam pacem et praepositos tuos iustitiam 18non audietur ultra iniquitas in terra tua vastitas et contritio in terminis tuis et occupabit salus muros tuos et portas tuas laudatio 19non erit tibi amplius sol ad lucendum per diem nec splendor lunae inluminabit te sed erit tibi Dominus in lucem sempiternam et Deus tuus in gloriam tuam 20non occidet ultra sol tuus et luna tua non minuetur quia Dominus erit in lucem sempiternam et conplebuntur dies luctus tui 21populus autem tuus omnes iusti in perpetuum hereditabunt terram germen plantationis meae opus manus meae ad glorificandum 22minimus erit in mille et parvulus in gentem fortissimam ego Dominus in tempore eius subito faciam istud

Chapter 61

1spiritus Domini super me eo quod unxerit Dominus me ad adnuntiandum mansuetis misit me ut mederer contritis corde et praedicarem captivis indulgentiam et clausis apertionem 2ut praedicarem annum placabilem Domini et diem ultionis Deo nostro ut consolarer omnes lugentes 3ut ponerem lugentibus Sion et darem eis coronam pro cinere oleum gaudii pro luctu pallium laudis pro spiritu maeroris et vocabuntur in ea fortes iustitiae plantatio Domini ad glorificandum 4et aedificabunt deserta a saeculo et ruinas antiquas erigent et instaurabunt civitates desertas dissipatas in generationem et generationem 5et stabunt alieni et pascent pecora vestra et filii peregrinorum agricolae et vinitores vestri erunt 6vos autem sacerdotes Domini vocabimini ministri Dei nostri dicetur vobis fortitudinem gentium comedetis et in gloria earum superbietis 7pro confusione vestra duplici et rubore laudabunt partem eorum propter hoc in terra sua duplicia possidebunt laetitia sempiterna erit eis 8quia ego Dominus diligens iudicium odio habens rapinam in holocausto et dabo opus eorum in veritate et foedus perpetuum feriam eis 9et scietur in gentibus semen eorum et germen eorum in medio populorum omnes qui viderint eos cognoscent eos quia isti sunt semen cui benedixit Dominus 10gaudens gaudebo in Domino et exultabit anima mea in Deo meo quia induit me vestimentis salutis et indumento iustitiae circumdedit me quasi sponsum decoratum corona et quasi sponsam ornatam monilibus suis 11sicut enim terra profert germen suum et sicut hortus semen suum germinat sic Dominus Deus germinabit iustitiam et laudem coram universis gentibus

Chapter 62

1propter Sion non tacebo et propter Hierusalem non quiescam donec egrediatur ut splendor iustus eius et salvator eius ut lampas accendatur 2et videbunt gentes iustum tuum et cuncti reges inclitum tuum et vocabitur tibi nomen novum quod os Domini nominabit 3et eris corona gloriae in manu Domini et diadema regni in manu Dei tui 4non vocaberis ultra Derelicta et terra tua non vocabitur amplius Desolata sed vocaberis Voluntas mea in ea et terra tua Inhabitata quia conplacuit Domino in te et terra tua inhabitabitur 5habitabit enim iuvenis cum virgine et habitabunt in te filii tui et gaudebit sponsus super sponsam gaudebit super te Deus tuus 6super muros tuos Hierusalem constitui custodes tota die et tota nocte perpetuo non tacebunt qui reminiscimini Domini ne taceatis 7et ne detis silentium ei donec stabiliat et donec ponat Hierusalem laudem in terra 8iuravit Dominus in dextera sua et in brachio fortitudinis suae si dedero triticum tuum ultra cibum inimicis tuis et si biberint filii alieni vinum tuum in quo laborasti 9quia qui congregabunt illud comedent et laudabunt Dominum et qui conportant illud bibent in atriis sanctis meis 10transite transite per portas praeparate viam populo planum facite iter et eligite lapides elevate signum ad populos 11ecce Dominus auditum fecit in extremis terrae dicite filiae Sion ecce salvator tuus venit ecce merces eius cum eo et opus eius coram illo 12et vocabunt eos Populus sanctus Redempti a Domino tu autem vocaberis Quaesita civitas et non Derelicta

Chapter 63

1quis est iste qui venit de Edom tinctis vestibus de Bosra iste formonsus in stola sua gradiens in multitudine fortitudinis suae ego qui loquor iustitiam et propugnator sum ad salvandum 2quare ergo rubrum est indumentum tuum et vestimenta tua sicut calcantium in torculari 3torcular calcavi solus et de gentibus non est vir mecum calcavi eos in furore meo et conculcavi eos in ira mea et aspersus est sanguis eorum super vestimenta mea et omnia indumenta mea inquinavi 4dies enim ultionis in corde meo annus redemptionis meae venit 5circumspexi et non erat auxiliator quaesivi et non fuit qui adiuvaret et salvavit mihi brachium meum et indignatio mea ipsa auxiliata est mihi 6et conculcavi populos in furore meo et inebriavi eos in indignatione mea et detraxi in terra virtutem eorum 7miserationum Domini recordabor laudem Domini super omnibus quae reddidit nobis Dominus et super multitudinem bonorum domui Israhel quae largitus est eis secundum indulgentiam suam et secundum multitudinem misericordiarum suarum 8et dixit verumtamen populus meus est filii non negantes et factus est eis salvator 9in omni tribulatione eorum non est tribulatus et angelus faciei eius salvavit eos in dilectione sua et in indulgentia sua ipse redemit eos et portavit eos et levavit eos cunctis diebus saeculi 10ipsi autem ad iracundiam provocaverunt et adflixerunt spiritum Sancti eius et conversus est eis in inimicum et ipse debellavit eos 11et recordatus est dierum saeculi Mosi populi sui ubi est qui eduxit eos de mari cum pastoribus gregis sui ubi est qui posuit in medio eius spiritum Sancti sui 12qui eduxit ad dexteram Mosen brachio maiestatis suae qui scidit aquas ante eos ut faceret sibi nomen sempiternum 13qui duxit eos per abyssos quasi equum in deserto non inpingentem 14quasi animal in campo descendens spiritus Domini ductor eius fuit sic adduxisti populum tuum ut faceres tibi nomen gloriae 15adtende de caelo et vide de habitaculo sancto tuo et gloriae tuae ubi est zelus tuus et fortitudo tua multitudo viscerum tuorum et miserationum tuarum super me continuerunt se 16tu enim pater noster et Abraham nescivit nos et Israhel ignoravit nos tu Domine pater noster redemptor noster a saeculo nomen tuum 17quare errare nos fecisti Domine de viis tuis indurasti cor nostrum ne timeremus te convertere propter servos tuos tribus hereditatis tuae 18quasi nihilum possederunt populum sanctum tuum hostes nostri conculcaverunt sanctificationem tuam 19facti sumus quasi in principio cum non dominareris nostri neque invocaretur nomen tuum super nos

Chapter 64

1utinam disrumperes caelos et descenderes a facie tua montes defluerent 2sicut exustio ignis tabescerent aquae arderent igni ut notum fieret nomen tuum inimicis tuis a facie tua gentes turbarentur 3cum feceris mirabilia non sustinebimus descendisti et a facie tua montes defluxerunt 4a saeculo non audierunt neque auribus perceperunt oculus non vidit Deus absque te quae praeparasti expectantibus te 5occurristi laetanti et facienti iustitiam in viis tuis recordabuntur tui ecce tu iratus es et peccavimus in ipsis fuimus semper et salvabimur 6et facti sumus ut inmundus omnes nos quasi pannus menstruatae universae iustitiae nostrae et cecidimus quasi folium universi et iniquitates nostrae quasi ventus abstulerunt nos 7non est qui invocet nomen tuum qui consurgat et teneat te abscondisti faciem tuam a nobis et adlisisti nos in manu iniquitatis nostrae 8et nunc Domine pater noster es tu nos vero lutum et fictor noster et opera manuum tuarum omnes nos 9ne irascaris Domine satis et ne ultra memineris iniquitatis ecce respice populus tuus omnes nos 10civitas sancti tui facta est deserta Sion deserta facta est Hierusalem desolata 11domus sanctificationis nostrae et gloriae nostrae ubi laudaverunt te patres nostri facta est in exustionem ignis et omnia desiderabilia nostra versa sunt in ruinas 12numquid super his continebis te Domine tacebis et adfliges nos vehementer

Chapter 65

1quaesierunt me qui ante non interrogabant invenerunt qui non quaesierunt me dixi ecce ego ecce ego ad gentem quae non vocabat nomen meum 2expandi manus meas tota die ad populum incredulum qui graditur in via non bona post cogitationes suas 3populus qui ad iracundiam provocat me ante faciem meam semper qui immolant in hortis et sacrificant super lateres 4qui habitant in sepulchris et in delubris idolorum dormiunt qui comedunt carnem suillam et ius profanum in vasis eorum 5qui dicunt recede a me non adpropinques mihi quia inmundus es isti fumus erunt in furore meo ignis ardens tota die 6ecce scriptum est coram me non tacebo sed reddam et retribuam in sinu eorum 7iniquitates vestras et iniquitates patrum vestrorum simul dicit Dominus qui sacrificaverunt super montes et super colles exprobraverunt mihi et remetiar opus eorum primum in sinu eorum 8haec dicit Dominus quomodo si inveniatur granum in botro et dicatur ne dissipes illud quoniam benedictio est sic faciam propter servos meos ut non disperdam totum 9et educam de Iacob semen et de Iuda possidentem montes meos et hereditabunt eam electi mei et servi mei habitabunt ibi 10et erunt campestria in caulas gregum et vallis Achor in cubile armentorum populo meo qui requisierunt me 11et vos qui dereliquistis Dominum qui obliti estis montem sanctum meum qui ponitis Fortunae mensam et libatis super eam 12numerabo vos in gladio et omnes in caede corruetis pro eo quod vocavi et non respondistis locutus sum et non audistis et faciebatis malum in oculis meis et quae nolui elegistis 13propter hoc haec dicit Dominus Deus ecce servi mei comedent et vos esurietis ecce servi mei bibent et vos sitietis 14ecce servi mei laetabuntur et vos confundemini ecce servi mei laudabunt prae exultatione cordis et vos clamabitis prae dolore cordis et prae contritione spiritus ululabitis 15et dimittetis nomen vestrum in iuramentum electis meis et interficiet te Dominus Deus et servos suos vocabit nomine alio 16in quo qui benedictus est super terram benedicetur in Deo amen et qui iurat in terra iurabit in Deo amen quia oblivioni traditae sunt angustiae priores et quia absconditae sunt ab oculis nostris 17ecce enim ego creo caelos novos et terram novam et non erunt in memoria priora et non ascendent super cor 18sed gaudebitis et exultabitis usque in sempiternum in his quae ego creo quia ecce ego creo Hierusalem exultationem et populum eius gaudium 19et exultabo in Hierusalem et gaudebo in populo meo et non audietur in eo ultra vox fletus et vox clamoris 20non erit ibi amplius infans dierum et senex qui non impleat dies suos quoniam puer centum annorum morietur et peccator centum annorum maledictus erit 21et aedificabunt domos et habitabunt et plantabunt vineas et comedent fructum earum 22non aedificabunt et alius habitabit non plantabunt et alius comedet secundum dies enim ligni erunt dies populi mei et opera manuum eorum inveterabunt 23electis meis non laborabunt frustra neque generabunt in conturbatione quia semen benedictorum Domini est et nepotes eorum cum eis 24eritque antequam clament ego exaudiam adhuc illis loquentibus ego audiam 25lupus et agnus pascentur simul et leo et bos comedent paleas et serpenti pulvis panis eius non nocebunt neque occident in omni monte sancto meo dicit Dominus

Chapter 66

1haec dicit Dominus caelum sedis mea et terra scabillum pedum meorum quae ista domus quam aedificabitis mihi et quis iste locus quietis meae 2omnia haec manus mea fecit et facta sunt universa ista dicit Dominus ad quem autem respiciam nisi ad pauperculum et contritum spiritu et trementem sermones meos 3qui immolat bovem quasi qui interficiat virum qui mactat pecus quasi qui excerebret canem qui offert oblationem quasi qui sanguinem suillum offerat qui recordatur turis quasi qui benedicat idolo haec omnia elegerunt in viis suis et in abominationibus suis anima eorum delectata est 4unde et ego eligam inlusiones eorum et quae timebant adducam eis quia vocavi et non erat qui responderet locutus sum et non audierunt feceruntque malum in oculis meis et quae nolui elegerunt 5audite verbum Domini qui tremetis ad verbum eius dixerunt fratres vestri odientes vos et abicientes propter nomen meum glorificetur Dominus et videbimus in laetitia vestra ipsi autem confundentur 6vox populi de civitate vox de templo vox Domini reddentis retributionem inimicis suis 7antequam parturiret peperit antequam veniret partus eius peperit masculum 8quis audivit umquam tale et quis vidit huic simile numquid parturiet terra in die una aut parietur gens simul quia parturivit et peperit Sion filios suos 9numquid ego qui alios parere facio ipse non pariam dicit Dominus si ego qui generationem ceteris tribuo sterilis ero ait Dominus Deus tuus 10laetamini cum Hierusalem et exultate in ea omnes qui diligitis eam gaudete cum ea gaudio universi qui lugetis super eam 11ut sugatis et repleamini ab ubere consolationis eius ut mulgeatis et deliciis affluatis ab omnimoda gloria eius 12quia haec dicit Dominus ecce ego declinabo super eam quasi fluvium pacis et quasi torrentem inundantem gloriam gentium quam sugetis ad ubera portabimini et super genua blandientur vobis 13quomodo si cui mater blandiatur ita ego consolabor vos et in Hierusalem consolabimini 14videbitis et gaudebit cor vestrum et ossa vestra quasi herba germinabunt et cognoscetur manus Domini servis eius et indignabitur inimicis suis 15quia ecce Dominus in igne veniet et quasi turbo quadrigae eius reddere in indignatione furorem suum et increpationem suam in flamma ignis 16quia in igne Dominus diiudicatur et in gladio suo ad omnem carnem et multiplicabuntur interfecti a Domino 17qui sanctificabantur et mundos se putabant in hortis post unam intrinsecus qui comedebant carnem suillam et abominationem et murem simul consumentur dicit Dominus 18ego autem opera eorum et cogitationes eorum venio ut congregem cum omnibus gentibus et linguis et venient et videbunt gloriam meam 19et ponam in eis signum et mittam ex eis qui salvati fuerint ad gentes in mari in Africa in Lydia tenentes sagittam in Italiam et Graeciam ad insulas longe ad eos qui non audierunt de me et non viderunt gloriam meam et adnuntiabunt gloriam meam gentibus 20et adducent omnes fratres vestros de cunctis gentibus donum Domino in equis et in quadrigis et in lecticis et in mulis et in carrucis ad montem sanctum meum Hierusalem dicit Dominus quomodo si inferant filii Israhel munus in vase mundo in domum Domini 21et adsumam ex eis in sacerdotes et in Levitas dicit Dominus 22quia sicut caeli novi et terra nova quae ego facio stare coram me dicit Dominus sic stabit semen vestrum et nomen vestrum 23et erit mensis ex mense et sabbatum ex sabbato veniet omnis caro ut adoret coram facie mea dicit Dominus

Jeremiah

Chapter 1

1verba Hieremiae filii Helciae de sacerdotibus qui fuerunt in Anathoth in terra Beniamin 2quod factum est verbum Domini ad eum in diebus Iosiae filii Amon regis Iuda in tertiodecimo anno regni eius 3et factum est in diebus Ioachim filii Iosiae regis Iuda usque ad consummationem undecimi anni Sedeciae filii Iosiae regis Iuda usque ad transmigrationem Hierusalem in mense quinto 4et factum est verbum Domini ad me dicens 5priusquam te formarem in utero novi te et antequam exires de vulva sanctificavi te prophetam gentibus dedi te 6et dixi a a a Domine Deus ecce nescio loqui quia puer ego sum 7et dixit Dominus ad me noli dicere puer sum quoniam ad omnia quae mittam te ibis et universa quaecumque mandavero tibi loqueris 8ne timeas a facie eorum quia tecum ego sum ut eruam te dicit Dominus 9et misit Dominus manum suam et tetigit os meum et dixit Dominus ad me ecce dedi verba mea in ore tuo 10ecce constitui te hodie super gentes et super regna ut evellas et destruas et disperdas et dissipes et aedifices et plantes 11et factum est verbum Domini ad me dicens quid tu vides Hieremia et dixi virgam vigilantem ego video 12et dixit Dominus ad me bene vidisti quia vigilabo ego super verbo meo ut faciam illud 13et factum est verbum Domini secundo ad me dicens quid tu vides et dixi ollam succensam ego video et faciem eius a facie aquilonis 14et dixit Dominus ad me ab aquilone pandetur malum super omnes habitatores terrae 15quia ecce ego convocabo omnes cognationes regnorum aquilonis ait Dominus et venient et ponent unusquisque solium suum in introitu portarum Hierusalem et super omnes muros eius in circuitu et super universas urbes Iuda 16et loquar iudicia mea cum eis super omni malitia eorum qui dereliquerunt me et libaverunt diis alienis et adoraverunt opus manuum suarum 17tu ergo accinge lumbos tuos et surge et loquere ad eos omnia quae ego praecipio tibi ne formides a facie eorum nec enim timere te faciam vultum eorum 18ego quippe dedi te hodie in civitatem munitam et in columnam ferream et in murum aereum super omnem terram regibus Iuda principibus eius et sacerdotibus et populo terrae 19et bellabunt adversum te et non praevalebunt quia tecum ego sum ait Dominus ut liberem te

Chapter 2

1et factum est verbum Domini ad me dicens 2vade et clama in auribus Hierusalem dicens haec dicit Dominus recordatus sum tui miserans adulescentiam tuam et caritatem disponsationis tuae quando secuta me es in deserto in terra quae non seminatur 3sanctus Israhel Domino primitiae frugum eius omnes qui devorant eum delinquunt mala venient super eos dicit Dominus 4audite verbum Domini domus Iacob et omnes cognationes domus Israhel 5haec dicit Dominus quid invenerunt patres vestri in me iniquitatis quia elongaverunt a me et ambulaverunt post vanitatem et vani facti sunt 6et non dixerunt ubi est Dominus qui ascendere nos fecit de terra Aegypti qui transduxit nos per desertum per terram inhabitabilem et inviam per terram sitis et imaginem mortis per terram in qua non ambulavit vir neque habitavit homo 7et induxi vos in terram Carmeli ut comederetis fructum eius et optima illius et ingressi contaminastis terram meam et hereditatem meam posuistis in abominationem 8sacerdotes non dixerunt ubi est Dominus et tenentes legem nescierunt me et pastores praevaricati sunt in me et prophetae prophetaverunt in Baal et idola secuti sunt 9propterea adhuc iudicio contendam vobiscum ait Dominus et cum filiis vestris disceptabo 10transite ad insulas Cetthim et videte et in Cedar mittite et considerate vehementer et videte si factum est huiuscemodi 11si mutavit gens deos et certe ipsi non sunt dii populus vero meus mutavit Gloriam suam in idolum 12obstupescite caeli super hoc et portae eius desolamini vehementer dicit Dominus 13duo enim mala fecit populus meus me dereliquerunt fontem aquae vivae ut foderent sibi cisternas cisternas dissipatas quae continere non valent aquas 14numquid servus est Israhel aut vernaculus quare ergo est factus in praedam 15super eum rugierunt leones et dederunt vocem suam posuerunt terram eius in solitudinem civitates eius exustae sunt et non est qui habitet in eis 16filii quoque Memfeos et Tafnes constupraverunt te usque ad verticem 17numquid non istud factum est tibi quia dereliquisti Dominum Deum tuum eo tempore quo ducebat te per viam 18et nunc quid tibi vis in via Aegypti ut bibas aquam turbidam et quid tibi cum via Assyriorum ut bibas aquam Fluminis 19arguet te malitia tua et aversio tua increpabit te scito et vide quia malum et amarum est reliquisse te Dominum Deum tuum et non esse timorem mei apud te dicit Dominus Deus exercituum 20a saeculo confregisti iugum meum rupisti vincula mea et dixisti non serviam in omni enim colle sublimi et sub omni ligno frondoso tu prosternebaris meretrix 21ego autem plantavi te vineam electam omne semen verum quomodo ergo conversa es in pravum vinea aliena 22si laveris te nitro et multiplicaveris tibi herbam borith maculata es in iniquitate tua coram me dicit Dominus Deus 23quomodo dicis non sum polluta post Baalim non ambulavi vide vias tuas in convalle scito quid feceris cursor levis explicans vias tuas 24onager adsuetus in solitudine in desiderio animae suae adtraxit ventum amoris sui nullus avertet eam omnes qui quaerunt eam non deficient in menstruis eius invenient eam 25prohibe pedem tuum a nuditate et guttur tuum a siti et dixisti desperavi nequaquam faciam adamavi quippe alienos et post eos ambulabo 26quomodo confunditur fur quando deprehenditur sic confusi sunt domus Israhel ipsi et reges eorum principes et sacerdotes et prophetae eorum 27dicentes ligno pater meus es tu et lapidi tu me genuisti verterunt ad me tergum et non faciem et in tempore adflictionis suae dicent surge et libera nos 28ubi sunt dii tui quos fecisti tibi surgant et liberent te in tempore adflictionis tuae secundum numerum quippe civitatum tuarum erant dii tui Iuda 29quid vultis mecum iudicio contendere omnes dereliquistis me dicit Dominus 30frustra percussi filios vestros disciplinam non receperunt devoravit gladius vester prophetas vestros quasi leo vastator 31generatio vestra videte verbum Domini numquid solitudo factus sum Israheli aut terra serotina quare ergo dixit populus meus recessimus non veniemus ultra ad te 32numquid obliviscitur virgo ornamenti sui sponsa fasciae pectoralis suae populus vero meus oblitus est mei diebus innumeris 33quid niteris bonam ostendere viam tuam ad quaerendam dilectionem quae insuper et malitias tuas docuisti vias tuas 34et in alis tuis inventus est sanguis animarum pauperum et innocentium non in fossis inveni eos sed in omnibus quae supra memoravi 35et dixisti absque peccato et innocens ego sum et propterea avertatur furor tuus a me ecce ego iudicio contendam tecum eo quod dixeris non peccavi 36quam vilis es facta nimis iterans vias tuas et ab Aegypto confunderis sicut confusa es ab Assur 37nam et ab ista egredieris et manus tuae erunt super caput tuum quoniam obtrivit Dominus confidentiam tuam et nihil habebis prosperum

Chapter 3

1vulgo dicitur si dimiserit vir uxorem suam et recedens ab eo duxerit virum alterum numquid revertetur ad eam ultra numquid non polluta et contaminata erit mulier illa tu autem fornicata es cum amatoribus multis tamen revertere ad me dicit Dominus 2leva oculos tuos in directum et vide ubi non prostrata sis in viis sedebas expectans eos quasi latro in solitudine et polluisti terram in fornicationibus tuis et in malitiis tuis 3quam ob rem prohibitae sunt stillae pluviarum et serotinus imber non fuit frons mulieris meretricis facta est tibi noluisti erubescere 4ergo saltim amodo voca me pater meus dux virginitatis meae tu es 5numquid irasceris in perpetuum aut perseverabis in finem ecce locuta es et fecisti mala et potuisti 6et dixit Dominus ad me in diebus Iosiae regis numquid vidisti quae fecerit aversatrix Israhel abiit sibimet super omnem montem excelsum et sub omne lignum frondosum et fornicata est ibi 7et dixi cum fecisset haec omnia ad me convertere et non est reversa et vidit praevaricatrix soror eius Iuda 8quia pro eo quod moechata esset aversatrix Israhel dimisissem eam et dedissem ei libellum repudii et non timuit praevaricatrix Iuda soror eius sed abiit et fornicata est etiam ipsa 9et facilitate fornicationis suae contaminavit terram et moechata est cum lapide et cum ligno 10et in omnibus his non est reversa ad me praevaricatrix soror eius Iuda in toto corde suo sed in mendacio ait Dominus 11et dixit Dominus ad me iustificavit animam suam aversatrix Israhel conparatione praevaricatricis Iuda 12vade et clama sermones istos contra aquilonem et dices revertere aversatrix Israhel ait Dominus et non avertam faciem meam a vobis quia sanctus ego sum dicit Dominus et non irascar in perpetuum 13tamen scito iniquitatem tuam quia in Dominum Deum tuum praevaricata es et dispersisti vias tuas alienis sub omni ligno frondoso et vocem meam non audisti ait Dominus 14convertimini filii revertentes dicit Dominus quia ego vir vester et adsumam vos unum de civitate et duos de cognatione et introducam vos in Sion 15et dabo vobis pastores iuxta cor meum et pascent vos scientia et doctrina 16cumque multiplicati fueritis et creveritis in terra in diebus illis ait Dominus non dicent ultra arca testamenti Domini neque ascendet super cor neque recordabuntur illius nec visitabitur nec fiet ultra 17in tempore illo vocabunt Hierusalem solium Domini et congregabuntur ad eam omnes gentes in nomine Domini in Hierusalem et non ambulabunt post pravitatem cordis sui pessimi 18in diebus illis ibit domus Iuda ad domum Israhel et venient simul de terra aquilonis ad terram quam dedi patribus vestris 19ego autem dixi quomodo ponam te in filiis et tribuam tibi terram desiderabilem hereditatem praeclaram exercituum gentium et dixi patrem vocabis me et post me ingredi non cessabis 20sed quomodo si contemnat mulier amatorem suum sic contempsit me domus Israhel dicit Dominus 21vox in viis audita est ploratus et ululatus filiorum Israhel quoniam iniquam fecerunt viam suam obliti sunt Domini Dei sui 22convertimini filii revertentes et sanabo aversiones vestras ecce nos venimus ad te tu enim es Dominus Deus noster 23vere mendaces erant colles multitudo montium vere in Domino Deo nostro salus Israhel 24confusio comedit laborem patrum nostrorum ab adulescentia nostra greges eorum et armenta eorum filios eorum et filias eorum 25dormiemus in confusione nostra et operiet nos ignominia nostra quoniam Domino Deo nostro peccavimus nos et patres nostri ab adulescentia nostra usque ad hanc diem et non audivimus vocem Domini Dei nostri

Chapter 4

1si converteris Israhel ait Dominus ad me convertere si abstuleris offendicula tua a facie mea non commoveberis 2et iurabis vivit Dominus in veritate et in iudicio et in iustitia et benedicent eum gentes ipsumque laudabunt 3haec enim dicit Dominus viro Iuda et Hierusalem novate vobis novale et nolite serere super spinas 4circumcidimini Domino et auferte praeputia cordium vestrorum vir Iuda et habitatores Hierusalem ne forte egrediatur ut ignis indignatio mea et succendatur et non sit qui extinguat propter malitiam cogitationum vestrarum 5adnuntiate in Iuda et in Hierusalem auditum facite loquimini et canite tuba in terra clamate fortiter dicite congregamini et ingrediamur civitates munitas 6levate signum in Sion confortamini nolite stare quia malum ego adduco ab aquilone et contritionem magnam 7ascendit leo de cubili suo et praedo gentium se levavit egressus est de loco suo ut ponat terram tuam in desolationem civitates tuae vastabuntur remanentes absque habitatore 8super hoc accingite vos ciliciis plangite et ululate quia non est aversa ira furoris Domini a nobis 9et erit in die illa dicit Dominus peribit cor regis et cor principum et obstupescent sacerdotes et prophetae consternabuntur 10et dixi heu heu heu Domine Deus ergone decepisti populum istum et Hierusalem dicens pax erit vobis et ecce pervenit gladius usque ad animam 11in tempore illo dicetur populo huic et Hierusalem ventus urens in viis quae sunt in deserto viae filiae populi mei non ad ventilandum et ad purgandum 12spiritus plenus ex his veniet mihi et nunc ego sed loquar iudicia mea cum eis 13ecce quasi nubes ascendet et quasi tempestas currus eius velociores aquilis equi illius vae nobis quoniam vastati sumus 14lava a malitia cor tuum Hierusalem ut salva fias usquequo morabuntur in te cogitationes noxiae 15vox enim adnuntiantis a Dan et notum facientis idolum de monte Ephraim 16concitate gentes ecce auditum est in Hierusalem custodes venire de terra longinqua et dare super civitates Iuda vocem suam 17quasi custodes agrorum facti sunt super eam in gyro quia me ad iracundiam provocavit ait Dominus 18viae tuae et cogitationes tuae fecerunt haec tibi ista malitia tua quia amara quia tetigit cor tuum 19ventrem meum ventrem meum doleo sensus cordis mei turbati sunt in me non tacebo quoniam vocem bucinae audivit anima mea clamorem proelii 20contritio super contritionem vocata est et vastata est omnis terra repente vastata sunt tabernacula mea subito pelles meae 21usquequo videbo fugientem audiam vocem bucinae 22quia stultus populus meus me non cognovit filii insipientes sunt et vecordes sapientes sunt ut faciant mala bene autem facere nescierunt 23aspexi terram et ecce vacua erat et nihili et caelos et non erat lux in eis 24vidi montes et ecce movebantur et omnes colles conturbati sunt 25intuitus sum et non erat homo et omne volatile caeli recessit 26aspexi et ecce Carmelus desertus et omnes urbes eius destructae sunt a facie Domini et a facie irae furoris eius 27haec enim dicit Dominus deserta erit omnis terra sed tamen consummationem non faciam 28lugebit terra et maerebunt caeli desuper eo quod locutus sum cogitavi et non paenituit me nec aversus sum ab eo 29a voce equitis et mittentis sagittam fugit omnis civitas ingressi sunt ardua et ascenderunt rupes universae urbes derelictae sunt et non habitat in eis homo 30tu autem vastata quid facies cum vestieris te coccino cum ornata fueris monili aureo et pinxeris stibio oculos tuos frustra conponeris contempserunt te amatores tui animam tuam quaerent 31vocem enim quasi parturientis audivi angustias ut puerperae vox filiae Sion intermorientis expandentisque manus suas vae mihi quia defecit anima mea propter interfectos

Chapter 5

1circuite vias Hierusalem et aspicite et considerate et quaerite in plateis eius an inveniatis virum facientem iudicium et quaerentem fidem et propitius ero eius 2quod si etiam vivit Dominus dixerint et hoc falso iurabunt 3Domine oculi tui respiciunt fidem percussisti eos et non doluerunt adtrivisti eos et rennuerunt accipere disciplinam induraverunt facies suas super petram noluerunt reverti 4ego autem dixi forsitan pauperes sunt et stulti ignorantes viam Domini iudicium Dei sui 5ibo igitur ad optimates et loquar eis ipsi enim cognoverunt viam Domini iudicium Dei sui et ecce magis hii simul confregerunt iugum ruperunt vincula 6idcirco percussit eos leo de silva lupus ad vesperam vastavit eos pardus vigilans super civitates eorum omnis qui egressus fuerit ex eis capietur quia multiplicatae sunt praevaricationes eorum confortatae sunt aversiones eorum 7super quo propitius tibi esse potero filii tui dereliquerunt me et iurant in his qui non sunt dii saturavi eos et moechati sunt et in domo meretricis luxuriabantur 8equi amatores et admissarii facti sunt unusquisque ad uxorem proximi sui hinniebat 9numquid super his non visitabo dicit Dominus et in gente tali non ulciscetur anima mea 10ascendite muros eius et dissipate consummationem autem nolite facere auferte propagines eius quia non sunt Domini 11praevaricatione enim praevaricata est in me domus Israhel et domus Iuda ait Dominus 12negaverunt Dominum et dixerunt non est ipse neque veniet super nos malum gladium et famem non videbimus 13prophetae fuerunt in ventum et responsum non fuit in eis haec ergo evenient illis 14haec dicit Dominus Deus exercituum quia locuti estis verbum istud ecce ego do verba mea in ore tuo in ignem et populum istum ligna et vorabit eos 15ecce ego adducam super vos gentem de longinquo domus Israhel ait Dominus gentem robustam gentem antiquam gentem cuius ignorabis linguam nec intelleges quid loquatur 16faretra eius quasi sepulchrum patens universi fortes 17et comedet segetes tuas et panem tuum devorabit filios tuos et filias tuas comedet gregem tuum et armenta tua comedet vineam tuam et ficum tuam et conteret urbes munitas tuas in quibus tu habes fiduciam gladio 18verumtamen et diebus illis ait Dominus non faciam vos in consummationem 19quod si dixeritis quare fecit Dominus Deus noster nobis haec omnia dices ad eos sicut dereliquistis me et servistis deo alieno in terra vestra sic servietis alienis in terra non vestra 20adnuntiate hoc domui Iacob et auditum facite in Iuda dicentes 21audi populus stulte qui non habes cor qui habentes oculos non videtis et aures et non auditis 22me ergo non timebitis ait Dominus et a facie mea non dolebitis qui posui harenam terminum mari praeceptum sempiternum quod non praeteribit et commovebuntur et non poterunt et intumescent fluctus eius et non transibunt illud 23populo autem huic factum est cor incredulum et exasperans recesserunt et abierunt 24et non dixerunt in corde suo metuamus Dominum Deum nostrum qui dat nobis pluviam temporaneam et serotinam in tempore suo plenitudinem annuae messis custodientem nobis 25iniquitates nostrae declinaverunt haec et peccata nostra prohibuerunt bonum a nobis 26quia inventi sunt in populo meo impii insidiantes quasi aucupes laqueos ponentes et pedicas ad capiendos viros 27sicut decipula plena avibus sic domus eorum plenae dolo ideo magnificati sunt et ditati 28incrassati sunt et inpinguati et praeterierunt sermones meos pessime causam non iudicaverunt causam pupilli non direxerunt et iudicium pauperum non iudicaverunt 29numquid super his non visitabo dicit Dominus aut super gentem huiuscemodi non ulciscetur anima mea 30stupor et mirabilia facta sunt in terra 31prophetae prophetabant mendacium et sacerdotes adplaudebant manibus suis et populus meus dilexit talia quid igitur fiet in novissimo eius

Chapter 6

1confortamini filii Beniamin in medio Hierusalem et in Thecua clangite bucina et super Bethaccharem levate vexillum quia malum visum est ab aquilone et contritio magna 2speciosae et delicatae adsimilavi filiam Sion 3ad eam venient pastores et greges eorum fixerunt in ea tentoria in circuitu pascet unusquisque eos qui sub manu sua sunt 4sanctificate super eam bellum consurgite et ascendamus in meridie vae nobis quia declinavit dies quia longiores factae sunt umbrae vesperi 5surgite et ascendamus in nocte et dissipemus domos eius 6quia haec dicit Dominus exercituum caedite lignum eius et fundite circa Hierusalem aggerem haec est civitas visitationis omnis calumnia in medio eius 7sicut frigidam facit cisterna aquam suam sic frigidam fecit malitiam suam iniquitas et vastitas audietur in ea coram me semper infirmitas et plaga 8erudire Hierusalem ne forte recedat anima mea a te ne forte ponam te desertam terram inhabitabilem 9haec dicit Dominus exercituum usque ad racemum colligent quasi in vinea reliquias Israhel converte manum tuam quasi vindemiator ad cartallum 10cui loquar et quem contestabor ut audiant ecce incircumcisae aures eorum et audire non possunt ecce verbum Domini factum est eis in obprobrium et non suscipient illud 11idcirco furore Domini plenus sum laboravi sustinens effunde super parvulum foris et super concilium iuvenum simul vir enim cum muliere capietur senex cum pleno dierum 12et transibunt domus eorum ad alteros agri et uxores pariter quia extendam manum meam super habitantes terram dicit Dominus 13a minore quippe usque ad maiorem omnes avaritiae student et a propheta usque ad sacerdotem cuncti faciunt dolum 14et curabant contritionem filiae populi mei cum ignominia dicentes pax pax et non erat pax 15confusi sunt quia abominationem fecerunt quin potius confusione non sunt confusi et erubescere nescierunt quam ob rem cadent inter ruentes in tempore visitationis suae corruent dicit Dominus 16haec dicit Dominus state super vias et videte et interrogate de semitis antiquis quae sit via bona et ambulate in ea et invenietis refrigerium animabus vestris et dixerunt non ambulabimus 17et constitui super vos speculatores audite vocem tubae et dixerunt non audiemus 18ideo audite gentes et cognosce congregatio quanta ego faciam eis 19audi terra ecce ego adducam mala super populum istum fructum cogitationum eius quia verba mea non audierunt et legem meam proiecerunt 20ut quid mihi tus de Saba adfertis et calamum suave olentem de terra longinqua holocaustomata vestra non sunt accepta et victimae vestrae non placuerunt mihi 21propterea haec dicit Dominus ecce ego dabo in populum istum ruinas et ruent in eis patres et filii simul vicinus et proximus et peribunt 22haec dicit Dominus ecce populus venit de terra aquilonis et gens magna consurget a finibus terrae 23sagittam et scutum arripiet crudelis est et non miserebitur vox eius quasi mare sonabit et super equos ascendent praeparati quasi vir ad proelium adversum te filia Sion 24audivimus famam eius dissolutae sunt manus nostrae tribulatio adprehendit nos dolores ut parturientem 25nolite exire ad agros et in via ne ambuletis quoniam gladius inimici pavor in circuitu 26filia populi mei accingere cilicio et conspergere cinere luctum unigeniti fac tibi planctum amarum quia repente veniet vastator super nos 27probatorem dedi te in populo meo robustum et scies et probabis viam eorum 28omnes isti principes declinantum ambulantes fraudulenter aes et ferrum universi corrupti sunt 29defecit sufflatorium in igne consumptum est plumbum frustra conflavit conflator malitiae enim eorum non sunt consumptae 30argentum reprobum vocate eos quia Dominus proiecit illos

Chapter 7

1verbum quod factum est ad Hieremiam a Domino dicens 2sta in porta domus Domini et praedica ibi verbum istud et dic audite verbum Domini omnis Iuda qui ingredimini per portas has ut adoretis Dominum 3haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel bonas facite vias vestras et studia vestra et habitabo vobiscum in loco isto 4nolite confidere in verbis mendacii dicentes templum Domini templum Domini templum Domini est 5quoniam si bene direxeritis vias vestras et studia vestra si feceritis iudicium inter virum et proximum eius 6advenae et pupillo et viduae non feceritis calumniam nec sanguinem innocentem effuderitis in loco hoc et post deos alienos non ambulaveritis in malum vobismet ipsis 7habitabo vobiscum in loco isto in terra quam dedi patribus vestris a saeculo usque in saeculum 8ecce vos confiditis vobis in sermonibus mendacii qui non proderunt vobis 9furari occidere adulterare iurare mendaciter libare Baali et ire post deos alienos quos ignoratis 10et venistis et stetistis coram me in domo hac in qua invocatum est nomen meum et dixistis liberati sumus eo quod fecerimus omnes abominationes istas 11ergo spelunca latronum facta est domus ista in qua invocatum est nomen meum in oculis vestris ego ego sum ego vidi dicit Dominus 12ite ad locum meum in Silo ubi habitavit nomen meum a principio et videte quae fecerim ei propter malitiam populi mei Israhel 13et nunc quia fecistis omnia opera haec dicit Dominus et locutus sum ad vos mane consurgens et loquens et non audistis et vocavi vos et non respondistis 14faciam domui huic in qua invocatum est nomen meum et in qua vos habetis fiduciam et loco quem dedi vobis et patribus vestris sicut feci Silo 15et proiciam vos a facie mea sicut proieci omnes fratres vestros universum semen Ephraim 16tu ergo noli orare pro populo hoc nec adsumas pro eis laudem et orationem et non obsistas mihi quia non exaudiam te 17nonne vides quid isti faciant in civitatibus Iuda et in plateis Hierusalem 18filii colligunt ligna et patres succendunt ignem et mulieres conspergunt adipem ut faciant placentas Reginae caeli et libent diis alienis et me ad iracundiam provocent 19numquid me ad iracundiam provocant dicit Dominus nonne semet ipsos in confusionem vultus sui 20ideo haec dicit Dominus Deus ecce furor meus et indignatio mea conflatur super locum istum super viros et super iumenta et super lignum regionis et super fruges terrae et succendetur et non extinguetur 21haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel holocaustomata vestra addite victimis vestris et comedite carnes 22quia non sum locutus cum patribus vestris et non praecepi eis in die qua eduxi eos de terra Aegypti de verbo holocaustomatum et victimarum 23sed hoc verbum praecepi eis dicens audite vocem meam et ero vobis Deus et vos eritis mihi populus et ambulate in omni via quam mandavi vobis ut bene sit vobis 24et non audierunt nec inclinaverunt aurem suam sed abierunt in voluntatibus et pravitate cordis sui mali factique sunt retrorsum et non in ante 25a die qua egressi sunt patres eorum de terra Aegypti usque ad diem hanc et misi ad vos omnes servos meos prophetas per diem consurgens diluculo et mittens 26et non audierunt me nec inclinaverunt aurem suam sed induraverunt cervicem et peius operati sunt quam patres eorum 27et loqueris ad eos omnia verba haec et non audient te et vocabis eos et non respondebunt tibi 28et dices ad eos haec est gens quae non audivit vocem Domini Dei sui nec recepit disciplinam periit fides et ablata est de ore eorum 29tonde capillum tuum et proice et sume in directum planctum quia proiecit Dominus et reliquit generationem furoris sui 30quia fecerunt filii Iuda malum in oculis meis dicit Dominus posuerunt offendicula sua in domo in qua invocatum est nomen meum ut polluerent eam 31et aedificaverunt excelsa Thofeth qui est in valle filii Ennom ut incenderent filios suos et filias suas igni quae non praecepi nec cogitavi in corde meo 32ideo ecce dies venient dicit Dominus et non dicetur amplius Thofeth et vallis filii Ennom sed vallis Interfectionis et sepelient in Thofeth eo quod non sit locus 33et erit morticinum populi huius in cibum volucribus caeli et bestiis terrae et non erit qui abigat 34et quiescere faciam de urbibus Iuda et de plateis Hierusalem vocem gaudii et vocem laetitiae vocem sponsi et vocem sponsae in desolatione enim erit terra

Chapter 8

1in tempore illo ait Dominus eicient ossa regis Iuda et ossa principum eius et ossa sacerdotum et ossa prophetarum et ossa eorum qui habitaverunt Hierusalem de sepulchris suis 2et pandent ea ad solem et lunam et omnem militiam caeli quae dilexerunt et quibus servierunt et post quae ambulaverunt et quae quaesierunt et adoraverunt non colligentur et non sepelientur in sterquilinium super faciem terrae erunt 3et eligent magis mortem quam vitam omnes qui residui fuerint de cognatione hac pessima in universis locis quae derelicta sunt ad quae eieci eos dicit Dominus exercituum 4et dices ad eos haec dicit Dominus numquid qui cadet non resurget et qui aversus est non revertetur 5quare ergo aversus est populus iste in Hierusalem aversione contentiosa adprehenderunt mendacium et noluerunt reverti 6adtendi et auscultavi nemo quod bonum est loquitur nullus est qui agat paenitentiam super peccato suo dicens quid feci omnes conversi sunt ad cursum suum quasi equus impetu vadens in proelio 7milvus in caelo cognovit tempus suum turtur et hirundo et ciconia custodierunt tempus adventus sui populus autem meus non cognovit iudicium Domini 8quomodo dicitis sapientes nos sumus et lex Domini nobiscum est vere mendacium operatus est stilus mendax scribarum 9confusi sunt sapientes perterriti et capti sunt verbum enim Domini proiecerunt et sapientia nulla est in eis 10propterea dabo mulieres eorum exteris agros eorum heredibus quia a minimo usque ad maximum omnes avaritiam sequuntur a propheta usque ad sacerdotem cuncti faciunt mendacium 11et sanabant contritionem filiae populi mei ad ignominiam dicentes pax pax cum non esset pax 12confusi sunt quia abominationem fecerunt quinimmo confusione non sunt confusi et erubescere nescierunt idcirco cadent inter corruentes in tempore visitationis suae corruent dicit Dominus 13congregans congregabo eos ait Dominus non est uva in vitibus et non sunt ficus in ficulnea folium defluxit et dedi eis quae praetergressa sunt 14quare sedemus convenite et ingrediamur civitatem munitam et sileamus ibi quia Dominus noster silere nos fecit et potum dedit nobis aquam fellis peccavimus enim Domino 15expectavimus pacem et non erat bonum tempus medellae et ecce formido 16a Dan auditus est fremitus equorum eius a voce hinnituum pugnatorum eius commota est omnis terra et venerunt et devoraverunt terram et plenitudinem eius urbem et habitatores eius 17quia ecce ego mittam vobis serpentes regulos quibus non est incantatio et mordebunt vos ait Dominus 18dolor meus super dolorem in me cor meum maerens 19ecce vox clamoris filiae populi mei de terra longinqua numquid Dominus non est in Sion aut rex eius non est in ea quare ergo me ad iracundiam concitaverunt in sculptilibus suis et in vanitatibus alienis 20transiit messis finita est aestas et nos salvati non sumus 21super contritionem filiae populi mei contritus sum et contristatus stupor obtinuit me 22numquid resina non est in Galaad aut medicus non est ibi quare igitur non est obducta cicatrix filiae populi mei

Chapter 9

1quis dabit capiti meo aquam et oculis meis fontem lacrimarum et plorabo die et nocte interfectos filiae populi mei 2quis dabit me in solitudine diversorium viatorum et derelinquam populum meum et recedam ab eis quia omnes adulteri sunt coetus praevaricatorum 3et extenderunt linguam suam quasi arcum mendacii et non veritatis confortati sunt in terra quia de malo ad malum egressi sunt et me non cognoverunt dicit Dominus 4unusquisque se a proximo suo custodiat et in omni fratre suo non habeat fiduciam quia omnis frater subplantans subplantabit et omnis amicus fraudulenter incedet 5et vir fratrem suum deridebit et veritatem non loquentur docuerunt enim linguam suam loqui mendacium ut inique agerent laboraverunt 6habitatio tua in medio doli in dolo rennuerunt scire me dicit Dominus 7propterea haec dicit Dominus exercituum ecce ego conflabo et probabo eos quid enim aliud faciam a facie filiae populi mei 8sagitta vulnerans lingua eorum dolum locuta est in ore suo pacem cum amico suo loquitur et occulte ponit ei insidias 9numquid super his non visitabo dicit Dominus aut in gentem huiuscemodi non ulciscetur anima mea 10super montes adsumam fletum ac lamentum et super speciosa deserti planctum quoniam incensa sunt eo quod non sit vir pertransiens et non audierunt vocem possidentis a volucre caeli usque ad pecora transmigraverunt et recesserunt 11et dabo Hierusalem in acervos harenae et cubilia draconum et civitates Iuda dabo in desolationem eo quod non sit habitator 12quis est vir sapiens qui intellegat hoc et ad quem verbum oris Domini fiat ut adnuntiet istud quare perierit terra exusta sit quasi desertum eo quod non sit qui pertranseat 13et dixit Dominus quia dereliquerunt legem meam quam dedi eis et non audierunt vocem meam et non ambulaverunt in ea 14et abierunt post pravitatem cordis sui et post Baalim quos didicerunt a patribus suis 15idcirco haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel ecce ego cibabo eos populum istum absinthio et potum dabo eis aquam fellis 16et dispergam eos in gentibus quas non noverunt ipsi et patres eorum et mittam post eos gladium donec consumantur 17haec dicit Dominus exercituum contemplamini et vocate lamentatrices et veniant et ad eas quae sapientes sunt mittite et properent 18festinent et adsumant super nos lamentum deducant oculi nostri lacrimas et palpebrae nostrae defluant aquis 19quia vox lamentationis audita est de Sion quomodo vastati sumus et confusi vehementer quia dereliquimus terram quoniam deiecta sunt tabernacula nostra 20audite ergo mulieres verbum Domini et adsumat auris vestra sermonem oris eius et docete filias vestras lamentum et unaquaeque proximam suam planctum 21quia ascendit mors per fenestras nostras ingressa est domos nostras disperdere parvulos de foris iuvenes de plateis 22loquere haec dicit Dominus et cadet morticinum hominis quasi stercus super faciem regionis et quasi faenum post tergum metentis et non est qui colligat 23haec dicit Dominus non glorietur sapiens in sapientia sua et non glorietur fortis in fortitudine sua et non glorietur dives in divitiis suis 24sed in hoc glorietur qui gloriatur scire et nosse me quia ego sum Dominus qui facio misericordiam et iudicium et iustitiam in terra haec enim placent mihi ait Dominus 25ecce dies veniunt dicit Dominus et visitabo super omnem qui circumcisum habet praeputium 26super Aegyptum et super Iudam et super Edom et super filios Ammon et super Moab et super omnes qui adtonsi sunt in comam habitantes in deserto quia omnes gentes habent praeputium omnis autem domus Israhel incircumcisi sunt corde

Chapter 10

1audite verbum quod locutus est Dominus super vos domus Israhel 2haec dicit Dominus iuxta vias gentium nolite discere et a signis caeli nolite metuere quae timent gentes 3quia leges populorum vanae sunt quia lignum de saltu praecidit opus manuum artificis in ascia 4argento et auro decoravit illud clavis et malleis conpegit ut non dissolvatur 5in similitudinem palmae fabricata sunt et non loquentur portata tollentur quia incedere non valent nolite ergo timere ea quia nec male possunt facere nec bene 6non est similis tui Domine magnus tu et magnum nomen tuum in fortitudine 7quis non timebit te o rex gentium tuum est enim decus inter cunctos sapientes gentium et in universis regnis eorum nullus est similis tui 8pariter insipientes et fatui probabuntur doctrina vanitatis eorum lignum est 9argentum involutum de Tharsis adfertur et aurum de Ofaz opus artificis et manus aerarii hyacinthus et purpura indumentum eorum opus artificum universa haec 10Dominus autem Deus verus est ipse Deus vivens et rex sempiternus ab indignatione eius commovebitur terra et non sustinebunt gentes comminationem eius 11sic ergo dicetis eis dii qui caelos et terram non fecerunt pereant de terra et de his quae sub caelis sunt 12qui facit terram in fortitudine sua praeparat orbem in sapientia sua et prudentia sua extendit caelos 13ad vocem suam dat multitudinem aquarum in caelo et elevat nebulas ab extremitatibus terrae fulgura in pluviam facit et educit ventum de thesauris suis 14stultus factus est omnis homo ab scientia confusus est omnis artifex in sculptili quoniam falsum est quod conflavit et non est spiritus in eis 15vana sunt et opus risu dignum in tempore visitationis suae peribunt 16non est his similis pars Iacob qui enim formavit omnia ipse est et Israhel virga hereditatis eius Dominus exercituum nomen illi 17congrega de terra confusionem tuam quae habitas in obsidione 18quia haec dicit Dominus ecce ego longe proiciam habitatores terrae in hac vice et tribulabo eos ita ut inveniantur 19vae mihi super contritione mea pessima plaga mea ego autem dixi plane haec infirmitas mea est et portabo illam 20tabernaculum meum vastatum est omnes funiculi mei disrupti sunt filii mei exierunt a me et non subsistunt non est qui extendat ultra tentorium meum et erigat pelles meas 21quia stulte egerunt pastores et Dominum non quaesierunt propterea non intellexerunt et omnis grex eorum dispersus est 22vox auditionis ecce venit et commotio magna de terra aquilonis ut ponat civitates Iuda solitudinem et habitaculum draconum 23scio Domine quia non est hominis via eius nec viri est ut ambulet et dirigat gressus suos 24corripe me Domine verumtamen in iudicio et non in furore tuo ne forte ad nihilum redigas me 25effunde indignationem tuam super gentes quae non cognoverunt te et super provincias quae nomen tuum non invocaverunt quia comederunt Iacob et devoraverunt eum et consumpserunt illum et decus eius dissipaverunt

Chapter 11

1verbum quod factum est ad Hieremiam a Domino dicens 2audite verba pacti huius et loquimini ad viros Iuda et habitatores Hierusalem 3et dices ad eos haec dicit Dominus Deus Israhel maledictus vir qui non audierit verba pacti huius 4quod praecepi patribus vestris in die qua eduxi eos de terra Aegypti de fornace ferrea dicens audite vocem meam et facite omnia quae praecipio vobis et eritis mihi in populum et ego ero vobis in Deum 5ut suscitem iuramentum quod iuravi patribus vestris daturum me eis terram fluentem lacte et melle sicut est dies haec et respondi et dixi amen Domine 6et dixit Dominus ad me vociferare omnia verba haec in civitatibus Iuda et foris Hierusalem dicens audite verba pacti huius et facite illa 7quia contestans contestatus sum patres vestros in die qua eduxi eos de terra Aegypti usque ad diem hanc mane surgens contestatus sum et dixi audite vocem meam 8et non audierunt nec inclinaverunt aurem suam sed abierunt unusquisque in pravitate cordis sui mali et induxi super eos omnia verba pacti huius quod praecepi ut facerent et non fecerunt 9et dixit Dominus ad me inventa est coniuratio in viris Iuda et in habitatoribus Hierusalem 10reversi sunt ad iniquitates patrum suorum priores qui noluerunt audire verba mea et hii ergo abierunt post deos alienos ut servirent eis irritum fecerunt domus Israhel et domus Iuda pactum meum quod pepigi cum patribus eorum 11quam ob rem haec dicit Dominus ecce ego inducam super eos mala de quibus exire non poterunt et clamabunt ad me et non exaudiam eos 12et ibunt civitates Iuda et habitatores Hierusalem et clamabunt ad deos quibus libant et non salvabunt eos in tempore adflictionis eorum 13secundum numerum enim civitatum tuarum erant dii tui Iuda et secundum numerum viarum Hierusalem posuistis aras confusionis aras ad libandum Baali 14tu ergo noli orare pro populo hoc et ne adsumas pro eis laudem et orationem quia non exaudiam in tempore clamoris eorum ad me in tempore adflictionis eorum 15quid est quod dilectus meus in domo mea fecit scelera multa numquid carnes sanctae auferent a te malitias tuas in quibus gloriata es 16olivam uberem pulchram fructiferam speciosam vocavit Dominus nomen tuum ad vocem loquellae grandis exarsit ignis in ea et conbusta sunt frutecta eius 17et Dominus exercituum qui plantavit te locutus est super te malum pro malis domus Israhel et domus Iuda quae fecerunt sibi ad inritandum me libantes Baali 18tu autem Domine demonstrasti mihi et cognovi tunc ostendisti mihi studia eorum 19et ego quasi agnus mansuetus qui portatur ad victimam et non cognovi quia super me cogitaverunt consilia mittamus lignum in panem eius et eradamus eum de terra viventium et nomen eius non memoretur amplius 20tu autem Domine Sabaoth qui iudicas iuste et probas renes et cor videam ultionem tuam ex eis tibi enim revelavi causam meam 21propterea haec dicit Dominus ad viros Anathoth qui quaerunt animam tuam et dicunt non prophetabis in nomine Domini et non morieris in manibus nostris 22propterea haec dicit Dominus exercituum ecce ego visitabo super eos iuvenes morientur in gladio filii eorum et filiae eorum morientur in fame 23et reliquiae non erunt ex eis inducam enim malum super viros Anathoth annum visitationis eorum

Chapter 12

1iustus quidem tu es Domine si disputem tecum verumtamen iusta loquar ad te quare via impiorum prosperatur bene est omnibus qui praevaricantur et inique agunt 2plantasti eos et radicem miserunt proficiunt et faciunt fructum prope es tu ori eorum et longe a renibus eorum 3et tu Domine nosti me vidisti me et probasti cor meum tecum congrega eos quasi gregem ad victimam et sanctifica eos in die occisionis 4usquequo lugebit terra et herba omnis regionis siccabitur propter malitiam habitantium in ea consumptum est animal et volucre quoniam dixerunt non videbit novissima nostra 5si cum peditibus currens laborasti quomodo contendere poteris cum equis cum autem in terra pacis secura fueris quid facies in superbia Iordanis 6nam et fratres tui et domus patris tui etiam ipsi pugnaverunt adversum te et clamaverunt post te plena voce ne credas eis cum locuti fuerint tibi bona 7reliqui domum meam dimisi hereditatem meam dedi dilectam animam meam in manu inimicorum eius 8facta est mihi hereditas mea quasi leo in silva dedit contra me vocem ideo odivi eam 9numquid avis discolor hereditas mea mihi numquid avis tincta per totum venite congregamini omnes bestiae terrae properate ad devorandum 10pastores multi demoliti sunt vineam meam conculcaverunt partem meam dederunt portionem meam desiderabilem in desertum solitudinis 11posuerunt eam in dissipationem luxitque super me desolatione desolata est omnis terra quia nullus est qui recogitet corde 12super omnes vias deserti venerunt vastatores quia gladius Domini devoravit ab extremo terrae usque ad extremum eius non est pax universae carni 13seminaverunt triticum et spinas messuerunt hereditatem acceperunt et non eis proderit confundemini a fructibus vestris propter iram furoris Domini 14haec dicit Dominus adversum omnes vicinos meos pessimos qui tangunt hereditatem quam distribui populo meo Israhel ecce ego evellam eos de terra eorum et domum Iuda evellam de medio eorum 15et cum evellero eos convertar et miserebor eorum et reducam eos virum ad hereditatem suam et virum in terram suam 16et erit si eruditi didicerint vias populi mei ut iurent in nomine meo vivit Dominus sicut docuerunt populum meum iurare in Baal aedificabuntur in medio populi mei 17quod si non audierint evellam gentem illam evulsione et perditione ait Dominus

Chapter 13

1haec dicit Dominus ad me vade et posside tibi lumbare lineum et pones illud super lumbos tuos et in aquam non inferes illud 2et possedi lumbare iuxta verbum Domini et posui circa lumbos meos 3et factus est sermo Domini ad me secundo dicens 4tolle lumbare quod possedisti quod est circa lumbos tuos et surgens vade ad Eufraten et absconde illud ibi in foramine petrae 5et abii et abscondi illud in Eufraten sicut praeceperat mihi Dominus 6et factum est post dies plurimos dixit Dominus ad me surge vade ad Eufraten et tolle inde lumbare quod praecepi tibi ut absconderes illud ibi 7et abii ad Eufraten et fodi et tuli lumbare de loco ubi absconderam illud et ecce conputruerat lumbare ita ut nullo usui aptum esset 8et factum est verbum Domini ad me dicens 9haec dicit Dominus sic putrescere faciam superbiam Iuda et superbiam Hierusalem multam 10populum istum pessimum qui nolunt audire verba mea et ambulant in pravitate cordis sui abieruntque post deos alienos ut servirent eis et adorarent eos et erunt sicut lumbare istud quod nullo usui aptum est 11sicut enim adheret lumbare ad lumbos viri sic adglutinavi mihi omnem domum Israhel et omnem domum Iuda dicit Dominus ut esset mihi in populum et in nomen et in laudem et in gloriam et non audierunt 12dices ergo ad eos sermonem istum haec dicit Dominus Deus Israhel omnis laguncula implebitur vino et dicent ad te numquid ignoramus quia omnis laguncula implebitur vino 13et dices ad eos haec dicit Dominus ecce ego implebo omnes habitatores terrae huius et reges qui sedent de stirpe David super thronum eius et sacerdotes et prophetas et omnes habitatores Hierusalem ebrietate 14et dispergam eos virum a fratre suo et patres et filios pariter ait Dominus non parcam et non concedam neque miserebor ut non disperdam eos 15audite et auribus percipite nolite elevari quia Dominus locutus est 16date Domino Deo vestro gloriam antequam contenebrescat et antequam offendant pedes vestri ad montes caligosos expectabitis lucem et ponet eam in umbram mortis et in caliginem 17quod si hoc non audieritis in abscondito plorabit anima mea a facie superbiae plorans plorabit et deducet oculus meus lacrimam quia captus est grex Domini 18dic regi et dominatrici humiliamini sedete quoniam descendit de capite vestro corona gloriae vestrae 19civitates austri clausae sunt et non est qui aperiat translata est omnis Iudaea transmigratione perfecta 20levate oculos vestros et videte qui venitis ab aquilone ubi est grex qui datus est tibi pecus inclitum tuum 21quid dices cum visitaverit te tu enim docuisti eos adversum te et erudisti in caput tuum numquid non dolores adprehendent te quasi mulierem parturientem 22quod si dixeris in corde tuo quare venerunt mihi haec propter multitudinem iniquitatis tuae revelata sunt verecundiora tua pollutae sunt plantae tuae 23si mutare potest Aethiops pellem suam aut pardus varietates suas et vos poteritis bene facere cum didiceritis malum 24et disseminabo eos quasi stipulam quae vento raptatur in deserto 25haec sors tua parsque mensurae tuae a me dicit Dominus quia oblita es mei et confisa es in mendacio 26unde et ego nudavi femora tua contra faciem tuam et apparuit ignominia tua 27adulteria tua et hinnitus tuus scelus fornicationis tuae super colles in agro vidi abominationes tuas vae tibi Hierusalem non mundaberis post me usquequo adhuc

Chapter 14

1quod factum est verbum Domini ad Hieremiam de sermonibus siccitatis 2luxit Iudaea et portae eius corruerunt et obscuratae sunt in terra et clamor Hierusalem ascendit 3maiores miserunt minores suos ad aquam venerunt ad hauriendum non invenerunt aquam reportaverunt vasa sua vacua confusi sunt et adflicti et operuerunt capita sua 4propter terrae vastitatem quia non venit pluvia in terra confusi sunt agricolae operuerunt capita sua 5nam et cerva in agro peperit et reliquit quia non erat herba 6et onagri steterunt in rupibus traxerunt ventum quasi dracones defecerunt oculi eorum quia non erat herba 7si iniquitates nostrae responderunt nobis Domine fac propter nomen tuum quoniam multae sunt aversiones nostrae tibi peccavimus 8expectatio Israhel salvator eius in tempore tribulationis quare quasi colonus futurus es in terra et quasi viator declinans ad manendum 9quare futurus es velut vir vagus ut fortis qui non potest salvare tu autem in nobis es Domine et nomen tuum super nos invocatum est ne derelinquas nos 10haec dicit Dominus populo huic qui dilexit movere pedes suos et non quievit et Domino non placuit nunc recordabitur iniquitatum eorum et visitabit peccata eorum 11et dixit Dominus ad me noli orare pro populo isto in bonum 12cum ieiunaverint non exaudiam preces eorum et si obtulerint holocaustomata et victimas non suscipiam ea quoniam gladio et fame et peste ego consumam eos 13et dixi a a a Domine Deus prophetae dicunt eis non videbitis gladium et famis non erit in vobis sed pacem veram dabit vobis in loco isto 14et dixit Dominus ad me falso prophetae vaticinantur in nomine meo non misi eos et non praecepi eis neque locutus sum ad eos visionem mendacem et divinationem et fraudulentiam et seductionem cordis sui prophetant vobis 15ideo haec dicit Dominus de prophetis qui prophetant in nomine meo quos ego non misi dicentes gladius et famis non erit in terra hac in gladio et fame consumentur prophetae illi 16et populi quibus prophetant erunt proiecti in viis Hierusalem prae fame et gladio et non erit qui sepeliat eos ipsi et uxores eorum filii et filiae eorum et effundam super eos malum suum 17et dices ad eos verbum istud deducant oculi mei lacrimam per noctem et diem et non taceant quoniam contritione magna contrita est virgo filia populi mei plaga pessima vehementer 18si egressus fuero ad agros ecce occisi gladio et si introiero in civitatem ecce adtenuati fame propheta quoque et sacerdos abierunt in terram quam ignorabant 19numquid proiciens abiecisti Iudam aut Sion abominata est anima tua quare ergo percussisti nos ita ut nulla sit sanitas expectavimus pacem et non est bonum et tempus curationis et ecce turbatio 20cognovimus Domine impietates nostras iniquitatem patrum nostrorum quia peccavimus tibi 21ne nos des in obprobrium propter nomen tuum neque facias nobis contumeliam solii gloriae tuae recordare ne irritum facias foedus tuum nobiscum 22numquid sunt in sculptilibus gentium qui pluant aut caeli possunt dare imbres nonne tu es Domine Deus noster quem expectavimus tu enim fecisti omnia haec

Chapter 15

1et dixit Dominus ad me si steterit Moses et Samuhel coram me non est anima mea ad populum istum eice illos a facie mea et egrediantur 2quod si dixerint ad te quo egrediemur dices ad eos haec dicit Dominus qui ad mortem ad mortem et qui ad gladium ad gladium et qui ad famem ad famem et qui ad captivitatem ad captivitatem 3et visitabo super eos quattuor species dicit Dominus gladium ad occisionem et canes ad lacerandum et volatilia caeli et bestias terrae ad devorandum et dissipandum 4et dabo eos in fervorem universis regnis terrae propter Manassem filium Ezechiae regis Iuda super omnibus quae fecit in Hierusalem 5quis enim miserebitur tui Hierusalem aut quis contristabitur pro te aut quis ibit ad rogandum pro pace tua 6tu reliquisti me dicit Dominus retrorsum abisti et extendam manum meam super te et interficiam te laboravi rogans 7et dispergam eos ventilabro in portis terrae interfeci et perdidi populum meum et tamen a viis suis non sunt reversi 8multiplicatae sunt mihi viduae eius super harenam maris induxi eis super matrem adulescentis vastatorem meridie misi super civitates repente terrorem 9infirmata est quae peperit septem defecit anima eius occidit ei sol cum adhuc esset dies confusa est et erubuit et residuos eius in gladium dabo in conspectu inimicorum eorum ait Dominus 10vae mihi mater mea quare genuisti me virum rixae virum discordiae in universa terra non feneravi nec feneravit mihi quisquam omnes maledicunt mihi 11dicit Dominus si non reliquiae tuae in bonum si non occurri tibi in tempore adflictionis et in tempore tribulationis adversum inimicum 12numquid foederabitur ferrum ferro ab aquilone et aes 13divitias tuas et thesauros tuos in direptionem dabo gratis in omnibus peccatis tuis et in omnibus terminis tuis 14et adducam inimicos tuos de terra qua nescis quia ignis succensus est in furore meo super vos ardebit 15tu scis Domine recordare mei et visita me et tuere me ab his qui persequuntur me noli in patientia tua suscipere me scito quoniam sustinui pro te obprobrium 16inventi sunt sermones tui et comedi eos et factum est mihi verbum tuum in gaudium et in laetitiam cordis mei quoniam invocatum est nomen tuum super me Domine Deus exercituum 17non sedi in concilio ludentium et gloriatus sum a facie manus tuae solus sedebam quoniam comminatione replesti me 18quare factus est dolor meus perpetuus et plaga mea desperabilis rennuit curari facta est mihi quasi mendacium aquarum infidelium 19propter hoc haec dicit Dominus si converteris convertam te et ante faciem meam stabis et si separaveris pretiosum a vili quasi os meum eris convertentur ipsi ad te et tu non converteris ad eos 20et dabo te populo huic in murum aereum fortem et bellabunt adversum te et non praevalebunt quia ego tecum sum ut salvem te et eruam dicit Dominus 21et liberabo te de manu pessimorum et redimam te de manu fortium

Chapter 16

1et factum est verbum Domini ad me dicens 2non accipies uxorem et non erunt tibi filii et filiae in loco isto 3quia haec dicit Dominus super filios et filias qui generantur in loco isto et super matres eorum quae genuerunt eos et super patres eorum de quorum stirpe sunt nati in terra hac 4mortibus aegrotationum morientur non plangentur et non sepelientur in sterquilinium super faciem terrae erunt et gladio et fame consumentur et erit cadaver eorum in escam volatilibus caeli et bestiis terrae 5haec enim dicit Dominus ne ingrediaris domum convivii neque vadas ad plangendum neque consoleris eos quia abstuli pacem meam a populo isto dicit Dominus misericordiam et miserationes 6et morientur grandes et parvi in terra ista non sepelientur neque plangentur et non se incident neque calvitium fiet pro eis 7et non frangent inter eos lugenti panem ad consolandum super mortuo et non dabunt eis potum calicis ad consolandum super patre suo et matre 8et domum convivii non ingredieris ut sedeas cum eis et comedas et bibas 9quia haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel ecce ego auferam de loco isto in oculis vestris et in diebus vestris vocem gaudii et vocem laetitiae vocem sponsi et vocem sponsae 10et cum adnuntiaveris populo huic omnia verba haec et dixerint tibi quare locutus est Dominus super nos omne malum grande istud quae iniquitas nostra et quod peccatum nostrum quod peccavimus Domino Deo nostro 11dices ad eos quia dereliquerunt patres vestri me ait Dominus et abierunt post deos alienos et servierunt eis et adoraverunt eos et me dereliquerunt et legem meam non custodierunt 12sed et vos peius operati estis quam patres vestri ecce enim ambulat unusquisque post pravitatem cordis sui mali ut me non audiat 13et eiciam vos de terra hac in terram quam ignoratis vos et patres vestri et servietis ibi diis alienis die ac nocte qui non dabunt vobis requiem 14propterea ecce dies veniunt dicit Dominus et non dicetur ultra vivit Dominus qui eduxit filios Israhel de terra Aegypti 15sed vivit Dominus qui eduxit filios Israhel de terra aquilonis et de universis terris ad quas eieci eos et reducam eos in terram suam quam dedi patribus eorum 16ecce ego mittam piscatores multos dicit Dominus et piscabuntur eos et post haec mittam eis multos venatores et venabuntur eos de omni monte et de omni colle et de cavernis petrarum 17quia oculi mei super omnes vias eorum non sunt absconditae a facie mea et non fuit occulta iniquitas eorum ab oculis meis 18et reddam primum duplices iniquitates et peccata eorum quia contaminaverunt terram meam in morticinis idolorum suorum et abominationibus suis impleverunt hereditatem meam 19Domine fortitudo mea et robur meum et refugium meum in die tribulationis ad te gentes venient ab extremis terrae et dicent vere mendacium possederunt patres nostri vanitatem quae eis non profuit 20numquid faciet sibi homo deos et ipsi non sunt dii 21idcirco ecce ego ostendam eis per vicem hanc ostendam eis manum meam et virtutem meam et scient quia nomen mihi Dominus

Chapter 17

1peccatum Iuda scriptum est stilo ferreo in ungue adamantino exaratum super latitudinem cordis eorum et in cornibus ararum eorum 2cum recordati fuerint filii eorum ararum suarum et lucorum lignorumque frondentium in montibus excelsis 3sacrificantes in agro fortitudinem tuam et omnes thesauros tuos in direptionem dabo excelsa tua propter peccata in universis finibus tuis 4et relinqueris sola ab hereditate tua quam dedi tibi et servire te faciam inimicis tuis in terra quam ignoras quoniam ignem succendisti in furore meo usque in aeternum ardebit 5haec dicit Dominus maledictus homo qui confidit in homine et ponit carnem brachium suum et a Domino recedit cor eius 6erit enim quasi myrice in deserto et non videbit cum venerit bonum sed habitabit in siccitate in deserto in terra salsuginis et inhabitabili 7benedictus vir qui confidit in Domino et erit Dominus fiducia eius 8et erit quasi lignum quod transplantatur super aquas quod ad humorem mittit radices suas et non timebit cum venerit aestus et erit folium eius viride et in tempore siccitatis non erit sollicitum nec aliquando desinet facere fructum 9pravum est cor omnium et inscrutabile quis cognoscet illud 10ego Dominus scrutans cor et probans renes qui do unicuique iuxta viam et iuxta fructum adinventionum suarum 11perdix fovit quae non peperit fecit divitias et non in iudicio in dimidio dierum suorum derelinquet eas et in novissimo suo erit insipiens 12solium gloriae altitudinis a principio locus sanctificationis nostrae 13expectatio Israhel Domine omnes qui te derelinquunt confundentur recedentes in terra scribentur quoniam dereliquerunt venam aquarum viventium Dominum 14sana me Domine et sanabor salvum me fac et salvus ero quoniam laus mea tu es 15ecce ipsi dicunt ad me ubi est verbum Domini veniat 16et ego non sum turbatus te pastorem sequens et diem hominis non desideravi tu scis quod egressum est de labiis meis rectum in conspectu tuo fuit 17non sis mihi tu formidini spes mea tu in die adflictionis 18confundantur qui persequuntur me et non confundar ego paveant illi et non paveam ego induc super eos diem adflictionis et duplici contritione contere eos 19haec dicit Dominus ad me vade et sta in porta filiorum populi per quam ingrediuntur reges Iuda et egrediuntur et in cunctis portis Hierusalem 20et dices ad eos audite verbum Domini reges Iuda et omnis Iudaea cunctique habitatores Hierusalem qui ingredimini per portas istas 21haec dicit Dominus custodite animas vestras et nolite portare pondera in die sabbati nec inferatis per portas Hierusalem 22et nolite eicere onera de domibus vestris in die sabbati et omne opus non facietis sanctificate diem sabbati sicut praecepi patribus vestris 23et non audierunt nec inclinaverunt aurem suam sed induraverunt cervicem suam ne audirent me et ne acciperent disciplinam 24et erit si audieritis me dicit Dominus ut non inferatis onera per portas civitatis huius in die sabbati et si sanctificaveritis diem sabbati ne faciatis in ea omne opus 25ingredientur per portas civitatis huius reges et principes sedentes super solium David et ascendentes in curribus et equis ipsi et principes eorum vir Iuda et habitatores Hierusalem et habitabitur civitas haec in sempiternum 26et venient de civitate Iuda et de circuitu Hierusalem et de terra Beniamin et de campestribus et de montuosis et ab austro portantes holocaustum et victimam et sacrificium et tus et inferent oblationem in domum Domini 27si autem non audieritis me ut sanctificetis diem sabbati et ne portetis onus et ne inferatis per portas Hierusalem in die sabbati succendam ignem in portis eius et devorabit domos Hierusalem et non extinguetur

Chapter 18

1verbum quod factum est ad Hieremiam a Domino dicens 2surge et descende in domum figuli et ibi audies verba mea 3et descendi in domum figuli et ecce ipse faciebat opus super rotam 4et dissipatum est vas quod ipse faciebat e luto manibus suis conversusque fecit illud vas alterum sicut placuerat in oculis eius ut faceret 5et factum est verbum Domini ad me dicens 6numquid sicut figulus iste non potero facere vobis domus Israhel ait Dominus ecce sicut lutum in manu figuli sic vos in manu mea domus Israhel 7repente loquar adversum gentem et adversum regnum ut eradicem et destruam et disperdam illud 8si paenitentiam egerit gens illa a malo suo quod locutus sum adversum eam agam et ego paenitentiam super malo quod cogitavi ut facerem ei 9et subito loquar de gente et regno ut aedificem et ut plantem illud 10si fecerit malum in oculis meis ut non audiat vocem meam paenitentiam agam super bono quod locutus sum ut facerem ei 11nunc ergo dic viro Iudae et habitatoribus Hierusalem dicens haec dicit Dominus ecce ego fingo contra vos malum et cogito contra vos cogitationem revertatur unusquisque a via sua mala et dirigite vias vestras et studia vestra 12qui dixerunt desperavimus post cogitationes enim nostras ibimus et unusquisque pravitatem cordis sui mali faciemus 13ideo haec dicit Dominus interrogate gentes quis audivit talia horribilia quae fecit nimis virgo Israhel 14numquid deficiet de petra agri nix Libani aut evelli possunt aquae erumpentes frigidae et defluentes 15quia oblitus est mei populus meus frustra libantes et inpingentes in viis suis in semitis saeculi ut ambularent per eas in itinere non trito 16ut fieret terra eorum in desolationem et in sibilum sempiternum omnis qui praeterit per eam obstupescet et movebit caput suum 17sicut ventus urens dispergam eos coram inimico dorsum et non faciem ostendam eis in die perditionis eorum 18et dixerunt venite et cogitemus contra Hieremiam cogitationes non enim peribit lex a sacerdote neque consilium a sapiente nec sermo a propheta venite et percutiamus eum lingua et non adtendamus ad universos sermones eius 19adtende Domine ad me et audi vocem adversariorum meorum 20numquid redditur pro bono malum quia foderunt foveam animae meae recordare quod steterim in conspectu tuo ut loquerer pro eis bonum et averterem indignationem tuam ab eis 21propterea da filios eorum in famem et deduc eos in manus gladii fiant uxores eorum absque liberis et viduae et viri earum interficiantur morte iuvenes eorum confodiantur gladio in proelio 22audiatur clamor de domibus eorum adduces enim super eos latronem repente quia foderunt foveam ut caperent me et laqueos absconderunt pedibus meis 23tu autem Domine scis omne consilium eorum adversum me in mortem ne propitieris iniquitati eorum et peccatum eorum a facie tua non deleatur fiant corruentes in conspectu tuo in tempore furoris tui abutere eis

Chapter 19

1haec dicit Dominus vade et accipe lagunculam figuli testeam a senioribus populi et a senioribus sacerdotum 2et egredere ad vallem filii Ennom quae est iuxta introitum portae Fictilis et praedicabis ibi verba quae ego loquar ad te 3et dices audite verbum Domini reges Iuda et habitatores Hierusalem haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel ecce ego inducam adflictionem super locum istum ita ut omnis qui audierit illam tinniant aures eius 4eo quod dereliquerint me et alienum fecerint locum istum et libaverint in eo diis alienis quos nescierunt ipsi et patres eorum et reges Iuda et repleverunt locum istum sanguine innocentium 5et aedificaverunt excelsa Baali ad conburendos filios suos igni in holocaustum Baali quae non praecepi nec locutus sum nec ascenderunt in cor meum 6propterea ecce dies veniunt dicit Dominus et non vocabitur locus iste amplius Thofeth et vallis filii Ennom sed vallis Occisionis 7et dissipabo consilium Iudae et Hierusalem in loco isto et subvertam eos gladio in conspectu inimicorum suorum et in manu quaerentium animas eorum et dabo cadavera eorum escam volatilibus caeli et bestiis terrae 8et ponam civitatem hanc in stuporem et in sibilum omnis qui praeterierit per eam obstupescet et sibilabit super universa plaga eius 9et cibabo eos carnibus filiorum suorum et carnibus filiarum suarum et unusquisque carnes amici sui comedet in obsidione et in angustia in qua concludent eos inimici eorum et qui quaerunt animas eorum 10et conteres lagunculam in oculis virorum qui ibunt tecum 11et dices ad eos haec dicit Dominus exercituum sic conteram populum istum et civitatem istam sicut conteritur vas figuli quod non potest ultra instaurari et in Thofeth sepelientur eo quod non sit alius locus ad sepeliendum 12sic faciam loco huic ait Dominus et habitatoribus eius ut ponam civitatem istam sicut Thofeth 13et erunt domus Hierusalem et domus regum Iuda sicut locus Thofeth inmundae omnes domus in quarum domatibus sacrificaverunt omni militiae caeli et libaverunt libamina diis alienis 14venit autem Hieremias de Thofeth quo miserat eum Dominus ad prophetandum et stetit in atrio domus Domini et dixit ad omnem populum 15haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel ecce ego inducam super civitatem hanc et super omnes urbes eius universa mala quae locutus sum adversum eam quoniam induraverunt cervicem suam ut non audirent sermones meos

Chapter 20

1et audivit Phassur filius Emmer sacerdos qui constitutus erat princeps in domo Domini Hieremiam prophetantem sermones istos 2et percussit Phassur Hieremiam prophetam et misit eum in nervum quod erat in porta Beniamin superiori in domo Domini 3cumque inluxisset in crastinum eduxit Phassur Hieremiam de nervo et dixit ad eum Hieremias non Phassur vocavit Dominus nomen tuum sed Pavorem undique 4quia haec dicit Dominus ecce ego dabo te in pavorem te et omnes amicos tuos et corruent gladio inimicorum suorum et oculi tui videbunt et omnem Iudam dabo in manu regis Babylonis et traducet eos in Babylonem et percutiet eos gladio 5et dabo universam substantiam civitatis huius et omnem laborem eius omneque pretium et cunctos thesauros regum Iuda dabo in manu inimicorum eorum et diripient eos et tollent et ducent in Babylonem 6tu autem Phassur et omnes habitatores domus tuae ibitis in captivitatem et in Babylonem venies et ibi morieris ibique sepelieris tu et omnes amici tui quibus prophetasti mendacium 7seduxisti me Domine et seductus sum fortior me fuisti et invaluisti factus sum in derisum tota die omnes subsannant me 8quia iam olim loquor vociferans iniquitatem et vastitatem clamito et factus est mihi sermo Domini in obprobrium et in derisum tota die 9et dixi non recordabor eius neque loquar ultra in nomine illius et factus est in corde meo quasi ignis exaestuans claususque in ossibus meis et defeci ferre non sustinens 10audivi enim contumelias multorum et terrorem in circuitu persequimini et persequamur eum ab omnibus viris qui erant pacifici mei et custodientes latus meum si quo modo decipiatur et praevaleamus adversus eum et consequamur ultionem ex eo 11Dominus autem mecum est quasi bellator fortis idcirco qui persequuntur me cadent et infirmi erunt confundentur vehementer quia non intellexerunt obprobrium sempiternum quod numquam delebitur 12et tu Domine exercituum probator iusti qui vides renes et cor videam quaeso ultionem tuam ex eis tibi enim revelavi causam meam 13cantate Domino laudate Dominum quia liberavit animam pauperis de manu malorum 14maledicta dies in qua natus sum dies in qua peperit me mater mea non sit benedicta 15maledictus vir qui adnuntiavit patri meo dicens natus est tibi puer masculus et quasi gaudio laetificavit eum 16sit homo ille ut sunt civitates quas subvertit Dominus et non paenituit eum audiat clamorem mane et ululatum in tempore meridiano 17qui non me interfecit a vulva ut fieret mihi mater mea sepulchrum et vulva eius conceptus aeternus 18quare de vulva egressus sum ut viderem laborem et dolorem et consumerentur in confusione dies mei

Chapter 21

1verbum quod factum est ad Hieremiam a Domino quando misit ad eum rex Sedecias Phassur filium Melchiae et Sophoniam filium Maasiae sacerdotem dicens 2interroga pro nobis Dominum quia Nabuchodonosor rex Babylonis proeliatur adversum nos si forte faciat Dominus nobiscum secundum omnia mirabilia sua et recedat a nobis 3et dixit Hieremias ad eos sic dicetis Sedeciae 4haec dicit Dominus Deus Israhel ecce ego convertam vasa belli quae in manibus vestris sunt et quibus vos pugnatis adversum regem Babylonis et Chaldeos qui obsident vos in circuitu murorum et congregabo ea in medio civitatis huius 5et debellabo ego vos in manu extenta et brachio forti et in furore et in indignatione et in ira grandi 6et percutiam habitatores civitatis huius homines et bestiae pestilentia magna morientur 7et post haec ait Dominus dabo Sedeciam regem Iuda et servos eius et populum eius et qui derelicti sunt in civitate hac a peste et gladio et fame in manu Nabuchodonosor regis Babylonis et in manu inimicorum eorum et in manu quaerentium animam eorum et percutiet eos in ore gladii et non movebitur neque parcet nec miserebitur 8et ad populum hunc dices haec dicit Dominus ecce ego do coram vobis viam vitae et viam mortis 9qui habitaverit in urbe hac morietur gladio et fame et peste qui autem egressus fuerit et transfugerit ad Chaldeos qui obsident vos vivet et erit ei anima sua quasi spolium 10posui enim faciem meam super civitatem hanc in malum et non in bonum ait Dominus in manu regis Babylonis dabitur et exuret eam igni 11et domui regis Iuda audite verbum Domini 12domus David haec dicit Dominus iudicate mane iudicium et eruite vi oppressum de manu calumniantis ne forte egrediatur ut ignis indignatio mea et succendatur et non sit qui extinguat propter malitiam studiorum vestrorum 13ecce ego ad te habitatricem vallis solidae atque campestris ait Dominus qui dicitis quis percutiet nos et quis ingredietur domos nostras 14et visitabo super vos iuxta fructum studiorum vestrorum dicit Dominus et succendam ignem in saltu eius et devorabit omnia in circuitu eius

Chapter 22

1haec dicit Dominus descende in domum regis Iuda et loqueris ibi verbum hoc 2et dices audi verbum Domini rex Iuda qui sedes super solium David tu et servi tui et populus tuus qui ingredimini per portas istas 3haec dicit Dominus facite iudicium et iustitiam et liberate vi oppressum de manu calumniatoris et advenam et pupillum et viduam nolite contristare neque opprimatis inique et sanguinem innocentem ne effundatis in loco isto 4si enim facientes feceritis verbum istud ingredientur per portas domus huius reges sedentes de genere David super thronum eius et ascendentes currus et equos ipsi et servi et populus eorum 5quod si non audieritis verba haec in memet ipso iuravi dicit Dominus quia in solitudinem erit domus haec 6quia haec dicit Dominus super domum regis Iuda Galaad tu mihi caput Libani si non posuero te solitudinem urbes inhabitabiles 7et sanctificabo super te interficientem virum et arma eius et succident electam cedrum tuam et praecipitabunt in ignem 8et pertransibunt gentes multae per civitatem hanc et dicet unusquisque proximo suo quare fecit Dominus sic civitati huic grandi 9et respondebunt eo quod dereliquerint pactum Domini Dei sui et adoraverint deos alienos et servierint eis 10nolite flere mortuum neque lugeatis super eum fletu plangite eum qui egreditur quia non revertetur ultra nec videbit terram nativitatis suae 11quia haec dicit Dominus ad Sellum filium Iosiae regem Iuda qui regnavit pro Iosia patre suo qui egressus est de loco isto non revertetur huc amplius 12sed in loco ad quem transtuli eum ibi morietur et terram istam non videbit amplius 13vae qui aedificat domum suam in iniustitia et cenacula sua non in iudicio amicum suum opprimet frustra et mercedem eius non reddet ei 14qui dicit aedificabo mihi domum latam et cenacula spatiosa qui aperit sibi fenestras et facit laquearia cedrina pingitque sinopide 15numquid regnabis quoniam confers te cedro pater tuus numquid non comedit et bibit et fecit iudicium et iustitiam tunc cum bene erat ei 16iudicavit causam pauperis et egeni in bonum suum numquid non ideo quia cognovit me dicit Dominus 17tui vero oculi et cor ad avaritiam et ad sanguinem innocentem fundendum et ad calumniam et ad cursum mali operis 18propterea haec dicit Dominus ad Ioachim filium Iosiae regem Iuda non plangent eum vae frater et vae fratres non concrepabunt ei vae domine et vae inclite 19sepultura asini sepelietur putrefactus et proiectus extra portas Hierusalem 20ascende Libanum et clama et in Basan da vocem tuam et clama ad transeuntes quia contriti sunt omnes amatores tui 21locutus sum ad te in abundantia tua dixisti non audiam haec est via tua ab adulescentia tua quia non audisti vocem meam 22omnes pastores tuos pascet ventus et amatores tui in captivitatem ibunt et tunc confunderis et erubesces ab omni malitia tua 23quae sedes in Libano et nidificas in cedris quomodo congemuisti cum venissent tibi dolores quasi dolores parturientis 24vivo ego dicit Dominus quia si fuerit Iechonias filius Ioachim regis Iuda anulus in manu dextera mea inde avellam eum 25et dabo te in manu quaerentium animam tuam et in manu quorum tu formidas faciem et in manu Nabuchodonosor regis Babylonis et in manu Chaldeorum 26et mittam te et matrem tuam quae genuit te in terram alienam in qua nati non estis ibique moriemini 27et in terram ad quam ipsi levant animam suam ut revertantur illuc non revertentur 28numquid vas fictile atque contritum vir iste Iechonias numquid vas absque omni voluptate quare abiecti sunt ipse et semen eius et proiecti in terram quam ignoraverunt 29terra terra terra audi sermonem Domini 30haec dicit Dominus scribe virum istum sterilem virum qui in diebus suis non prosperabitur nec enim erit de semine eius vir qui sedeat super solium David et potestatem habeat ultra in Iuda

Chapter 23

1vae pastoribus qui disperdunt et dilacerant gregem pascuae meae dicit Dominus 2ideo haec dicit Dominus Deus Israhel ad pastores qui pascunt populum meum vos dispersistis gregem meum eiecistis eos et non visitastis eos ecce ego visitabo super vos malitiam studiorum vestrorum ait Dominus 3et ego congregabo reliquias gregis mei de omnibus terris ad quas eiecero eos illuc et convertam eos ad rura sua et crescent et multiplicabuntur 4et suscitabo super eos pastores et pascent eos non formidabunt ultra et non pavebunt et nullus quaeretur ex numero dicit Dominus 5ecce dies veniunt ait Dominus et suscitabo David germen iustum et regnabit rex et sapiens erit et faciet iudicium et iustitiam in terra 6in diebus illius salvabitur Iuda et Israhel habitabit confidenter et hoc est nomen quod vocabunt eum Dominus iustus noster 7propter hoc ecce dies veniunt dicit Dominus et non dicent ultra vivit Dominus qui eduxit filios Israhel de terra Aegypti 8sed vivit Dominus qui eduxit et adduxit semen domus Israhel de terra aquilonis et de cunctis terris ad quas eieceram eos illuc et habitabunt in terra sua 9ad prophetas contritum est cor meum in medio mei contremuerunt omnia ossa mea factus sum quasi vir ebrius et quasi homo madidus a vino a facie Domini et a facie verborum sanctorum eius 10quia adulteris repleta est terra quia a facie maledictionis luxit terra arefacta sunt arva deserti factus est cursus eorum malus et fortitudo eorum dissimilis 11propheta namque et sacerdos polluti sunt et in domo mea inveni malum eorum ait Dominus 12idcirco via eorum erit quasi lubricum in tenebris inpellentur enim et corruent in ea adferam enim super eos mala annum visitationis eorum ait Dominus 13et in prophetis Samariae vidi fatuitatem prophetabant in Baal et decipiebant populum meum Israhel 14et in prophetis Hierusalem vidi similitudinem adulterium et iter mendacii et confortaverunt manus pessimorum ut non converteretur unusquisque a malitia sua facti sunt mihi omnes Sodoma et habitatores eius quasi Gomorra 15propterea haec dicit Dominus exercituum ad prophetas ecce ego cibabo eos absinthio et potabo eos felle a prophetis enim Hierusalem est egressa pollutio super omnem terram 16haec dicit Dominus exercituum nolite audire verba prophetarum qui prophetant vobis et decipiunt vos visionem cordis sui loquuntur non de ore Domini 17dicunt his qui blasphemant me locutus est Dominus pax erit vobis et omni qui ambulat in pravitate cordis sui dixerunt non veniet super vos malum 18quis enim adfuit in consilio Domini et vidit et audivit sermonem eius quis consideravit verbum illius et audivit 19ecce turbo dominicae indignationis egredietur et tempestas erumpens super caput impiorum veniet 20non revertetur furor Domini usque dum faciat et usque dum conpleat cogitationem cordis sui in novissimis diebus intellegetis consilium eius 21non mittebam prophetas et ipsi currebant non loquebar ad eos et ipsi prophetabant 22si stetissent in consilio meo et nota fecissent verba mea populo meo avertissem utique eos a via sua mala et a pessimis cogitationibus suis 23putasne Deus e vicino ego sum dicit Dominus et non Deus de longe 24si occultabitur vir in absconditis et ego non videbo eum dicit Dominus numquid non caelum et terram ego impleo ait Dominus 25audivi quae dixerunt prophetae prophetantes in nomine meo mendacium atque dicentes somniavi somniavi 26usquequo istud in corde est prophetarum vaticinantium mendacium et prophetantium seductiones cordis sui 27qui volunt facere ut obliviscatur populus meus nominis mei propter somnia eorum quae narrant unusquisque ad proximum suum sicut obliti sunt patres eorum nominis mei propter Baal 28propheta qui habet somnium narret somnium et qui habet sermonem meum loquatur sermonem meum vere quid paleis ad triticum dicit Dominus 29numquid non verba mea sunt quasi ignis ait Dominus et quasi malleus conterens petram 30propterea ecce ego ad prophetas ait Dominus qui furantur verba mea unusquisque a proximo suo 31ecce ego ad prophetas ait Dominus qui adsumunt linguas suas et aiunt dicit Dominus 32ecce ego ad prophetas somniantes mendacium ait Dominus qui narraverunt ea et seduxerunt populum meum in mendacio suo et in miraculis suis cum ego non misissem eos nec mandassem eis qui nihil profuerunt populo huic dicit Dominus 33si igitur interrogaverit te populus iste vel propheta aut sacerdos dicens quod est onus Domini dices ad eos ut quid vobis onus proiciam quippe vos dicit Dominus 34et prophetes et sacerdos et populus qui dicit onus Domini visitabo super virum illum et super domum eius 35haec dicetis unusquisque ad proximum et ad fratrem suum quid respondit Dominus et quid locutus est Dominus 36et onus Domini ultra non memorabitur quia onus erit unicuique sermo suus et pervertitis verba Dei viventis Domini exercituum Dei nostri 37haec dices ad prophetam quid respondit tibi Dominus et quid locutus est Dominus 38si autem onus Domini dixeritis propter hoc haec dicit Dominus quia dixistis sermonem istum onus Domini et misi ad vos dicens nolite dicere onus Domini 39propterea ecce ego tollam vos portans et derelinquam vos et civitatem quam dedi vobis et patribus vestris a facie mea 40et dabo vos in obprobrium sempiternum et in ignominiam aeternam quae numquam oblivione delebitur

Chapter 24

1ostendit mihi Dominus et ecce duo calathi pleni ficis positi ante templum Domini postquam transtulit Nabuchodonosor rex Babylonis Iechoniam filium Ioachim regem Iuda et principes eius et fabrum et inclusorem de Hierusalem et adduxit eos in Babylonem 2calathus unus ficus bonas habebat nimis ut solent ficus esse primi temporis et calathus unus ficus habebat malas nimis quae comedi non poterant eo quod essent malae 3et dixit Dominus ad me quid tu vides Hieremia et dixi ficus ficus bonas bonas valde et malas malas valde quae comedi non possunt eo quod sint malae 4et factum est verbum Domini ad me dicens 5haec dicit Dominus Deus Israhel sicut ficus hae bonae sic cognoscam transmigrationem Iuda quam emisi de loco isto in terram Chaldeorum in bonum 6et ponam oculos meos super eos ad placandum et reducam eos in terram hanc et aedificabo eos et non destruam et plantabo eos et non evellam 7et dabo eis cor ut sciant me quia ego sum Dominus et erunt mihi in populum et ego ero eis in Deum quia revertentur ad me in toto corde suo 8et sicut ficus pessimae quae comedi non possunt eo quod sint malae haec dicit Dominus sic dabo Sedeciam regem Iuda et principes eius et reliquos de Hierusalem qui remanserunt in urbe hac et qui habitant in terra Aegypti 9et dabo eos in vexationem adflictionemque omnibus regnis terrae in obprobrium et in parabolam et in proverbium et in maledictionem in universis locis ad quos eieci eos 10et mittam in eis gladium et famem et pestem donec consumantur de terra quam dedi eis et patribus eorum

Chapter 25

1verbum quod factum est ad Hieremiam de omni populo Iudae in anno quarto Ioachim filii Iosiae regis Iuda ipse est annus primus Nabuchodonosor regis Babylonis 2quae locutus est Hieremias propheta ad omnem populum Iuda et ad universos habitatores Hierusalem dicens 3a tertiodecimo anno Iosiae filii Amon regis Iuda usque ad diem hanc iste est tertius et vicesimus annus factum est verbum Domini ad me et locutus sum ad vos de nocte consurgens et loquens et non audistis 4et misit Dominus ad vos omnes servos suos prophetas consurgens diluculo mittensque et non audistis neque inclinastis aures vestras ut audiretis 5cum diceret revertimini unusquisque a via sua mala et a pessimis cogitationibus vestris et habitabitis in terram quam dedit Dominus vobis et patribus vestris a saeculo et usque in saeculum 6et nolite ire post deos alienos ut serviatis eis adoretisque eos neque me ad iracundiam provocetis in operibus manuum vestrarum et non adfligam vos 7et non audistis me dicit Dominus ut me ad iracundiam provocaretis in operibus manuum vestrarum in malum vestrum 8propterea haec dicit Dominus exercituum pro eo quod non audistis verba mea 9ecce ego mittam et adsumam universas cognationes aquilonis ait Dominus et ad Nabuchodonosor regem Babylonis servum meum et adducam eos super terram istam et super habitatores eius et super omnes nationes quae in circuitu illius sunt et interficiam eos et ponam eos in stuporem et in sibilum et in solitudines sempiternas 10perdamque ex eis vocem gaudii et vocem laetitiae vocem sponsae et vocem sponsi vocem molae et lumen lucernae 11et erit universa terra eius in solitudinem et in stuporem et servient omnes gentes istae regi Babylonis septuaginta annis 12cumque impleti fuerint anni septuaginta visitabo super regem Babylonis et super gentem illam dicit Dominus iniquitatem eorum et super terram Chaldeorum et ponam illam in solitudines sempiternas 13et adducam super terram illam omnia verba mea quae locutus sum contra eam omne quod scriptum est in libro isto quaecumque prophetavit Hieremias adversum omnes gentes 14quia servierunt eis cum essent gentes multae et reges magni et reddam eis secundum opera eorum et secundum facta manuum suarum 15quia sic dicit Dominus exercituum Deus Israhel sume calicem vini furoris huius de manu mea et propinabis de illo cunctis gentibus ad quas ego mittam te 16et bibent et turbabuntur et insanient a facie gladii quem ego mittam inter eos 17et accepi calicem de manu Domini et propinavi cunctis gentibus ad quas misit me Dominus 18Hierusalem et civitatibus Iudae et regibus eius et principibus eius ut darem eos in solitudinem et in stuporem in sibilum et in maledictionem sicut est dies ista 19Pharaoni regi Aegypti et servis eius et principibus eius et omni populo eius 20et universis generaliter cunctis regibus terrae Ausitidis et cunctis regibus terrae Philisthim et Ascaloni et Gazae et Accaroni et reliquiis Azoti 21Idumeae et Moab et filiis Ammon 22et cunctis regibus Tyri et cunctis regibus Sidonis et regibus terrae insularum qui sunt trans mare 23et Dedan et Theman et Buz et universis qui adtonsi sunt in comam 24et cunctis regibus Arabiae et cunctis regibus occidentis qui habitant in deserto 25et cunctis regibus Zambri et cunctis regibus Aelam et cunctis regibus Medorum 26et cunctis regibus aquilonis de prope et de longe unicuique contra fratrem suum et omnibus regnis terrae quae super faciem eius sunt et rex Sesach bibet post eos 27et dices ad eos haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel bibite et inebriamini et vomite et cadite neque surgatis a facie gladii quem ego mittam inter vos 28cumque noluerint accipere calicem de manu ut bibant dices ad eos haec dicit Dominus exercituum bibentes bibetis 29quia ecce in civitate in qua invocatum est nomen meum ego incipio adfligere et vos quasi innocentes inmunes eritis non eritis inmunes gladium enim ego voco super omnes habitatores terrae dicit Dominus exercituum 30et tu prophetabis ad eos omnia verba haec et dices ad illos Dominus de excelso rugiet et de habitaculo sancto suo dabit vocem suam rugiens rugiet super decorem suum celeuma quasi calcantium concinetur adversus omnes habitatores terrae 31pervenit sonitus usque ad extrema terrae quia iudicium Domino cum gentibus iudicatur ipse cum omni carne impios tradidit gladio dicit Dominus 32haec dicit Dominus exercituum ecce adflictio egredietur de gente in gentem et turbo magnus egredietur a summitatibus terrae 33et erunt interfecti Domini in die illa a summo terrae usque ad summum eius non plangentur et non colligentur neque sepelientur in sterquilinium super faciem terrae iacebunt 34ululate pastores et clamate et aspergite vos cinere optimates gregis quia conpleti sunt dies vestri ut interficiamini et dissipationes vestrae et cadetis quasi vasa pretiosa 35et peribit fuga a pastoribus et salvatio ab optimatibus gregis 36vox clamoris pastorum et ululatus optimatium gregis quia vastavit Dominus pascuam eorum 37et conticuerunt arva pacis a facie irae furoris Domini 38dereliquit quasi leo umbraculum suum facta est terra eorum in desolationem a facie irae columbae et a facie irae furoris Domini

Chapter 26

1in principio regis Ioachim filii Iosiae regis Iuda factum est verbum istud a Domino dicens 2haec dicit Dominus sta in atrio domus Domini et loqueris ad omnes civitates Iuda de quibus veniunt ut adorent in domo Domini universos sermones quos ego mandavi tibi ut loquaris ad eos noli subtrahere verbum 3si forte audiant et convertantur unusquisque a via sua mala et paeniteat me mali quod cogito facere eis propter malitias studiorum eorum 4et dices ad eos haec dicit Dominus si non audieritis me ut ambuletis in lege mea quam dedi vobis 5ut audiatis sermones servorum meorum prophetarum quos ego misi ad vos de nocte consurgens et dirigens et non audistis 6dabo domum istam sicut Silo et urbem hanc dabo in maledictionem cunctis gentibus terrae 7et audierunt sacerdotes et prophetae et omnis populus Hieremiam loquentem verba haec in domo Domini 8cumque conplesset Hieremias loquens omnia quae praeceperat ei Dominus ut loqueretur ad universum populum adprehenderunt eum sacerdotes et prophetae et omnis populus dicens morte morietur 9quare prophetavit in nomine Domini dicens sicut Silo erit domus haec et urbs ista desolabitur eo quod non sit habitator et congregatus est omnis populus adversum Hieremiam in domum Domini 10et audierunt principes Iuda verba haec et ascenderunt de domo regis in domum Domini et sederunt in introitu portae Domini novae 11et locuti sunt sacerdotes et prophetae ad principes et ad omnem populum dicentes iudicium mortis est viro huic quia prophetavit adversum civitatem istam sicut audistis auribus vestris 12et ait Hieremias ad omnes principes et ad universum populum dicens Dominus misit me ut prophetarem ad domum istam et ad civitatem hanc omnia verba quae audistis 13nunc ergo bonas facite vias vestras et studia vestra et audite vocem Domini Dei vestri et paenitebit Dominum mali quod locutus est adversum vos 14ego autem ecce in manibus vestris sum facite mihi ut bonum et rectum est in oculis vestris 15verumtamen scitote et cognoscite quod si occideritis me sanguinem innocentem traditis contra vosmet ipsos et contra civitatem istam et habitatores eius in veritate enim misit me Dominus ad vos ut loquerer in auribus vestris omnia verba haec 16et dixerunt principes et omnis populus ad sacerdotes et prophetas non est viro huic iudicium mortis quia in nomine Domini Dei nostri locutus est ad nos 17surrexerunt ergo viri de senioribus terrae et dixerunt ad omnem coetum populi loquentes 18Michas de Morasthim fuit propheta in diebus Ezechiae regis Iudae et ait ad omnem populum Iudae dicens haec dicit Dominus exercituum Sion quasi ager arabitur et Hierusalem in acervum lapidum erit et mons domus in excelsa silvarum 19numquid morte condemnavit eum Ezechias rex Iuda et omnis Iuda numquid non timuerunt Dominum et deprecati sunt faciem Domini et paenituit Dominum mali quod locutus erat adversum eos itaque nos facimus malum grande contra animas nostras 20fuit quoque vir prophetans in nomine Domini Urias filius Semei de Cariathiarim et prophetavit adversum civitatem istam et adversum terram hanc iuxta universa verba Hieremiae 21et audivit rex Ioachim et omnes potentes et principes eius verba haec et quaesivit rex interficere eum et audivit Urias et timuit fugitque et ingressus est Aegyptum 22et misit rex Ioachim viros in Aegyptum Elnathan filium Achobor et viros cum eo in Aegyptum 23et eduxerunt Uriam de Aegypto et adduxerunt eum ad regem Ioachim et percussit eum gladio et proiecit cadaver eius in sepulchris vulgi ignobilis 24igitur manus Ahicam filii Saphan fuit cum Hieremia ut non traderetur in manu populi et interficerent eum

Chapter 27

1in principio regni Ioachim filii Iosiae regis Iuda factum est verbum istud ad Hieremiam a Domino dicens 2haec dicit Dominus ad me fac tibi vincula et catenas et pones eas in collo tuo 3et mittes eas ad regem Edom et ad regem Moab et ad regem filiorum Ammon et ad regem Tyri et ad regem Sidonis in manu nuntiorum qui venerunt Hierusalem ad Sedeciam regem Iuda 4et praecipies eis ut ad dominos suos loquantur haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel haec dicetis ad dominos vestros 5ego feci terram et hominem et iumenta quae sunt super faciem terrae in fortitudine mea magna et in brachio meo extento et dedi eam ei qui placuit in oculis meis 6et nunc itaque ego dedi omnes terras istas in manu Nabuchodonosor regis Babylonis servi mei insuper et bestias agri dedi ei ut serviant illi 7et servient ei omnes gentes et filio eius et filio filii eius donec veniat tempus terrae eius et ipsius et servient ei gentes multae et reges magni 8gens autem et regnum quod non servierit Nabuchodonosor regi Babylonis et quicumque non curvaverit collum suum sub iugo regis Babylonis in gladio et in fame et in peste visitabo super gentem illam ait Dominus donec consumam eos in manu eius 9vos ergo nolite audire prophetas vestros et divinos et somniatores et augures et maleficos qui dicunt vobis non servietis regi Babylonis 10quia mendacium prophetant vobis ut longe faciant vos de terra vestra et eiciant vos et pereatis 11porro gens quae subiecerit cervicem suam sub iugo regis Babylonis et servierit ei dimittam eam in terra sua dicit Dominus et colet eam et habitabit in ea 12et ad Sedeciam regem Iuda locutus sum secundum omnia verba haec dicens subicite colla vestra sub iugo regis Babylonis et servite ei et populo eius et vivetis 13quare moriemini tu et populus tuus gladio fame et peste sicut locutus est Dominus ad gentem quae servire noluerit regi Babylonis 14nolite audire verba prophetarum dicentium vobis non servietis regi Babylonis quia mendacium ipsi loquuntur vobis 15quia non misi eos ait Dominus et ipsi prophetant in nomine meo mendaciter ut eiciant vos et pereatis tam vos quam prophetae qui vaticinantur vobis 16et ad sacerdotes et ad populum istum locutus sum dicens haec dicit Dominus nolite audire verba prophetarum vestrorum qui prophetant vobis dicentes ecce vasa Domini revertentur de Babylone nunc cito mendacium enim prophetant vobis 17nolite ergo audire eos sed servite regi Babylonis ut vivatis quare datur haec civitas in solitudinem 18et si prophetae sunt et est verbum Domini in eis occurrant Domino exercituum ut non veniant vasa quae derelicta fuerant in domum Domini et in domum regis Iuda et in Hierusalem in Babylonem 19quia haec dicit Dominus exercituum ad columnas et ad mare et ad bases et ad reliqua vasorum quae remanserunt in civitate hac 20quae non tulit Nabuchodonosor rex Babylonis cum transferret Iechoniam filium Ioachim regem Iuda de Hierusalem in Babylonem et omnes optimates Iuda et Hierusalem 21quia haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel ad vasa quae derelicta sunt in domum Domini et in domum regis Iuda et Hierusalem 22in Babylonem transferentur et ibi erunt usque ad diem visitationis suae dicit Dominus et adferri faciam ea et restitui in loco isto

Chapter 28

1et factum est in anno illo in principio regni Sedeciae regis Iuda in anno quarto in mense quinto dixit ad me Ananias filius Azur propheta de Gabaon in domo Domini coram sacerdotibus et omni populo dicens 2haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel contrivi iugum regis Babylonis 3adhuc duo anni dierum et ego referri faciam ad locum istum omnia vasa Domini quae tulit Nabuchodonosor rex Babylonis de loco isto et transtulit ea in Babylonem 4et Iechoniam filium Ioachim regem Iuda et omnem transmigrationem Iudae qui ingressi sunt in Babylonem ego convertam ad locum istum ait Dominus conteram enim iugum regis Babylonis 5et dixit Hieremias propheta ad Ananiam prophetam in oculis sacerdotum et in oculis omnis populi qui stabant in domo Domini 6et ait Hieremias propheta amen sic faciat Dominus suscitet Dominus verba tua quae prophetasti ut referantur vasa in domum Domini et omnis transmigratio de Babylone ad locum istum 7verumtamen audi verbum hoc quod ego loquor in auribus tuis et in auribus universi populi 8prophetae qui fuerunt ante me et te ab initio et prophetaverunt super terras multas et super regna magna de proelio et de adflictione et de fame 9propheta qui vaticinatus est pacem cum venerit verbum eius scietur propheta quem misit Dominus in veritate 10et tulit Ananias propheta catenam de collo Hieremiae prophetae et confregit eam 11et ait Ananias in conspectu omnis populi dicens haec dicit Dominus sic confringam iugum Nabuchodonosor regis Babylonis post duos annos dierum de collo omnium gentium 12et abiit Hieremias prophetes in viam suam et factum est verbum Domini ad Hieremiam postquam confregit Ananias propheta catenam de collo Hieremiae prophetae dicens 13vade et dices Ananiae haec dicit Dominus catenas ligneas contrivisti et facies pro eis catenas ferreas 14quia haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel iugum ferreum posui super collum cunctarum gentium istarum ut serviant Nabuchodonosor regi Babylonis et servient ei insuper et bestias terrae dedi ei 15et dixit Hieremias propheta ad Ananiam prophetam audi Anania non misit te Dominus et tu confidere fecisti populum istum in mendacio 16idcirco haec dicit Dominus ecce emittam te a facie terrae hoc anno morieris adversum Dominum enim locutus es 17et mortuus est Ananias propheta in anno illo mense septimo

Chapter 29

1et haec sunt verba libri quae misit Hieremias propheta de Hierusalem ad reliquias seniorum transmigrationis et ad sacerdotes et ad prophetas et ad omnem populum quem transduxerat Nabuchodonosor de Hierusalem in Babylonem 2postquam egressus est Iechonias rex et domina et eunuchi et principes Iuda et Hierusalem et faber et inclusor de Hierusalem 3in manu Ellasa filii Saphan et Gamaliae filii Helciae quos misit Sedecias rex Iuda ad Nabuchodonosor regem Babylonis in Babylonem dicens 4haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel omni transmigrationi quam transtuli de Hierusalem in Babylonem 5aedificate domos et habitate et plantate hortos et comedite fructum eorum 6accipite uxores et generate filios et filias date filiis vestris uxores et filias vestras date viris et pariant filios et filias et multiplicamini ibi et nolite esse pauci numero 7et quaerite pacem civitatis ad quam transmigrare vos feci et orate pro ea ad Dominum quia in pace illius erit pax vobis 8haec enim dicit Dominus exercituum Deus Israhel non vos inducant prophetae vestri qui sunt in medio vestrum et divini vestri et ne adtendatis ad somnia vestra quae vos somniatis 9quia falso ipsi prophetant vobis in nomine meo et non misi eos dicit Dominus 10quia haec dicit Dominus cum coeperint impleri in Babylone septuaginta anni visitabo vos et suscitabo super vos verbum meum bonum ut reducam vos ad locum istum 11ego enim scio cogitationes quas cogito super vos ait Dominus cogitationes pacis et non adflictionis ut dem vobis finem et patientiam 12et invocabitis me et ibitis et orabitis me et exaudiam vos 13quaeretis me et invenietis cum quaesieritis me in toto corde vestro 14et inveniar a vobis ait Dominus et reducam captivitatem vestram et congregabo vos de universis gentibus et de cunctis locis ad quae expuli vos dicit Dominus et reverti vos faciam de loco ad quem transmigrare vos feci 15quia dixistis suscitavit nobis Dominus prophetas in Babylone 16quia haec dicit Dominus ad regem qui sedet super solium David et ad omnem populum habitatorem urbis huius ad fratres vestros qui non sunt egressi vobiscum in transmigrationem 17haec dicit Dominus exercituum ecce mittam in eis gladium et famem et pestem et ponam eos quasi ficus malas quae comedi non possunt eo quod pessimae sint 18et persequar eos in gladio in fame et in pestilentia et dabo eos in vexationem universis regnis terrae in maledictionem et in stuporem et in sibilum et in obprobrium cunctis gentibus ad quas ego eieci eos 19eo quod non audierint verba mea dicit Dominus quae misi ad eos per servos meos prophetas de nocte consurgens et mittens et non audistis dicit Dominus 20vos ergo audite verbum Domini omnis transmigratio quam emisi de Hierusalem in Babylonem 21haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel ad Ahab filium Culia et ad Sedeciam filium Maasiae qui prophetant vobis in nomine meo mendaciter ecce ego tradam eos in manu Nabuchodonosor regis Babylonis et percutiet eos in oculis vestris 22et adsumetur ex eis maledictio omni transmigrationi Iuda quae est in Babylone dicentium ponat te Dominus sicut Sedeciam et sicut Ahab quos frixit rex Babylonis in igne 23pro eo quod fecerint stultitiam in Israhel et moechati sunt in uxores amicorum suorum et locuti sunt verbum in nomine meo mendaciter quod non mandavi eis ego sum iudex et testis dicit Dominus 24et ad Semeiam Neelamiten dices 25haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel pro eo quod misisti in nomine tuo libros ad omnem populum qui est in Hierusalem et ad Sophoniam filium Maasiae sacerdotem et ad universos sacerdotes dicens 26Dominus dedit te sacerdotem pro Ioiadae sacerdote ut sis dux in domo Domini super omnem virum arrepticium et prophetantem ut mittas eum in nervum et in carcerem 27et nunc quare non increpasti Hieremiam Anathothiten qui prophetat vobis 28quia super hoc misit ad nos in Babylonem dicens longum est aedificate domos et habitate et plantate hortos et comedite fructum eorum 29legit ergo Sophonias sacerdos librum istum in auribus Hieremiae prophetae 30et factum est verbum Domini ad Hieremiam dicens 31mitte ad omnem transmigrationem dicens haec dicit Dominus ad Semeiam Neelamiten pro eo quod prophetavit vobis Semeias et ego non misi eum et fecit vos confidere in mendacio 32idcirco haec dicit Dominus ecce ego visitabo super Semeiam Neelamiten et super semen eius non erit ei vir sedens in medio populi huius et non videbit bonum quod ego faciam populo meo ait Dominus quia praevaricationem locutus est adversum Dominum

Chapter 30

1hoc verbum quod factum est ad Hieremiam a Domino dicens 2haec dicit Dominus Deus Israhel dicens scribe tibi omnia verba quae locutus sum ad te in libro 3ecce enim dies veniunt dicit Dominus et convertam conversionem populi mei Israhel et Iuda ait Dominus et convertam eos ad terram quam dedi patribus eorum et possidebunt eam 4et haec verba quae locutus est Dominus ad Israhel et ad Iudam 5quoniam haec dicit Dominus vocem terroris audivimus formido et non est pax 6interrogate et videte si generat masculus quare ergo vidi omnis viri manum super lumbum suum quasi parientis et conversae sunt universae facies in auruginem 7vae quia magna dies illa nec est similis eius tempusque tribulationis est Iacob et ex ipso salvabitur 8et erit in die illa ait Dominus exercituum conteram iugum eius de collo tuo et vincula illius disrumpam et non dominabuntur ei amplius alieni 9sed servient Domino Deo suo et David regi suo quem suscitabo eis 10tu ergo ne timeas serve meus Iacob ait Dominus neque paveas Israhel quia ecce ego salvo te de terra longinqua et semen tuum de terra captivitatis eorum et revertetur Iacob et quiescet et cunctis affluet et non erit quem formidet 11quoniam tecum ego sum ait Dominus ut salvem te faciam enim consummationem in cunctis gentibus in quibus dispersi te te autem non faciam in consummationem sed castigabo te in iudicio ut non tibi videaris innoxius 12quia haec dicit Dominus insanabilis fractura tua pessima plaga tua 13non est qui iudicet iudicium tuum ad alligandum curationum utilitas non est tibi 14omnes amatores tui obliti sunt tui te non quaerent plaga enim inimici percussi te castigatione crudeli propter multitudinem iniquitatis tuae dura facta sunt peccata tua 15quid clamas super contritione tua insanabilis est dolor tuus propter multitudinem iniquitatis tuae et dura peccata tua feci haec tibi 16propterea omnes qui comedunt te devorabuntur et universi hostes tui in captivitatem ducentur et qui te vastant vastabuntur cunctosque praedatores tuos dabo in praedam 17obducam enim cicatricem tibi et a vulneribus tuis sanabo te dicit Dominus quia Eiectam vocaverunt te Sion haec est quae non habebat requirentem 18haec dicit Dominus ecce ego convertam conversionem tabernaculorum Iacob et tectis eius miserebor et aedificabitur civitas in excelso suo et templum iuxta ordinem suum fundabitur 19et egredietur de eis laus voxque ludentium et multiplicabo eos et non inminuentur et glorificabo eos et non adtenuabuntur 20et erunt filii eius sicut a principio et coetus eius coram me permanebit et visitabo adversum omnes qui tribulant eum 21et erit dux eius ex eo et princeps de medio eius producetur et adplicabo eum et accedet ad me quis enim iste est qui adplicet cor suum ut adpropinquet mihi ait Dominus 22et eritis mihi in populum et ego ero vobis in Deum 23ecce turbo Domini furor egrediens procella ruens in capite impiorum conquiescet 24non avertet iram indignationis Dominus donec faciat et conpleat cogitationem cordis sui in novissimo dierum intellegetis ea

Chapter 31

1in tempore illo dicit Dominus ero Deus universis cognationibus Israhel et ipsi erunt mihi in populum 2haec dicit Dominus invenit gratiam in deserto populus qui remanserat gladio vadet ad requiem suam Israhel 3longe Dominus apparuit mihi et in caritate perpetua dilexi te ideo adtraxi te miserans 4rursumque aedificabo te et aedificaberis virgo Israhel adhuc ornaberis tympanis tuis et egredieris in choro ludentium 5adhuc plantabis vineas in montibus Samariae plantabunt plantantes et donec tempus veniat non vindemiabunt 6quia erit dies in qua clamabunt custodes in monte Ephraim surgite et ascendamus in Sion ad Dominum Deum nostrum 7quia haec dicit Dominus exultate in laetitia Iacob et hinnite contra caput gentium personate canite et dicite salva Domine populum tuum reliquias Israhel 8ecce ego adducam eos de terra aquilonis et congregabo eos ab extremis terrae inter quos erunt caecus et claudus et praegnans et pariens simul coetus magnus revertentium huc 9in fletu venient et in precibus deducam eos et adducam eos per torrentes aquarum in via recta et non inpingent in ea quia factus sum Israheli pater et Ephraim primogenitus meus est 10audite verbum Domini gentes et adnuntiate insulis quae procul sunt et dicite qui dispersit Israhel congregabit eum et custodiet eum sicut pastor gregem suum 11redemit enim Dominus Iacob et liberavit eum de manu potentioris 12et venient et laudabunt in monte Sion et confluent ad bona Domini super frumento et vino et oleo et fetu pecorum et armentorum eritque anima eorum quasi hortus inriguus et ultra non esurient 13tunc laetabitur virgo in choro iuvenes et senes simul et convertam luctum eorum in gaudium et consolabor eos et laetificabo a dolore suo 14et inebriabo animam sacerdotum pinguedine et populus meus bonis meis adimplebitur ait Dominus 15haec dicit Dominus vox in excelso audita est lamentationis fletus et luctus Rachel plorantis filios suos et nolentis consolari super eis quia non sunt 16haec dicit Dominus quiescat vox tua a ploratu et oculi tui a lacrimis quia est merces operi tuo ait Dominus et revertentur de terra inimici 17et est spes novissimis tuis ait Dominus et revertentur filii ad terminos suos 18audiens audivi Ephraim transmigrantem castigasti me et eruditus sum quasi iuvenculus indomitus converte me et revertar quia tu Dominus Deus meus 19postquam enim convertisti me egi paenitentiam et postquam ostendisti mihi percussi femur meum confusus sum et erubui quoniam sustinui obprobrium adulescentiae meae 20si filius honorabilis mihi Ephraim si puer delicatus quia ex quo locutus sum de eo adhuc recordabor eius idcirco conturbata sunt viscera mea super eum miserans miserebor eius ait Dominus 21statue tibi speculam pone tibi amaritudines dirige cor tuum in viam directam in qua ambulasti revertere virgo Israhel revertere ad civitates tuas istas 22usquequo deliciis dissolveris filia vaga quia creavit Dominus novum super terram femina circumdabit virum 23haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel adhuc dicent verbum istud in terra Iuda et in urbibus eius cum convertero captivitatem eorum benedicat tibi Dominus pulchritudo iustitiae mons sanctus 24et habitabunt in eo Iudas et omnes civitates eius simul agricolae et minantes greges 25quia inebriavi animam lassam et omnem animam esurientem saturavi 26ideo quasi de somno suscitatus sum et vidi et somnus meus dulcis mihi 27ecce dies veniunt dicit Dominus et seminabo domum Israhel et domum Iuda semine hominis et semine iumentorum 28et sicut vigilavi super eos ut evellerem et demolirer et dissiparem et disperderem et adfligerem sic vigilabo super eos ut aedificem et plantem ait Dominus 29in diebus illis non dicent ultra patres comederunt uvam acerbam et dentes filiorum obstipuerunt 30sed unusquisque in iniquitate sua morietur omnis homo qui comederit uvam acerbam obstupescent dentes eius 31ecce dies veniunt dicit Dominus et feriam domui Israhel et domui Iuda foedus novum 32non secundum pactum quod pepigi cum patribus vestris in die qua adprehendi manum eorum ut educerem eos de terra Aegypti pactum quod irritum fecerunt et ego dominatus sum eorum dicit Dominus 33sed hoc erit pactum quod feriam cum domo Israhel post dies illos dicit Dominus dabo legem meam in visceribus eorum et in corde eorum scribam eam et ero eis in Deum et ipsi erunt mihi in populum 34et non docebunt ultra vir proximum suum et vir fratrem suum dicens cognoscite Dominum omnes enim cognoscent me a minimo eorum usque ad maximum ait Dominus quia propitiabor iniquitati eorum et peccati eorum non ero memor amplius 35haec dicit Dominus qui dat solem in lumine diei ordinem lunae et stellarum in lumine noctis qui turbat mare et sonant fluctus eius Dominus exercituum nomen illi 36si defecerint leges istae coram me dicit Dominus tunc et semen Israhel deficiet ut non sit gens coram me cunctis diebus 37haec dicit Dominus si mensurari potuerint caeli sursum et investigari fundamenta terrae deorsum et ego abiciam universum semen Israhel propter omnia quae fecerunt dicit Dominus 38ecce dies veniunt dicit Dominus et aedificabitur civitas Domino a turre Ananehel usque ad portam Anguli 39et exibit ultra norma mensurae in conspectu eius super collem Gareb et circuibit Goatha 40et omnem vallem cadaverum et cineris et universam regionem mortis usque ad torrentem Cedron et usque ad angulum portae Equorum orientalis sanctum Domini non evelletur et non destruetur ultra in perpetuum

Chapter 32

1verbum quod factum est ad Hieremiam a Domino in anno decimo Sedeciae regis Iuda ipse est annus octavusdecimus Nabuchodonosor 2tunc exercitus regis Babylonis obsidebat Hierusalem et Hieremias propheta erat clausus in atrio carceris qui erat in domo regis Iuda 3clauserat enim eum Sedecias rex Iuda dicens quare vaticinaris dicens haec dicit Dominus ecce ego dabo civitatem istam in manu regis Babylonis et capiet eam 4et Sedecias rex Iuda non effugiet de manu Chaldeorum sed tradetur in manu regis Babylonis et loquetur os eius cum ore illius et oculi eius oculos illius videbunt 5et in Babylonem ducet Sedeciam et ibi erit donec visitem eum ait Dominus si autem dimicaveritis adversum Chaldeos nihil prosperum habebitis 6et dixit Hieremias factum est verbum Domini ad me dicens 7ecce Anamehel filius Sellum patruelis tuus veniet ad te dicens eme tibi agrum meum qui est in Anathoth tibi enim conpetit ex propinquitate ut emas 8et venit ad me Anamehel filius patrui mei secundum verbum Domini ad vestibulum carceris et ait ad me posside agrum meum qui est in Anathoth in terra Beniamin quia tibi conpetit hereditas et tu propinquus ut possideas intellexi autem quod verbum Domini esset 9et emi agrum ab Anamehel filio patrui mei qui est in Anathoth et adpendi ei argentum septem stateres et decem argenteos 10et scripsi in libro et signavi et adhibui testes et adpendi argentum in statera 11et accepi librum possessionis signatum stipulationes et rata et signa forinsecus 12et dedi librum possessionis Baruch filio Neri filii Maasiae in oculis Anamehel patruelis mei et in oculis testium qui scripti erant in libro emptionis in oculis omnium Iudaeorum qui sedebant in atrio carceris 13et praecepi Baruch coram eis dicens 14haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel sume libros istos librum emptionis hunc signatum et librum hunc qui apertus est et pones illos in vase fictili ut permanere possint diebus multis 15haec enim dicit Dominus exercituum Deus Israhel adhuc possidebuntur domus et agri et vineae in terra ista 16et oravi ad Dominum postquam tradidi librum possessionis Baruch filio Neri dicens 17heu heu heu Domine Deus ecce tu fecisti caelum et terram in fortitudine tua magna et in brachio tuo extento non erit tibi difficile omne verbum 18qui facis misericordiam in milibus et reddes iniquitatem patrum in sinu filiorum eorum post eos fortissime magne potens Dominus exercituum nomen tibi 19magnus consilio et inconprehensibilis cogitatu cuius oculi aperti sunt super omnes vias filiorum Adam ut reddas unicuique secundum vias suas et secundum fructum adinventionum eius 20qui posuisti signa et portenta in terra Aegypti usque ad diem hanc et in Israhel et in hominibus et fecisti tibi nomen sicut est dies haec 21et eduxisti populum tuum Israhel de terra Aegypti in signis et in portentis et in manu robusta et in brachio extento et in terrore magno 22et dedisti eis terram hanc quam iurasti patribus eorum ut dares eis terram fluentem lacte et melle 23et ingressi sunt et possederunt eam et non oboedierunt voci tuae et in lege tua non ambulaverunt omnia quae mandasti eis ut facerent non fecerunt et evenerunt eis omnia mala haec 24ecce munitiones extructae sunt adversum civitatem ut capiatur et urbs data est in manu Chaldeorum qui proeliantur adversum eam a facie gladii et famis et pestilentiae et quaecumque locutus es acciderunt ut ipse tu cernis 25et tu dicis mihi Domine Deus eme agrum argento et adhibe testes cum urbs data sit in manu Chaldeorum 26et factum est verbum Domini ad Hieremiam dicens 27ecce ego Dominus Deus universae carnis numquid mihi difficile erit omne verbum 28propterea haec dicit Dominus ecce ego tradam civitatem istam in manu Chaldeorum et in manu regis Babylonis et capiet eam 29et venient Chaldei proeliantes adversum urbem hanc et succendent eam igni et conburent eam et domos in quarum domatibus sacrificabant Baal et libabant diis alienis libamina ad inritandum me 30erant enim filii Israhel et filii Iuda iugiter facientes malum in oculis meis ab adulescentia sua filii Israhel qui usque nunc exacerbant me in opere manuum suarum dicit Dominus 31quia in furore et in indignatione mea facta est mihi civitas haec a die qua aedificaverunt eam usque ad diem istam qua aufertur de conspectu meo 32propter malitiam filiorum Israhel et filiorum Iuda quam fecerunt ad iracundiam me provocantes ipsi et reges eorum principes eorum et sacerdotes et prophetae eorum vir Iuda et habitatores Hierusalem 33et verterunt ad me terga et non facies cum docerem eos diluculo et erudirem et nollent audire ut acciperent disciplinam 34et posuerunt idola sua in domo in qua invocatum est nomen meum ut polluerent eam 35et aedificaverunt excelsa Baal quae sunt in valle filii Ennom ut initiarent filios suos et filias suas Moloch quod non mandavi eis nec ascendit in cor meum ut facerent abominationem hanc et in peccatum deducerent Iudam 36et nunc propter ista haec dicit Dominus Deus Israhel ad civitatem hanc de qua vos dicitis quod tradatur in manu regis Babylonis in gladio et in fame et in peste 37ecce ego congregabo eos de universis terris ad quas eieci eos in furore meo et in ira mea et in indignatione grandi et reducam eos ad locum istum et habitare eos faciam confidenter 38et erunt mihi in populum et ego ero eis in Deum 39et dabo eis cor unum et viam unam ut timeant me universis diebus et bene sit eis et filiis eorum post eos 40et feriam eis pactum sempiternum et non desinam eis benefacere et timorem meum dabo in corde eorum ut non recedant a me 41et laetabor super eis cum bene eis fecero et plantabo eos in terra ista in veritate in toto corde meo et in tota anima mea 42quia haec dicit Dominus sicut adduxi super populum istum omne malum hoc grande sic adducam super eos omne bonum quod ego loquor ad eos 43et possidebuntur agri in terra ista de qua vos dicitis quod deserta sit eo quod non remanserit homo et iumentum et data sit in manu Chaldeorum 44agri pecunia ementur et scribentur in libro et inprimetur signum et testis adhibebitur in terra Beniamin et in circuitu Hierusalem in civitatibus Iuda et in civitatibus montanis et in civitatibus campestribus et in civitatibus quae ad austrum sunt quia convertam captivitatem eorum ait Dominus

Chapter 33

1et factum est verbum Domini ad Hieremiam secundo cum adhuc clausus esset in atrio carceris dicens 2haec dicit Dominus qui facturus est Dominus et formaturus illud et paraturus Dominus nomen eius 3clama ad me et exaudiam te et adnuntiabo tibi grandia et firma quae nescis 4quia haec dicit Dominus Deus Israhel ad domos urbis huius et ad domos regis Iuda quae destructae sunt et ad munitiones et gladium 5venientium ut dimicent cum Chaldeis et impleant eas cadaveribus hominum quas percussi in furore meo et in indignatione mea abscondens faciem meam a civitate hac propter omnem malitiam eorum 6ecce ego obducam ei cicatricem et sanitatem et curabo eos et revelabo illis deprecationem pacis et veritatis 7et convertam conversionem Iuda et conversionem Hierusalem et aedificabo eos sicut a principio 8et emundabo illos ab omni iniquitate sua in qua peccaverunt mihi et propitius ero cunctis iniquitatibus eorum in quibus deliquerunt mihi et spreverunt me 9et erit mihi in nomen et in gaudium et in laudem et in exultationem cunctis gentibus terrae quae audierint omnia bona quae ego facturus sum eis et pavebunt et turbabuntur in universis bonis et in omni pace quam ego faciam ei 10haec dicit Dominus adhuc audietur in loco isto quem vos dicitis esse desertum eo quod non sit homo et iumentum in civitatibus Iuda et foris Hierusalem quae desolatae sunt absque homine et absque habitatore et absque pecore 11vox gaudii et vox laetitiae vox sponsi et vox sponsae vox dicentium confitemini Domino exercituum quoniam bonus Dominus quoniam in aeternum misericordia eius et portantium vota in domum Domini reducam enim conversionem terrae sicut a principio dicit Dominus 12haec dicit Dominus exercituum adhuc erit in loco isto deserto absque homine et absque iumento et in cunctis civitatibus eius habitaculum pastorum accubantium gregum 13in civitatibus montuosis et in civitatibus campestribus et in civitatibus quae ad austrum sunt et in terra Beniamin et in circuitu Hierusalem et in civitatibus Iuda adhuc transibunt greges ad manum numerantis ait Dominus 14ecce dies veniunt dicit Dominus et suscitabo verbum bonum quod locutus sum ad domum Israhel et ad domum Iuda 15in diebus illis et in tempore illo germinare faciam David germen iustitiae et faciet iudicium et iustitiam in terra 16in diebus illis salvabitur Iuda et Hierusalem habitabit confidenter et hoc est quod vocabit eam Dominus iustus noster 17quia haec dicit Dominus non interibit de David vir qui sedeat super thronum domus Israhel 18et de sacerdotibus et Levitis non interibit vir a facie mea qui offerat holocaustomata et incendat sacrificium et caedat victimas cunctis diebus 19et factum est verbum Domini ad Hieremiam dicens 20haec dicit Dominus si irritum fieri potest pactum meum cum die et pactum meum cum nocte ut non sit dies et nox in tempore suo 21et pactum meum irritum esse poterit cum David servo meo ut non sit ex eo filius qui regnet in throno eius et Levitae et sacerdotes ministri mei 22sicuti numerari non possunt stellae caeli et metiri harena maris sic multiplicabo semen David servi mei et Levitas ministros meos 23et factum est verbum Domini ad Hieremiam dicens 24numquid non vidisti quid populus hic locutus sit dicens duae cognationes quas elegerat Dominus abiectae sunt et populum meum despexerunt eo quod non sit ultra gens coram eis 25haec dicit Dominus si pactum meum inter diem et noctem et leges caelo et terrae non posui 26equidem et semen Iacob et David servi mei proiciam ut non adsumam de semine eius principes seminis Abraham et Isaac et Iacob reducam enim conversionem eorum et miserebor eis

Chapter 34

1verbum quod factum est ad Hieremiam a Domino quando Nabuchodonosor rex Babylonis et omnis exercitus eius universaque regna terrae quae erant sub potestate manus eius et omnes populi bellabant contra Hierusalem et contra omnes urbes eius dicens 2haec dicit Dominus Deus Israhel vade et loquere ad Sedeciam regem Iuda et dices ad eum haec dicit Dominus ecce ego tradam civitatem hanc in manu regis Babylonis et succendet eam igni 3et tu non effugies de manu eius sed conprehensione capieris et in manu eius traderis et oculi tui oculos regis Babylonis videbunt et os eius cum ore tuo loquetur et Babylonem introibis 4attamen audi verbum Domini Sedecia rex Iuda haec dicit Dominus ad te non morieris in gladio 5sed in pace morieris et secundum conbustiones patrum tuorum regum priorum qui fuerunt ante te sic conburent te et vae domine plangent te quia verbum ego locutus sum dicit Dominus 6et locutus est Hieremias propheta ad Sedeciam regem Iuda universa verba haec in Hierusalem 7et exercitus regis Babylonis pugnabat contra Hierusalem et contra omnes civitates Iuda quae reliquae erant contra Lachis et contra Azeca haec enim supererant de civitatibus Iuda urbes munitae 8verbum quod factum est ad Hieremiam a Domino postquam percussit rex Sedecias foedus cum omni populo in Hierusalem praedicans 9ut dimitteret unusquisque servum suum et unusquisque ancillam suam hebraeum et hebraeam liberos et nequaquam dominarentur eis id est in Iudaeo et fratre suo 10audierunt ergo omnes principes et universus populus qui inierant pactum ut dimitteret unusquisque servum suum et unusquisque ancillam suam liberos et ultra non dominarentur in eis audierunt igitur et dimiserunt 11et conversi sunt deinceps et retraxerunt servos et ancillas suas quos dimiserant liberos et subiugaverunt in famulos et in famulas 12et factum est verbum Domini ad Hieremiam a Domino dicens 13haec dicit Dominus Deus Israhel ego percussi foedus cum patribus vestris in die qua eduxi eos de terra Aegypti de domo servitutis dicens 14cum conpleti fuerint septem anni dimittat unusquisque fratrem suum hebraeum qui venditus est ei et serviet tibi sex annis et dimittes eum a te liberum et non audierunt patres vestri me nec inclinaverunt aurem suam 15et conversi estis vos hodie et fecistis quod rectum est in oculis meis ut praedicaretis libertatem unusquisque ad amicum suum et inistis pactum in conspectu meo in domo in qua invocatum est nomen meum super eam 16et reversi estis et commaculastis nomen meum et reduxistis unusquisque servum suum et unusquisque ancillam suam quos dimiseratis ut essent liberi et suae potestatis et subiugastis eos ut sint vobis servi et ancillae 17propterea haec dicit Dominus vos non audistis me ut praedicaretis libertatem unusquisque fratri suo et unusquisque amico suo ecce ego praedico libertatem ait Dominus ad gladium et pestem et famem et dabo vos in commotionem cunctis regnis terrae 18et dabo viros qui praevaricantur foedus meum et non observaverunt verba foederis quibus adsensi sunt in conspectu meo vitulum quem ceciderunt in duas partes et transierunt inter divisiones eius 19principes Iuda et principes Hierusalem eunuchi et sacerdotes et omnis populus terrae qui transierunt inter divisiones vituli 20et dabo eos in manu inimicorum suorum et in manu quaerentium animam eorum et erit morticinum eorum in escam volucribus caeli et bestiis terrae 21et Sedeciam regem Iuda et principes eius dabo in manu inimicorum suorum et in manu quaerentium animam eorum et in manu exercituum regis Babylonis qui recesserunt a vobis 22ecce ego praecipio dicit Dominus et reducam eos in civitatem hanc et proeliabuntur adversum eam et capient eam et incendent igni et civitates Iuda dabo in solitudinem eo quod non sit habitator

Chapter 35

1verbum quod factum est ad Hieremiam a Domino in diebus Ioachim filii Iosiae regis Iuda dicens 2vade ad domum Rechabitarum et loquere eis et introduces eos in domum Domini in unam exedram thesaurorum et dabis eis bibere vinum 3et adsumpsi Iezoniam filium Hieremiae filii Absaniae et fratres eius et omnes filios eius et universam domum Rechabitarum 4et introduxi eos in domum Domini ad gazofilacium filiorum Anan filii Hiegedeliae hominis Dei quod erat iuxta gazofilacium principum super thesaurum Maasiae filii Sellum qui erat custos vestibuli 5et posui coram filiis domus Rechabitarum scyphos plenos vino et calices et dixi ad eos bibite vinum 6qui responderunt non bibemus vinum quia Ionadab filius Rechab pater noster praecepit nobis dicens non bibetis vinum vos et filii vestri usque in sempiternum 7et domum non aedificabitis et sementem non seretis et vineas non plantabitis nec habebitis sed in tabernaculis habitabitis cunctis diebus vestris ut vivatis diebus multis super faciem terrae in qua vos peregrinamini 8oboedivimus ergo voci Ionadab filii Rechab patris nostri in omnibus quae praecepit nobis ita ut non biberemus vinum cunctis diebus nostris nos et mulieres nostrae filii et filiae nostrae 9et non aedificaremus domos ad habitandum et vineam et agrum et sementem non habuimus 10sed habitavimus in tabernaculis et oboedientes fecimus iuxta omnia quae praecepit nobis Ionadab pater noster 11cum autem ascendisset Nabuchodonosor rex Babylonis ad terram nostram diximus venite et ingrediamur Hierusalem a facie exercitus Chaldeorum et a facie exercitus Syriae et mansimus in Hierusalem 12et factum est verbum Domini ad Hieremiam dicens 13haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel vade et dic viris Iuda et habitatoribus Hierusalem numquid non recipietis disciplinam ut oboediatis verbis meis dicit Dominus 14praevaluerunt sermones Ionadab filii Rechab quos praecepit filiis suis ut non biberent vinum et non biberunt usque ad diem hanc quia oboedierunt praecepto patris sui ego autem locutus sum ad vos de mane consurgens et loquens et non oboedistis mihi 15misique ad vos omnes servos meos prophetas consurgens diluculo mittensque et dicens convertimini unusquisque a via sua pessima et bona facite studia vestra et nolite sequi deos alienos neque colatis eos et habitabitis in terra quam dedi vobis et patribus vestris et non inclinastis aurem vestram neque audistis me 16firmaverunt igitur filii Ionadab filii Rechab praeceptum patris sui quod praeceperat eis populus autem iste non oboedivit mihi 17idcirco haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel ecce ego adduco super Iudam et super omnes habitatores Hierusalem universam adflictionem quam locutus sum adversum eos eo quod locutus sum ad illos et non audierunt vocavi illos et non responderunt mihi 18domui autem Rechabitarum dixit Hieremias haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel pro eo quod oboedistis praecepto Ionadab patris vestri et custodistis omnia mandata eius et fecistis universa quae praecepit vobis 19propterea haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel non deficiet vir de stirpe Ionadab filii Rechab stans in conspectu meo cunctis diebus

Chapter 36

1et factum est in anno quarto Ioachim filii Iosiae regis Iuda factum est verbum hoc ad Hieremiam a Domino dicens 2tolle volumen libri et scribes in eo omnia verba quae locutus sum tibi adversum Israhel et Iudam et adversum omnes gentes a die qua locutus sum ad te ex diebus Iosiae usque ad diem hanc 3si forte audiente domo Iuda universa mala quae ego cogito facere eis revertatur unusquisque a via sua pessima et propitius ero iniquitati et peccato eorum 4vocavit ergo Hieremias Baruch filium Neriae et scripsit Baruch ex ore Hieremiae omnes sermones Domini quos locutus est ad eum in volumine libri 5et praecepit Hieremias Baruch dicens ego clausus sum nec valeo ingredi domum Domini 6ingredere ergo tu et lege de volumine in quo scripsisti ex ore meo verba Domini audiente populo in domo Domini in die ieiunii insuper et audiente universo Iuda qui veniunt de civitatibus suis leges eis 7si forte cadat oratio eorum in conspectu Domini et revertatur unusquisque a via sua pessima quoniam magnus furor et indignatio quam locutus est Dominus adversum populum hunc 8et fecit Baruch filius Neriae iuxta omnia quae praeceperat ei Hieremias propheta legens ex volumine sermones Domini in domo Domini 9factum est autem in anno quinto Ioachim filii Iosiae regis Iuda in mense nono praedicaverunt ieiunium in conspectu Domini omni populo in Hierusalem et universae multitudini quae confluxerat de civitatibus Iuda in Hierusalem 10legitque Baruch ex volumine sermones Hieremiae in domo Domini in gazofilacio Gamariae filii Saphan scribae in vestibulo superiori in introitu portae novae domus Domini audiente omni populo 11cumque audisset Micheas filius Gamariae filii Saphan omnes sermones Domini ex libro 12descendit in domum regis ad gazofilacium scribae et ecce ibi omnes principes sedebant Elisama scriba et Dalaias filius Semeiae et Elnathan filius Achobor et Gamarias filius Saphan et Sedecias filius Ananiae et universi principes 13et nuntiavit eis Micheas omnia verba quae audivit legente Baruch ex volumine in auribus populi 14miserunt itaque omnes principes ad Baruch Iudi filium Nathaniae filii Selemiae filii Chusi dicentes volumen ex quo legisti audiente populo sume in manu tua et veni tulit ergo Baruch filius Neriae volumen in manu sua et venit ad eos 15et dixerunt ad eum sede et lege haec in auribus nostris et legit Baruch in auribus eorum 16igitur cum audissent omnia verba obstipuerunt unusquisque ad proximum suum et dixerunt ad Baruch nuntiare debemus regi omnes sermones istos 17et interrogaverunt eum dicentes indica nobis quomodo scripsisti omnes sermones istos ex ore eius 18dixit autem eis Baruch ex ore suo loquebatur quasi legens ad me omnes sermones istos et ego scribebam in volumine atramento 19et dixerunt principes ad Baruch vade et abscondere tu et Hieremias et nemo sciat ubi sitis 20et ingressi sunt ad regem in atrium porro volumen commendaverunt in gazofilacio Elisamae scribae et nuntiaverunt audiente rege omnes sermones 21misitque rex Iudi ut sumeret volumen qui tollens illud de gazofilacio Elisamae scribae legit audiente rege et universis principibus qui stabant circa regem 22rex autem sedebat in domo hiemali in mense nono et posita erat arula coram eo plena prunis 23cumque legisset Iudi tres pagellas vel quattuor scidit illud scalpello scribae et proiecit in igne qui erat super arulam donec consumeretur omne volumen igni qui erat in arula 24et non timuerunt neque sciderunt vestimenta sua rex et omnes servi eius qui audierunt universos sermones istos 25verumtamen Elnathan et Dalaias et Gamarias contradixerunt regi ne conbureret librum et non audivit eos 26et praecepit rex Hieremahel filio Ammelech et Saraiae filio Ezrihel et Selemiae filio Abdehel ut conprehenderent Baruch scribam et Hieremiam prophetam abscondit autem eos Dominus 27et factum est verbum Domini ad Hieremiam postquam conbuserat rex volumen et sermones quos scripserat Baruch ex ore Hieremiae dicens 28rursum tolle volumen aliud et scribe in eo omnes sermones priores qui erant in volumine primo quod conbusit Ioachim rex Iuda 29et ad Ioachim regem Iuda dices haec dicit Dominus tu conbusisti volumen illud dicens quare scripsisti in eo adnuntians festinus veniet rex Babylonis et vastabit terram hanc et cessare faciet ex illa hominem et iumentum 30propterea haec dicit Dominus contra Ioachim regem Iuda non erit ex eo qui sedeat super solium David et cadaver eius proicietur ad aestum per diem et ad gelu per noctem 31et visitabo contra eum et contra semen eius et contra servos eius iniquitates suas et adducam super eos et super habitatores Hierusalem et super viros Iuda omne malum quod locutus sum ad eos et non audierunt 32Hieremias autem tulit volumen aliud et dedit illud Baruch filio Neriae scribae qui scripsit in eo ex ore Hieremiae omnes sermones libri quem conbuserat Ioachim rex Iuda igni et insuper additi sunt sermones multo plures quam ante fuerant

Chapter 37

1et regnavit rex Sedecias filius Iosiae pro Iechonia filio Ioachim quem constituit regem Nabuchodonosor rex Babylonis in terra Iuda 2et non oboedivit ipse et servi eius et populus terrae verbis Domini quae locutus est in manu Hieremiae prophetae 3et misit rex Sedecias Iuchal filium Selemiae et Sophoniam filium Maasiae sacerdotem ad Hieremiam prophetam dicens ora pro nobis Dominum Deum nostrum 4Hieremias autem libere ambulabat in medio populi non enim miserant eum in custodiam carceris igitur exercitus Pharao egressus est Aegyptum et audientes Chaldei qui obsidebant Hierusalem huiuscemodi nuntium recesserunt ab Hierusalem 5et factum est verbum Domini ad Hieremiam prophetam dicens 6haec dicit Dominus Deus Israhel sic dicetis regi Iuda qui misit vos ad me ad interrogandum ecce exercitus Pharaonis qui egressus est vobis in auxilium revertetur in terram suam in Aegyptum 7et redient Chaldei et bellabunt contra civitatem hanc et capient eam et incendent igni 8haec dicit Dominus nolite decipere animas vestras dicentes euntes abibunt et recedent a nobis Chaldei quia non abibunt 9sed et si percusseritis omnem exercitum Chaldeorum qui proeliantur adversum vos et derelicti fuerint ex eis aliqui vulnerati singuli de tentorio suo consurgent et incendent civitatem hanc igni 10ergo cum recessisset exercitus Chaldeorum ab Hierusalem propter exercitum Pharaonis 11egressus est Hieremias de Hierusalem ut iret in terram Beniamin et divideret ibi possessionem in conspectu civium 12cumque pervenisset ad portam Beniamin erat ibi custos portae per vices nomine Hierias filius Selemiae filii Ananiae et adprehendit Hieremiam prophetam dicens ad Chaldeos profugis 13et respondit Hieremias falsum est non fugio ad Chaldeos et non audivit eum sed conprehendit Hierias Hieremiam et adduxit eum ad principes 14quam ob rem irati principes contra Hieremiam caesum eum miserunt in carcerem qui erat in domo Ionathan scribae ipse enim praepositus erat super carcerem 15itaque ingressus est Hieremias in domum laci et in ergastula et sedit ibi Hieremias diebus multis 16mittens autem rex Sedecias tulit eum et interrogavit in domo sua abscondite et dixit putasne est sermo a Domino et dixit Hieremias est et ait in manu regis Babylonis traderis 17et dixit Hieremias ad regem Sedeciam quid peccavi tibi et servis tuis et populo tuo quia misisti me in domum carceris 18ubi sunt prophetae vestri qui prophetabant vobis et dicebant non veniet rex Babylonis super vos et super terram hanc 19nunc ergo audi obsecro domine mi rex valeat deprecatio mea in conspectu tuo et ne me remittas in domum Ionathan scribae ne moriar ibi 20praecepit ergo rex Sedecias ut traderetur Hieremias in vestibulo carceris et daretur ei torta panis cotidie excepto pulmento donec consumerentur omnes panes de civitate et mansit Hieremias in vestibulo carceris

Chapter 38

1audivit autem Saphatias filius Matthan et Gedelias filius Phassur et Iuchal filius Selemiae et Phassur filius Melchiae sermones quos Hieremias loquebatur ad omnem populum dicens 2haec dicit Dominus quicumque manserit in civitate hac morietur gladio et fame et peste qui autem profugerit ad Chaldeos vivet et erit anima eius sospes et vivens 3haec dicit Dominus tradenda tradetur civitas haec in manu exercitus regis Babylonis et capiet eam 4et dixerunt principes regi rogamus ut occidatur homo iste de industria enim dissolvit manus virorum bellantium qui remanserunt in civitate hac et manus universi populi loquens ad eos iuxta verba haec siquidem homo hic non quaerit pacem populi huius sed malum 5et dixit rex Sedecias ecce ipse in manibus vestris est nec enim fas est regem vobis quicquam negare 6tulerunt ergo Hieremiam et proiecerunt eum in lacu Melchiae filii Ammelech qui erat in vestibulo carceris et submiserunt Hieremiam in funibus et in lacum non erat aqua sed lutum descendit itaque Hieremias in caenum 7audivit autem Abdemelech Aethiops vir eunuchus qui erat in domo regis quod misissent Hieremiam in lacum porro rex sedebat in porta Beniamin 8et egressus est Abdemelech de domo regis et locutus est ad regem dicens 9domine mi rex malefecerunt viri isti omnia quaecumque perpetrarunt contra Hieremiam prophetam mittentes eum in lacum ut moriatur ibi fame non sunt enim panes ultra in civitate 10praecepit itaque rex Abdemelech Aethiopi dicens tolle tecum hinc triginta viros et leva Hieremiam prophetam de lacu antequam moriatur 11adsumptis ergo Abdemelech secum viris ingressus est domum regis quae erat sub cellario et tulit inde veteres pannos et antiqua quae conputruerant et submisit ea ad Hieremiam in lacum per funiculos 12dixitque Abdemelech Aethiops ad Hieremiam pone veteres pannos et haec scissa et putrida sub cubitu manuum tuarum et subter funes fecit ergo Hieremias sic 13et extraxerunt Hieremiam funibus et eduxerunt eum de lacu mansit autem Hieremias in vestibulo carceris 14et misit rex Sedecias et tulit ad se Hieremiam prophetam ad ostium tertium quod erat in domo Domini et dixit rex ad Hieremiam interrogo ego te sermonem ne abscondas a me aliquid 15dixit autem Hieremias ad Sedeciam si adnuntiavero tibi numquid non interficies me et si consilium tibi dedero non me audies 16iuravit ergo rex Sedecias Hieremiae clam dicens vivit Dominus qui fecit nobis animam hanc si occidero te et si tradidero te in manu virorum istorum qui quaerunt animam tuam 17et dixit Hieremias ad Sedeciam haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel si profectus exieris ad principes regis Babylonis vivet anima tua et civitas haec non succendetur igni et salvus eris tu et domus tua 18si autem non exieris ad principes regis Babylonis tradetur civitas haec in manu Chaldeorum et succendent eam igni et tu non effugies de manu eorum 19et dixit rex Sedecias ad Hieremiam sollicitus sum propter Iudaeos qui transfugerunt ad Chaldeos ne forte tradar in manus eorum et inludant mihi 20respondit autem Hieremias non te tradent audi quaeso vocem Domini quam ego loquor ad te et bene tibi erit et vivet anima tua 21quod si nolueris egredi iste est sermo quem ostendit mihi Dominus 22ecce omnes mulieres quae remanserunt in domo regis Iuda educentur ad principes regis Babylonis et ipsae dicent seduxerunt te et praevaluerunt adversum te viri pacifici tui demerserunt in caeno et lubrico pedes tuos et recesserunt a te 23et omnes uxores tuae et filii tui educentur ad Chaldeos et non effugies manus eorum sed in manu regis Babylonis capieris et civitatem hanc conburet igni 24dixit ergo Sedecias ad Hieremiam nullus sciat verba haec et non morieris 25si autem audierint principes quia locutus sum tecum et venerint ad te et dixerint tibi indica nobis quid locutus sis cum rege ne celes nos et non te interficiemus et quid locutus est tecum rex 26dices ad eos prostravi ego preces meas coram rege ne me reduci iuberet in domum Ionathan et ibi morerer 27venerunt ergo omnes principes ad Hieremiam et interrogaverunt eum et locutus est eis iuxta omnia verba quae praeceperat ei rex et cessaverunt ab eo nihil enim fuerat auditum 28mansit vero Hieremias in vestibulo carceris usque ad diem quo capta est Hierusalem et factum est ut caperetur Hierusalem

Chapter 39

1anno nono Sedeciae regis Iuda mense decimo venit Nabuchodonosor rex Babylonis et omnis exercitus eius ad Hierusalem et obsidebant eam 2undecimo autem anno Sedeciae mense quarto quinta mensis aperta est civitas 3et ingressi sunt omnes principes regis Babylonis et sederunt in porta media Neregel Sereser Semegar Nabu Sarsachim Rabsares Neregel Sereser Rebmag et omnes reliqui principes regis Babylonis 4cumque vidisset eos Sedecias rex Iuda et omnes viri bellatores fugerunt et egressi sunt nocte de civitate per viam horti regis et per portam quae erat inter duos muros et egressi sunt ad viam deserti 5persecutus est autem eos exercitus Chaldeorum et conprehenderunt Sedeciam in campo solitudinis hiericuntinae et captum adduxerunt ad Nabuchodonosor regem Babylonis in Reblatha quae est in terra Emath et locutus est ad eum iudicia 6et occidit rex Babylonis filios Sedeciae in Reblatha in oculis eius et omnes nobiles Iuda occidit rex Babylonis 7oculos quoque Sedeciae eruit et vinxit eum conpedibus ut duceretur in Babylonem 8domum quoque regis et domum vulgi succenderunt Chaldei igni et murum Hierusalem subverterunt 9et reliquias populi quae remanserunt in civitate et perfugas qui transfugerant ad eum et superfluos vulgi qui remanserant transtulit Nabuzardan magister militum in Babylonem 10et de plebe pauperum qui nihil penitus habebant dimisit Nabuzardan magister militum in terra Iuda et dedit eis vineas et cisternas in die illa 11praeceperat autem Nabuchodonosor rex Babylonis de Hieremia Nabuzardan magistro militiae dicens 12tolle illum et pone super eum oculos tuos nihilque ei mali facias sed ut voluerit sic facies ei 13misit ergo Nabuzardan princeps militiae et Nabu et Sesban et Rabsares et Neregel et Sereser et Rebmag et omnes optimates regis Babylonis 14miserunt et tulerunt Hieremiam de vestibulo carceris et tradiderunt eum Godoliae filio Ahicam filii Saphan ut intraret domum et habitaret in populo 15ad Hieremiam autem factus fuerat sermo Domini cum clausus esset in vestibulo carceris dicens 16vade et dic Abdemelech Aethiopi dicens haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel ecce ego inducam sermones meos super civitatem hanc in malum et non in bonum et erunt in conspectu tuo in die illa 17et liberabo te in die illa ait Dominus et non traderis in manus virorum quos tu formidas 18sed eruens liberabo te et gladio non cades sed erit tibi anima tua in salutem quia in me habuisti fiduciam ait Dominus

Chapter 40

1sermo qui factus est ad Hieremiam a Domino postquam dimissus est a Nabuzardan magistro militiae de Rama quando tulit eum vinctum catenis in medio omnium qui migrabant de Hierusalem et Iuda et ducebantur in Babylonem 2tollens ergo princeps militiae Hieremiam dixit ad eum Dominus Deus tuus locutus est malum hoc super locum istum 3et adduxit et fecit Dominus sicut locutus est quia peccastis Domino et non audistis vocem eius et factus est vobis sermo hic 4nunc ergo ecce solvi te hodie de catenis quae sunt in manibus tuis si placet tibi ut venias mecum in Babylonem veni et ponam oculos meos super te si autem displicet tibi venire mecum in Babylonem reside ecce omnis terra in conspectu tuo quod elegeris et quo placuerit tibi ut vadas illuc perge 5et mecum noli venire sed habita apud Godoliam filium Ahicam filii Saphan quem praeposuit rex Babylonis civitatibus Iudaeae habita ergo cum eo in medio populi vel quocumque placuerit tibi ut vadas vade dedit quoque ei magister militiae cibaria et munuscula et dimisit eum 6venit autem Hieremias ad Godoliam filium Ahicam in Masphat et habitavit cum eo in medio populi qui relictus fuerat in terra 7cum ergo audissent omnes principes exercitus qui dispersi fuerant per regiones ipsi et socii eorum quod praefecisset rex Babylonis Godoliam filium Ahicam terrae et quod commendasset ei viros et mulieres et parvulos et de pauperibus terrae qui non fuerant translati in Babylonem 8venerunt ad Godoliam in Masphat et Ismahel filius Nathaniae et Iohanan et Ionathan filii Caree et Sareas filius Thenoemeth et filii Offi qui erat de Nethophathi et Iezonias filius Maachathi ipsi et viri eorum 9et iuravit eis Godolias filius Ahicam filii Saphan et comitibus eorum dicens nolite timere servire Chaldeis habitate in terra et servite regi Babylonis et bene erit vobis 10ecce ego habito in Masphat ut respondeam praecepto Chaldeorum qui mittuntur ad nos vos autem colligite vindemiam et messem et oleum et condite in vasis vestris et manete in urbibus vestris quas tenetis 11sed et omnes Iudaei qui erant in Moab et in filiis Ammon et in Idumea et in universis regionibus audito quod dedisset rex Babylonis reliquias in Iudaeam et quod praeposuisset super eos Godoliam filium Ahicam filii Saphan 12reversi sunt inquam omnes Iudaei de universis locis ad quae profugerant et venerunt in terram Iuda ad Godoliam in Masphat et collegerunt vinum et messem multam nimis 13Iohanan autem filius Caree et omnes principes exercitus qui dispersi erant in regionibus venerunt ad Godoliam in Masphat 14et dixerunt ei scito quia Baalis rex filiorum Ammon misit Ismahel filium Nathaniae percutere animam tuam et non credidit eis Godolias filius Ahicam 15Iohanan vero filius Caree dixit ad Godoliam seorsum in Masphat loquens ibo et percutiam Ismahel filium Nathaniae nullo sciente ne interficiat animam tuam et dissipentur omnes Iudaei qui congregati sunt ad te et peribunt reliquiae Iuda 16et ait Godolias filius Ahicam ad Iohanan filium Caree noli facere verbum hoc falsum enim tu loqueris de Ismahel

Chapter 41

1et factum est in mense septimo venit Ismahel filius Nathaniae filii Elisama de semine regali et optimates regis et decem viri cum eo ad Godoliam filium Ahicam in Masphat et comederunt ibi panes simul in Masphat 2surrexit autem Ismahel filius Nathaniae et decem viri qui erant cum eo et percusserunt Godoliam filium Ahicam filii Saphan gladio et interfecerunt eum quem praefecerat rex Babylonis terrae 3omnes quoque Iudaeos qui erant cum Godolia in Masphat et Chaldeos qui repperti sunt ibi et viros bellatores percussit Ismahel 4secundo autem die postquam occiderat Godoliam nullo adhuc sciente 5venerunt viri de Sychem et de Silo et de Samaria octoginta viri rasi barbam et scissis vestibus et squalentes munera et tus habebant in manu ut offerrent in domo Domini 6egressus ergo Ismahel filius Nathaniae in occursum eorum de Masphat incedens et plorans ibat cum autem occurrisset eis dixit ad eos venite ad Godoliam filium Ahicam 7qui cum venissent ad medium civitatis interfecit eos Ismahel filius Nathaniae circa medium laci ipse et viri qui erant cum eo 8decem autem viri repperti sunt inter eos qui dixerunt ad Ismahel noli occidere nos quia habemus thesauros in agro frumenti et hordei et olei et mellis et cessavit et non interfecit eos cum fratribus suis 9lacus autem in quem proiecerat Ismahel omnia cadavera virorum quos percussit propter Godoliam ipse est quem fecit rex Asa propter Baasa regem Israhel ipsum replevit Ismahel filius Nathaniae occisis 10et captivas duxit Ismahel omnes reliquias populi qui erant in Masphat filias regis et universum populum qui remanserat in Masphat quos commendarat Nabuzardan princeps militiae Godoliae filio Ahicam et cepit eos Ismahel filius Nathaniae et abiit ut transiret ad filios Ammon 11audivit autem Iohanan filius Caree et omnes principes bellatorum qui erant cum eo omne malum quod fecerat Ismahel filius Nathaniae 12et adsumptis universis viris profecti sunt ut bellarent adversum Ismahel filium Nathaniae et invenerunt eum ad aquas Multas quae sunt in Gabaon 13cumque vidisset omnis populus qui erat cum Ismahel Iohanan filium Caree et universos principes bellatorum qui erant cum eo laetati sunt 14et reversus est omnis populus quem ceperat Ismahel in Masphat reversusque abiit ad Iohanan filium Caree 15Ismahel autem filius Nathaniae fugit cum octo viris a facie Iohanan et abiit ad filios Ammon 16tulit ergo Iohanan filius Caree et omnes principes bellatorum qui erant cum eo universas reliquias vulgi quas reduxerat ab Ismahel filio Nathaniae de Masphat postquam percussit Godoliam filium Ahicam fortes viros ad proelium et mulieres et pueros et eunuchos quos reduxerat de Gabaon 17et abierunt et sederunt peregrinantes in Chamaam quae est iuxta Bethleem ut pergerent et introirent Aegyptum 18a facie Chaldeorum timebant enim eos quia percusserat Ismahel filius Nathaniae Godoliam filium Ahicam quem praeposuerat rex Babylonis in terra Iuda

Chapter 42

1et accesserunt omnes principes bellatorum et Iohanan filius Caree et Iezonias filius Osaiae et reliquum vulgus a parvo usque ad magnum 2dixeruntque ad Hieremiam prophetam cadat oratio nostra in conspectu tuo et ora pro nobis ad Dominum Deum tuum pro universis reliquiis istis quia derelicti sumus pauci de pluribus sicut oculi tui nos intuentur 3et adnuntiet nobis Dominus Deus tuus viam per quam pergamus et verbum quod faciamus 4dixit autem ad eos Hieremias propheta audivi ecce ego oro ad Dominum Deum vestrum secundum verba vestra omne verbum quodcumque responderit mihi indicabo vobis nec celabo vos quicquam 5et illi dixerunt ad Hieremiam sit Dominus inter nos testis veritatis et fidei si non iuxta omne verbum in quo miserit te Dominus Deus tuus ad nos sic faciemus 6sive bonum est sive malum voci Domini Dei nostri ad quem mittimus te oboediemus ut bene sit nobis cum audierimus vocem Domini Dei nostri 7cum autem conpleti essent decem dies factum est verbum Domini ad Hieremiam 8vocavitque Iohanan filium Caree et omnes principes bellatorum qui erant cum eo et universum populum a minimo usque ad magnum 9et dixit ad eos haec dicit Dominus Deus Israhel ad quem misistis me ut prosternerem preces vestras in conspectu eius 10si quiescentes manseritis in terra hac aedificabo vos et non destruam plantabo et non evellam iam enim placatus sum super malo quod feci vobis 11nolite timere a facie regis Babylonis quem vos pavidi formidatis nolite eum metuere dicit Dominus quia vobiscum sum ego ut salvos faciam vos et eruam de manu eius 12et dabo vobis misericordiam et miserebor vestri et habitare vos faciam in terra vestra 13si autem dixeritis vos non habitabimus in terra ista nec audiemus vocem Domini Dei nostri 14dicentes nequaquam sed ad terram Aegypti pergemus ubi non videbimus bellum et clangorem tubae non audiemus et famem non sustinebimus et ibi habitabimus 15propter hoc nunc audite verbum Domini reliquiae Iuda haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel si posueritis faciem vestram ut ingrediamini Aegyptum et intraveritis ut ibi habitetis 16gladium quem vos formidatis ibi conprehendet vos in terra Aegypti et fames pro qua estis solliciti adherebit vobis in Aegypto et ibi moriemini 17omnesque viri qui posuerint faciem suam ut ingrediantur Aegyptum et habitent ibi morientur gladio et fame et peste nullus de eis remanebit nec effugient a facie mali quod ego adferam super eos 18quia haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel sicut conflatus est furor meus et indignatio mea super habitatores Hierusalem sic conflabitur indignatio mea super vos cum ingressi fueritis Aegyptum et eritis in iusiurandum et in stuporem et in maledictum et in obprobrium et nequaquam ultra videbitis locum istum 19verbum Domini super vos reliquiae Iuda nolite intrare Aegyptum scientes scietis quia obtestatus sum vobis hodie 20quia decepistis animas vestras vos enim misistis me ad Dominum Deum nostrum dicentes ora pro nobis ad Dominum Deum nostrum et iuxta omnia quaecumque dixerit tibi Dominus Deus noster sic adnuntia nobis et faciemus 21et adnuntiavi vobis hodie et non audistis vocem Domini Dei vestri super universis pro quibus misit me ad vos 22nunc ergo scientes scietis quia gladio et fame et peste moriemini in loco ad quem voluistis intrare ut habitaretis ibi

Chapter 43

1factum est autem cum conplesset Hieremias loquens ad populum universos sermones Domini Dei eorum pro quibus miserat eum Dominus Deus eorum ad illos omnia verba haec 2dixit Azarias filius Osaiae et Iohanan filius Caree et omnes viri superbi dicentes ad Hieremiam mendacium tu loqueris non misit te Dominus Deus noster dicens ne ingrediamini Aegyptum ut habitetis illuc 3sed Baruch filius Neriae incitat te adversum nos ut tradat nos in manibus Chaldeorum ut interficiat nos et transduci faciat in Babylonem 4et non audivit Iohanan filius Caree et omnes principes bellatorum et universus populus vocem Domini ut maneret in terra Iuda 5sed tollens Iohanan filius Caree et universi principes bellatorum universos reliquiarum Iuda qui reversi fuerant de cunctis gentibus ad quas fuerant ante dispersi ut habitarent in terra Iuda 6viros et mulieres et parvulos et filias regis et omnem animam quam reliquerat Nabuzardan princeps militiae cum Godolia filio Ahicam filii Saphan et Hieremiam prophetam et Baruch filium Neriae 7et ingressi sunt terram Aegypti quia non oboedierunt voci Domini et venerunt usque ad Tafnas 8et factus est sermo Domini ad Hieremiam in Tafnis dicens 9sume in manu tua lapides grandes et absconde eos in crypta quae est sub muro latericio in porta domus Pharaonis in Tafnis cernentibus viris iudaeis 10et dices ad eos haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel ecce ego mittam et adsumam Nabuchodonosor regem Babylonis servum meum et ponam thronum eius super lapides istos quos abscondi et statuet solium suum super eos 11veniensque percutiet terram Aegypti quos in morte in morte et quos in captivitate in captivitate et quos in gladio in gladio 12et succendet ignem in delubris deorum Aegypti et conburet ea et captivos ducet illos et amicietur terra Aegypti sicut amicitur pastor pallio suo et egredietur inde in pace 13et conteret statuas domus Solis quae sunt in terra Aegypti et delubra deorum Aegypti conburet igni

Chapter 44

1verbum quod factum est ad Hieremiam ad omnes Iudaeos qui habitant in terra Aegypti habitantes in Magdolo et in Tafnis et in Memphis et in terra Fatures dicens 2haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel vos vidistis omne malum istud quod adduxi super Hierusalem et super omnes urbes Iuda et ecce sunt desertae hodie et non est in eis habitator 3propter malitiam quam fecerunt ut me ad iracundiam provocarent et irent et sacrificarent et colerent deos alienos quos nesciebant et illi et vos et patres vestri 4et misi ad vos omnes servos meos prophetas de nocte consurgens mittensque et dicens nolite facere verbum abominationis huius quam odi 5et non audierunt nec inclinaverunt aurem suam ut converterentur a malis suis et non sacrificarent diis alienis 6et conflata est indignatio mea et furor meus et succensa est in civitatibus Iuda et in plateis Hierusalem et versae sunt in solitudinem et vastitatem secundum diem hanc 7et nunc haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel quare vos facitis malum grande contra animas vestras ut intereat ex vobis vir et mulier parvulus et lactans de medio Iudae nec relinquatur vobis quicquam residuum 8provocantes me in operibus manuum vestrarum sacrificando diis alienis in terra Aegypti in quam ingressi estis ut habitetis ibi et dispereatis et sitis in maledictionem et in obprobrium cunctis gentibus terrae 9numquid obliti estis mala patrum vestrorum et mala regum Iuda et mala uxorum eius et mala vestra et mala uxorum vestrarum quae fecerunt in terra Iuda et in regionibus Hierusalem 10non sunt mundati usque ad diem hanc et non timuerunt et non ambulaverunt in lege et in praeceptis meis quae dedi coram vobis et coram patribus vestris 11ideo haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel ecce ego pono faciem meam in vobis in malum et disperdam omnem Iudam 12et adsumam reliquias Iudae qui posuerunt facies suas ut ingrederentur terram Aegypti et habitarent ibi et consumentur omnes in terra Aegypti cadent in gladio et in fame consumentur a minimo usque ad maximum in gladio et in fame morientur et erunt in iusiurandum et in miraculum et in maledictionem et in obprobrium 13et visitabo habitatores terrae Aegypti sicut visitavi super Hierusalem in gladio et in fame et in peste 14et non erit qui effugiat et sit residuus de reliquiis Iudaeorum qui vadunt ut peregrinentur in terra Aegypti et revertantur in terram Iuda ad quam ipsi elevant animas suas ut revertantur et habitent ibi non revertentur nisi qui fugerint 15responderunt autem Hieremiae omnes viri scientes quod sacrificarent uxores eorum diis alienis et universae mulieres quarum stabat multitudo grandis et omnis populus habitantium in terra Aegypti in Fatures dicens 16sermonem quem locutus es ad nos in nomine Domini non audiemus ex te 17sed facientes faciemus omne verbum quod egreditur de ore nostro ut sacrificemus Reginae caeli et libemus ei libamina sicut fecimus nos et patres nostri reges nostri et principes nostri in urbibus Iuda et in plateis Hierusalem et saturati sumus panibus et bene nobis erat malumque non vidimus 18ex eo autem quo cessavimus sacrificare Reginae caeli et libare ei libamina indigemus omnibus et gladio et fame consumpti sumus 19quod si nos sacrificamus Reginae caeli et libamus ei libamina numquid sine viris nostris fecimus ei placentas ad colendum eam et liba libandi 20et dixit Hieremias ad omnem populum adversum viros et adversum mulieres et adversum universam plebem qui responderant ei verbum dicens 21numquid non sacrificium quod sacrificastis in civitatibus Iuda et in plateis Hierusalem vos et patres vestri reges vestri et principes vestri et populus terrae horum recordatus est Dominus et ascendit super cor eius 22et non poterat Dominus ultra portare propter malitiam studiorum vestrorum et propter abominationes quas fecistis et facta est terra vestra in desolationem et in stuporem et in maledictum eo quod non sit habitator sicut est dies haec 23propterea quod sacrificaveritis idolis et peccaveritis Domino et non audieritis vocem Domini et in lege et in praeceptis et in testimoniis eius non ambulaveritis idcirco evenerunt vobis mala haec sicut est dies haec 24dixit autem Hieremias ad omnem populum et ad universas mulieres audite verbum Domini omnis Iuda qui estis in terra Aegypti 25haec inquit Dominus exercituum Deus Israhel dicens vos et uxores vestrae locuti estis ore vestro et manibus vestris implestis dicentes faciamus vota nostra quae vovimus ut sacrificemus Reginae caeli et libemus ei libamina implestis vota vestra et opere perpetrastis ea 26ideo audite verbum Domini omnis Iuda qui habitatis in terra Aegypti ecce ego iuravi in nomine meo magno ait Dominus quia nequaquam ultra nomen meum vocabitur ex ore omnis viri iudaei dicentis vivit Dominus Deus in omni terra Aegypti 27ecce ego vigilabo super eos in malum et non in bonum et consumentur omnes viri Iuda qui sunt in terra Aegypti gladio et fame donec penitus consumantur 28et qui fugerint gladium revertentur de terra Aegypti in terram Iuda viri pauci et scient omnes reliquiae Iuda ingredientium terram Aegypti ut habitent ibi cuius sermo conpleatur meus an illorum 29et hoc vobis signum ait Dominus quod visitem ego super vos in loco isto ut sciatis quia vere conplebuntur sermones mei contra vos in malum 30haec dicit Dominus ecce ego tradam Pharaonem Efree regem Aegypti in manu inimicorum eius et in manu quaerentium animam illius sicut tradidi Sedeciam regem Iuda in manu Nabuchodonosor regis Babylonis inimici sui et quaerentis animam eius

Chapter 45

1verbum quod locutus est Hieremias propheta ad Baruch filium Neri cum scripsisset verba haec in libro de ore Hieremiae anno quarto Ioachim filii Iosiae regis Iuda dicens 2haec dicit Dominus Deus Israhel ad te Baruch 3dixisti vae misero mihi quoniam addidit Dominus dolorem dolori meo laboravi in gemitu meo et requiem non inveni 4haec dices ad eum sic dicit Dominus ecce quos aedificavi ego destruo et quos plantavi ego evello et universam terram hanc 5et tu quaeris tibi grandia noli quaerere quia ecce ego adducam malum super omnem carnem ait Dominus et dabo tibi animam tuam in salutem in omnibus locis ad quaecumque perrexeris

Chapter 46

1quod factum est verbum Domini ad Hieremiam prophetam contra gentes 2ad Aegyptum adversum exercitum Pharaonis Nechao regis Aegypti qui erat iuxta flumen Eufraten in Charchamis quem percussit Nabuchodonosor rex Babylonis in quarto anno Ioachim filii Iosiae regis Iuda 3praeparate scutum et clypeum et procedite ad bellum 4iungite equos et ascendite equites state in galeis polite lanceas induite vos loricis 5quid igitur vidi ipsos pavidos et terga vertentes fortes eorum caesos fugerunt conciti nec respexerunt terror undique ait Dominus 6non fugiat velox nec salvari se putet fortis ad aquilonem iuxta flumen Eufraten victi sunt et ruerunt 7quis est iste qui quasi flumen ascendit et veluti fluviorum intumescunt gurgites eius 8Aegyptus fluminis instar ascendet et velut flumina movebuntur fluctus eius et dicet ascendens operiam terram perdam civitatem et habitatores eius 9ascendite equos et exultate in curribus et procedant fortes Aethiopia et Lybies tenentes scutum et Lydii arripientes et iacientes sagittas 10dies autem ille Domini Dei exercituum dies ultionis ut sumat vindictam de inimicis suis devorabit gladius et saturabitur et inebriabitur sanguine eorum victima enim Domini exercituum in terra aquilonis iuxta flumen Eufraten 11ascende in Galaad et tolle resinam virgo filia Aegypti frustra multiplicas medicamina sanitas non erit tibi 12audierunt gentes ignominiam tuam et ululatus tuus replevit terram quia fortis inpegit in fortem ambo pariter conciderunt 13verbum quod locutus est Dominus ad Hieremiam prophetam super eo quod venturus esset Nabuchodonosor rex Babylonis et percussurus terram Aegypti 14adnuntiate Aegypto et auditum facite Magdolo et resonet in Memphis et in Tafnis dicite sta et praepara te quia devoravit gladius ea quae per circuitum tuum sunt 15quare conputruit fortis tuus non stetit quoniam Dominus subvertit eum 16multiplicavit ruentes ceciditque vir ad proximum suum et dicent surge et revertamur ad populum nostrum et ad terram nativitatis nostrae a facie gladii columbae 17vocate nomen Pharao regis Aegypti Tumultum adduxit tempus 18vivo ego inquit Rex Dominus exercituum nomen eius quoniam sicut Thabor in montibus et sicut Carmelus in mari veniet 19vasa transmigrationis fac tibi habitatrix filia Aegypti quia Memphis in solitudinem erit et deseretur inhabitabilis 20vitula eligans atque formonsa Aegyptus stimulator ab aquilone veniet ei 21mercennarii quoque eius qui versabantur in medio eius quasi vituli saginati versi sunt et fugerunt simul nec stare potuerunt quia dies interfectionis eorum venit super eos tempus visitationis eorum 22vox eius quasi aeris sonabit quoniam cum exercitu properabunt et cum securibus venient ei quasi ligna caedentes 23succiderunt saltum eius ait Dominus qui supputari non potest multiplicati sunt super lucustas et non est eis numerus 24confusa est filia Aegypti et tradita in manu populi aquilonis 25dixit Dominus exercituum Deus Israhel ecce ego visitabo super tumultum Alexandriae et super Pharao et super Aegyptum et super deos eius et super reges eius et super Pharao et super eos qui confidunt in eo 26et dabo eos in manu quaerentium animam eorum et in manu Nabuchodonosor regis Babylonis et in manu servorum eius et post haec habitabitur sicut diebus pristinis ait Dominus 27et tu ne timeas serve meus Iacob et ne paveas Israhel quia ecce ego salvum te faciam de longinquo et semen tuum de terra captivitatis suae et revertetur Iacob et quiescet et prosperabitur et non erit qui exterreat eum 28et tu noli timere serve meus Iacob ait Dominus quia tecum ego sum quia consumam ego cunctas gentes ad quas eieci te te vero non consumam sed castigabo te in iudicio nec quasi innocenti parcam tibi

Chapter 47

1quod factum est verbum Domini ad Hieremiam prophetam contra Palestinos antequam percuteret Pharao Gazam 2haec dicit Dominus ecce aquae ascendunt ab aquilone et erunt quasi torrens inundans et operient terram et plenitudinem eius urbem et habitatores eius clamabunt homines et ululabit omnis habitator terrae 3ab strepitu pompae armorum et bellatorum eius a commotione quadrigarum eius et multitudine rotarum illius non respexerunt patres filios manibus dissolutis 4pro adventu diei in quo vastabuntur omnes Philisthim et dissipabitur Tyrus et Sidon cum omnibus reliquis auxiliis suis depopulatus est enim Dominus Palestinos reliquias insulae Cappadociae 5venit calvitium super Gazam conticuit Ascalon et reliquiae vallis earum usquequo concideris 6o mucro Domini usquequo non quiescis ingredere in vaginam tuam refrigerare et sile 7quomodo quiescet cum Dominus praeceperit ei adversus Ascalonem et adversus maritimas eius regiones ibique condixerit illi

Chapter 48

1ad Moab haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel vae super Nabo quoniam vastata est et confusa capta est Cariathaim confusa est fortis et tremuit 2non est ultra exultatio in Moab contra Esebon cogitaverunt malum venite et disperdamus eam de gente ergo silens conticesces sequeturque te gladius 3vox clamoris de Oronaim vastitas et contritio magna 4contrita est Moab adnuntiate clamorem parvulis eius 5per ascensum enim Luaith plorans ascendet in fletu quoniam in descensu Oronaim hostes ululatum contritionis audierunt 6fugite salvate animas vestras et eritis quasi myrice in deserto 7pro eo enim quod habuisti fiduciam in munitionibus tuis et in thesauris tuis tu quoque capieris et ibit Chamos in transmigrationem sacerdotes eius et principes eius simul 8et veniet praedo ad omnem urbem et urbs nulla salvabitur et peribit vallis et dissipabuntur campestria quoniam dixit Dominus 9date florem Moab quia floriens egredietur et civitates eius desertae erunt et inhabitabiles 10maledictus qui facit opus Domini fraudulenter et maledictus qui prohibet gladium suum a sanguine 11fertilis fuit Moab ab adulescentia sua et requievit in fecibus suis nec transfusus est de vase in vas et in transmigrationem non abiit idcirco permansit gustus eius in eo et odor eius non est inmutatus 12propterea ecce dies veniunt dicit Dominus et mittam ei ordinatores et stratores laguncularum et sternent eum et vasa eius exhaurient et lagoenas eorum conlident 13et confundetur Moab a Chamos sicut confusa est domus Israhel a Bethel in qua habebat fiduciam 14quomodo dicitis fortes sumus et viri robusti ad proeliandum 15vastata est Moab et civitates illius ascenderunt et electi iuvenes eius descenderunt in occisionem ait Rex Dominus exercituum nomen ei 16prope est interitus Moab ut veniat et malum eius velociter adcurret nimis 17consolamini eum omnes qui estis in circuitu eius et universi qui scitis nomen eius dicite quomodo confracta est virga fortis baculus gloriosus 18descende de gloria et sede in siti habitatio filiae Dibon quoniam vastator Moab ascendet ad te dissipabit munitiones tuas 19in via sta et prospice habitatio Aroer interroga fugientem et eum qui evasit dic quid accidit 20confusus est Moab quoniam victus est ululate et clamate adnuntiate in Arnon quoniam vastata est Moab 21et iudicium venit ad terram campestrem super Helon et super Iaesa et super Mefath 22et super Dibon et super Nabo et super domum Deblathaim 23et super Cariathaim et super Bethgamul et super Bethmaon 24et super Carioth et super Bosra et super omnes civitates terrae Moab quae longe et quae prope sunt 25abscisum est cornu Moab et brachium eius contritum est ait Dominus 26inebriate eum quoniam contra Dominum erectus est et adlidet manum Moab in vomitu suo et erit in derisum etiam ipse 27fuit enim in derisum tibi Israhel quasi inter fures repperisses eum propter verba ergo tua quae adversum illum locutus es captivus duceris 28relinquite civitates et habitate in petra habitatores Moab et estote quasi columba nidificans in summo ore foraminis 29audivimus superbiam Moab superbus est valde sublimitatem eius et arrogantiam et superbiam et altitudinem cordis illius 30ego scio ait Dominus iactantiam eius et quod non sit iuxta eam virtus eius nec iuxta quod poterat conata sit facere 31ideo super Moab heiulabo et ad Moab universam clamabo ad viros muri fictilis lamentantes 32de planctu Iazer plorabo tibi vinea Sobema propagines tuae transierunt mare usque ad mare Iazer pervenerunt super messem tuam et vindemiam tuam praedo inruit 33ablata est laetitia et exultatio de Carmelo et de terra Moab et vinum de torcularibus sustuli nequaquam calcator uvae solitum celeuma cantabit 34de clamore Esebon usque Eleale et Iaesa dederunt vocem suam a Segor usque ad Oronaim vitula conternante aquae quoque Namrim pessimae erunt 35et auferam de Moab ait Dominus offerentem in excelsis et sacrificantem diis eius 36propterea cor meum ad Moab quasi tibiae resonabit et cor meum ad viros muri fictilis dabit sonitum tibiarum quia plus fecit quam potuit idcirco perierunt 37omne enim caput calvitium et omnis barba rasa erit in cunctis manibus conligatio et super omne dorsum cilicium 38super omnia tecta Moab et in plateis eius omnis planctus quia contrivi Moab sicut vas inutile ait Dominus 39quomodo victa est et ululaverunt quomodo deiecit cervicem Moab et confusus est eritque Moab in derisum et in exemplum omnibus in circuitu suo 40haec dicit Dominus ecce quasi aquila evolabit et extendet alas suas ad Moab 41capta est Carioth et munitiones conprehensae sunt et erit cor fortium Moab in die illa sicut cor mulieris parturientis 42et cessabit Moab esse populus quoniam contra Dominum gloriatus est 43pavor et fovea et laqueus super te o habitator Moab ait Dominus 44qui fugit a facie pavoris cadet in foveam et qui conscenderit de fovea capietur laqueo adducam enim super Moab annum visitationis eorum dicit Dominus 45in umbra Esebon steterunt de laqueo fugientes quia ignis egressus est de Esebon et flamma de medio Seon et devorabit partem Moab et verticem filiorum tumultus 46vae tibi Moab peristi popule Chamos quia conprehensi sunt filii tui et filiae tuae in captivitatem 47et convertam captivitatem Moab in novissimis diebus ait Dominus hucusque iudicia Moab

Chapter 49

1ad filios Ammon haec dicit Dominus numquid filii non sunt Israhel aut heres non est ei cur igitur hereditate possedit Melchom Gad et populus eius in urbibus eius habitavit 2ideo ecce dies veniunt dicit Dominus et auditum faciam super Rabbath filiorum Ammon fremitum proelii et erit in tumulum dissipata filiaeque eius igni succendentur et possidebit Israhel possessores suos dicit Dominus 3ulula Esebon quoniam vastata est Ahi clamate filiae Rabbath accingite vos ciliciis plangite et circuite per sepes quia Melchom in transmigratione ducetur sacerdotes eius et principes eius simul 4quid gloriaris in vallibus defluxit vallis tua filia delicata quae confidebas in thesauris tuis et dicebas quis veniet ad me 5ecce ego inducam super te terrorem ait Dominus Deus exercituum ab omnibus qui sunt in circuitu tuo et dispergemini singuli a conspectu vestro nec erit qui congreget fugientem 6et post haec reverti faciam captivos filiorum Ammon ait Dominus 7ad Idumeam haec dicit Dominus exercituum numquid non est ultra sapientia in Theman periit consilium a filiis inutilis facta est sapientia eorum 8fugite terga vertite descendite in voragine habitatores Dedan quoniam perditionem Esau adduxi super eum tempus visitationis eius 9si vindemiatores venissent super te non reliquissent racemum si fures in nocte rapuissent quod sufficeret sibi 10ego vero discoperui Esau revelavi abscondita eius et celari non poterit vastatum est semen eius et fratres eius et vicini eius et non erit 11relinque pupillos tuos ego eos faciam vivere et viduae tuae in me sperabunt 12quia haec dicit Dominus ecce quibus non erat iudicium ut biberent calicem bibentes bibent et tu quasi innocens relinqueris non eris innocens sed bibens bibes 13quia per memet ipsum iuravi dicit Dominus quod in solitudinem et in obprobrium et in desertum et in maledictionem erit Bosra et omnes civitates eius erunt in solitudines sempiternas 14auditum audivi a Domino et legatus ad gentes missus est congregamini et venite contra eam et consurgamus in proelium 15ecce enim parvulum dedi te in gentibus contemptibilem inter homines 16arrogantia tua decepit te et superbia cordis tui qui habitas in cavernis petrae et adprehendere niteris altitudinem collis cum exaltaveris quasi aquila nidum tuum inde detraham te dicit Dominus 17et erit Idumea deserta omnis qui transibit per eam stupebit et sibilabit super omnes plagas eius 18sicuti subversa est Sodoma et Gomorra et vicinae eius ait Dominus non habitabit ibi vir et non incolet eam filius hominis 19ecce quasi leo ascendet de superbia Iordanis ad pulchritudinem robustam quia subito currere eum faciam ad illam et quis erit electus quem praeponam ei quis enim similis mei et quis sustinebit me et quis est iste pastor qui resistat vultui meo 20propterea audite consilium Domini quod iniit de Edom et cogitationes eius quas cogitavit de habitatoribus Theman si non deiecerint eos parvuli gregis nisi dissipaverint cum eis habitaculum eorum 21a voce ruinae eorum commota est terra clamor in mari Rubro auditus est vocis eius 22ecce quasi aquila ascendet et evolabit et expandet alas suas super Bosram et erit cor fortium Idumeae in die illa quasi cor mulieris parturientis 23ad Damascum confusa est Emath et Arfad quia auditum pessimum audierunt turbati sunt in mari sollicitudine quiescere non potuit 24dissoluta est Damascus versa in fugam tremor adprehendit eam angustia et dolores tenuerunt eam quasi parturientem 25quomodo dereliquerunt civitatem laudabilem urbem laetitiae 26ideo cadent iuvenes eius in plateis eius et omnes viri proelii conticescent in die illa ait Dominus exercituum 27et succendam ignem in muro Damasci et devorabit moenia Benadad 28ad Cedar et ad regna Asor quae percussit Nabuchodonosor rex Babylonis haec dicit Dominus surgite ascendite ad Cedar et vastate filios orientis 29tabernacula eorum et greges eorum capient pelles eorum et omnia vasa eorum et camelos eorum tollent sibi et vocabunt super eos formidinem in circuitu 30fugite abite vehementer in voraginibus sedete qui habitatis Asor ait Dominus iniit enim contra vos Nabuchodonosor rex Babylonis consilium et cogitavit adversum vos cogitationes 31consurgite et ascendite ad gentem quietam et habitantem confidenter ait Dominus non ostia non vectes ei soli habitant 32et erunt cameli eorum in direptionem et multitudo iumentorum in praedam et dispergam eos in omnem ventum qui sunt adtonsi in comam et ex omni confinio eorum adducam interitum super eos ait Dominus 33et erit Asor in habitaculum draconum deserta usque in aeternum non manebit ibi vir nec incolet eam filius hominis 34quod factum est verbum Domini ad Hieremiam prophetam adversus Aelam in principio regni Sedeciae regis Iuda dicens 35haec dicit Dominus exercituum ecce ego confringam arcum Aelam summam fortitudinem eorum 36et inducam super Aelam quattuor ventos a quattuor plagis caeli et ventilabo eos in omnes ventos istos et non erit gens ad quam non perveniant profugi Aelam 37et pavere faciam Aelam coram inimicis suis et in conspectu quaerentium animam eorum et adducam super eos malum iram furoris mei dicit Dominus et emittam post eos gladium donec consumam eos 38et ponam solium meum in Aelam et perdam inde reges et principes ait Dominus 39in novissimis autem diebus reverti faciam captivos Aelam dicit Dominus

Chapter 50

1verbum quod locutus est Dominus de Babylone et de terra Chaldeorum in manu Hieremiae prophetae 2adnuntiate in gentibus et auditum facite levate signum praedicate et nolite celare dicite capta est Babylon confusus est Bel victus est Marodach confusa sunt sculptilia eius superata sunt idola eorum 3quoniam ascendit contra eam gens ab aquilone quae ponet terram eius in solitudinem et non erit qui habitet in ea ab homine usque ad pecus et moti sunt et abierunt 4in diebus illis et in tempore illo ait Dominus venient filii Israhel ipsi et filii Iuda simul ambulantes et flentes properabunt et Dominum Deum suum quaerent 5in Sion interrogabunt viam huc facies eorum venient et adponentur ad Dominum foedere sempiterno quod nulla oblivione delebitur 6grex perditus factus est populus meus pastores eorum seduxerunt eos feceruntque vagari in montibus de monte in collem transierunt obliti sunt cubilis sui 7omnes qui invenerunt comederunt eos et hostes eorum dixerunt non peccavimus pro eo quod peccaverunt Domino decori iustitiae et expectationi patrum eorum Domino 8recedite de medio Babylonis et de terra Chaldeorum egredimini et estote quasi hedi ante greges 9quoniam ecce ego suscito et adducam in Babylonem congregationem gentium magnarum de terra aquilonis et praeparabuntur adversum eam et inde capietur sagitta eius quasi viri fortis interfectoris non revertetur vacua 10et erit Chaldea in praedam omnes vastantes eam replebuntur ait Dominus 11quoniam exultatis et magna loquimini diripientes hereditatem meam quoniam effusi estis sicut vitulus super herbam et mugistis ut tauri 12confusa est mater vestra nimis et adaequata pulveri quae genuit vos ecce novissima erit in gentibus deserta invia et arens 13ab ira Domini non habitabitur sed redigetur tota in solitudinem omnis qui transit per Babylonem stupebit et sibilabit super universis plagis eius 14praeparamini contra Babylonem per circuitum omnes qui intenditis arcum debellate eam non parcatis iaculis quia Domino peccavit 15clamate adversus eam ubique dedit manum ceciderunt fundamenta eius destructi sunt muri eius quoniam ultio Domini est ultionem accipite de ea sicut fecit facite ei 16disperdite satorem de Babylone et tenentem falcem in tempore messis a facie gladii columbae unusquisque ad populum suum convertetur et singuli ad terram suam fugient 17grex dispersus Israhel leones eiecerunt eum primus comedit eum rex Assur iste novissimus exossavit eum Nabuchodonosor rex Babylonis 18propterea haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel ecce ego visitabo regem Babylonis et terram eius sicut visitavi regem Assur 19et reducam Israhel ad habitaculum suum et pascetur Carmelum et Basan et in monte Ephraim et Galaad saturabitur anima eius 20in diebus illis et in tempore illo ait Dominus quaeretur iniquitas Israhel et non erit et peccatum Iuda et non invenietur quoniam propitius ero eis quos reliquero 21super terram dominantium ascende et super habitatores eius visita dissipa et interfice quae post eos sunt ait Dominus et fac iuxta omnia quae praecepi tibi 22vox belli in terra et contritio magna 23quomodo confractus est et contritus est malleus universae terrae quomodo versa est in desertum Babylon in gentibus 24inlaqueavi te et capta es Babylon et nesciebas inventa es et adprehensa quoniam Dominum provocasti 25aperuit Dominus thesaurum suum et protulit vasa irae suae quoniam opus est Domino Deo exercituum in terra Chaldeorum 26venite ad eam ab extremis finibus aperite ut exeant qui conculcent eam tollite de via lapides et redigite in acervos et interficite eam nec sit quicquam reliquum 27dissipate universos fortes eius descendant in occisionem vae eis quia venit dies eorum tempus visitationis eorum 28vox fugientium et eorum qui evaserunt de terra Babylonis ut adnuntient in Sion ultionem Domini Dei nostri ultionem templi eius 29adnuntiate in Babylonem plurimis omnibus qui tendunt arcum consistite adversum eam per gyrum et nullus evadat reddite ei secundum opus suum iuxta omnia quae fecit facite illi quia contra Dominum erecta est adversum Sanctum Israhel 30idcirco cadent iuvenes eius in plateis eius et omnes viri bellatores eius conticescent in die illa ait Dominus 31ecce ego ad te superbe dicit Dominus Deus exercituum quia venit dies tuus tempus visitationis tuae 32et cadet superbus et corruet et non erit qui suscitet eum et succendam ignem in urbibus eius et devorabit omnia in circuitu eius 33haec dicit Dominus exercituum calumniam sustinent filii Israhel et filii Iuda simul omnes qui ceperunt eos tenent nolunt dimittere eos 34redemptor eorum Fortis Dominus exercituum nomen eius iudicio defendet causam eorum ut exterreat terram et commoveat habitatores Babylonis 35gladius ad Chaldeos ait Dominus et ad habitatores Babylonis et ad principes et ad sapientes eius 36gladius ad divinos eius qui stulti erunt gladius ad fortes illius qui timebunt 37gladius ad equos eius et ad currus eius et ad omne vulgus quod est in medio eius et erunt quasi mulieres gladius ad thesauros eius qui diripientur 38siccitas super aquas eius erit et arescent quia terra sculptilium est et in portentis gloriantur 39propterea habitabunt dracones cum fatuis ficariis et habitabunt in ea strutiones et non habitabitur ultra usque ad sempiternum nec extruetur usque ad generationem et generationem 40sicut subvertit Deus Sodomam et Gomorram et vicinas eius ait Dominus non habitabit ibi vir nec incolet eam filius hominis 41ecce populus venit ab aquilone et gens magna et reges multi consurgent a finibus terrae 42arcum et scutum adprehendent crudeles sunt et inmisericordes vox eorum quasi mare sonabit et super equos ascendent sicut vir paratus ad proelium contra te filia Babylon 43audivit rex Babylonis famam eorum et dissolutae sunt manus eius angustia adprehendit eum dolor quasi parturientem 44ecce quasi leo ascendet de superbia Iordanis ad pulchritudinem robustam quia subito currere eum faciam ad illam et quis erit electus quem praeponam ei quis enim similis mei et quis sustinebit me et quis est iste pastor qui resistat vultui meo 45propterea audite consilium Domini quod mente concepit adversum Babylonem et cogitationes eius quas cogitavit super terram Chaldeorum nisi detraxerint eos parvuli gregum nisi dissipatum fuerit cum ipsis habitaculum eorum 46a voce captivitatis Babylonis commota est terra et clamor inter gentes auditus est

Chapter 51

1haec dicit Dominus ecce ego suscitabo super Babylonem et super habitatores eius qui cor suum levaverunt contra me quasi ventum pestilentem 2et mittam in Babylonem ventilatores et ventilabunt eam et demolientur terram eius quoniam venerunt super eam undique in die adflictionis eius 3non tendat qui tendit arcum suum et non ascendat loricatus nolite parcere iuvenibus eius interficite omnem militiam eius 4et cadent interfecti in terra Chaldeorum et vulnerati in regionibus eius 5quoniam non fuit viduatus Israhel et Iuda a Deo suo Domino exercituum terra autem eorum repleta est delicto a Sancto Israhel 6fugite de medio Babylonis et salvet unusquisque animam suam nolite tacere super iniquitatem eius quoniam tempus ultionis est Domino vicissitudinem ipse retribuet ei 7calix aureus Babylon in manu Domini inebrians omnem terram de vino eius biberunt gentes et ideo commotae sunt 8subito cecidit Babylon et contrita est ululate super eam tollite resinam ad dolorem eius si forte sanetur 9curavimus Babylonem et non est sanata derelinquamus eam et eamus unusquisque in terram suam quoniam pervenit usque ad caelos iudicium eius et elevatum est usque ad nubes 10protulit Dominus iustitias nostras venite et narremus in Sion opus Domini Dei nostri 11acuite sagittas implete faretras suscitavit Dominus spiritum regum Medorum et contra Babylonem mens eius ut perdat eam quoniam ultio Domini est ultio templi sui 12super muros Babylonis levate signum augete custodiam levate custodes praeparate insidias quia cogitavit Dominus et fecit quaecumque locutus est contra habitatores Babylonis 13quae habitas super aquas multas locuples in thesauris venit finis tuus pedalis praecisionis tuae 14iuravit Dominus exercituum per animam suam quoniam replebo te hominibus quasi brucho et super te celeuma cantabitur 15qui fecit terram in fortitudine sua praeparavit orbem in sapientia sua et prudentia sua extendit caelos 16dante eo vocem multiplicantur aquae in caelo qui levat nubes ab extremo terrae fulgura in pluviam fecit et produxit ventum de thesauris suis 17stultus factus est omnis homo ab scientia confusus est omnis conflator in sculptili quia mendax conflatio eius nec est spiritus in eis 18vana sunt opera et risu digna in tempore visitationis suae peribunt 19non sicut haec pars Iacob quia qui fecit omnia ipse est et Israhel sceptrum hereditatis eius Dominus exercituum nomen eius 20conlidis tu mihi vasa belli et ego conlidam in te gentes et disperdam in te regna 21et conlidam in te equum et equitem eius et conlidam in te currum et ascensorem eius 22et conlidam in te virum et mulierem et conlidam in te senem et puerum et conlidam in te iuvenem et virginem 23et conlidam in te pastorem et gregem eius et conlidam in te agricolam et iugales eius et conlidam in te duces et magistratus 24et reddam Babyloni et cunctis habitatoribus Chaldeae omne malum suum quod fecerunt in Sion in oculis vestris ait Dominus 25ecce ego ad te mons pestifer ait Dominus qui corrumpis universam terram et extendam manum meam super te et evolvam te de petris et dabo te in montem conbustionis 26et non tollent de te lapidem in angulum et lapidem in fundamenta sed perditus in aeternum eris ait Dominus 27levate signum in terra clangite bucina in gentibus sanctificate super eam gentes adnuntiate contra illam regibus Ararat Menni et Aschenez numerate contra eam Thapsar adducite equum quasi bruchum aculeatum 28sanctificate contra eam gentes reges Mediae duces eius et universos magistratus eius cunctamque terram potestatis eius 29et commovebitur terra et turbabitur quia evigilavit contra Babylonem cogitatio Domini ut ponat terram Babylonis desertam et inhabitabilem 30cessaverunt fortes Babylonis a proelio habitaverunt in praesidiis devoratum est robur eorum et facti sunt quasi mulieres incensa sunt tabernacula eius contriti sunt vectes eius 31currens obviam currenti veniet et nuntius obvius nuntianti ut adnuntiet regi Babylonis quia capta est civitas eius a summo usque ad summum 32et vada praeoccupata sunt et paludes incensae sunt igni et viri bellatores conturbati sunt 33quia haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel filia Babylon quasi area tempus triturae eius adhuc modicum et veniet tempus messionis eius 34comedit me devoravit me Nabuchodonosor rex Babylonis reddidit me quasi vas inane absorbuit me sicut draco replevit ventrem suum teneritudine mea et eiecit me 35iniquitas adversum me et caro mea super Babylonem dicit habitatio Sion et sanguis meus super habitatores Chaldeae dicit Hierusalem 36propterea haec dicit Dominus ecce ego iudicabo causam tuam et ulciscar ultionem tuam et desertum faciam mare eius et siccabo venam eius 37et erit Babylon in tumulos habitatio draconum stupor et sibilus eo quod non sit habitator 38simul ut leones rugient excutient comas velut catuli leonum 39in calore eorum ponam potus eorum et inebriabo eos ut sopiantur et dormiant somnum sempiternum et non consurgant dicit Dominus 40deducam eos quasi agnos ad victimam quasi arietes cum hedis 41quomodo capta est Sesach et conprehensa est inclita universae terrae quomodo facta est in stuporem Babylon inter gentes 42ascendit super Babylonem mare multitudine fluctuum eius operta est 43factae sunt civitates eius in stuporem terra inhabitabilis et deserta terra in qua nullus habitet nec transeat per eam filius hominis 44et visitabo super Bel in Babylone et eiciam quod absorbuerat de ore eius et non confluent ad eum ultra gentes siquidem et murus Babylonis corruit 45egredimini de medio eius populus meus ut salvet unusquisque animam suam ab ira furoris Domini 46et ne forte mollescat cor vestrum et timeatis auditum qui audietur in terra et veniet in anno auditio et post hunc annum auditio et iniquitas in terra et dominator super dominatorem 47propterea ecce dies veniunt et visitabo super sculptilia Babylonis et omnis terra eius confundetur et universi interfecti eius cadent in medio eius 48et laudabunt super Babylonem caeli et terra et omnia quae in eis sunt quia ab aquilone venient ei praedones ait Dominus 49et quomodo fecit Babylon ut caderent occisi in Israhel sic de Babylone cadent occisi in universa terra 50qui fugistis gladium venite nolite stare recordamini procul Domini et Hierusalem ascendat super cor vestrum 51confusi sumus quoniam audivimus obprobrium operuit ignominia facies nostras quia venerunt alieni super sanctificationem domus Domini 52propterea ecce dies veniunt ait Dominus et visitabo super sculptilia eius et in omni terra eius mugiet vulneratus 53si ascenderit Babylon in caelum et firmaverit in excelso robur suum a me venient vastatores eius ait Dominus 54vox clamoris de Babylone et contritio magna de terra Chaldeorum 55quoniam vastavit Dominus Babylonem et perdidit ex ea vocem magnam et sonabunt fluctus eorum quasi aquae multae dedit sonitum vox eorum 56quia venit super eam id est super Babylonem praedo et adprehensi sunt fortes eius et emarcuit arcus eorum quia fortis ultor Dominus reddens retribuet 57et inebriabo principes eius et sapientes eius duces eius et magistratus eius et fortes eius et dormient somnum sempiternum et non expergiscentur ait Rex Dominus exercituum nomen eius 58haec dicit Dominus exercituum murus Babylonis ille latissimus suffossione suffodietur et portae eius excelsae igni conburentur et labores populorum ad nihilum et gentium in igne erunt et disperibunt 59verbum quod praecepit Hieremias prophetes Saraiae filio Neriae filii Maasiae cum pergeret cum Sedecia rege in Babylonem in anno quarto regni eius Saraias autem erat princeps prophetiae 60et scripsit Hieremias omne malum quod venturum erat super Babylonem in libro uno omnia verba haec quae scripta sunt contra Babylonem 61et dixit Hieremias ad Saraiam cum veneris Babylonem et videris et legeris omnia verba haec 62dices Domine tu locutus es contra locum istum ut disperderes eum ne sit qui in eo habitet ab homine usque ad pecus et ut sit perpetua solitudo 63cumque conpleveris legere librum istum ligabis ad eum lapidem et proicies illum in medio Eufraten 64et dices sic submergetur Babylon et non consurget a facie adflictionis quam ego adduco super eam et dissolventur hucusque verba Hieremiae

Chapter 52

1filius viginti et unius anni Sedecias cum regnare coepisset et undecim annis regnavit in Hierusalem et nomen matris eius Amithal filia Hieremiae de Lobna 2et fecit malum in oculis Domini iuxta omnia quae fecerat Ioachim 3quoniam furor Domini erat in Hierusalem et in Iuda usquequo proiceret eos a facie sua et recessit Sedecias a rege Babylonis 4factum est autem in anno nono regni eius in mense decimo decima mensis venit Nabuchodonosor rex Babylonis ipse et omnis exercitus eius adversum Hierusalem et obsederunt eam et aedificaverunt contra eam munitiones in circuitu 5et fuit civitas obsessa usque ad undecimum annum regis Sedeciae 6mense autem quarto nona mensis obtinuit fames in civitate et non erant alimenta populo terrae 7et disrupta est civitas et omnes viri bellatores fugerunt et exierunt de civitate nocte per viam portae quae est inter duos muros et ducit ad hortum regis Chaldeis obsidentibus urbem in gyro et abierunt per viam quae ducit in heremum 8persecutus est autem exercitus Chaldeorum regem et adprehenderunt Sedeciam in deserto quod est iuxta Hiericho et omnis comitatus eius diffugit ab eo 9cumque conprehendissent regem adduxerunt eum ad regem Babylonis in Reblatha quae est in terra Emath et locutus est ad eum iudicia 10et iugulavit rex Babylonis filios Sedeciae in oculis eius sed et omnes principes Iudae occidit in Reblatha 11et oculos Sedeciae eruit et vinxit eum conpedibus et adduxit eum rex Babylonis in Babylonem et posuit eum in domo carceris usque ad diem mortis eius 12in mense autem quinto decima mensis ipse est annus nonusdecimus Nabuchodonosor regis Babylonis venit Nabuzardan princeps militiae qui stabat coram rege Babylonis in Hierusalem 13et incendit domum Domini et domum regis et omnes domos Hierusalem et omnem domum magnam igne conbusit 14et totum murum Hierusalem per circuitum destruxit cunctus exercitus Chaldeorum qui erat cum magistro militiae 15de pauperibus autem populi et de reliquo vulgo quod remanserat in civitate et de perfugis qui transfugerant ad regem Babylonis et ceteros de multitudine transtulit Nabuzardan princeps militiae 16de pauperibus vero terrae reliquit Nabuzardan princeps militiae in vinitores et in agricolas 17columnas quoque aereas quae erant in domo Domini et bases et mare aereum quod erat in domo Domini confregerunt Chaldei et tulerunt omne aes eorum in Babylonem 18et lebetas et creagras et psalteria et fialas et mortariola et omnia vasa aerea quae in ministerio fuerant tulerunt 19et hydrias et thymiamateria et urceos et pelves et candelabra et mortaria et cyatos quotquot aurea aurea et quotquot argentea argentea tulit magister militiae 20columnas duas et mare unum vitulos duodecim aereos qui erant sub basibus quas fecerat rex Salomon in domo Domini non erat pondus aeris omnium vasorum horum 21de columnis autem decem et octo cubiti altitudinis erant in columna una et funiculus duodecim cubitorum circuibat eam porro grossitudo eius quattuor digitorum et intrinsecus cava erat 22et capitella super utramque aerea altitudo capitelli unius quinque cubitorum et retiacula et mala granata 23nonaginta sex dependentia omnia mala granata centum retiaculis circumdabantur 24et tulit magister militiae Saraiam sacerdotem primum et Sophoniam sacerdotem secundum et tres custodes vestibuli 25et de civitate tulit eunuchum unum qui erat praepositus super viros bellatores et septem viros de his qui videbant faciem regis qui inventi sunt in civitate et scribam principem militum qui probabat tirones et sexaginta viros de populo terrae qui inventi sunt in medio civitatis 26tulit autem eos Nabuzardan magister militiae et duxit eos ad regem Babylonis in Reblatha 27et percussit eos rex Babylonis et interfecit eos in Reblatha in terra Emath et translatus est Iuda de terra sua 28iste est populus quem transtulit Nabuchodonosor in anno septimo Iudaeos tria milia et viginti tres 29in anno octavodecimo Nabuchodonosor de Hierusalem animas octingentas triginta duas 30in anno vicesimo tertio Nabuchodonosor transtulit Nabuzardan magister militiae Iudaeorum animas septingentas quadraginta quinque omnes ergo animae quattuor milia sescentae 31et factum est in tricesimo septimo anno transmigrationis Ioachim regis Iudae duodecimo mense vicesima quinta mensis elevavit Evilmerodach rex Babylonis ipso anno regni sui caput Ioachim regis Iudae et eduxit eum de domo carceris 32et locutus est cum eo bona et posuit thronum eius super thronos regum qui erant post se in Babylone 33et mutavit vestimenta carceris eius et comedebat panem coram eo semper cunctis diebus vitae suae

Lamentations

Chapter 1

1ALEPH quomodo sedit sola civitas plena populo facta est quasi vidua domina gentium princeps provinciarum facta est sub tributo 2BETH plorans ploravit in nocte et lacrimae eius in maxillis eius non est qui consoletur eam ex omnibus caris eius omnes amici eius spreverunt eam et facti sunt ei inimici 3GIMEL migravit Iuda propter adflictionem et multitudinem servitutis habitavit inter gentes nec invenit requiem omnes persecutores eius adprehenderunt eam inter angustias 4DELETH viae Sion lugent eo quod non sint qui veniant ad sollemnitatem omnes portae eius destructae sacerdotes eius gementes virgines eius squalidae et ipsa oppressa amaritudine 5HE facti sunt hostes eius in capite inimici illius locupletati sunt quia Dominus locutus est super eam propter multitudinem iniquitatum eius parvuli eius ducti sunt captivi ante faciem tribulantis 6VAV et egressus est a filia Sion omnis decor eius facti sunt principes eius velut arietes non invenientes pascuam et abierunt absque fortitudine ante faciem subsequentis 7ZAI recordata est Hierusalem dierum adflictionis suae et praevaricationis omnium desiderabilium suorum quae habuerat a diebus antiquis cum caderet populus eius in manu hostili et non esset auxiliator viderunt eam hostes et deriserunt sabbata eius 8HETH peccatum peccavit Hierusalem propterea instabilis facta est omnes qui glorificabant eam spreverunt illam quia viderunt ignominiam eius ipsa autem gemens et conversa retrorsum 9TETH sordes eius in pedibus eius nec recordata est finis sui deposita est vehementer non habens consolatorem vide Domine adflictionem meam quoniam erectus est inimicus 10IOTH manum suam misit hostis ad omnia desiderabilia eius quia vidit gentes ingressas sanctuarium suum de quibus praeceperas ne intrarent in ecclesiam tuam 11CAPH omnis populus eius gemens et quaerens panem dederunt pretiosa quaeque pro cibo ad refocilandam animam vide Domine considera quoniam facta sum vilis 12LAMED o vos omnes qui transitis per viam adtendite et videte si est dolor sicut dolor meus quoniam vindemiavit me ut locutus est Dominus in die irae furoris sui 13MEM de excelso misit ignem in ossibus meis et erudivit me expandit rete pedibus meis convertit me retrorsum posuit me desolatam tota die maerore confectam 14NUN vigilavit iugum iniquitatum mearum in manu eius convolutae sunt et inpositae collo meo infirmata est virtus mea dedit me Dominus in manu de qua non potero surgere 15SAMECH abstulit omnes magnificos meos Dominus de medio mei vocavit adversum me tempus ut contereret electos meos torcular calcavit Dominus virgini filiae Iuda 16AIN idcirco ego plorans et oculus meus deducens aquam quia longe factus est a me consolator convertens animam meam facti sunt filii mei perditi quoniam invaluit inimicus 17FE expandit Sion manus suas non est qui consoletur eam mandavit Dominus adversum Iacob in circuitu eius hostes eius facta est Hierusalem quasi polluta menstruis inter eos 18SADE iustus est Dominus quia os eius ad iracundiam provocavi audite obsecro universi populi et videte dolorem meum virgines meae et iuvenes mei abierunt in captivitatem 19COPH vocavi amicos meos et ipsi deceperunt me sacerdotes mei et senes mei in urbe consumpti sunt quia quaesierunt cibum sibi ut refocilarent animam suam 20RES vide Domine quoniam tribulor venter meus conturbatus est subversum est cor meum in memet ipsa quoniam amaritudine plena sum foris interfecit gladius et domi mors similis est 21SEN audierunt quia ingemesco ego et non est qui consoletur me omnes inimici mei audierunt malum meum laetati sunt quoniam tu fecisti adduxisti diem consolationis et fient similes mei 22THAU ingrediatur omne malum eorum coram te et devindemia eos sicut vindemiasti me propter omnes iniquitates meas multi enim gemitus mei et cor meum maerens

Chapter 2

1ALEPH quomodo obtexit caligine in furore suo Dominus filiam Sion proiecit de caelo terram inclitam Israhel et non recordatus est scabilli pedum suorum in die furoris sui 2BETH praecipitavit Dominus nec pepercit omnia speciosa Iacob destruxit in furore suo munitiones virginis Iuda deiecit in terram polluit regnum et principes eius 3GIMEL confregit in ira furoris omne cornu Israhel avertit retrorsum dexteram suam a facie inimici et succendit in Iacob quasi ignem flammae devorantis in gyro 4DELETH tetendit arcum suum quasi inimicus firmavit dexteram suam quasi hostis et occidit omne quod pulchrum erat visu in tabernaculo filiae Sion effudit quasi ignem indignationem suam 5HE factus est Dominus velut inimicus praecipitavit Israhel praecipitavit omnia moenia eius dissipavit munitiones eius et replevit in filia Iuda humiliatum et humiliatam 6VAV et dissipavit quasi hortum tentorium suum demolitus est tabernaculum suum oblivioni tradidit Dominus in Sion festivitatem et sabbatum et obprobrio in indignatione furoris sui regem et sacerdotem 7ZAI reppulit Dominus altare suum maledixit sanctificationi suae tradidit in manu inimici muros turrium eius vocem dederunt in domo Domini sicut in die sollemni 8HETH cogitavit Dominus dissipare murum filiae Sion tetendit funiculum suum et non avertit manum suam a perditione luxitque antemurale et murus pariter dissipatus est 9TETH defixae sunt in terra portae eius perdidit et contrivit vectes eius regem eius et principes eius in gentibus non est lex et prophetae eius non invenerunt visionem a Domino 10IOTH sederunt in terra conticuerunt senes filiae Sion consperserunt cinere capita sua accincti sunt ciliciis abiecerunt in terra capita sua virgines Hierusalem 11CAPH defecerunt prae lacrimis oculi mei conturbata sunt viscera mea effusum est in terra iecur meum super contritione filiae populi mei cum deficeret parvulus et lactans in plateis oppidi 12LAMED matribus suis dixerunt ubi est triticum et vinum cum deficerent quasi vulnerati in plateis civitatis cum exhalarent animas suas in sinu matrum suarum 13MEM cui conparabo te vel cui adsimilabo te filia Hierusalem cui exaequabo te et consolabor te virgo filia Sion magna enim velut mare contritio tua quis medebitur tui 14NUN prophetae tui viderunt tibi falsa et stulta nec aperiebant iniquitatem tuam ut te ad paenitentiam provocarent viderunt autem tibi adsumptiones falsas et eiectiones 15SAMECH plauserunt super te manibus omnes transeuntes per viam sibilaverunt et moverunt caput suum super filiam Hierusalem haecine est urbs dicentes perfecti decoris gaudium universae terrae 16FE aperuerunt super te os suum omnes inimici tui sibilaverunt et fremuerunt dentibus dixerunt devoravimus en ista est dies quam expectabamus invenimus vidimus 17AIN fecit Dominus quae cogitavit conplevit sermonem suum quem praeceperat a diebus antiquis destruxit et non pepercit et laetificavit super te inimicum et exaltavit cornu hostium tuorum 18SADE clamavit cor eorum ad Dominum super muros filiae Sion deduc quasi torrentem lacrimas per diem et per noctem non des requiem tibi neque taceat pupilla oculi tui 19COPH consurge lauda in nocte in principio vigiliarum effunde sicut aqua cor tuum ante conspectum Domini leva ad eum manus tuas pro anima parvulorum tuorum qui defecerunt in fame in capite omnium conpetorum 20RES vide Domine et considera quem vindemiaveris ita ergone comedent mulieres fructum suum parvulos ad mensuram palmae si occidetur in sanctuario Domini sacerdos et propheta 21SEN iacuerunt in terra foris puer et senex virgines meae et iuvenes mei ceciderunt in gladio interfecisti in die furoris tui percussisti nec misertus es 22THAU vocasti quasi ad diem sollemnem qui terrerent me de circuitu et non fuit in die furoris Domini qui effugeret et relinqueretur quos educavi et enutrivi inimicus meus consumpsit eos

Chapter 3

1ALEPH ego vir videns paupertatem meam in virga indignationis eius 2ALEPH me minavit et adduxit in tenebris et non in lucem 3ALEPH tantum in me vertit et convertit manum suam tota die 4BETH vetustam fecit pellem meam et carnem meam contrivit ossa mea 5BETH aedificavit in gyro meo et circumdedit me felle et labore 6BETH in tenebrosis conlocavit me quasi mortuos sempiternos 7GIMEL circumaedificavit adversum me ut non egrediar adgravavit conpedem meam 8GIMEL sed et cum clamavero et rogavero exclusit orationem meam 9GIMEL conclusit vias meas lapidibus quadris semitas meas subvertit 10DELETH ursus insidians factus est mihi leo in absconditis 11DELETH semitas meas subvertit et confregit me posuit me desolatam 12DELETH tetendit arcum suum et posuit me quasi signum ad sagittam 13HE misit in renibus meis filias faretrae suae 14HE factus sum in derisu omni populo meo canticum eorum tota die 15HE replevit me amaritudinibus inebriavit me absinthio 16VAV et fregit ad numerum dentes meos cibavit me cinere 17VAV et repulsa est anima mea oblitus sum bonorum 18VAV et dixi periit finis meus et spes mea a Domino 19ZAI recordare paupertatis et transgressionis meae absinthii et fellis 20ZAI memoria memor ero et tabescet in me anima mea 21ZAI hoc recolens in corde meo ideo sperabo 22HETH misericordiae Domini quia non sumus consumpti quia non defecerunt miserationes eius 23HETH novae diluculo multa est fides tua 24HETH pars mea Dominus dixit anima mea propterea expectabo eum 25TETH bonus est Dominus sperantibus in eum animae quaerenti illum 26TETH bonum est praestolari cum silentio salutare Domini 27TETH bonum est viro cum portaverit iugum ab adulescentia sua 28IOTH sedebit solitarius et tacebit quia levavit super se 29IOTH ponet in pulvere os suum si forte sit spes 30IOTH dabit percutienti se maxillam saturabitur obprobriis 31CAPH quia non repellet in sempiternum Dominus 32CAPH quia si abiecit et miserebitur secundum multitudinem misericordiarum suarum 33CAPH non enim humiliavit ex corde suo et abiecit filios hominis 34LAMED ut contereret sub pedibus suis omnes vinctos terrae 35LAMED ut declinaret iudicium viri in conspectu vultus Altissimi 36LAMED ut perverteret hominem in iudicio suo Dominus ignoravit 37MEM quis est iste qui dixit ut fieret Domino non iubente 38MEM ex ore Altissimi non egredientur nec mala nec bona 39MEM quid murmuravit homo vivens vir pro peccatis suis 40NUN scrutemur vias nostras et quaeramus et revertamur ad Dominum 41NUN levemus corda nostra cum manibus ad Dominum in caelos 42NUN nos inique egimus et ad iracundiam provocavimus idcirco tu inexorabilis es 43SAMECH operuisti in furore et percussisti nos occidisti nec pepercisti 44SAMECH opposuisti nubem tibi ne transeat oratio 45SAMECH eradicationem et abiectionem posuisti me in medio populorum 46FE aperuerunt super nos os suum omnes inimici 47FE formido et laqueus facta est nobis vaticinatio et contritio 48FE divisiones aquarum deduxit oculus meus in contritione filiae populi mei 49AIN oculus meus adflictus est nec tacuit eo quod non esset requies 50AIN donec respiceret et videret Dominus de caelis 51AIN oculus meus depraedatus est animam meam in cunctis filiabus urbis meae 52SADE venatione ceperunt me quasi avem inimici mei gratis 53SADE lapsa est in lacu vita mea et posuerunt lapidem super me 54SADE inundaverunt aquae super caput meum dixi perii 55COPH invocavi nomen tuum Domine de lacis novissimis 56COPH vocem meam audisti ne avertas aurem tuam a singultu meo et clamoribus 57COPH adpropinquasti in die quando invocavi te dixisti ne timeas 58RES iudicasti Domine causam animae meae redemptor vitae meae 59RES vidisti Domine iniquitatem adversum me iudica iudicium meum 60RES vidisti omnem furorem universas cogitationes eorum adversum me 61SEN audisti obprobria eorum Domine omnes cogitationes eorum adversum me 62SEN labia insurgentium mihi et meditationes eorum adversum me tota die 63SEN sessionem eorum et resurrectionem eorum vide ego sum psalmus eorum 64THAU reddes eis vicem Domine iuxta opera manuum suarum 65THAU dabis eis scutum cordis laborem tuum 66THAU persequeris in furore et conteres eos sub caelis Domine

Chapter 4

1ALEPH quomodo obscuratum est aurum mutatus est color optimus dispersi sunt lapides sanctuarii in capite omnium platearum 2BETH filii Sion incliti et amicti auro primo quomodo reputati sunt in vasa testea opus manuum figuli 3GIMEL sed et lamiae nudaverunt mammam lactaverunt catulos suos filia populi mei crudelis quasi strutio in deserto 4DELETH adhesit lingua lactantis ad palatum eius in siti parvuli petierunt panem et non erat qui frangeret eis 5HE qui vescebantur voluptuose interierunt in viis qui nutriebantur in croceis amplexati sunt stercora 6VAV et maior effecta est iniquitas filiae populi mei peccato Sodomorum quae subversa est in momento et non ceperunt in ea manus 7ZAI candidiores nazarei eius nive nitidiores lacte rubicundiores ebore antiquo sapphyro pulchriores 8HETH denigrata est super carbones facies eorum et non sunt cogniti in plateis adhesit cutis eorum ossibus aruit et facta est quasi lignum 9TETH melius fuit occisis gladio quam interfectis fame quoniam isti extabuerunt consumpti ab sterilitate terrae 10IOTH manus mulierum misericordium coxerunt filios suos facti sunt cibus earum in contritione filiae populi mei 11CAPH conplevit Dominus furorem suum effudit iram indignationis suae et succendit ignem in Sion et devoravit fundamenta eius 12LAMED non crediderunt reges terrae et universi habitatores orbis quoniam ingrederetur hostis et inimicus per portas Hierusalem 13MEM propter peccata prophetarum eius iniquitates sacerdotum eius qui effuderunt in medio eius sanguinem iustorum 14NUN erraverunt caeci in plateis polluti sunt sanguine cumque non possent tenuerunt lacinias suas 15SAMECH recedite polluti clamaverunt eis recedite abite nolite tangere iurgati quippe sunt et commoti dixerunt inter gentes non addet ultra ut habitet in eis 16FE facies Domini divisit eos non addet ut respiciat eos facies sacerdotum non erubuerunt neque senum miserti sunt 17AIN cum adhuc subsisteremus defecerunt oculi nostri ad auxilium nostrum vanum cum respiceremus adtenti ad gentem quae salvare non poterat 18SADE lubricaverunt vestigia nostra in itinere platearum nostrarum adpropinquavit finis noster conpleti sunt dies nostri quia venit finis noster 19COPH velociores fuerunt persecutores nostri aquilis caeli super montes persecuti sunt nos in deserto insidiati sunt nobis 20RES spiritus oris nostri christus dominus captus est in peccatis nostris cui diximus in umbra tua vivemus in gentibus 21SEN gaude et laetare filia Edom quae habitas in terra Hus ad te quoque perveniet calix inebriaberis atque nudaberis 22THAU conpleta est iniquitas tua filia Sion non addet ultra ut transmigret te visitavit iniquitatem tuam filia Edom discoperuit peccata tua

Chapter 5

1recordare Domine quid acciderit nobis intuere et respice obprobrium nostrum 2hereditas nostra versa est ad alienos domus nostrae ad extraneos 3pupilli facti sumus absque patre matres nostrae quasi viduae 4aquam nostram pecunia bibimus ligna nostra pretio conparavimus 5cervicibus minabamur lassis non dabatur requies 6Aegypto dedimus manum et Assyriis ut saturaremur pane 7patres nostri peccaverunt et non sunt et nos iniquitates eorum portavimus 8servi dominati sunt nostri non fuit qui redimeret de manu eorum 9in animabus nostris adferebamus panem nobis a facie gladii in deserto 10pellis nostra quasi clibanus exusta est a facie tempestatum famis 11mulieres in Sion humiliaverunt virgines in civitatibus Iuda 12principes manu suspensi sunt facies senum non erubuerunt 13adulescentibus inpudice abusi sunt et pueri in ligno corruerunt 14senes de portis defecerunt iuvenes de choro psallentium 15defecit gaudium cordis nostri versus est in luctu chorus noster 16cecidit corona capitis nostri vae nobis quia peccavimus 17propterea maestum factum est cor nostrum ideo contenebrati sunt oculi nostri 18propter montem Sion quia disperiit vulpes ambulaverunt in eo 19tu autem Domine in aeternum permanebis solium tuum in generatione et generatione 20quare in perpetuum oblivisceris nostri derelinques nos in longitudinem dierum 21converte nos Domine ad te et convertemur innova dies nostros sicut a principio

Ezekiel

Chapter 1

1et factum est in tricesimo anno in quarto mense in quinta mensis cum essem in medio captivorum iuxta fluvium Chobar aperti sunt caeli et vidi visiones Dei 2in quinta mensis ipse est annus quintus transmigrationis regis Ioachin 3factum est verbum Domini ad Hiezecihel filium Buzi sacerdotem in terra Chaldeorum secus flumen Chobar et facta est super eum ibi manus Domini 4et vidi et ecce ventus turbinis veniebat ab aquilone et nubes magna et ignis involvens et splendor in circuitu eius et de medio eius quasi species electri id est de medio ignis 5et ex medio eorum similitudo quattuor animalium et hic aspectus eorum similitudo hominis in eis 6et quattuor facies uni et quattuor pinnae uni 7et pedes eorum pedes recti et planta pedis eorum quasi planta pedis vituli et scintillae quasi aspectus aeris candentis 8et manus hominis sub pinnis eorum in quattuor partibus et facies et pinnas per quattuor partes habebant 9iunctaeque erant pinnae eorum alterius ad alterum non revertebantur cum incederent sed unumquodque ante faciem suam gradiebatur 10similitudo autem vultus eorum facies hominis et facies leonis a dextris ipsorum quattuor facies autem bovis a sinistris ipsorum quattuor et facies aquilae ipsorum quattuor 11et facies eorum et pinnae eorum extentae desuper duae pinnae singulorum iungebantur et duae tegebant corpora eorum 12et unumquodque coram facie sua ambulabat ubi erat impetus spiritus illuc gradiebantur nec revertebantur cum ambularent 13et similitudo animalium aspectus eorum quasi carbonum ignis ardentium et quasi aspectus lampadarum haec erat visio discurrens in medio animalium splendor ignis et de igne fulgor egrediens 14et animalia ibant et revertebantur in similitudinem fulguris coruscantis 15cumque aspicerem animalia apparuit rota una super terram iuxta animalia habens quattuor facies 16et aspectus rotarum et opus earum quasi visio maris et una similitudo ipsarum quattuor et aspectus earum et opera quasi sit rota in medio rotae 17per quattuor partes earum euntes ibant et non revertebantur cum ambularent 18statura quoque erat rotis et altitudo et horribilis aspectus et totum corpus plenum oculis in circuitu ipsarum quattuor 19cumque ambularent animalia ambulabant pariter et rotae iuxta ea et cum elevarentur animalia de terra elevabantur simul et rotae 20quocumque ibat spiritus illuc eunte spiritu et rotae pariter levabantur sequentes eum spiritus enim vitae erat in rotis 21cum euntibus ibant et cum stantibus stabant et cum elevatis a terra pariter elevabantur et rotae sequentes ea quia spiritus vitae erat in rotis 22et similitudo super caput animalium firmamenti quasi aspectus cristalli horribilis et extenti super capita eorum desuper 23sub firmamento autem pinnae eorum rectae alterius ad alterum unumquodque duabus alis velabat corpus suum et alterum similiter velabatur 24et audiebam sonum alarum quasi sonum aquarum multarum quasi sonum sublimis Dei cum ambularent quasi sonus erat multitudinis ut sonus castrorum cumque starent dimittebantur pinnae eorum 25nam cum fieret vox supra firmamentum quod erat super caput eorum stabant et submittebant alas suas 26et super firmamentum quod erat inminens capiti eorum quasi aspectus lapidis sapphyri similitudo throni et super similitudinem throni similitudo quasi aspectus hominis desuper 27et vidi quasi speciem electri velut aspectum ignis intrinsecus eius per circuitum a lumbis eius et desuper et a lumbis eius usque deorsum vidi quasi speciem ignis splendentis in circuitu 28velut aspectum arcus cum fuerit in nube in die pluviae hic erat aspectus splendoris per gyrum

Chapter 2

1haec visio similitudinis gloriae Domini et vidi et cecidi in faciem meam et audivi vocem loquentis et dixit ad me fili hominis sta supra pedes tuos et loquar tecum 2et ingressus est in me spiritus postquam locutus est mihi et statuit me supra pedes meos et audivi loquentem ad me 3et dicentem fili hominis mitto ego te ad filios Israhel ad gentes apostatrices quae recesserunt a me patres eorum praevaricati sunt pactum meum usque ad diem hanc 4et filii dura facie et indomabili corde sunt ad quos ego mitto te et dices ad eos haec dicit Dominus Deus 5si forte vel ipsi audiant et si forte quiescant quoniam domus exasperans est et scient quia propheta fuerit in medio eorum 6tu ergo fili hominis ne timeas eos neque sermones eorum metuas quoniam increduli et subversores sunt tecum et cum scorpionibus habitas verba eorum ne timeas et vultus eorum ne formides quia domus exasperans est 7loqueris ergo verba mea ad eos si forte audiant et quiescant quoniam inritatores sunt 8tu autem fili hominis audi quaecumque loquor ad te et noli esse exasperans sicut domus exasperatrix est aperi os tuum et comede quaecumque ego do tibi 9et vidi et ecce manus missa ad me in qua erat involutus liber et expandit illum coram me qui erat scriptus intus et foris et scriptae erant in eo lamentationes et carmen et vae

Chapter 3

1et dixit ad me fili hominis quodcumque inveneris comede comede volumen istud et vadens loquere ad filios Israhel 2et aperui os meum et cibavit me volumine illo 3et dixit ad me fili hominis venter tuus comedet et viscera tua conplebuntur volumine isto quod ego do tibi et comedi illud et factum est in ore meo sicut mel dulce 4et dixit ad me fili hominis vade ad domum Israhel et loqueris verba mea ad eos 5non enim ad populum profundi sermonis et ignotae linguae tu mitteris ad domum Israhel 6neque ad populos multos profundi sermonis et ignotae linguae quorum non possis audire sermones et si ad illos mittereris ipsi audirent te 7domus autem Israhel nolent audire te quia nolunt audire me omnis quippe domus Israhel adtrita fronte est et duro corde 8ecce dedi faciem tuam valentiorem faciebus eorum et frontem tuam duriorem frontibus eorum 9ut adamantem et ut silicem dedi faciem tuam ne timeas eos neque metuas a facie eorum quia domus exasperans est 10et dixit ad me fili hominis omnes sermones meos quos loquor ad te adsume in corde tuo et auribus tuis audi 11et vade ingredere ad transmigrationem ad filios populi tui et loqueris ad eos et dices eis haec dicit Dominus Deus si forte audiant et quiescant 12et adsumpsit me spiritus et audivi post me vocem commotionis magnae benedicta gloria Domini de loco suo 13et vocem alarum animalium percutientium alteram ad alteram et vocem rotarum sequentium animalia et vocem commotionis magnae 14spiritus quoque levavit me et adsumpsit me et abii amarus in indignatione spiritus mei manus enim Domini erat mecum confortans me 15et veni ad transmigrationem acervum novarum frugum ad eos qui habitabant iuxta flumen Chobar et sedi ubi illi sedebant et mansi ibi septem diebus maerens in medio eorum 16cum autem pertransissent septem dies factum est verbum Domini ad me dicens 17fili hominis speculatorem dedi te domui Israhel et audies de ore meo verbum et adnuntiabis eis ex me 18si dicente me ad impium morte morieris non adnuntiaveris ei neque locutus fueris ut avertatur a via sua impia et vivat ipse impius in iniquitate sua morietur sanguinem autem eius de manu tua requiram 19si autem tu adnuntiaveris impio et ille non fuerit conversus ab impietate sua et via sua impia ipse quidem in iniquitate sua morietur tu autem animam tuam liberasti 20sed et si conversus iustus a iustitia sua fecerit iniquitatem ponam offendiculum coram eo ipse morietur quia non adnuntiasti ei in peccato suo morietur et non erunt in memoria iustitiae eius quas fecit sanguinem vero eius de manu tua requiram 21si autem tu adnuntiaveris iusto ut non peccet iustus et ille non peccaverit vivens vivet quia adnuntiasti ei et tu animam tuam liberasti 22et facta est super me manus Domini et dixit ad me surgens egredere in campum et ibi loquar tecum 23et surgens egressus sum in campum et ecce ibi gloria Domini stabat quasi gloria quam vidi iuxta fluvium Chobar et cecidi in faciem meam 24et ingressus est in me spiritus et statuit me super pedes meos et locutus est mihi et dixit ad me ingredere et includere in medio domus tuae 25et tu fili hominis ecce data sunt super te vincula et ligabunt te in eis et non egredieris in medio eorum 26et linguam tuam adherescere faciam palato tuo et eris mutus nec quasi vir obiurgans quia domus exasperans est 27cum autem locutus fuero tibi aperiam os tuum et dices ad eos haec dicit Dominus Deus qui audit audiat et qui quiescit quiescat quia domus exasperans est

Chapter 4

1et tu fili hominis sume tibi laterem et pones eum coram te et describes in eo civitatem Hierusalem 2et ordinabis adversus eam obsidionem et aedificabis munitiones et conportabis aggerem et dabis contra eam castra et pones arietes in gyro 3et tu sume tibi sartaginem ferream et pones eam murum ferreum inter te et inter civitatem et obfirmabis faciem tuam ad eam et erit in obsidionem et circumdabis eam signum est domui Israhel 4et tu dormies super latus tuum sinistrum et pones iniquitates domus Israhel super eo numero dierum quibus dormies super illud et adsumes iniquitatem eorum 5ego autem dedi tibi annos iniquitatis eorum numero dierum trecentos et nonaginta dies et portabis iniquitatem domus Israhel 6et cum conpleveris haec dormies super latus tuum dextrum secundo et adsumes iniquitatem domus Iuda quadraginta diebus diem pro anno diem inquam pro anno dedi tibi 7et ad obsidionem Hierusalem convertes faciem tuam et brachium tuum erit exertum et prophetabis adversus eam 8ecce circumdedi te vinculis et non te convertes a latere tuo in latus aliud donec conpleas dies obsidionis tuae 9et tu sume tibi frumentum et hordeum et fabam et lentem et milium et viciam et mittes ea in vas unum et facies tibi panes numero dierum quibus dormies super latus tuum trecentis et nonaginta diebus comedes illud 10cibus autem tuus quo vesceris erit in pondere viginti stateres in die a tempore usque ad tempus comedes illud 11et aquam in mensura bibes sextam partem hin a tempore usque ad tempus bibes illud 12et quasi subcinericium hordiacium comedes illud et stercore quod egredietur de homine operies illud in oculis eorum 13et dixit Dominus sic comedent filii Israhel panem suum pollutum inter gentes ad quas eiciam eos 14et dixi ha ha ha Domine Deus ecce anima mea non est polluta et morticinum et laceratum a bestiis non comedi ab infantia mea usque nunc et non est ingressa os meum omnis caro inmunda 15et dixit ad me ecce dedi tibi fimum boum pro stercoribus humanis et facies panem tuum in eo 16et dixit ad me fili hominis ecce ego conteram baculum panis in Hierusalem et comedent panem in pondere et in sollicitudine et aquam in mensura et in angustia bibent 17ut deficientibus pane et aqua corruat unusquisque ad fratrem suum et contabescant in iniquitatibus suis

Chapter 5

1et tu fili hominis sume tibi gladium acutum radentem pilos adsumes eum et duces per caput tuum et per barbam tuam et adsumes tibi stateram ponderis et divides eos 2tertiam partem igni conbures in medio civitatis iuxta conpletionem dierum obsidionis et adsumens tertiam partem concides gladio in circuitu eius tertiam vero aliam disperges in ventum et gladium nudabo post eos 3et sumes inde parvum numerum et ligabis eos in summitate pallii tui 4et ex eis rursum tolles et proicies in medio ignis et conbures eos igni ex eo egredietur ignis in omnem domum Israhel 5haec dicit Dominus Deus ista est Hierusalem in medio gentium posui eam et in circuitu eius terras 6et contempsit iudicia mea ut plus esset impia quam gentes et praecepta mea ultra quam terrae quae in circuitu eius sunt iudicia enim mea proiecerunt et in praeceptis meis non ambulaverunt 7idcirco haec dicit Dominus Deus quia superastis gentes quae in circuitu vestro sunt in praeceptis meis non ambulastis et iudicia mea non fecistis et iuxta iudicia gentium quae in circuitu vestro sunt non estis operati 8ideo haec dicit Dominus Deus ecce ego ad te et ipse ego faciam in medio tui iudicia in oculis gentium 9et faciam in te quae non feci et quibus similia ultra non faciam propter omnes abominationes tuas 10ideo patres comedent filios in medio tui et filii comedent patres suos et faciam in te iudicia et ventilabo universas reliquias tuas in omnem ventum 11idcirco vivo ego dicit Dominus Deus nisi pro eo quod sanctum meum violasti in omnibus offensionibus tuis et in omnibus abominationibus tuis ego quoque confringam et non parcet oculus meus et non miserebor 12tertia tui pars peste morietur et fame consumetur in medio tui et tertia tui pars gladio cadet in circuitu tuo tertiam vero partem tuam in omnem ventum dispergam et gladium evaginabo post eos 13et conpleam furorem meum et requiescere faciam indignationem meam in eis et consolabor et scient quia ego Dominus locutus sum in zelo meo cum implevero indignationem meam in eis 14et dabo te in desertum et in obprobrium in gentibus quae in circuitu tuo sunt in conspectu omnis praetereuntis 15et eris obprobrium et blasphemia exemplum et stupor in gentibus quae in circuitu tuo sunt cum fecero in te iudicia in furore et in indignatione et in increpationibus irae 16ego Dominus locutus sum quando misero sagittas famis pessimas in eos quae erunt mortiferae et quas mittam ut disperdam vos et famem congregabo super vos et conteram vobis baculum panis 17et inmittam in vos famem et bestias pessimas usque ad internicionem et pestilentia et sanguis transibunt per te et gladium inducam super te ego Dominus locutus sum

Chapter 6

1et factus est sermo Domini ad me dicens 2fili hominis pone faciem tuam ad montes Israhel et prophetabis ad eos 3et dices montes Israhel audite verbum Domini Dei haec dicit Dominus Deus montibus et collibus rupibus et vallibus ecce ego inducam super vos gladium et disperdam excelsa vestra 4et demoliar aras vestras et confringentur simulacra vestra et deiciam interfectos vestros ante idola vestra 5et dabo cadavera filiorum Israhel ante faciem simulacrorum vestrorum et dispergam ossa vestra circum aras vestras 6in omnibus habitationibus vestris urbes desertae erunt et excelsa demolientur et dissipabuntur et interibunt arae vestrae et confringentur et cessabunt idola vestra et conterentur delubra vestra et delebuntur opera vestra 7et cadet interfectus in medio vestri et scietis quoniam ego Dominus 8et relinquam in vobis eos qui fugerint gladium in gentibus cum dispersero vos in terris 9et recordabuntur mei liberati vestri in gentibus ad quas captivi ducti sunt quia contrivi cor eorum fornicans et recedens a me et oculos eorum fornicantes post idola sua et displicebunt sibimet super malis quae fecerunt in universis abominationibus suis 10et scient quia ego Dominus non frustra locutus sum ut facerem eis malum hoc 11haec dicit Dominus Deus percute manu tua et adlide pedem tuum et dic eheu ad omnes abominationes malorum domus Israhel qui gladio fame peste ruituri sunt 12qui longe est peste morietur qui autem prope gladio corruet et qui relictus fuerit et obsessus fame morietur et conpleam indignationem meam in eis 13et scietis quia ego Dominus cum fuerint interfecti vestri in medio idolorum vestrorum in circuitu ararum vestrarum in omni colle excelso in cunctis summitatibus montium et subtus omne lignum nemorosum et subtus universam quercum frondosam locum ubi accenderunt tura redolentia universis idolis suis 14et extendam manum meam super eos et faciam terram desolatam et destitutam a deserto Deblatha in omnibus habitationibus eorum et scient quia ego Dominus

Chapter 7

1et factus est sermo Domini ad me dicens 2et tu fili hominis haec dicit Dominus Deus terrae Israhel finis venit finis super quattuor plagas terrae 3nunc finis super te et emittam furorem meum in te et iudicabo te iuxta vias tuas et ponam contra te omnes abominationes tuas 4et non parcet oculus meus super te et non miserebor sed vias tuas ponam super te et abominationes tuae in medio tui erunt et scietis quia ego Dominus 5haec dicit Dominus Deus adflictio una adflictio ecce venit 6finis venit venit finis evigilavit adversum te ecce venit 7venit contractio super te qui habitas in terra venit tempus prope est dies occisionis et non gloriae montium 8nunc de propinquo effundam iram meam super te et conpleam furorem meum in te et iudicabo te iuxta vias tuas et inponam tibi omnia scelera tua 9et non parcet oculus meus neque miserebor sed vias tuas inponam tibi et abominationes tuae in medio tui erunt et scietis quia ego sum Dominus percutiens 10ecce dies ecce venit egressa est contractio floruit virga germinavit superbia 11iniquitas surrexit in virga impietatis non ex eis et non ex populo neque ex sonitu eorum et non erit requies in eis 12venit tempus adpropinquavit dies qui emit non laetetur et qui vendit non lugeat quia ira super omnem populum eius 13quia qui vendit ad id quod vendidit non revertetur et adhuc in viventibus vita eorum visio enim ad omnem multitudinem eius non regredietur et vir in iniquitate vitae suae non confortabitur 14canite tuba praeparentur omnes et non est qui vadat ad proelium ira enim mea super universum populum eius 15gladius foris pestis et fames intrinsecus qui in agro est gladio morietur et qui in civitate pestilentia et fame devorabuntur 16et salvabuntur qui fugerint ex eis et erunt in montibus quasi columbae convallium omnes trepidi unusquisque in iniquitate sua 17omnes manus dissolventur et omnia genua fluent aquis 18et accingent se ciliciis et operiet eos formido et in omni facie confusio et in universis capitibus eorum calvitium 19argentum eorum foris proicietur et aurum eorum in sterquilinium erit argentum eorum et aurum eorum non valebit liberare eos in die furoris Domini animam suam non saturabunt et ventres eorum non implebuntur quia scandalum iniquitatis eorum factum est 20et ornamentum monilium suorum in superbiam posuerunt et imagines abominationum suarum et simulacrorum fecerunt ex eo propter hoc dedi eis illud in inmunditiam 21et dabo illud in manus alienorum ad diripiendum et impiis terrae in praedam et contaminabunt illud 22et avertam faciem meam ab eis et violabunt arcanum meum et introibunt in illud emissarii et contaminabunt illud 23fac conclusionem quoniam terra plena est iudicio sanguinum et civitas plena iniquitate 24et adducam pessimos de gentibus et possidebunt domos eorum et quiescere faciam superbiam potentium et possidebunt sanctuaria eorum 25angustia superveniente requirent pacem et non erit 26conturbatio super conturbationem veniet et auditus super auditum et quaerent visionem de propheta et lex peribit a sacerdote et consilium a senioribus 27rex lugebit et princeps induetur maerore et manus populi terrae conturbabuntur secundum viam eorum faciam eis et secundum iudicia eorum iudicabo eos et scient quia ego Dominus

Chapter 8

1et factum est in anno sexto in sexto mense in quinta mensis ego sedebam in domo mea et senes Iuda sedebant coram me et cecidit super me ibi manus Domini Dei 2et vidi et ecce similitudo quasi aspectus ignis ab aspectu lumborum eius et deorsum ignis et a lumbis eius et sursum quasi aspectus splendoris ut visio electri 3et emissa similitudo manus adprehendit me in cincinno capitis mei et elevavit me spiritus inter terram et caelum et adduxit in Hierusalem in visione Dei iuxta ostium interius quod respiciebat aquilonem ubi erat statutum idolum zeli ad provocandam aemulationem 4et ecce ibi gloria Dei Israhel secundum visionem quam videram in campo 5et dixit ad me fili hominis leva oculos tuos ad viam aquilonis et levavi oculos meos ad viam aquilonis et ecce ab aquilone portae altaris idolum zeli in ipso introitu 6et dixit ad me fili hominis putasne vides tu quid isti faciant abominationes magnas quas domus Israhel facit hic ut procul recedam a sanctuario meo et adhuc conversus videbis abominationes maiores 7et introduxit me ad ostium atrii et vidi et ecce foramen unum in pariete 8et dixit ad me fili hominis fode parietem et cum perfodissem parietem apparuit ostium unum 9et dixit ad me ingredere et vide abominationes pessimas quas isti faciunt hic 10et ingressus vidi et ecce omnis similitudo reptilium et animalium abominatio et universa idola domus Israhel depicta erant in pariete in circuitu per totum 11et septuaginta viri de senioribus domus Israhel et Hiezonias filius Saphan stabat in medio eorum stantium ante picturas et unusquisque habebat turibulum in manu sua et vapor nebulae de ture consurgebat 12et dixit ad me certe vides fili hominis quae seniores domus Israhel faciunt in tenebris unusquisque in abscondito cubiculi sui dicunt enim non videt Dominus nos dereliquit Dominus terram 13et dixit ad me adhuc conversus videbis abominationes maiores quas isti faciunt 14et introduxit me per ostium portae domus Domini quod respiciebat ad aquilonem et ecce ibi mulieres sedebant plangentes Adonidem 15et dixit ad me certe vidisti fili hominis adhuc conversus videbis abominationes maiores his 16et introduxit me in atrium domus Domini interius et ecce in ostio templi Domini inter vestibulum et altare quasi viginti quinque viri dorsa habentes contra templum Domini et facies ad orientem et adorabant ad ortum solis 17et dixit ad me certe vidisti fili hominis numquid leve est hoc domui Iuda ut facerent abominationes istas quas fecerunt hic quia replentes terram iniquitate conversi sunt ad inritandum me et ecce adplicant ramum ad nares suas 18ergo et ego faciam in furore non parcet oculus meus nec miserebor et cum clamaverint ad aures meas voce magna non exaudiam eos

Chapter 9

1et clamavit in auribus meis voce magna dicens adpropinquaverunt visitationes urbis et unusquisque vas interfectionis habet in manu sua 2et ecce sex viri veniebant de via portae superioris quae respicit ad aquilonem et uniuscuiusque vas interitus in manu eius vir quoque unus in medio eorum vestitus lineis et atramentarium scriptoris ad renes eius et ingressi sunt et steterunt iuxta altare aereum 3et gloria Domini Israhel adsumpta est de cherub quae erat super eum ad limen domus et vocavit virum qui indutus erat lineis et atramentarium scriptoris habebat in lumbis suis 4et dixit Dominus ad eum transi per mediam civitatem in medio Hierusalem et signa thau super frontes virorum gementium et dolentium super cunctis abominationibus quae fiunt in medio eius 5et illis dixit audiente me transite per civitatem sequentes eum et percutite non parcat oculus vester neque misereamini 6senem adulescentulum et virginem parvulum et mulieres interficite usque ad internicionem omnem autem super quem videritis thau ne occidatis et a sanctuario meo incipite coeperunt ergo a viris senioribus qui erant ante faciem domus 7et dixit ad eos contaminate domum et implete atria interfectis egredimini et egressi sunt et percutiebant eos qui erant in civitate 8et caede conpleta remansi ego ruique super faciem meam et clamans aio heu heu heu Domine Deus ergone disperdes omnes reliquias Israhel effundens furorem tuum super Hierusalem 9et dixit ad me iniquitas domus Israhel et Iuda magna est nimis valde et repleta est terra sanguinibus et civitas repleta est aversione dixerunt enim dereliquit Dominus terram et Dominus non videt 10igitur et meus non parcet oculus neque miserebor viam eorum super caput eorum reddam 11et ecce vir qui indutus erat lineis qui habebat atramentarium in dorso suo respondit verbum dicens feci sicut praecepisti mihi

Chapter 10

1et vidi et ecce in firmamento quod erat super caput cherubin quasi lapis sapphyrus quasi species similitudinis solii apparuit super ea 2et dixit ad virum qui indutus erat lineis et ait ingredere in medio rotarum quae sunt subtus cherub et imple manum tuam prunis ignis quae sunt inter cherubin et effunde super civitatem ingressusque est in conspectu meo 3cherubin autem stabant a dextris domus cum ingrederetur vir et nubes implevit atrium interius 4et elevata est gloria Domini desuper cherub ad limen domus et repleta est domus nube et atrium repletum est splendore gloriae Domini 5et sonitus alarum cherubin audiebatur usque ad atrium exterius quasi vox Dei omnipotentis loquentis 6cumque praecepisset viro qui indutus erat lineis dicens sume ignem de medio rotarum quae sunt inter cherubin ingressus ille stetit iuxta rotam 7et extendit cherub manum de medio cherubin ad ignem qui erat inter cherubin et sumpsit et dedit in manus eius qui indutus erat lineis qui accipiens egressus est 8et apparuit in cherubin similitudo manus hominis subtus pinnas eorum 9et vidi et ecce quattuor rotae iuxta cherubin rota una iuxta cherub unum et rota alia iuxta cherub unum species autem erat rotarum quasi visio lapidis chrysoliti 10et aspectus earum similitudo una quattuor quasi sit rota in medio rotae 11cumque ambularent in quattuor partes gradiebantur non revertebantur ambulantes sed ad locum ad quem ire declinabat quae prima erat sequebantur et ceterae nec convertebantur 12et omne corpus earum et colla et manus et pinnae et circuli plena erant oculis in circuitu quattuor rotarum 13et rotas istas vocavit volubiles audiente me 14quattuor autem facies habebat unum facies una facies cherub et facies secunda facies hominis et in tertio facies leonis et in quarto facies aquilae 15et elevata sunt cherubin ipsum est animal quod videram iuxta flumen Chobar 16cumque ambularent cherubin ibant pariter et rotae iuxta ea et cum levarent cherubin alas suas ut exaltarentur de terra non residebant rotae sed et ipsae iuxta erant 17stantibus illis stabant et cum elevatis elevabantur spiritus enim vitae erat in eis 18et egressa est gloria Domini a limine templi et stetit super cherubin 19et elevantia cherubin alas suas exaltata sunt a terra coram me et illis egredientibus rotae quoque subsecutae sunt et stetit in introitu portae domus Domini orientalis et gloria Dei Israhel erat super ea 20ipsum est animal quod vidi subter Deum Israhel iuxta fluvium Chobar et intellexi quia cherubin essent 21quattuor per quattuor vultus uni et quattuor alae uni et similitudo manus hominis sub alis eorum 22et similitudo vultuum eorum ipsi vultus quos videram iuxta fluvium Chobar et intuitus eorum et impetus singulorum ante faciem suam ingredi

Chapter 11

1et elevavit me spiritus et introduxit me ad portam domus Domini orientalem quae respicit solis ortum et ecce in introitu portae viginti quinque viri et vidi in medio eorum Hiezoniam filium Azur et Pheltiam filium Banaiae principes populi 2dixitque ad me fili hominis hii viri qui cogitant iniquitatem et tractant consilium pessimum in urbe ista 3dicentes nonne dudum aedificatae sunt domus haec est lebes nos autem carnes 4idcirco vaticinare de eis vaticinare fili hominis 5et inruit in me spiritus Domini et dixit ad me loquere haec dicit Dominus sic locuti estis domus Israhel et cogitationes cordis vestri ego novi 6plurimos occidistis in urbe hac et implestis vias eius interfectis 7propterea haec dicit Dominus Deus interfecti vestri quos posuistis in medio eius hii sunt carnes et haec est lebes et educam vos de medio eius 8gladium metuistis et gladium inducam super vos ait Dominus Deus 9et eiciam vos de medio eius daboque vos in manu hostium et faciam in vobis iudicia 10gladio cadetis in finibus Israhel iudicabo vos et scietis quia ego Dominus 11haec non erit vobis in lebetem et vos non eritis in medio eius in carnes in finibus Israhel iudicabo vos 12et scietis quia ego Dominus qui in praeceptis meis non ambulastis et iudicia mea non fecistis sed iuxta iudicia gentium quae in circuitu vestro sunt estis operati 13et factum est cum prophetarem Pheltias filius Banaiae mortuus est et cecidi in faciem meam clamans voce magna et dixi heu heu heu Domine Deus consummationem tu facis reliquiarum Israhel 14et factum est verbum Domini ad me dicens 15fili hominis fratres tui fratres tui viri propinqui tui et omnis domus Israhel universi quibus dixerunt habitatores Hierusalem longe recedite a Domino nobis data est terra in possessionem 16propterea haec dicit Dominus Deus quia longe feci eos in gentibus et quia dispersi eos in terris ero eis in sanctificationem modicam in terris ad quas venerunt 17propterea loquere haec dicit Dominus Deus congregabo vos de populis et adunabo de terris in quibus dispersi estis daboque vobis humum Israhel 18et ingredientur illuc et auferent omnes offensiones cunctasque abominationes eius de illa 19et dabo eis cor unum et spiritum novum tribuam in visceribus eorum et auferam cor lapideum de carne eorum et dabo eis cor carneum 20ut in praeceptis meis ambulent et iudicia mea custodiant faciantque ea et sint mihi in populum et ego sim eis in Deum 21quorum cor post offendicula et abominationes suas ambulat horum viam in capite suo ponam dicit Dominus Deus 22et elevaverunt cherubin alas suas et rotae cum eis et gloria Dei Israhel erat super ea 23et ascendit gloria Domini de medio civitatis stetitque super montem qui est ad orientem urbis 24et spiritus levavit me adduxitque in Chaldeam ad transmigrationem in visione in spiritu Dei et sublata est a me visio quam videram 25et locutus sum ad transmigrationem omnia verba Domini quae ostenderat mihi

Chapter 12

1et factus est sermo Domini ad me dicens 2fili hominis in medio domus exasperantis tu habitas qui oculos habent ad videndum et non vident et aures ad audiendum et non audiunt quia domus exasperans est 3tu ergo fili hominis fac tibi vasa transmigrationis et transmigrabis per diem coram eis transmigrabis autem de loco tuo ad locum alterum in conspectu eorum si forte aspiciant quia domus exasperans est 4et efferes foras vasa tua quasi vasa transmigrantis per diem in conspectu eorum tu autem egredieris vespere coram eis sicut egreditur migrans 5ante oculos eorum perfodi tibi parietem et egredieris per eum 6in conspectu eorum in umeris portaberis in caligine effereris faciem tuam velabis et non videbis terram quia portentum dedi te domui Israhel 7feci ergo sicut praeceperat mihi vasa mea protuli quasi vasa transmigrantis per diem et vespere perfodi mihi parietem manu in caligine egressus sum et in umeris portatus in conspectu eorum 8et factus est sermo Domini ad me mane dicens 9fili hominis numquid non dixerunt ad te domus Israhel domus exasperans quid tu facis 10dic ad eos haec dicit Dominus Deus super ducem onus istud qui est in Hierusalem et super omnem domum Israhel quae est in medio eorum 11dic ego portentum vestrum quomodo feci sic fiet illis in transmigrationem et captivitatem ibunt 12et dux qui est in medio eorum in umeris portabitur in caligine egredietur parietem perfodient ut educant eum facies eius operietur ut non videat oculo terram 13et extendam rete meum super illum et capietur in sagena mea et adducam eum in Babylonem in terram Chaldeorum et ipsam non videbit ibique morietur 14et omnes qui circa eum sunt praesidium eius et agmina eius dispergam in omnem ventum et gladium evaginabo post eos 15et scient quia ego Dominus quando dispersero illos in gentibus et disseminavero eos in terris 16et relinquam ex eis viros paucos a gladio et fame et pestilentia ut narrent omnia scelera eorum in gentibus ad quas ingredientur et scient quia ego Dominus 17et factus est sermo Domini ad me dicens 18fili hominis panem tuum in conturbatione comede sed et aquam tuam in festinatione et maerore bibe 19et dices ad populum terrae haec dicit Dominus Deus ad eos qui habitant in Hierusalem in terra Israhel panem suum in sollicitudine comedent et aquam suam in desolatione bibent ut desoletur terra a multitudine sua propter iniquitatem omnium qui habitant in ea 20et civitates quae nunc habitantur desolatae erunt terraque deserta et scietis quia ego Dominus 21et factus est sermo Domini ad me dicens 22fili hominis quod est proverbium istud vobis in terra Israhel dicentium in longum differentur dies et peribit omnis visio 23ideo dic ad eos haec dicit Dominus Deus quiescere faciam proverbium istud neque vulgo dicetur ultra in Israhel et loquere ad eos quod adpropinquaverint dies et sermo omnis visionis 24non enim erit ultra omnis visio cassa neque divinatio ambigua in medio filiorum Israhel 25quia ego Dominus loquar quodcumque locutus fuero verbum et fiet non prolongabitur amplius sed in diebus vestris domus exasperans loquar verbum et faciam illud dicit Dominus Deus 26et factus est sermo Domini ad me dicens 27fili hominis ecce domus Israhel dicentium visio quam hic videt in dies multos et in tempora longa iste prophetat 28propterea dic ad eos haec dicit Dominus Deus non prolongabitur ultra omnis sermo meus verbum quod locutus fuero conplebitur dicit Dominus Deus

Chapter 13

1et factus est sermo Domini ad me dicens 2fili hominis vaticinare ad prophetas Israhel qui prophetant et dices prophetantibus de corde suo audite verbum Domini 3haec dicit Dominus Deus vae prophetis insipientibus qui sequuntur spiritum suum et nihil vident 4quasi vulpes in desertis prophetae tui Israhel erant 5non ascendistis ex adverso neque opposuistis murum pro domo Israhel ut staretis in proelio in die Domini 6vident vana et divinant mendacium dicentes ait Dominus cum Dominus non miserit eos et perseveraverunt confirmare sermonem 7numquid non visionem cassam vidistis et divinationem mendacem locuti estis et dicitis ait Dominus cum ego non sim locutus 8propterea haec dicit Dominus Deus quia locuti estis vana et vidistis mendacium ideo ecce ego ad vos ait Dominus Deus 9et erit manus mea super prophetas qui vident vana et divinant mendacium in concilio populi mei non erunt et in scriptura domus Israhel non scribentur nec in terra Israhel ingredientur et scietis quia ego Dominus Deus 10eo quod deceperint populum meum dicentes pax et non est pax et ipse aedificabat parietem illi autem liniebant eum luto absque paleis 11dic ad eos qui liniunt absque temperatura quod casurus sit erit enim imber inundans et dabo lapides praegrandes desuper inruentes et ventum procellae dissipantem 12siquidem ecce cecidit paries numquid non dicetur vobis ubi est litura quam levistis 13propterea haec dicit Dominus Deus et erumpere faciam spiritum tempestatum in indignatione mea et imber inundans in furore meo erit et lapides grandes in ira in consummationem 14et destruam parietem quem levistis absque temperamento et adaequabo eum terrae et revelabitur fundamentum eius et cadet et consumetur in medio eius et scietis quia ego sum Dominus 15et conplebo indignationem meam in parietem et in his qui linunt eum absque temperamento dicamque vobis non est paries et non sunt qui linunt eum 16prophetae Israhel qui prophetant ad Hierusalem et vident ei visionem pacis et non est pax ait Dominus Deus 17et tu fili hominis pone faciem tuam contra filias populi tui quae prophetant de corde suo et vaticinare super eas 18et dic haec ait Dominus Deus vae quae consuunt pulvillos sub omni cubito manus et faciunt cervicalia sub capite universae aetatis ad capiendas animas cum caperent animas populi mei vivificabant animas eorum 19et violabant me ad populum meum propter pugillum hordei et fragmen panis ut interficerent animas quae non moriuntur et vivificarent animas quae non vivunt mentientes populo meo credenti mendaciis 20propter hoc haec dicit Dominus Deus ecce ego ad pulvillos vestros quibus vos capitis animas volantes et disrumpam eos de brachiis vestris et dimittam animas quas vos capitis animas ad volandum 21et disrumpam cervicalia vestra et liberabo populum meum de manu vestra neque erunt ultra in manibus vestris ad praedandum et scietis quia ego Dominus 22pro eo quod maerere fecistis cor iusti mendaciter quem ego non contristavi et confortastis manus impii ut non reverteretur a via sua mala et viveret 23propterea vana non videbitis et divinationes non divinabitis amplius et eruam populum meum de manu vestra et scietis quoniam ego Dominus

Chapter 14

1et venerunt ad me viri seniorum Israhel et sederunt coram me 2et factus est sermo Domini ad me dicens 3fili hominis viri isti posuerunt inmunditias suas in cordibus suis et scandalum iniquitatis suae statuerunt contra faciem suam numquid interrogatus respondebo eis 4propter hoc loquere eis et dices ad eos haec dicit Dominus Deus homo homo de domo Israhel qui posuerit inmunditias suas in corde suo et scandalum iniquitatis suae statuerit contra faciem suam et venerit ad prophetam interrogans per eum me ego Dominus respondebo ei in multitudine inmunditiarum suarum 5ut capiatur domus Israhel in corde suo quo recesserunt a me in cunctis idolis suis 6propterea dic ad domum Israhel haec dicit Dominus Deus convertimini et recedite ab idolis vestris et ab universis contaminationibus vestris avertite facies vestras 7quia homo homo de domo Israhel et de proselytis quicumque advena fuerit in Israhel si alienatus fuerit a me et posuerit idola sua in corde suo et scandalum iniquitatis suae statuerit contra faciem suam et venerit ad prophetam ut interroget per eum me ego Dominus respondebo ei per me 8et ponam faciem meam super hominem illum et faciam eum in exemplum et in proverbium et disperdam eum de medio populi mei et scietis quia ego Dominus 9et propheta cum erraverit et locutus fuerit verbum ego Dominus decepi prophetam illum et extendam manum meam super eum et delebo eum de medio populi mei Israhel 10et portabunt iniquitatem suam iuxta iniquitatem interrogantis sic iniquitas prophetae erit 11ut non erret ultra domus Israhel a me neque polluatur in universis praevaricationibus suis sed sit mihi in populum et ego sim eis in Deum ait Dominus exercituum 12et factus est sermo Domini ad me dicens 13fili hominis terra cum peccaverit mihi ut praevaricetur praevaricans extendam manum meam super eam et conteram virgam panis eius et inmittam in eam famem et interficiam de ea hominem et iumentum 14et si fuerint tres viri isti in medio eius Noe Danihel et Iob ipsi iustitia sua liberabunt animas suas ait Dominus exercituum 15quod si et bestias pessimas induxero super terram ut vastem eam et fuerit invia eo quod non sit pertransiens propter bestias 16tres viri isti qui fuerint in ea vivo ego dicit Dominus Deus quia nec filios nec filias liberabunt sed ipsi soli liberabuntur terra autem desolabitur 17vel si gladium induxero super terram illam et dixero gladio transi per terram et interfecero de ea hominem et iumentum 18et tres viri isti fuerint in medio eius vivo ego dicit Dominus Deus non liberabunt filios neque filias sed ipsi soli liberabuntur 19si autem et pestilentiam inmisero super terram illam et effudero indignationem meam super eam in sanguine ut auferam ex ea hominem et iumentum 20et Noe et Danihel et Iob fuerint in medio eius vivo ego dicit Dominus Deus quia filium et filiam non liberabunt sed ipsi iustitia sua liberabunt animas suas 21quoniam haec dicit Dominus Deus quod si et quattuor iudicia mea pessima gladium et famem et bestias malas et pestilentiam misero in Hierusalem ut interficiam de ea hominem et pecus 22tamen relinquetur in ea salvatio educentium filios et filias ecce ipsi egredientur ad vos et videbitis viam eorum et adinventiones eorum et consolabimini super malo quod induxi in Hierusalem in omnibus quae inportavi super eam 23et consolabuntur vos cum videritis viam eorum et adinventiones eorum et cognoscetis quod non frustra fecerim omnia quae feci in ea ait Dominus Deus

Chapter 15

1et factus est sermo Domini ad me dicens 2fili hominis quid fiet ligno vitis ex omnibus lignis nemorum quae sunt inter ligna silvarum 3numquid tolletur de ea lignum ut fiat opus aut fabricabitur de ea paxillus ut dependeat in eo quodcumque vas 4ecce igni datum est in escam utramque partem eius consumpsit ignis et medietas eius redacta est in favillam numquid utile erit ad opus 5etiam cum esset integrum non erat aptum ad opus quanto magis cum ignis illud devoraverit et conbuserit nihil ex eo fiet operis 6propterea haec dicit Dominus Deus quomodo lignum vitis inter ligna silvarum quod dedi igni ad devorandum sic tradidi habitatores Hierusalem 7et ponam faciem meam in eos de igne egredientur et ignis consumet eos et scietis quia ego Dominus cum posuero faciem meam in eos 8et dedero terram inviam et desolatam eo quod praevaricatores extiterint dicit Dominus Deus

Chapter 16

1et factus est sermo Domini ad me dicens 2fili hominis notas fac Hierusalem abominationes suas 3et dices haec dicit Dominus Deus Hierusalem radix tua et generatio tua de terra chananea pater tuus Amorreus et mater tua Cetthea 4et quando nata es in die ortus tui non est praecisus umbilicus tuus et in aqua non es lota in salutem nec sale salita nec involuta pannis 5non pepercit super te oculus ut facerem tibi unum de his miseratus tui sed proiecta es super faciem terrae in abiectione animae tuae in die qua nata es 6transiens autem per te vidi te conculcari in sanguine tuo et dixi tibi cum esses in sanguine tuo vive dixi inquam tibi in sanguine tuo vive 7multiplicatam quasi germen agri dedi te et multiplicata es et grandis effecta et ingressa es et pervenisti ad mundum muliebrem ubera tua intumuerunt et pilus tuus germinavit et eras nuda et confusionis plena 8et transivi per te et vidi te et ecce tempus tuum tempus amantium et expandi amictum meum super te et operui ignominiam tuam et iuravi tibi et ingressus sum pactum tecum ait Dominus Deus et facta es mihi 9et lavi te aqua et emundavi sanguinem tuum ex te et unxi te oleo 10et vestivi te discoloribus et calciavi te ianthino et cinxi te bysso et indui te subtilibus 11et ornavi te ornamento et dedi armillas in manibus tuis et torquem circa collum tuum 12et dedi inaurem super os tuum et circulos auribus tuis et coronam decoris in capite tuo 13et ornata es auro et argento et vestita es bysso et polymito et multicoloribus similam et mel et oleum comedisti et decora facta es vehementer nimis et profecisti in regnum 14et egressum est nomen tuum in gentes propter speciem tuam quia perfecta eras in decore meo quem posueram super te dicit Dominus Deus 15et habens fiduciam in pulchritudine tua fornicata es in nomine tuo et exposuisti fornicationem tuam omni transeunti ut eius fieres 16et sumens de vestimentis meis fecisti tibi excelsa hinc inde consuta et fornicata es super eis sicut non est factum neque futurum est 17et tulisti vasa decoris tui de auro meo et argento meo quae dedi tibi et fecisti tibi imagines masculinas et fornicata es in eis 18et sumpsisti vestimenta tua multicoloria et vestita es eis et oleum meum et thymiama meum posuisti coram eis 19et panem meum quem dedi tibi similam et oleum et mel quibus enutrivi te posuisti in conspectu eorum in odorem suavitatis et factum est ait Dominus Deus 20et tulisti filios tuos et filias tuas quas generasti mihi et immolasti eis ad devorandum numquid parva est fornicatio tua 21immolantis filios meos et dedisti illos consecrans eis 22et post omnes abominationes tuas et fornicationes non es recordata dierum adulescentiae tuae quando eras nuda et confusione plena conculcata in sanguine tuo 23et accidit post omnem malitiam tuam vae vae tibi ait Dominus Deus 24et aedificasti tibi lupanar et fecisti tibi prostibulum in cunctis plateis 25ad omne caput viae aedificasti signum prostitutionis tuae et abominabilem fecisti decorem tuum et divisisti pedes tuos omni transeunti et multiplicasti fornicationes tuas 26et fornicata es cum filiis Aegypti vicinis tuis magnarum carnium et multiplicasti fornicationem tuam ad inritandum me 27ecce ego extendi manum meam super te et auferam ius tuum et dabo te in animam odientium te filiarum Palestinarum quae erubescunt in via tua scelerata 28et fornicata es in filiis Assyriorum eo quod necdum fueris expleta et postquam fornicata es nec sic es satiata 29et multiplicasti fornicationem tuam in terra Chanaan cum Chaldeis et nec sic satiata es 30in quo mundabo cor tuum ait Dominus Deus cum facias omnia haec opera mulieris meretricis et procacis 31quia fabricasti lupanar tuum in capite omnis viae et excelsum tuum fecisti in omni platea nec facta es quasi meretrix fastidio augens pretium 32sed quasi mulier adultera quae super virum suum inducit alienos 33omnibus meretricibus dantur mercedes tu autem dedisti mercedes cunctis amatoribus tuis et donabas eis ut intrarent ad te undique ad fornicandum tecum 34factumque in te est contra consuetudinem mulierum in fornicationibus tuis et post te non erit fornicatio in eo enim quod dedisti mercedes et mercedes non accepisti factum est in te contrarium 35propterea meretrix audi verbum Domini 36haec dicit Dominus Deus quia effusum est aes tuum et revelata est ignominia tua in fornicationibus tuis super amatores tuos et super idola abominationum tuarum in sanguine filiorum tuorum quos dedisti eis 37ecce ego congregabo omnes amatores tuos quibus commixta es et omnes quos dilexisti cum universis quos oderas et congregabo eos super te undique et nudabo ignominiam tuam coram eis et videbunt omnem turpitudinem tuam 38et iudicabo te iudiciis adulterarum et effundentium sanguinem et dabo te in sanguinem furoris et zeli 39et dabo te in manus eorum et destruent lupanar tuum et demolientur prostibulum tuum et denudabunt te vestimentis tuis et auferent vasa decoris tui et derelinquent te nudam plenamque ignominia 40et adducent super te multitudinem et lapidabunt te lapidibus et trucidabunt te gladiis suis 41et conburent domos tuas igni et facient in te iudicia in oculis mulierum plurimarum et desines fornicari et mercedes ultra non dabis 42et requiescet indignatio mea in te et auferetur zelus meus a te et quiescam nec irascar amplius 43eo quod non fueris recordata dierum adulescentiae tuae et provocasti me in omnibus his quapropter et ego vias tuas in capite tuo dedi ait Dominus Deus et non feci iuxta scelera tua in omnibus abominationibus tuis 44ecce omnis qui dicit vulgo proverbium in te adsumet illud dicens sicut mater ita et filia eius 45filia matris tuae es tu quae proiecit virum suum et filios suos et soror sororum tuarum tu quae proiecerunt viros suos et filios suos mater vestra Cetthea et pater vester Amorreus 46et soror tua maior Samaria ipsa et filiae eius quae habitat ad sinistram tuam soror autem tua minor te quae habitat a dextris tuis Sodoma et filiae eius 47sed nec in viis earum ambulasti neque secundum scelera earum fecisti pauxillum minus paene sceleratiora fecisti illis in omnibus viis tuis 48vivo ego dicit Dominus Deus quia non fecit Sodoma soror tua ipsa et filiae eius sicut fecisti tu et filiae tuae 49ecce haec fuit iniquitas Sodomae sororis tuae superbia saturitas panis et abundantia et otium ipsius et filiarum eius et manum egeno et pauperi non porrigebant 50et elevatae sunt et fecerunt abominationes coram me et abstuli eas sicut vidisti 51et Samaria dimidium peccatorum tuorum non peccavit sed vicisti eas sceleribus tuis et iustificasti sorores tuas in omnibus abominationibus tuis quas operata es 52ergo et tu porta confusionem tuam quae vicisti sorores tuas peccatis tuis sceleratius agens ab eis iustificatae sunt enim a te ergo et tu confundere et porta ignominiam tuam quae iustificasti sorores tuas 53et convertam restituens eas conversione Sodomorum cum filiabus suis et conversione Samariae et filiarum eius et convertam reversionem tuam in medio earum 54ut portes ignominiam tuam et confundaris in omnibus quae fecisti consolans eas 55et soror tua Sodoma et filiae eius revertentur ad antiquitatem suam et Samaria et filiae eius revertentur ad antiquitatem suam et tu et filiae tuae revertimini ad antiquitatem vestram 56non fuit autem Sodoma soror tua audita in ore tuo in die superbiae tuae 57antequam revelaretur malitia tua sicut hoc tempore in obprobrium filiarum Syriae et cunctarum in circuitu tuo filiarum Palestinarum quae ambiunt te per gyrum 58scelus tuum et ignominiam tuam tu portasti ait Dominus Deus 59quia haec dicit Dominus Deus et faciam tibi sicut dispexisti iuramentum ut irritum faceres pactum 60et recordabor ego pacti mei tecum in diebus adulescentiae tuae et suscitabo tibi pactum sempiternum 61et recordaberis viarum tuarum et confunderis cum receperis sorores tuas te maiores cum minoribus tuis et dabo eas tibi in filias sed non ex pacto tuo 62et suscitabo ego pactum meum tecum et scies quia ego Dominus 63ut recorderis et confundaris et non sit tibi ultra aperire os prae confusione tua cum placatus fuero tibi in omnibus quae fecisti ait Dominus Deus

Chapter 17

1et factum est verbum Domini ad me dicens 2fili hominis propone enigma et narra parabolam ad domum Israhel 3et dices haec dicit Dominus Deus aquila grandis magnarum alarum longo membrorum ductu plena plumis et varietate venit ad Libanum et tulit medullam cedri 4summitatem frondium eius avellit et transportavit eam in terram Chanaan in urbem negotiatorum posuit illam 5et tulit de semente terrae et posuit illud in terra pro semine ut firmaret radicem super aquas multas in superficie posuit illud 6cumque germinasset crevit in vineam latiorem humili statura respicientibus ramis eius ad eam et radices eius sub illa erunt facta est ergo vinea et fructificavit in palmites et emisit propagines 7et facta est aquila altera grandis magnis alis multisque plumis et ecce vinea ista quasi mittens radices suas ad eam palmites suos extendit ad illam ut inrigaret eam de areolis germinis sui 8in terra bona super aquas multas plantata est ut faciat frondes et portet fructum et sit in vineam grandem 9dic haec dicit Dominus Deus ergone prosperabitur nonne radices eius evellet et fructum eius distringet et siccabit omnes palmites germinis eius et arescet et non in brachio grandi neque in populo multo ut evelleret eam radicitus 10ecce plantata est ergone prosperabitur nonne cum tetigerit eam ventus urens siccabitur et in areis germinis sui arescet 11et factum est verbum Domini ad me dicens 12dic ad domum exasperantem nescitis quid ista significent dic ecce venit rex Babylonis Hierusalem et adsumet regem et principes eius et adducet eos ad semet ipsum in Babylonem 13et tollet de semine regni ferietque cum eo foedus et accipiet ab eo iusiurandum sed et fortes terrae tollet 14ut sit regnum humile et non elevetur sed custodiat pactum eius et servet illud 15qui recedens ab eo misit nuntios ad Aegyptum ut daret sibi equos et populum multum numquid prosperabitur vel consequetur salutem qui fecit haec et qui dissolvit pactum numquid effugiet 16vivo ego dicit Dominus Deus quoniam in loco regis qui constituit eum regem cuius fecit irritum iuramentum et solvit pactum quod habebat cum eo in medio Babylonis morietur 17et non in exercitu grandi neque in populo multo faciet contra eum Pharao proelium in iactu aggeris et in extructione vallorum ut interficiat animas multas 18spreverat enim iuramentum ut solveret foedus et ecce dedit manum suam et cum omnia haec fecerit non effugiet 19propterea haec dicit Dominus Deus vivo ego quoniam iuramentum quod sprevit et foedus quod praevaricatus est ponam in caput eius 20et expandam super eum rete meum et conprehendetur sagena mea et adducam eum in Babylonem et iudicabo illum ibi in praevaricatione qua despexit me 21et omnes profugi eius cum universo agmine gladio cadent residui autem in omnem ventum dispergentur et scietis quia ego Dominus locutus sum 22haec dicit Dominus Deus et sumam ego de medulla cedri sublimis et ponam de vertice ramorum eius tenerum distringam et plantabo super montem excelsum et eminentem 23in monte sublimi Israhel plantabo illud et erumpet in germen et faciet fructum et erit in cedrum magnam et habitabunt sub eo omnes volucres universum volatile sub umbra frondium eius nidificabit 24et scient omnia ligna regionis quia ego Dominus humiliavi lignum sublime et exaltavi lignum humile et siccavi lignum viride et frondere feci lignum aridum ego Dominus locutus sum et feci

Chapter 18

1et factus est sermo Domini ad me dicens 2quid est quod inter vos parabolam vertitis in proverbium istud in terra Israhel dicentes patres comederunt uvam acerbam et dentes filiorum obstupescunt 3vivo ego dicit Dominus Deus si erit vobis ultra parabola haec in proverbium in Israhel 4ecce omnes animae meae sunt ut anima patris ita et anima filii mea est anima quae peccaverit ipsa morietur 5et vir si fuerit iustus et fecerit iudicium et iustitiam 6in montibus non comederit et oculos suos non levaverit ad idola domus Israhel et uxorem proximi sui non violaverit et ad mulierem menstruatam non accesserit 7et hominem non contristaverit pignus debitori reddiderit per vim nihil rapuerit panem suum esurienti dederit et nudum operuerit vestimento 8ad usuram non commodaverit et amplius non acceperit ab iniquitate averterit manum suam iudicium verum fecerit inter virum et virum 9in praeceptis meis ambulaverit et iudicia mea custodierit ut faciat veritatem hic iustus est vita vivet ait Dominus Deus 10quod si genuerit filium latronem effundentem sanguinem et fecerit unum de istis 11et haec quidem omnia non facientem sed in montibus comedentem et uxorem proximi sui polluentem 12egenum et pauperem contristantem rapientem rapinas pignus non reddentem et ad idola levantem oculos suos abominationem facientem 13ad usuram dantem et amplius accipientem numquid vivet non vivet cum universa detestanda haec fecerit morte morietur sanguis eius in ipso erit 14quod si genuerit filium qui videns omnia peccata patris sui quae fecit timuerit et non fecerit simile eis 15super montes non comederit et oculos suos non levaverit ad idola domus Israhel et uxorem proximi sui non violaverit 16et virum non contristaverit pignus non retinuerit et rapinam non rapuerit panem suum esurienti dederit et nudum operuerit vestimento 17a pauperis iniuria averterit manum suam usuram et superabundantiam non acceperit iudicia mea fecerit in praeceptis meis ambulaverit hic non morietur in iniquitate patris sui sed vita vivet 18pater eius quia calumniatus est et vim fecit fratri et malum operatus est in medio populi sui ecce mortuus est in iniquitate sua 19et dicitis quare non portavit filius iniquitatem patris videlicet quia filius iudicium et iustitiam operatus est omnia praecepta mea custodivit et fecit illa vita vivet 20anima quae peccaverit ipsa morietur filius non portabit iniquitatem patris et pater non portabit iniquitatem filii iustitia iusti super eum erit et impietas impii erit super eum 21si autem impius egerit paenitentiam ab omnibus peccatis suis quae operatus est et custodierit universa praecepta mea et fecerit iudicium et iustitiam vita vivet non morietur 22omnium iniquitatum eius quas operatus est non recordabor in iustitia sua quam operatus est vivet 23numquid voluntatis meae est mors impii dicit Dominus Deus et non ut convertatur a viis suis et vivat 24si autem averterit se iustus a iustitia sua et fecerit iniquitatem secundum omnes abominationes quas operari solet impius numquid vivet omnes iustitiae eius quas fecerat non recordabuntur in praevaricatione qua praevaricatus est et in peccato suo quod peccavit in ipsis morietur 25et dixistis non est aequa via Domini audite domus Israhel numquid via mea non est aequa et non magis viae vestrae pravae sunt 26cum enim averterit se iustus a iustitia sua et fecerit iniquitatem morietur in eis in iniustitia quam operatus est morietur 27et cum averterit se impius ab impietate sua quam operatus est et fecerit iudicium et iustitiam ipse animam suam vivificabit 28considerans enim et avertens se ab omnibus iniquitatibus suis quas operatus est vita vivet et non morietur 29et dicunt filii Israhel non est aequa via Domini numquid viae meae non sunt aequae domus Israhel et non magis viae vestrae pravae 30idcirco unumquemque iuxta vias suas iudicabo domus Israhel ait Dominus Deus convertimini et agite paenitentiam ab omnibus iniquitatibus vestris et non erit vobis in ruinam iniquitas 31proicite a vobis omnes praevaricationes vestras in quibus praevaricati estis et facite vobis cor novum et spiritum novum et quare moriemini domus Israhel 32quia nolo mortem morientis dicit Dominus Deus revertimini et vivite

Chapter 19

1et tu adsume planctum super principes Israhel 2et dices quare mater tua leaena inter leones cubavit in medio leunculorum enutrivit catulos suos 3et eduxit unum de leunculis suis leo factus est et didicit capere praedam hominemque comedere 4et audierunt de eo gentes et non absque vulneribus suis ceperunt eum et adduxerunt eum in catenis in terram Aegypti 5quae cum vidisset quoniam infirmata est et periit expectatio eius tulit unum de leunculis suis leonem constituit eum 6qui incedebat inter leones et factus est leo didicit praedam capere et homines devorare 7didicit viduas facere et civitates eorum in desertum adducere et desolata est terra et plenitudo eius a voce rugitus illius 8et convenerunt adversum eum gentes undique de provinciis et expanderunt super eum rete suum in vulneribus earum captus est 9et miserunt eum in caveam in catenis adduxerunt eum ad regem Babylonis miseruntque eum in carcerem ne audiretur vox eius ultra super montes Israhel 10mater tua quasi vinea in sanguine tuo super aquam plantata fructus eius et frondes eius creverunt ex aquis multis 11et factae sunt ei virgae solidae in sceptra dominantium et exaltata est statura eius inter frondes et vidit altitudinem suam in multitudine palmitum suorum 12et evulsa est in ira in terramque proiecta et ventus urens siccavit fructum eius marcuerunt et arefactae sunt virgae roboris eius ignis comedit eam 13et nunc transplantata est in desertum in terra invia et sitienti 14et egressus est ignis de virga ramorum eius qui fructum eius comedit et non fuit in ea virga fortis sceptrum dominantium planctus est et erit in planctum

Chapter 20

1et factum est in anno septimo in quinto mense in decima mensis venerunt viri de senioribus Israhel ut interrogarent Dominum et sederunt coram me 2et factus est sermo Domini ad me dicens 3fili hominis loquere senioribus Israhel et dices ad eos haec dicit Dominus Deus num ad interrogandum me vos venistis vivo ego quia non respondebo vobis ait Dominus Deus 4si iudicas eos si iudicas fili hominis abominationes patrum eorum ostende eis 5et dices ad eos haec dicit Dominus Deus in die qua elegi Israhel et levavi manum meam pro stirpe domus Iacob et apparui eis in terra Aegypti et levavi manum meam pro eis dicens ego Dominus Deus vester 6in die illa levavi manum meam pro eis ut educerem eos de terra Aegypti in terram quam provideram eis fluentem lacte et melle quae est egregia inter omnes terras 7et dixi ad eos unusquisque offensiones oculorum suorum abiciat et in idolis Aegypti nolite pollui ego Dominus Deus vester 8et inritaverunt me nolueruntque audire unusquisque abominationes oculorum suorum non proiecit nec idola Aegypti reliquerunt et dixi ut effunderem indignationem meam super eos et implerem iram meam in eis in medio terrae Aegypti 9et feci propter nomen meum ut non violaretur coram gentibus in quarum medio erant et inter quas apparui eis ut educerem eos de terra Aegypti 10eieci ergo eos de terra Aegypti et eduxi in desertum 11et dedi eis praecepta mea et iudicia mea ostendi eis quae faciat homo et vivat in eis 12insuper et sabbata mea dedi eis ut esset signum inter me et eos et scirent quia ego Dominus sanctificans eos 13et inritaverunt me domus Israhel in deserto in praeceptis meis non ambulaverunt et iudicia mea proiecerunt quae faciens homo vivet in eis et sabbata mea violaverunt vehementer dixi ergo ut effunderem furorem meum super eos in deserto et consumerem eos 14et feci propter nomen meum ne violaretur coram gentibus de quibus eieci eos in conspectu earum 15ego igitur levavi manum meam super eos in deserto ne inducerem eos in terram quam dedi eis fluentem lacte et melle praecipuam terrarum omnium 16quia iudicia mea proiecerunt et in praeceptis meis non ambulaverunt et sabbata mea violaverunt post idola enim cor eorum gradiebatur 17et pepercit oculus meus super eos ut non interficerem eos nec consumpsi eos in deserto 18dixi autem ad filios eorum in solitudine in praeceptis patrum vestrorum nolite incedere nec iudicia eorum custodiatis nec in idolis eorum polluamini 19ego Dominus Deus vester in praeceptis meis ambulate et iudicia mea custodite et facite ea 20et sabbata mea sanctificate ut sit signum inter me et vos et sciatur quia ego Dominus Deus vester 21et exacerbaverunt me filii in praeceptis meis non ambulaverunt et iudicia mea non custodierunt ut facerent ea quae cum fecerit homo vivet in eis et sabbata mea violaverunt et comminatus sum ut effunderem furorem meum super eos et implerem iram meam in eis in deserto 22averti autem manum meam et feci propter nomen meum ut non violaretur coram gentibus de quibus eieci eos in oculis earum 23iterum levavi manum meam in eos in solitudine ut dispergerem illos in nationes et ventilarem in terras 24eo quod iudicia mea non fecissent et praecepta mea reprobassent et sabbata mea violassent et post idola patrum suorum fuissent oculi eorum 25ergo et ego dedi eis praecepta non bona et iudicia in quibus non vivent 26et pollui eos in muneribus suis cum offerrent omne quod aperit vulvam propter delicta sua et scient quia ego Dominus 27quam ob rem loquere ad domum Israhel fili hominis et dices ad eos haec dicit Dominus Deus adhuc et in hoc blasphemaverunt me patres vestri cum sprevissent me contemnentes 28et induxissem eos in terram super quam levavi manum meam ut darem eis viderunt omnem collem excelsum et omne lignum nemorosum et immolaverunt ibi victimas suas et dederunt ibi inritationem oblationis suae et posuerunt ibi odorem suavitatis suae et libaverunt libationes suas 29et dixi ad eos quid est excelsum ad quod vos ingredimini et vocatum est nomen eius Excelsum usque ad hanc diem 30propterea dic ad domum Israhel haec dicit Dominus Deus certe in via patrum vestrorum vos polluimini et post offendicula eorum vos fornicamini 31et in oblatione donorum vestrorum cum transducitis filios vestros per ignem vos polluimini in omnibus idolis vestris usque hodie et ego respondebo vobis domus Israhel vivo ego dicit Dominus Deus quia non respondebo vobis 32neque cogitatio mentis vestrae fiet dicentium erimus sicut gentes et sicut cognationes terrae ut colamus ligna et lapides 33vivo ego dicit Dominus Deus quoniam in manu forti et brachio extento et in furore effuso regnabo super vos 34et educam vos de populis et congregabo vos de terris in quibus dispersi estis in manu valida et brachio extento et in furore effuso regnabo super vos 35et adducam vos in desertum populorum et iudicabor vobiscum ibi facie ad faciem 36sicut iudicio contendi adversum patres vestros in deserto terrae Aegypti sic iudicabo vos dicit Dominus Deus 37et subiciam vos sceptro meo et inducam vos in vinculis foederis 38et eligam de vobis transgressores et impios et de terra incolatus eorum educam eos et terram Israhel non ingredientur et scietis quia ego Dominus 39et vos domus Israhel haec dicit Dominus Deus singuli post idola vestra ambulate et servite eis quod si et in hoc non audieritis me et nomen meum sanctum pollueritis ultra in muneribus vestris et in idolis vestris 40in monte sancto meo in monte excelso Israhel ait Dominus Deus ibi serviet mihi omnis domus Israhel omnes inquam in terra in qua placebunt mihi et ibi quaeram primitias vestras et initium decimarum vestrarum in omnibus sanctificationibus vestris 41in odorem suavitatis suscipiam vos cum eduxero vos de populis et congregavero vos de terris in quas dispersi estis et sanctificabor in vobis in oculis nationum 42et scietis quia ego Dominus cum induxero vos ad terram Israhel in terram pro qua levavi manum meam ut darem eam patribus vestris 43et recordabimini ibi viarum vestrarum et omnium scelerum vestrorum quibus polluti estis in eis et displicebitis vobis in conspectu vestro in omnibus malitiis vestris quas fecistis 44et scietis quia ego Dominus cum benefecero vobis propter nomen meum non secundum vias vestras malas neque secundum scelera vestra pessima domus Israhel ait Dominus Deus 45et factus est sermo Domini ad me dicens 46fili hominis pone faciem tuam contra viam austri et stilla ad africum et propheta ad saltum agri meridiani 47et dices saltui meridiano audi verbum Domini haec dicit Dominus Deus ecce ego succendam in te ignem et conburam in te omne lignum viride et omne lignum aridum non extinguetur flamma succensionis et conburetur in ea omnis facies ab austro usque ad aquilonem 48et videbit universa caro quia ego Dominus succendi eam nec extinguetur 49et dixi ha ha ha Domine Deus ipsi dicunt de me numquid non per parabolas loquitur iste

Chapter 21

1et factus est sermo Domini ad me dicens 2fili hominis pone faciem tuam ad Hierusalem et stilla ad sanctuaria et propheta contra humum Israhel 3et dices terrae Israhel haec dicit Dominus Deus ecce ego ad te et eiciam gladium meum de vagina sua et occidam in te iustum et impium 4pro eo autem quod occidi in te iustum et impium idcirco egredietur gladius meus de vagina sua ad omnem carnem ab austro ad aquilonem 5ut sciat omnis caro quia ego Dominus eduxi gladium meum de vagina sua inrevocabilem 6et tu fili hominis ingemesce in contritione lumborum et in amaritudinibus ingemesce coram eis 7cumque dixerint ad te quare tu gemis dices pro auditu quia venit et tabescet omne cor et dissolventur universae manus et infirmabitur omnis spiritus et per cuncta genua fluent aquae ecce venit et fiet ait Dominus Deus 8et factus est sermo Domini ad me dicens 9fili hominis propheta et dices haec dicit Dominus Deus loquere gladius gladius exacutus est et limatus 10ut caedat victimas exacutus est ut splendeat limatus est qui moves sceptrum filii mei succidisti omne lignum 11et dedi eum ad levigandum ut teneatur manu iste exacutus est gladius et iste limatus ut sit in manu interficientis 12clama et ulula fili hominis quia hic factus est in populo meo hic in cunctis ducibus Israhel qui fugerant gladio traditi sunt cum populo meo idcirco plaude super femur 13quia probatus est et hoc cum sceptrum subverterit et non erit dicit Dominus Deus 14tu ergo fili hominis propheta et percute manu ad manum et duplicetur gladius ac triplicetur gladius interfectorum hic est gladius occisionis magnae qui obstupescere eos facit 15et corde tabescere et multiplicat ruinas in omnibus portis eorum dedi conturbationem gladii acuti et limati ad fulgendum amicti ad caedem 16exacuere vade ad dextram sive ad sinistram quocumque faciei tuae est appetitus 17quin et ego plaudam manu ad manum et implebo indignationem meam ego Dominus locutus sum 18et factus est sermo Domini ad me dicens 19et tu fili hominis pone tibi duas vias ut veniat gladius regis Babylonis de terra una egredientur ambo et manu capiet coniecturam in capite viae civitatis coniciet 20viam pones ut veniat gladius ad Rabbath filiorum Ammon et ad Iudam in Hierusalem munitissimam 21stetit enim rex Babylonis in bivio in capite duarum viarum divinationem quaerens commiscens sagittas interrogavit idola exta consuluit 22ad dextram eius facta est divinatio super Hierusalem ut ponat arietes ut aperiat os in caede ut elevet vocem in ululatu ut ponat arietes contra portas ut conportet aggerem ut aedificet munitiones 23eritque quasi consulens frustra oraculum in oculis eorum et sabbatorum otium imitans ipse autem recordabitur iniquitatis ad capiendum 24idcirco haec dicit Dominus Deus pro eo quod recordati estis iniquitatis vestrae et revelastis praevaricationes vestras et apparuerunt peccata vestra in omnibus cogitationibus vestris pro eo inquam quod recordati estis manu capiemini 25tu autem profane impie dux Israhel cuius venit dies in tempore iniquitatis praefinita 26haec dicit Dominus Deus aufer cidarim tolle coronam nonne haec est quae humilem sublevavit et sublimem humiliavit 27iniquitatem iniquitatem iniquitatem ponam eam et hoc nunc factum est donec veniret cuius est iudicium et tradam ei 28et tu fili hominis propheta et dic haec dicit Dominus Deus ad filios Ammon et ad obprobrium eorum et dices mucro mucro evaginate ad occidendum limate ut interficias et fulgeas 29cum tibi viderentur vana et divinarentur mendacia ut dareris super colla vulneratorum impiorum quorum venit dies in tempore iniquitatis praefinita 30revertere ad vaginam tuam in loco in quo creatus es in terra nativitatis tuae iudicabo te 31et effundam super te indignationem meam in igne furoris mei sufflabo in te daboque te in manus hominum insipientium et fabricantium interitum 32igni eris cibus sanguis tuus erit in medio terrae oblivioni traderis quia ego Dominus locutus sum

Chapter 22

1et factum est verbum Domini ad me dicens 2et tu fili hominis num iudicas num iudicas civitatem sanguinum 3et ostendes ei omnes abominationes suas et dices haec dicit Dominus Deus civitas effundens sanguinem in medio sui ut veniat tempus eius et quae fecit idola contra semet ipsam ut pollueretur 4in sanguine tuo qui a te effusus est deliquisti et in idolis tuis quae fecisti polluta es et adpropinquare fecisti dies tuos et adduxisti tempus annorum tuorum propterea dedi te obprobrium gentibus et inrisionem universis terris 5quae iuxta sunt et quae procul a te triumphabunt de te sordida nobilis grandis interitu 6ecce principes Israhel singuli in brachio suo fuerunt in te ad effundendum sanguinem 7patrem et matrem contumeliis adfecerunt in te advenam calumniati sunt in medio tui pupillum et viduam contristaverunt apud te 8sanctuaria mea sprevistis et sabbata mea polluistis 9viri detractores fuerunt in te ad effundendum sanguinem et super montes comederunt in te scelus operati sunt in medio tui 10verecundiora patris discoperuerunt in te inmunditiam menstruatae humiliaverunt in te 11et unusquisque in uxorem proximi sui operatus est abominationem et socer nurum suam polluit nefarie frater sororem suam filiam patris sui oppressit in te 12munera acceperunt apud te ad effundendum sanguinem usuram et superabundantiam accepisti et avare proximos tuos calumniabaris meique oblita es ait Dominus Deus 13ecce conplosi manus meas super avaritiam tuam quam fecisti et super sanguinem qui effusus est in medio tui 14numquid sustinebit cor tuum aut praevalebunt manus tuae in diebus quos ego faciam tibi ego Dominus locutus sum et faciam 15et dispergam te in nationes et ventilabo te in terras et deficere faciam inmunditiam tuam a te 16et possidebo te in conspectu gentium et scies quia ego Dominus 17et factum est verbum Domini ad me dicens 18fili hominis versa est mihi domus Israhel in scoriam omnes isti aes et stagnum et ferrum et plumbum in medio fornacis scoria argenti facti sunt 19propterea haec dicit Dominus Deus eo quod versi estis omnes in scoriam propterea ecce ego congregabo vos in medium Hierusalem 20congregatione argenti et aeris et ferri et stagni et plumbi in medium fornacis ut succendam in eam ignem ad conflandum sic congregabo in furore meo et in ira mea et requiescam et conflabo vos 21et congregabo vos et succendam vos in igne furoris mei et conflabimini in medio eius 22ut conflatur argentum in medio fornacis sic eritis in medio eius et scietis quia ego Dominus effuderim indignationem meam super vos 23et factum est verbum Domini ad me dicens 24fili hominis dic ei tu es terra inmunda et non conpluta in die furoris 25coniuratio prophetarum in medio eius sicut leo rugiens capiensque praedam animam devoraverunt opes et pretium acceperunt viduas eius multiplicaverunt in medio illius 26sacerdotes eius contempserunt legem meam et polluerunt sanctuaria mea inter sanctum et profanum non habuere distantiam et inter pollutum et mundum non intellexerunt et a sabbatis meis averterunt oculos suos et coinquinabar in medio eorum 27principes eius in medio illius quasi lupi rapientes praedam ad effundendum sanguinem et perdendas animas et avare sectanda lucra 28prophetae autem eius liniebant eos absque temperamento videntes vana et divinantes eis mendacium dicentes haec dicit Dominus Deus cum Dominus non sit locutus 29populi terrae calumniabantur calumniam et rapiebant violenter egenum et pauperem adfligebant et advenam opprimebant calumnia absque iudicio 30et quaesivi de eis virum qui interponeret sepem et staret oppositus contra me pro terra ne dissiparem eam et non inveni 31et effudi super eos indignationem meam in igne irae meae consumpsi eos viam eorum in caput eorum reddidi ait Dominus Deus

Chapter 23

1et factus est sermo Domini ad me dicens 2fili hominis duae mulieres filiae matris unius fuerunt 3et fornicatae sunt in Aegypto in adulescentia sua fornicatae sunt ibi subacta sunt ubera earum et fractae sunt mammae pubertatis earum 4nomina autem earum Oolla maior et Ooliba soror eius et habui eas et pepererunt filios et filias porro earum nomina Samaria Oolla et Hierusalem Ooliba 5fornicata est igitur Oolla super me et insanivit in amatores suos in Assyrios propinquantes 6vestitos hyacintho principes et magistratus iuvenes cupidinis universos equites ascensores equorum 7et dedit fornicationes suas super eos electos filios Assyriorum universos et in omnibus in quos insanivit in inmunditiis eorum polluta est 8insuper et fornicationes suas quas habuerat in Aegypto non reliquit nam et illi dormierant cum ea in adulescentia eius et illi confregerant ubera pubertatis eius et effuderant fornicationem suam super eam 9propterea tradidi eam in manu amatorum suorum in manus filiorum Assur super quorum insanivit libidinem 10ipsi discoperuerunt ignominiam eius filios et filias illius tulerunt et ipsam occiderunt gladio et factae sunt famosae mulieres et iudicia perpetrarunt in ea 11quod cum vidisset soror eius Ooliba plus quam illa insanivit libidine et fornicationem suam super fornicationem sororis suae 12ad filios Assyriorum praebuit inpudenter ducibus et magistratibus ad se venientibus indutis veste varia equitibus qui vectabantur equis et adulescentibus forma cunctis egregia 13et vidi quod polluta esset via una ambarum 14et auxit fornicationes suas cumque vidisset viros depictos in pariete imagines Chaldeorum expressas coloribus 15et accinctos balteis renes et tiaras tinctas in capitibus eorum formam ducum omnium similitudinem filiorum Babylonis terraeque Chaldeorum in qua orti sunt 16et insanivit super eos concupiscentia oculorum suorum et misit nuntios ad eos in Chaldeam 17cumque venissent ad eam filii Babylonis ad cubile mammarum polluerunt eam stupris suis et polluta est ab eis et saturata est anima eius ab illis 18denudavit quoque fornicationes suas et discoperuit ignominiam suam et recessit anima mea ab ea sicut recesserat anima mea a sorore eius 19multiplicavit enim fornicationes suas recordans dies adulescentiae suae quibus fornicata est in terra Aegypti 20et insanivit libidine super concubitu eorum quorum carnes sunt ut carnes asinorum et sicut fluxus equorum fluxus eorum 21et visitasti scelus adulescentiae tuae quando subacta sunt in Aegypto ubera tua et confractae mammae pubertatis tuae 22propterea Ooliba haec dicit Dominus Deus ecce ego suscitabo omnes amatores tuos contra te de quibus satiata est anima tua et congregabo eos adversum te in circuitu 23filios Babylonis et universos Chaldeos nobiles tyrannosque et principes omnes filios Assyriorum iuvenes forma egregia duces et magistratus universos principes principum et nominatos ascensores equorum 24et venient super te instructi curru et rota multitudo populorum lorica et clypeo et galea armabuntur contra te undique et dabo coram eis iudicium et iudicabunt te iudiciis suis 25et ponam zelum meum in te quem exercent tecum in furore nasum tuum et aures tuas praecident et quae remanserint gladio concident ipsi filios tuos et filias tuas capient et novissimum tuum devorabitur igni 26et denudabunt te vestimentis tuis et tollent vasa gloriae tuae 27et requiescere faciam scelus tuum de te et fornicationem tuam de terra Aegypti nec levabis oculos tuos ad eos et Aegypti non recordaberis amplius 28quia haec dicit Dominus Deus ecce ego tradam te in manu eorum quos odisti in manu de quibus satiata est anima tua 29et agent tecum in odio et tollent omnes labores tuos et dimittent te nudam et ignominia plenam revelabitur ignominia fornicationum tuarum scelus tuum et fornicationes tuae 30fecerunt haec tibi quia fornicata es post gentes inter quas polluta es in idolis eorum 31in via sororis tuae ambulasti et dabo calicem eius in manu tua 32haec dicit Dominus Deus calicem sororis tuae bibes profundum et latum eris in derisum et in subsannationem quae es capacissima 33ebrietate et dolore repleberis calice maeroris et tristitiae calice sororis tuae Samariae 34et bibes illum et epotabis usque ad feces et fragmenta eius devorabis et ubera tua lacerabis quia ego locutus sum ait Dominus Deus 35propterea haec dicit Dominus Deus quia oblita es mei et proiecisti me post corpus tuum tu quoque porta scelus tuum et fornicationes tuas 36et ait Dominus ad me dicens fili hominis numquid iudicas Oollam et Oolibam et adnuntias eis scelera earum 37quia adulterae sunt et sanguis in manibus earum et cum idolis suis fornicatae sunt insuper et filios suos quos genuerunt mihi obtulerunt eis ad devorandum 38sed et hoc fecerunt mihi polluerunt sanctuarium meum in die illa et sabbata mea profanaverunt 39cumque immolarent filios suos idolis suis et ingrederentur sanctuarium meum in die illa ut polluerent illud etiam haec fecerunt in medio domus meae 40miserunt ad viros venientes de longe ad quos nuntium miserant itaque ecce venerunt quibus te lavisti et circumlevisti stibio oculos tuos et ornata es mundo muliebri 41sedisti in lecto pulcherrimo et mensa ordinata est ante te thymiama meum et unguentum meum posuisti super eam 42et vox multitudinis exultantis erat in ea et in viris qui de multitudine hominum adducebantur et veniebant de deserto posuerunt armillas in manibus eorum et coronas speciosas in capitibus eorum 43et dixi ei quae adtrita est in adulteriis nunc fornicabitur in fornicatione sua etiam haec 44et ingressi sunt ad eam quasi ad mulierem meretricem sic ingrediebantur ad Oollam et ad Oolibam mulieres nefarias 45viri ergo iusti sunt hii iudicabunt eas iudicio adulterarum et iudicio effundentium sanguinem quia adulterae sunt et sanguis in manibus earum 46haec enim dicit Dominus Deus adduc ad eas multitudinem et trade eas in tumultum et in rapinam 47et lapidentur lapidibus populorum et confodiantur gladiis eorum filios et filias earum interficient et domos earum igne succendent 48et auferam scelus de terra et discent omnes mulieres ne faciant secundum scelus earum 49et dabunt scelus vestrum super vos et peccata idolorum vestrorum portabitis et scietis quia ego Dominus Deus

Chapter 24

1et factum est verbum Domini ad me in anno nono in mense decimo decima mensis dicens 2fili hominis scribe tibi nomen diei huius in qua confirmatus est rex Babylonis adversum Hierusalem hodie 3et dices per proverbium ad domum inritatricem parabolam et loqueris ad eos haec dicit Dominus Deus pone ollam pone inquam et mitte in ea aquam 4congere frusta eius in ea omnem partem bonam femur et armum electa et ossibus plena 5pinguissimum pecus adsume conpone quoque struices ossuum sub ea efferbuit coctio eius et discocta sunt ossa illius in medio eius 6propterea haec dicit Dominus Deus vae civitati sanguinum ollae cuius rubigo in ea est et rubigo eius non exivit de ea per partes et per partes suas eice eam non cecidit super eam sors 7sanguis enim eius in medio eius est super limpidissimam petram effudit illum non effudit illum super terram ut possit operiri pulvere 8ut superducerem indignationem meam et vindicta ulciscerer dedi sanguinem eius super petram limpidissimam ne operiretur 9propterea haec dicit Dominus Deus vae civitati sanguinum cuius ego grandem faciam pyram 10congere ossa quae igne succendam consumentur carnes et concoquetur universa conpositio et ossa tabescent 11pone quoque eam super prunas vacuam ut incalescat et liquefiat aes eius et confletur in medio eius inquinamentum eius et consumatur rubigo eius 12multo labore sudatum est et non exibit de ea nimia rubigo eius neque per ignem 13inmunditia tua execrabilis quia mundare te volui et non es mundata a sordibus tuis sed nec mundaberis prius donec quiescere faciam indignationem meam in te 14ego Dominus locutus sum venit et faciam non transeam nec parcam nec placabor iuxta vias tuas et iuxta adinventiones tuas iudicavi te dicit Dominus 15et factum est verbum Domini ad me dicens 16fili hominis ecce ego tollo a te desiderabile oculorum tuorum in plaga et non planges neque plorabis neque fluent lacrimae tuae 17ingemesce tacens mortuorum luctum non facies corona tua circumligata sit tibi et calciamenta tua erunt in pedibus tuis nec amictu ora velabis nec cibos lugentium comedes 18locutus sum ergo ad populum mane et mortua est uxor mea vesperi fecique mane sicut praeceperat mihi 19et dixit ad me populus quare non indicas nobis quid ista significent quae tu facis 20et dixi ad eos sermo Domini factus est ad me dicens 21loquere domui Israhel haec dicit Dominus Deus ecce ego polluam sanctuarium meum superbiam imperii vestri et desiderabile oculorum vestrorum et super quo pavet anima vestra et filii vestri et filiae quas reliquistis gladio cadent 22et facietis sicut feci ora amictu non velabitis et cibos lugentium non comedetis 23coronas habebitis in capitibus vestris et calciamenta in pedibus non plangetis neque flebitis sed tabescetis in iniquitatibus vestris et unusquisque gemet ad fratrem suum 24eritque Hiezecihel vobis in portentum iuxta omnia quae fecit facietis cum venerit istud et scietis quia ego Dominus Deus 25et tu fili hominis ecce in die quo tollam ab eis fortitudinem eorum et gaudium dignitatis et desiderium oculorum eorum super quo requiescunt animae eorum filios et filias eorum 26in die illa cum venerit fugiens ad te ut adnuntiet tibi 27in die inquam illa aperietur os tuum cum eo qui fugit et loqueris et non silebis ultra erisque eis in portentum et scietis quia ego Dominus

Chapter 25

1et factus est sermo Domini ad me dicens 2fili hominis pone faciem tuam contra filios Ammon et prophetabis de eis 3et dices filiis Ammon audite verbum Domini Dei haec dicit Dominus Deus pro eo quod dixisti euge euge super sanctuarium meum quia pollutum est et super terram Israhel quoniam desolata est et super domum Iuda quoniam ducti sunt in captivitatem 4idcirco ego tradam te filiis orientalibus in hereditatem et conlocabunt caulas suas in te et ponent in te tentoria sua ipsi comedent fruges tuas et ipsi bibent lac tuum 5daboque Rabbath in habitaculum camelorum et filios Ammon in cubile pecorum et scietis quia ego Dominus 6quia haec dicit Dominus Deus pro eo quod plausisti manu et percussisti pede et gavisa es ex toto affectu super terram Israhel 7idcirco ecce ego extendam manum meam super te et tradam te in direptionem gentium et interficiam te de populis et perdam de terris et conteram et scies quia ego Dominus 8haec dicit Dominus Deus pro eo quod dixerunt Moab et Seir ecce sicut omnes gentes domus Iuda 9idcirco ecce ego aperiam umerum Moab de civitatibus de civitatibus inquam eius et de finibus eius inclitas terrae Bethiesimoth et Beelmeon et Cariathaim 10filiis orientis cum filiis Ammon et dabo eam in hereditatem ut non sit memoria ultra filiorum Ammon in gentibus 11et in Moab faciam iudicia et scient quia ego Dominus 12haec dicit Dominus Deus pro eo quod fecit Idumea ultionem ut se vindicaret de filiis Iuda peccavitque delinquens et vindictam expetivit de eis 13idcirco haec dicit Dominus Deus extendam manum meam super Idumeam et auferam de ea hominem et iumentum et faciam eam desertum ab austro et qui sunt in Daedan gladio cadent 14et dabo ultionem meam super Idumeam per manum populi mei Israhel et facient in Edom iuxta iram meam et furorem meum et scient vindictam meam dicit Dominus Deus 15haec dicit Dominus Deus pro eo quod fecerunt Palestini in vindictam et ulti se sunt toto animo interficientes et implentes inimicitias veteres 16propterea haec dicit Dominus Deus ecce ego extendam manum meam super Palestinos et interficiam interfectores et perdam reliquias maritimae regionis 17faciamque in eis ultiones magnas arguens in furore et scient quia ego Dominus cum dedero vindictam meam super eos

Chapter 26

1et factum est in undecimo anno prima mensis factus est sermo Domini ad me dicens 2fili hominis pro eo quod dixit Tyrus de Hierusalem euge confractae sunt portae populorum conversa est ad me implebor deserta est 3propterea haec dicit Dominus Deus ecce ego super te Tyre et ascendere faciam ad te gentes multas sicut ascendit mare fluctuans 4et dissipabunt muros Tyri et destruent turres eius et radam pulverem eius de ea et dabo eam in limpidissimam petram 5siccatio sagenarum erit in medio maris quia ego locutus sum ait Dominus Deus et erit in direptionem gentibus 6filiae quoque eius quae sunt in agro gladio interficientur et scient quia ego Dominus 7quia haec dicit Dominus Deus ecce ego adducam ad Tyrum Nabuchodonosor regem Babylonis ab aquilone regem regum cum equis et curribus et equitibus et coetu populoque magno 8filias tuas quae sunt in agro gladio interficiet et circumdabit te munitionibus et conportabit aggerem in gyro et levabit contra te clypeum 9et vineas et arietes temperabit in muros tuos et turres tuas destruet in armatura sua 10inundatione equorum eius operiet te pulvis eorum a sonitu equitum et rotarum et curruum movebuntur muri tui dum ingressus fuerit portas tuas quasi per introitus urbis dissipatae 11ungulis equorum suorum conculcabit omnes plateas tuas populum tuum gladio caedet et statuae tuae nobiles in terram corruent 12vastabunt opes tuas diripient negotiationes tuas et destruent muros tuos et domos tuas praeclaras subvertent et lapides tuos et ligna tua et pulverem tuum in medio aquarum ponent 13et quiescere faciam multitudinem canticorum tuorum et sonitus cithararum tuarum non audietur amplius 14et dabo te in limpidissimam petram siccatio sagenarum eris nec aedificaberis ultra quia ego locutus sum dicit Dominus Deus 15haec dicit Dominus Deus Tyro numquid non a sonitu ruinae tuae et gemitu interfectorum tuorum cum occisi fuerint in medio tui commovebuntur insulae 16et descendent de sedibus suis omnes principes maris et auferent exuvias suas et vestimenta sua varia abicient et induentur stupore in terra sedebunt et adtoniti super repentino casu tuo admirabuntur 17et adsumentes super te lamentum dicent tibi quomodo peristi quae habitas in mari urbs inclita quae fuisti fortis in mari cum habitatoribus tuis quos formidabant universi 18nunc stupebunt naves in die pavoris tui et turbabuntur insulae in mari eo quod nullus egrediatur ex te 19quia haec dicit Dominus Deus cum dedero te urbem desolatam sicut civitates quae non habitantur et adduxero super te abyssum et operuerint te aquae multae 20et detraxero te cum his qui descendunt in lacum ad populum sempiternum et conlocavero te in terra novissima sicut solitudines veteres cum his qui deducuntur in lacum ut non habiteris porro dedero gloriam in terra viventium 21in nihilum redigam te et non eris et requisita non invenieris ultra in sempiternum dicit Dominus Deus

Chapter 27

1et factum est verbum Domini ad me dicens 2tu ergo fili hominis adsume super Tyrum lamentum 3et dices Tyro quae habitat in introitu maris negotiationi populorum ad insulas multas haec dicit Dominus Deus o Tyre tu dixisti perfecti decoris ego sum 4et in corde maris sita finitimi tui qui te aedificaverunt impleverunt decorem tuum 5abietibus de Sanir extruxerunt te cum omnibus tabulatis maris cedrum de Libano tulerunt ut facerent tibi malum 6quercus de Basan dolaverunt in remos tuos transtra tua fecerunt tibi ex ebore indico et praetoriola de insulis Italiae 7byssus varia de Aegypto texta est tibi in velum ut poneretur in malo hyacinthus et purpura de insulis Elisa facta sunt operimentum tuum 8habitatores Sidonis et Aradii fuerunt remiges tui sapientes tui Tyre facti sunt gubernatores tui 9senes Bibli et prudentes eius habuerunt nautas ad ministerium variae supellectilis tuae omnes naves maris et nautae earum fuerunt in populo negotiationis tuae 10Persae et Lydi et Lybies erant in exercitu tuo viri bellatores tui clypeum et galeam suspenderunt in te pro ornatu tuo 11filii Aradii cum exercitu tuo erant super muros tuos in circuitu sed et Pigmei qui erant in turribus tuis faretras suas suspenderunt in muris tuis per gyrum ipsi conpleverunt pulchritudinem tuam 12Carthaginienses negotiatores tui a multitudine cunctarum divitiarum argento ferro stagno plumboque repleverunt nundinas tuas 13Graecia Thubal et Mosoch ipsi institores tui mancipia et vasa aerea adduxerunt populo tuo 14de domo Thogorma equos et equites et mulos adduxerunt ad forum tuum 15filii Dadan negotiatores tui insulae multae negotiatio manus tuae dentes eburneos et hebeninos commutaverunt in pretio tuo 16Syrus negotiator tuus propter multitudinem operum tuorum gemmam purpuram et scutulata et byssum et sericum et chodchod proposuerunt in mercatu tuo 17Iuda et terra Israhel ipsi institores tui in frumento primo balsamum et mel et oleum et resinam proposuerunt in nundinis tuis 18Damascenus negotiator tuus in multitudine operum tuorum in multitudine diversarum opum in vino pingui in lanis coloris optimi 19Dan et Graecia et Mozel in nundinis tuis proposuerunt ferrum fabrefactum stacte et calamus in negotiatione tua 20Dadan institores tui in tapetibus ad sedendum 21Arabia et universi principes Cedar ipsi negotiatores manus tuae cum agnis et arietibus et hedis venerunt ad te negotiatores tui 22venditores Saba et Reema ipsi negotiatores tui cum universis primis aromatibus et lapide pretioso et auro quod proposuerunt in mercatu tuo 23Aran et Chenne et Eden negotiatores Saba Assur Chelmad venditores tui 24ipsi negotiatores tui multifariam involucris hyacinthi et polymitorum gazarumque pretiosarum quae obvolutae et adstrictae erant funibus cedros quoque habebant in negotiationibus tuis 25naves maris principes tuae in negotiatione tua et repleta es et glorificata nimis in corde maris 26in aquis multis adduxerunt te remiges tui ventus auster contrivit te in corde maris 27divitiae tuae et thesauri tui et multiplex instrumentum tuum nautae tui et gubernatores tui qui tenebant supellectilem tuam et populo tuo praeerant viri quoque bellatores tui qui erant in te cum universa multitudine tua quae est in medio tui cadent in corde maris in die ruinae tuae 28a sonitu clamoris gubernatorum tuorum conturbabuntur classes 29et descendent de navibus suis omnes qui tenebant remum nautae et universi gubernatores maris in terra stabunt 30et heiulabunt super te voce magna et clamabunt amare et superiacient pulverem capitibus suis et cinere conspergentur 31et radent super te calvitium et accingentur ciliciis et plorabunt te in amaritudine animae ploratu amarissimo 32et adsument super te carmen lugubre et plangent te quae est ut Tyrus quae obmutuit in medio maris 33quae in exitu negotiationum tuarum de mari implesti populos multos in multitudine divitiarum tuarum et populorum tuorum ditasti reges terrae 34nunc contrita es a mari in profundis aquarum opes tuae et omnis multitudo tua quae erat in medio tui ceciderunt 35universi habitatores insularum obstipuerunt super te et reges earum omnes tempestate perculsi mutaverunt vultus 36negotiatores populorum sibilaverunt super te ad nihilum deducta es et non eris usque in perpetuum

Chapter 28

1et factus est sermo Domini ad me dicens 2fili hominis dic principi Tyri haec dicit Dominus Deus eo quod elevatum est cor tuum et dixisti Deus ego sum et in cathedra Dei sedi in corde maris cum sis homo et non Deus et dedisti cor tuum quasi cor Dei 3ecce sapientior es tu Danihele omne secretum non est absconditum a te 4in sapientia et prudentia tua fecisti tibi fortitudinem et adquisisti aurum et argentum in thesauris tuis 5in multitudine sapientiae tuae et in negotiatione tua multiplicasti tibi fortitudinem et elevatum est cor tuum in robore tuo 6propterea haec dicit Dominus Deus eo quod elevatum est cor tuum quasi cor Dei 7idcirco ecce ego adducam super te alienos robustissimos gentium et nudabunt gladios suos super pulchritudinem sapientiae tuae et polluent decorem tuum 8interficient et detrahent te et morieris interitu occisorum in corde maris 9numquid dicens loqueris Deus ego sum coram interficientibus te cum sis homo et non Deus in manu occidentium te 10morte incircumcisorum morieris in manu alienorum quia ego locutus sum ait Dominus Deus 11et factus est sermo Domini ad me dicens fili hominis leva planctum super regem Tyri 12et dices ei haec dicit Dominus Deus tu signaculum similitudinis plenus sapientia et perfectus decore 13in deliciis paradisi Dei fuisti omnis lapis pretiosus operimentum tuum sardius topazius et iaspis chrysolitus et onyx et berillus sapphyrus et carbunculus et zmaragdus aurum opus decoris tui et foramina tua in die qua conditus es praeparata sunt 14tu cherub extentus et protegens et posui te in monte sancto Dei in medio lapidum ignitorum ambulasti 15perfectus in viis tuis a die conditionis tuae donec inventa est iniquitas in te 16in multitudine negotiationis tuae repleta sunt interiora tua iniquitate et peccasti et eieci te de monte Dei et perdidi te o cherub protegens de medio lapidum ignitorum 17elevatum est cor tuum in decore tuo perdidisti sapientiam tuam in decore tuo in terram proieci te ante faciem regum dedi te ut cernerent te 18in multitudine iniquitatum tuarum et iniquitate negotiationis tuae polluisti sanctificationem tuam producam ergo ignem de medio tui qui comedat te et dabo te in cinerem super terram in conspectu omnium videntium te 19omnes qui viderint te in gentibus obstupescent super te nihili factus es et non eris in perpetuum 20et factus est sermo Domini ad me dicens 21fili hominis pone faciem tuam contra Sidonem et prophetabis de ea 22et dices haec dicit Dominus Deus ecce ego ad te Sidon et glorificabor in medio tui et scient quia ego Dominus cum fecero in ea iudicia et sanctificatus fuero in ea 23et inmittam ei pestilentiam et sanguinem in plateis eius et corruent interfecti in medio eius gladio per circuitum et scient quia ego Dominus 24et non erit ultra domui Israhel offendiculum amaritudinis et spina dolorem inferens undique per circuitum eorum qui adversantur eis et scient quia ego Dominus Deus 25haec dicit Dominus Deus quando congregavero domum Israhel de populis in quibus dispersi sunt sanctificabor in eis coram gentibus et habitabunt in terra sua quam dedi servo meo Iacob 26et habitabunt in ea securi et aedificabunt domos plantabuntque vineas et habitabunt confidenter cum fecero iudicia in omnibus qui adversantur eis per circuitum et scient quia ego Dominus Deus eorum

Chapter 29

1in anno decimo in decimo mense undecima mensis factum est verbum Domini ad me dicens 2fili hominis pone faciem tuam contra Pharaonem regem Aegypti et prophetabis de eo et de Aegypto universa 3loquere et dices haec dicit Dominus Deus ecce ego ad te Pharao rex Aegypti draco magne qui cubas in medio fluminum tuorum et dicis meus est fluvius et ego feci memet ipsum 4et ponam frenum in maxillis tuis et adglutinabo pisces fluminum tuorum squamis tuis et extraham te de medio fluminum tuorum et universi pisces tui squamis tuis adherebunt 5et proiciam te in desertum et omnes pisces fluminis tui super faciem terrae cades non colligeris neque congregaberis bestiis terrae et volatilibus caeli dedi te ad devorandum 6et scient omnes habitatores Aegypti quia ego Dominus pro eo quod fuisti baculus harundineus domui Israhel 7quando adprehenderunt te manu et confractus es et lacerasti omnem umerum eorum et innitentibus eis super te comminutus es et dissolvisti omnes renes eorum 8propterea haec dicit Dominus Deus ecce ego adducam super te gladium et interficiam de te hominem et iumentum 9et erit terra Aegypti in desertum et solitudinem et scient quia ego Dominus eo quod dixerit fluvius meus est et ego feci 10idcirco ecce ego ad te et ad flumina tua daboque terram Aegypti in solitudines gladio dissipatam a turre Syenes usque ad terminos Aethiopiae 11non pertransibit eam pes hominis neque pes iumenti gradietur in ea et non habitabitur quadraginta annis 12daboque terram Aegypti desertam in medio terrarum desertarum et civitates eius in medio urbium subversarum erunt desolatae quadraginta annis et dispergam Aegyptios in nationes et ventilabo eos in terras 13quia haec dicit Dominus Deus post finem quadraginta annorum congregabo Aegyptum de populis in quibus dispersi fuerunt 14et reducam captivitatem Aegypti et conlocabo eos in terra Fatures in terra nativitatis suae et erunt ibi in regnum humile 15inter regna cetera erit humillima et non elevabitur ultra super nationes et inminuam eos ne imperent gentibus 16neque erunt ultra domui Israhel in confidentia docentes iniquitatem ut fugiant et sequantur eos et scient quia ego Dominus Deus 17et factum est in vicesimo et septimo anno in primo in una mensis factum est verbum Domini ad me dicens 18fili hominis Nabuchodonosor rex Babylonis servire fecit exercitum suum servitute magna adversum Tyrum omne caput decalvatum et omnis umerus depilatus est et merces non est reddita ei neque exercitui eius de Tyro pro servitute qua servivit mihi adversum eam 19propterea haec dicit Dominus Deus ecce ego dabo Nabuchodonosor regem Babylonis in terra Aegypti et accipiet multitudinem eius et depraedabitur manubias eius et diripiet spolia eius et erit merces exercitui illius 20et operi pro quo servivit adversum eam dedi ei terram Aegypti pro eo quod laboraverunt mihi ait Dominus Deus 21in die illo pullulabit cornu domui Israhel et tibi dabo apertum os in medio eorum et scient quoniam ego Dominus

Chapter 30

1et factum est verbum Domini ad me dicens 2fili hominis propheta et dic haec dicit Dominus Deus ululate vae vae diei 3quia iuxta est dies et adpropinquavit dies Domini dies nubis tempus gentium erit 4et veniet gladius in Aegyptum et erit pavor in Aethiopia cum ceciderint vulnerati in Aegypto et ablata fuerit multitudo illius et destructa fundamenta eius 5Aethiopia et Lybia et Lydii et omne reliquum vulgus et Chub et filii terrae foederis cum eis gladio cadent 6haec dicit Dominus Deus et corruent fulcientes Aegyptum et destruetur superbia imperii eius a turre Syenes gladio cadent in ea ait Dominus exercituum 7et dissipabuntur in medio terrarum desolatarum et urbes eius in medio civitatum desertarum erunt 8et scient quoniam ego Dominus cum dedero ignem in Aegyptum et adtriti fuerint omnes auxiliatores eius 9in die illa egredientur nuntii a facie mea in trieribus ad conterendam Aethiopiae confidentiam et erit pavor in eis in die Aegypti quia absque dubio veniet 10haec dicit Dominus Deus et cessare faciam multitudinem Aegypti in manu Nabuchodonosor regis Babylonis 11ipse et populus eius cum eo fortissimi gentium adducentur ad disperdendam terram et evaginabunt gladios suos super Aegyptum et implebunt terram interfectis 12et faciam alveos fluminum aridos et tradam terram in manu pessimorum et dissipabo terram et plenitudinem eius in manu alienorum ego Dominus locutus sum 13haec dicit Dominus Deus et disperdam simulacra et cessare faciam idola de Memphis et dux de terra Aegypti non erit amplius et dabo terrorem in terra Aegypti 14et disperdam terram Fatures et dabo ignem in Tafnis et faciam iudicia in Alexandriam 15et effundam indignationem meam super Pelusium robur Aegypti et interficiam multitudinem Alexandriae 16et dabo ignem in Aegypto quasi parturiens dolebit Pelusium et Alexandria erit dissipata et in Memphis angustiae cotidianae 17iuvenes Eliupoleos et Bubasti gladio cadent et ipsae captivae ducentur 18et in Tafnis nigrescet dies cum contrivero ibi sceptra Aegypti et defecerit in ea superbia potentiae eius ipsam nubes operiet filiae autem eius in captivitatem ducentur 19et faciam iudicia in Aegypto et scient quia ego Dominus 20et factum est in undecimo anno in primo in septima mensis factum est verbum Domini ad me dicens 21fili hominis brachium Pharao regis Aegypti confregi et ecce non est obvolutum ut restitueretur ei sanitas ut ligaretur pannis et farciretur linteolis et recepto robore posset tenere gladium 22propterea haec dicit Dominus Deus ecce ego ad Pharao regem Aegypti et comminuam brachium eius forte sed confractum et deiciam gladium de manu eius 23et dispergam Aegyptum in gentibus et ventilabo eos in terris 24et confortabo brachia regis Babylonis daboque gladium meum in manu eius et confringam brachia Pharaonis et gement gemitibus interfecti coram facie eius 25et confortabo brachia regis Babylonis et brachia Pharaonis concident et scient quia ego Dominus cum dedero gladium meum in manu regis Babylonis et extenderit eum super terram Aegypti 26et dispergam Aegyptum in nationes et ventilabo eos in terris et scient quia ego Dominus

Chapter 31

1et factum est in undecimo anno tertio una mensis factum est verbum Domini ad me dicens 2fili hominis dic Pharaoni regi Aegypti et populo eius cui similis factus es in magnitudine tua 3ecce Assur quasi cedrus in Libano pulcher ramis et frondibus nemorosus excelsusque altitudine et inter condensas frondes elevatum est cacumen eius 4aquae nutrierunt illum abyssus exaltavit eum flumina eius manabant in circuitu radicum eius et rivos suos emisit ad universa ligna regionis 5propterea elevata est altitudo eius super omnia ligna regionis et multiplicata sunt arbusta eius et elevati sunt rami eius prae aquis multis 6cumque extendisset umbram suam in ramis eius fecerunt nidos omnia volatilia caeli et sub frondibus eius genuerunt omnes bestiae saltuum et sub umbraculo illius habitabat coetus gentium plurimarum 7eratque pulcherrimus in magnitudine sua et in dilatatione arbustorum suorum erat enim radix illius iuxta aquas multas 8cedri non fuerunt altiores illo in paradiso Dei abietes non adaequaverunt summitatem eius et platani non fuerunt aequae frondibus illius omne lignum paradisi Dei non est adsimilatum illi et pulchritudini eius 9quoniam speciosum feci eum et multis condensisque frondibus et aemulata sunt eum omnia ligna voluptatis quae erant in paradiso Dei 10propterea haec dicit Dominus Deus pro eo quod sublimatus est in altitudine et dedit summitatem suam virentem atque condensam et elevatum est cor eius in altitudine sua 11tradidi eum in manu fortissimi gentium faciens faciet ei iuxta impietatem eius eieci eum 12et succident illum alieni et crudelissimi nationum et proicient eum super montes et in cunctis convallibus corruent rami eius et confringentur arbusta eius in universis rupibus terrae et recedent de umbraculo eius omnes populi terrae et relinquent eum 13in ruina eius habitaverunt omnia volatilia caeli et in ramis eius fuerunt universae bestiae regionis 14quam ob rem non elevabuntur in altitudine sua omnia ligna aquarum neque ponent sublimitatem suam inter nemorosa atque frondosa nec stabunt in sublimitate eorum omnia quae inrigantur aquis quia omnes traditi sunt in mortem ad terram ultimam in medio filiorum hominum ad eos qui descendunt in lacum 15haec dicit Dominus Deus in die quando descendit ad inferos indixi luctum operui eum abysso et prohibui flumina eius et coercui aquas multas contristatus est super eum Libanus et omnia ligna agri concussa sunt 16a sonitu ruinae eius commovi gentes cum deducerem eum ad infernum cum his qui descendebant in lacum et consolata sunt in terra infima omnia ligna voluptatis egregia atque praeclara in Libano universa quae inrigabantur aquis 17nam et ipsi cum ea descendent ad infernum ad interfectos gladio et brachium uniuscuiusque sedebit sub umbraculo eius in medio nationum 18cui adsimilatus es o inclite atque sublimis inter ligna voluptatis ecce deductus es cum lignis voluptatis ad terram ultimam in medio incircumcisorum dormies cum his qui interfecti sunt gladio ipse est Pharao et omnis multitudo eius dicit Dominus Deus

Chapter 32

1et factum est duodecimo anno in mense duodecimo in una mensis factum est verbum Domini ad me dicens 2fili hominis adsume lamentum super Pharao regem Aegypti et dices ad eum leoni gentium adsimilatus es et draconi qui est in mari et ventilabas cornu in fluminibus tuis et conturbabas aquas pedibus tuis et conculcabas flumina eorum 3propterea haec dicit Dominus Deus expandam super te rete meum in multitudine populorum multorum et extrahent te in sagena mea 4et proiciam te in terram super faciem agri abiciam te et habitare faciam super te omnia volatilia caeli et saturabo de te bestias universae terrae 5et dabo carnes tuas super montes et implebo colles tuos sanie tua 6et inrigabo terram pedore sanguinis tui super montes et valles implebuntur ex te 7et operiam cum extinctus fueris caelos et nigrescere faciam stellas eius solem nube tegam et luna non dabit lumen suum 8omnia luminaria caeli maerere faciam super te et dabo tenebras super terram tuam dicit Dominus Deus 9et inritabo cor populorum multorum cum induxero contritionem tuam in gentibus super terras quas nescis 10et stupescere faciam super te populos multos et reges eorum horrore nimio formidabunt super te cum volare coeperit gladius meus super facies eorum et obstupescent repente singuli pro anima sua in die ruinae suae 11quia haec dicit Dominus Deus gladius regis Babylonis veniet tibi 12in gladiis fortium deiciam multitudinem tuam inexpugnabiles gentes omnes heae et vastabunt superbiam Aegypti et dissipabitur multitudo eius 13et perdam omnia iumenta eius quae erant super aquas plurimas et non conturbabit eas pes hominis ultra neque ungula iumentorum turbabit eas 14tunc purissimas reddam aquas eorum et flumina eorum quasi oleum adducam ait Dominus Deus 15cum dedero terram Aegypti desolatam deseretur autem terra a plenitudine sua quando percussero omnes habitatores eius et scient quia ego Dominus 16planctus est et plangent eum filiae gentium plangent eum super Aegypto et super multitudine eius plangent eum ait Dominus Deus 17et factum est in duodecimo anno in quintadecima mensis factum est verbum Domini ad me dicens 18fili hominis cane lugubre super multitudine Aegypti et detrahe eam ipsam et filias gentium robustarum ad terram ultimam cum his qui descendunt in lacum 19quo pulchrior es descende et dormi cum incircumcisis 20in medio interfectorum gladio cadent gladius datus est adtraxerunt eam et omnes populos eius 21loquentur ei potentissimi robustorum de medio inferni qui cum auxiliatoribus eius descenderunt et dormierunt incircumcisi interfecti gladio 22ibi Assur et omnis multitudo eius in circuitu illius sepulchra eius omnes interfecti et qui ceciderunt gladio 23quorum data sunt sepulchra in novissimis laci et facta est multitudo eius per gyrum sepulchri eius universi interfecti cadentesque gladio qui dederant quondam formidinem in terra viventium 24ibi Aelam et omnis multitudo eius per gyrum sepulchri sui omnes hii interfecti ruentesque gladio qui descenderunt incircumcisi ad terram ultimam qui posuerunt terrorem suum in terra viventium et portaverunt ignominiam suam cum his qui descendunt in lacum 25in medio interfectorum posuerunt cubile eius in universis populis eius in circuitu eius sepulchrum illius omnes hii incircumcisi interfectique gladio dederant enim terrorem in terra viventium et portaverunt ignominiam suam cum his qui descendunt in lacum in medio interfectorum positi sunt 26ibi Mosoch et Thubal et omnis multitudo eius in circuitu illius sepulchra eius omnes hii incircumcisi interfectique et cadentes gladio quia dederunt formidinem suam in terra viventium 27et non dormient cum fortibus cadentibusque et incircumcisis qui descenderunt ad infernum cum armis suis et posuerunt gladios suos sub capitibus suis et fuerunt iniquitates eorum in ossibus eorum quia terror fortium facti sunt in terra viventium 28et tu ergo in medio incircumcisorum contereris et dormies cum interfectis gladio 29ibi Idumea et reges eius omnes duces eius qui dati sunt cum exercitu suo cum interfectis gladio et qui cum incircumcisis dormierunt et cum his qui descenderunt in lacum 30ibi principes aquilonis omnes et universi venatores qui deducti sunt cum interfectis paventes et in sua fortitudine confusi qui dormierunt incircumcisi cum interfectis gladio et portaverunt confusionem suam cum his qui descendunt in lacum 31vidit eos Pharao et consolatus est super universa multitudine sua quae interfecta est gladio Pharao et omnis exercitus eius ait Dominus Deus 32quia dedi terrorem meum in terra viventium et dormivit in medio incircumcisorum cum interfectis gladio Pharao et omnis multitudo eius ait Dominus Deus

Chapter 33

1et factum est verbum Domini ad me dicens 2fili hominis loquere ad filios populi tui et dices ad eos terra cum induxero super eam gladium et tulerit populus terrae virum unum de novissimis suis et constituerit eum super se speculatorem 3et ille viderit gladium venientem super terram et cecinerit bucina et adnuntiaverit populo 4audiens autem quisquis ille est sonum bucinae non se observaverit veneritque gladius et tulerit eum sanguis ipsius super caput eius erit 5sonum bucinae audivit et non se observavit sanguis eius in ipso erit si autem custodierit animam suam salvavit 6quod si speculator viderit gladium venientem et non insonuerit bucina et populus non se custodierit veneritque gladius et tulerit de eis animam ille quidem in iniquitate sua captus est sanguinem autem eius de manu speculatoris requiram 7et tu fili hominis speculatorem dedi te domui Israhel audiens ergo ex ore meo sermonem adnuntiabis eis ex me 8si me dicente ad impium impie morte morieris non fueris locutus ut se custodiat impius a via sua ipse impius in iniquitate sua morietur sanguinem autem eius de manu tua requiram 9si autem adnuntiante te ad impium ut a viis suis convertatur non fuerit conversus a via sua ipse in iniquitate sua morietur porro tu animam tuam liberasti 10tu ergo fili hominis dic ad domum Israhel sic locuti estis dicentes iniquitates nostrae et peccata nostra super nos sunt et in ipsis nos tabescimus quomodo ergo vivere poterimus 11dic ad eos vivo ego dicit Dominus Deus nolo mortem impii sed ut revertatur impius a via sua et vivat convertimini a viis vestris pessimis et quare moriemini domus Israhel 12tu itaque fili hominis dic ad filios populi tui iustitia iusti non liberabit eum in quacumque die peccaverit et impietas impii non nocebit ei in quacumque die conversus fuerit ab impietate sua et iustus non poterit vivere in iustitia sua in quacumque die peccaverit 13etiam si dixero iusto quod vita vivat et confisus in iustitia sua fecerit iniquitatem omnes iustitiae eius oblivioni tradentur et in iniquitate sua quam operatus est in ipsa morietur 14sin autem dixero impio morte morieris et egerit paenitentiam a peccato suo feceritque iudicium et iustitiam 15pignus restituerit ille impius rapinamque reddiderit in mandatis vitae ambulaverit nec fecerit quicquam iniustum vita vivet et non morietur 16omnia peccata eius quae peccavit non inputabuntur ei iudicium et iustitiam fecit vita vivet 17et dixerunt filii populi tui non est aequi ponderis via Domini et ipsorum via iniusta est 18cum enim recesserit iustus a iustitia sua feceritque iniquitatem morietur in eis 19et cum recesserit impius ab impietate sua feceritque iudicium et iustitiam vivet in eis 20et dicitis non est recta via Domini unumquemque iuxta vias suas iudicabo de vobis domus Israhel 21et factum est in duodecimo anno in duodecimo mense in quinta mensis transmigrationis nostrae venit ad me qui fugerat de Hierusalem dicens vastata est civitas 22manus autem Domini facta fuerat ad me vespere antequam veniret qui fugerat aperuitque os meum donec veniret ad me mane et aperto ore meo non silui amplius 23et factum est verbum Domini ad me dicens 24fili hominis qui habitant in ruinosis his super humum Israhel loquentes aiunt unus erat Abraham et hereditate possedit terram nos autem multi nobis data est terra in possessionem 25idcirco dices ad eos haec dicit Dominus Deus qui in sanguine comeditis et oculos vestros levatis ad inmunditias vestras et sanguinem funditis numquid terram hereditate possidebitis 26stetistis in gladiis vestris fecistis abominationes et unusquisque uxorem proximi sui polluit et terram hereditate possidebitis 27haec dices ad eos sic dicit Dominus Deus vivo ego quia qui in ruinosis habitant gladio cadent et qui in agro est bestiis tradetur ad devorandum qui autem in praesidiis et in speluncis sunt peste morientur 28et dabo terram in solitudinem et desertum et deficiet superba fortitudo eius et desolabuntur montes Israhel eo quod nullus sit qui per eos transeat 29et scient quia ego Dominus cum dedero terram desolatam et desertam propter universas abominationes suas quas operati sunt 30et tu fili hominis filii populi tui qui loquuntur de te iuxta muros et in ostiis domorum et dicunt unus ad alterum vir ad proximum suum loquentes venite et audiamus qui sit sermo egrediens a Domino 31et veniunt ad te quasi si ingrediatur populus et sedent coram te populus meus et audiunt sermones tuos et non faciunt eos quia in canticum oris sui vertunt illos et avaritiam suam sequitur cor eorum 32et es eis quasi carmen musicum quod suavi dulcique sono canitur et audient verba tua et non facient ea 33et cum venerit quod praedictum est ecce enim venit tunc scient quod prophetes fuerit inter eos

Chapter 34

1et factum est verbum Domini ad me dicens 2fili hominis propheta de pastoribus Israhel propheta et dices pastoribus haec dicit Dominus Deus vae pastoribus Israhel qui pascebant semet ipsos nonne greges pascuntur a pastoribus 3lac comedebatis et lanis operiebamini et quod crassum erat occidebatis gregem autem meum non pascebatis 4quod infirmum fuit non consolidastis et quod aegrotum non sanastis quod fractum est non alligastis et quod abiectum est non reduxistis quod perierat non quaesistis sed cum austeritate imperabatis eis et cum potentia 5et dispersae sunt oves meae eo quod non esset pastor et factae sunt in devorationem omnium bestiarum agri et dispersae sunt 6erraverunt greges mei in cunctis montibus et in universo colle excelso et super omnem faciem terrae dispersi sunt greges mei et non erat qui requireret non erat inquam qui requireret 7propterea pastores audite verbum Domini 8vivo ego dicit Dominus Deus quia pro eo quod facti sunt greges mei in rapinam et oves meae in devorationem omnium bestiarum agri eo quod non esset pastor neque enim quaesierunt pastores gregem meum sed pascebant pastores semet ipsos et greges meos non pascebant 9propterea pastores audite verbum Domini 10haec dicit Dominus Deus ecce ego ipse super pastores requiram gregem meum de manu eorum et cessare eos faciam ut ultra non pascant gregem nec pascant amplius pastores semet ipsos et liberabo gregem meum de ore eorum et non erunt ultra eis in escam 11quia haec dicit Dominus Deus ecce ego ipse requiram oves meas et visitabo eas 12sicut visitat pastor gregem suum in die quando fuerit in medio ovium suarum dissipatarum sic visitabo oves meas et liberabo eas de omnibus locis quo dispersae fuerant in die nubis et caliginis 13et educam eas de populis et congregabo eas de terris et inducam eas in terram suam et pascam eas in montibus Israhel in rivis et in cunctis sedibus terrae 14in pascuis uberrimis pascam eas et in montibus excelsis Israhel erunt pascuae eorum ibi requiescent in herbis virentibus et in pascuis pinguibus pascentur super montes Israhel 15ego pascam oves meas et ego eas accubare faciam dicit Dominus Deus 16quod perierat requiram et quod abiectum erat reducam et quod confractum fuerat alligabo et quod infirmum erat consolidabo et quod pingue et forte custodiam et pascam illas in iudicio 17vos autem greges mei haec dicit Dominus Deus ecce ego iudico inter pecus et pecus arietum et hircorum 18nonne satis vobis erat pascuam bonam depasci insuper et reliquias pascuarum vestrarum conculcastis pedibus vestris et cum purissimam aquam biberetis reliquam pedibus vestris turbabatis 19et oves meae his quae conculcata pedibus vestris fuerant pascebantur et quae pedes vestri turbaverant haec bibebant 20propterea haec dicit Dominus Deus ad eos ecce ego ipse iudico inter pecus pingue et macilentum 21pro eo quod lateribus et umeris inpingebatis et cornibus vestris ventilabatis omnia infirma pecora donec dispergerentur foras 22salvabo gregem meum et non erit ultra in rapinam et iudicabo inter pecus et pecus 23et suscitabo super ea pastorem unum qui pascat ea servum meum David ipse pascet ea et ipse erit eis in pastorem 24ego autem Dominus ero eis in Deum et servus meus David princeps in medio eorum ego Dominus locutus sum 25et faciam cum eis pactum pacis et cessare faciam bestias pessimas de terra et qui habitant in deserto securi dormient in saltibus 26et ponam eos in circuitu collis mei benedictionem et deducam imbrem in tempore suo pluviae benedictionis erunt 27et dabit lignum agri fructum suum et terra dabit germen suum et erunt in terra sua absque timore et scient quia ego Dominus cum contrivero catenas iugi eorum et eruero eos de manu imperantium sibi 28et non erunt ultra in rapinam gentibus neque bestiae terrae devorabunt eos sed habitabunt confidenter absque ullo terrore 29et suscitabo eis germen nominatum et non erunt ultra inminuti fame in terra neque portabunt amplius obprobria gentium 30et scient quia ego Dominus Deus eorum cum eis et ipsi populus meus domus Israhel ait Dominus Deus 31vos autem greges mei greges pascuae meae homines estis et ego Dominus Deus vester dicit Dominus Deus

Chapter 35

1et factus est sermo Domini ad me dicens 2fili hominis pone faciem tuam adversum montem Seir et prophetabis de eo et dices illi 3haec dicit Dominus Deus ecce ego ad te mons Seir et extendam manum meam super te et dabo te desolatum atque desertum 4urbes tuas demoliar et tu desertus eris et scies quia ego Dominus 5eo quod fueris inimicus sempiternus et concluseris filios Israhel in manus gladii in tempore adflictionis eorum in tempore iniquitatis extremae 6propterea vivo ego dicit Dominus Deus quoniam sanguini tradam te et sanguis te persequetur et cum sanguinem oderis sanguis persequetur te 7et dabo montem Seir desolatum et desertum et auferam de eo euntem et redeuntem 8et implebo montes eius occisorum suorum in collibus tuis et in vallibus tuis atque in torrentibus interfecti gladio cadent 9in solitudines sempiternas tradam te et civitates tuae non habitabuntur et scietis quoniam ego Dominus 10eo quod dixeris duae gentes et duae terrae meae erunt et hereditate possidebo eas cum Dominus esset ibi 11propterea vivo ego dicit Dominus Deus quia faciam iuxta iram tuam et secundum zelum tuum quem fecisti odio habens eos et notus efficiar per eos cum te iudicavero 12et scies quia ego Dominus audivi universa obprobria tua quae locutus es de montibus Israhel dicens deserti nobis dati sunt ad devorandum 13et insurrexistis super me ore vestro et rogastis adversum me verba vestra ego audivi 14haec dicit Dominus Deus laetante universa terra in solitudinem te redigam 15sicuti gavisus es super hereditatem domus Israhel eo quod fuerit dissipata sic faciam tibi dissipatus eris mons Seir et Idumea omnis et scient quia ego Dominus

Chapter 36

1tu autem fili hominis propheta super montes Israhel et dices montes Israhel audite verbum Domini 2haec dicit Dominus Deus eo quod dixerit inimicus de vobis euge altitudines sempiternae in hereditatem datae sunt nobis 3propterea vaticinare et dic haec dicit Dominus Deus pro eo quod desolati estis et conculcati per circuitum et facti in hereditatem reliquis gentibus et ascendistis super labium linguae et obprobrium populi 4propterea montes Israhel audite verbum Domini Dei haec dicit Dominus Deus montibus et collibus torrentibus vallibusque et desertis parietinis et urbibus derelictis quae depopulatae sunt et subsannatae a reliquis gentibus per circuitum 5propterea haec dicit Dominus Deus quoniam in igne zeli mei locutus sum de reliquis gentibus et de Idumea universa qui dederunt terram meam sibi in hereditatem cum gaudio et toto corde ex animo et eiecerunt eam ut vastarent 6idcirco vaticinare super humum Israhel et dices montibus et collibus iugis et vallibus haec dicit Dominus Deus ecce ego in zelo meo et in furore meo locutus sum eo quod confusionem gentium sustinueritis 7idcirco haec dicit Dominus Deus ego levavi manum meam ut gentes quae in circuitu vestro sunt ipsae confusionem suam portent 8vos autem montes Israhel ramos vestros germinetis et fructum vestrum adferatis populo meo Israhel prope est enim ut veniat 9quia ecce ego ad vos et convertar ad vos et arabimini et accipietis sementem 10et multiplicabo in vobis homines omnemque domum Israhel et habitabuntur civitates et ruinosa instaurabuntur 11et replebo vos hominibus et iumentis et multiplicabuntur et crescent et habitari vos faciam sicut a principio bonisque donabo maioribus quam habuistis ab initio et scietis quia ego Dominus 12et adducam super vos homines populum meum Israhel et hereditate possidebunt te et eris eis in hereditatem et non addes ultra ut absque eis sis 13haec dicit Dominus Deus pro eo quod dicunt de vobis devoratrix hominum es et suffocans gentem tuam 14propterea homines non comedes amplius et gentem tuam non necabis ultra ait Dominus Deus 15nec auditam faciam in te amplius confusionem gentium et obprobrium populorum nequaquam portabis et gentem tuam non amittes amplius ait Dominus Deus 16et factum est verbum Domini ad me dicens 17fili hominis domus Israhel habitaverunt in humo sua et polluerunt eam in viis suis et in studiis suis iuxta inmunditiam menstruatae facta est via eorum coram me 18et effudi indignationem meam super eos pro sanguine quem fuderunt super terram et in idolis suis polluerunt eam 19et dispersi eos in gentes et ventilati sunt in terris iuxta vias eorum et adinventiones iudicavi eos 20et ingressi sunt ad gentes ad quas introierunt et polluerunt nomen sanctum meum cum diceretur de eis populus Domini iste est et de terra eius egressi sunt 21et peperci nomini meo sancto quod polluerat domus Israhel in gentibus ad quas ingressi sunt 22idcirco dices domui Israhel haec dicit Dominus Deus non propter vos ego faciam domus Israhel sed propter nomen sanctum meum quod polluistis in gentibus ad quas intrastis 23et sanctificabo nomen meum magnum quod pollutum est inter gentes quod polluistis in medio earum ut sciant gentes quia ego Dominus ait Dominus exercituum cum sanctificatus fuero in vobis coram eis 24tollam quippe vos de gentibus et congregabo de universis terris et adducam vos in terram vestram 25et effundam super vos aquam mundam et mundabimini ab omnibus inquinamentis vestris et ab universis idolis vestris mundabo vos 26et dabo vobis cor novum et spiritum novum ponam in medio vestri et auferam cor lapideum de carne vestra et dabo vobis cor carneum 27et spiritum meum ponam in medio vestri et faciam ut in praeceptis meis ambuletis et iudicia mea custodiatis et operemini 28et habitabitis in terra quam dedi patribus vestris et eritis mihi in populum et ego ero vobis in Deum 29et salvabo vos ex universis inquinamentis vestris et vocabo frumentum et multiplicabo illud et non inponam in vobis famem 30et multiplicabo fructum ligni et genimina agri ut non portetis ultra obprobrium famis in gentibus 31et recordabimini viarum vestrarum pessimarum studiorumque non bonorum et displicebunt vobis iniquitates vestrae et scelera vestra 32non propter vos ego faciam ait Dominus Deus notum sit vobis confundimini et erubescite super viis vestris domus Israhel 33haec dicit Dominus Deus in die qua mundavero vos ex omnibus iniquitatibus vestris et habitari fecero urbes et instauravero ruinosa 34et terra deserta fuerit exculta quae quondam erat desolata in oculis omnis viatoris 35dicent terra illa inculta facta est ut hortus voluptatis et civitates desertae et destitutae atque suffossae munitae sederunt 36et scient gentes quaecumque derelictae fuerint in circuitu vestro quia ego Dominus aedificavi dissipata plantavique inculta ego Dominus locutus sum et fecerim 37haec dicit Dominus Deus adhuc in hoc invenient me domus Israhel ut faciam eis multiplicabo eos sicut gregem hominum 38ut gregem sanctum ut gregem Hierusalem in sollemnitatibus eius sic erunt civitates desertae plenaeque gregibus hominum et scient quia ego Dominus

Chapter 37

1facta est super me manus Domini et eduxit me in spiritu Domini et dimisit me in medio campi qui erat plenus ossibus 2et circumduxit me per ea in gyro erant autem multa valde super faciem campi siccaque vehementer 3et dixit ad me fili hominis putasne vivent ossa ista et dixi Domine Deus tu nosti 4et dixit ad me vaticinare de ossibus istis et dices eis ossa arida audite verbum Domini 5haec dicit Dominus Deus ossibus his ecce ego intromittam in vos spiritum et vivetis 6et dabo super vos nervos et succrescere faciam super vos carnes et superextendam in vobis cutem et dabo vobis spiritum et vivetis et scietis quia ego Dominus 7et prophetavi sicut praeceperat mihi factus est autem sonitus prophetante me et ecce commotio et accesserunt ossa ad ossa unumquodque ad iuncturam suam 8et vidi et ecce super ea nervi et carnes ascenderunt et extenta est in eis cutis desuper et spiritum non habebant 9et dixit ad me vaticinare ad spiritum vaticinare fili hominis et dices ad spiritum haec dicit Dominus Deus a quattuor ventis veni spiritus et insufla super interfectos istos et revivescant 10et prophetavi sicut praeceperat mihi et ingressus est in ea spiritus et vixerunt steteruntque super pedes suos exercitus grandis nimis valde 11et dixit ad me fili hominis ossa haec universa domus Israhel est ipsi dicunt aruerunt ossa nostra et periit spes nostra et abscisi sumus 12propterea vaticinare et dices ad eos haec dicit Dominus Deus ecce ego aperiam tumulos vestros et educam vos de sepulchris vestris populus meus et inducam vos in terram Israhel 13et scietis quia ego Dominus cum aperuero sepulchra vestra et eduxero vos de tumulis vestris populus meus 14et dedero spiritum meum in vobis et vixeritis et requiescere vos faciam super humum vestram et scietis quia ego Dominus locutus sum et feci ait Dominus Deus 15et factus est sermo Domini ad me dicens 16et tu fili hominis sume tibi lignum unum et scribe super illud Iudae et filiorum Israhel sociis eius et tolle lignum alterum et scribe super eum Ioseph lignum Ephraim et cunctae domui Israhel sociorumque eius 17et adiunge illa unum ad alterum tibi in lignum unum et erunt in unionem in manu tua 18cum autem dixerint ad te filii populi tui loquentes nonne indicas nobis quid in his tibi velis 19loqueris ad eos haec dicit Dominus Deus ecce ego adsumam lignum Ioseph quod est in manu Ephraim et tribus Israhel quae iunctae sunt ei et dabo eas pariter cum ligno Iuda et faciam eas in lignum unum et erunt unum in manu eius 20erunt autem ligna super quae scripseris in manu tua in oculis eorum 21et dices ad eos haec dicit Dominus Deus ecce ego adsumam filios Israhel de medio nationum ad quas abierunt et congregabo eos undique et adducam eos ad humum suam 22et faciam eos gentem unam in terra in montibus Israhel et rex unus erit omnibus imperans et non erunt ultra duae gentes nec dividentur amplius in duo regna 23neque polluentur ultra in idolis suis et abominationibus suis et in cunctis iniquitatibus suis et salvos eos faciam de universis sedibus suis in quibus peccaverunt et mundabo eos et erunt mihi populus et ego ero eis Deus 24et servus meus David rex super eos et pastor unus erit omnium eorum in iudiciis meis ambulabunt et mandata mea custodient et facient ea 25et habitabunt super terram quam dedi servo meo Iacob in qua habitaverunt patres vestri et habitabunt super eam ipsi et filii eorum et filii filiorum eorum usque in sempiternum et David servus meus princeps eorum in perpetuum 26et percutiam illis foedus pacis pactum sempiternum erit eis et fundabo eos et multiplicabo et dabo sanctificationem meam in medio eorum in perpetuum 27et erit tabernaculum meum in eis et ero eis Deus et ipsi erunt mihi populus 28et scient gentes quia ego Dominus sanctificator Israhel cum fuerit sanctificatio mea in medio eorum in perpetuum

Chapter 38

1et factus est sermo Domini ad me dicens 2fili hominis pone faciem tuam contra Gog terram Magog principem capitis Mosoch et Thubal et vaticinare de eo 3et dices ad eum haec dicit Dominus Deus ecce ego ad te Gog principem capitis Mosoch et Thubal 4et circumagam te et ponam frenum in maxillis tuis et educam te et omnem exercitum tuum equos et equites vestitos loricis universos multitudinem magnam hastam et clypeum arripientium et gladium 5Persae Aethiopes et Lybies cum eis omnes scutati et galeati 6Gomer et universa agmina eius domus Thogorma latera aquilonis et totum robur eius populique multi tecum 7praepara et instrue te et omnem multitudinem tuam quae coacervata est ad te et esto eis in praeceptum 8post dies multos visitaberis in novissimo annorum venies ad terram quae reversa est a gladio congregata est de populis multis ad montes Israhel qui fuerunt deserti iugiter haec de populis educta est et habitaverunt in ea confidenter universi 9ascendens autem quasi tempestas venies et quasi nubes ut operias terram tu et omnia agmina tua et populi multi tecum 10haec dicit Dominus Deus in die illa ascendent sermones super cor tuum et cogitabis cogitationem pessimam 11et dices ascendam ad terram absque muro veniam ad quiescentes habitantesque secure omnes habitant sine muro vectes et portae non sunt eis 12ut diripias spolia et invadas praedam ut inferas manum tuam super eos qui deserti fuerant et postea restituti et super populum qui est congregatus ex gentibus qui possidere coepit et esse habitator umbilici terrae 13Seba et Dedan et negotiatores Tharsis et omnes leones eius dicent tibi numquid ad sumenda spolia tu venis ecce ad diripiendam praedam congregasti multitudinem tuam ut tollas argentum et aurum auferas supellectilem atque substantiam et diripias manubias infinitas 14propterea vaticinare fili hominis et dices ad Gog haec dicit Dominus Deus numquid non in die illo cum habitaverit populus meus Israhel confidenter scies 15et venies de loco tuo a lateribus aquilonis tu et populi multi tecum ascensores equorum universi coetus magnus et exercitus vehemens 16et ascendes super populum meum Israhel quasi nubes ut operias terram in novissimis diebus eris et adducam te super terram meam ut sciant gentes me cum sanctificatus fuero in te in oculis eorum o Gog 17haec dicit Dominus Deus tu ergo ille es de quo locutus sum in diebus antiquis in manu servorum meorum prophetarum Israhel qui prophetaverunt in diebus illorum temporum ut adducerem te super eos 18et erit in die illa in die adventus Gog super terram Israhel ait Dominus Deus ascendet indignatio mea in furore meo 19et in zelo meo in igne irae meae locutus sum quia in die illa erit commotio magna super terram Israhel 20et commovebuntur a facie mea pisces maris et volucres caeli et bestiae agri et omne reptile quod movetur super humum cunctique homines qui sunt super faciem terrae et subvertentur montes et cadent sepes et omnis murus in terra corruet 21et convocabo adversum eum in cunctis montibus meis gladium ait Dominus Deus gladius uniuscuiusque in fratrem suum dirigetur 22et iudicabo eum peste et sanguine et imbre vehementi et lapidibus inmensis ignem et sulphur pluam super eum et super exercitum eius et super populos multos qui sunt cum eo 23et magnificabor et sanctificabor et notus ero in oculis gentium multarum et scient quia ego Dominus

Chapter 39

1tu autem fili hominis vaticinare adversum Gog et dices haec dicit Dominus Deus ecce ego super te Gog principem capitis Mosoch et Thubal 2et circumagam te et seducam te et ascendere faciam de lateribus aquilonis et adducam te super montes Israhel 3et percutiam arcum tuum in manu sinistra tua et sagittas tuas de manu dextera tua deiciam 4super montes Israhel cades tu et omnia agmina tua et populi qui sunt tecum feris avibus omnique volatili et bestiis terrae dedi te devorandum 5super faciem agri cades quia ego locutus sum ait Dominus Deus 6et emittam ignem in Magog et in his qui habitant in insulis confidenter et scient quia ego Dominus 7et nomen sanctum meum notum faciam in medio populi mei Israhel et non polluam nomen sanctum meum amplius et scient gentes quia ego Dominus Sanctus Israhel 8ecce venit et factum est ait Dominus Deus haec est dies de qua locutus sum 9et egredientur habitatores de civitatibus Israhel et succendent et conburent arma clypeum et hastas arcum et sagittas et baculos manus et contos et succendent ea igne septem annis 10et non portabunt ligna de regionibus neque succident de saltibus quoniam arma succendent igne et depraedabuntur eos quibus praedae fuerant et diripient vastatores suos ait Dominus Deus 11et erit in die illa dabo Gog locum nominatum sepulchrum in Israhel vallem Viatorum ad orientem maris quae obstupescere facit praetereuntes et sepelient ibi Gog et omnem multitudinem eius et vocabitur vallis Multitudinis Gog 12et sepelient eos domus Israhel ut mundent terram septem mensibus 13sepeliet autem omnis populus terrae et erit eis nominata dies in qua glorificatus sum ait Dominus Deus 14et viros iugiter constituent lustrantes terram qui sepeliant et requirant eos qui remanserant super faciem terrae ut emundent eam post menses autem septem quaerere incipient 15et circumibunt peragrantes terram cumque viderint os hominis statuent iuxta illud titulum donec sepeliant illud pollinctores in valle Multitudinis Gog 16nomen autem civitatis Amona et mundabunt terram 17tu ergo fili hominis haec dicit Dominus Deus dic omni volucri et universis avibus cunctisque bestiis agri convenite properate concurrite undique ad victimam meam quam ego immolo vobis victimam grandem super montes Israhel ut comedatis carnes et bibatis sanguinem 18carnes fortium comedetis et sanguinem principum terrae bibetis arietum agnorum et hircorum taurorumque altilium et pinguium omnium 19et comedetis adipem in saturitate et bibetis sanguinem in ebrietate de victima quam ego immolabo vobis 20et saturabimini super mensam meam de equo et de equite forti et de universis viris bellatoribus ait Dominus Deus 21et ponam gloriam meam in gentibus et videbunt omnes gentes iudicium meum quod fecerim et manum meam quam posuerim super eos 22et scient domus Israhel quia ego Dominus Deus eorum a die illa et deinceps 23et scient gentes quoniam in iniquitate sua capta sit domus Israhel eo quod reliquerint me et absconderim faciem meam ab eis et tradiderim eos in manu hostium et ceciderint in gladio universi 24iuxta inmunditiam eorum et scelus feci eis et abscondi faciem meam ab illis 25propterea haec dicit Dominus Deus nunc reducam captivitatem Iacob et miserebor omnis domus Israhel et adsumam zelum pro nomine sancto meo 26et portabunt confusionem suam et omnem praevaricationem quam praevaricati sunt in me cum habitaverint in terra sua confidenter neminem formidantes 27et reduxero eos de populis et congregavero de terris inimicorum suorum et sanctificatus fuero in eis in oculis gentium plurimarum 28et scient quia ego Dominus Deus eorum eo quod transtulerim eos in nationes et congregavero eos super terram suam et non dereliquerim quemquam ex eis ibi 29et non abscondam ultra faciem meam ab eis eo quod effuderim spiritum meum super omnem domum Israhel ait Dominus Deus

Chapter 40

1in vicesimo et quinto anno transmigrationis nostrae in exordio anni decima mensis quartodecimo anno postquam percussa est civitas in ipsa hac die facta est super me manus Domini et adduxit me illuc 2in visionibus Dei adduxit me in terram Israhel et dimisit me super montem excelsum nimis super quem erat quasi aedificium civitatis vergentis ad austrum 3et introduxit me illuc et ecce vir cuius erat species quasi species aeris et funiculus lineus in manu eius et calamus mensurae in manu eius stabat autem in porta 4et locutus est ad me idem vir fili hominis vide oculis tuis et auribus tuis audi et pone cor tuum in omnia quae ego ostendam tibi quia ut ostendantur tibi adductus es huc adnuntia omnia quae tu vides domui Israhel 5et ecce murus forinsecus in circuitu domus undique et in manu viri calamus mensurae sex cubitorum et palmo et mensus est latitudinem aedificii calamo uno altitudinem quoque calamo uno 6et venit ad portam quae respiciebat viam orientalem et ascendit per gradus eius et mensus est limen portae calamo uno latitudinem id est limen unum calamo uno in latitudine 7et thalamum uno calamo in longum et uno calamo in latum et inter thalamos quinque cubitos 8et limen portae iuxta vestibulum portae intrinsecus calamo uno 9et mensus est vestibulum portae octo cubitorum et frontem eius duobus cubitis vestibulum autem portae erat intrinsecus 10porro thalami portae ad viam orientalem tres hinc et tres inde mensura una trium et mensura una frontium ex utraque parte 11et mensus est latitudinem liminis portae decem cubitorum et longitudinem portae tredecim cubitorum 12et marginem ante thalamos cubiti unius et cubitus unus finis utrimque thalami autem sex cubitorum erant hinc et inde 13et mensus est portam a tecto thalami usque ad tectum eius latitudinem viginti et quinque cubitorum ostium contra ostium 14et fecit frontes per sexaginta cubitos et ad frontem atrium portae undique per circuitum 15et ante faciem portae quae pertingebat usque ad faciem vestibuli portae interioris quinquaginta cubitos 16et fenestras obliquas in thalamis et in frontibus eorum quae erant intra portam undique per circuitum similiter autem erant et in vestibulis fenestrae per gyrum intrinsecus et ante frontes pictura palmarum 17et eduxit me ad atrium exterius et ecce gazofilacia et pavimentum stratum lapide in atrio per circuitum triginta gazofilacia in circuitu pavimenti 18et pavimentum in fronte portarum secundum longitudinem portarum erat inferius 19et mensus est latitudinem a facie portae inferioris usque ad frontem atrii interioris extrinsecus centum cubitos ad orientem et ad aquilonem 20portam quoque quae respiciebat viam aquilonis atrii exterioris mensus est tam in longitudine quam in latitudine 21et thalamos eius tres hinc et tres inde et frontem eius et vestibulum eius secundum mensuram portae prioris quinquaginta cubitorum longitudinem eius et latitudinem viginti quinque cubitorum 22fenestrae autem eius et vestibulum et scalpturae secundum mensuram portae quae respiciebat ad orientem et septem graduum erat ascensus eius et vestibulum ante eam 23et porta atrii interioris contra portam aquilonis et orientalem et mensus est a porta usque ad portam centum cubitos 24et duxit me ad viam australem et ecce porta quae respiciebat ad austrum et mensus est frontem eius et vestibulum eius iuxta mensuras superiores 25et fenestras eius et vestibula in circuitu sicut fenestras ceteras quinquaginta cubitorum longitudine et latitudine viginti quinque cubitorum 26et in gradibus septem ascendebatur ad eam et vestibulum ante fores eius et celatae palmae erant una hinc et altera inde in fronte eius 27et porta atrii interioris in via australi et mensus est a porta usque ad portam in via australi centum cubitos 28et introduxit me in atrium interius ad portam australem et mensus est portam iuxta mensuras superiores 29thalamum eius et frontem eius et vestibulum eius hisdem mensuris et fenestras eius et vestibulorum eius in circuitu quinquaginta cubitos longitudinis et latitudinis viginti quinque cubitos 30et vestibulum per gyrum longitudine viginti quinque cubitorum et latitudine quinque cubitorum 31et vestibulum eius ad atrium exterius et palmas eius in fronte et octo gradus erant quibus ascendebatur per eam 32et introduxit me in atrium interius per viam orientalem et mensus est portam secundum mensuras superiores 33thalamum eius et frontem eius et vestibula eius sicut supra et fenestras eius et vestibuli eius in circuitu longitudine quinquaginta cubitorum et latitudine viginti quinque cubitorum 34et vestibulum eius id est atrii exterioris et palmae celatae in fronte eius hinc et inde et in octo gradibus ascensus eius 35et introduxit me ad portam quae respiciebat ad aquilonem et mensus est secundum mensuras superiores 36thalamum eius frontem eius vestibulum eius et fenestras eius per circuitum longitudine quinquaginta cubitorum et latitudine viginti quinque cubitorum 37vestibulum eius in atrium exterius et celatura palmarum in fronte illius hinc et inde et in octo gradibus ascensus eius 38et per singula gazofilacia ostium in frontibus portarum ibi lavabunt holocaustum 39et in vestibulo portae duae mensae hinc et duae mensae inde ut immoletur super eas holocaustum et pro peccato et pro delicto 40et ad latus exterius quod ascendit ad ostium portae quae pergit ad aquilonem duae mensae et ad latus alterum ante vestibulum portae duae mensae 41quattuor mensae hinc et quattuor mensae inde per latera portae octo mensae erunt super quas immolabunt 42quattuor autem mensae ad holocaustum de lapidibus quadris extructae longitudine cubiti unius et dimidii et latitudine cubiti unius et dimidii et altitudine cubiti unius super quas ponant vasa in quibus immolatur holocaustum et victima 43et labia earum palmi unius reflexa intrinsecus per circuitum super mensas autem carnes oblationis 44et extra portam interiorem gazofilacia cantorum in atrio interiori quod erat in latere portae respicientis ad aquilonem et facies eorum contra viam australem una ex latere portae orientalis quae respiciebat ad viam aquilonis 45et dixit ad me hoc est gazofilacium quod respicit viam meridianam sacerdotum qui excubant in custodiis templi 46porro gazofilacium quod respicit ad viam aquilonis sacerdotum erit qui excubant ad ministerium altaris isti sunt filii Sadoc qui accedunt de filiis Levi ad Dominum ut ministrent ei 47et mensus est atrium longitudine centum cubitorum et latitudine centum cubitorum per quadrum et altare ante faciem templi 48et introduxit me in vestibulum templi et mensus est vestibulum quinque cubitis hinc et quinque cubitis inde et latitudinem portae trium cubitorum hinc et trium cubitorum inde 49longitudinem autem vestibuli viginti cubitorum et latitudinem undecim cubitorum et octo gradibus ascendebatur ad eam et columnae erant in frontibus una hinc et altera inde

Chapter 41

1et introduxit me in templum et mensus est frontes sex cubitos latitudinis hinc et sex cubitos latitudinis inde latitudinem tabernaculi 2et latitudo portae decem cubitorum erat et latera portae quinque cubitis hinc et quinque cubitis inde et mensus est longitudinem eius quadraginta cubitorum et latitudinem viginti cubitorum 3et introgressus intrinsecus mensus est in fronte portae duos cubitos et portam sex cubitorum et latitudinem portae septem cubitorum 4et mensus est longitudinem eius viginti cubitorum et latitudinem viginti cubitorum ante faciem templi et dixit ad me hoc est sanctum sanctorum 5et mensus est parietem domus sex cubitorum et latitudinem lateris quattuor cubitorum undique per circuitum domus 6latera autem latus ad latus bis triginta tria et erant eminentia quae ingrederentur per parietem domus in lateribus per circuitum ut continerent et non adtingerent parietem templi 7et platea erat in rotundum ascendens sursum per cocleam et in cenaculum templi deferebat per gyrum idcirco latius erat templum in superioribus et sic de inferioribus ascendebatur ad superiora in medium 8et vidi in domo altitudinem per circuitum fundata latera ad mensuram calami sex cubitorum spatio 9et latitudinem per parietem lateris forinsecus quinque cubitorum et interior domus in lateribus domus 10et inter gazofilacia latitudinem viginti cubitorum in circuitu domus undique 11et ostium lateris ad orationem ostium unum ad viam aquilonis et ostium unum ad viam australem et latitudinem loci ad orationem quinque cubitorum in circuitu 12et aedificium quod erat separatum versumque ad viam respicientem ad mare latitudinis septuaginta cubitorum paries autem aedificii quinque cubitorum latitudinis per circuitum et longitudo eius nonaginta cubitorum 13et mensus est domus longitudinem centum cubitorum et quod separatum erat aedificium et parietes eius longitudinis centum cubitorum 14latitudo autem ante faciem domus et eius quod erat separatum contra orientem centum cubitorum 15et mensus est longitudinem aedificii contra faciem eius quod erat separatum ad dorsum ekthetas ex utraque parte centum cubitorum et templum interius et vestibula atrii 16limina et fenestras obliquas et ekthetas in circuitu per tres partes contra uniuscuiusque limen stratumque ligno per gyrum in circuitu terra autem usque ad fenestras et fenestrae clausae super ostia 17et usque ad domum interiorem et forinsecus per omnem parietem in circuitu intrinsecus et forinsecus ad mensuram 18et fabrefacta cherubin et palmae et palma inter cherub et cherub duasque facies habebat cherub 19faciem hominis iuxta palmam ex hac parte et faciem leonis iuxta palmam ex alia parte expressam per omnem domum in circuitu 20de terra usque ad superiora portae cherubin et palmae celatae erant in pariete templi 21limen quadrangulum et facies sanctuarii aspectus contra aspectum 22altaris lignei trium cubitorum altitudo et longitudo eius duo cubitorum et anguli eius et longitudo eius et parietes eius lignei et locutus est ad me haec est mensa coram Domino 23et duo ostia erant in templo et in sanctuario 24et in duobus ostiis ex utraque parte bina erant ostiola quae in se invicem plicabantur bina enim ostia erant ex utraque parte ostiorum 25et celata erant in ipsis ostiis templi cherubin et scalptura palmarum sicut in parietibus quoque expressa erat quam ob rem erant et grossiora ligna in vestibuli fronte forinsecus 26super quae fenestrae obliquae et similitudo palmarum hinc atque inde in umerulis vestibuli secundum latera domus latitudinemque parietum

Chapter 42

1et eduxit me in atrium exterius per viam ducentem ad aquilonem et eduxit me in gazofilacium quod erat contra separatum aedificium et contra aedem vergentem ad aquilonem 2in facie longitudinis centum cubitos ostii aquilonis et latitudinis quinquaginta cubitos 3contra viginti cubitos atrii interioris et contra pavimentum stratum lapide atrii exterioris ubi erat porticus iuncta porticui triplici 4et ante gazofilacia deambulatio decem cubitorum latitudinis ad interiora respiciens viae cubiti unius et ostia earum ad aquilonem 5ubi erant gazofilacia in superioribus humiliora quia subportabant porticus quae ex illis eminebant de inferioribus et de mediis aedificii 6tristega enim erant et non habebant columnas sicut erant columnae atriorum propterea eminebant de inferioribus et de mediis a terra 7et peribolus exterior secundum gazofilacia quae erant in via atrii exterioris ante gazofilacia longitudo eius quinquaginta cubitorum 8quia longitudo erat gazofilaciorum atrii exterioris quinquaginta cubitorum et longitudo ante faciem templi centum cubitorum 9et erat subter gazofilacia haec introitus ab oriente ingredientium in ea de atrio exteriori 10in latitudine periboli atrii quod erat contra viam orientalem in facie aedificii separati et erant ante aedificium gazofilacia 11et via ante faciem eorum iuxta similitudinem gazofilaciorum quae erant in via aquilonis secundum longitudinem eorum sic et latitudo eorum et omnis introitus eorum et similitudines et ostia eorum 12secundum ostia gazofilaciorum quae erant in via respiciente ad notum ostium in capite viae quae via erat ante vestibulum separatum per viam orientalem ingredientibus 13et dixit ad me gazofilacia aquilonis et gazofilacia austri quae sunt ante aedificium separatum haec sunt gazofilacia sancta in quibus vescuntur sacerdotes qui adpropinquant ad Dominum in sancta sanctorum ibi ponent sancta sanctorum et oblationem pro peccato et pro delicto locus enim sanctus est 14cum autem ingressi fuerint sacerdotes non egredientur de sanctis in atrium exterius et ibi reponent vestimenta sua in quibus ministrant quia sancta sunt vestienturque vestimentis aliis et sic procedent ad populum 15cumque conplesset mensuras domus interioris eduxit me per viam portae quae respiciebat ad viam orientalem et mensus est eam undique per circuitum 16mensus autem est contra ventum orientalem calamo mensurae quingentos calamos in calamo mensurae per circuitum 17et mensus est contra ventum aquilonem quingentos calamos in calamo mensurae per gyrum 18et ad ventum australem mensus est quingentos calamos in calamo mensurae per circuitum 19et ad ventum occidentalem mensus est quingentos calamos in calamo mensurae 20per quattuor ventos mensus est illud murum eius undique per circuitum longitudine quingentorum cubitorum et latitudine quingentorum cubitorum dividentem inter sanctuarium et vulgi locum

Chapter 43

1et duxit me ad portam quae respiciebat ad viam orientalem 2et ecce gloria Dei Israhel ingrediebatur per viam orientalem et vox erat ei quasi vox aquarum multarum et terra splendebat a maiestate eius 3et vidi visionem secundum speciem quam videram quando venit ut disperderet civitatem et species secundum aspectum quem videram iuxta fluvium Chobar et cecidi super faciem meam 4et maiestas Domini ingressa est templum per viam portae quae respiciebat ad orientem 5et levavit me spiritus et introduxit me in atrium interius et ecce repleta erat gloria Domini domus 6et audivi loquentem ad me de domo et vir qui stabat iuxta me 7dixit ad me fili hominis locus solii mei et locus vestigiorum pedum meorum ubi habito in medio filiorum Israhel in aeternum et non polluent ultra domus Israhel nomen sanctum meum ipsi et reges eorum in fornicationibus suis et in ruinis regum suorum et in excelsis 8qui fabricati sunt limen suum iuxta limen meum et postes suos iuxta postes meos et murus erat inter me et eos et polluerunt nomen sanctum meum in abominationibus quas fecerunt propter quod consumpsi eos in ira mea 9nunc ergo repellant procul fornicationem suam et ruinas regum suorum a me et habitabo in medio eorum semper 10tu autem fili hominis ostende domui Israhel templum et confundantur ab iniquitatibus suis et metiantur fabricam 11et erubescant ex omnibus quae fecerunt figuram domus et fabricae eius exitus et introitus et omnem descriptionem eius et universa praecepta eius cunctumque ordinem eius et omnes leges eius ostende eis et scribes in oculis eorum et custodiant omnes descriptiones eius et praecepta illius et faciant ea 12ista est lex domus in summitate montis omnes fines eius in circuitu sanctum sanctorum est haec ergo est lex domus 13istae autem mensurae altaris in cubito verissimo qui habebat cubitum et palmum in sinu eius erat cubitus et cubitus in latitudine et definitio usque ad labium eius in circuitu palmus unus haec quoque erat fossa altaris 14et de sinu terrae usque ad crepidinem novissimam duo cubiti et latitudo cubiti unius et a crepidine maiori usque ad crepidinem minorem quattuor cubiti et latitudo unius cubiti 15ipse autem arihel quattuor cubitorum et ab arihel usque sursum cornua quattuor 16et arihel duodecim cubitorum in longitudine per duodecim cubitos latitudinis quadrangulatum aequis lateribus 17et crepido quattuordecim cubitorum longitudinis per quattuordecim latitudinis in quattuor angulis eius et corona in circuitu eius dimidii cubitus et sinus eius unius cubiti per circuitum gradus autem eius versi ad orientem 18et dixit ad me fili hominis haec dicit Dominus Deus hii sunt ritus altaris in quacumque die fuerit fabricatum ut offeratur super illud holocaustum et effundatur sanguis 19et dabis sacerdotibus Levitis qui sunt de semine Sadoc qui accedunt ad me ait Dominus Deus ut offerant mihi vitulum de armento pro peccato 20et adsumens de sanguine eius pones super quattuor cornua eius et super quattuor angulos crepidinis et super coronam in circuitu et mundabis illud et expiabis 21et tolles vitulum qui oblatus fuerit pro peccato et conbures illum in separato loco domus extra sanctuarium 22et in die secunda offeres hircum caprarum inmaculatum pro peccato et expiabunt altare sicut expiaverunt in vitulo 23cumque conpleveris expians illud offeres vitulum de armento inmaculatum et arietem de grege inmaculatum 24et offeres eos in conspectu Domini et mittent sacerdotes super eos sal et offerent eos holocaustum Domino 25septem diebus facies hircum pro peccato cotidie et vitulum de armento et arietem de pecoribus inmaculatos offerent 26septem diebus expiabunt altare et mundabunt illud et implebunt manum eius 27expletis autem diebus in die octava et ultra facient sacerdotes super altare holocausta vestra et quae pro pace offerunt et placatus ero vobis ait Dominus Deus

Chapter 44

1et convertit me ad viam portae sanctuarii exterioris quae respiciebat ad orientem et erat clausa 2et dixit Dominus ad me porta haec clausa erit non aperietur et vir non transiet per eam quoniam Dominus Deus Israhel ingressus est per eam eritque clausa 3principi princeps ipse sedebit in ea ut comedat panem coram Domino per viam vestibuli portae ingredietur et per viam eius egredietur 4et adduxit me per viam portae aquilonis in conspectu domus et vidi et ecce implevit gloria Domini domum Domini et cecidi in faciem meam 5et dixit ad me Dominus fili hominis pone cor tuum et vide oculis tuis et auribus tuis audi omnia quae ego loquor ad te de universis caerimoniis domus Domini et de cunctis legibus eius et pones cor tuum in viis templi per omnes exitus sanctuarii 6et dices ad exasperantem me domum Israhel haec dicit Dominus Deus sufficiant vobis omnia scelera vestra domus Israhel 7eo quod inducitis filios alienos incircumcisos corde et incircumcisos carne ut sint in sanctuario meo et polluant domum meam et offertis panes meos adipem et sanguinem et dissolvitis pactum meum in omnibus sceleribus vestris 8et non servastis praecepta sanctuarii mei et posuistis custodes observationum mearum in sanctuario meo vobismet ipsis 9haec dicit Dominus Deus omnis alienigena incircumcisus corde et incircumcisus carne non ingredietur sanctuarium meum omnis filius alienus qui est in medio filiorum Israhel 10sed et Levitae qui longe recesserunt a me in errore filiorum Israhel et erraverunt a me post idola sua et portaverunt iniquitatem suam 11erunt in sanctuario meo aeditui et ianitores portarum domus et ministri domus ipsi mactabunt holocaustosin et victimas populi et ipsi stabunt in conspectu eorum ut ministrent eis 12pro eo quod ministraverunt illis in conspectu idolorum suorum et facti sunt domui Israhel in offendiculum iniquitatis idcirco levavi manum meam super eos dicit Dominus Deus et portaverunt iniquitatem suam 13et non adpropinquabunt ad me ut sacerdotio fungantur mihi neque accedent ad omne sanctuarium meum iuxta sancta sanctorum sed portabunt confusionem suam et scelera sua quae fecerunt 14et dabo eos ianitores domus in omni ministerio eius et universis quae fiunt in ea 15sacerdotes autem Levitae filii Sadoc qui custodierunt caerimonias sanctuarii mei cum errarent filii Israhel a me ipsi accedent ad me ut ministrent mihi et stabunt in conspectu meo ut offerant mihi adipem et sanguinem ait Dominus Deus 16ipsi ingredientur sanctuarium meum et ipsi accedent ad mensam meam ut ministrent mihi et custodiant caerimonias meas 17cumque ingredientur portas atrii interioris vestibus lineis induentur nec ascendet super eos quicquam laneum quando ministrant in portis atrii interioris et intrinsecus 18vittae lineae erunt in capitibus eorum et feminalia linea erunt in lumbis eorum et non accingentur in sudore 19cumque egredientur atrium exterius ad populum exuent se vestimenta sua in quibus ministraverunt et reponent ea in gazofilacio sanctuarii et vestient se vestimentis aliis et non sanctificabunt populum in vestibus suis 20caput autem suum non radent neque comam nutrient sed tondentes adtondent capita sua 21et vinum non bibet omnis sacerdos quando ingressurus est atrium interius 22et viduam et repudiatam non accipient uxores sed virgines de semine domus Israhel sed et viduam quae fuerit vidua a sacerdote accipient 23et populum meum docebunt quid sit inter sanctum et pollutum et inter mundum et inmundum ostendent eis 24et cum fuerit controversia stabunt in iudiciis meis et iudicabunt leges meas et praecepta mea in omnibus sollemnitatibus meis custodient et sabbata mea sanctificabunt 25et ad mortuum hominem non ingredientur ne polluantur nisi ad patrem et matrem et filium et filiam et fratrem et sororem quae alterum virum non habuit in quibus contaminabuntur 26et postquam fuerit emundatus septem dies numerabuntur ei 27et in die introitus sui in sanctuarium ad atrium interius ut ministret mihi in sanctuario offeret pro peccato suo ait Dominus Deus 28erit autem eis hereditas ego hereditas eorum et possessionem non dabitis eis in Israhel ego enim possessio eorum 29victimam et pro peccato et pro delicto ipsi comedent et omne votum in Israhel ipsorum erit 30et primitiva omnium primogenitorum et omnia libamenta ex omnibus quae offeruntur sacerdotum erunt et primitiva ciborum vestrorum dabitis sacerdoti ut reponat benedictionem domui suae 31omne morticinum et captum a bestia de avibus et de pecoribus non comedent sacerdotes

Chapter 45

1cumque coeperitis terram dividere sortito separate primitias Domino sanctificatum de terra longitudine viginti quinque milia et latitudine decem milia sanctificatum erit in omni termino eius per circuitum 2et erit ex omni parte sanctificatum quingentos per quingentos quadrifariam per circuitum et quinquaginta cubitis in suburbana eius per gyrum 3et a mensura ista mensurabis longitudinem viginti quinque milium et latitudinem decem milium et in ipso erit templum sanctumque sanctorum 4sanctificatum de terra erit sacerdotibus ministris sanctuarii qui accedunt ad ministerium Domini et erit eis locus in domos et in sanctuarium sanctitatis 5viginti quinque autem milia longitudinis et decem milia latitudinis erunt Levitis qui ministrant domui ipsi possidebunt viginti gazofilacia 6et possessionem civitatis dabitis quinque milia latitudinis et longitudinis viginti quinque milia secundum separationem sanctuarii omni domui Israhel 7principi quoque hinc et inde in separationem sanctuarii et in possessionem civitatis contra faciem separationis sanctuarii et contra faciem possessionis urbis a latere maris usque ad mare et a latere orientis usque ad orientem longitudinem autem iuxta unamquamque partium a termino occidentali usque ad terminum orientalem 8de terra erit ei possessio in Israhel et non depopulabuntur ultra principes populum meum sed terram dabunt domui Israhel secundum tribus eorum 9haec dicit Dominus Deus sufficiat vobis principes Israhel iniquitatem et rapinas intermittite et iudicium et iustitiam facite separate confinia vestra a populo meo ait Dominus Deus 10statera iusta et oephi iustum et batus iustus erit vobis 11oephi et batus aequalia et unius mensurae erunt ut capiat decimam partem chori batus et decimam partem chori oephi iuxta mensuram chori erit aequa libratio eorum 12siclus autem viginti obolos habeat porro viginti sicli et viginti quinque sicli et quindecim sicli minam facient 13et haec sunt primitiae quas tolletis sextam partem oephi de choro frumenti et sextam partem oephi de choro hordei 14mensura quoque olei batus olei decima pars chori est et decem bati chorum faciunt quia decem bati implent chorum 15et arietem unum de grege ducentorum de his quae nutriunt Israhel in sacrificium et in holocaustum et in pacifica ad expiandum pro eis ait Dominus Deus 16omnis populus terrae tenebitur primitiis his principi in Israhel 17et super principem erunt holocausta et sacrificium et libamina in sollemnitatibus et in kalendis et in sabbatis in universis sollemnitatibus domus Israhel ipse faciat pro peccato sacrificium et holocaustum et pacifica ad expiandum pro domo Israhel 18haec dicit Dominus Deus in primo mense una mensis sumes vitulum de armento inmaculatum et expiabis sanctuarium 19et tollet sacerdos de sanguine quod erit pro peccato et ponet in postibus domus et in quattuor angulis crepidinis altaris et in postibus portae atrii interioris 20et sic facies in septima mensis pro unoquoque qui ignoravit et errore deceptus est et expiabitis pro domo 21in primo mense quartadecima die mensis erit vobis paschae sollemnitas septem diebus azyma comedentur 22et faciet princeps in die illa pro se et pro universo populo terrae vitulum pro peccato 23et in septem dierum sollemnitate faciet holocaustum Domino septem vitulos et septem arietes inmaculatos cotidie septem diebus et pro peccato hircum caprarum cotidie 24et sacrificium oephi per vitulum et oephi per arietem faciet et olei hin per singula oephi 25septimo mense quintadecima die mensis in sollemnitate faciet sicut supra dicta sunt per septem dies tam pro peccato quam pro holocausto et in sacrificio et in oleo

Chapter 46

1haec dicit Dominus Deus porta atrii interioris quae respicit ad orientem erit clausa sex diebus in quibus opus fit die autem sabbati aperietur sed et in die kalendarum aperietur 2et intrabit princeps per viam vestibuli portae de foris et stabit in limine portae et facient sacerdotes holocaustum eius et pacifica eius et adorabit super limen portae et egredietur porta autem non claudetur usque ad vesperam 3et adorabit populus terrae ad ostium portae illius in sabbatis et in kalendis coram Domino 4holocaustum autem hoc offeret princeps Domino in die sabbati sex agnos inmaculatos et arietem inmaculatum 5et sacrificium oephi per arietem agnis autem sacrificium quod dederit manus eius et olei hin per singula oephi 6in die autem kalendarum vitulum de armento inmaculatum et sex agni et arietes inmaculati erunt 7et oephi per vitulum oephi quoque per arietem faciet sacrificium agnis autem sicut invenerit manus eius et olei hin per singula oephi 8cumque ingressurus est princeps per viam vestibuli portae ingrediatur et per eandem viam exeat 9et cum intrabit populus terrae in conspectu Domini in sollemnitatibus qui ingreditur per portam aquilonis ut adoret egrediatur per viam portae meridianae porro qui ingreditur per viam portae meridianae egrediatur per viam portae aquilonis non revertetur per viam portae per quam ingressus est sed e regione illius egredietur 10princeps autem in medio eorum cum ingredientibus ingredietur et cum egredientibus egredietur 11et in nundinis et in sollemnitatibus erit sacrificium oephi per vitulum et oephi per arietem agnis autem erit sacrificium sicut invenerit manus eius et olei hin per singula oephi 12cum autem fecerit princeps spontaneum holocaustum aut pacifica voluntaria Domino aperietur ei porta quae respicit ad orientem et faciet holocaustum suum et pacifica sua sicut fieri solet in die sabbati et egredietur claudeturque porta postquam exierit 13et agnum eiusdem anni inmaculatum faciet holocaustum cotidie Domino semper mane faciet illud 14et sacrificium faciet super eo cata mane mane sextam partem oephi et de oleo tertiam partem hin ut misceatur similae sacrificium Domino legitimum iuge atque perpetuum 15faciet agnum et sacrificium et oleum cata mane mane holocaustum sempiternum 16haec dicit Dominus Deus si dederit princeps donum alicui de filiis suis hereditas eius filiorum suorum erit possidebunt ea hereditarie 17si autem dederit legatum de hereditate sua uni servorum suorum erit illius usque ad annum remissionis et revertetur ad principem hereditas autem eius filiis eius erit 18et non accipiet princeps de hereditate populi per violentiam et de possessione eorum sed de possessione sua hereditatem dabit filiis suis ut non dispergatur populus meus unusquisque a possessione sua 19et introduxit me per ingressum qui erat ex latere portae in gazofilacia sanctuarii ad sacerdotes quae respiciebant ad aquilonem et erat ibi locus vergens ad occidentem 20et dixit ad me iste est locus ubi coquent sacerdotes pro delicto et pro peccato ubi coquent sacrificium ut non efferant in atrio exteriori et sanctificetur populus 21et eduxit me in atrium exterius et circumduxit me per quattuor angulos atrii et ecce atriolum erat in angulo atrii atriola singula per angulos atrii 22in quattuor angulos atrii atriola disposita quadraginta cubitorum per longum et triginta per latum mensurae unius quattuor erant 23et paries per circuitum ambiens quattuor atriola et culinae fabricatae erant subter porticus per gyrum 24et dixit ad me haec est domus culinarum in qua coquent ministri domus Domini victimas populi

Chapter 47

1et convertit me ad portam domus et ecce aquae egrediebantur subter limen domus ad orientem facies enim domus respiciebat ad orientem aquae autem descendebant in latus templi dextrum ad meridiem altaris 2et eduxit me per viam portae aquilonis et convertit me ad viam foras portam exteriorem viam quae respiciebat ad orientem et ecce aquae redundantes a latere dextro 3cum egrederetur vir ad orientem qui habebat funiculum in manu sua et mensus est mille cubitos et transduxit me per aquam usque ad talos 4rursumque mensus est mille et transduxit me per aquam usque ad genua 5et mensus est mille et transduxit me per aquam usque ad renes et mensus est mille torrentem quem non potui pertransire quoniam intumuerant aquae profundae torrentis qui non potest transvadari 6et dixit ad me certe vidisti fili hominis et duxit me et convertit ad ripam torrentis 7cumque me convertissem ecce in ripa torrentis ligna multa nimis ex utraque parte 8et ait ad me aquae istae quae egrediuntur ad tumulos sabuli orientalis et descendunt ad plana deserti intrabunt mare et exibunt et sanabuntur aquae 9et omnis anima vivens quae serpit quocumque venerit torrens vivet et erunt pisces multi satis postquam venerint illuc aquae istae et sanabuntur et vivent omnia ad quae venerit torrens 10vivent et stabunt super illa piscatores ab Engaddi usque ad Engallim siccatio sagenarum erunt plurimae species erunt piscium eius sicut pisces maris magni multitudinis nimiae 11in litoribus autem eius et in palustribus non sanabuntur quia in salinas dabuntur 12et super torrentem orietur in ripis eius ex utraque parte omne lignum pomiferum non defluet folium ex eo et non deficiet fructus eius per singulos menses adferet primitiva quia aquae eius de sanctuario egredientur et erunt fructus eius in cibum et folia eius ad medicinam 13haec dicit Dominus Deus hic est terminus in quo possidebitis terram in duodecim tribubus Israhel quia Ioseph duplicem funiculum habet 14possidebitis autem eam singuli aeque ut frater suus quam levavi manum meam ut darem patribus vestris et cadet terra haec vobis in possessionem 15hic est autem terminus terrae ad plagam septentrionalem a mari magno via Bethalon venientibus Sadada 16Emath Berotha Sabarim quae est inter terminum Damasci et confinium Emath domus Atticon quae est iuxta terminos Auran 17et erit terminus a mari usque ad atrium Aenon terminus Damasci et ab aquilone ad aquilonem et terminus Emath plaga autem septentrionalis 18porro plaga orientalis de medio Auran et de medio Damasci et de medio Galaad et de medio terrae Israhel Iordanis disterminans ad mare orientale metiemini etiam plagam orientalem 19plaga autem australis meridiana a Thamar usque ad aquas Contradictionis Cades et torrens usque ad mare magnum et plaga ad meridiem australis 20et plaga maris mare magnum a confinio per directum donec venias Emath haec est plaga maris 21et dividetis terram istam vobis per tribus Israhel 22et mittetis eam in hereditatem vobis et advenis qui accesserint ad vos qui genuerint filios in medio vestrum et erunt vobis sicut indigenae inter filios Israhel vobiscum divident possessionem in medio tribuum Israhel 23in tribu autem quacumque fuerit advena ibi dabitis possessionem illi ait Dominus Deus

Chapter 48

1et haec nomina tribuum a finibus aquilonis iuxta viam Aethlon pergentibus Emath atrium Aenon terminus Damasci ad aquilonem iuxta Emath et erit ei plaga orientalis mare Dan una 2et ad terminum Dan a plaga orientali usque ad plagam maris Aser una 3et super terminum Aser a plaga orientali usque ad plagam maris Nepthalim una 4et super terminum Nepthalim a plaga orientali usque ad plagam maris Manasse una 5et super terminum Manasse a plaga orientali usque ad plagam maris Ephraim una 6et super terminum Ephraim a plaga orientali usque ad plagam maris Ruben una 7et super terminum Ruben a plaga orientali usque ad plagam maris Iuda una 8et super terminum Iuda a plaga orientali usque ad plagam maris erunt primitiae quas separabitis viginti quinque milibus latitudinis et longitudinis sicuti singulae partes a plaga orientali usque ad plagam maris et erit sanctuarium in medio eius 9primitiae quas separastis Domino longitudo viginti quinque milibus et latitudo decem milibus 10hae autem erunt primitiae sanctuarii sacerdotum ad aquilonem viginti quinque milia et ad mare latitudinis decem milia sed et ad orientem latitudinis decem milia et ad meridiem longitudinis viginti quinque milia et erit sanctuarium Domini in medio eius 11sacerdotibus sanctuarium erit de filiis Sadoc qui custodierunt caerimonias meas et non erraverunt cum errarent filii Israhel sicut erraverunt et Levitae 12et erunt eis primitiae de primitiis terrae sanctum sanctorum iuxta terminum Levitarum 13sed et Levitis similiter iuxta fines sacerdotum viginti quinque milia longitudinis et latitudinis decem milia omnis longitudo viginti et quinque milium et latitudo decem milium 14et non venundabunt ex eo neque mutabunt nec transferentur primitiae terrae quia sanctificatae sunt Domino 15quinque milia autem quae supersunt in latitudine per viginti quinque milia profana erunt urbis in habitaculum et in suburbana et erit civitas in medio eius 16et heae mensurae eius ad plagam septentrionalem quingenti et quattuor milia et ad plagam meridianam quingenti et quattuor milia et ad plagam orientalem quingenti et quattuor milia et ad plagam occidentalem quingenti et quattuor milia 17erunt autem suburbana civitatis ad aquilonem ducenti quinquaginta et in meridie ducenti quinquaginta et ad orientem ducenti quinquaginta et ad mare ducenti quinquaginta 18quod autem reliquum fuerit in longitudine secundum primitias sanctuarii decem milia in orientem et decem milia ad occidentem erunt sicut primitiae sanctuarii et erunt fruges eius in panes his qui serviunt civitati 19servientes autem civitati operabuntur ex omnibus tribubus Israhel 20omnes primitiae viginti quinque milium per viginti quinque milia in quadrum separabuntur in primitias sanctuarii et possessionem civitatis 21quod autem reliquum fuerit principis erit ex omni parte primitiarum sanctuarii et possessionis civitatis e regione viginti quinque milium primitiarum usque ad terminum orientalem sed et ad mare e regione viginti quinque milium usque ad terminum maris similiter in partibus principis erit et erunt primitiae sanctuarii et sanctuarium templi in medio eius 22de possessione autem Levitarum et de possessione civitatis in medio partium principis erit inter terminum Iuda et inter terminum Beniamin et ad principem pertinebit 23et reliquis tribubus a plaga orientali usque ad plagam occidentalem Beniamin una 24et contra terminum Beniamin a plaga orientali usque ad plagam occidentalem Symeon una 25et super terminum Symeonis a plaga orientali usque ad plagam occidentis Isachar una 26et super terminum Isachar a plaga orientali usque ad plagam occidentalem Zabulon una 27et super terminum Zabulon a plaga orientali usque ad plagam maris Gad una 28et super terminum Gad ad plagam austri in meridiem et erit finis de Thamar usque ad aquas Contradictionis Cades hereditas contra mare magnum 29haec est terra quam mittetis in sortem tribubus Israhel et hae partitiones earum ait Dominus Deus 30et hii egressus civitatis a plaga septentrionali quingentos et quattuor milia mensurabis 31et portae civitatis in nominibus tribuum Israhel portae tres a septentrione porta Ruben una porta Iudae una porta Levi una 32et ad plagam orientalem quingentos et quattuor milia et portae tres porta Ioseph una porta Beniamin una porta Dan una 33et ad plagam meridianam quingentos et quattuor milia metieris portam Symeonis unam portam Isachar unam portam Zabulon unam 34et ad plagam occidentalem quingenti et quattuor milia portae eorum tres porta Gad una porta Aser una porta Nepthalim una

Daniel

Chapter 1

1anno tertio regni Ioachim regis Iuda venit Nabuchodonosor rex Babylonis Hierusalem et obsedit eam 2et tradidit Dominus in manu eius Ioachim regem Iudae et partem vasorum domus Dei et asportavit ea in terram Sennaar in domum dei sui et vasa intulit in domum thesauri dei sui 3et ait rex Asfanaz praeposito eunuchorum suorum ut introduceret de filiis Israhel et de semine regio et tyrannorum 4pueros in quibus nulla esset macula decoros forma et eruditos omni sapientia cautos scientia et doctos disciplina et qui possent stare in palatio regis ut doceret eos litteras et linguam Chaldeorum 5et constituit eis rex annonam per singulos dies de cibis suis et de vino unde bibebat ipse ut enutriti tribus annis postea starent in conspectu regis 6fuerunt ergo inter eos de filiis Iuda Danihel Ananias Misahel et Azarias 7et inposuit eis praepositus eunuchorum nomina Daniheli Balthasar et Ananiae Sedrac Misaheli Misac et Azariae Abdenago 8proposuit autem Danihel in corde suo ne pollueretur de mensa regis neque de vino potus eius et rogavit eunuchorum praepositum ne contaminaretur 9dedit autem Deus Daniheli gratiam et misericordiam in conspectu principis eunuchorum 10et ait princeps eunuchorum ad Danihel timeo ego dominum meum regem qui constituit vobis cibum et potum qui si viderit vultus vestros macilentiores prae ceteris adulescentibus coaevis vestris condemnabitis caput meum regi 11et dixit Danihel ad Malassar quem constituerat princeps eunuchorum super Danihel Ananiam Misahel et Azariam 12tempta nos obsecro servos tuos diebus decem et dentur nobis legumina ad vescendum et aqua ad bibendum 13et contemplare vultus nostros et vultus puerorum qui vescuntur cibo regio et sicut videris facies cum servis tuis 14qui audito sermone huiuscemodi temptavit eos diebus decem 15post dies autem decem apparuerunt vultus eorum meliores et corpulentiores prae omnibus pueris qui vescebantur cibo regio 16porro Malassar tollebat cibaria et vinum potus eorum dabatque eis legumina 17pueris autem his dedit Deus scientiam et disciplinam in omni libro et sapientia Daniheli autem intellegentiam omnium visionum et somniorum 18conpletis itaque diebus post quos dixerat rex ut introducerentur introduxit eos praepositus eunuchorum in conspectu Nabuchodonosor 19cumque locutus eis fuisset rex non sunt inventi de universis tales ut Danihel Ananias Misahel et Azarias et steterunt in conspectu regis 20et omne verbum sapientiae et intellectus quod sciscitatus est ab eis rex invenit in eis decuplum super cunctos ariolos et magos qui erant in universo regno eius 21fuit autem Danihel usque ad annum primum Cyri regis

Chapter 2

1in anno secundo regni Nabuchodonosor vidit Nabuchodonosor somnium et conterritus est spiritus eius et somnium eius fugit ab eo 2praecepit ergo rex ut convocarentur arioli et magi et malefici et Chaldei et indicarent regi somnia sua qui cum venissent steterunt coram rege 3et dixit ad eos rex vidi somnium et mente confusus ignoro quid viderim 4responderuntque Chaldei regi syriace rex in sempiternum vive dic somnium servis tuis et interpretationem eius indicabimus 5et respondens rex ait Chaldeis sermo recessit a me nisi indicaveritis mihi somnium et coniecturam eius peribitis vos et domus vestrae publicabuntur 6si autem somnium et coniecturam eius narraveritis praemia et dona et honorem multum accipietis a me somnium igitur et interpretationem eius indicate mihi 7responderunt secundo atque dixerunt rex somnium dicat servis suis et interpretationem illius indicabimus 8respondit rex et ait certo novi quia tempus redimitis scientes quod recesserit a me sermo 9si ergo somnium non indicaveritis mihi una est de vobis sententia quod interpretationem quoque fallacem et deceptione plenam conposueritis ut loquamini mihi donec tempus pertranseat somnium itaque dicite mihi ut sciam quod interpretationem quoque eius veram loquamini 10respondentes ergo Chaldei coram rege dixerunt non est homo super terram qui sermonem tuum rex possit implere sed neque regum quisquam magnus et potens verbum huiuscemodi sciscitatur ab omni ariolo et mago et Chaldeo 11sermo enim quem tu rex quaeris gravis est nec repperietur quisquam qui indicet illum in conspectu regis exceptis diis quorum non est cum hominibus conversatio 12quo audito rex in furore et in ira magna praecepit ut perirent omnes sapientes Babylonis 13et egressa sententia sapientes interficiebantur quaerebaturque Danihel et socii eius ut perirent 14tunc Danihel requisivit de lege atque sententia ab Arioch principe militiae regis qui egressus fuerat ad interficiendos sapientes Babylonis 15et interrogavit eum qui a rege acceperat potestatem quam ob causam tam crudelis sententia a facie esset regis egressa cum ergo rem indicasset Arioch Daniheli 16Danihel ingressus rogavit regem ut tempus daret sibi ad solutionem indicandam regi 17et ingressus est domum suam Ananiaeque Misaheli et Azariae sociis suis indicavit negotium 18ut quaererent misericordiam a facie Dei caeli super sacramento isto et non perirent Danihel et socii eius cum ceteris sapientibus Babylonis 19tunc Daniheli per visionem nocte mysterium revelatum est et Danihel benedixit Deo caeli 20et locutus ait sit nomen Domini benedictum a saeculo et usque in saeculum quia sapientia et fortitudo eius sunt 21et ipse mutat tempora et aetates transfert regna atque constituit dat sapientiam sapientibus et scientiam intellegentibus disciplinam 22ipse revelat profunda et abscondita et novit in tenebris constituta et lux cum eo est 23tibi Deus patrum meorum confiteor teque laudo quia sapientiam et fortitudinem dedisti mihi et nunc ostendisti mihi quae rogavimus te quia sermonem regis aperuisti nobis 24post haec Danihel ingressus ad Arioch quem constituerat rex ut perderet sapientes Babylonis sic ei locutus est sapientes Babylonis ne perdas introduc me in conspectu regis et solutionem regi enarrabo 25tunc Arioch festinus introduxit Danihelem ad regem et dixit ei inveni hominem de filiis transmigrationis Iudae qui solutionem regi adnuntiet 26respondit rex et dixit Daniheli cuius nomen erat Balthasar putasne vere potes indicare mihi somnium quod vidi et interpretationem eius 27et respondens Danihel coram rege ait mysterium quod rex interrogat sapientes magi et arioli et aruspices non queunt indicare regi 28sed est Deus in caelo revelans mysteria qui indicavit tibi rex Nabuchodonosor quae ventura sunt novissimis temporibus somnium tuum et visiones capitis tui in cubili tuo huiuscemodi sunt 29tu rex cogitare coepisti in stratu tuo quid esset futurum post haec et qui revelat mysteria ostendit tibi quae ventura sunt 30mihi quoque non in sapientia quae est in me plus quam in cunctis viventibus sacramentum hoc revelatum est sed ut interpretatio regi manifesta fieret et cogitationes mentis tuae scires 31tu rex videbas et ecce quasi statua una grandis statua illa magna et statura sublimis stabat contra te et intuitus eius erat terribilis 32huius statuae caput ex auro optimo erat pectus autem et brachia de argento porro venter et femora ex aere 33tibiae autem ferreae pedum quaedam pars erat ferrea quaedam fictilis 34videbas ita donec abscisus est lapis sine manibus et percussit statuam in pedibus eius ferreis et fictilibus et comminuit eos 35tunc contrita sunt pariter ferrum testa aes argentum et aurum et redacta quasi in favillam aestivae areae rapta sunt vento nullusque locus inventus est eis lapis autem qui percusserat statuam factus est mons magnus et implevit universam terram 36hoc est somnium interpretationem quoque eius dicemus coram te rex 37tu rex regum es et Deus caeli regnum fortitudinem et imperium et gloriam dedit tibi 38et omnia in quibus habitant filii hominum et bestiae agri volucresque caeli dedit in manu tua et sub dicione tua universa constituit tu es ergo caput aureum 39et post te consurget regnum aliud minus te et regnum tertium aliud aereum quod imperabit universae terrae 40et regnum quartum erit velut ferrum quomodo ferrum comminuit et domat omnia sic comminuet omnia haec et conteret 41porro quia vidisti pedum et digitorum partem testae figuli et partem ferream regnum divisum erit quod tamen de plantario ferri orietur secundum quod vidisti ferrum mixtum testae ex luto 42et digitos pedum ex parte ferreos et ex parte fictiles ex parte regnum erit solidum et ex parte contritum 43quia autem vidisti ferrum mixtum testae ex luto commiscebuntur quidem humano semine sed non adherebunt sibi sicuti ferrum misceri non potest testae 44in diebus autem regnorum illorum suscitabit Deus caeli regnum quod in aeternum non dissipabitur et regnum eius populo alteri non tradetur comminuet et consumet universa regna haec et ipsum stabit in aeternum 45secundum quod vidisti quod de monte abscisus est lapis sine manibus et comminuit testam et ferrum et aes et argentum et aurum Deus magnus ostendit regi quae futura sunt postea et verum est somnium et fidelis interpretatio eius 46tunc rex Nabuchodonosor cecidit in faciem suam et Danihelum adoravit et hostias et incensum praecepit ut sacrificarent ei 47loquens ergo rex ait Daniheli vere Deus vester Deus deorum est et Dominus regum et revelans mysteria quoniam potuisti aperire sacramentum hoc 48tunc rex Danihelum in sublime extulit et munera multa et magna dedit ei et constituit eum principem super omnes provincias Babylonis et praefectum magistratuum super cunctos sapientes Babylonis 49Danihel autem postulavit a rege et constituit super opera provinciae Babylonis Sedrac Misac et Abdenago ipse autem Danihel erat in foribus regis

Chapter 3

1Nabuchodonosor rex fecit statuam auream altitudine cubitorum sexaginta latitudine cubitorum sex et statuit eam in campo Duram provinciae Babylonis 2itaque Nabuchodonosor rex misit ad congregandos satrapas magistratus et iudices duces et tyrannos et praefectos omnesque principes regionum ut convenirent ad dedicationem statuae quam erexerat Nabuchodonosor rex 3tunc congregati sunt satrapae magistratus et iudices duces et tyranni et optimates qui erant in potestatibus constituti et universi principes regionum ut convenirent ad dedicationem statuae quam erexerat Nabuchodonosor rex stabant autem in conspectu statuae quam posuerat Nabuchodonosor 4et praeco clamabat valenter vobis dicitur populis tribubus et linguis 5in hora qua audieritis sonitum tubae et fistulae et citharae sambucae et psalterii et symphoniae et universi generis musicorum cadentes adorate statuam auream quam constituit Nabuchodonosor rex 6si quis autem non prostratus adoraverit eadem hora mittetur in fornacem ignis ardentis 7post haec igitur statim ut audierunt omnes populi sonitum tubae fistulae et citharae sambucae et psalterii et symphoniae et omnis generis musicorum cadentes omnes populi et tribus et linguae adoraverunt statuam auream quam constituerat Nabuchodonosor rex 8statimque et in ipso tempore accedentes viri chaldei accusaverunt Iudaeos 9dixeruntque Nabuchodonosor regi rex in aeternum vive 10tu rex posuisti decretum ut omnis homo qui audierit sonitum tubae fistulae et citharae sambucae et psalterii et symphoniae et universi generis musicorum prosternat se et adoret statuam auream 11si quis autem non procidens adoraverit mittatur in fornacem ignis ardentem 12sunt ergo viri iudaei quos constituisti super opera regionis Babyloniae Sedrac Misac et Abdenago viri isti contempserunt rex decretum tuum deos tuos non colunt et statuam auream quam erexisti non adorant 13tunc Nabuchodonosor in furore et in ira praecepit ut adducerentur Sedrac Misac et Abdenago qui confestim adducti sunt in conspectu regis 14pronuntiansque Nabuchodonosor rex ait eis verene Sedrac Misac et Abdenago deos meos non colitis et statuam auream quam constitui non adoratis 15nunc ergo si estis parati quacumque hora audieritis sonitum tubae fistulae et citharae sambucae psalterii et symphoniae omnisque generis musicorum prosternite vos et adorate statuam quam feci quod si non adoraveritis eadem hora mittemini in fornacem ignis ardentem et quis est Deus qui eripiat vos de manu mea 16respondentes Sedrac Misac et Abdenago dixerunt regi Nabuchodonosor non oportet nos de hac re respondere tibi 17ecce enim Deus noster quem colimus potest eripere nos de camino ignis ardentis et de manibus tuis rex liberare 18quod si noluerit notum tibi sit rex quia deos tuos non colimus et statuam auream quam erexisti non adoramus 19tunc Nabuchodonosor repletus est furore et aspectus faciei illius inmutatus est super Sedrac Misac et Abdenago et praecepit ut succenderetur fornax septuplum quam succendi consuerat 20et viris fortissimis de exercitu suo iussit ut ligatis pedibus Sedrac Misac et Abdenago mitterent eos in fornacem ignis ardentem 21et confestim viri illi vincti cum bracis suis et tiaris et calciamentis et vestibus missi sunt in medium fornacis ignis ardentis 22nam iussio regis urguebat fornax autem succensa erat nimis porro viros illos qui miserant Sedrac Misac et Abdenago interfecit flamma ignis

Hosea

Chapter 1

1verbum Domini quod factum est ad Osee filium Beeri in diebus Oziae Ioatham Ahaz Ezechiae regum Iuda et in diebus Hieroboam filii Ioas regis Israhel 2principium loquendi Dominum in Osee et dixit Dominus ad Osee vade sume tibi uxorem fornicationum et filios fornicationum quia fornicans fornicabitur terra a Domino 3et abiit et accepit Gomer filiam Debelaim et concepit et peperit filium 4et dixit Dominus ad eum voca nomen eius Hiezrahel quoniam adhuc modicum et visitabo sanguinem Hiezrahel super domum Hieu et quiescere faciam regnum domus Israhel 5et in illa die conteram arcum Israhel in valle Hiezrahel 6et concepit adhuc et peperit filiam et dixit ei voca nomen eius Absque misericordia quia non addam ultra misereri domui Israhel sed oblivione obliviscar eorum 7et domui Iuda miserebor et salvabo eos in Domino Deo suo et non salvabo eos in arcu et gladio et in bello et in equis et in equitibus 8et ablactavit eam quae erat absque misericordia et concepit et peperit filium 9et dixit voca nomen eius Non populus meus quia vos non populus meus et ego non ero vester 10et erit numerus filiorum Israhel quasi harena maris quae sine mensura est et non numerabitur et erit in loco ubi dicetur eis non populus meus vos dicetur eis filii Dei viventis 11et congregabuntur filii Iuda et filii Israhel pariter et ponent sibimet caput unum et ascendent de terra quia magnus dies Hiezrahel

Chapter 2

1dicite fratribus vestris Populus meus et sorori vestrae Misericordiam consecuta 2iudicate matrem vestram iudicate quoniam ipsa non uxor mea et ego non vir eius auferat fornicationes suas a facie sua et adulteria sua de medio uberum suorum 3ne forte expoliem eam nudam et statuam eam secundum diem nativitatis suae et ponam eam quasi solitudinem et statuam eam velut terram inviam et interficiam eam siti 4et filiorum illius non miserebor quoniam filii fornicationum sunt 5quia fornicata est mater eorum confusa est quae concepit eos quia dixit vadam post amatores meos qui dant panes mihi et aquas meas lanam meam et linum meum oleum meum et potum meum 6propter hoc ecce ego sepiam viam tuam spinis et sepiam eam maceria et semitas suas non inveniet 7et sequetur amatores suos et non adprehendet eos et quaeret eos et non inveniet et dicet vadam et revertar ad virum meum priorem quia bene mihi erat tunc magis quam nunc 8et haec nescivit quia ego dedi ei frumentum et vinum et oleum et argentum multiplicavi ei et aurum quae fecerunt Baal 9idcirco convertar et sumam frumentum meum in tempore suo et vinum meum in tempore suo et liberabo lanam meam et linum meum quae operiebant ignominiam eius 10et nunc revelabo stultitiam eius in oculis amatorum eius et vir non eruet eam de manu mea 11et cessare faciam omne gaudium eius sollemnitatem eius neomeniam eius sabbatum eius et omnia festa tempora eius 12et corrumpam vineam eius et ficum eius de quibus dixit mercedes hae meae sunt quas dederunt mihi amatores mei et ponam eam in saltu et comedet illam bestia agri 13et visitabo super eam dies Baalim quibus accendebat incensum et ornabatur inaure sua et monili suo et ibat post amatores suos et mei obliviscebatur dicit Dominus 14propter hoc ecce ego lactabo eam et ducam eam in solitudinem et loquar ad cor eius 15et dabo ei vinitores eius ex eodem loco et vallem Achor ad aperiendam spem et canet ibi iuxta dies iuventutis suae et iuxta dies ascensionis suae de terra Aegypti 16et erit in die illo ait Dominus vocabit me Vir meus et non vocabit me ultra Baali 17et auferam nomina Baalim de ore eius et non recordabitur ultra nominis eorum 18et percutiam eis foedus in die illa cum bestia agri et cum volucre caeli et cum reptili terrae et arcum et gladium et bellum conteram de terra et dormire eos faciam fiducialiter 19et sponsabo te mihi in sempiternum et sponsabo te mihi in iustitia et iudicio et in misericordia et miserationibus 20et sponsabo te mihi in fide et scies quia ego Dominus 21et erit in illa die exaudiam dicit Dominus exaudiam caelos et illi exaudient terram 22et terra exaudiet triticum et vinum et oleum et haec exaudient Hiezrahel 23et seminabo eam mihi in terram et miserebor eius quae fuit absque misericordia 24et dicam non populo meo populus meus tu et ipse dicet Dominus meus es tu

Chapter 3

1et dixit Dominus ad me adhuc vade dilige mulierem dilectam amico et adulteram sicut diligit Dominus filios Israhel et ipsi respectant ad deos alienos et diligunt vinacea uvarum 2et fodi eam mihi quindecim argenteis et choro hordei et dimidio choro hordei 3et dixi ad eam dies multos expectabis me non fornicaberis et non eris viro sed et ego expectabo te 4quia dies multos sedebunt filii Israhel sine rege et sine principe et sine sacrificio et sine altari et sine ephod et sine therafin 5et post haec revertentur filii Israhel et quaerent Dominum Deum suum et David regem suum et pavebunt ad Dominum et ad bonum eius in novissimo dierum

Chapter 4

1audite verbum Domini filii Israhel quia iudicium Domino cum habitatoribus terrae non est enim veritas et non est misericordia et non est scientia Dei in terra 2maledictum et mendacium et homicidium et furtum et adulterium inundaverunt et sanguis sanguinem tetigit 3propter hoc lugebit terra et infirmabitur omnis qui habitat in ea in bestia agri et in volucre caeli sed et pisces maris congregabuntur 4verumtamen unusquisque non iudicet et non arguatur vir populus enim tuus sicut hii qui contradicunt sacerdoti 5et corrues hodie et corruet etiam propheta tecum nocte tacere feci matrem tuam 6conticuit populus meus eo quod non habuerit scientiam quia tu scientiam reppulisti repellam te ne sacerdotio fungaris mihi et oblita es legis Dei tui obliviscar filiorum tuorum et ego 7secundum multitudinem eorum sic peccaverunt mihi gloriam eorum in ignominiam commutabo 8peccata populi mei comedent et ad iniquitatem eorum sublevabunt animas eorum 9et erit sicut populus sic sacerdos et visitabo super eum vias eius et cogitationes eius reddam ei 10et comedent et non saturabuntur fornicati sunt et non cessaverunt quoniam Dominum reliquerunt in non custodiendo 11fornicatio et vinum et ebrietas aufert cor 12populus meus in ligno suo interrogavit et baculus eius adnuntiavit ei spiritus enim fornicationum decepit eos et fornicati sunt a Deo suo 13super capita montium sacrificabant et super colles accendebant thymiama subtus quercum et populum et terebinthum quia bona erat umbra eius ideo fornicabuntur filiae vestrae et sponsae vestrae adulterae erunt 14non visitabo super filias vestras cum fuerint fornicatae et super sponsas vestras cum adulteraverint quoniam ipsi cum meretricibus versabantur et cum effeminatis sacrificabant et populus non intellegens vapulabit 15si fornicaris tu Israhel non delinquat saltim Iuda et nolite ingredi in Galgala et ne ascenderitis in Bethaven neque iuraveritis vivit Dominus 16quoniam sicut vacca lasciviens declinavit Israhel nunc pascet eos Dominus quasi agnum in latitudine 17particeps idolorum Ephraim dimitte eum 18separatum est convivium eorum fornicatione fornicati sunt dilexerunt adferre ignominiam protectores eius 19ligavit spiritus eam in alis suis et confundentur a sacrificiis suis

Chapter 5

1audite hoc sacerdotes et adtendite domus Israhel et domus regis auscultate quia vobis iudicium est quoniam laqueus facti estis speculationi et rete expansum super Thabor 2et victimas declinastis in profundum et ego eruditor omnium eorum 3ego scio Ephraim et Israhel non est absconditus a me quia nunc fornicatus est Ephraim contaminatus est Israhel 4non dabunt cogitationes suas ut revertantur ad Dominum suum quia spiritus fornicationis in medio eorum et Dominum non cognoverunt 5et respondebit arrogantia Israhel in facie eius et Israhel et Ephraim ruent in iniquitate sua ruet etiam Iudas cum eis 6in gregibus suis et in armentis suis vadent ad quaerendum Dominum et non invenient ablatus est ab eis 7in Domino praevaricati sunt quia filios alienos genuerunt nunc devorabit eos mensis cum partibus suis 8clangite bucina in Gabaa tuba in Rama ululate in Bethaven post tergum tuum Beniamin 9Ephraim in desolatione erit in die correptionis in tribubus Israhel ostendi fidem 10facti sunt principes Iuda quasi adsumentes terminum super eos effundam quasi aquam iram meam 11calumniam patiens Ephraim fractus iudicio quoniam coepit abire post sordem 12et ego quasi tinea Ephraim et quasi putredo domui Iuda 13et vidit Ephraim languorem suum et Iudas vinculum suum et abiit Ephraim ad Assur et misit ad regem ultorem et ipse non poterit sanare vos nec solvere poterit a vobis vinculum 14quoniam ego quasi leaena Ephraim et quasi catulus leonis domui Iuda ego ego capiam et vadam tollam et non est qui eruat 15vadens revertar ad locum meum donec deficiatis et quaeratis faciem meam

Chapter 6

1in tribulatione sua mane consurgunt ad me venite et revertamur ad Dominum 2quia ipse cepit et sanabit nos percutiet et curabit nos 3vivificabit nos post duos dies in die tertia suscitabit nos et vivemus in conspectu eius sciemus sequemurque ut cognoscamus Dominum quasi diluculum praeparatus est egressus eius et veniet quasi imber nobis temporaneus et serotinus terrae 4quid faciam tibi Ephraim quid faciam tibi Iuda misericordia vestra quasi nubes matutina et quasi ros mane pertransiens 5propter hoc dolavi in prophetis occidi eos in verbis oris mei et iudicia tua quasi lux egredientur 6quia misericordiam volui et non sacrificium et scientiam Dei plus quam holocausta 7ipsi autem sicut Adam transgressi sunt pactum ibi praevaricati sunt in me 8Galaad civitas operantium idolum subplantata sanguine 9et quasi fauces virorum latronum particeps sacerdotum in via interficientium pergentes de Sychem quia scelus operati sunt 10in domo Israhel vidi horrendum ibi fornicationes Ephraim contaminatus est Israhel 11sed et Iuda pone messem tibi cum convertero captivitatem populi mei

Chapter 7

1cum sanare vellem Israhel revelata est iniquitas Ephraim et malitia Samariae quia operati sunt mendacium et fur ingressus est spolians latrunculus foris 2et ne forte dicant in cordibus suis omnem malitiam eorum me recordatum nunc circumdederunt eos adinventiones suae coram facie mea factae sunt 3in malitia sua laetificaverunt regem et in mendaciis suis principes 4omnes adulterantes quasi clibanus succensus a coquente quievit paululum civitas a commixtione fermenti donec fermentaretur totum 5dies regis nostri coeperunt principes furere a vino extendit manum suam cum inlusoribus 6quia adplicuerunt quasi clibanum cor suum cum insidiaretur eis tota nocte dormivit coquens eos mane ipse succensus quasi ignis flammae 7omnes calefacti sunt quasi clibanus et devoraverunt iudices suos omnes reges eorum ceciderunt non est qui clamet in eis ad me 8Ephraim in populis ipse commiscebatur Ephraim factus est subcinericius qui non reversatur 9comederunt alieni robur eius et ipse nescivit sed et cani effusi sunt in eo et ipse ignoravit 10et humiliabitur superbia Israhel in facie eius nec reversi sunt ad Dominum Deum suum et non quaesierunt eum in omnibus his 11et factus est Ephraim quasi columba seducta non habens cor Aegyptum invocabant ad Assyrios abierunt 12et cum profecti fuerint expandam super eos rete meum quasi volucrem caeli detraham eos caedam eos secundum auditionem coetus eorum 13vae eis quoniam recesserunt a me vastabuntur quia praevaricati sunt in me et ego redemi eos et ipsi locuti sunt contra me mendacia 14et non clamaverunt ad me in corde suo sed ululabant in cubilibus suis super triticum et vinum ruminabant recesserunt a me 15et ego erudivi et confortavi brachia eorum et in me cogitaverunt malitiam 16reversi sunt ut essent absque iugo facti sunt quasi arcus dolosus cadent in gladio principes eorum a furore linguae suae ista subsannatio eorum in terra Aegypti

Chapter 8

1in gutture tuo sit tuba quasi aquila super domum Domini pro eo quod transgressi sunt foedus meum et legem meam praevaricati sunt 2me invocabunt Deus meus cognovimus te Israhel 3proiecit Israhel bonum inimicus persequetur eum 4ipsi regnaverunt et non ex me principes extiterunt et non cognovi argentum suum et aurum suum fecerunt sibi idola ut interirent 5proiectus est vitulus tuus Samaria iratus est furor meus in eis usquequo non poterunt emundari 6quia ex Israhel et ipse est artifex fecit illum et non est Deus quoniam in aranearum telas erit vitulus Samariae 7quia ventum seminabunt et turbinem metent culmus stans non est in eis germen non faciet farinam quod si et fecerit alieni comedent eam 8devoratus est Israhel nunc factus est in nationibus quasi vas inmundum 9quia ipsi ascenderunt ad Assur onager solitarius sibi Ephraim munera dederunt amatoribus 10sed et cum mercede conduxerint nationes nunc congregabo eos et quiescent paulisper ab onere regis et principum 11quia multiplicavit Ephraim altaria ad peccandum factae sunt ei arae in delictum 12scribam ei multiplices leges meas quae velut alienae conputatae sunt 13hostias adfer adfer immolabunt carnes et comedent Dominus non suscipiet eas nunc recordabitur iniquitatis eorum et visitabit peccata eorum ipsi in Aegyptum convertentur 14et oblitus est Israhel factoris sui et aedificavit delubra et Iudas multiplicavit urbes munitas et mittam ignem in civitates eius et devorabit aedes illius

Chapter 9

1noli laetari Israhel noli exultare sicut populi quia fornicatus es a Deo tuo dilexisti mercedem super omnes areas tritici 2area et torcular non pascet eos et vinum mentietur eis 3non habitabunt in terra Domini reversus est Ephraim Aegyptum et in Assyriis pollutum comedit 4non libabunt Domino vinum et non placebunt ei sacrificia eorum quasi panis lugentium omnes qui comedunt eum contaminabuntur quia panis eorum animae ipsorum non intrabit in domum Domini 5quid facietis in die sollemni in die festivitatis Domini 6ecce enim profecti sunt a vastitate Aegyptus congregavit eos Memphis sepeliet eos desiderabile argenti eorum urtica hereditabit lappa in tabernaculis eorum 7venerunt dies visitationis venerunt dies retributionis scitote Israhel stultum prophetam insanum virum spiritalem propter multitudinem iniquitatis tuae et multitudo amentiae 8speculator Ephraim cum Deo meo propheta laqueus ruinae super omnes vias eius insania in domo Dei eius 9profunde peccaverunt sicut in diebus Gabaa recordabitur iniquitatis eorum et visitabit peccata eorum 10quasi uvas in deserto inveni Israhel quasi prima poma ficulneae in cacumine eius vidi patres eorum ipsi autem intraverunt ad Beelphegor et abalienati sunt in confusione et facti sunt abominabiles sicut ea quae dilexerunt 11Ephraim quasi avis avolavit gloria eorum a partu et ab utero et a conceptu 12quod si et enutrierint filios suos absque liberis eos faciam in hominibus sed et vae eis cum recessero ab eis 13Ephraim ut vidi Tyrus erat fundata in pulchritudine et Ephraim educit ad interfectorem filios suos 14da eis Domine quid dabis eis da eis vulvam sine liberis et ubera arentia 15omnes nequitiae eorum in Galgal quia ibi exosos habui eos propter malitiam adinventionum eorum de domo mea eiciam eos non addam ut diligam eos omnes principes eorum recedentes 16percussus est Ephraim radix eorum exsiccata est fructum nequaquam facient quod si et genuerint interficiam amantissima uteri eorum 17abiciet eos Deus meus quia non audierunt eum et erunt vagi in nationibus

Chapter 10

1vitis frondosa Israhel fructus adaequatus est ei secundum multitudinem fructus sui multiplicavit altaria iuxta ubertatem terrae suae exuberavit simulacris 2divisum est cor eorum nunc interibunt ipse confringet simulacra eorum depopulabitur aras eorum 3quia nunc dicent non est rex nobis non enim timemus Dominum et rex quid faciet nobis 4loquimini verba visionis inutilis et ferietis foedus et germinabit quasi amaritudo iudicium super sulcos agri 5vaccas Bethaven coluerunt habitatores Samariae quia luxit super eum populus eius et aeditui eius super eum exultaverunt in gloria eius quia migravit ab eo 6siquidem et ipse in Assur delatus est munus regi ultori confusio Ephraim capiet et confundetur Israhel in voluntate sua 7transire fecit Samaria regem suum quasi spumam super faciem aquae 8et disperdentur excelsa idoli peccatum Israhel lappa et tribulus ascendet super aras eorum et dicent montibus operite nos et collibus cadite super nos 9ex diebus Gabaa peccavit Israhel ibi steterunt non conprehendet eos in Gabaa proelium super filios iniquitatis 10iuxta desiderium meum corripiam eos congregabuntur super eos populi cum corripientur propter duas iniquitates suas 11Ephraim vitula docta diligere trituram et ego transivi super pulchritudinem colli eius ascendam super Ephraim arabit Iudas confringet sibi sulcos Iacob 12seminate vobis in iustitia metite in ore misericordiae innovate vobis novale tempus autem requirendi Dominum cum venerit qui docebit vos iustitiam 13arastis impietatem iniquitatem messuistis comedistis frugem mendacii quia confisus es in viis tuis in multitudine fortium tuorum 14consurget tumultus in populo tuo et omnes munitiones tuae vastabuntur sicut vastatus est Salman a domo eius qui iudicavit Baal in die proelii matre super filios adlisa 15sic fecit vobis Bethel a facie malitiae nequitiarum vestrarum

Chapter 11

1sicuti mane transit pertransiit rex Israhel quia puer Israhel et dilexi eum et ex Aegypto vocavi filium meum 2vocaverunt eos sic abierunt a facie eorum Baalim immolabant et simulacris sacrificabant 3et ego quasi nutricius Ephraim portabam eos in brachiis meis et nescierunt quod curarem eos 4in funiculis Adam traham eos in vinculis caritatis et ero eis quasi exaltans iugum super maxillas eorum et declinavi ad eum ut vesceretur 5non revertetur in terram Aegypti et Assur ipse rex eius quoniam noluerunt converti 6coepit gladius in civitatibus eius et consumet electos eius et comedet capita eorum 7et populus meus pendebit ad reditum meum iugum autem inponetur ei simul quod non auferetur 8quomodo dabo te Ephraim protegam te Israhel quomodo dabo te sicut Adama ponam te ut Seboim conversum est in me cor meum pariter conturbata est paenitudo mea 9non faciam furorem irae meae non convertar ut disperdam Ephraim quoniam Deus ego et non homo in medio tui Sanctus et non ingrediar civitatem 10post Dominum ambulabunt quasi leo rugiet quia ipse rugiet et formidabunt filii maris 11et avolabunt quasi avis ex Aegypto et quasi columba de terra Assyriorum et conlocabo eos in domibus suis dicit Dominus 12circumdedit me in negatione Ephraim et in dolo domus Israhel Iudas autem testis descendit cum Deo et cum sanctis fidelis

Chapter 12

1Ephraim pascit ventum et sequitur aestum tota die mendacium et vastitatem multiplicat et foedus cum Assyriis iniit et oleum in Aegyptum ferebat 2iudicium ergo Domini cum Iuda et visitatio super Iacob iuxta vias eius et iuxta adinventiones eius reddet ei 3in utero subplantavit fratrem suum et in fortitudine sua directus est cum angelo 4et invaluit ad angelum et confortatus est flevit et rogavit eum in Bethel invenit eum et ibi locutus est nobiscum 5et Dominus Deus exercituum Dominus memoriale eius 6et tu ad Deum tuum converteris misericordiam et iudicium custodi et spera in Deo tuo semper 7Chanaan in manu eius statera dolosa calumniam dilexit 8et dixit Ephraim verumtamen dives effectus sum inveni idolum mihi omnes labores mei non invenient mihi iniquitatem quam peccavi 9et ego Dominus Deus tuus ex terra Aegypti adhuc sedere te faciam in tabernaculis sicut in diebus festivitatis 10et locutus sum super prophetas et ego visionem multiplicavi et in manu prophetarum adsimilatus sum 11si Galaad idolum tamen frustra erant in Galgal bubus immolantes nam et altaria eorum quasi acervi super sulcos agri 12fugit Iacob in regionem Syriae et servivit Israhel in uxore et in uxore servavit 13in propheta autem eduxit Dominus Israhel de Aegypto et in propheta servatus est 14ad iracundiam me provocavit Ephraim in amaritudinibus suis et sanguis eius super eum veniet et obprobrium eius restituet ei Dominus suus

Chapter 13

1loquente Ephraim horror invasit Israhel et deliquit in Baal et mortuus est 2et nunc addiderunt ad peccandum feceruntque sibi conflatile de argento suo quasi similitudinem idolorum factura artificum totum est his ipsi dicunt immolate homines vitulos adorantes 3idcirco erunt quasi nubes matutina et sicut ros matutinus praeteriens sicut pulvis turbine raptus ex area et sicut fumus de fumario 4ego autem Dominus Deus tuus ex terra Aegypti et Deum absque me nescies et salvator non est praeter me 5ego cognovi te in deserto in terra solitudinis 6iuxta pascua sua et adimpleti sunt et saturati elevaverunt cor suum et obliti sunt mei 7et ero eis quasi leaena sicut pardus in via Assyriorum 8occurram eis quasi ursa raptis catulis et disrumpam interiora iecoris eorum et consumam eos ibi quasi leo bestia agri scindet eos 9perditio tua Israhel tantummodo in me auxilium tuum 10ubi est rex tuus maxime nunc salvet te in omnibus urbibus tuis et iudices tui de quibus dixisti da mihi regem et principes 11dabo tibi regem in furore meo et auferam in indignatione mea 12conligata est iniquitas Ephraim absconditum peccatum eius 13dolores parturientis venient ei ipse filius non sapiens nunc enim non stabit in contritione filiorum 14de manu mortis liberabo eos de morte redimam eos ero mors tua o mors ero morsus tuus inferne consolatio abscondita est ab oculis meis 15quia ipse inter fratres dividet adducet urentem ventum Dominus de deserto ascendentem et siccabit venas eius et desolabit fontem eius et ipse diripiet thesaurum omnis vasis desiderabilis

Chapter 14

1pereat Samaria quoniam ad amaritudinem concitavit Dominum suum in gladio pereat parvuli eorum elidantur et fetae eius discindantur 2convertere Israhel ad Dominum Deum tuum quoniam corruisti in iniquitate tua 3tollite vobiscum verba et convertimini ad Dominum dicite ei omnem aufer iniquitatem et accipe bonum et reddemus vitulos labiorum nostrorum 4Assur non salvabit nos super equum non ascendemus nec dicemus ultra dii nostri opera manuum nostrarum quia eius qui in te est misereberis pupilli 5sanabo contritiones eorum diligam eos spontanee quia aversus est furor meus ab eo 6ero quasi ros Israhel germinabit quasi lilium et erumpet radix eius ut Libani 7ibunt rami eius et erit quasi oliva gloria eius et odor eius ut Libani 8convertentur sedentes in umbra eius vivent tritico et germinabunt quasi vinea memoriale eius sicut vinum Libani 9Ephraim quid mihi ultra idola ego exaudiam et dirigam eum ego ut abietem virentem ex me fructus tuus inventus est

Joel

Chapter 1

1verbum Domini quod factum est ad Iohel filium Fatuhel 2audite hoc senes et auribus percipite omnes habitatores terrae si factum est istud in diebus vestris aut in diebus patrum vestrorum 3super hoc filiis vestris narrate et filii vestri filiis suis et filii eorum generationi alterae 4residuum erucae comedit lucusta et residuum lucustae comedit bruchus et residuum bruchi comedit rubigo 5expergescimini ebrii et flete et ululate omnes qui bibitis vinum in dulcedine quoniam periit ab ore vestro 6gens enim ascendit super terram meam fortis et innumerabilis dentes eius ut dentes leonis et molares eius ut catuli leonis 7posuit vineam meam in desertum et ficum meam decorticavit nudans spoliavit eam et proiecit albi facti sunt rami eius 8plange quasi virgo accincta sacco super virum pubertatis suae 9periit sacrificium et libatio de domo Domini luxerunt sacerdotes ministri Domini 10depopulata est regio luxit humus quoniam devastatum est triticum confusum est vinum elanguit oleum 11confusi sunt agricolae ululaverunt vinitores super frumento et hordeo quia periit messis agri 12vinea confusa est et ficus elanguit malogranatum et palma et malum et omnia ligna agri aruerunt quia confusum est gaudium a filiis hominum 13accingite vos et plangite sacerdotes ululate ministri altaris ingredimini cubate in sacco ministri Dei mei quoniam interiit de domo Dei vestri sacrificium et libatio 14sanctificate ieiunium vocate coetum congregate senes omnes habitatores terrae in domum Dei vestri et clamate ad Dominum 15a a a diei quia prope est dies Domini et quasi vastitas a potente veniet 16numquid non coram oculis vestris alimenta perierunt de domo Dei nostri laetitia et exultatio 17conputruerunt iumenta in stercore suo demolita sunt horrea dissipatae sunt apothecae quoniam confusum est triticum 18quid ingemuit animal mugierunt greges armenti quia non est pascua eis sed et greges pecorum disperierunt 19ad te Domine clamabo quia ignis comedit speciosa deserti et flamma succendit omnia ligna regionis 20sed et bestiae agri quasi area sitiens imbrem suspexerunt ad te quoniam exsiccati sunt fontes aquarum et ignis devoravit speciosa deserti

Chapter 2

1canite tuba in Sion ululate in monte sancto meo conturbentur omnes habitatores terrae quia venit dies Domini quia prope est 2dies tenebrarum et caliginis dies nubis et turbinis quasi mane expansum super montes populus multus et fortis similis ei non fuit a principio et post eum non erit usque in annos generationis et generationis 3ante faciem eius ignis vorans et post eum exurens flamma quasi hortus voluptatis terra coram eo et post eum solitudo deserti neque est qui effugiat eum 4quasi aspectus equorum aspectus eorum et quasi equites sic current 5sicut sonitus quadrigarum super capita montium exilient sicut sonitus flammae ignis devorantis stipulam velut populus fortis praeparatus ad proelium 6a facie eius cruciabuntur populi omnes vultus redigentur in ollam 7sicut fortes current quasi viri bellatores ascendent murum vir in viis suis gradietur et non declinabunt a semitis suis 8unusquisque fratrem suum non coartabit singuli in calle suo ambulabunt sed et per fenestras cadent et non demolientur 9urbem ingredientur in muro current domos conscendent per fenestras intrabunt quasi fur 10a facie eius contremuit terra moti sunt caeli sol et luna obtenebrati sunt et stellae retraxerunt splendorem suum 11et Dominus dedit vocem suam ante faciem exercitus sui quia multa sunt nimis castra eius quia fortia et facientia verbum eius magnus enim dies Domini et terribilis valde et quis sustinebit eum 12nunc ergo dicit Dominus convertimini ad me in toto corde vestro in ieiunio et in fletu et in planctu 13et scindite corda vestra et non vestimenta vestra et convertimini ad Dominum Deum vestrum quia benignus et misericors est patiens et multae misericordiae et praestabilis super malitia 14quis scit si convertatur et ignoscat et relinquat post se benedictionem sacrificium et libamen Domino Deo nostro 15canite tuba in Sion sanctificate ieiunium vocate coetum 16congregate populum sanctificate ecclesiam coadunate senes congregate parvulos et sugentes ubera egrediatur sponsus de cubili suo et sponsa de thalamo suo 17inter vestibulum et altare plorabunt sacerdotes ministri Domini et dicent parce Domine populo tuo et ne des hereditatem tuam in obprobrium ut dominentur eis nationes quare dicunt in populis ubi est Deus eorum 18zelatus est Dominus terram suam et pepercit populo suo 19et respondit Dominus et dixit populo suo ecce ego mittam vobis frumentum et vinum et oleum et replebimini eo et non dabo vos ultra obprobrium in gentibus 20et eum qui ab aquilone est procul faciam a vobis et expellam eum in terram inviam et desertam faciem eius contra mare orientale et extremum eius ad mare novissimum et ascendet fetor eius et ascendet putredo eius quia superbe egit 21noli timere terra exulta et laetare quoniam magnificavit Dominus ut faceret 22nolite timere animalia regionis quia germinaverunt speciosa deserti quia lignum adtulit fructum suum ficus et vinea dederunt virtutem suam 23et filii Sion exultate et laetamini in Domino Deo vestro quia dedit vobis doctorem iustitiae et descendere faciet ad vos imbrem matutinum et serotinum in principio 24et implebuntur areae frumento et redundabunt torcularia vino et oleo 25et reddam vobis annos quos comedit lucusta bruchus et rubigo et eruca fortitudo mea magna quam misi in vos 26et comedetis vescentes et saturabimini et laudabitis nomen Domini Dei vestri qui fecit vobiscum mirabilia et non confundetur populus meus in sempiternum 27et scietis quia in medio Israhel ego sum et ego Dominus Deus vester et non est amplius et non confundetur populus meus in aeternum 28et erit post haec effundam spiritum meum super omnem carnem et prophetabunt filii vestri et filiae vestrae senes vestri somnia somniabunt et iuvenes vestri visiones videbunt 29sed et super servos et ancillas in diebus illis effundam spiritum meum 30et dabo prodigia in caelo et in terra sanguinem et ignem et vaporem fumi 31sol vertetur in tenebras et luna in sanguinem antequam veniat dies Domini magnus et horribilis 32et erit omnis qui invocaverit nomen Domini salvus erit quia in monte Sion et in Hierusalem erit salvatio sicut dixit Dominus et in residuis quos Dominus vocaverit

Chapter 3

1quia ecce in diebus illis et in tempore illo cum convertero captivitatem Iuda et Hierusalem 2congregabo omnes gentes et deducam eas in valle Iosaphat et disceptabo cum eis ibi super populo meo et hereditate mea Israhel quos disperserunt in nationibus et terram meam diviserunt 3et super populum meum miserunt sortem et posuerunt puerum in prostibulum et puellam vendiderunt pro vino ut biberent 4verum quid vobis et mihi Tyrus et Sidon et omnis terminus Palestinorum numquid ultionem vos redditis mihi et si ulciscimini vos contra me cito velociter reddam vicissitudinem vobis super caput vestrum 5argentum enim meum et aurum tulistis et desiderabilia mea et pulcherrima intulistis in delubra vestra 6et filios Iuda et filios Hierusalem vendidistis filiis Graecorum ut longe faceretis eos de finibus suis 7ecce ego suscitabo eos de loco in quo vendidistis eos et convertam retributionem vestram in caput vestrum 8et vendam filios vestros et filias vestras in manibus filiorum Iuda et venundabunt eos Sabeis genti longinquae quia Dominus locutus est 9clamate hoc in gentibus sanctificate bellum suscitate robustos accedant ascendant omnes viri bellatores 10concidite aratra vestra in gladios et ligones vestros in lanceas infirmus dicat quia fortis ego sum 11erumpite et venite omnes gentes de circuitu et congregamini ibi occumbere faciet Dominus robustos tuos 12consurgant et ascendant gentes in vallem Iosaphat quia ibi sedebo ut iudicem omnes gentes in circuitu 13mittite falces quoniam maturavit messis venite et descendite quia plenum est torcular exuberant torcularia quia multiplicata est malitia eorum 14populi populi in valle concisionis quia iuxta est dies Domini in valle concisionis 15sol et luna obtenebricata sunt et stellae retraxerunt splendorem suum 16et Dominus de Sion rugiet et de Hierusalem dabit vocem suam et movebuntur caeli et terra et Dominus spes populi sui et fortitudo filiorum Israhel 17et scietis quia ego Dominus Deus vester habitans in Sion in monte sancto meo et erit Hierusalem sancta et alieni non transibunt per eam amplius 18et erit in die illa stillabunt montes dulcedinem et colles fluent lacte et per omnes rivos Iuda ibunt aquae et fons de domo Domini egredietur et inrigabit torrentem Spinarum 19Aegyptus in desolatione erit et Idumea in desertum perditionis pro eo quod inique egerint in filios Iuda et effuderint sanguinem innocentem in terra sua 20et Iudaea in aeternum habitabitur et Hierusalem in generatione et generationem

Amos

Chapter 1

1verba Amos qui fuit in pastoralibus de Thecuae quae vidit super Israhel in diebus Oziae regis Iuda et in diebus Hieroboam filii Ioas regis Israhel ante duos annos terraemotus 2et dixit Dominus de Sion rugiet et de Hierusalem dabit vocem suam et luxerunt speciosa pastorum et exsiccatus est vertex Carmeli 3haec dicit Dominus super tribus sceleribus Damasci et super quattuor non convertam eum eo quod trituraverint in plaustris ferreis Galaad 4et mittam ignem in domum Azahel et devorabit domos Benadad 5et conteram vectem Damasci et disperdam habitatorem de campo Idoli et tenentem sceptrum de domo Voluptatis et transferetur populus Syriae Cyrenen dicit Dominus 6haec dicit Dominus super tribus sceleribus Gazae et super quattuor non convertam eum eo quod transtulerit captivitatem perfectam ut concluderet eam in Idumea 7et mittam ignem in murum Gazae et devorabit aedes eius 8et disperdam habitatorem de Azoto et tenentem sceptrum de Ascalone et convertam manum meam super Accaron et peribunt reliqui Philisthinorum dicit Dominus Deus 9haec dicit Dominus super tribus sceleribus Tyri et super quattuor non convertam eum eo quod concluserint captivitatem perfectam in Idumea et non sint recordati foederis fratrum 10et emittam ignem in murum Tyri et devorabit aedes eius 11haec dicit Dominus super tribus sceleribus Edom et super quattuor non convertam eum eo quod persecutus sit in gladio fratrem suum et violaverit misericordiam eius et tenuerit ultra furorem suum et indignationem suam servaverit usque in finem 12mittam ignem in Theman et devorabit aedes Bosrae 13haec dicit Dominus super tribus sceleribus filiorum Ammon et super quattuor non convertam eum eo quod dissecuerit praegnantes Galaad ad dilatandum terminum suum 14et succendam ignem in muro Rabbae et devorabit aedes eius in ululatu in die belli et in turbine in die commotionis 15et ibit Melchom in captivitatem ipse et principes eius simul dicit Dominus

Chapter 2

1haec dicit Dominus super tribus sceleribus Moab et super quattuor non convertam eum eo quod incenderit ossa regis Idumeae usque ad cinerem 2et mittam ignem in Moab et devorabit aedes Carioth et morietur in sonitu Moab in clangore tubae 3et disperdam iudicem de medio eius et omnes principes eius interficiam cum eo dicit Dominus 4haec dicit Dominus super tribus sceleribus Iuda et super quattuor non convertam eum eo quod abiecerint legem Domini et mandata eius non custodierint deceperunt enim eos idola sua post quae abierant patres eorum 5et mittam ignem in Iuda et devorabit aedes Hierusalem 6haec dicit Dominus super tribus sceleribus Israhel et super quattuor non convertam eum pro eo quod vendiderit argento iustum et pauperem pro calciamentis 7qui conterunt super pulverem terrae capita pauperum et viam humilium declinant et filius ac pater eius ierunt ad puellam ut violarent nomen sanctum meum 8et super vestimentis pigneratis accubuerunt iuxta omne altare et vinum damnatorum bibebant in domo Dei sui 9ego autem exterminavi Amorreum a facie eorum cuius altitudo cedrorum altitudo eius et fortis ipse quasi quercus et contrivi fructum eius desuper et radices eius subter 10ego sum qui ascendere vos feci de terra Aegypti et eduxi vos in deserto quadraginta annis ut possideretis terram Amorrei 11et suscitavi de filiis vestris in prophetas et de iuvenibus vestris nazarenos numquid non ita est filii Israhel dicit Dominus 12et propinabatis nazarenis vino et prophetis mandabatis dicentes ne prophetetis 13ecce ego stridebo super vos sicut stridet plaustrum onustum faeno 14et peribit fuga a veloce et fortis non obtinebit virtutem suam et robustus non salvabit animam suam 15et tenens arcum non stabit et velox pedibus suis non salvabitur et ascensor equi non salvabit animam suam 16et robustus corde inter fortes nudus fugiet in die illa dicit Dominus

Chapter 3

1audite verbum quod locutus est Dominus super vos filii Israhel super omni cognatione quam eduxi de terra Aegypti dicens 2tantummodo vos cognovi ex omnibus cognationibus terrae idcirco visitabo super vos omnes iniquitates vestras 3numquid ambulabunt duo pariter nisi convenerit eis 4numquid rugiet leo in saltu nisi habuerit praedam numquid dabit catulus leonis vocem de cubili suo nisi aliquid adprehenderit 5numquid cadet avis in laqueum terrae absque aucupe numquid auferetur laqueus de terra antequam quid ceperit 6si clanget tuba in civitate et populus non expavescet si erit malum in civitate quod Dominus non fecit 7quia non faciet Dominus Deus verbum nisi revelaverit secretum suum ad servos suos prophetas 8leo rugiet quis non timebit Dominus Deus locutus est quis non prophetabit 9auditum facite in aedibus Azoti et in aedibus terrae Aegypti et dicite congregamini super montes Samariae et videte insanias multas in medio eius et calumniam patientes in penetrabilibus eius 10et nescierunt facere rectum dicit Dominus thesaurizantes iniquitatem et rapinas in aedibus suis 11propterea haec dicit Dominus Deus tribulabitur et circumietur terra et detrahetur ex te fortitudo tua et diripientur aedes tuae 12haec dicit Dominus quomodo si eruat pastor de ore leonis duo crura aut extremum auriculae sic eruentur filii Israhel qui habitant in Samaria in plaga lectuli et in Damasco grabatti 13audite et contestamini in domo Iacob dicit Dominus Deus exercituum 14quia in die cum visitare coepero praevaricationes Israhel super eum visitabo et super altaria Bethel et amputabuntur cornua altaris et cadent in terram 15et percutiam domum hiemalem cum domo aestiva et peribunt domus eburneae et dissipabuntur aedes multae dicit Dominus

Chapter 4

1audite verbum hoc vaccae pingues quae estis in monte Samariae quae calumniam facitis egenis et confringitis pauperes quae dicitis dominis vestris adferte et bibemus 2iuravit Dominus Deus in sancto suo quia ecce dies venient super vos et levabunt vos in contis et reliquias vestras in ollis ferventibus 3et per aperturas exibitis altera contra alteram et proiciemini in Armon dicit Dominus 4venite ad Bethel et impie agite ad Galgalam et multiplicate praevaricationem et offerte mane victimas vestras tribus diebus decimas vestras 5et sacrificate de fermentato laudem et vocate voluntarias oblationes et adnuntiate sic enim voluistis filii Israhel dicit Dominus Deus 6unde et ego dedi vobis stuporem dentium in cunctis urbibus vestris et indigentiam panum in omnibus locis vestris et non estis reversi ad me dicit Dominus 7ego quoque prohibui a vobis imbrem cum adhuc tres menses superessent usque ad messem et plui super civitatem unam et super civitatem alteram non plui pars una conpluta est et pars super quam non plui aruit 8et venerunt duae et tres civitates ad civitatem unam ut biberent aquam et non sunt satiatae et non redistis ad me dicit Dominus 9percussi vos in vento urente et in aurugine multitudinem hortorum vestrorum et vinearum vestrarum oliveta vestra et ficeta vestra comedit eruca et non redistis ad me dicit Dominus 10misi in vos mortem in via Aegypti percussi in gladio iuvenes vestros usque ad captivitatem equorum vestrorum et ascendere feci putredinem castrorum vestrorum in nares vestras et non redistis ad me dicit Dominus 11subverti vos sicut subvertit Deus Sodomam et Gomorram et facti estis quasi torris raptus de incendio et non redistis ad me dicit Dominus 12quapropter haec faciam tibi Israhel postquam autem haec fecero tibi praeparare in occursum Dei tui Israhel 13quia ecce formans montes et creans ventum et adnuntians homini eloquium suum faciens matutinam nebulam et gradiens super excelsa terrae Dominus Deus exercituum nomen eius

Chapter 5

1audite verbum istud quod ego levo super vos planctum domus Israhel cecidit non adiciet ut resurgat 2virgo Israhel proiecta est in terram suam non est qui suscitet eam 3quia haec dicit Dominus Deus urbs de qua egrediebantur mille relinquentur in ea centum et de qua egrediebantur centum relinquentur in ea decem in domo Israhel 4quia haec dicit Dominus domui Israhel quaerite me et vivetis 5et nolite quaerere Bethel et in Galgala nolite intrare et in Bersabee non transibitis quia Galgala captiva ducetur et Bethel erit inutilis 6quaerite Dominum et vivite ne forte conburatur ut ignis domus Ioseph et devorabit et non erit qui extinguat Bethel 7qui convertitis in absinthium iudicium et iustitiam in terra relinquitis 8facientem Arcturum et Orionem et convertentem in mane tenebras et diem nocte mutantem qui vocat aquas maris et effundit eas super faciem terrae Dominus nomen eius 9qui subridet vastitatem super robustum et depopulationem super potentem adfert 10odio habuerunt in porta corripientem et loquentem perfecte abominati sunt 11idcirco pro eo quod diripiebatis pauperem et praedam electam tollebatis ab eo domos quadro lapide aedificabitis et non habitabitis in eis vineas amantissimas plantabitis et non bibetis vinum earum 12quia cognovi multa scelera vestra et fortia peccata vestra hostes iusti accipientes munus et pauperes in porta deprimentes 13ideo prudens in tempore illo tacebit quia tempus malum est 14quaerite bonum et non malum ut vivatis et erit Dominus Deus exercituum vobiscum sicut dixistis 15odite malum et diligite bonum et constituite in porta iudicium si forte misereatur Dominus Deus exercituum reliquiis Ioseph 16propterea haec dicit Dominus Deus exercituum Dominator in omnibus plateis planctus et in cunctis quae foris sunt dicetur vae vae et vocabunt agricolam ad luctum et ad planctum eos qui sciunt plangere 17et in omnibus vineis erit planctus quia pertransibo in medio tui dicit Dominus 18vae desiderantibus diem Domini ad quid eam vobis dies Domini ista tenebrae et non lux 19quomodo si fugiat vir a facie leonis et occurrat ei ursus et ingrediatur domum et innitatur manu sua super parietem et mordeat eum coluber 20numquid non tenebrae dies Domini et non lux et caligo et non splendor in ea 21odi et proieci festivitates vestras et non capiam odorem coetuum vestrorum 22quod si adtuleritis mihi holocaustomata et munera vestra non suscipiam et vota pinguium vestrorum non respiciam 23aufer a me tumultum carminum tuorum et cantica lyrae tuae non audiam 24et revelabitur quasi aqua iudicium et iustitia quasi torrens fortis 25numquid hostias et sacrificium obtulistis mihi in deserto quadraginta annis domus Israhel 26et portastis tabernaculum Moloch vestro et imaginem idolorum vestrorum sidus dei vestri quae fecistis vobis 27et migrare vos faciam trans Damascum dixit Dominus Deus exercituum nomen eius

Chapter 6

1vae qui opulenti estis in Sion et confiditis in monte Samariae optimates capita populorum ingredientes pompatice domum Israhel 2transite in Chalanne et videte et ite inde in Emath magnam et descendite in Geth Palestinorum et ad optima quaeque regna horum si latior terminus eorum termino vestro est 3qui separati estis in diem malum et adpropinquatis solio iniquitatis 4qui dormitis in lectis eburneis et lascivitis in stratis vestris qui comeditis agnum de grege et vitulos de medio armenti 5qui canitis ad vocem psalterii sicut David putaverunt se habere vasa cantici 6bibentes in fialis vinum et optimo unguento delibuti et nihil patiebantur super contritione Ioseph 7quapropter nunc migrabunt in capite transmigrantium et auferetur factio lascivientium 8iuravit Dominus Deus in anima sua dicit Dominus Deus exercituum detestor ego superbiam Iacob et domos eius odi et tradam civitatem cum habitatoribus suis 9quod si reliqui fuerint decem viri in domo una et ipsi morientur 10et tollet eum propinquus suus et conburet eum ut efferat ossa de domo et dicet ei qui in penetrabilibus domus est numquid adhuc est apud te 11et respondebit finis est et dicet ei tace et non recorderis nominis Domini 12quia ecce Dominus mandabit et percutiet domum maiorem ruinis et domum minorem scissionibus 13numquid currere queunt in petris equi aut arari potest in bubalis quoniam convertistis in amaritudinem iudicium et fructum iustitiae in absinthium 14qui laetamini in nihili qui dicitis numquid non in fortitudine nostra adsumpsimus nobis cornua 15ecce enim suscitabo super vos domus Israhel dicit Dominus Deus exercituum gentem et conterent vos ab introitu Emath usque ad torrentem Deserti

Chapter 7

1haec ostendit mihi Dominus Deus et ecce fictor lucustae in principio germinantium serotini imbris et ecce serotinus post tonsorem regis 2et factum est cum consummasset comedere herbam terrae et dixi Domine Deus propitius esto obsecro quis suscitabit Iacob quia parvulus est 3misertus est Dominus super hoc non erit dixit Dominus 4haec ostendit mihi Dominus Deus et ecce vocabat iudicium ad ignem Dominus Deus et devoravit abyssum multam et comedit simul partem 5et dixi Domine Deus quiesce obsecro quis suscitabit Iacob quia parvulus est 6misertus est Dominus super hoc sed et istud non erit dixit Dominus Deus 7haec ostendit mihi et ecce Dominus stans super murum litum et in manu eius trulla cementarii 8et dixit Dominus ad me quid tu vides Amos et dixi trullam cementarii et dixit Dominus ecce ego ponam trullam in medio populi mei Israhel non adiciam ultra superinducere eum 9et demolientur excelsa idoli et sanctificationes Israhel desolabuntur et consurgam super domum Hieroboam in gladio 10et misit Amasias sacerdos Bethel ad Hieroboam regem Israhel dicens rebellavit contra te Amos in medio domus Israhel non poterit terra sustinere universos sermones eius 11haec enim dicit Amos in gladio morietur Hieroboam et Israhel captivus migrabit de terra sua 12et dixit Amasias ad Amos qui vides gradere fuge in terram Iuda et comede ibi panem et ibi prophetabis 13et in Bethel non adicies ultra ut prophetes quia sanctificatio regis est et domus regni est 14et respondit Amos et dixit ad Amasiam non sum propheta et non sum filius prophetae sed armentarius ego sum vellicans sycomoros 15et tulit me Dominus cum sequerer gregem et dixit ad me Dominus vade propheta ad populum meum Israhel 16et nunc audi verbum Domini tu dicis non prophetabis super Israhel et non stillabis super domum idoli 17propter hoc haec dicit Dominus uxor tua in civitate fornicabitur et filii tui et filiae tuae in gladio cadent et humus tua funiculo metietur et tu in terra polluta morieris et Israhel captivus migrabit de terra sua

Chapter 8

1haec ostendit mihi Dominus Deus et ecce uncinus pomorum 2et dixit quid tu vides Amos et dixi uncinum pomorum et dixit Dominus ad me venit finis super populum meum Israhel non adiciam ultra ut pertranseam eum 3et stridebunt cardines templi in die illa dicit Dominus Deus multi morientur in omni loco proicietur silentium 4audite hoc qui conteritis pauperem et deficere facitis egenos terrae 5dicentes quando transibit mensis et venundabimus merces et sabbatum et aperiemus frumentum ut inminuamus mensuram et augeamus siclum et subponamus stateras dolosas 6ut possideamus in argento egenos et pauperes pro calciamentis et quisquilias frumenti vendamus 7iuravit Dominus in superbia Iacob si oblitus fuero usque ad finem omnia opera eorum 8numquid super isto non commovebitur terra et lugebit omnis habitator eius et ascendet quasi fluvius universus et eicietur et defluet quasi rivus Aegypti 9et erit in die illa dicit Dominus occidet sol meridie et tenebrescere faciam terram in die luminis 10et convertam festivitates vestras in luctum et omnia cantica vestra in planctum et inducam super omne dorsum vestrum saccum et super omne caput calvitium et ponam eam quasi luctum unigeniti et novissima eius quasi diem amarum 11ecce dies veniunt dicit Dominus et mittam famem in terram non famem panis neque sitim aquae sed audiendi verbum Domini 12et commovebuntur a mari usque ad mare et ab aquilone usque ad orientem circumibunt quaerentes verbum Domini et non invenient 13in die illa deficient virgines pulchrae et adulescentes in siti 14qui iurant in delicto Samariae et dicunt vivit deus tuus Dan et vivit via Bersabee et cadent et non resurgent ultra

Chapter 9

1vidi Dominum stantem super altare et dixit percute cardinem et commoveantur superliminaria avaritia enim in capite omnium et novissimum eorum in gladio interficiam non erit fuga eis fugiet et non salvabitur ex eis qui fugerit 2si descenderint usque ad infernum inde manus mea educet eos et si ascenderint usque ad caelum inde detraham eos 3et si absconditi fuerint in vertice Carmeli inde scrutans auferam eos et si celaverint se ab oculis meis in fundo maris ibi mandabo serpenti et mordebit eos 4et si abierint in captivitatem coram inimicis suis ibi mandabo gladio et occidet eos et ponam oculos meos super eos in malum et non in bonum 5et Dominus Deus exercituum qui tangit terram et tabescet et lugebunt omnes habitantes in ea et ascendet sicut rivus omnis et defluet sicut fluvius Aegypti 6qui aedificat in caelo ascensionem suam et fasciculum suum super terram fundavit qui vocat aquas maris et effundit eas super faciem terrae Dominus nomen eius 7numquid non ut filii Aethiopum vos estis mihi filii Israhel ait Dominus numquid non Israhel ascendere feci de terra Aegypti et Palestinos de Cappadocia et Syros de Cyrene 8ecce oculi Domini Dei super regnum peccans et conteram illud a facie terrae verumtamen conterens non conteram domum Iacob dicit Dominus 9ecce enim ego mandabo et concutiam in omnibus gentibus domum Israhel sicut concutitur in cribro et non cadet lapillus super terram 10in gladio morientur omnes peccatores populi mei qui dicunt non adpropinquabit et non veniet super nos malum 11in die illo suscitabo tabernaculum David quod cecidit et reaedificabo aperturas murorum eius et ea quae corruerant instaurabo et reaedificabo eum sicut diebus antiquis 12ut possideant reliquias Idumeae et omnes nationes eo quod invocatum sit nomen meum super eos dicit Dominus faciens haec 13ecce dies veniunt dicit Dominus et conprehendet arator messorem et calcator uvae mittentem semen et stillabunt montes dulcedinem et omnes colles culti erunt 14et convertam captivitatem populi mei Israhel et aedificabunt civitates desertas et habitabunt et plantabunt vineas et bibent vinum earum et facient hortos et comedent fructus eorum

Obadiah

Chapter 1

1visio Abdiae haec dicit Dominus Deus ad Edom auditum audivimus a Domino et legatum ad gentes misit surgite et consurgamus adversum eum in proelium 2ecce parvulum te dedi in gentibus contemptibilis tu es valde 3superbia cordis tui extulit te habitantem in scissuris petrae exaltantem solium suum qui dicit in corde suo quis detrahet me in terram 4si exaltatus fueris ut aquila et si inter sidera posueris nidum tuum inde detraham te dicit Dominus 5si fures introissent ad te si latrones per noctem quomodo conticuisses nonne furati essent sufficientia sibi si vindemiatores introissent ad te numquid saltim racemos reliquissent tibi 6quomodo scrutati sunt Esau investigaverunt abscondita eius 7usque ad terminum emiserunt te omnes viri foederis tui inluserunt tibi invaluerunt adversum te viri pacis tuae qui comedunt tecum ponent insidias subter te non est prudentia in eo 8numquid non in die illa dicit Dominus perdam sapientes de Idumea et prudentiam de monte Esau 9et timebunt fortes tui a meridie ut intereat vir de monte Esau 10propter interfectionem et propter iniquitatem in fratrem tuum Iacob operiet te confusio et peribis in aeternum 11in die cum stares adversus quando capiebant alieni exercitum eius et extranei ingrediebantur portas eius et super Hierusalem mittebant sortem tu quoque eras quasi unus ex eis 12et non despicies in die fratris tui in die peregrinationis eius et non laetaberis super filios Iuda in die perditionis eorum et non magnificabis os tuum in die angustiae 13neque ingredieris portam populi mei in die ruinae eorum neque despicies et tu in malis eius in die vastitatis illius et non emitteris adversum exercitum eius in die vastitatis illius 14neque stabis in exitibus ut interficias eos qui fugerint et non concludes reliquos eius in die tribulationis 15quoniam iuxta est dies Domini super omnes gentes sicut fecisti fiet tibi retributionem tuam convertet in caput tuum 16quomodo enim bibisti super montem sanctum meum bibent omnes gentes iugiter et bibent et absorbent et erunt quasi non sint 17et in monte Sion erit salvatio et erit sanctus et possidebit domus Iacob eos qui se possederant 18et erit domus Iacob ignis et domus Ioseph flamma et domus Esau stipula et succendentur in eis et devorabunt eos et non erunt reliquiae domus Esau quia Dominus locutus est 19et hereditabunt hii qui ad austrum montem Esau et qui in campestribus Philisthim et possidebunt regionem Ephraim et regionem Samariae et Beniamin possidebit Galaad 20et transmigratio exercitus huius filiorum Israhel omnia Chananeorum usque ad Saraptham et transmigratio Hierusalem quae in Bosforo est possidebit civitates austri

Jonah

Chapter 1

1et factum est verbum Domini ad Ionam filium Amathi dicens 2surge vade in Nineven civitatem grandem et praedica in ea quia ascendit malitia eius coram me 3et surrexit Iona ut fugeret in Tharsis a facie Domini et descendit Ioppen et invenit navem euntem in Tharsis et dedit naulum eius et descendit in eam ut iret cum eis in Tharsis a facie Domini 4Dominus autem misit ventum magnum in mari et facta est tempestas magna in mari et navis periclitabatur conteri 5et timuerunt nautae et clamaverunt viri ad deum suum et miserunt vasa quae erant in navi in mare ut adleviaretur ab eis et Iona descendit ad interiora navis et dormiebat sopore gravi 6et accessit ad eum gubernator et dixit ei quid tu sopore deprimeris surge invoca Deum tuum si forte recogitet Deus de nobis et non pereamus 7et dixit vir ad collegam suum venite et mittamus sortes et sciamus quare hoc malum sit nobis et miserunt sortes et cecidit sors super Ionam 8et dixerunt ad eum indica nobis cuius causa malum istud sit nobis quod est opus tuum quae terra tua et quo vel ex quo populo es tu 9et dixit ad eos Hebraeus ego sum et Dominum Deum caeli ego timeo qui fecit mare et aridam 10et timuerunt viri timore magno et dixerunt ad eum quid hoc fecisti cognoverunt enim viri quod a facie Domini fugeret quia indicaverat eis 11et dixerunt ad eum quid faciemus tibi et cessabit mare a nobis quia mare ibat et intumescebat 12et dixit ad eos tollite me et mittite in mare et cessabit mare a vobis scio enim ego quoniam propter me tempestas grandis haec super vos 13et remigabant viri ut reverterentur ad aridam et non valebant quia mare ibat et intumescebat super eos 14et clamaverunt ad Dominum et dixerunt quaesumus Domine ne pereamus in anima viri istius et ne des super nos sanguinem innocentem quia tu Domine sicut voluisti fecisti 15et tulerunt Ionam et miserunt in mare et stetit mare a fervore suo 16et timuerunt viri timore magno Dominum et immolaverunt hostias Domino et voverunt vota

Chapter 2

1et praeparavit Dominus piscem grandem ut degluttiret Ionam et erat Iona in ventre piscis tribus diebus et tribus noctibus 2et oravit Iona ad Dominum Deum suum de utero piscis 3et dixit clamavi de tribulatione mea ad Dominum et exaudivit me de ventre inferni clamavi et exaudisti vocem meam 4et proiecisti me in profundum in corde maris et flumen circumdedit me omnes gurgites tui et fluctus tui super me transierunt 5et ego dixi abiectus sum a conspectu oculorum tuorum verumtamen rursus videbo templum sanctum tuum 6circumdederunt me aquae usque ad animam abyssus vallavit me pelagus operuit caput meum 7ad extrema montium descendi terrae vectes concluserunt me in aeternum et sublevabis de corruptione vitam meam Domine Deus meus 8cum angustiaretur in me anima mea Domini recordatus sum ut veniat ad te oratio mea ad templum sanctum tuum 9qui custodiunt vanitates frustra misericordiam suam derelinquunt 10ego autem in voce laudis immolabo tibi quaecumque vovi reddam pro salute Domino 11et dixit Dominus pisci et evomuit Ionam in aridam

Chapter 3

1et factum est verbum Domini ad Ionam secundo dicens 2surge vade ad Nineven civitatem magnam et praedica in ea praedicationem quam ego loquor ad te 3et surrexit Iona et abiit in Nineven iuxta verbum Domini et Nineve erat civitas magna Dei itinere dierum trium 4et coepit Iona introire in civitatem itinere diei unius et clamavit et dixit adhuc quadraginta dies et Nineve subvertetur 5et crediderunt viri ninevitae in Deo et praedicaverunt ieiunium et vestiti sunt saccis a maiore usque ad minorem 6et pervenit verbum ad regem Nineve et surrexit de solio suo et abiecit vestimentum suum a se et indutus est sacco et sedit in cinere 7et clamavit et dixit in Nineve ex ore regis et principum eius dicens homines et iumenta et boves et pecora non gustent quicquam nec pascantur et aquam non bibant 8et operiantur saccis homines et iumenta et clament ad Dominum in fortitudine et convertatur vir a via sua mala et ab iniquitate quae est in manibus eorum 9quis scit si convertatur et ignoscat Deus et revertatur a furore irae suae et non peribimus 10et vidit Deus opera eorum quia conversi sunt a via sua mala et misertus est Deus super malitiam quam locutus fuerat ut faceret eis et non fecit

Chapter 4

1et adflictus est Iona adflictione magna et iratus est 2et oravit ad Dominum et dixit obsecro Domine numquid non hoc est verbum meum cum adhuc essem in terra mea propter hoc praeoccupavi ut fugerem in Tharsis scio enim quia tu Deus clemens et misericors es patiens et multae miserationis et ignoscens super malitia 3et nunc Domine tolle quaeso animam meam a me quia melior est mihi mors quam vita 4et dixit Dominus putasne bene irasceris tu 5et egressus est Iona de civitate et sedit contra orientem civitatis et fecit sibimet ibi umbraculum et sedebat subter eum in umbra donec videret quid accideret civitati 6et praeparavit Dominus Deus hederam et ascendit super caput Ionae ut esset umbra super caput eius et protegeret eum laboraverat enim et laetatus est Iona super hedera laetitia magna 7et paravit Deus vermem ascensu diluculo in crastinum et percussit hederam et exaruit 8et cum ortus fuisset sol praecepit Dominus vento calido et urenti et percussit sol super caput Ionae et aestuabat et petivit animae suae ut moreretur et dixit melius est mihi mori quam vivere 9et dixit Dominus ad Ionam putasne bene irasceris tu super hederam et dixit bene irascor ego usque ad mortem 10et dixit Dominus tu doles super hederam in qua non laborasti neque fecisti ut cresceret quae sub una nocte nata est et una nocte periit

Micah

Chapter 1

1verbum Domini quod factum est ad Micham Morasthiten in diebus Ioatham Ahaz Ezechiae regum Iuda quod vidit super Samariam et Hierusalem 2audite populi omnes et adtendat terra et plenitudo eius et sit Dominus Deus vobis in testem Dominus de templo sancto suo 3quia ecce Dominus egreditur de loco suo et descendet et calcabit super excelsa terrae 4et consumentur montes subtus eum et valles scindentur sicut cera a facie ignis sicut aquae quae decurrunt in praeceps 5in scelere Iacob omne istud et in peccatis domus Israhel quod scelus Iacob nonne Samaria et quae excelsa Iudae nonne Hierusalem 6et ponam Samariam quasi acervum lapidum in agro cum plantatur vinea et detraham in vallem lapides eius et fundamenta eius revelabo 7et omnia sculptilia eius concidentur et omnes mercedes eius conburentur igni et omnia idola eius ponam in perditionem quia de mercedibus meretricis congregata sunt et usque ad mercedem meretricis revertentur 8super hoc plangam et ululabo vadam spoliatus et nudus faciam planctum velut draconum et luctum quasi strutionum 9quia desperata est plaga eius quia venit usque ad Iudam tetigit portam populi mei usque ad Hierusalem 10in Geth nolite adnuntiare lacrimis ne ploretis in domo Pulveris pulvere vos conspergite 11et transite vobis habitatio Pulchra confusa ignominia non est egressa quae habitat in Exitu planctum domus Vicinae accipiet ex vobis quae stetit sibimet 12quia infirmata est in bonum quae habitat in Amaritudinibus quia descendit malum a Domino in portam Hierusalem 13tumultus quadrigae stuporis habitanti Lachis principium peccati est filiae Sion quia in te inventa sunt scelera Israhel 14propterea dabit emissarios super hereditatem Geth domus Mendacii in deceptionem regibus Israhel 15adhuc heredem adducam tibi quae habitas in Maresa usque Adollam veniet gloria Israhel 16decalvare et tondere super filios deliciarum tuarum dilata calvitium tuum sicut aquila quoniam captivi ducti sunt ex te

Chapter 2

1vae qui cogitatis inutile et operamini malum in cubilibus vestris in luce matutina faciunt illud quoniam contra Deum est manus eorum 2et concupierunt agros et violenter tulerunt et domos rapuerunt et calumniabantur virum et domum eius virum et hereditatem eius 3idcirco haec dicit Dominus ecce ego cogito super familiam istam malum unde non auferetis colla vestra et non ambulabitis superbi quoniam tempus pessimum est 4in die illa sumetur super vos parabola et cantabitur canticum cum suavitate dicentium depopulatione vastati sumus pars populi mei commutata est quomodo recedet a me cum revertatur qui regiones nostras dividat 5propter hoc non erit tibi mittens funiculum sortis in coetu Domini 6ne loquamini loquentes non stillabit super istos non conprehendet confusio 7dicit domus Iacob numquid adbreviatus est spiritus Domini aut tales sunt cogitationes eius nonne verba mea bona sunt cum eo qui recte graditur 8et e contrario populus meus in adversarium consurrexit desuper tunica pallium sustulistis eos qui transiebant simpliciter convertistis in bellum 9mulieres populi mei eiecistis de domo deliciarum suarum a parvulis earum tulistis laudem meam in perpetuum 10surgite et ite quia non habetis hic requiem propter inmunditiam eius corrumpetur putredine pessima 11utinam non essem vir habens spiritum et mendacium potius loquerer stillabo tibi in vinum et in ebrietatem et erit super quem stillatur populus iste 12congregatione congregabo Iacob totum te in unum conducam reliquias Israhel pariter ponam illum quasi gregem in ovili quasi pecus in medio caularum tumultuabuntur a multitudine hominum 13ascendet enim pandens iter ante eos divident et transibunt portam et egredientur per eam et transibit rex eorum coram eis et Dominus in capite eorum

Chapter 3

1et dixi audite principes Iacob et duces domus Israhel numquid non vestrum est scire iudicium 2qui odio habetis bonum et diligitis malum qui violenter tollitis pelles eorum desuper eos et carnem eorum desuper ossibus eorum 3qui comederunt carnem populi mei et pellem eorum desuper excoriaverunt et ossa eorum confregerunt et conciderunt sicut in lebete et quasi carnem in medio ollae 4tunc clamabunt ad Dominum et non exaudiet eos et abscondet faciem suam ab eis in tempore illo sicut nequiter egerunt in adinventionibus suis 5haec dicit Dominus super prophetas qui seducunt populum meum qui mordent dentibus suis et praedicant pacem et si quis non dederit in ore eorum quippiam sanctificant super eum proelium 6propterea nox vobis pro visione erit et tenebrae vobis pro divinatione et occumbet sol super prophetas et obtenebrabitur super eos dies 7et confundentur qui vident visiones et confundentur divini et operient vultus suos omnes quia non est responsum Dei 8verumtamen ego repletus sum fortitudine spiritus Domini iudicio et virtute ut adnuntiem Iacob scelus suum et Israhel peccatum suum 9audite haec principes domus Iacob et iudices domus Israhel qui abominamini iudicium et omnia recta pervertitis 10qui aedificatis Sion in sanguinibus et Hierusalem in iniquitate 11principes eius in muneribus iudicabant et sacerdotes eius in mercede docebant et prophetae eius in pecunia divinabant et super Dominum requiescebant dicentes numquid non Dominus in medio nostrum non venient super nos mala 12propter hoc causa vestri Sion quasi ager arabitur et Hierusalem quasi acervus lapidum erit et mons templi in excelsa silvarum

Chapter 4

1et in novissimo dierum erit mons domus Domini praeparatus in vertice montium et sublimis super colles et fluent ad eum populi 2et properabunt gentes multae et dicent venite ascendamus ad montem Domini et ad domum Dei Iacob et docebit nos de viis suis et ibimus in semitis eius quia de Sion egredietur lex et verbum Domini de Hierusalem 3et iudicabit inter populos multos et corripiet gentes fortes usque in longinquum et concident gladios suos in vomeres et hastas suas in ligones non sumet gens adversus gentem gladium et non discent ultra belligerare 4et sedebit vir subtus vineam suam et subtus ficum suam et non erit qui deterreat quia os Domini exercituum locutum est 5quia omnes populi ambulabunt unusquisque in nomine dei sui nos autem ambulabimus in nomine Domini Dei nostri in aeternum et ultra 6in die illa dicit Dominus congregabo claudicantem et eam quam eieceram colligam et quam adflixeram 7et ponam claudicantem in reliquias et eam quae laboraverat in gentem robustam et regnabit Dominus super eos in monte Sion ex hoc nunc et usque in aeternum 8et tu turris Gregis nebulosa filiae Sion usque ad te veniet et veniet potestas prima regnum filiae Hierusalem 9nunc quare maerore contraheris numquid rex non est tibi aut consiliarius tuus periit quia conprehendit te dolor sicut parturientem 10dole et satage filia Sion quasi parturiens quia nunc egredieris de civitate et habitabis in regione et venies usque ad Babylonem ibi liberaberis ibi redimet te Dominus de manu inimicorum tuorum 11et nunc congregatae sunt super te gentes multae quae dicunt lapidetur et aspiciat in Sion oculus noster 12ipsi autem non cognoverunt cogitationes Domini et non intellexerunt consilium eius quia congregavit eos quasi faenum areae 13surge et tritura filia Sion quia cornu tuum ponam ferreum et ungulas tuas ponam aereas et comminues populos multos et interficiam Domino rapinas eorum et fortitudinem eorum Domino universae terrae

Chapter 5

1nunc vastaberis filia latronis obsidionem posuerunt super nos in virga percutient maxillam iudicis Israhel 2et tu Bethleem Ephrata parvulus es in milibus Iuda ex te mihi egredietur qui sit dominator in Israhel et egressus eius ab initio a diebus aeternitatis 3propter hoc dabit eos usque ad tempus in quo parturiens pariet reliquiae fratrum eius convertentur ad filios Israhel 4et stabit et pascet in fortitudine Domini in sublimitate nominis Domini Dei sui et convertentur quia nunc magnificabitur usque ad terminos terrae 5et erit iste pax Assyrius cum venerit in terram nostram et quando calcaverit in domibus nostris et suscitabimus super eum septem pastores et octo primates homines 6et pascent terram Assur in gladio et terram Nemrod in lanceis eius et liberabit ab Assur cum venerit in terram nostram et cum calcaverit in finibus nostris 7et erunt reliquiae Iacob in medio populorum multorum quasi ros a Domino et quasi stillae super herbam quae non expectat virum et non praestolatur filios hominum 8et erunt reliquiae Iacob in gentibus in medio populorum multorum quasi leo in iumentis silvarum et quasi catulus leonis in gregibus pecorum qui cum transierit et conculcaverit et ceperit non est qui eruat 9exaltabitur manus tua super hostes tuos et omnes inimici tui interibunt 10et erit in die illa dicit Dominus auferam equos tuos de medio tui et disperdam quadrigas tuas 11et perdam civitates terrae tuae et destruam omnes munitiones tuas et auferam maleficia de manu tua et divinationes non erunt in te 12et perire faciam sculptilia tua et statuas tuas de medio tui et non adorabis ultra opera manuum tuarum 13et evellam lucos tuos de medio tui et conteram civitates tuas 14et faciam in furore et in indignatione ultionem in omnibus gentibus quae non audierunt

Chapter 6

1audite quae Dominus loquitur surge contende iudicio adversum montes et audiant colles vocem tuam 2audiant montes iudicium Domini et fortia fundamenta terrae quia iudicium Domini cum populo suo et cum Israhel diiudicabitur 3populus meus quid feci tibi et quid molestus fui tibi responde mihi 4quia eduxi te de terra Aegypti et de domo servientium liberavi te et misi ante faciem tuam Mosen et Aaron et Mariam 5populus meus memento quaeso quid cogitaverit Balac rex Moab et quid responderit ei Balaam filius Beor de Setthim usque ad Galgalam ut cognosceret iustitias Domini 6quid dignum offeram Domino curvem genu Deo excelso numquid offeram ei holocaustomata et vitulos anniculos 7numquid placari potest Dominus in milibus arietum aut in multis milibus hircorum pinguium numquid dabo primogenitum meum pro scelere meo fructum ventris mei pro peccato animae meae 8indicabo tibi o homo quid sit bonum et quid Dominus quaerat a te utique facere iudicium et diligere misericordiam et sollicitum ambulare cum Deo tuo 9vox Domini ad civitatem clamat et salus erit timentibus nomen tuum audite tribus et quis adprobabit illud 10adhuc ignis in domo impii thesauri iniquitatis et mensura minor irae plena 11numquid iustificabo stateram impiam et saccelli pondera dolosa 12in quibus divites eius repleti sunt iniquitate et habitantes in ea loquebantur mendacium et lingua eorum fraudulenta in ore eorum 13et ego ergo coepi percutere te perditione super peccatis tuis 14tu comedes et non saturaberis et humiliatio tua in medio tui et adprehendes et non salvabis et quos salvaveris in gladium dabo 15tu seminabis et non metes tu calcabis olivam et non ungueris oleo et mustum et non bibes vinum 16et custodisti praecepta Omri et omne opus domus Achab et ambulasti in voluntatibus eorum ut darem te in perditionem et habitantes in ea in sibilum et obprobrium populi mei portabitis

Chapter 7

1vae mihi quia factus sum sicut qui colligit in autumno racemos vindemiae non est botrus ad comedendum praecoquas ficus desideravit anima mea 2periit sanctus de terra et rectus in hominibus non est omnes in sanguine insidiantur vir fratrem suum venatur ad mortem 3malum manuum suarum dicunt bonum princeps postulat et iudex in reddendo est et magnus locutus est desiderium animae suae et conturbaverunt eam 4qui optimus in eis est quasi paliurus et qui rectus quasi spina de sepe dies speculationis tuae visitatio tua venit nunc erit vastitas eorum 5nolite credere amico et nolite confidere in duce ab ea quae dormit in sinu tuo custodi claustra oris tui 6quia filius contumeliam facit patri filia consurgit adversus matrem suam nurus contra socrum suam inimici hominis domestici eius 7ego autem ad Dominum aspiciam expectabo Deum salvatorem meum audiet me Deus meus 8ne laeteris inimica mea super me quia cecidi consurgam cum sedero in tenebris Dominus lux mea est 9iram Domini portabo quoniam peccavi ei donec iudicet causam meam et faciat iudicium meum educet me in lucem videbo in iustitiam eius 10et aspiciet inimica mea et operietur confusione quae dicit ad me ubi est Dominus Deus tuus oculi mei videbunt in eam nunc erit in conculcationem ut lutum platearum 11dies ut aedificentur maceriae tuae in die illa longe fiet lex 12in die illa et usque ad te veniet Assur et usque ad civitates munitas et a civitatibus munitis usque ad flumen et ad mare de mari et ad montem de monte 13et erit terra in desolationem propter habitatores suos et propter fructum cogitationum eorum 14pasce populum tuum in virga tua gregem hereditatis tuae habitantes solos in saltu in medio Carmeli pascentur Basan et Galaad iuxta dies antiquos 15secundum dies egressionis tuae de terra Aegypti ostendam ei mirabilia 16videbunt gentes et confundentur super omni fortitudine sua ponent manus super os aures eorum surdae erunt 17lingent pulverem sicut serpens velut reptilia terrae proturbabuntur de aedibus suis Dominum Deum nostrum desiderabunt et timebunt te 18quis Deus similis tui qui aufers iniquitatem et transis peccatum reliquiarum hereditatis tuae non inmittet ultra furorem suum quoniam volens misericordiam est 19revertetur et miserebitur nostri deponet iniquitates nostras et proiciet in profundum maris omnia peccata nostra

Nahum

Chapter 1

1onus Nineve liber visionis Naum Helcesei 2Deus aemulator et ulciscens Dominus ulciscens Dominus et habens furorem ulciscens Dominus in hostes suos et irascens ipse inimicis suis 3Dominus patiens et magnus fortitudine et mundans non faciet innocentem Dominus in tempestate et turbine viae eius et nebulae pulvis pedum eius 4increpans mare et exsiccans illud et omnia flumina ad desertum deducens infirmatus est Basan et Carmelus et flos Libani elanguit 5montes commoti sunt ab eo et colles adsolati sunt et contremuit terra a facie eius et orbis et omnes habitantes in eo 6ante faciem indignationis eius quis stabit et quis resistet in ira furoris eius indignatio eius effusa est ut ignis et petrae dissolutae sunt ab eo 7bonus Dominus et confortans in die tribulationis et sciens sperantes in se 8et in diluvio praetereunte consummationem faciet loci eius et inimicos eius persequentur tenebrae 9quid cogitatis contra Dominum consummationem ipse faciet non consurget duplex tribulatio 10quia sicut spinae se invicem conplectuntur sic convivium eorum pariter potantium consumentur quasi stipula ariditate plena 11ex te exivit cogitans contra Dominum malitiam mente pertractans praevaricationem 12haec dicit Dominus si perfecti fuerint et ita plures sic quoque adtondentur et pertransibit adflixi te et non adfligam te ultra 13et nunc conteram virgam eius de dorso tuo et vincula tua disrumpam 14et praecipiet super te Dominus non seminabitur ex nomine tuo amplius de domo Dei tui interficiam sculptile et conflatile ponam sepulchrum tuum quia inhonoratus es 15ecce super montes pedes evangelizantis et adnuntiantis pacem celebra Iuda festivitates tuas et redde vota tua quia non adiciet ultra ut pertranseat in te Belial universus interiit

Chapter 2

1ascendit qui dispergat coram te qui custodit obsidionem contemplare viam conforta lumbos robora virtutem valde 2quia reddidit Dominus superbiam Iacob sicut superbiam Israhel quia vastatores dissipaverunt eos et propagines eorum corruperunt 3clypeus fortium eius ignitus viri exercitus in coccineis igneae habenae currus in die praeparationis eius et agitatores consopiti sunt 4in itineribus conturbati sunt quadrigae conlisae sunt in plateis aspectus eorum quasi lampades quasi fulgura discurrentia 5recordabitur fortium suorum ruent in itineribus suis velociter ascendent muros eius et praeparabitur umbraculum 6portae fluviorum apertae sunt et templum ad solum dirutum 7et miles captivus abductus est et ancillae eius minabantur gementes ut columbae murmurantes in cordibus suis 8et Nineve quasi piscina aquarum aquae eius ipsi vero fugerunt state state et non est qui revertatur 9diripite argentum diripite aurum et non est finis divitiarum ex omnibus vasis desiderabilibus 10dissipata et scissa et dilacerata et cor tabescens et dissolutio geniculorum et defectio in cunctis renibus et facies omnium sicut nigredo ollae 11ubi est habitaculum leonum et pascua catulorum leonum ad quam ivit leo ut ingrederetur illuc catulus leonis et non est qui exterreat 12leo cepit sufficienter catulis suis et necavit leaenis suis et implevit praeda speluncas suas et cubile suum rapina 13ecce ego ad te dicit Dominus exercituum et succendam usque ad fumum quadrigas eius et leunculos tuos comedet gladius et exterminabo de terra praedam tuam et non audietur ultra vox nuntiorum tuorum

Chapter 3

1vae civitas sanguinum universa mendacii dilaceratione plena non recedet a te rapina 2vox flagelli et vox impetus rotae et equi frementis et quadrigae ferventis equitis ascendentis 3et micantis gladii et fulgurantis hastae et multitudinis interfectae et gravis ruinae nec est finis cadaverum et corruent in corporibus suis 4propter multitudinem fornicationum meretricis speciosae et gratae et habentis maleficia quae vendidit gentes in fornicationibus suis et familias in maleficiis suis 5ecce ego ad te dicit Dominus exercituum et revelabo pudenda tua in facie tua et ostendam gentibus nuditatem tuam et regnis ignominiam tuam 6et proiciam super te abominationes et contumeliis te adficiam et ponam te in exemplum 7et erit omnis qui viderit te resiliet a te et dicet vastata est Nineve quis commovebit super te caput unde quaeram consolatorem tibi 8numquid melior es ab Alexandria populorum quae habitat in fluminibus aqua in circuitu eius cuius divitiae mare aquae muri eius 9Aethiopia fortitudo et Aegyptus et non est finis Africa et Lybies fuerunt in auxilio tuo 10sed et ipsa in transmigrationem ducta est in captivitatem parvuli eius elisi sunt in capite omnium viarum et super inclitos eius miserunt sortem et omnes optimates eius confixi sunt in conpedibus 11et tu ergo inebriaberis eris despecta et tu quaeres auxilium ab inimico 12omnes munitiones tuae sicuti ficus cum grossis suis si concussae fuerint cadent in os comedentis 13ecce populus tuus mulieres in medio tui inimicis tuis adapertione pandentur portae terrae tuae devorabit ignis vectes tuos 14aquam propter obsidionem hauri tibi extrue munitiones tuas intra in lutum et calca subigens tene laterem 15ibi comedet te ignis peribis gladio devorabit te ut bruchus congregare ut bruchus multiplicare ut lucusta 16plures fecisti negotiationes tuas quam stellae sunt caeli bruchus expansus est et avolavit 17custodes tui quasi lucustae et parvuli tui quasi lucustae lucustarum quae considunt in sepibus in die frigoris sol ortus est et avolaverunt et non est cognitus locus earum ubi fuerint 18dormitaverunt pastores tui rex Assur sepelientur principes tui latitavit populus tuus in montibus et non est qui congreget

Habakkuk

Chapter 1

1onus quod vidit Abacuc propheta 2usquequo Domine clamabo et non exaudies vociferabor ad te vim patiens et non salvabis 3quare ostendisti mihi iniquitatem et laborem videre praeda et iniustitia contra me et factum est iudicium et contradictio potentior 4propter hoc lacerata est lex et non pervenit usque ad finem iudicium quia impius praevalet adversus iustum propterea egreditur iudicium perversum 5aspicite in gentibus et videte et admiramini et obstupescite quia opus factum est in diebus vestris quod nemo credet cum narrabitur 6quia ecce ego suscitabo Chaldeos gentem amaram et velocem ambulantem super latitudinem terrae ut possideat tabernacula non sua 7horribilis et terribilis est ex semet ipsa iudicium et onus eius egredietur 8leviores pardis equi eius et velociores lupis vespertinis et diffundentur equites eius equites namque eius de longe venient volabunt quasi aquila festinans ad comedendum 9omnes ad praedam venient facies eorum ventus urens et congregabit quasi harenam captivitatem 10et ipse de regibus triumphabit et tyranni ridiculi eius erunt ipse super omnem munitionem ridebit et conportabit aggerem et capiet eam 11tunc mutabitur spiritus et pertransibit et corruet haec est fortitudo eius dei sui 12numquid non tu a principio Domine Deus meus Sancte meus et non moriemur Domine in iudicium posuisti eum et fortem ut corriperes fundasti eum 13mundi sunt oculi tui ne videas malum et respicere ad iniquitatem non poteris quare non respicis super inique agentes et taces devorante impio iustiorem se 14et facies homines quasi pisces maris et quasi reptile non habens principem 15totum in hamo sublevavit traxit illud in sagena sua et congregavit in rete suo super hoc laetabitur et exultabit 16propterea immolabit sagenae suae et sacrificabit reti suo quia in ipsis incrassata est pars eius et cibus eius electus 17propter hoc ergo expandit sagenam suam et semper interficere gentes non parcet

Chapter 2

1super custodiam meam stabo et figam gradum super munitionem et contemplabor ut videam quid dicatur mihi et quid respondeam ad arguentem me 2et respondit mihi Dominus et dixit scribe visum et explana eum super tabulas ut percurrat qui legerit eum 3quia adhuc visus procul et apparebit in finem et non mentietur si moram fecerit expecta illum quia veniens veniet et non tardabit 4ecce qui incredulus est non erit recta anima eius in semet ipso iustus autem in fide sua vivet 5et quomodo vinum potantem decipit sic erit vir superbus et non decorabitur qui dilatavit quasi infernus animam suam et ipse quasi mors et non adimpletur et congregabit ad se omnes gentes et coacervabit ad se omnes populos 6numquid non omnes isti super eum parabolam sument et loquellam enigmatum eius et dicetur vae ei qui multiplicat non sua usquequo et adgravat contra se densum lutum 7numquid non repente consurgent qui mordeant te et suscitabuntur lacerantes te et eris in rapinam eis 8quia tu spoliasti gentes multas spoliabunt te omnes qui reliqui fuerint de populis propter sanguinem hominis et iniquitatem terrae civitatis et omnium habitantium in ea 9vae qui congregat avaritiam malam domui suae ut sit in excelso nidus eius et liberari se putat de manu mali 10cogitasti confusionem domui tuae concidisti populos multos et peccavit anima tua 11quia lapis de pariete clamabit et lignum quod inter iuncturas aedificiorum est respondebit 12vae qui aedificat civitatem in sanguinibus et praeparat urbem in iniquitate 13numquid non haec a Domino sunt exercituum laborabunt enim populi in multo igni et gentes in vacuum et deficient 14quia replebitur terra ut cognoscat gloriam Domini quasi aquae operientes mare 15vae qui potum dat amico suo mittens fel suum et inebrians ut aspiciat nuditatem eius 16repletus est ignominia pro gloria bibe tu quoque et consopire circumdabit te calix dexterae Domini et vomitus ignominiae super gloriam tuam 17quia iniquitas Libani operiet te et vastitas animalium deterrebit eos de sanguinibus hominis et iniquitate terrae et civitatis et omnium habitantium in ea 18quid prodest sculptile quia sculpsit illud fictor suus conflatile et imaginem falsam quia speravit in figmento fictor eius ut faceret simulacra muta 19vae qui dicit ligno expergiscere surge lapidi tacenti numquid ipse docere poterit ecce iste coopertus est auro et argento et omnis spiritus non est in visceribus eius 20Dominus autem in templo sancto suo sileat a facie eius omnis terra

Chapter 3

1oratio Abacuc prophetae pro ignorationibus 2Domine audivi auditionem tuam et timui Domine opus tuum in medio annorum vivifica illud in medio annorum notum facies cum iratus fueris misericordiae recordaberis 3Deus ab austro veniet et Sanctus de monte Pharan semper operuit caelos gloria eius et laudis eius plena est terra 4splendor eius ut lux erit cornua in manibus eius ibi abscondita est fortitudo eius 5ante faciem eius ibit mors et egredietur diabolus ante pedes eius 6stetit et mensus est terram aspexit et dissolvit gentes et contriti sunt montes saeculi incurvati sunt colles mundi ab itineribus aeternitatis eius 7pro iniquitate vidi tentoria Aethiopiae turbabuntur pelles terrae Madian 8numquid in fluminibus iratus es Domine aut in fluminibus furor tuus vel in mari indignatio tua quia ascendes super equos tuos et quadrigae tuae salvatio 9suscitans suscitabis arcum tuum iuramenta tribubus quae locutus es semper fluvios scindes terrae 10viderunt te et doluerunt montes gurges aquarum transiit dedit abyssus vocem suam altitudo manus suas levavit 11sol et luna steterunt in habitaculo suo in luce sagittarum tuarum ibunt in splendore fulgurantis hastae tuae 12in fremitu conculcabis terram in furore obstupefacies gentes 13egressus es in salutem populi tui in salutem cum christo tuo percussisti caput de domo impii denudasti fundamentum usque ad collum semper 14maledixisti sceptris eius capiti bellatorum eius venientibus ut turbo ad dispergendum me exultatio eorum sicut eius qui devorat pauperem in abscondito 15viam fecisti in mari equis tuis in luto aquarum multarum 16audivi et conturbatus est venter meus ad vocem contremuerunt labia mea ingrediatur putredo in ossibus meis et subter me scateat ut requiescam in die tribulationis ut ascendam ad populum accinctum nostrum 17ficus enim non florebit et non erit germen in vineis mentietur opus olivae et arva non adferent cibum abscidetur de ovili pecus et non erit armentum in praesepibus 18ego autem in Domino gaudebo exultabo in Deo Iesu meo

Zephaniah

Chapter 1

1verbum Domini quod factum est ad Sofoniam filium Chusi filium Godoliae filii Amariae filii Ezechiae in diebus Iosiae filii Amon regis Iuda 2congregans congregabo omnia a facie terrae dicit Dominus 3congregans hominem et pecus congregans volatile caeli et pisces maris et ruinae impiorum erunt et disperdam homines a facie terrae dicit Dominus 4et extendam manum meam super Iudam et super omnes habitantes Hierusalem et disperdam de loco hoc reliquias Baal et nomina aedituorum cum sacerdotibus 5et eos qui adorant super tecta militiam caeli et adorant et iurant in Domino et iurant in Melchom 6et qui avertuntur de post tergum Domini et qui non quaesierunt Dominum nec investigaverunt eum 7silete a facie Domini Dei quia iuxta est dies Domini quia praeparavit Dominus hostiam sanctificavit vocatos suos 8et erit in die hostiae Domini visitabo super principes et super filios regis et super omnes qui induti sunt veste peregrina 9et visitabo omnem qui arroganter ingreditur super limen in die illa qui conplent domum Domini Dei sui iniquitate et dolo 10et erit in die illa dicit Dominus vox clamoris a porta Piscium et ululatus a secunda et contritio magna a collibus 11ululate habitatores pilae conticuit omnis populus Chanaan disperierunt omnes involuti argento 12et erit in tempore illo scrutabor Hierusalem in lucernis et visitabo super viros defixos in fecibus suis qui dicunt in cordibus suis non faciet bene Dominus et non faciet male 13et erit fortitudo eorum in direptionem et domus eorum in desertum et aedificabunt domos et non habitabunt et plantabunt vineas et non bibent vinum earum 14iuxta est dies Domini magnus iuxta et velox nimis vox diei Domini amara tribulabitur ibi fortis 15dies irae dies illa dies tribulationis et angustiae dies calamitatis et miseriae dies tenebrarum et caliginis dies nebulae et turbinis 16dies tubae et clangoris super civitates munitas et super angulos excelsos 17et tribulabo homines et ambulabunt ut caeci quia Domino peccaverunt et effundetur sanguis eorum sicut humus et corpus eorum sicut stercora 18sed et argentum eorum et aurum eorum non poterit liberare eos in die irae Domini in igne zeli eius devorabitur omnis terra quia consummationem cum festinatione faciet cunctis habitantibus terram

Chapter 2

1convenite congregamini gens non amabilis 2priusquam pariat iussio quasi pulverem transeuntem diem antequam veniat super vos ira furoris Domini antequam veniat super vos dies furoris Domini 3quaerite Dominum omnes mansueti terrae qui iudicium eius estis operati quaerite iustum quaerite mansuetum si quo modo abscondamini in die furoris Domini 4quia Gaza destructa erit et Ascalon in desertum Azotum in meridie eicient et Accaron eradicabitur 5vae qui habitatis funiculum maris gens perditorum verbum Domini super vos Chanaan terra Philisthinorum et disperdam te ita ut non sit inhabitator 6et erit funiculus maris requies pastorum et caulae pecorum 7et erit funiculus eius qui remanserit de domo Iuda ibi pascentur in domibus Ascalonis ad vesperam requiescent quia visitabit eos Dominus Deus eorum et avertet captivitatem eorum 8audivi obprobrium Moab et blasphemias filiorum Ammon quae exprobraverunt populo meo et magnificati sunt super terminos eorum 9propterea vivo ego dicit Dominus exercituum Deus Israhel quia Moab ut Sodoma erit et filii Ammon quasi Gomorra siccitas spinarum et acervi salis et desertum usque in aeternum reliquiae populi mei diripient illos residui gentis meae possidebunt eos 10hoc eis eveniet pro superbia sua quia blasphemaverunt et magnificati sunt super populum Domini exercituum 11horribilis Dominus super eos et adtenuabit omnes deos terrae et adorabunt eum vir de loco suo omnes insulae gentium 12sed et vos Aethiopes interfecti gladio meo eritis 13et extendet manum suam super aquilonem et perdet Assur et ponet speciosam in solitudinem et in invium et quasi desertum 14et accubabunt in medio eius greges omnes bestiae gentium et onocrotalus et ericius in liminibus eius morabuntur vox cantantis in fenestra corvus in superliminari quoniam adtenuabo robur eius 15haec est civitas gloriosa habitans in confidentia quae dicebat in corde suo ego sum et extra me non est alia amplius quomodo facta est in desertum cubile bestiae omnis qui transit per eam sibilabit et movebit manum suam

Chapter 3

1vae provocatrix et redempta civitas columba 2non audivit vocem et non suscepit disciplinam in Domino non est confisa ad Deum suum non adpropiavit 3principes eius in medio eius quasi leones rugientes iudices eius lupi vespere non relinquebant in mane 4prophetae eius vesani viri infideles sacerdotes eius polluerunt sanctum iniuste egerunt contra legem 5Dominus iustus in medio eius non faciet iniquitatem mane mane iudicium suum dabit in luce et non abscondetur nescivit autem iniquus confusionem 6disperdi gentes et dissipati sunt anguli earum desertas feci vias eorum dum non est qui transeat desolatae sunt civitates eorum non remanente viro nec ullo habitatore 7dixi attamen timebis me suscipies disciplinam et non peribit habitaculum eius propter omnia in quibus visitavi eam verumtamen diluculo surgentes corruperunt omnes cogitationes suas 8quapropter expecta me dicit Dominus in die resurrectionis meae in futurum quia iudicium meum ut congregem gentes et colligam regna ut effundam super eas indignationem meam omnem iram furoris mei in igne enim zeli mei devorabitur omnis terra 9quia tunc reddam populis labium electum ut vocent omnes in nomine Domini et serviant ei umero uno 10ultra flumina Aethiopiae inde supplices mei filii dispersorum meorum deferent munus mihi 11in die illa non confunderis super cunctis adinventionibus tuis quibus praevaricata es in me quia tunc auferam de medio tui magniloquos superbiae tuae et non adicies exaltari amplius in monte sancto meo 12et derelinquam in medio tui populum pauperem et egenum et sperabunt in nomine Domini 13reliquiae Israhel non facient iniquitatem nec loquentur mendacium et non invenietur in ore eorum lingua dolosa quoniam ipsi pascentur et accubabunt et non erit qui exterreat 14lauda filia Sion iubilate Israhel laetare et exulta in omni corde filia Hierusalem 15abstulit Dominus iudicium tuum avertit inimicos tuos rex Israhel Dominus in medio tui non timebis malum ultra 16in die illa dicetur Hierusalem noli timere Sion non dissolvantur manus tuae 17Dominus Deus tuus in medio tui Fortis ipse salvabit gaudebit super te in laetitia silebit in dilectione tua exultabit super te in laude 18nugas qui a lege recesserant congregabo quia ex te erant ut non ultra habeas super eis obprobrium 19ecce ego interficiam omnes qui adflixerunt te in tempore illo et salvabo claudicantem et eam quae eiecta fuerat congregabo et ponam eos in laudem et in nomen in omni terra confusionis eorum

Haggai

Chapter 1

1in anno secundo Darii regis in mense sexto in die una mensis factum est verbum Domini in manu Aggei prophetae ad Zorobabel filium Salathihel ducem Iuda et ad Iesum filium Iosedech sacerdotem magnum dicens 2haec ait Dominus exercituum dicens populus iste dicit nondum venit tempus domus Domini aedificandae 3et factum est verbum Domini in manu Aggei prophetae dicens 4numquid tempus vobis est ut habitetis in domibus laqueatis et domus ista deserta 5et nunc haec dicit Dominus exercituum ponite corda vestra super vias vestras 6seminastis multum et intulistis parum comedistis et non estis satiati bibistis et non estis inebriati operuistis vos et non estis calefacti et qui mercedes congregavit misit eas in sacculum pertusum 7haec dicit Dominus exercituum ponite corda vestra super vias vestras 8ascendite in montem portate lignum et aedificate domum et acceptabilis mihi erit et glorificabor dicit Dominus 9respexistis ad amplius et ecce factum est minus et intulistis in domum et exsuflavi illud quam ob causam dicit Dominus exercituum quia domus mea deserta est et vos festinatis unusquisque in domum suam 10propter hoc super vos prohibiti sunt caeli ne darent rorem et terra prohibita est ne daret germen suum 11et vocavi siccitatem super terram et super montes et super triticum et super vinum et super oleum et quaecumque profert humus et super homines et super iumenta et super omnem laborem manuum 12et audivit Zorobabel filius Salathihel et Iesus filius Iosedech sacerdos magnus et omnes reliquiae populi vocem Dei sui et verba Aggei prophetae sicut misit eum Dominus Deus eorum ad ipsos et timuit populus a facie Domini 13et dixit Aggeus nuntius Domini de nuntiis Domini populo dicens ego vobiscum dicit Dominus 14et suscitavit Dominus spiritum Zorobabel filii Salathihel ducis Iuda et spiritum Iesu filii Iosedech sacerdotis magni et spiritum reliquorum de omni populo et ingressi sunt et faciebant opus in domo Domini exercituum Dei sui

Chapter 2

1in die vicesima et quarta mensis in sexto mense in anno secundo Darii regis 2in septimo mense vicesima et prima mensis factum est verbum Domini in manu Aggei prophetae dicens 3loquere ad Zorobabel filium Salathihel ducem Iuda et ad Iesum filium Iosedech sacerdotem magnum et ad reliquos populi dicens 4quis in vobis est derelictus qui vidit domum istam in gloria sua prima et quid vos videtis hanc nunc numquid non ita est quasi non sit in oculis vestris 5et nunc confortare Zorobabel dicit Dominus et confortare Iesu fili Iosedech sacerdos magne et confortare omnis popule terrae dicit Dominus exercituum et facite quoniam ego vobiscum sum dicit Dominus exercituum 6verbum quod placui vobiscum cum egrederemini de terra Aegypti et spiritus meus erit in medio vestrum nolite timere 7quia haec dicit Dominus exercituum adhuc unum modicum est et ego commovebo caelum et terram et mare et aridam 8et movebo omnes gentes et veniet desideratus cunctis gentibus et implebo domum istam gloria dicit Dominus exercituum 9meum est argentum et meum est aurum dicit Dominus exercituum 10magna erit gloria domus istius novissimae plus quam primae dicit Dominus exercituum et in loco isto dabo pacem dicit Dominus exercituum 11in vicesima et quarta noni mensis in anno secundo Darii factum est verbum Domini ad Aggeum prophetam dicens 12haec dicit Dominus exercituum interroga sacerdotes legem dicens 13si tulerit homo carnem sanctificatam in ora vestimenti sui et tetigerit de summitate eius panem aut pulmentum aut vinum aut oleum aut omnem cibum numquid sanctificabitur respondentes autem sacerdotes dixerunt non 14et dixit Aggeus si tetigerit pollutus in anima ex omnibus his numquid contaminabitur et responderunt sacerdotes et dixerunt contaminabitur 15et respondit Aggeus et dixit sic populus iste et sic gens ista ante faciem meam dicit Dominus et sic omne opus manuum eorum et omnia quae obtulerint ibi contaminata erunt 16et nunc ponite corda vestra a die hac et supra antequam poneretur lapis super lapidem in templo Domini 17cum accederetis ad acervum viginti modiorum et fierent decem intraretis ad torcular ut exprimeretis quinquaginta lagoenas et fiebant viginti 18percussi vos vento urente et aurugine et grandine omnia opera manuum vestrarum et non fuit in vobis qui reverteretur ad me dicit Dominus 19ponite corda vestra ex die ista et in futurum a die vicesima et quarta noni mensis a die qua fundamenta iacta sunt templi Domini ponite super cor vestrum 20numquid iam semen in germine est et adhuc vinea et ficus et malogranatum et lignum olivae non floruit ex die ista benedicam 21et factum est verbum Domini secundo ad Aggeum in vicesima et quarta mensis dicens 22loquere ad Zorobabel ducem Iuda dicens ego movebo caelum pariter et terram 23et subvertam solium regnorum et conteram fortitudinem regni gentium et subvertam quadrigam et ascensorem eius et descendent equi et ascensores eorum vir in gladio fratris sui

Zechariah

Chapter 1

1in mense octavo in anno secundo Darii factum est verbum Domini ad Zacchariam filium Barachiae filium Addo prophetam dicens 2iratus est Dominus super patres vestros iracundia 3et dices ad eos haec dicit Dominus exercituum convertimini ad me ait Dominus exercituum et convertar ad vos dicit Dominus exercituum 4ne sitis sicut patres vestri ad quos clamabant prophetae priores dicentes haec dicit Dominus exercituum convertimini de viis vestris malis et cogitationibus vestris pessimis et non audierunt neque adtenderunt ad me dicit Dominus 5patres vestri ubi sunt et prophetae numquid in sempiternum vivent 6verumtamen verba mea et legitima mea quae mandavi servis meis prophetis numquid non conprehenderunt patres vestros et conversi sunt et dixerunt sicut cogitavit Dominus exercituum facere nobis secundum vias nostras et secundum adinventiones nostras fecit nobis 7in die vicesima et quarta undecimo mense sabath in anno secundo Darii factum est verbum Domini ad Zacchariam filium Barachiae filium Addo prophetam dicens 8vidi per noctem et ecce vir ascendens super equum rufum et ipse stabat inter myrteta quae erant in profundo et post eum equi rufi varii et albi 9et dixi quid sunt isti domine mi et dixit ad me angelus qui loquebatur in me ego ostendam tibi quid sint haec 10et respondit vir qui stabat inter myrteta et dixit isti sunt quos misit Dominus ut perambularent terram 11et responderunt angelo Domini qui stabat inter myrteta et dixerunt perambulavimus terram et ecce omnis terra habitatur et quiescit 12et respondit angelus Domini et dixit Domine exercituum usquequo tu non misereberis Hierusalem et urbium Iuda quibus iratus es iste septuagesimus annus est 13et respondit Dominus angelo qui loquebatur in me verba bona verba consolatoria 14et dixit ad me angelus qui loquebatur in me clama dicens haec dicit Dominus exercituum zelatus sum Hierusalem et Sion zelo magno 15et ira magna ego irascor super gentes opulentas quia ego iratus sum parum ipsi vero adiuverunt in malum 16propterea haec dicit Dominus revertar ad Hierusalem in misericordiis domus mea aedificabitur in ea ait Dominus exercituum et perpendiculum extendetur super Hierusalem 17adhuc clama dicens haec dicit Dominus exercituum adhuc affluent civitates meae bonis et consolabitur Dominus adhuc Sion et eliget adhuc Hierusalem 18et levavi oculos meos et vidi et ecce quattuor cornua 19et dixi ad angelum qui loquebatur in me quid sunt haec et dixit ad me haec sunt cornua quae ventilaverunt Iudam et Israhel et Hierusalem 20et ostendit mihi Dominus quattuor fabros 21et dixi quid isti veniunt facere qui ait dicens haec sunt cornua quae ventilaverunt Iudam per singulos viros et nemo eorum levavit caput suum et venerunt isti deterrere ea ut deiciant cornua gentium quae levaverunt cornu super terram Iuda ut dispergerent eam

Chapter 2

1et levavi oculos meos et vidi et ecce vir et in manu eius funiculus mensorum 2et dixi quo tu vadis et dixit ad me ut metiar Hierusalem et videam quanta sit latitudo eius et quanta longitudo eius 3et ecce angelus qui loquebatur in me egrediebatur et angelus alius egrediebatur in occursum eius 4et dixit ad eum curre loquere ad puerum istum dicens absque muro habitabitur Hierusalem prae multitudine hominum et iumentorum in medio eius 5et ego ero ei ait Dominus murus ignis in circuitu et in gloria ero in medio eius 6o o fugite de terra aquilonis dicit Dominus quoniam in quattuor ventos caeli dispersi vos dicit Dominus 7o Sion fuge quae habitas apud filiam Babylonis 8quia haec dicit Dominus exercituum post gloriam misit me ad gentes quae spoliaverunt vos qui enim tetigerit vos tangit pupillam oculi eius 9quia ecce ego levo manum meam super eos et erunt praedae his qui serviebant sibi et cognoscetis quia Dominus exercituum misit me 10lauda et laetare filia Sion quia ecce ego venio et habitabo in medio tui ait Dominus 11et adplicabuntur gentes multae ad Dominum in die illa et erunt mihi in populum et habitabo in medio tui et scies quia Dominus exercituum misit me ad te 12et possidebit Dominus Iudam partem suam in terra sanctificata et eliget adhuc Hierusalem 13sileat omnis caro a facie Domini quia consurrexit de habitaculo sancto suo

Chapter 3

1et ostendit mihi Iesum sacerdotem magnum stantem coram angelo Domini et Satan stabat a dextris eius ut adversaretur ei 2et dixit Dominus ad Satan increpet Dominus in te Satan et increpet Dominus in te qui elegit Hierusalem numquid non iste torris est erutus de igne 3et Iesus erat indutus vestibus sordidis et stabat ante faciem angeli 4qui respondit et ait ad eos qui stabant coram se dicens auferte vestimenta sordida ab eo et dixit ad eum ecce abstuli a te iniquitatem tuam et indui te mutatoriis 5et dixit ponite cidarim mundam super caput eius et posuerunt cidarim mundam super caput eius et induerunt eum vestibus et angelus Domini stabat 6et contestabatur angelus Domini Iesum dicens 7haec dicit Dominus exercituum si in viis meis ambulaveris et custodiam meam custodieris tu quoque iudicabis domum meam et custodies atria mea et dabo tibi ambulantes de his qui nunc hic adsistunt 8audi Iesu sacerdos magne tu et amici tui qui habitant coram te quia viri portendentes sunt ecce enim ego adducam servum meum orientem 9quia ecce lapis quem dedi coram Iesu super lapidem unum septem oculi sunt ecce ego celabo sculpturam eius ait Dominus exercituum et auferam iniquitatem terrae illius in die una 10in die illa dicit Dominus exercituum vocabit vir amicum suum subter vineam et subter ficum

Chapter 4

1et reversus est angelus qui loquebatur in me et suscitavit me quasi virum qui suscitatur de somno suo 2et dixit ad me quid tu vides et dixi vidi et ecce candelabrum aureum totum et lampas eius super caput ipsius et septem lucernae eius super illud septem et septem infusoria lucernis quae erant super caput illius 3et duae olivae super illud una a dextris lampadis et una a sinistris eius 4et respondi et aio ad angelum qui loquebatur in me dicens quid sunt haec domine mi 5et respondit angelus qui loquebatur in me et dixit ad me numquid nescis quid sunt haec et dixi non domine mi 6et respondit et ait ad me dicens hoc est verbum Domini ad Zorobabel dicens non in exercitu nec in robore sed in spiritu meo dicit Dominus exercituum 7quis tu mons magne coram Zorobabel in planum et educet lapidem primarium et exaequabit gratiam gratiae eius 8et factum est verbum Domini ad me dicens 9manus Zorobabel fundaverunt domum istam et manus eius perficient eam et scietis quia Dominus exercituum misit me ad vos 10quis enim despexit dies parvos et laetabuntur et videbunt lapidem stagneum in manu Zorobabel septem isti oculi Domini qui discurrunt in universa terra 11et respondi et dixi ad eum quid sunt duae olivae istae ad dextram candelabri et ad sinistram eius 12et respondi secundo et dixi ad eum quid sunt duae spicae olivarum quae sunt iuxta duo rostra aurea in quibus sunt suffusoria ex auro 13et ait ad me dicens numquid nescis quid sunt haec et dixi non domine 14et dixit isti duo filii olei qui adsistunt Dominatori universae terrae

Chapter 5

1et conversus sum et levavi oculos meos et vidi et ecce volumen volans 2et dixit ad me quid tu vides et dixi ego video volumen volans longitudo eius viginti cubitorum et latitudo eius decem cubitorum 3et dixit ad me haec est maledictio quae egreditur super faciem omnis terrae quia omnis fur sicut ibi scriptum est iudicabitur et omnis iurans ex hoc similiter iudicabitur 4educam illud dicit Dominus exercituum et veniet ad domum furis et ad domum iurantis in nomine meo mendaciter et commorabitur in medio domus eius et consumet eam et ligna eius et lapides eius 5et egressus est angelus qui loquebatur in me et dixit ad me leva oculos tuos et vide quid est hoc quod egreditur 6et dixi quidnam est et ait haec est amphora egrediens et dixit haec est oculus eorum in universa terra 7et ecce talentum plumbi portabatur et ecce mulier una sedens in medio amphorae 8et dixit haec est impietas et proiecit eam in medio amphorae et misit massam plumbeam in os eius 9et levavi oculos meos et vidi et ecce duae mulieres egredientes et spiritus in alis earum et habebant alas quasi alas milvi et levaverunt amphoram inter terram et caelum 10et dixi ad angelum qui loquebatur in me quo istae deferunt amphoram 11et dixit ad me ut aedificetur ei domus in terra Sennaar et stabiliatur et ponatur ibi super basem suam

Chapter 6

1et conversus sum et levavi oculos meos et vidi et ecce quattuor quadrigae egredientes de medio duorum montium et montes montes aerei 2in quadriga prima equi rufi et in quadriga secunda equi nigri 3et in quadriga tertia equi albi et in quadriga quarta equi varii fortes 4et respondi et dixi ad angelum qui loquebatur in me quid sunt haec domine mi 5et respondit angelus et ait ad me isti sunt quattuor venti caeli qui egrediuntur ut stent coram Dominatore omnis terrae 6in quo erant equi nigri egrediebantur in terra aquilonis et albi egressi sunt post eos et varii egressi sunt ad terram austri 7qui autem erant robustissimi exierunt et quaerebant ire et discurrere per omnem terram et dixit ite perambulate terram et perambulaverunt terram 8et vocavit me et locutus est ad me dicens ecce qui egrediuntur in terram aquilonis requiescere fecerunt spiritum meum in terra aquilonis 9et factum est verbum Domini ad me dicens 10sume a transmigratione ab Oldai et a Tobia et ab Idaia et venies tu in die illa et intrabis domum Iosiae filii Sofoniae qui venerunt de Babylone 11et sumes argentum et aurum et facies coronas et pones in capite Iesu filii Iosedech sacerdotis magni 12et loqueris ad eum dicens haec ait Dominus exercituum dicens ecce vir Oriens nomen eius et subter eum orietur et aedificabit templum Domino 13et ipse extruet templum Domino et ipse portabit gloriam et sedebit et dominabitur super solio suo et erit sacerdos super solio suo et consilium pacis erit inter duos illos 14et coronae erunt Helem et Tobiae et Idaiae et Hen filio Sofoniae memoriale in templo Domini 15et qui procul sunt venient et aedificabunt in templo Domini et scietis quia Dominus exercituum misit me ad vos erit autem hoc si auditu audieritis vocem Domini Dei vestri

Chapter 7

1et factum est in anno quarto Darii regis factum est verbum Domini ad Zacchariam in quarta mensis noni qui est casleu 2et miserunt ad domum Dei Sarasar et Rogomelech et viri qui erant cum eo ad deprecandam faciem Domini 3ut dicerent sacerdotibus domus Domini exercituum et prophetis loquentes numquid flendum mihi est in mense quinto vel sanctificare me debeo sicuti feci iam multis annis 4et factum est verbum Domini exercituum ad me dicens 5loquere ad omnem populum terrae et ad sacerdotes dicens cum ieiunaretis et plangeretis in quinto et septimo per hos septuaginta annos numquid ieiunium ieiunastis mihi 6et cum comedistis et cum bibistis numquid non vobis comedistis et vobismet ipsis bibistis 7numquid non sunt verba quae locutus est Dominus in manu prophetarum priorum cum adhuc Hierusalem habitaretur et esset opulenta ipsa et urbes in circuitu eius et ad austrum et in campestribus habitaretur 8et factum est verbum Domini ad Zacchariam dicens 9haec ait Dominus exercituum dicens iudicium verum iudicate et misericordiam et miserationes facite unusquisque cum fratre suo 10et viduam et pupillum et advenam et pauperem nolite calumniari et malum vir fratri suo non cogitet in corde suo 11et noluerunt adtendere et verterunt scapulam recedentem et aures suas adgravaverunt ne audirent 12et cor suum posuerunt adamantem ne audirent legem et verba quae misit Dominus exercituum in spiritu suo per manum prophetarum priorum et facta est indignatio magna a Domino exercituum 13et factum est sicut locutus est et non audierunt sic clamabunt et non exaudiam dicit Dominus exercituum 14et dispersi eos per omnia regna quae nesciunt et terra desolata est ab eis eo quod non esset transiens et revertens et posuerunt terram desiderabilem in desertum

Chapter 8

1et factum est verbum Domini exercituum dicens 2haec dicit Dominus exercituum zelatus sum Sion zelo magno et indignatione magna zelatus sum eam 3haec dicit Dominus exercituum reversus sum ad Sion et habitabo in medio Hierusalem et vocabitur Hierusalem civitas veritatis et mons Domini exercituum mons sanctificatus 4haec dicit Dominus exercituum adhuc habitabunt senes et anus in plateis Hierusalem et viri baculus in manu eius prae multitudine dierum 5et plateae civitatis conplebuntur infantibus et puellis ludentibus in plateis eius 6haec dicit Dominus exercituum si difficile videbitur in oculis reliquiarum populi huius in diebus illis numquid in oculis meis difficile erit dicit Dominus exercituum 7haec dicit Dominus exercituum ecce ego salvabo populum meum de terra orientis et de terra occasus solis 8et adducam eos et habitabunt in medio Hierusalem et erunt mihi in populum et ego ero eis in Deum in veritate et iustitia 9haec dicit Dominus exercituum confortentur manus vestrae qui auditis in diebus his sermones istos per os prophetarum in die qua fundata est domus Domini exercituum ut templum aedificaretur 10siquidem ante dies illos merces hominum non erat nec merces iumentorum erat neque introeunti et exeunti erat pax prae tribulatione et dimisi omnes homines unumquemque contra proximum suum 11nunc autem non iuxta dies priores ego faciam reliquiis populi huius dicit Dominus exercituum 12sed semen pacis erit vinea dabit fructum suum et terra dabit germen suum et caeli dabunt rorem suum et possidere faciam reliquias populi huius universa haec 13et erit sicut eratis maledictio in gentibus domus Iuda et domus Israhel sic salvabo vos et eritis benedictio nolite timere confortentur manus vestrae 14quia haec dicit Dominus exercituum sicut cogitavi ut adfligerem vos cum ad iracundiam provocassent patres vestri me dicit Dominus 15et non sum misertus sic conversus cogitavi in diebus istis ut benefaciam Hierusalem et domui Iuda nolite timere 16haec sunt ergo verba quae facietis loquimini veritatem unusquisque cum proximo suo veritatem et iudicium pacis iudicate in portis vestris 17et unusquisque malum contra amicum suum ne cogitetis in cordibus vestris et iuramentum mendax ne diligatis omnia enim haec sunt quae odi dicit Dominus 18et factum est verbum Domini exercituum ad me dicens 19haec dicit Dominus exercituum ieiunium quarti et ieiunium quinti et ieiunium septimi et ieiunium decimi erit domui Iuda in gaudium et in laetitiam et in sollemnitates praeclaras veritatem tantum et pacem diligite 20haec dicit Dominus exercituum usquequo veniant populi et habitent in civitatibus multis 21et vadant habitatores unus ad alterum dicentes eamus et deprecemur faciem Domini et quaeramus Dominum exercituum vadam etiam ego 22et venient populi multi et gentes robustae ad quaerendum Dominum exercituum in Hierusalem et deprecandam faciem Domini 23haec dicit Dominus exercituum in diebus illis in quibus adprehendent decem homines ex omnibus linguis gentium et adprehendent fimbriam viri iudaei dicentes ibimus vobiscum audivimus enim quoniam Deus vobiscum est

Chapter 9

1onus verbi Domini in terra Adrach et Damasci requiei eius quia Domini est oculus hominis et omnium tribuum Israhel 2Emath quoque in terminis eius et Tyrus et Sidon adsumpserunt quippe sibi sapientiam valde 3et aedificavit Tyrus munitionem suam et coacervavit argentum quasi humum et aurum ut lutum platearum 4ecce Dominus possidebit eam et percutiet in mari fortitudinem eius et haec igni devorabitur 5videbit Ascalon et timebit et Gaza et dolebit nimis et Accaron quoniam confusa est spes eius et peribit rex de Gaza et Ascalon non habitabitur 6et sedebit separator in Azoto et disperdam superbiam Philisthinorum 7et auferam sanguinem eius de ore eius et abominationes eius de medio dentium eius et relinquetur etiam ipse Deo nostro et erit quasi dux in Iuda et Accaron quasi Iebuseus 8et circumdabo domum meam ex his qui militant mihi euntes et revertentes et non transibit super eos ultra exactor quia nunc vidi in oculis meis 9exulta satis filia Sion iubila filia Hierusalem ecce rex tuus veniet tibi iustus et salvator ipse pauper et ascendens super asinum et super pullum filium asinae 10et disperdam quadrigam ex Ephraim et equum de Hierusalem et dissipabitur arcus belli et loquetur pacem gentibus et potestas eius a mari usque ad mare et a fluminibus usque ad fines terrae 11tu quoque in sanguine testamenti tui emisisti vinctos tuos de lacu in quo non est aqua 12convertimini ad munitionem vincti spei hodie quoque adnuntians duplicia reddam tibi 13quoniam extendi mihi Iudam quasi arcum implevi Ephraim et suscitabo filios tuos Sion super filios tuos Graecia et ponam te quasi gladium fortium 14et Dominus Deus super eos videbitur et exibit ut fulgur iaculum eius et Dominus Deus in tuba canet et vadet in turbine austri 15Dominus exercituum proteget eos et devorabunt et subicient lapidibus fundae et bibentes inebriabuntur quasi vino et replebuntur ut fialae et quasi cornua altaris 16et salvabit eos Dominus Deus eorum in die illa ut gregem populi sui quia lapides sancti elevantur super terram eius 17quid enim bonum eius est et quid pulchrum eius nisi frumentum electorum et vinum germinans virgines

Chapter 10

1petite a Domino pluviam in tempore serotino et Dominus faciet nives et pluviam imbris dabit eis singulis herbam in agro 2quia simulacra locuta sunt inutile et divini viderunt mendacium et somniatores frustra locuti sunt vane consolabantur idcirco abducti sunt quasi grex adfligentur quia non est eis pastor 3super pastores iratus est furor meus et super hircos visitabo quia visitavit Dominus exercituum gregem suum domum Iuda et posuit eos quasi equum gloriae suae in bello 4ex ipso angulus ex ipso paxillus ex ipso arcus proelii ex ipso egredietur omnis exactor simul 5et erunt quasi fortes conculcantes lutum viarum in proelio et bellabunt quia Dominus cum eis et confundentur ascensores equorum 6et confortabo domum Iuda et domum Ioseph salvabo et convertam eos quia miserebor eorum et erunt sicut fuerunt quando non proieceram eos ego enim Dominus Deus eorum et exaudiam eos 7et erunt quasi fortes Ephraim et laetabitur cor eorum quasi a vino et filii eorum videbunt et laetabuntur et exultabit cor eorum in Domino 8sibilabo eis et congregabo illos quia redemi eos et multiplicabo eos sicut ante fuerant multiplicati 9et seminabo eos in populis et de longe recordabuntur mei et vivent cum filiis suis et revertentur 10et reducam eos de terra Aegypti et de Assyriis congregabo eos et ad terram Galaad et Libani adducam eos et non invenietur eis locus 11et transibit in maris freto et percutiet in mari fluctus et confundentur omnia profunda Fluminis et humiliabitur superbia Assur et sceptrum Aegypti recedet 12confortabo eos in Domino et in nomine eius ambulabunt dicit Dominus

Chapter 11

1aperi Libane portas tuas et comedat ignis cedros tuas 2ulula abies quia cecidit cedrus quoniam magnifici vastati sunt ululate quercus Basan quoniam succisus est saltus munitus 3vox ululatus pastorum quia vastata est magnificentia eorum vox rugitus leonum quoniam vastata est superbia Iordanis 4haec dicit Dominus Deus meus pasce pecora occisionis 5quae qui possederant occidebant et non dolebant et vendebant ea dicentes benedictus Dominus divites facti sumus et pastores eorum non parcebant eis 6et ego non parcam ultra super habitantes terram dicit Dominus ecce ego tradam homines unumquemque in manu proximi sui et in manu regis sui et concident terram et non eruam de manu eorum 7et pascam pecus occisionis propter hoc o pauperes gregis et adsumpsi mihi duas virgas unam vocavi Decorem et alteram vocavi Funiculos et pavi gregem 8et succidi tres pastores in mense uno et contracta est anima mea in eis siquidem anima eorum variavit in me 9et dixi non pascam vos quod moritur moriatur et quod succiditur succidatur et reliqui vorent unusquisque carnem proximi sui 10et tuli virgam meam quae vocabatur Decus et abscidi eam ut irritum facerem foedus meum quod percussi cum omnibus populis 11et in irritum deductum est in die illa et cognoverunt sic pauperes gregis qui custodiunt mihi quia verbum Domini est 12et dixi ad eos si bonum est in oculis vestris adferte mercedem meam et si non quiescite et adpenderunt mercedem meam triginta argenteos 13et dixit Dominus ad me proice illud ad statuarium decorum pretium quod adpretiatus sum ab eis et tuli triginta argenteos et proieci illos in domo Domini ad statuarium 14et praecidi virgam meam secundam quae appellabatur Funiculus ut dissolverem germanitatem inter Iudam et inter Israhel 15et dixit Dominus ad me adhuc sume tibi vasa pastoris stulti 16quia ecce ego suscitabo pastorem in terra qui derelicta non visitabit dispersum non quaeret et contritum non sanabit et id quod stat non enutriet et carnes pinguium comedet et ungulas eorum dissolvet 17o pastor et idolum derelinquens gregem gladius super brachium eius et super oculum dextrum eius brachium eius ariditate siccabitur et oculus dexter eius tenebrescens obscurabitur

Chapter 12

1onus verbi Domini super Israhel dixit Dominus extendens caelum et fundans terram et fingens spiritum hominis in eo 2ecce ego ponam Hierusalem superliminare crapulae omnibus populis in circuitu sed et Iuda erit in obsidione contra Hierusalem 3et erit in die illa ponam Hierusalem lapidem oneris cunctis populis omnes qui levabunt eam concisione lacerabuntur et colligentur adversum eam omnia regna terrae 4in die illa dicit Dominus percutiam omnem equum in stuporem et ascensorem eius in amentiam et super domum Iuda aperiam oculos meos et omnem equum populorum percutiam in caecitate 5et dicent duces Iuda in corde suo confortentur mihi habitatores Hierusalem in Domino exercituum Deo eorum 6in die illo ponam duces Iuda sicut caminum ignis in lignis et sicut facem ignis in faeno et devorabunt ad dextram et ad sinistram omnes populos in circuitu et habitabitur Hierusalem rursum in loco suo in Hierusalem 7et salvabit Dominus tabernacula Iuda sicut in principio ut non magnifice glorietur domus David et gloria habitantium Hierusalem contra Iudam 8in die illo proteget Dominus habitatores Hierusalem et erit qui offenderit ex eis in die illa quasi David et domus David quasi Dei sicut angelus Domini in conspectu eius 9et erit in die illa quaeram conterere omnes gentes quae veniunt contra Hierusalem 10et effundam super domum David et super habitatores Hierusalem spiritum gratiae et precum et aspicient ad me quem confixerunt et plangent eum planctu quasi super unigenitum et dolebunt super eum ut doleri solet in morte primogeniti 11in die illa magnus erit planctus in Hierusalem sicut planctus Adadremmon in campo Mageddon 12et planget terra familiae et familiae seorsum familiae domus David seorsum et mulieres eorum seorsum 13familiae domus Nathan seorsum et mulieres eorum seorsum familiae domus Levi seorsum et mulieres eorum seorsum familiae Semei seorsum et mulieres eorum seorsum 14omnes familiae reliquae familiae et familiae seorsum et mulieres eorum seorsum

Chapter 13

1in die illa erit fons patens domus David et habitantibus Hierusalem in ablutionem peccatoris et menstruatae 2et erit in die illa dicit Dominus exercituum disperdam nomina idolorum de terra et non memorabuntur ultra et prophetas et spiritum inmundum auferam de terra 3et erit cum prophetaverit quispiam ultra dicent ei pater eius et mater eius qui genuerunt eum non vives quia mendacium locutus es in nomine Domini et configent eum pater eius et mater eius genitores eius cum prophetaverit 4et erit in die illa confundentur prophetae unusquisque ex visione sua cum prophetaverit nec operientur pallio saccino ut mentiantur 5sed dicet non sum propheta homo agricola ego sum quoniam Adam exemplum meum ab adulescentia mea 6et dicetur ei quid sunt plagae istae in medio manuum tuarum et dicet his plagatus sum in domo eorum qui diligebant me 7framea suscitare super pastorem meum et super virum coherentem mihi dicit Dominus exercituum percute pastorem et dispergantur oves et convertam manum meam ad parvulos 8et erunt in omni terra dicit Dominus partes duae in ea disperdentur et deficient et tertia pars relinquetur in ea 9et ducam tertiam partem per ignem et uram eas sicut uritur argentum et probabo eos sicut probatur aurum ipse vocabit nomen meum et ego exaudiam eum dicam populus meus es et ipse dicet Dominus Deus meus

Chapter 14

1ecce dies veniunt Domini et dividentur spolia tua in medio tui 2et congregabo omnes gentes ad Hierusalem in proelium et capietur civitas et vastabuntur domus et mulieres violabuntur et egredietur media pars civitatis in captivitatem et reliquum populi non auferetur ex urbe 3et egredietur Dominus et proeliabitur contra gentes illas sicut proeliatus est in die certaminis 4et stabunt pedes eius in die illa super montem Olivarum qui est contra Hierusalem ad orientem et scindetur mons Olivarum ex media parte sui ad orientem et occidentem praerupto grandi valde et separabitur medium montis ad aquilonem et medium eius ad meridiem 5et fugietis ad vallem montium meorum quoniam coniungetur vallis montium usque ad proximum et fugietis sicut fugistis a facie terraemotus in diebus Oziae regis Iuda et veniet Dominus Deus meus omnesque sancti cum eo 6et erit in die illa non erit lux sed frigus et gelu 7et erit dies una quae nota est Domino non dies neque nox et in tempore vesperae erit lux 8et erit in die illa exibunt aquae vivae de Hierusalem medium earum ad mare orientale et medium earum ad mare novissimum in aestate et in hieme erunt 9et erit Dominus rex super omnem terram in die illa erit Dominus unus et erit nomen eius unum 10et revertetur omnis terra usque ad desertum de colle Remmon ad austrum Hierusalem et exaltabitur et habitabit in loco suo a porta Beniamin usque ad locum portae Prioris usque ad portam Angulorum et a turre Ananehel usque ad torcularia regis 11et habitabunt in ea et anathema non erit amplius sed sedebit Hierusalem secura 12et haec erit plaga qua percutiet Dominus omnes gentes quae pugnaverunt adversus Hierusalem tabescet caro uniuscuiusque stantis super pedes suos et oculi eius contabescent in foraminibus suis et lingua eorum contabescet in ore suo 13in die illo erit tumultus Domini magnus in eis et adprehendet vir manum proximi sui et conseretur manus eius super manum proximi sui 14sed et Iudas pugnabit adversus Hierusalem et congregabuntur divitiae omnium gentium in circuitu aurum et argentum et vestes multae satis 15et sic erit ruina equi et muli cameli et asini et omnium iumentorum quae fuerint in castris illis sicut ruina haec 16et omnes qui reliqui fuerint de universis gentibus quae venerint contra Hierusalem ascendent ab anno in annum ut adorent regem Dominum exercituum et celebrent festivitatem tabernaculorum 17et erit qui non ascenderit de familiis terrae ad Hierusalem ut adoret regem Dominum exercituum non erit super eos imber 18quod si et familia Aegypti non ascenderit et non venerit nec super eos erit sed erit ruina qua percutiet Dominus omnes gentes quae non ascenderint ad celebrandam festivitatem tabernaculorum 19hoc erit peccatum Aegypti et hoc peccatum omnium gentium quae non ascenderint ad celebrandam festivitatem tabernaculorum 20in die illo erit quod super frenum equi est sanctum Domino et erunt lebetes in domo Domini quasi fialae coram altari

Malachi

Chapter 1

1onus verbi Domini ad Israhel in manu Malachi 2dilexi vos dicit Dominus et dixistis in quo dilexisti nos nonne frater erat Esau Iacob dicit Dominus et dilexi Iacob 3Esau autem odio habui et posui montes eius in solitudinem et hereditatem eius in dracones deserti 4quod si dixerit Idumea destructi sumus sed revertentes aedificabimus quae deserta sunt haec dicit Dominus exercituum isti aedificabunt et ego destruam et vocabuntur Termini impietatis et Populus cui iratus est Dominus usque in aeternum 5et oculi vestri videbunt et vos dicetis magnificetur Dominus super terminum Israhel 6filius honorat patrem et servus dominum suum si ergo pater ego sum ubi est honor meus et si dominus ego sum ubi est timor meus dicit Dominus exercituum ad vos o sacerdotes qui despicitis nomen meum et dixistis in quo despeximus nomen tuum 7offertis super altare meum panem pollutum et dicitis in quo polluimus te in eo quod dicitis mensa Domini despecta est 8si offeratis caecum ad immolandum nonne malum est et si offeratis claudum et languidum nonne malum est offer illud duci tuo si placuerit ei aut si susceperit faciem tuam dicit Dominus exercituum 9et nunc deprecamini vultum Dei ut misereatur vestri de manu enim vestra factum est hoc si quo modo suscipiat facies vestras dicit Dominus exercituum 10quis est in vobis qui claudat ostia et incendat altare meum gratuito non est mihi voluntas in vobis dicit Dominus exercituum et munus non suscipiam de manu vestra 11ab ortu enim solis usque ad occasum magnum est nomen meum in gentibus et in omni loco sacrificatur et offertur nomini meo oblatio munda quia magnum nomen meum in gentibus dicit Dominus exercituum 12et vos polluistis illud in eo quod dicitis mensa Domini contaminata est et quod superponitur contemptibile est cum igni qui illud devorat 13et dixistis ecce de labore et exsuflastis illud dicit Dominus exercituum et intulistis de rapinis claudum et languidum et intulistis munus numquid suscipiam illud de manu vestra dicit Dominus 14maledictus dolosus qui habet in grege suo masculum et votum faciens immolat debile Domino quia rex magnus ego dicit Dominus exercituum et nomen meum horribile in gentibus

Chapter 2

1et nunc ad vos mandatum hoc o sacerdotes 2si nolueritis audire et si nolueritis ponere super cor ut detis gloriam nomini meo ait Dominus exercituum mittam in vos egestatem et maledicam benedictionibus vestris et maledicam illis quoniam non posuistis super cor 3ecce ego proiciam vobis brachium et dispergam super vultum vestrum stercus sollemnitatum vestrarum et adsumet vos secum 4et scietis quia misi ad vos mandatum istud ut esset pactum meum cum Levi dicit Dominus exercituum 5pactum meum fuit cum eo vitae et pacis et dedi ei timorem et timuit me et a facie nominis mei pavebat 6lex veritatis fuit in ore eius et iniquitas non est inventa in labiis eius in pace et in aequitate ambulavit mecum et multos avertit ab iniquitate 7labia enim sacerdotis custodient scientiam et legem requirent ex ore eius quia angelus Domini exercituum est 8vos autem recessistis de via et scandalizastis plurimos in lege irritum fecistis pactum Levi dicit Dominus exercituum 9propter quod et ego dedi vos contemptibiles et humiles omnibus populis sicut non servastis vias meas et accepistis faciem in lege 10numquid non pater unus omnium nostrum numquid non Deus unus creavit nos quare ergo despicit unusquisque nostrum fratrem suum violans pactum patrum nostrorum 11transgressus est Iuda et abominatio facta est in Israhel et in Hierusalem quia contaminavit Iudas sanctificationem Domini quam dilexit et habuit filiam dei alieni 12disperdat Dominus virum qui fecerit hoc magistrum et discipulum de tabernaculis Iacob et offerentem munus Domino exercituum 13et hoc rursum fecistis operiebatis lacrimis altare Domini fletu et mugitu ita ut ultra non respiciam ad sacrificium nec accipiam placabile quid de manu vestra 14et dixistis quam ob causam quia Dominus testificatus est inter te et uxorem pubertatis tuae quam tu despexisti et haec particeps tua et uxor foederis tui 15nonne unus fecit et residuum spiritus eius est et quid unus quaerit nisi semen Dei custodite ergo spiritum vestrum et uxorem adulescentiae tuae noli despicere 16cum odio habueris dimitte dicit Dominus Deus Israhel operiet autem iniquitas vestimentum eius dicit Dominus exercituum custodite spiritum vestrum et nolite despicere 17laborare fecistis Dominum in sermonibus vestris et dixistis in quo eum fecimus laborare in eo cum diceretis omnis qui facit malum bonus est in conspectu Domini et tales ei placent aut certe ubi est Deus iudicii

Chapter 3

1ecce ego mittam angelum meum et praeparabit viam ante faciem meam et statim veniet ad templum suum dominator quem vos quaeritis et angelus testamenti quem vos vultis ecce venit dicit Dominus exercituum 2et quis poterit cogitare diem adventus eius et quis stabit ad videndum eum ipse enim quasi ignis conflans et quasi herba fullonum 3et sedebit conflans et emundans argentum et purgabit filios Levi et colabit eos quasi aurum et quasi argentum et erunt Domino offerentes sacrificia in iustitia 4et placebit Domino sacrificium Iuda et Hierusalem sicut dies saeculi et sicut anni antiqui 5et accedam ad vos in iudicio et ero testis velox maleficis et adulteris et periuris et qui calumniantur mercedem mercennarii viduas et pupillos et opprimunt peregrinum nec timuerunt me dicit Dominus exercituum 6ego enim Dominus et non mutor et vos filii Iacob non estis consumpti 7a diebus enim patrum vestrorum recessistis a legitimis meis et non custodistis revertimini ad me et revertar ad vos dicit Dominus exercituum et dixistis in quo revertemur 8si adfiget homo Deum quia vos configitis me et dixistis in quo confiximus te in decimis et in primitivis 9et in penuria vos maledicti estis et me vos configitis gens tota 10inferte omnem decimam in horreum et sit cibus in domo mea et probate me super hoc dicit Dominus si non aperuero vobis cataractas caeli et effudero vobis benedictionem usque ad abundantiam 11et increpabo pro vobis devorantem et non corrumpet fructum terrae vestrae nec erit sterilis vinea in agro dicit Dominus exercituum 12et beatos vos dicent omnes gentes eritis enim vos terra desiderabilis dicit Dominus exercituum 13invaluerunt super me verba vestra dicit Dominus 14et dixistis quid locuti sumus contra te dixistis vanus est qui servit Deo et quod emolumentum quia custodivimus praecepta eius et quia ambulavimus tristes coram Domino exercituum 15ergo nunc beatos dicimus arrogantes siquidem aedificati sunt facientes impietatem et temptaverunt Deum et salvi facti sunt 16tunc locuti sunt timentes Deum unusquisque cum proximo suo et adtendit Dominus et audivit et scriptus est liber monumenti coram eo timentibus Dominum et cogitantibus nomen eius 17et erunt mihi ait Dominus exercituum in die qua ego facio in peculium et parcam eis sicut parcit vir filio suo servienti sibi 18et convertemini et videbitis quid sit inter iustum et impium et inter servientem Deo et non servientem ei

Chapter 4

1ecce enim dies veniet succensa quasi caminus et erunt omnes superbi et omnes facientes impietatem stipula et inflammabit eos dies veniens dicit Dominus exercituum quae non relinquet eis radicem et germen 2et orietur vobis timentibus nomen meum sol iustitiae et sanitas in pinnis eius et egrediemini et salietis sicut vituli de armento 3et calcabitis impios cum fuerint cinis sub planta pedum vestrorum in die qua ego facio dicit Dominus exercituum 4mementote legis Mosi servi mei quam mandavi ei in Choreb ad omnem Israhel praecepta et iudicia 5ecce ego mittam vobis Heliam prophetam antequam veniat dies Domini magnus et horribilis

Baruch

Chapter 1

1et haec verba libri quae scripsit Baruch filius Neeri filius Maasei filii Sedechiae filii Sedei filii Helchiae in Babylonia 2in anno quinto in septima die mensis in tempore quo ceperunt Chaldei Hierusalem et succenderunt eam igni 3et legit Baruch verba libri huius ad aures Iechoniae filii Ioachim regis Iuda et ad aures universi populi venientis ad librum 4et ad aures potentium filiorum regum et ad aures presbyterorum et ad aures populi a minimo usque ad magnum eorum omnium habitantium in Babylonia ad flumen Sudi 5qui audientes plorabant et ieiunabant et orabant in conspectu Domini 6et collegerunt pecuniam secundum quod potuit uniuscuiusque manus 7et miserunt in Hierusalem ad Ioachim filium Helchiae filii Salom sacerdotem et ad sacerdotes et ad omnem populum qui inventi sunt cum eo in Hierusalem 8cum acciperet vasa templi Domini quae ablata fuerant de templo revocare in terram Iuda decima die illius sivan vasa argentea quae fecit Sedechias filius Iosiae rex Iuda 9posteaquam cepisset Nabuchodonosor rex Babylonum Iechoniam et principes et vinctos et potentes et populum terrae ab Hierusalem et duxit eos in Babyloniam 10et dixerunt ecce misimus ad vos pecunias de quibus emite holocaustomata et tus et facite manna et offerte pro peccato ad aram Domini Dei nostri 11et orate pro vita Nabuchodonosor regis Babyloniae et pro vita Balthasar filii eius ut sint dies ipsorum sicut dies caeli super terram 12et det Dominus virtutem nobis et inluminet oculos nostros ut vivamus sub umbra Nabuchodonosor regis Babyloniae et sub umbra Balthasar filii eius et serviamus eis multis diebus et inveniamus gratiam in conspectu eorum 13et pro nobis ipsis orate ad Dominum Deum nostrum quia peccavimus Domino Deo nostro et non est aversus furor eius a nobis usque in hunc diem 14et legite librum istum quem misimus ad vos recitari in templo Domini in die sollemni et in die oportuno 15et dicetis Domino Deo nostro iustitia nobis autem confusio faciei nostrae sicut dies haec omni Iuda et habitantibus in Hierusalem 16regibus nostris et principibus nostris sacerdotibus nostris et prophetis nostris et patribus nostris 17peccavimus ante Dominum nostrum et non credidimus diffidentes in eum 18et non fuimus subiectibiles illi et non obaudivimus vocem Domini Dei nostri ut ambularemus in mandatis eius quibus dedit nobis 19a die qua eduxit patres nostros de terra Aegypti usque in hunc diem eramus incredibiles ad Dominum Deum nostrum et dissipati recessimus ne audiremus vocem ipsius 20et adheserunt nobis mala multa et maledictiones quae constituit Dominus Moysi servo suo qui eduxit patres nostros de terra Aegypti dare nobis terram fluentem lac et mel sicut hodierna die 21et non audivimus vocem Domini Dei nostri secundum omnia verba prophetarum quos misit ad nos 22et abivimus unusquisque in sensum cordis nostri maligni operari diis alienis facientes mala ante oculos Domini Dei nostri

Chapter 2

1propter quod statuit Dominus Deus noster verbum suum quod locutus est ad nos et ad iudices nostros qui iudicaverunt in Israhel et ad reges nostros et ad principes nostros et ad omnem Israhel et Iuda 2ut adduceret Dominus super nos mala magna quae non sunt facta sub caelo quemadmodum facta sunt Hierusalem secundum quae scripta sunt in lege Moysi 3ut manducaret homo carnes filii sui et carnes filiae suae 4et dedit illos sub manus regum omnium qui sunt in circuitu nostro in inproperium et in desolationem et in omnibus populis quo nos dispersit Dominus 5et facti sumus subtus et non supra quia peccavimus Domino Deo nostro non obaudiendo vocem ipsius 6Domino Deo nostro iustitia nobis autem et patribus nostris confusio faciei sicut dies haec 7quae locutus est Dominus super nos omnia mala haec quae evenerunt super nos 8et non sumus deprecati faciem Domini Dei nostri ut reverteremur unusquisque nostrum a viis nostris pessimis 9et vigilavit Dominus in malis et adduxit ea super nos quia iustus est Dominus in omnibus operibus suis quae mandavit nobis 10et non audivimus vocem ipsius ut iremus in praeceptis Domini quae dedit ante faciem nostram 11et nunc Domine Deus Israhel qui eduxisti plebem tuam de terra Aegypti in manu valida et in signis et in prodigiis et in virtute tua magna et in brachio excelso et fecisti tibi nomen sicut dies iste 12peccavimus impie egimus inique gessimus Domine Deus noster in omnibus iustitiis tuis 13avertatur ira tua a nobis quia derelicti sumus pauci inter gentes ubi dispersisti nos 14exaudi Domine preces nostras et orationes nostras et educ nos propter te et da nobis invenire gratiam ante faciem eorum qui nos abduxerunt 15ut sciat omnis terra quia tu es Dominus Deus noster et quia nomen tuum invocatum est super Israhel et super genus ipsius 16respice Domine de domo sancta tua in nos et inclina aurem tuam et audi 17aperi oculos tuos et vide quia non mortui qui sunt in inferno quorum spiritus acceptus est a visceribus suis dabunt honorem et iustificationem Domino 18sed anima quae tristis est super magnitudine et incedit curva et infirmis et oculi deficientes et anima esuriens dat tibi gloriam et iustitiam Domino 19quia non secundum iustitias patrum nostrorum nos fundimus misericordiam ante conspectum tuum Domine Deus noster 20sed quia misisti iram tuam et furorem tuum super nos sicut locutus es in manus puerorum tuorum prophetarum dicens 21sic dicit Dominus inclinate umerum vestrum et cervicem vestram et opera facite regi Babylonis et sedebitis in terra quam dedi patribus vestris 22quod si autem non audieritis vocem Domini Dei vestri operari regi Babyloniae defectionem faciam de civitatibus Iuda et a foris Hierusalem 23et auferam a vobis vocem iucunditatis et vocem gaudimonii et vocem sponsi et vocem sponsae et erit omnis terra sine vestigio ab inhabitantibus eam 24et non audierunt vocem tuam ut operarentur regi Babyloniae et statuisti verba tua quae locutus es in manibus puerorum tuorum prophetarum ut proferrentur ossa regum nostrorum et ossa patrum nostrorum de loco suo 25et ecce sunt proiecta in calore solis et in gelu noctis et mortui sunt in doloribus pessimis in fame et in gladio et in emissione 26et posuisti templum in quo invocatum est nomen tuum in ipso sicut haec dies propter iniquitatem domus Israhel et domus Iuda 27et fecisti in nobis Domine Deus noster secundum omnem benignitatem tuam et secundum omnem miserationem tuam illam magnam 28sicut locutus es in manu pueri tui Moysi in die qua praecepisti ei scribere legem tuam coram filiis Israhel 29dicens si non obaudieritis vocem meam ambitio haec magna et multa convertetur in minimo inter gentes quo ego dispergam illos 30quia scio quod me non audiet populus populus est enim dura cervice et convertetur ad cor suum in terra captivitatis suae 31et scient quoniam ego sum Dominus Deus eorum et dabo eis cor et audient aures 32et laudabunt me in terra captivitatis suae et memores erunt nominis mei 33et avertent se a dorso suo duro et a malignitatibus suis quia reminiscentur viam patrum suorum qui peccaverunt in me 34et revocabo illos in terram quam iuravi patribus illorum Abraham et Isaac et Iacob et dominabuntur eius et multiplicabo eos et non minorabuntur 35et statuam illis testamentum alterum sempiternum ut sim illis in Deum et ipsi erunt mihi in populum et non movebo amplius populum meum filios Israhel a terra quam dedi illis

Chapter 3

1et nunc Domine omnipotens Deus Israhel anima in angustiis et spiritus anxius clamat ad te 2audi Domine et miserere quia Deus es misericors et miserere nostri quia peccavimus ante te 3quia tu sedes in sempiternum et nos peribimus in aevum 4Domine omnipotens Deus Israhel audi nunc orationem mortuorum Israhel et filiorum ipsorum qui peccaverunt ante te et non audierunt vocem Domini Dei sui et adglutinata sunt nobis mala 5noli meminisse iniquitates patrum nostrorum sed memento manus tuae et nominis tui in tempore isto 6quia tu es Dominus Deus noster et laudabimus te Domine 7quia propter hoc dedisti timorem tuum in cordibus nostris et ut invocemus nomen tuum et laudemus te in captivitate nostra quia convertemus iniquitatem patrum nostrorum qui peccaverunt ante te 8et ecce nos hodie in captivitate nostra sumus quo nos dispersisti in inproperium et in maledictum et in peccatum secundum omnes iniquitates patrum nostrorum qui discesserunt a te Domine Deus noster 9audi Israhel mandata vitae auribus percipite ut scias prudentiam 10quid est Israhel quid est quod in terra es inimicorum 11inveterasti in terra aliena coinquinatus es cum mortuis deputatus es cum descendentibus in infernum 12dereliquisti fontem sapientiae 13si in via Dei ambulasses habitasses in pace sempiterna 14disce ubi sit prudentia ubi sit virtus ubi sit intellectus ut scias simul ubi sit longiturnitas vitae et victus ubi sit lumen oculorum et pax 15quis invenit locum eius et quis intravit in thesauros eius 16ubi sunt principes gentium et qui dominantur super bestias quae sunt super terram 17qui in avibus caeli inludunt 18qui argentum thesaurizant et aurum in quo confidebant homines et non est finis adquisitionis eorum qui argentum fabricant et solliciti sunt nec est inventio operum illorum 19exterminati sunt et ad inferos descenderunt et alii loco eorum exsurrexerunt 20iuvenes viderunt lumen et habitaverunt super terram viam autem disciplinae ignoraverunt 21neque intellexerunt semitas eius neque filii eorum susceperunt eam a facie ipsorum longe facta est 22non est audita in terra Chanaan neque visa est in Theman 23filii quoque Agar qui exquirunt prudentiam quae de terra est negotiatores Merrae et Theman et fabulatores et exquisitores intellegentiae viam autem sapientiae nescierunt neque commemorati sunt semitas eius 24o Israhel quam magna est domus Dei et ingens locus possessionis eius 25magnus et non habet finem excelsus et inmensus 26ibi fuerunt gigantes nominati illi qui ab initio fuerunt statura magna scientes bellum 27non hos elegit Deus neque viam disciplinae dedit illis et perierunt 28eo quod non haberent sapientiam et perierunt propter insipientiam suam 29quis ascendit in caelum et accepit eam et deduxit eam de nubibus 30quis transfretavit mare et invenit illam et adtulit illam super aurum electum 31non est qui possit scire viam eius neque qui exquirat semitas eius 32sed qui scit universa novit eam et invenit eam prudentia sua qui praeparavit terram in aeterno tempore et replevit eam pecudibus et quadrupedibus 33qui emittit lumen et vadit et vocavit illud et obaudit illi in tremore 34stellae autem lumen dederunt in custodiis suis et laetatae sunt 35vocatae sunt et dixerunt adsumus et luxerunt ei cum iucunditate qui fecit illas 36hic Deus noster non aestimabitur alius adversus eum 37hic adinvenit omnem viam disciplinae et tradidit illam Iacob puero suo et Israhel dilecto suo 38post haec in terris visus est et cum hominibus conversatus est

Chapter 4

1hic liber mandatorum Dei et lex quae est in aeternum omnes qui tenent eam ad vitam qui autem dereliquerint eam in mortem 2convertere Iacob et adprehende eam ambula per viam ad splendorem eius contra lumen eius 3ne tradas altero gloriam tuam et dignitatem tuam genti alienae 4beati sumus Israhel quoniam quae Deo placent nobis manifesta sunt 5animaequior esto populus Dei memorabilis Israhel 6venundati estis gentibus non in perditionem sed propter quod in ira ad iracundiam provocastis Deum traditi estis adversariis 7exacerbastis enim eum qui fecit vos Deum aeternum immolantes daemoniis et non Deo 8obliti autem estis eum qui nutrivit vos et contristastis nutricem vestram Hierusalem 9vidit enim iracundiam a Deo venientem vobis et dixit audite confines Sion adduxit enim mihi Deus luctum magnum 10vidi enim captivitatem populi mei filiorum meorum et filiarum quam superduxit illis Aeternus 11nutrivi enim illos cum iucunditate dimisi autem illos cum fletu et luctu 12nemo gaudeat super me viduam et desolatam a multis derelicta sum propter peccata filiorum meorum quia declinaverunt a lege Dei 13iustitias autem ipsius nescierunt nec ambulaverunt per vias mandatorum Dei neque per semitas veritatis eius cum iustitia ingressi sunt 14veniant confines Sion et memorentur captivitatem filiorum et filiarum mearum quam superduxit illis Aeternus 15adduxit enim super illos gentem de longinquo gentem inprobam et alterius linguae 16qui non sunt reveriti senem neque puerorum miserti sunt et abduxerunt dilectos viduae et a filiis unicam desolaverunt 17ego autem quid possum adiuvare vos 18qui enim adduxit super vos mala ipse vos eripiet de manibus inimicorum vestrorum 19ambulate filii ambulate ego enim derelicta sum sola 20exui me stola pacis indui autem me sacco obsecrationis et clamabo ad Altissimum in diebus meis 21animaequiores estote filii clamate ad Dominum et eripiet vos de manu principum inimicorum 22ego enim speravi in Aeternum salutem vestram et venit mihi gaudium a Sancto super misericordia quae veniet vobis ab Aeterno salutari nostro 23emisi enim vos cum luctu et ploratu reducet autem vos mihi Deus cum gaudio et iucunditate in sempiternum 24sicut enim viderunt vicinae Sion captivitatem vestram sic videbunt et in celeritate salutem vestram a Deo quae superveniet vobis cum honore magno et splendore aeterno 25filii patienter sustinete iram quae supervenit vobis persecutus est enim te inimicus tuus sed cito videbis perditionem ipsius et super cervices ipsius ascendes 26delicati mei ambulaverunt vias asperas ducti sunt enim ut grex direptus ab inimicis 27animaequiores estote filii et proclamate ad Deum erit enim memoria vestra ab eo qui ducit vos 28sicut enim fuit sensus vester ut erraretis a Deo decies tantum iterum convertentes requiretis eum 29qui enim induxit vobis mala ipse rursum adducet vobis sempiternam iucunditatem cum salute vestra 30animaequior esto Hierusalem exhortatur enim te qui te nominavit 31nocentes parebunt qui te vexaverunt et qui gratulati sunt in tua ruina punientur 32civitates quibus servierunt filii tui punietur quae accepit filios tuos 33sicut enim gavisa est in tua ruina et laetata est in tuo casu sic contristabitur in sua desolatione 34et amputabitur exultatio multitudinis eius et gaudimonium eius erit in luctum 35ignis enim superveniet ei ab Aeterno in longiturnis diebus et habitabitur a daemoniis in multitudinem temporis 36circumspice Hierusalem ad orientem et vide iucunditatem a Deo tibi venientem 37ecce enim veniunt filii tui quos dimisisti dispersos veniunt collecti ab oriente usque ad occidentem in verbo Sancti gaudentes in honorem Dei

Chapter 5

1exue te Hierusalem stola luctus et vexationis tuae et indue te decore et honore eius quae a Deo tibi est in sempiterna gloriae 2circumdato te deploide a Deo iustitiae et inpone mitram capiti tuo honoris Aeterni 3Deus enim ostendet splendorem suum in te omni quod sub caelo est 4nominabitur enim tibi nomen tuum a Deo in sempiternum Pax iustitiae et Honor pietatis 5exsurge Hierusalem et sta in excelso et circumspice ad orientem et vide collectos filios tuos ab oriente sole usque ad occidentem in verbo Sancti gaudentes Dei memoria 6exierunt enim abs te pedibus ducti ab inimicis adducet autem illos Dominus ad te portatos in honorem sicut filios regni 7constituit enim Deus humiliare omnem montem excelsum et rupes perennes et convalles replere in aequalitatem terrae ut ambulet Israhel diligenter in honorem Dei 8obumbraverunt autem et silvae et omne lignum suavitatis Israhel mandato Dei 9adducet enim Deus Israhel cum iucunditate in lumine maiestatis suae cum misericordia et iustitia quae est ab ipso

Chapter 6

1exemplum epistulae quam misit Hieremias ad abductos captivos in Babyloniam a rege Babyloniorum ut nuntiaret illis secundum quod praeceptum est illi a Deo propter peccata quae peccastis ante Deum abducemini in Babyloniam captivi a Nabuchodonosor rege Babylonum 2ingressi itaque in Babyloniam eritis illic annis plurimis et tempus longum usque ad generationes septem post hoc autem educam vos inde cum pace 3nunc autem videbitis in Babylonia deos aureos et argenteos et lapideos et ligneos in umeros portari ostentantes metum gentibus 4videte ergo ne et vos similes efficiamini factis alienis et metuatis et metus vos capiat in ipsis 5visa itaque turba de retro et ab ante adorantes dicite in cordibus vestris tibi oportet adorari Domine 6angelus autem meus vobiscum est ipse autem exquiram animas vestras 7nam lingua ipsorum polita a fabro ipsa etiam inaurata et inargentata falsa sunt et non possunt loqui 8et sicut virgini amanti ornamenti ita accepto auro fabricati sunt 9coronas certe habent aureas super capita sua dii illorum unde subtrahent sacerdotes ab eis aurum et argentum et erogant illud in semet ipsis 10dant autem et ex ipso prostitutis et meretrices ornant et iterum cum receperint illud a meretricibus ornant deos suos 11hii autem non liberantur ab erugine et tinea 12opertis autem illis veste purpurea extergent faciem ipsorum propter pulverem domus qui est plurimus inter eos 13sceptrum autem habet ut homo sicut iudex regionis qui in se peccantem non interficit 14habet etiam gladium in manu et securem se autem de bello et a latronibus non liberat unde vobis notum sit quia non sunt dii 15ne ergo timueritis eos sicut enim vas hominis confractum inutile efficitur tales sunt et dii illorum 16constitutis illis in domo oculi eorum pleni sunt pulvere a pedibus introeuntium 17et sicut alicui qui regem offendit circumseptae sunt ianuae aut sicut ad sepulchrum adductum mortuum ita tutant sacerdotes ostia clusuris et seris ne a latronibus expolientur 18lucernas accendunt illis et quidem multas ex quibus nullam videre possunt sunt autem sicut trabes in domo 19corda vero eorum dicunt elingere serpentes qui de terra sunt dum comedent eos et vestimentum ipsorum et non sentiunt 20nigrae fiunt facies eorum a fumo qui in domo fit 21supra corpus eorum et supra caput volant noctuae et hirundines et aves etiam similiter et cattae 22unde scietis quia non sunt dii ne ergo timueritis eos 23aurum etiam quod habent ad speciem est nisi aliquis exterserit eruginem non fulgebunt neque enim dum conflarentur sentiebant 24ex omni pretio empta sunt in quibus spiritus non est in ipsis 25sine pedibus in umeris portantur ostentantes ignobilitatem suam hominibus confundantur etiam qui colunt ea 26propterea si ceciderint in terram a semet ipsis non surgent neque si quis eum statuerit rectum per semet ipsum stabit sed sicut mortuis munera eorum illis adponentur 27hostias illorum sacerdotes ipsorum vendunt et abutuntur similiter et mulieres eorum decerpentes neque infirmo neque mendicanti aliquid inpertiunt 28de sacrificiis eorum fetae et menstruatae contingunt scientes itaque ex his quia non sunt dii ne timeatis eos 29unde enim vocantur dii quia mulieres adponunt diis argenteis et aureis et ligneis 30et in domibus eorum sacerdotes sedent habentes tunicas scissas et capita et barbas rasa quorum capita nuda sunt 31rugiunt autem clamantes contra deos suos sicut in cena mortui 32a vestimento eorum auferent sacerdotes et vestiunt uxores suas et filios suos 33neque si quid mali patiantur ab aliquo neque si quid bonum poterunt retribuere neque regem constituere possunt neque auferre 34similiter neque divitias dare possunt neque malum retribuere si quis illis votum voverit et non reddiderit nec hoc requirent 35hominem a morte non liberant neque infimum a potentiore eripient 36hominem caecum ad visum non restituent de necessitate hominem non liberabunt 37viduae non miserebuntur neque orfanis benefacient 38lapidibus de monte similes sunt dii illorum lignei et lapidei aurei et argentei qui autem colunt illa confundentur 39quomodo ergo aestimandum est aut dicendum illos esse deos 40adhuc enim ipsis Chaldeis non honorantibus ea qui cum audierint mutum non posse loqui offerent illum ad Bel postulantes ab eo loqui 41quasi possint sentire qui non habent motum et ipsi cum intellexerint relinquent ea sensum enim non habent ipsi dii illorum 42mulieres autem circumdatis funibus in viis sedent succendentes ossa olivarum 43cum autem aliqua ex ipsis adtracta ab aliquo transeunte dormierit proximae suae exprobrat quod ea non sit digna habita sicut ipsa neque funis eius disruptus sit 44omnia autem quae illis fiunt falsa sunt quomodo ergo aestimandum aut dicendum est esse illos deos 45a fabris autem et ab aurificibus facta sunt nihil aliud erint nisi id quod volunt esse sacerdotes 46aurifices ipsi etiam qui ea faciunt non sunt multi temporis numquid ergo possunt quae ab ipsis fabricata sunt esse dii 47reliquerunt autem falsa et obprobrium postea futuris 48nam cum supervenerit illis proelium et mala cogitant post se sacerdotes ubi se abscondant cum illis 49quomodo ergo sentiri debeant quoniam dii sunt qui nec de bello se liberant neque de malis se eripiunt 50nam cum sint lignea et inaurata et inargentata scietur postea quia falsa sunt gentibus universis et regibus quae manifestata sunt quia non sunt dii sed opera manuum hominum et nullum opus Dei in illis 51unde ergo notum est quia non sunt dii sed opera manuum hominum et nullum Dei opus in ipsis est 52regem regioni non suscitant neque pluviam hominibus dabunt 53iudicium quoque non discernent neque regionem liberabunt ab iniuria quia nihil possunt sicut corniculae inter medium caeli et terrae 54etenim cum inciderit ignis in domum deorum ligneorum aureorum et argenteorum sacerdotes quidem ipsorum fugient et liberabuntur ipsi vero sicut trabes in medio conburentur 55regi autem et bello non resistent quomodo ergo aestimandum est aut recipiendum quia dii sunt 56non a furibus neque a latronibus se liberabunt dii lignei et lapidei et inaurati et argentati quibus hii qui fortiores sunt 57aurum et argentum et vestimentum quod operti sunt auferent illis et abibunt nec sibi auxilium ferunt 58itaque melius est esse regem ostentantem virtutem suam aut vas in domo utile in quo gloriabitur qui possidet illud quam falsi dii vel ostium in domo quod custodit quae in ipsa sunt quam falsi dii 59sol quidem et luna sidera cum sint splendida et emissa ad utilitates obaudiunt 60similiter et fulgur cum apparuerit perspicuum est id ipsum autem et spiritus in omni regione spirat 61et nubes quibus cum imperatum fuerit a Deo perambulare universum orbem perficiunt quod imperatum est eis 62ignis etiam missus desuper ut consumat montes et silvas facit quod praeceptum est ei haec autem neque speciebus neque virtutibus uni eorum similia sunt 63unde neque aestimandum est neque dicendum esse illos deos quando non possint neque iudicium iudicare neque benefacere hominibus 64scientes itaque quia non sunt dii ne ergo timueritis eos 65neque enim regibus maledicent neque benedicent 66signa etiam in caelo gentibus non ostendunt neque ut sol lucebunt neque inluminabunt ut luna 67bestiae meliores sunt illis quae possunt fugere sub tectum ac prodesse sibi 68nullo itaque modo nobis est manifestum quia sunt dii propter quod ne timeatis eos 69nam sicut in cucumeraria formido nihil custodit ita sunt dii illorum lignei et argentei et inaurati 70eodem modo et in horto spina alba supra quam omnis avis sedet similiter et mortuo proiecto in tenebris similes sunt dii illorum lignei et inaurati et inargentati 71a purpura quoque et marmore quae supra illos tineant scietis itaque quia non sunt dii ipsi etiam postremo comeduntur et erit obprobrium in regione

Sirach

Chapter

1multorum nobis et magnorum per Legem et Prophetas aliosque qui secuti sunt illos sapientiam demonstratam, in quibus oportet laudare Israhel doctrinae et sapientiae causa; quia non solum ipsos loquentes necesse est peritos, sed etiam extraneos posse et dicentes et scribentes doctissimos fieri. 2avus meus Iesus postquam se amplius dedit ad diligentiam lectionis Legis et Prophetarum et aliorum librorum qui nobis a parentibus nostris traditi sunt, volui et ipse scribere aliquid horum quae ad doctrinam et sapientiam pertinent, ut desiderantes discere et illorum periti facti magis magisque adtendant animo et confirmentur ad legitimam vitam. 3hortor itaque venire vos cum benevolentia et adtentiore studio lectionem facere, et veniam habere in illis in quibus videmur sequentes imaginem sapientiae et deficere in verborum conpositione. nam deficiunt verba hebraica quando translata fuerint ad alteram linguam; non solum autem haec, sed et ipsa Lex et Prophetae ceteraque librorum non parvam habent differentiam quando inter se dicuntur. 4nam in octavo et tricesimo anno temporibus Ptolomei Euergetis regis, postquam perveni in Aegyptum et cum multum temporis ibi fecissem, inveni libros relictos non parvae neque contemnendae doctrinae. 5itaque bonum et necessarium putavi et ipse aliquam addere diligentiam et laborem interpretandi istum librum; et multa vigilia adtuli doctrinam in spatio temporis, ad illa quae ad finem ducunt librum dare, et illis qui volunt animum intendere et discere quemadmodum oporteat instituere mores qui secundum legem Domini proposuerunt vitam agere.

Chapter 1

1omnis sapientia a Deo Domino est et cum illo fuit semper et est ante aevum 2harenam maris et pluviae guttas et dies saeculi quis dinumeravit altitudinem caeli et latitudinem terrae et profundum abyssi quis mensus est 3sapientiam Dei praecedentem omnia quis investigavit 4prior omnium creata est sapientia et intellectus prudentiae ab aevo 5fons sapientiae verbum Dei in excelsis et ingressus illius mandata aeterna 6radix sapientiae cui revelata est et astutias illius quis agnovit 7disciplina sapientiae cui revelata est et manifestata et multiplicationem ingressus illius quis intellexit 8unus est Altissimus creator omnipotens rex potens et metuendus nimis sedens super thronum illius et dominans Deus 9ipse creavit illam spiritu sancto et vidit et dinumeravit et mensus est 10et effudit illam super omnia opera sua et super omnem carnem secundum datum suum et praebuit illam diligentibus se 11timor Domini gloria et gloriatio et laetitia et corona exultationis 12timor Domini delectabit cor et dabit laetitiam et gaudium in longitudine dierum 13timenti Dominum bene erit in extremis et in die defunctionis suae benedicetur 14dilectio Dei honorabilis sapientia 15quibus autem apparuerit in visu diligunt eam in visione et in agnitione magnalium suorum 16initium sapientiae timor Domini et cum fidelibus in vulva concreatus est et cum electis seminis creditur et cum iustis et fidelibus agnoscitur 17timor Domini scientiae religiositas 18religiositas custodiet et iustificabit cor iucunditatem atque gaudium dabit 19timenti Deum bene erit et in diebus consummationis illius benedicetur 20plenitudo sapientiae timere Deum et plenitudo a fructibus illius 21omnem domum illius implebit a generationibus et receptacula a thesauris illius 22corona sapientiae timor Domini repollens pacem et salutis fructum 23et vidit et dinumeravit eam utraque autem sunt dona Dei 24scientiam et intellectum prudentiae sapientia conpartietur et gloriam tenentium se inaltat 25radix sapientiae est timere Dominum rami enim illius longevi 26in thesauris sapientiae intellectus et scientiae religiositas execratio autem peccatoribus sapientia 27timor Dei expellit peccatum 28nam qui sine timore est non poterit iustificari iracundia enim animositatis illius subversio illius est 29usque in tempus sustinebit patiens et postea redditio iucunditatis 30bonus sensus usque in tempus abscondebit verba illius et labia multorum enarrabunt sensum illius 31[] 32[] 33concupiscens sapientiam conserva iustitiam et Deus praebebit illam tibi 34sapientia enim et disciplina timor Domini et quod beneplacitum est illi 35fides et mansuetudo et adimplebit thesauros illius 36non sis incredibilis timori Domini et ne accesseris ad illum duplici corde 37ne fueris hypocrita in conspectu hominum et non scandalizeris labiis tuis 38adtende in illis ne forte cadas et adducas animae tuae inhonorationem 39et revelet Deus absconsa tua et in medio synagogae elidat te 40quoniam accessisti maligne ad Dominum et cor tuum plenum est dolo et fallacia

Chapter 2

1fili accedens servituti Dei sta in iustitia et timore et praepara animam tuam ad temptationem 2deprime cor tuum et sustine declina aurem et excipe verba intellectus et ne festines in tempus obductionis 3sustine sustentationes Dei coniungere Deo et sustine ut crescat in novissimo vita tua 4omne quod tibi adplicitum fuerit accipe et in dolore sustine et in humilitate tua habe patientiam 5quoniam in igne probatur aurum et argentum homines vero receptibiles in camino humiliationis 6crede Deo et recuperabit te et dirige viam tuam et spera in illum serva timorem illius et in illo veteresce 7metuentes Deum sustinete misericordiam eius et non deflectatis ab illo ne cadatis 8qui timetis Deum credite illi et non evacuabitur merces vestra 9qui timetis Deum sperate in illum et in oblectatione veniet vobis misericordia 10qui timetis Deum diligite illum et inluminabuntur corda vestra 11respicite filii nationes hominum et scitote quis speravit in Dominum et confusus est 12permansit in mandatis eius et derelictus est et quis invocavit illum et despexit illum 13quoniam pius et misericors Deus et remittit in tempore tribulationis peccata omnibus exquirentibus se in veritate 14vae duplici corde et labiis scelestis et manibus malefacientibus et peccatori terram ingredienti duabus viis 15vae dissolutis corde qui non credunt Deo ideo non protegentur ab eo 16vae his qui perdiderunt sustinentiam qui dereliquerunt vias rectas et deverterunt in vias pravas 17et quid facietis cum inspicere coeperit Deus 18qui timent Dominum non erunt incredibiles verbo illius et qui diligunt illum conservabunt viam illius 19qui timent Dominum inquirent quae beneplacita sunt illi et qui diligunt eum replebuntur lege ipsius 20qui timent Dominum parabunt corda sua et in conspectu illius sanctificabunt animas suas 21qui timent Dominum custodiunt mandata illius et patientiam habebunt usque ad inspectionem illius 22dicentes si paenitentiam non egerimus incidemus in Dei manus et non in manus hominum 23secundum enim magnitudinem illius sic et misericordia ipsius cum ipso

Chapter 3

1filii sapientiae ecclesia iustorum et natio illorum obaudientia et dilectio 2iudicium patris audite filii dilecti et sic facite ut salvi sitis 3Deus enim honoravit patrem in filiis et iudicium matris exquirens in filios 4qui diligit Deum exorabit pro peccatis et continebit se ab illis in oratione dierum exaudietur 5et sicut qui thesaurizat ita et qui honorificat matrem suam 6qui honorat patrem iucundabitur in filiis 7qui honorat patrem suum vita vivet longiore et qui obaudit patrem refrigerabit matri 8qui timet Deum honorat parentes et quasi dominis serviet in his qui se generaverunt 9in opere et sermone et omni patientia honora patrem tuum 10ut superveniat tibi benedictio a Deo et benedictio illius in novissimo manet 11benedictio patris firmat domos filiorum maledictio autem matris eradicat fundamenta 12ne glorieris in contumelia patris tui non est enim tibi gloria sed confusio 13gloria enim hominis ex honore patris sui et dedecus filiis pater sine honore 14fili suscipe senectam patris tui et ne contristes eum in vita illius 15et si defecerit sensu veniam da et ne spernas eum in tua virtute elemosyna enim patris non erit in oblivione 16nam pro peccato matris restituetur tibi bonum 17et iniustitia aedificabitur tibi in die tribulationis commemorabitur tui sicut in sereno glacies solventur tua peccata 18quam malae famae est qui relinquit patrem et est maledictus a Deo qui exasperat matrem 19fili in mansuetudine opera tua perfice et super hominum gloriam diligeris 20quanto magnus es humilia te in omnibus et coram Deo invenies gratiam 21quoniam magna potentia Dei solius et ab humilibus honoratur 22altiora te ne scrutaveris et fortiora te ne exquisieris sed quae praecepit tibi Deus illa cogita semper et in pluribus operibus eius ne fueris curiosus 23non est enim tibi necessarium ea quae abscondita sunt videre oculis tuis 24in supervacuis rebus noli scrutari multipliciter et in pluribus operibus eius non eris curiosus 25plurima enim super sensum hominis ostensa sunt tibi 26multos enim inplanavit suspicio illorum et in vanitate detinuit sensus illorum 27cor durum male habebit in novissimo et qui amat periculum in illo peribit 28cor ingrediens duas vias non habebit successus et pravicordius in illis scandalizabitur 29cor nequam gravabitur doloribus et peccator adiciet ad peccandum 30synagogae superborum non est sanitas frutex enim peccati eradicabitur in illis et non intellegetur 31cor sapiens intellegitur in sapientia et auris bona audiet cum omni concupiscentia sapientiam 32sapiens cor et intellegibile abstinebit se a peccatis et in operibus iustitiae successus habebit 33ignem ardentem extinguit aqua et elemosyna resistit peccatis 34et Deus conspector qui reddit gratiam meminit in posterum et in tempore casus tui invenies firmamentum

Chapter 4

1fili elemosynam pauperis ne fraudes et oculos tuos ne transvertas a paupere 2animam esurientem ne despexeris et non exasperes pauperem in inopia sua 3cor inopis ne adflixeris et non protrahas datum angustianti 4rogationem contribulati ne abicias et non avertas faciem tuam ab egeno 5ab inope ne avertas oculos propter iram et non relinquas quaerentibus tibi retro maledicere 6maledicentis enim te in amaritudine exaudietur precatio illius exaudiet autem eum qui fecit illum 7congregationi pauperum affabilem te facito et presbytero humilia animam tuam et magnato humilia caput tuum 8declina pauperi aurem tuam et redde debitum tuum et responde pacifica in mansuetudine 9libera eum qui iniuriam patitur de manu superbi et non acide feras in anima tua 10in iudicando esto pupillis misericors ut pater et pro viro matri illorum 11et eris velut filius Altissimi obaudiens et miserebitur tui magis quam mater 12sapientia filiis suis vitam inspiravit et suscipit exquirentes se et praeibit in viam iustitiae 13et qui illam diligit diligit vitam et qui vigilaverint ad illam conplectebuntur placorem eius 14qui tenuerint illam vitam hereditabunt et quo introibit benedicit Deus 15qui serviunt ei obsequentes erunt Sancto et eos qui diligunt illam diligit Deus 16qui audit illam iudicat gentes et qui intuetur illam permanebit confidens 17si crediderit ei hereditabit illam et erunt in confirmatione creaturae illorum 18quoniam in temptatione ambulat cum eo et in primis eligit eum 19timorem et metum et adprobationem inducet super illum et cruciabit illum in tribulatione doctrinae suae donec temptet illum in cogitationibus illius et credat animae illius 20et firmabit illum et iterum adducet directum ad illum 21et denudat absconsa sua et thesaurizat super illum scientiam et intellectum iustitiae 22si autem oberraverit derelinquet eum et tradet illum in manus inimici sui 23fili conserva tempus et devita a malo 24pro anima tua non confundaris dicere verum 25est enim confusio adducens peccatum et est confusio adducens gloriam et gratiam 26ne accipias faciem adversus faciem tuam nec adversus animam tuam mendacium 27non reverearis proximum tuum in casum suum 28nec retineas verbum in tempus salutis non abscondas sapientiam tuam in decore eius 29in lingua enim agnoscitur sapientia et sensus et scientia et doctrina in verbis veritatis et firmamentum in operibus iustitiae 30non contradicas veritati ullo modo et de mendacio ineruditionis tuae confundere 31non confundaris confiteri peccata tua et ne subicias te homini pro peccato 32noli resistere contra faciem potentis nec coneris contra ictum fluvii 33pro iustitia agoniare pro anima tua et usque ad mortem certa pro iustitia et Deus expugnabit pro te inimicos tuos 34noli citatus esse in lingua tua et inutilis et remissus in operibus tuis 35noli esse sicut leo in domo tua evertens domesticos tuos et opprimens subiectos tibi 36non sit porrecta manus tua ad accipiendum et ad reddendum collecta

Chapter 5

1noli adtendere ad possessiones iniquas et ne dixeris est mihi sufficiens vita nihil enim proderit in tempore vindictae et obductionis 2non sequaris concupiscentiam cordis 3et ne dixeris quomodo potui aut quis me subiciet propter facta mea Deus enim vindicans vindicabit 4ne dixeris peccavi et quid accidit mihi triste Altissimus enim est patiens redditor 5de propitiatu peccatorum noli esse sine metu neque adicias peccatum super peccatum 6et ne dicas miseratio Dei magna est multitudinis peccatorum meorum miserebitur 7misericordia enim et ira ab illo et in peccatores respicit ira illius 8non tardes converti ad Deum et ne differas de die in diem 9subito enim venit ira illius et in tempore vindictae disperdet te 10noli anxius esse in divitiis iniustis nihil enim proderunt tibi in die obductionis et vindictae 11non ventiles te in omnem ventum et non eas in omni via sic enim peccator probatur duplici lingua 12esto firmus in via Dei et in veritate sensus tui et scientia et prosequatur te verbum pacis et iustitiae 13esto mansuetus ad audiendum verbum ut intellegas et cum sapientia fers responsum verum 14si est tibi intellectus responde proximo sin autem sit manus tua super os tuum ne capiaris in verbo indisciplinato et confundaris 15honor et gloria in sermone sensati lingua inprudentis subversio ipsius 16non appelleris susurrio et lingua tua capiaris et confundaris 17super furem enim est confusio et paenitentia et denotatio pessima super bilinguem susurratori autem odium et inimicitia et contumelia 18iustifica pusillo et magno similiter

Chapter 6

1noli fieri pro amico inimicus proximo inproperium enim et contumeliam malus hereditabit et omnis peccator invidus et bilinguis 2non te extollas in cogitatione animae tuae velut taurus ne forte elidatur virtus tua per stultitiam 3et folia tua comedet et fructus tuos perdet et relinqueris velut lignum aridum in heremo 4anima enim nequa disperdet qui se habet et in gaudium inimici dat illum et deducit in sortem impiorum 5verbum dulce multiplicat amicos et mitigat inimicos et lingua eucharis in bono homine abundat 6multi pacifici sint tibi et consiliarii tibi sint unus de mille 7si possides amicum in temptatione posside eum et non facile credas illi 8est enim amicus secundum tempus suum et non permanebit in die tribulationis 9et est amicus qui egreditur ad inimicitiam et est amicus qui odium et rixam et convicia denudabit 10est autem amicus socius mensae et non permanet in die necessitatis 11amicus si permanserit fixus erit tibi quasi coaequalis et in domesticis tuis fiducialiter aget 12si humiliaverit se contra te et a facie tua abscondet se unianimem habebis amicitiam bonam 13ab inimicis tuis separare et ab amicis tuis adtende 14amicus fidelis protectio fortis qui autem invenit illum invenit thesaurum 15amico fideli nulla est conparatio et non est digna ponderatio auri et argenti contra bonitatem fidei illius 16amicus fidelis medicamentum vitae et inmortalitatis et qui metuunt Dominum inveniunt illum 17qui timet Deum aeque habebit amicitiam bonam quoniam secundum illum erit amicus illius 18fili a iuventute tua excipe doctrinam et usque ad canos invenies sapientiam 19quasi is qui arat et seminat accede ad illam et sustine bonos fructus illius 20in opere enim ipsius exiguum laborabis et cito edes de generationibus illius 21quam aspera est nimium sapientia indoctis hominibus et non permanet in illa excors 22quasi lapidis virtus probatio erit in illis et non demorabuntur proicere illum 23sapientia enim doctrinae secundum nomen est eius et non multis est manifesta quibus autem agnita est permanet usque ad conspectum Dei 24audi fili et accipe consilium intellectus et ne abicias consilium meum 25inice pedem tuum in conpedes illius et in torques eius tuum collum 26subice umerum tuum et porta illam et ne acedieris vinculis eius 27in omni animo tuo accede ad illam et in omni virtute tua serva vias eius 28investiga illam et manifestabitur tibi et continens factus ne derelinqueris eam 29in novissimis enim invenies requiem in ea et convertetur tibi in oblectationem 30et erunt tibi conpedes in protectionem fortitudinis et bases virtutis et torques illius in stolam gloriae 31decor enim vitae est in illa et vincula illius netura salutaris 32stolam gloriae indues eam et coronam gratulationis superpones tibi 33fili si adtenderis mihi disces et si adcommodaveris animam tuam sapiens eris 34et si inclinaveris aurem tuam excipies doctrinam et si dilexeris audire sapiens eris 35in multitudine presbyterorum prudentium sta et sapientiae illorum ex corde coniungere ut omnem narrationem Dei possis audire et proverbia laudis non effugiant te 36et si videris sensatum evigila ad illum et gradus ostiorum illius exterat pes tuus 37cogitatum habe in praeceptis Dei et in mandatis illius maxime adsiduus esto et ipse dabit cor tibi et concupiscentia sapientiae dabitur tibi

Chapter 7

1noli facere mala et non te adprehendent 2discede ab iniquo et deficient mala abs te 3non semines mala in sulcis iniuriae et non metes ea in septuplum 4noli quaerere ab homine ducatum neque a rege cathedram honoris 5non te iustifices ante Deum quoniam agnitor cordis ipse est et penes regem noli velle videri sapiens 6noli quaerere fieri iudex nisi si valeas virtute inrumpere iniquitates ne forte extimescas faciem potentis et ponas scandalum in agilitate tua 7non pecces in multitudinem civitatis nec te inmittas in populum 8neque alliges duplicia peccata nec enim in uno eris inmunis 9noli esse pusillanimis in anima tua 10exorare et facere elemosynam non despicias 11ne dicas in multitudine munerum meorum respiciet Deus et offerentem me Deo altissimo suscipiet munera mea 12non inrideas hominem in amaritudine animae est enim qui humiliat et exaltat circumspector Deus 13noli amare mendacium adversus fratrem tuum neque amico similiter facias 14noli velle mentiri omne mendacium adsiduitas enim illius non bona 15noli verbosus esse in multitudine presbyterorum et non iteres verbum in tua oratione 16non oderis laboriosa opera et rusticationem ab Altissimo creatam 17non te reputes in multitudine indisciplinatorum 18memento irae quoniam non tardabit 19humilia valde spiritum tuum quoniam vindicta carnis impii ignis et vermes 20noli praevaricari in amicum pecunia differenti neque fratrem carissimum auro spreveris 21noli discedere a muliere sensata et bona quam sortitus es in timore Dei gratia enim verecundiae illius super aurum 22non laedas servum operantem in veritate neque mercennarium dantem animam suam 23servus sensatus dilectus quasi anima tua non defraudes illum libertate neque inopem derelinquas illum 24pecora tibi sunt adtende illis et si sunt utilia perseverent apud te 25filii tibi sunt erudi illos et curva illos a pueritia illorum 26filiae tibi sunt serva corpus illarum et non ostendas hilarem faciem tuam ad illas 27trade filiam et grande opus feceris et homini sensato da illam 28mulier si est tibi secundum animam tuam non proicias illam et odibili non credas te in toto corde 29honora patrem tuum et gemitus matris tuae ne obliviscaris 30memento quoniam nisi per illos non fuisses et retribue illis quomodo et illi tibi 31in tota anima tua time Deum et sacerdotes illius sanctifica 32in omni virtute dilige eum qui te fecit et ministros eius non derelinquas 33honora Deum ex tota anima tua et honorifica sacerdotes et propurga te cum brachiis 34da illi partem sicut mandatum est tibi primitiarum et purgationis et de neglegentia purga te cum paucis 35datum brachiorum tuorum et sacrificium sanctificationis offers initia sanctorum 36et pauperi porrige manum tuam ut perficiatur propitiatio et benedictio tua 37gratia datus in conspectu omnis viventis et mortuo non prohibeas gratiam 38non desis plorantibus in conrogatione et cum lugentibus ambula 39non te pigeat visitare infirmum ex his enim in dilectione firmaberis 40in omnibus operibus tuis memorare novissima tua et in aeternum non peccabis

Chapter 8

1non litiges cum homine potente ne forte incidas in manus illius 2non contendas cum viro locuplete ne forte contra consistat litem tibi 3multos perdidit aurum atque argentum et usque cor regum extendit et convertit 4non litiges cum homine linguato et non strues in igne illius ligna 5non communices homini indocto ne male de progenie tua loquatur 6ne despicias hominem avertentem se a peccato neque inproperes ei memento quoniam omnes sumus in correptionem 7ne spernas hominem in sua senecta etenim ex nobis senescunt 8noli de mortuo gaudere sciens quoniam omnes morimur et in gaudium nolumus venire 9ne despicias narrationem presbyterorum sapientium et in proverbiis illorum conversare 10ab ipsis enim disces doctrinam intellectus et servire magnatis sine querella 11non te praetereat narratio seniorum et ipsi enim didicerunt a patribus suis 12quoniam ab ipsis disces intellectum et in tempore necessitatis responsum 13non incendas carbones peccatoris arguens eos ne incendaris flamma ignis peccatorum illorum 14ne contra faciem stes contumeliosi ne sedeat quasi insidiator ori tuo 15noli fenerare homini fortiori te quod si feneraveris tamquam perditum habe 16non spondeas super virtutem tuam quod si spoponderis quasi restituens cogita 17non iudices contra iudicem quoniam secundum quod dignum est iudicat 18cum audace non eas in via ne forte gravet mala sua in te ipse enim secundum voluntatem suam vadit et simul cum stultitia illius peries 19cum iracundo non facias rixam cum audace non eas in desertum quoniam quasi nihil est ante illum sanguis et ubi non est adiutorium elidet te 20cum fatuis ne consilium habeas non enim poterunt diligere nisi quae ipsis placent 21coram extraneo ne facias consilium nescis enim quid pariet 22non omni homini cor tuum manifestes ne forte inferat tibi gratiam et convicietur tibi

Chapter 9

1non zeles mulierem sinus tui ne ostendas super te malitiam doctrinae nequam 2non des mulieri potestatem animae tuae ne ingrediatur in virtute tua et confundaris 3ne respicias mulierem multivolam ne forte incidas in laqueos illius 4cum psaltrice ne adsiduus sis nec audias illam ne forte pereas in efficacia illius 5virginem ne conspicias ne forte scandalizeris in decore illius 6non des fornicariis animam tuam in nullo ne perdas te et hereditatem tuam 7noli conspicere in vicis civitatis nec oberraveris in plateis illius 8averte faciem tuam a muliere compta et non circumspicias speciem alienam 9propter speciem mulieris multi perierunt et ex hoc concupiscentia quasi ignis exardescit 10omnis mulier quae est fornicaria quasi stercus in via conculcatur 11speciem mulieris alienae multi admirati reprobi facti sunt conloquium enim illius quasi ignis exardescit 12cum aliena muliere non accumbas super cubitum cum aliena muliere ne sedeas omnino nec accumbas cum ea super cubitum 13et non alterceris cum ea in vino ne forte declinet cor tuum in illa et sanguine tuo labaris in perditionem 14ne derelinquas amicum antiquum novus enim non erit similis illi 15vinum novum amicus novus veterescat et cum suavitate bibes illud 16non zeles gloriam et opes peccatoris non enim scis quae futura sit illius subversio 17non placeat tibi iniuria iniustorum sciens quoniam usque ad inferos non placebit impius 18longe abesto ab homine potestatem habente occidendi et non suspicaberis timorem mortis 19et si accesseris ad illum noli aliquid committere ne forte auferat vitam tuam 20communionem mortis scito quoniam in medium laqueorum ingredieris et super dolentium arma ambulabis 21secundum virtutem tuam cave te a proximo et cum sapientibus et prudentibus tracta 22viri iusti sint tibi convivae et in timore Dei sit gloriatio tibi 23et in sensu sit tibi cogitatus et omnis narratio tua in praeceptis Altissimi 24in manus artificum opera laudabitur et princeps populi in sapientia sermonis sui in sensu vero seniorum verbum 25terribilis est in civitate sua homo linguosus et temerarius in verbo suo odibilis erit

Chapter 10

1iudex sapiens vindicabit populum suum et principatus sensati stabilis erit 2secundum iudicem populi sic et ministri eius et qualis rector est civitatis tales et inhabitantes 3rex insipiens perdet populum suum et civitates inhabitabuntur per sensum prudentium 4in manu Dei potestas terrae et exclamabilis omnis iniquitas gentium et utilem rectorem in tempus suscitabit super illam 5in manu Dei potestas hominis et super faciem scribae inponet honorem suum 6omnis iniuriae proximi ne memineris et nihil agas in operibus iniuriae 7odibilis coram Deo et hominibus superbia et execrabilis omnis iniquitas gentium 8regnum a gente in gentem transfertur propter iniustitias et iniurias et contumelias et diversos dolos 9avaro autem nihil est scelestius quid superbit terra et cinis 10nihil est iniquius quam amare pecuniam hic enim et animam suam venalem habet quoniam in vita sua proiecit intima sua 11omnis potentatus brevis via 12brevem languorem praecidit medicus sic et rex hodie est et cras morietur 13cum enim moritur homo hereditabit serpentes et bestias et vermes 14initium superbiae hominis apostatare a Deo 15quoniam ab eo qui fecit illum recessit cor eius quoniam initium peccati omnis superbia qui tenuerit illam adimplebitur maledictis et subvertet eos in finem 16propterea exhonoravit Dominus conventus malorum et destruxit eos usque in finem 17sedes ducum superborum destruxit Deus et sedere fecit mites pro illis 18radices gentium superbarum arefecit Deus et plantavit humiles ex ipsis gentibus 19terras gentium evertit Dominus et perdidit eas usque ad fundamentum 20arefecit ex ipsis et disperdidit illos et cessare fecit memoriam eorum a terra 21perdidit Deus memoriam superborum et reliquit memoriam humilium sensu 22non est creata hominibus superbia neque iracundia nationi mulierum 23semen hominum honorabitur hoc quod timet Dominum semen autem hoc exhonorabitur hominum quod praeterit mandata Domini 24in medio fratrum rector illorum in honore et qui timent Deum erunt in oculis illius 25gloria divitum honoratorum et pauperum timor Dei est 26non despicere hominem iustum pauperem et non magnificare virum peccatorem divitem 27magnus est iudex et potens est in honore et non est maior illo qui timet Deum 28servo sensato liberi servient et vir prudens disciplinatus non murmurabit correptus et inscius non honorabitur 29noli te extollere in faciendo opere tuo et noli cunctari in tempore angustiae 30melior est qui operatur et abundat in omnibus quam qui gloriatur et eget panem 31fili in mansuetudine serva animam tuam et da illi honorem secundum meritum suum 32peccantem in animam suam quis iustificabit et quis honorificabit exhonorantem animam suam 33pauper gloriatur per disciplinam et timorem suum et est homo qui honorificatur propter substantiam suam 34qui gloriatur in paupertate quanto magis in substantia et qui gloriatur in substantia paupertatem vereatur

Chapter 11

1sapientia humiliati exaltabit caput illius et in medio magnatorum consedere illum faciet 2non laudes virum in specie sua neque spernas hominem in visu suo 3brevis in volatilibus est apis et initium dulcoris habet fructus illius 4in vestitu ne glorieris umquam nec in die honoris tui extollaris quoniam mirabilia opera Altissimi solius et gloriosa et absconsa et invisa opera illius 5multi tyranni sederunt in throno et insuspicabilis portavit diadema 6multi potentes pressi sunt valide et gloriosi traditi sunt in manus alterorum 7priusquam interroges ne vituperes quemquam et cum interrogaveris corripe iuste 8priusquam audias ne respondeas verbum et in medio sermonum ne adicias loqui 9de re ea quae te non molestat ne certeris et in iudicio peccantium ne consistas 10fili ne in multis sint actus tui et si dives fueris non eris inmunis a delicto si enim secutus fueris non adprehendes et non effugies si praecucurreris 11est laborans et festinans et dolens impius et tanto magis non abundat 12est homo marcidus egens recuperatione plus deficiens virtute et abundans paupertate 13et oculus Dei respexit illum in bono et erexit illum ab humilitate ipsius et exaltavit caput eius et mirati sunt in illo multi et honoraverunt Deum 14bona et mala vita et mors et paupertas et honestas a Deo sunt 15[] 16[] 17datio Dei permanet iustis et profectus illius successus habebunt in aeternum 18est qui locupletatur parce agendo et haec pars mercedis illius 19in eo quod dicit inveni requiem mihi et nunc manducabo de bonis meis solus 20et nescit quod tempus praetereat et relinquet omnia aliis 21sta in testamento tuo et in illo conloquere et in opere mandatorum tuorum veteresce 22ne manseris in operibus peccatorum fide autem in Deo et mane in loco tuo 23facile est enim in oculis Dei de subito honestari pauperem 24benedictio Dei in mercedem iusti festinat et in honore veloci processus illius fructificat 25ne dicas quid est mihi opus et quae erunt mihi ex hoc bona 26ne dicas sufficiens sum et quid ex hoc pessimabor 27in die bonorum ne inmemor sis malorum et in die malorum ne inmemor sis bonorum 28quoniam facile coram Deo in die obitus retribuere unicuique secundum vias suas 29malitia horae oblivionem facit luxuriae magnae et in fine hominis denudatio operum illius 30ante mortem ne laudes hominem quemquam quoniam in filiis suis agnoscitur vir 31non omnem hominem inducas in domum tuam multae enim insidiae sunt dolosi 32sicut enim eructant praecordia fetantium sicut perdix inducitur in caveam et ut caprea in laqueum sic et cor superborum et sicut prospectator videns casum proximi sui 33bona enim in mala convertens insidiatur et in electis inponet maculam 34ab scintilla una augetur ignis et ab uno doloso augetur sanguis homo vero peccator sanguini insidiatur 35adtende te a pestifero fabricat enim mala ne forte inducat super te subsannationem in perpetuum 36admitte ad te alienigenam et subvertet te in turbore et abalienabit te a tuis propriis

Chapter 12

1si benefeceris scito cui feceris et erit gratia in bonis tuis multa 2benefac iusto et invenies retributionem magnam et si non ab ipso certe a Domino 3non est ei bene qui adsiduus est malis et elemosynam non danti quoniam et Altissimus odio habet peccatores et misertus est paenitentibus 4da misericordi et ne suscipias peccatorem et impiis et peccatoribus reddet vindictam custodiens eos in die vindictae 5da bono et non receperis peccatorem 6benefac humili et non dederis impio prohibe panes illi dare ne in ipsis potentior te sit 7nam duplicia mala invenies in omnibus bonis quoniam et Altissimus odio habet peccatores et impiis reddet vindictam 8non agnoscetur in bonis amicus et non abscondetur in malis inimicus 9in bonis viri inimici illius in tristitia et in malitia illius amicus agnitus est 10non credas inimico tuo in aeternum sicut enim aeramentum eruginat nequitia illius 11et si humiliatus vadat curvus adice animum tuum et custodi te ab illo 12non statuas illum penes te nec sedeat ad dexteram tuam ne conversus stet in loco tuo ne forte conversus in locum tuum inquirat cathedram tuam et in novissimo cognoscas verba mea et in sermonibus meis stimuleris 13quis miserebitur incantatori a serpente percusso et omnibus qui adpropiant bestiis et qui comitatur cum viro iniquo et obvolutus est in peccatis eius 14una hora tecum permanebit si autem declinaveris non subportabit 15in labiis suis indulcat inimicus et in corde suo insidiatur ut subvertat te in foveam 16in oculis suis lacrimatur inimicus et si invenerit tempus non satiabitur sanguine 17si incurrerint tibi mala invenies eum illic priorem 18in oculis suis lacrimatur inimicus et quasi adiuvans suffodiet plantas tuas 19caput suum movebit et plaudebit manu et multa susurrans commutabit vultum suum

Chapter 13

1qui tetigerit picem inquinabitur ab illa et qui communicaverit superbo inducet superbiam 2pondus super se tollit qui honestiori communicat et ditiori te ne socius fueris 3quid communicabit caccabus ad ollam quando enim conliserint confringetur 4dives iniuste egit et fremebit pauper autem laesus tacebit 5si largitus fueris adsumet te et si non habueris derelinquet te 6si habes convivet tecum et evacuabit te et ipse non dolebit super te 7si necessarius illi fueris subplantabit te et subridens spem dabit narrans tibi bona et dicet quid opus est tibi 8et confundet te in cibis suis donec te exinaniat bis et ter et in novissimo derideat te postea videns derelinquet te et caput suum movebit ad te 9[] 10adtende ne seductus in stultitiam humilieris 11noli esse humilis in sapientia tua ne humiliatus in stultitiam seducaris 12advocatus a potentiore discede ex hoc enim magis te advocabit 13ne inprobus sis ne inpingaris et longe abesto ne eas in oblivionem 14ne retineas ex aequo loqui cum illo ne credas multis verbis illius ex multa enim loquella temptabit te et subridens interrogabit te de absconditis tuis 15inmitis animus illius conservabit verba tua et non parcet de malitia et de vinculis 16cave tibi et adtende diligenter auditui tuo quoniam cum subversione tua ambulas 17audiens vero illa quasi in somnis vide et vigilabis 18omni vita tua dilige Deum et invoca eum in salute tua 19omne animal diligit similem sibi sic et omnis homo proximum sibi 20omnis caro ad similem sibi coniungitur et omnis homo simili sui sociabitur 21si communicabit lupus agno aliquando sic peccator iusto 22quae communicatio sancto homini ad canem aut quae pax bona diviti ad pauperem 23venatio leonis onager in heremo sic pascua sunt divitum pauperes 24et sicut abominatio est superbo humilitas sic execratio divitis pauper 25dives commotus confirmatur ab amicis humilis autem cum ceciderit expellitur et a notis 26diviti decepto multi recuperatores locutus est superba et iustificaverunt illum 27humilis deceptus est et insuper arguitur locutus est sensate et non est datus ei locus 28dives locutus est et omnes tacuerunt et verbum illius usque ad nubes perducent 29pauper locutus est et dicunt quis est hic et si offenderit subvertunt illum 30bona est substantia cui non est peccatum in conscientia et nequissima paupertas in ore impii 31cor hominis inmutat faciem illius sive in bona sive in mala 32vestigium cordis boni et faciem bonam difficile invenies et cum labore

Chapter 14

1beatus vir qui non est lapsus verbo ex ore suo et non est stimulatus in tristitia delicti 2felix qui non habuit animi sui tristitiam et non excidit ab spe sua 3viro cupido et tenaci sine ratione est substantia et homini livido ad quid aurum 4qui acervat ex animo suo iniuste aliis congregat et in bonis illius alius luxuriabitur 5qui sibi nequa est cui alii bonus erit et non iucundabitur in bonis suis 6qui sibi invidet nihil est illo nequius et haec redditio est malitiae illius 7et si bene fecerit ignoranter et non volens facit et in novissimo manifestat malitiam suam 8nequa est oculus lividi et avertens faciem et despiciens animam suam 9insatiabilis oculus cupidi in parte iniquitatis non satiabitur donec consummet arefaciens animam suam 10oculus malus ad mala et non satiabitur pane et in tristitia erit super mensam suam 11fili si habes benefac tecum et Deo bonas oblationes offer 12memor esto quoniam mors non tardat et testamentum inferorum quia demonstratum est tibi testamentum enim huius mundi morte morietur 13ante mortem benefac amico tuo et secundum vires tuas exporrigens da pauperi 14non defrauderis a die bono et particula boni doni non te praetereat 15nonne aliis relinques dolores et labores tuos in divisione sortis 16da et accipe et iustifica animam tuam 17ante obitum tuum operare iustitiam quoniam non est apud inferos invenire cibum 18omnis caro sicut faenum veterescit et sicut folium fructificans in arbore viridi 19alia generat et alia deicit sic generatio carnis et sanguinis alia finitur et alia nascitur 20omne opus corruptibile in fine deficiet et qui illud operatur ibit cum ipso 21et omne opus electum iustificabitur et qui operatur illud honorabitur in illo 22beatus vir qui in sapientia sua morietur et qui in iustitia sua meditabitur et in sensu cogitabit circumspectionem Dei 23qui excogitat vias illius in suo corde et in absconsis illius intellegens vadens post illam quasi vestigator et in viis illius consistens 24qui respicit per fenestras et in ianuas illius audiens 25qui requiescit iuxta domum illius et in parietibus illius figens palum statuet casulam suam ad manus illius et requiescunt in casula eius bona per aevum 26statuet filios suos sub tegimen illius et sub ramis illius morabitur 27protegetur in subtegmine illius a fervore et in gloria eius requiescet

Chapter 15

1qui timet Deum faciet illud et qui continens est iustitiae adprehendet illam 2et obviabit illi quasi mater honorificata et quasi mulier a virginitate suscipiet illum 3cibabit illum panem vitae et intellectus et aqua sapientiae salutaris potabit illum et firmabitur in illo et non flectetur 4et continebit illum et non confundetur et inaltabit illum apud proximos suos 5et in medio ecclesiae aperiet os illius adimplebit illum spiritu sapientiae et intellectus et stolam gloriae vestiet illum 6iucunditatem et exultationem thesaurizabit super illum et nomine aeterno hereditabit illum 7homines stulti non adprehendent illam et homines sensati obviabunt illi homines stulti non videbunt illam longe enim abest a superbia et dolo 8viri mendaces non erunt illius memores et viri veraces inveniuntur in illa et successum habebunt usque ad inspectionem Dei 9non est speciosa laus in ore peccatoris 10quoniam a Deo profecta est sapientia sapientiae enim Dei adstabit laus et in ore fideli abundabit et Dominator dabit eam illi 11non dixeris per Deum abest quae odit enim ne feceris 12non dicas ille me inplanavit non enim necessarii sunt illi homines impii 13omne execramentum erroris odit Deus et non erit amabile timentibus illum 14Deus ab initio constituit hominem et reliquit illum in manu consilii sui 15adiecit mandata et praecepta sua 16si volueris mandata conservabunt te et in perpetuum fidem placitam facere 17adposuit tibi aquam et ignem ad quod voles porrige manum tuam 18ante hominem vita et mors bonum et malum quod placuerit ei dabitur illi 19quoniam multa sapientia Dei et fortis in potentia videns omnes sine intermissione 20oculi Dei ad timentes eum et ipse agnoscit omnem operam hominis 21nemini mandavit impie agere et nemini dedit spatium peccandi 22non enim concupiscit multitudinem filiorum infidelium et inutilium

Chapter 16

1et ne iucunderis in filiis impiis si multiplicentur non oblecteris super ipsos si non est timor Dei cum illis 2non credas vitae illorum et ne respexeris in labores illorum 3melior est enim unus timens Deum quam mille filii impii 4et utile mori sine filiis quam relinquere filios impios 5ab uno sensato inhabitabitur patria et a tribus impiis deseretur 6multa talia vidit oculus meus et fortiora horum audivit auris mea 7in synagoga peccantium exardebit ignis et in gente incredibili exardescit ira 8non exoraverunt pro peccatis suis antiquis gigantibus qui destruxerunt confidentes suae virtuti 9et non pepercit peregrinationi illorum et execratus est illos prae superbia verbi illorum 10non misertus est illis gentem totam perdens et extollentes se in suis peccatis 11et sicut sescenta milia peditum qui congregati sunt in duritia cordis sui et si unus fuisset cervicatus mirum si fuisset inmunis 12misericordia enim et ira est cum illo potens exoratio et effundens iram 13secundum misericordiam suam sic correptio illius hominem secundum operam suam iudicat 14non effugiet in rapinam peccator et non retardabit sufferentia misericordiam facientis 15omnis misericordia faciet locum unicuique secundum meritum operum suorum et secundum intellectum peregrinationis ipsius 16non dicas a Deo abscondar et ex summo quis mei memorabitur 17in populo magno non agnoscar quae est enim anima mea in tam inmensa creatura 18ecce caelum et caeli caelorum abyssus et universa terra et quae in eis sunt in conspectu illius commovebuntur 19montes simul et colles et fundamenta terrae et cum conspexerit illa Deus tremore concutientur 20et omne cor intellegetur 21et vias illius quis intellegit et procella quam nec oculus videbit hominis 22nam plurima opera illius sunt in absconsis opera iustitiae quis enuntiabit aut quis sustinebit longe enim est testamentum a quibusdam et interrogatio omnium in consummatione est 23qui minoratur corde cogitat inania et vir inprudens et errans cogitat stulta 24audi me fili et disce disciplinam sensus et in verbis meis adtende in corde 25edicam in aequitate disciplinam et scrutabor enarrare sapientiam et in verbis meis adtende in corde tuo et dico in aequitate spiritus virtutes quas posuit Deus in opera sua ab initio et in veritate enuntio scientiam eius 26in iudicio Dei opera ipsius ab initio et ab institutione ipsorum distinxit partes illorum et initia ipsorum in gentibus suis 27ornavit in aeternum opera illorum nec esurierunt nec laboraverunt et non destiterunt ab operibus suis 28unusquisque proximum sibi non angustiavit usque in aevum 29non incredibiles verbo illius 30post haec Deus in terram respexit et implevit illam bonis suis 31anima omnis vitalis denudavit ante faciem ipsius et ipsa iterum reversio illorum

Chapter 17

1Deus creavit de terra hominem et secundum imaginem suam fecit illum 2et iterum convertit illum in ipsam et secundum se vestivit illum virtutem 3numerum dierum et tempus dedit illi et dedit illi potestatem eorum quae sunt super terram 4posuit timorem illius super omnem carnem et dominatus est bestiarum et volatilium 5creavit ex ipso adiutorium similem ipsi consilium et linguam et oculos aures et cor dedit illis excogitandi et disciplinam intellectus replevit illos 6creavit illis scientiam spiritus sensum implevit cor illorum et mala et bona ostendit illis 7posuit oculum ipsorum super corda illorum ostendere illis magnalia operum suorum 8et nomen sanctificationis conlaudent et gloriari in mirabilibus illius et magnalia enarrent operum eius 9addidit illis disciplinam et legem vitae hereditavit illos 10testamentum aeternum constituit cum illis et iudicia sua ostendit illis 11et magnalia honoris eius vidit oculus illorum et honorem vocis audierunt aures illorum et dixit illis adtendite ab omni iniquo 12et mandavit illis unicuique de proximo 13viae illorum coram ipso sunt semper non sunt absconsae ab oculis ipsius 14in unamquamque gentem praeposuit rectorem 15et pars Dei Israhel facta est manifesta 16omnia opera illorum velut sol in conspectu Dei et oculi eius sine intermissione inspicientes in viis eorum 17non sunt absconsa testamenta per iniquitatem eorum et omnes iniquitates eorum in conspectu Dei 18elemosyna viri quasi sacculum cum ipso et gratiam hominis quasi pupillam conservabit 19et postea resurget et retribuet illis retributionem unicuique in caput illorum et convertet in interiores partes terrae 20paenitentibus autem dedit viam iustitiae et conrogavit deficientes sustinere et destinavit illis sortem veritatis 21convertere ad Deum et relinque peccata tua 22precare ante faciem et minue offendiculum 23refer te ad Dominum et avertere ab iniustitia et nimis odito execrationem 24et cognosce iustitias et iudicia Dei et sta in sorte propositionis et orationis altissimi Dei 25in partes vade saeculi sancti cum vivis et dantibus confessionem 26non demoreris in errore impiorum a mortuo quasi nihil perit 27confiteberis vivens vivus et sanus confiteberis et laudabis Deum et gloriaberis in miserationibus illius 28quam magna misericordia Dei et propitiatio illius convertentibus ad se 29nec enim omnia possunt esse in hominibus quoniam non est inmortalis filius hominis et in vanitate malitiae placuerunt 30quid lucidius sole et hic deficiet aut quid nequius excogitabit caro et sanguis et hoc arguitur 31virtutem altitudinis caeli ipse conspicit et omnes homines terra et cinis

Chapter 18

1qui vivit in aeternum creavit omnia simul Deus solus iustificabitur et manet invictus rex in aeternum 2quis sufficit enarrare opera illius 3quis enim investigabit magnalia eius 4virtutem autem magnitudinis eius quis enuntiabit et quis adiciet enarrare misericordiam eius 5non est minuere neque adicere nec est invenire magnalia Dei 6cum consummaverit homo tunc incipit et cum quieverit operabitur 7quid homo et quae gratia illius et quid bonum aut quid nequam illius 8numerus dierum hominum multum centum anni quasi guttae aquae a mare et sicut calculus harenae sic exigui anni in die aevi 9propter hoc patiens est Deus in illis et effudit super eos misericordiam suam 10vidit praesumptionem cordis illorum quoniam mala est et cognovit subversionem illorum quoniam nequa est 11ideo adimplevit propitiationem suam in illis et ostendit illis viam aequitatis 12miseratio hominis circa proximum suum misericordia autem Dei super omnem carnem 13qui misericordiam habet et docet erudit quasi pastor gregem suum 14misereatur excipiens doctrinam miserationis et qui festinant in iudiciis eius 15fili in bonis non des querellam et omni dato non des tristitiam verbi mali 16nonne ardorem refrigerabit ros sic et verbum melius quam datus 17nonne ecce verbum super datum bonum et utraque cum homine iustificato 18stultus achariter inproperabit et datus indisciplinati tabescere facit oculos 19ante iudicium para iustitiam tibi et antequam loquaris disce 20ante languorem adhibe medicinam et ante iudicium interroga te ipsum et in conspectu Dei invenies propitiationem 21ante languorem humilia te et in tempore infirmitatum ostende conversationem tuam 22non inpediaris operari semper et non veteris usque ad mortem iustificari quoniam merces Dei manet in aeternum 23ante orationem praepara animam tuam et noli esse quasi homo qui temptat Deum 24memento irae in die consummationis et tempus retributionis in conversatione facies 25memento paupertatis in tempore abundantiae et necessitatem paupertatis in die divitiarum 26a mane usque ad vesperam mutatur tempus et haec omnia citata in oculis Dei 27homo sapiens in omnibus metuet et in diebus delictorum adtendet ab inertia 28omnis astutus agnovit sapientiam et invenienti eam dabit confessionem 29sensati in verbis et ipsi sapienter egerunt et intellexerunt veritatem et iustitiam et inploraverunt proverbia et iudicia 30de continentia animae post concupiscentias tuas non eas et a voluntate tua avertere 31si praestes animae tuae concupiscentiam eius faciet te in gaudium inimicis 32ne oblecteris in turbis nec in modicis ad duas est enim commissio illorum 33ne fueris mediocris in contentione ex fenore et non est tibi nihil in sacculo eris enim invidus tuae vitae

Chapter 19

1operarius ebriacus non locupletabitur et qui spernit modica paulatim decidet 2vinum et mulieres apostatare faciunt sapientes et arguent sensatos 3et qui se iungit fornicariis erit nequa putredo et vermes hereditabunt illum et extolletur in exemplum maius et tolletur de numero anima eius 4qui credit cito levis corde minorabitur et qui delinquit in animam suam insuper habebitur 5qui gaudet iniquitati denotabitur et qui odit correptionem comminuetur vita et qui odit loquacitatem extinguit malitiam 6qui peccat in animam suam paenitebitur et qui iucundatur malitia denotabitur 7ne iteres verbum nequam et durum et non minoraberis 8amico et inimico noli enarrare sensum tuum et si est tibi delictum noli denudare 9audiet enim te et custodiet te et quasi defendens peccatum odiet te et sic aderit tibi semper 10audisti verbum adversus proximum conmoriatur in te fidens quoniam non te disrumpet 11a facie verbi parturit fatuus tamquam gemitus partus infantis 12sagitta infixa femori carnis sic verbum in corde stulti 13corripe amicum ne forte non intellexerit et dicat non feci aut si fecerit ne iterum addat facere 14corripe proximum ne forte non dixerit et si dixerit ne forte iteret 15corripe amicum saepe enim fit commissio 16et non omni verbo credas est qui labitur lingua sed non ex animo 17quis est enim qui non deliquerit lingua sua corripe proximum antequam commineris 18et da locum timori Altissimi quia omnis sapientia timor Dei et in illa timere Deum et in omni sapientia dispositio legis 19et non est sapientia nequitiae disciplina et non est cogitatus peccatorum prudentia 20est nequitia et ipsa execratio et est insipiens qui minuitur sapientia 21melior est homo qui deficit sapientia et deficiens sensu in timore quam qui abundat sensu et transgreditur legem Altissimi 22est sollertia certa et ipsa iniqua 23et est qui emittit verbum certum enarrans veritatem est qui nequiter humiliat se et interiora eius plena sunt dolo 24et est iustus qui se nimium submittit a multa humilitate et est iustus qui inclinat faciem et fingit non videre quod ignoratum est 25et si ab inbecillitate virium vetetur peccare si invenerit tempus malefaciendi malefaciet 26ex visu cognoscitur vir et ab occursu faciei cognoscitur sensatus 27amictus corporis et risus dentium et ingressus hominis enuntiant de illo 28est correptio mendax in ira contumeliosi et est indicium quod non probatur esse bonum et est tacens et ipse est prudens

Chapter 20

1quam bonum est arguere quam irasci et confitentem in oratione non prohibere 2concupiscentia spadonis devirginavit iuvenem 3sic qui facit per vim iudicium inique 4quam bonum est correptum manifestare paenitentiam sic enim effugies voluntarium peccatum est tacens qui invenitur sapiens 5et est odibilis qui procax est ad loquendum 6est autem tacens non habens sensum loquellae et est tacens sciens tempus apti temporis 7homo sapiens tacebit usque ad tempus lascivus autem et inprudens non servabunt tempus 8qui multis utitur verbis laedit animam suam et qui potestatem sibi adsumit iniuste odietur 9est processio in malis viro indisciplinato et est inventio in detrimentum 10est datus qui non sit utilis et est datus cuius retributio duplex 11est propter gloriam minoratio et est qui ab humilitate levavit caput 12est qui multa redimat modico pretio et restituens ea septuplum 13sapiens in verbis se ipsum amabilem facit gratiae autem fatuorum effundentur 14datus insipientis non erit utilis tibi oculi enim illius septimplices sunt 15exigua dabit et multa inproperabit et apertio oris illius inflammatio est 16hodie fenerat quis et cras expetit et odibilis homo huiusmodi 17fatuo non erit amicus et non erit gratia bonis illius 18qui enim edunt panem illius falsi linguae sunt quotiens et quanti inridebunt eum 19neque enim quod habendum erat directo sensu distribuit similiter et quod non erat habendum 20lapsus falsae linguae quasi qui pavimento cadens nam et sic casus malorum festinanter venient 21homo acharis quasi fabula vana in ore indisciplinatorum adsidua erit 22ex ore fatui reprobabitur parabola non enim dicit illam in tempore suo 23est qui vetatur peccare ab inopia et in requie sua stimulabitur 24est qui perdit animam suam prae confusione et ab inprudenti persona perdet eam personae autem acceptione perdet se 25est qui prae confusione promittit amico et lucratus est eum inimicum gratis 26obprobrium nequa in homine mendacium et in ore indisciplinatorum adsidue erit 27potius furem quam adsiduitas viri mendacis perditionem autem ambo hereditabunt 28mores hominum mendacium sine honore et confusio illius cum ipso sine intermissione 29verbum parabolarum sapiens in verbis producet se ipsum et homo prudens placebit magnatis 30qui operatur terram suam inaltabit acervum fructuum et qui operatur iustitiam ipse exaltabitur qui vero placet magnatis effugiet iniquitatem 31xenia et dona excaecant oculos iudicum et quasi mutus in ore avertit correptiones eorum 32sapientia absconsa et thesaurus invisus quae utilitas in utrisque 33melius in hominibus qui abscondent insipientiam suam quam qui abscondunt sapientiam suam

Chapter 21

1fili peccasti non adicias iterum sed et de pristinis deprecare ut tibi remittatur 2quasi a facie colubri fuge peccata et si accesseris ad illa suscipient te 3dentes leonis dentes eius interficientes animas hominum 4quasi romphea bis acuta omnis iniquitas plagae illius non est sanitas 5cataplectatio et iniuriae adnullabunt substantiam sic substantia superbiae eradicabitur 6deprecatio pauperis ex ore usque ad aures eius veniet et iudicium festinato adveniet illi 7qui odit correptionem vestigium est peccatoris et qui timet Deum convertet ad cor suum 8notus a longe potens lingua audaci et sensatus scit labi se ab ipso 9qui aedificat domum inpendiis alienis quasi qui colligat lapides suos in hieme 10stuppa collecta synagoga peccantium et consummatio illorum flamma ignis 11via peccantium conplanata lapidibus et in fine illorum inferi et tenebrae et poena 12qui custodit iustitiam continebit sensum eius 13consummatio timoris Dei sapientia et sensus 14non erudietur qui non est sapiens in bono 15est autem insipientia quae abundat in malo et non est sensus ubi abundat amaritudo 16scientia sapientis tamquam inundatio abundabit et consilium illius sicut fons vitae permanet 17cor fatui quasi vas confractum et omnem sapientiam non tenebit 18verbum sapiens quodcumque audierit scius laudabit et ad se adiciet audivit luxuriosus et displicebit illi et proiciet illud post dorsum suum 19narratio fatui quasi sarcina in via nam in labiis sensati invenietur gratia 20os prudentis quaeritur in ecclesia et verba illius cogitabunt in cordibus suis 21tamquam domus exterminata sic fatuo sapientia et scientia insensati inenarrabilia verba 22conpedes in pedibus stulto doctrina et quasi vincula manuum supra manum dexteram 23fatuus in risu inaltat vocem suam vir autem sapiens vix tacite ridebit 24ornamentum aureum prudenti doctrina et quasi brachiale in brachio dextro 25pes fatui facilis in domum proximi et homo peritus confundetur a persona potentis 26stultus a fenestra respiciet in domum vir autem eruditus foris stabit 27stultitia hominis audire per ostium et prudens gravabitur contumelia 28labia inprudentium stulta narrabunt verba autem prudentium statera ponderabuntur 29et in ore fatuorum cor illorum et in corde sapientium os illorum 30dum maledicit impius diabolum maledicit ipse animam suam 31susurrio coinquinabit animam suam et in omnibus odietur et qui manserit odiosus erit tacitus et sensatus honorabitur

Chapter 22

1in lapide luteo lapidatus est piger et omnes loquentur super aspernationem illius 2de stercore boum lapidatus est piger et omnis qui tetigerit eum excutiet manus 3confusio patris est de filio indisciplinato in filia autem in deminoratione fiet 4filia prudens hereditas viro suo nam quae confundit in contumeliam fit genitoris 5patrem et virum confundit audax et ab impiis non minorabitur ab utrisque autem inhonorabitur 6musica in luctu inportuna narratio flagella et doctrina in omni tempore sapientia 7qui docet fatuum quasi qui conglutinet testam 8qui narrat verbum non adtendenti quasi qui excitat dormientem de gravi somno 9qui enumerat stulto et in fine dicit quis est hic 10super mortuum plora defecit enim lux eius et super fatuum plora defecit enim sensus 11modicum plora supra mortuum quoniam requievit 12nequissimi enim nequissima vita super mortem fatui 13luctus mortui septem dies fatui autem et impii omnes dies vitae illorum 14cum stulto non multum loquaris et cum insensato ne abieris 15serva te ab illo ut non molestiam habeas et non coinquinaberis in inpactu illius 16deflecte ab illo et invenies requiem et non acediaberis in stultitiam illius 17super plumbum gravabitur et quod illi aliud nomen quam fatuus 18harenam et salem et massam ferri facilius est portare quam hominem inprudentem et fatuum et impium 19loramentum ligneum conligatum fundamento aedificii non dissolvetur sic et cor confirmatum in cogitatione consilii 20cogitatus sensati in omni tempore vel metu non pravabitur 21sicut pali in excelsis et cementa in inpensa posita contra faciem venti non permanebunt 22sic et cor timidum in cogitatione stulti contra impetum timoris non resistit 23sic et cor trepidum in cogitatione fatui omni tempore non metuebit sic et qui in praeceptis Dei permanet semper 24pungens oculum deducens lacrimas et qui pungit cor proferet sensum 25mittens lapidem in volatilia deiciet illa sic et qui conviciatur amico dissolvit amicitiam 26ad amicum et si produxeris gladium non desperes est enim regressus ad amicum 27si aperuerit os triste non timeas est enim concordatio excepto convicio et inproperio et superbia et mysterii revelatione et plaga dolosa in his omnibus effugiet amicus 28fidem posside cum proximo in paupertate illius ut et in bonis illius laeteris 29in tempore tribulationis illius permane illi fidelis ut et in hereditate illius coheres sis 30ante ignem camini vapor et fumus ignis inaltatur sic et ante sanguinem maledicta et contumeliae et minae 31amicum salutare non confundaris et a facie illius non me abscondam et si mala mihi evenerint per illum sustineo 32omnis qui audiet cavebit se ab eo 33quis dabit ori meo custodiam et supra labia mea signaculum certum uti ne cadam ab ipsis et lingua mea perdat me

Chapter 23

1Domine pater et dominator vitae meae non relinquas me ne sinas me cadere in illis 2quis superponet in me in cogitatu meo flagella et in corde meo doctrinam sapientiae ut ignorationibus eorum non parcant mihi et non pareant delicta illorum 3et adincrescant ignorantiae meae et multiplicentur delicta mea et peccata mea abundent et incidam in conspectu adversariorum et gaudeat inimicus meus 4Domine pater et Deus vitae meae ne derelinquas me in cogitatu illorum 5extollentiam oculorum meorum ne dederis mihi et omne desiderium averte a me 6aufer a me ventris concupiscentias et concubitus concupiscentiae ne adprehendant me et animae inreverenti et infrunitae ne tradas me 7doctrina oris doctrinam oris audite filii et qui custodierit illam non periet in labiis suis nec scandalizabitur in operibus nequissimis 8in vanitate sua adprehendetur peccator et superbus et maledicus scandalizabitur in illo 9iurationi non adsuescat os tuum multus enim casus in illa 10nominatio vero Dei non sit adsidua in ore tuo et nominibus sanctorum non admiscearis quoniam non eris inmunis ab eis 11sicut enim servus interrogatus adsidue a livore non minuetur sic omnis iurans et nominans in toto a peccato non purgabitur 12vir multum iurans implebitur iniquitate et non discedet a domo illius plaga 13et si frustraverit delictum ipsius super ipsum erit et si dissimulaverit delinquet dupliciter 14et si in vacuum iuraverit non iustificabitur replebitur enim retributione domus illius 15est et alia loquella contraria morti non inveniatur in hereditate Iacob 16etenim a misericordibus omnia haec auferentur et in delictis non volutabunt 17indisciplinose non adsuescat os tuum est enim in illa verbum peccati 18memento patris et matris tuae in medio enim magnatorum consistis 19ne forte obliviscatur te in conspectu illorum et adsiduitate tua infatuatus inproperium patiaris et maluisses non nasci et diem nativitatis tuae maledicas 20homo adsuetus in verbis inproperii in omnibus diebus suis non erudietur 21duo genera abundant in peccatis et tertium adducit iram et perditionem 22anima calida quasi ignis ardens non extinguetur donec aliquid gluttiat 23et homo nequam in ore carnis suae non desinet donec incendat ignem 24homini fornicario omnis panis dulcis non cessabit transgrediens a lecto suo 25omnis homo qui transgreditur lectum suum contemnens in animam suam et dicens quis me videt 26tenebrae circumdant me et parietes cooperiunt me et nemo circumspicit me quem vereor delictorum meorum non memorabitur Altissimus 27et non intelleget quoniam omnia videt oculus illius quoniam expellit a se timorem Dei huiusmodi hominis timor et oculi hominum timentes illum 28et non cognovit quoniam oculi Domini multo plus lucidiores super solem circumspicientes omnes vias hominum et profundum abyssi et hominum corda intuentes in absconsas partes 29Domino enim Deo antequam crearentur omnia sunt agnita sic et post perfectum respicit omnia 30hic in plateis civitatis vindicabitur quasi pullus equinus fugabitur et ubi non speravit adprehendetur 31et erit dedecus omnibus quod non intellexerit timorem Dei 32sic et mulier omnis relinquens virum suum et statuens hereditatem ex alieno matrimonio 33primo enim in lege Altissimi incredibilis fuit et secundo virum suum dereliquit tertio in adulterio fornicata est et ex alio viro filios statuit sibi 34haec in ecclesiam adducetur et in filios eius respicietur 35non tradent filii eius radices et rami eius non dabunt fructum 36derelinquent in maledictum memoriam illius et dedecus illius non delebitur 37et agnoscent qui derelicti sunt quoniam nihil melius quam timor Dei et nihil dulcius quam respicere in mandatis Domini 38et gloria magna est sequi Dominum longitudo enim dierum adsumetur ab eo

Chapter 24

1sapientiae laus sapientia laudabit animam suam et in Deo honorabitur et in medio populi sui gloriabitur 2et in ecclesiis Altissimi aperiet os suum et in conspectu virtutis illius gloriabitur 3in medio populo exaltabitur et in plenitudine sancta admirabitur 4in multitudine electorum habebit laudem et inter benedictos benedicetur dicens 5ego ex ore Altissimi prodivi primogenita ante omnem creaturam 6ego in caelis feci ut oriretur lumen indeficiens et sicut nebula texi omnem terram 7ego in altis habitavi et thronus meus in columna nubis 8gyrum caeli circuivi sola et in profundum abyssi penetravi et in fluctibus maris ambulavi 9et in omni terra steti et in omni populo 10et in omni gente primatum habui 11et omnium excellentium et humilium corda virtute calcavi et in his omnibus requiem quaesivi et in hereditate eius morabor 12tunc praecepit et dixit mihi creator omnium et qui creavit me requievit in tabernaculo meo 13et dixit mihi in Iacob inhabita et in Israhel hereditare et in electis meis ede radices 14ab initio ante saeculum creata sum et usque ad futurum saeculum non desinam et in habitatione sancta coram ipso ministravi 15et sic in Sion firmata sum et in civitate sanctificata similiter requievi et in Hierusalem potestas mea 16et radicavi in populo honorificato et in parte Dei mei hereditas illius et in plenitudine sanctorum detentio mea 17quasi cedrus exaltata sum in Libano et quasi cypressus in monte Sion 18et quasi palma exaltata sum in Cades et quasi plantatio rosae in Hiericho 19quasi oliva speciosa in campis et quasi platanus exaltata sum iuxta aquam in plateis 20sicut cinnamomum et aspaltum aromatizans odorem dedi quasi murra electa dedi suavitatem odoris 21et quasi storax et galbanus et ungula et gutta et quasi libanus non incisus vaporavi habitationem meam et quasi balsamum non mixtum odor meus 22ego quasi terebinthus extendi ramos meos et rami mei honoris et gratiae 23ego quasi vitis fructificavi suavitatem odoris et flores mei fructus honoris et honestatis 24ego mater pulchrae dilectionis et timoris et agnitionis et sanctae spei 25in me gratia omnis vitae et veritatis in me omnis spes vitae et virtutis 26transite ad me omnes qui concupiscitis me et a generationibus meis implemini 27spiritus enim meus super melle dulcis et hereditas mea super mel et favum 28memoria mea in generatione saeculorum 29qui edunt me adhuc esurient et qui bibunt me adhuc sitient 30qui audit me non confundetur et qui operantur in me non peccabunt 31qui elucidant me vitam aeternam habebunt 32haec omnia liber vitae testamentum Altissimi et agnitio veritatis 33legem mandavit Moses in praeceptis iustitiarum et hereditatem domui Iacob et Israhel promissionis 34posuit David puero suo excitare regem ex ipso fortissimum in throno honoris sedentem in sempiternum 35qui implet quasi Phison sapientiam et sicut Tigris in diebus novorum 36qui adimplet quasi Eufrates sensum qui multiplicat quasi Iordanis in tempore messis 37qui mittit disciplinam sicut lucem et adsistens quasi Geon in die vindemiae 38qui perficit primus scire ipsam et infirmior non investigavit eam 39a mari enim abundavit cogitatio eius et consilium illius abysso magna 40ego sapientia effudi flumina 41ego quasi tramis aquae inmensae de fluvio ego quasi fluvius Doryx et sicut aquaeductus exivi a paradiso 42dixi rigabo meum hortum plantationum et inebriabo pratus mei fructum 43et ecce facta est mihi tramis abundans et fluvius meus propinquavit ad mare 44quoniam doctrinam quasi antelucanum inlumino omnibus et enarrabo illam usque in longinquo 45penetrabo inferiores partes terrae et inspiciam omnes dormientes et inluminabo sperantes in Deo 46adhuc doctrinam quasi prophetiam effundam et relinquam illam quaerentibus sapientiam et non desinam in progenies illorum usque in aevum sanctum 47videte quoniam non soli mihi laboravi sed omnibus exquirentibus veritatem

Chapter 25

1in tribus placitum est spiritui meo quae sunt probata coram Deo et hominibus 2concordia fratrum et amor proximorum et vir et mulier sibi consentientes 3tres species odivit anima mea et adgravor valde animae illorum 4pauperem superbum et divitem mendacem et senem fatuum et insensatum 5in iuventute tua non congregasti et quomodo invenies eam in senectute tua 6quam speciosum canitiae iudicium et presbyteris cognoscere consilium 7quam speciosa veteranis sapientia et gloriosis intellectus et consilium 8corona senum multa peritia et gloria illorum timor Dei 9novem insuspicabilia cordis magnificavi et decimum dicam in lingua hominibus 10homo qui iucundatur in filiis vivens et videns subversionem inimicorum 11beatus qui inhabitat cum muliere sensata et qui in lingua sua non est lapsus et qui non servivit indignis se 12beatus qui invenit amicum verum et qui enarrat iustitiam auri audienti 13quam magnus qui invenit sapientiam et scientiam sed non est super timentem Deum 14timor Dei super omnia superposuit 15beatus cui donatum est habere timorem Dei qui tenet illum cui adsimilabitur 16timor Dei initium dilectionis eius fidei autem initium adglutinandum est ei 17omnis plaga tristitia cordis est et omnis malitia nequitia mulieris est 18et omnem plagam et non plagam videbit cordis 19et omnem nequitiam et non nequitiam mulieris 20et omnem obductum et non obductum odientium 21et omnem vindictam et non vindictam inimicorum 22non est caput nequius super caput colubri 23et non est ira super iram inimici commorari leoni et draconi placebit quam habitare cum muliere nequa 24nequitia mulieris inmutat faciem eius et obcaecabit vultum suum tamquam ursus et quasi saccum ostendit in medio proximorum eius 25et audiens suspirabit modicum 26brevis malitia super malitiam mulieris sors peccatorum cadat super illam 27ascensus harenosus in pedibus veterani sic mulier linguata homini quieto 28ne respicias in mulieris speciem et non concupiscas mulierem in specie 29mulieris ira et inreverentia et confusio magna 30mulier si primatum habeat contraria est viro suo 31cor humile et facies tristis et plaga mortis mulier nequa 32manus debiles et genua dissoluta mulier quae non beatificat virum suum 33a muliere initium factum est peccati et per illam omnes morimur 34non des aquae tuae exitum nec modicum nec mulieri nequa veniam prodeundi 35si non ambulaverit ad manum tuam et confundet te in conspectu inimicorum 36a carnibus tuis abscide illam ne semper te abutatur

Chapter 26

1mulieris bonae beatus vir numerus enim annorum illorum duplex 2mulier fortis oblectat virum suum et annos vitae illius in pace implebit 3pars bona mulier bona in parte bona timentium Deum dabitur viro pro factis bonis 4divitis autem et pauperis cor bonum in omni tempore vultus illorum hilaris 5a tribus timuit cor meum et in quarto facies mea metuit 6delatura civitatis et collectio populi 7et calumniam mendacem super mortem omnia gravia 8dolor cordis et luctus mulier zelotypa 9in muliere infideli flagellum linguae omnibus communicans 10sicut boum iugum quod movetur ita et mulierem nequam qui tenet illam quasi qui adprehendat scorpionem 11mulier ebriosa ira magna et contumelia et turpitudo illius non contegetur 12fornicatio mulieris in extollentia oculorum et in palpebris illius agnoscetur 13in filia non avertente se firma custodiam ne inventa occasione utatur se 14ab omni inreverentia oculis cave et ne mireris si te neglexerit 15sicut viator sitiens ad fontem os aperiet et ab omni aqua proxima bibet et contra omnem palum sedebit et contra omnem sagittam aperiet faretram donec deficiat 16gratia mulieris sedulae delectabit virum suum et ossa illius inpinguabit 17disciplina illius datus Dei 18mulier sensata et tacita non est inmutatio eruditae animae 19gratia super gratiam mulier sancta et pudorata 20omnis autem ponderatio non est digna continentis animae 21sicut sol oriens mundo in altissimis Dei sic mulieris bonae species in ornamentum domus eius 22lucerna splendens super candelabrum sanctum et species faciei super aetatem stabilem 23columnae aureae super bases argenteas et pedes firmi super plantas stabilis mulieris 24fundamenta aeterna super petram solidam et mandata Dei in corde mulieris sanctae 25in duobus contristatum est cor meum et in tertio iracundia mihi advenit 26vir bellator deficiens per inopiam et vir sensatus contemptus 27et qui transgreditur a iustitia ad peccatum Deus paravit eum ad rompheam 28duae species difficiles et periculosae mihi apparuerunt difficile exuitur negotians a neglegentia et non iustificabitur caupo a peccatis labiae

Chapter 27

1propter inopiam multi deliquerunt et qui quaerit locupletari avertit oculum suum 2si in medio conpaginis lapidum palus figitur sic et inter medium venditionis et emptionis angustabitur peccatis 3conteretur delictum 4si non in timore Domini tenueris instanter cito subvertetur domus tua 5si in pertusura cribri remanebit stercus sic aporia hominis in cogitatu illius 6vasa figuli probat fornax et homines iustos temptatio tribulationis 7sicut rusticatio de ligno ostendit fructum illius sic verbum excogitatum hominis cordis 8ante sermonem non conlaudes virum haec enim temptatio est hominum 9si sequaris iustitiam adprehendes illam et indues quasi poderem honoris et inhabitabis cum ea et proteget te in sempiternum et in die agnitionis invenies firmamentum 10volatilia ad sibi similia conveniunt et veritas ad eos qui operantur illam revertetur 11leo venationi insidiatur semper sic peccata operantibus iniquitates 12homo sanctus in sapientia manet sicut sol nam stultus sicut luna inmutatur 13in medio insensatorum serva verbum tempori in medio autem cogitantium adsiduus esto 14narratio peccantium odiosa et risus illorum delictis peccati 15loquella multum iurans horripilationem capiti statuet et inreverentia ipsius obturatio aurium 16effusio sanguinis in rixa superborum et maledictio illorum auditus gravis 17qui denudat arcana amici perdet fidem et non inveniet amicum ad animum suum 18dilige proximum et coniungere fide cum illo 19quod si denudaveris absconsa illius non persequeris post eum 20sicut enim homo qui perdit amicum suum sic qui perdit amicitiam proximi sui 21et sicut qui dimittit avem de manu sua sic reliquisti proximum tuum et non eum capies 22non illum sequaris quoniam longe abest effugit enim quasi caprea de laqueo quoniam vulnerata est 23conligare et maledicti est concordatio 24denudare autem amici mysteria desperatio est 25annuens oculo fabricat iniqua et nemo eum abiciet 26in conspectu oculorum tuorum condulcabit os tuum et super sermones tuos admirabitur novissime autem pervertet os suum et in verbis tuis dabit scandalum 27multa audivi et non coaequavi ei et Dominus odiet illum 28qui in altum mittit lapidem super caput eius cadet et plaga dolosi dividet vulnera 29et qui foveam fodit in illam decidet et qui statuit lapidem proximo offendet in eo et qui laqueum alio peribit in illo 30facienti nequissimum super ipsum devolvetur et non agnoscet unde adveniat illi 31inlusio et inproperium superborum et vindicta sicut leo insidiabitur illi 32laqueo peribunt qui oblectantur casu iustorum dolor autem consumet illos antequam moriantur 33ira et furor utraque execrabilia et vir peccator continens erit illorum

Chapter 28

1qui vindicari vult a Deo inveniet vindictam et peccata illius servans servabit 2relinque proximo tuo nocenti te et tunc deprecanti tibi peccata solventur 3homo homini servat iram et a Deo quaerit medellam 4et in hominem similem sibi non habet misericordiam et de peccatis suis deprecatur 5ipse dum caro sit reservat iram et propitiationem petit a Deo quis exorabit pro delictis illius 6memento novissimorum et desine inimicari 7tabitudo enim et mors inminet in mandatis 8memorare timorem Dei et non irascaris proximo 9memorare testamenti Altissimi et despice ignorantiam proximi 10abstine te a lite et minues peccata 11homo enim iracundus incendit litem et vir peccator turbabit amicos et in medium pacem habentium inmittit inimicitiam 12secundum enim ligna silvae sic ignis exardescit et secundum virtutem hominis iracundia illius erit et secundum substantiam suam exaltabit iram suam 13certamen festinatum incendit ignem et lis festinans effundit sanguinem et lingua testificans adducit mortem 14si sufflaveris quasi ignis exardebit et si expueris super illam extinguetur utraque ex ore proficiscuntur 15susurrio et bilinguis maledictus multos enim turbavit pacem habentes 16lingua tertia multos commovit et dispersit illos a gente in gentem 17civitates muratas divitum destruxit et domos magnatorum effodit 18virtutes populorum concidit et gentes fortes dissolvit 19lingua tertia mulieres viritas eiecit et privavit illas laboribus suis 20qui respicit illam non habebit requiem nec habitabit cum requie 21flagelli plaga livorem facit plaga autem linguae comminuet ossa 22multi ceciderunt in ore gladii sed non sic quasi qui interierunt per linguam suam 23beatus qui tectus est a lingua nequa qui in iracundia illius non transivit et qui non adtraxit iugum eius et in vinculis illius non est ligatus 24iugum enim illius iugum ferreum est et vinculum illius vinculum aereum est 25mors illius mors nequissima et utilis potius inferus quam illa 26perseverantia illius non permanebit sed obtinebit vias iniustorum et in flamma sua non conburet iustos 27qui derelinquunt Deum incident in illam et exardebit in illis et non extinguetur et inmittetur in illos quasi leo et quasi pardus laedebit illos 28sepi aures tuas spinis et noli audire linguam nequam et ori tuo facito ostia et seras 29aurum tuum et argentum confla et verbis tuis facito stateram et frenos ori tuo rectos 30et adtende ne forte labaris in lingua et cadas in conspectu inimicorum insidiantium tibi et sit casus tuus insanabilis in mortem

Chapter 29

1de fenore qui facit misericordiam fenerat proximum et qui praevalet manu mandata servat 2fenera proximum tibi in tempore necessitatis illius et iterum redde proximo in tempore suo 3confirma verbum et fideliter age cum illo et in omni tempore invenies quod tibi necessarium est 4multi quasi inventionem aestimaverunt fenus et praestiterunt molestiam his qui se adiuvaverunt 5donec accipiant osculantur manum dantis et in promissionibus humiliant vocem suam 6et in tempore redditionis postulabit tempus et loquetur verba acediae et murmurationum et tempus causabitur 7si autem potuerit reddere aversatus solide vix reddet dimidium et conputabit illud quasi inventionem 8sin autem fraudavit illum pecunia sua et possidebit illum inimicum gratis 9et convicia et maledicta reddet illi et pro honore et beneficio reddet illi contumeliam 10multi non causa nequitiae non feneraverunt sed fraudari gratis timuerunt 11verumtamen super humilem animo fortior esto et pro elemosyna non trahas illum 12propter mandatum adsume pauperem et propter inopiam eius ne dimittas illum vacuum 13perde pecuniam pro fratre et amico et non abscondas illam sub lapide in perditionem 14pone thesaurum tuum in praeceptis Altissimi et proderit tibi magis quam aurum 15conclude elemosynam in corde pauperis et haec pro te exorabit ab omni malo 16[] 17[] 18super scutum potentis et super lanceam adversus inimicum tuum pugnabit 19vir bonus fidem facit proximo suo et qui perdiderit confusionem derelinquet sibi 20gratiam fideiussoris ne obliviscaris dedit enim pro te animam suam 21repromissorem fugit peccator et inmundus 22bona repromissoris sibi adscribit peccator et ingratus sensu derelinquet liberantem se 23vir repromittit de proximo suo et cum perdiderit reverentiam relinquetur ab eo 24repromissio nequissima multos perdidit dirigentes et commovit illos quasi fluctus maris 25viros potentes gyrans migrare fecit et vagati sunt in gentibus alienis 26peccator transgrediens mandata Domini incidet in promissionem nequa et qui conatur multa agere incidet in iudicium 27recupera proximum secundum virtutem tuam et adtende tibi ne incidas 28initium vitae aqua et panis et vestimentum et domus protegens turpitudinem 29melior victus pauperis sub tegimen asserum quam epulae splendidae in peregre sine domicilio 30super minimum et magnum placeat tibi et inproperium peregrinationis non audies 31vita nequa hospitandi de domo in domum et ubi hospitabitur non fiducialiter aget nec aperiet os 32hospitabit et pascet et potabit ingratos et ad haec amara audiet 33transi hospes et orna mensam et quae in manu habes ciba ceteros 34exi a facie honoris amicorum meorum necessitudine domus meae hospitio mihi factus est frater 35gravia haec homini habenti sensum correptio domus et inproperium feneratoris

Chapter 30

1de filiis qui diligit filium suum adsiduat illi flagella ut laetetur in novissimo suo 2qui docet filium suum laudabitur in illo et in medio domesticorum in illo gloriabitur 3qui docet filium suum in zelum mittit inimicum et in medio amicorum gloriabitur in illo 4mortuus est pater illius et quasi non est mortuus similem enim reliquit sibi post se 5in vita ipsius vidit et laetatus est in illo in obitu illius non est contristatus nec confusus est coram inimicis 6reliquit enim defensorem domus et amicis reddentem gratiam 7pro animabus filiorum conligabit vulnera sua et super omnem vocem turbabuntur viscera eius 8equus indomitus evadit durus et filius remissus evadit praeceps 9lacta filium et paventem te faciet lude cum eo et contristabit te 10non conrideas illi ne doleas et in novissimo obstupescent dentes tui 11non des illi potestatem in iuventute et ne despicias cogitatus illius 12curva cervicem eius in iuventute et tunde latera illius dum infans est ne forte induret et non credat tibi et erit tibi dolor animae 13doce filium tuum et operare in illum ne in turpitudinem illius offendas 14melior est pauper sanus et fortis viribus quam dives inbecillis et flagellatus malitia 15salus animae in sanctitate iustitiae et melior omni auro et argento et corpus validum quam census inmensus 16non est census super censum salutis corporis et non est oblectatio super cordis gaudium 17melior est mors quam vita amara et requies aeterna quam languor perseverans 18bona absconsa in ore cluso quasi adpositiones epularum circumpositae sepulchro 19quid proderit libatio idolo nec enim manducat nec odorabitur 20sic qui effugatur a Domino et portans mercedes iniquitatis 21videns oculis et ingemescens sicut spado conplectens virginem et suspirans 22tristitiam non des animae tuae et non adfligas temet ipsum in consilio tuo 23iucunditas cordis haec est vita hominis et thesaurus sine defectione sanctitatis et exultatio viri est longevitas 24miserere animae tuae placens Deo et contine et congrega cor tuum in sanctitate eius et tristitiam longe expelle a te 25multos enim occidit tristitia et non est utilitas in illa 26zelus et iracundia minuit dies et ante tempus senectam adducit cogitatus 27splendidum cor bonum in epulis epulae enim illius diligenter fiunt

Chapter 31

1vigilia honestatis tabefacit carnes et cogitatus illius auferet somnum 2cogitatus praesentiae avertit sensum et infirmitas gravis sobriam facit animam 3laboravit dives in congregatione substantiae et in requie sua replebitur bonorum suorum 4laboravit pauper in diminutione victus et in fine inops fit 5qui aurum diligit non iustificabitur et qui insequitur consumptionem replebitur ex ea 6multi dati sunt in auri casus et facta est in facie ipsius perditio illorum 7lignum offensionis est aurum sacrificantium vae illis qui sectantur illud et omnis inprudens deperiet in illo 8beatus dives qui inventus est sine macula et qui post aurum non abiit nec speravit in pecunia et thesauris 9quis est hic et laudabimus eum fecit enim mirabilia in vita sua 10quis probatus est in illo et perfectus est et erit illi in gloria aeterna qui potuit transgredi et non est transgressus et facere mala et non fecit 11ideo stabilita sunt bona illius in Deo et elemosynas illius enarrabit ecclesia sanctorum 12de continentia supra mensam magnam sedisti non aperias super illam faucem tuam prior 13non dicas simulata sunt quae super illa sunt 14memento quoniam malum oculus nequa 15nequius oculo quid creatum est ideo ab omni facie sua lacrimabitur cum viderit 16ne extendas manum tuam prior et invidia contaminatus obrubescas 17nec conprimaris in convivio 18intellege proximi tui ex te ipso 19utere quasi homo frugi quae tibi adponuntur et non cum manducas multum odio habearis 20cessa prior causa disciplinae et noli nimius esse ne forte offendas 21et si in medio multorum sedisti prior illis non extendas manum tuam nec prior poscas bibere 22quam sufficiens est homini erudito vinum exiguum et in dormiendo non laborabis ab illo et non senties dolorem 23vigilia et cholera et tortura viro infrunito 24somnus sanitatis in homine parco dormiet usque in mane et anima illius cum ipso delectabitur 25et si coactus fueris in edendo multum surge e medio et vome et refrigerabit te et non adduces corpori tuo infirmitates 26audi me fili et ne spernas me et in novissimo invenies mea verba 27in omnibus operibus tuis esto velox et omnis infirmitas non occurret tibi 28splendidum in panibus benedicent labia multorum et testimonium veritatis illius fidele 29in nequissimo pane murmurabit civitas et testimonium nequitiae illius verum est 30diligentes in vino noli provocare multos enim exterminavit vinum 31ignis probat ferrum durum sic vinum corda superborum arguet in ebrietate potatum 32aequavit in vita vinum hominibus si bibas illud moderate eris sobrius 33quae est vita quae minuitur vino 34quid defraudat vitam mors 35vinum in iucunditate creatum est non in ebrietate ab initio 36exultatio animae et cordis vinum moderate potatum 37sanitas est et corpori et animae 38vinum multum potatum inritationem et iram et ruinas multas facit 39amaritudo animae vinum multum potatum 40ebrietatis animositas inprudentis offensio minorans virtutem et faciens vulnera 41in convivio vini non arguas proximum et non despicias eum in iucunditate illius 42verba inproperii non dicas illi et non premas illum in repetendo

Chapter 32

1rectorem te posuerunt noli extolli esto in illis quasi unus ex ipsis 2curam illorum habe et sic conside et omni cura tua explicita recumbe 3ut laeteris propter illos et ornamentum gratiae accipias coronam et dignationem consequaris conrogationis 4loquere maior natu decet enim te 5primum verbum diligenti scientiam et non inpedias musica 6ubi auditus est non effundas sermonem et inportune noli extolli in sapientia tua 7gemmula carbunculi in ornamento auri et conparatio musicorum in convivio vini 8sicut in fabricatione auri signum est zmaragdi sic numerus musicorum in iucundo et moderato vino 9audi tacens et pro reverentia accedet tibi bona gratia 10adulescens loquere in tua causa vix 11si bis interrogatus fueris habeat caput responsum tuum 12in multis esto quasi inscius et audi tacens simul et quaerens 13in medio magnatorum non praesumas et ubi sunt senes non multum loquaris 14ante grandinem praeibit coruscatio et pro reverentia accedet tibi bona gratia 15et hora surgendi non te trices praecurre autem prior in domum tuam et illic avocare et illic lude 16et age conceptiones tuas et non in delictis et verbo superbo 17et super his omnibus benedicito Dominum qui fecit te et inebriantem te ab omnibus bonis suis 18qui timet Deum excipiet doctrinam eius et qui vigilaverint ad illum invenient benedictionem 19qui quaerit legem replebitur ab ea et qui insidiose agit scandalizabitur in ea 20qui timent Dominum invenient iudicium iustum et iustitias quasi lucem accendent 21peccator homo devitabit correptionem et secundum voluntatem suam inveniet conparationem 22vir consilii non disperiet intellegentia alienus et superbus non pertimescit timorem 23etiam postquam fecit cum eo sine consilio et suis insectationibus arguetur 24fili sine consilio nihil facias et post factum non paeniteberis 25in via ruinae non eas et non offendes in lapides ne credas te viae laboriosae ne ponas animae tuae scandalum 26et a filiis tuis cave et a domesticis tuis adtende 27in omni opere crede ex fide animae tuae haec est enim conservatio mandatorum 28qui credit Deo adtendit mandatis et qui confident in illo non minorabuntur

Chapter 33

1timenti Dominum non occurrent mala sed in temptatione Deus illum conservat et liberabit a malis 2sapiens non odit mandata et iustitias et non inludetur quasi in procella navis 3homo sensatus credit legi Dei et lex illi fidelis 4qui interrogationem manifestat parabit verbum et sic deprecatus exaudietur et conservabit disciplinam et tunc respondebit 5praecordia fatui quasi rota carri et quasi axis versatilis cogitatus illius 6equus admissarius sicut amicus subsannator sub omni suprasedenti hinnit 7quare dies diem superat et iterum lux lucem et annus annum a sole 8a Domini scientia separati sunt facto sole et praeceptum custodiente 9et inmutavit tempora et dies festos ipsorum et in illis dies festos celebraverunt ad horam 10ex ipsis exaltavit et magnificavit Deus et ex ipsis posuit in numerum dierum et homines omnes de solo et ex terra unde creatus est Adam 11in multitudine disciplinae Domini separavit eos et inmutavit vias eorum 12et ex ipsis benedixit et exaltavit et ex ipsis sanctificavit et ad se adplicavit et ex ipsis maledixit et humiliavit et convertit illos a separatione ipsorum 13quasi lutum figuli in manus ipsius plasmare illud et disponere 14omnes viae eius secundum dispositionem eius sic homo in manu illius qui se fecit reddet illis secundum iudicium suum 15contra malum bonum est et contra mortem vita sic et contra virum iustum peccator et sic intuere in omnia opera Altissimi duo duo unum contra unum 16et ego novissimus vigilavi et quasi qui colligit acinos post vindemiatores 17in benedictione Dei et ipse speravi et quasi qui vindemiat replevi torcular 18respicite quoniam non soli mihi laboravi sed omnibus exquirentibus disciplinam 19audite me magnati et omnes populi et rectores ecclesiae auribus percipite 20filio et mulieri fratri et amico non des potestatem super te in vita tua non dederis alio possessionem tuam ne forte paeniteat te et depreceris pro illis 21dum adhuc superes et adspiras non inmutabit te omnis caro 22melius est enim ut filii tui te rogent quam te respicere in manus filiorum tuorum 23in omnibus operibus tuis praecellens esto 24ne dederis maculam in gloriam tuam in die consummationis dierum vitae tuae et in tempore exitus tui distribue hereditatem tuam 25cibaria et virga et onus asino panis et disciplina et opus servo 26operatur in disciplina et quaerit requiescere laxa manus illi et quaerit libertatem 27iugum et lorum curvant collum durum et servum inclinant operationes adsiduae 28servo malivolo tortura et conpedes mitte illum in operatione ne vacet 29multam enim malitiam docuit otiositas 30in opera constitue eum sic enim condecet illi quod si non obaudierit grava illum conpedibus et non amplifices super omnem carnem verum sine iudicio nihil facias grave 31si est tibi servus sit tibi quasi anima tua quasi fratrem sic eum tracta quoniam in sanguine animae parasti eum 32si laeseris illum iniuste 33et extollens discesserit quem quaeres et in qua via quaeras illum nescis

Chapter 34

1vana spes et mendacium insensato viro et somnia extollunt inprudentes 2quasi qui adprehendit umbram et persequitur ventum sic et qui adtendit ad visa mendacia 3hoc secundum hoc visio somniorum ante faciem hominis similitudo hominis 4ab inmundo quid mundabitur et a mendace quid verum dicetur 5divinatio erroris et auguria mendacia et somnia malefacientium vanitas est 6et sicut parturientis cor tuum fantasiam patitur nisi ab Altissimo fuerit emissa visitatio ne dederis in illis cor tuum 7multos enim errare fecerunt somnia et exciderunt sperantes in illis 8sine mendacio consummabitur verbum et sapientia in ore fidelis conplanabitur 9qui non temptatus est quid scit vir in multis expertus cogitavit multa et qui multa didicit enarrabit intellectum 10qui non est expertus pauca recognoscit qui autem in multis factus est multiplicabit malitiam 11[] 12multa vidi errando et plurimas verborum consuetudines 13aliquotiens usque ad mortem periclitatus sum horum causa et liberatus sum gratia Dei 14spiritus timentium Deum quaeretur et in respectu illius benedicentur 15spes enim illorum in salvantem illos et oculi Dei in diligentes se 16qui timet Dominum nihil trepidabit et non pavebit quoniam ipse est spes eius 17timentis Dominum beata est anima eius 18ad quem respicit et quis est fortitudo eius 19oculi Domini super timentes eum protector potentiae firmamentum virtutis tegimen ardoris et umbraculum meridiani 20et precatio offensionis et adiutorium casus exaltans animam et inluminans oculos dans sanitatem vitam et benedictionem 21immolans ex iniquo oblatio est maculata et non sunt beneplacitae subsannationes iniustorum 22Dominus solus sustinentibus se in via veritatis et iustitiae 23dona iniquorum non probat Altissimus in oblationibus iniquorum nec in multitudine sacrificiorum eorum propitiabitur peccatis 24qui offert sacrificium ex substantia pauperum quasi qui victimat filium in conspectu patris sui 25panis egentium vita pauperis est qui defraudat illum homo sanguinis 26qui aufert in sudore panem quasi qui occidit proximum suum 27qui effundit sanguinem et qui fraudem facit mercedem mercennario 28unus aedificans et unus destruens quid prodest illis nisi labor 29unus orans et unus maledicens cuius vocem exaudiet Deus 30qui baptizatur a mortuo et iterum tangit illum quid proficit lavatione illius 31sic homo qui ieiunat in peccatis suis et iterum eadem faciens quid proficit humiliando se orationem illius quis exaudiet

Chapter 35

1qui conservat legem multiplicat orationem 2sacrificium salutare adtendere mandatis et discedere ab omni iniquitate 3et deprecatio recedere ab iniustitia 4[] 5[] 6non apparebis ante conspectum Dei vacuus 7haec enim omnia propter mandatum Domini fiunt 8oblatio iusti inpinguat altare et odor suavitatis est in conspectu Altissimi 9sacrificium iusti acceptum est et memoriam eius non obliviscetur Dominus 10bono animo gloriam redde Deo et non minuas primitias manuum tuarum 11in omni dato hilarem fac vultum tuum et in exultatione sanctifica decimas tuas 12da Altissimo secundum datum eius et in bono oculo ad inventionem fac manuum tuarum 13quoniam Dominus retribuens est et septies tantum reddet tibi 14noli offerre munera prava non enim suscipiet illa 15et noli inspicere sacrificium iniustum quoniam Dominus iudex est et non est apud illum gloria personae 16non accipiet Dominus personam in pauperem et precationem laesi exaudiet 17non despiciet preces pupilli nec viduam si effundat loquellam gemitus 18nonne lacrima ad maxillam descendit et exclamatio 19a maxilla ascendit et Dominus exauditor delectans in illis 20qui adorat Deum in oblectatione suscipietur et precatio illius usque ad nubes propinquabit 21oratio humiliantis se nubes penetrabit et donec propinquet non conrogabitur et non discedet donec aspiciat Altissimus 22et Dominus non longinquabit sed iudicabit iustos et faciet iudicium et Fortissimus non habebit in illis patientiam ut contribulet dorsum ipsorum 23et gentibus reddet vindictam donec tollat plenitudinem superborum et sceptra iniquorum contribulet 24donec reddat hominibus secundum actus suos et secundum opera Adae et secundum praesumptionem illius 25donec iudicet iudicium plebis suae et oblectabit iustos misericordia sua 26speciosa misericordia Dei in tempore tribulationis quasi nubes pluviae in tempore siccitatis

Chapter 36

1miserere nostri Deus omnium et respice nos et ostende nobis lucem miserationum tuarum 2et inmitte timorem tuum super gentes quae non exquisierunt te et cognoscant quia non est Deus nisi tu ut enarrent magnalia tua 3adleva manum tuam super gentes alienas ut videant potentiam tuam 4sicut enim in conspectu eorum sanctificatus es in nobis sic in conspectu nostro magnificaberis in illis 5ut cognoscant te sicut et nos agnovimus quoniam non est Deus praeter te Domine 6innova signa et inmuta mirabilia 7glorifica manum et brachium dextrum 8excita furorem et effunde iram 9extolle adversarium et adflige inimicum 10festina tempus et memento finis ut enarrent mirabilia tua 11in ira flammae devoretur qui salvatur et qui pessimant plebem tuam inveniant perditionem 12contere caput principum inimicorum dicentium non est alius praeter nos 13congrega omnes tribus Iacob et cognoscant quia non est Deus nisi tu ut enarrent magnalia tua et hereditabis eos sicut ab initio 14miserere plebi tuae super quam invocatum est nomen tuum et Israhel quem coaequasti primogenito tuo 15miserere civitati sanctificationis tuae Hierusalem civitati requiei tuae 16reple Sion inenarrabilibus verbis tuis et gloria tua populum tuum 17da testimonium quia ab initio creaturae tuae sunt et suscita precationes quas locuti sunt in nomine tuo prophetae priores 18da mercedem sustinentibus te ut prophetae tui fideles inveniantur et exaudi orationes servorum tuorum 19secundum benedictionem Aaron de populo tuo et dirige nos in via iustitiae et sciant omnes qui inhabitant terram quia tu es Deus conspector saeculorum 20omnem escam manducabit venter et est cibus cibo melior 21fauces contingit cibum ferae et cor sensatum verba mendacia 22cor pravum dabit tristitiam et homo peritus resistet illi 23omnem masculum excipiet mulier et est filia melior filiae 24species mulieris exhilarat faciem viri sui et super omnem concupiscentiam hominis superducit desiderium 25si est lingua curationis et mitigationis misericordiae non est vir illius contra filios hominum 26qui possidet mulierem inchoat possessionem adiutorium contra illum est et columna ut requies 27ubi non est sepis diripietur possessio et ubi non est mulier gemescit egens 28cui credit qui non habet nidum et deflectens ubicumque obscuraverit quasi succinctus latro exiliens de civitate in civitatem

Chapter 37

1omnis amicus dicet et ego amicitiam copulavi sed est amicus solo nomine amicus nonne tristitia inest usque ad mortem 2sodalis autem et amicus ad inimicitiam convertentur 3o praesumptio nequissima unde creata es cooperire aridam malitiam et dolositatem illius 4sodalis amico coniucundatur in oblectatione et in tempore tribulationis adversarius erit 5sodalis amico condolet causa ventris et contra hostem accipiet scutum 6non obliviscaris amici tui in animo tuo et non inmemor sis illius in operibus tuis 7noli consiliari cum socero tuo et a zelantibus te absconde consilium 8omnis consiliarius prodit consilium sed est consiliarius in semet ipso 9a consiliario serva animam tuam prius scito quae sit illius necessitas et ipse enim animo suo cogitabit 10ne forte mittat sudem in terram et dicat tibi 11bona est via tua et stet e contrario videre quid tibi eveniat 12cum viro inreligioso tracta de sanctitate et cum iniusto de iustitia et cum muliere de ea quae aemulatur cum timido de bello cum negotiatore de traiecticio cum emptore de venditione cum viro livido de gratiis agendis 13cum impio de pietate cum inhonesto de honestate cum operario agri de omni opere 14cum operario annuali de consummatione anni cum servo pigro de multa operatione non adtendas his in omni consilio 15cum viro sancto adsiduus esto quemcumque cognoveris observantem timorem Dei 16cuius anima est secundum animam tuam quicumque titubaverit in tenebris non condolebit tibi 17et cor boni consilii statue non est enim tibi aliud pluris illo 18anima viri sancti enuntiat aliquando vera quam septem circumspectores sedentes ad speculandum 19et in his omnibus deprecare Altissimum ut dirigat in veritate viam tuam 20ante omnem operam verbum verax praecedat te et ante omnem actum consilium stabile 21verbum nequa inmutabit cor quattuor partes oriuntur bonum et malum vita et mors et dominatrix illorum est adsidua lingua 22vir peritus multos erudivit et animae suae suavis est 23qui sofistice loquitur odibilis est omni re defraudabitur 24non est enim data illi a Domino gratia omni enim sapientia defraudatus est 25est sapiens animae suae sapiens et fructus sensus illius laudabilis 26vir sapiens plebem suam erudit et fructus sensus eius fideles sunt 27vir sapiens implebitur benedictione et videntes illum laudabunt 28vita viri in numero dierum dies autem Israhel innumerabiles sunt 29sapiens in populo hereditabit honorem et nomen illius erit vivens in aeternum 30fili in vita tua tempta animam tuam et si fuerit nequam non des illi potestatem 31non enim omnia omnibus expediunt et non omni animae omne genus placet 32noli avidus esse in omni epulatione et non te effundas super omnem escam 33in multis enim escis erit infirmitas et aplestia adpropinquabit usque ad cholera 34propter aplestiam multi obierunt qui autem abstinens est adiciet vitam

Chapter 38

1honora medicum propter necessitatem etenim illum creavit Altissimus 2a Deo est omnis medella et a rege accipiet dationem 3disciplina medici exaltabit caput illius et in conspectu magnatorum conlaudabitur 4Altissimus creavit de terra medicinam et vir prudens non abhorrebit illi 5nonne a ligno indulcata est amara aqua 6ad agnitionem hominum virtutis illorum et dedit homini scientiam Altissimus honorari in mirabilibus suis 7in his curans mitigavit dolorem et unguentarius facit pigmentum suavitatis et unctiones conficiet suavitatis et non consummabuntur opera eius 8pax enim Dei super faciem terrae 9fili in tua infirmitate non despicias sed ora ad Dominum et ipse curabit te 10averte a delicto et dirige manus et ab omni delicto munda cor tuum 11da suavitatem et memoriam similaginis et inpingua oblationem et da locum medico 12etenim illum Dominus creavit et non discedat a te quoniam opera eius sunt necessaria 13est enim tempus quando in manus eorum incurras 14ipsi vero Dominum deprecabuntur ut dirigat requiem eorum et sanitatem propter conversationem illorum 15qui delinquit in conspectu eius qui fecit eum incidat in manus medici 16fili in mortuum produc lacrimas et quasi dira passus incipe plorare et secundum iudicium contine corpus illius et non despicias sepulturam illius 17propter delaturam amare fer luctum illius uno die et consolare propter tristitiam 18[] 19a tristitia enim festinat mors et cooperiet virtutem et tristitia cordis flectet cervicem 20in abductione permanet tristitia et substantia inopis secundum cor eius 21non dederis in tristitia cor tuum sed repelle eam a te et memento novissimorum 22noli oblivisci neque enim est conversio et huic nihil proderis et te ipsum pessimabis 23memor esto iudicii mei sic enim erit et tuum mihi heri et tibi hodie 24in requie mortui requiescere fac memoriam eius et consolare illum in exitu spiritus sui 25sapientiam scribe in tempore vacuitatis et qui minoratur actu sapientiam percipiet qua sapientia replebitur 26qui tenet aratrum et non gloriatur in iaculo stimulo boves agit et conversatur in operibus eorum et narratio eius in filiis taurorum 27cor suum dabit ad versandos sulcos et vigilia eius in sagina vaccarum 28sic omnis faber et architectus qui noctem tamquam diem transigit qui sculpit signacula sculptilia et adsiduitas eius variat picturam cor suum dabit in similitudinem picturae et vigilia sua perficit opus 29sic faber ferrarius sedens iuxta incudem et considerans opus ferri vapor ignis uret carnes eius et in calore fornacis concertatur 30vox mallei innovabit aurem eius et contra similitudinem vasi oculi eius 31cor suum dabit in consummationem operum et vigilia sua ornabit in consummatione 32sic figulus sedens ad opus suum convertens pedibus suis rotam qui in sollicitudine positus est semper propter opus suum et innumera est omnis operatio eius 33in brachio suo formabit lutum et ante pedes suos curvabit virtutem suam 34cor suum dabit ut consummet linitionem et vigilia sua mundabit fornacem 35omnes hi in manibus suis speraverunt et unusquisque in arte sua sapiens est 36sine his omnibus non aedificatur civitas 37et non inhabitabunt nec inambulabunt et in ecclesiam non transilient 38super sellam iudicis non sedebunt et testamentum iudicii non intellegent neque palam facient disciplinam et iudicium et in parabolis non invenientur 39sed creaturam aevi confirmabunt et deprecatio illorum in operatione artis adcommodantes animam suam et conquirentes in lege Altissimi

Chapter 39

1sapientiam omnium antiquorum exquiret et in prophetiis vacabit 2narrationem virorum nominatorum conservabit et in versutias parabolarum simul introibit 3occulta proverbiorum exquiret et in absconditis parabolarum conversabitur 4in medio magnatorum ministrabit et in conspectu praesidis apparebit 5in terram alienarum gentium pertransiet bona enim et mala in hominibus temptavit 6cor suum tradet ad vigilandum diluculo ad Dominum qui fecit illum et in conspectu Altissimi deprecabitur 7aperiet os suum in oratione et pro delictis suis deprecabitur 8si enim Dominus magnus voluerit spiritu intellegentiae replebit illum 9et ipse tamquam imbres mittet eloquia sapientiae suae et in oratione confitebitur Domino 10ipse diriget consilium eius et disciplinam et in absconditis suis consiliabitur 11ipse palam faciet disciplinam doctrinae suae et in lege testamenti Domini gloriabitur 12conlaudabunt multi sapientiam eius et usque in saeculum non delebitur 13non recedet memoria eius et nomen eius requiretur a generatione in generationem 14sapientiam eius enarrabunt gentes et laudem eius nuntiabit ecclesia 15si inmanserit nomen derelinquet mille et si requieverit proderit illi 16adhuc consiliabor ut enarrem ut furore enim repletus sum 17in voce dicit obaudite me divini fructus et quasi rosa plantata super rivum aquarum fructificate 18quasi libanus odorem suavitatis habete 19florete flores quasi lilium date odorem et frondete in gratiam et conlaudate canticum et benedicite Dominum in operibus suis 20date nomini eius magnificentiam et confitemini illi in voce labiorum vestrorum in canticis labiorum et cinyris et sic dicetis in confessione 21opera Domini universa bona valde 22in verbo eius stetit aqua sicut congeries et in sermone oris eius sicut exceptoria aquarum 23quoniam in praecepto ipsius placor fit et non est minoratio in salute illius 24opera omnis carnis coram illo et non est quicquam absconditum ab oculis eius 25a saeculo usque in saeculum respicit et nihil est mirabile in conspectu eius 26non est dicere quid est hoc aut quid est illud omnia enim in tempore suo quaerentur 27benedictio illius quasi fluvius inundavit 28et quomodo cataclysmus aridam inebriavit sic ira ipsius gentes quae non exquisierunt eum hereditabit 29quomodo convertit aquas et siccata est terra et viae illius viis illorum directae sunt sic peccatoribus offensiones in ira eius 30bona bonis creata sunt ab initio sic nequissimis bona et mala 31initium necessariae rei vitae hominum aqua ignis et ferrum lac et panis similagineus et mel et botrus uvae et oleum et vestimentum 32haec omnia sanctis in bona sic et impiis et peccatoribus in mala convertentur 33sunt spiritus qui ad vindictam creati sunt et in furore suo confirmaverunt tormenta sua 34in tempore consummationis effundent virtutem et furorem eius qui fecit illos confundent 35ignis grando famis et mors omnia haec ad vindictam creata sunt 36bestiarum dentes et scorpii et serpentes et romphea vindicans in exterminium impios 37in mandatis eius epulabuntur et super terram in necessitatem praeparabuntur et in temporibus suis non praeterient verbum 38propterea ab initio confirmatus et consiliatus sum et cogitavi et in scripta dimisi 39omnia opera Domini bona et omne opus hora sua subministrabit 40non est dicere hoc illo nequius est omnia enim in tempore suo conprobabuntur 41et nunc in omni corde et ore conlaudate et benedicite nomen Domini

Chapter 40

1occupatio magna creata est omnibus hominibus et iugum grave super filios Adam a die exitus de ventre matris eorum usque in diem sepulturae in matrem omnium 2cogitationes eorum et timores cordis adinventio expectationis et dies finitionis 3residentes super sedem gloriosam usque ad humiliatum in terra et cinere 4ab eo qui utitur hyacintho et portat coronam usque ad eum qui operitur lino crudo furor zelus tumultus fluctuatio et timor mortis iracundia perseverans et contentio 5et in tempore refectionis in cubile somnus noctis inmutat scientiam eius 6modicum tamquam nihil in requie et ab eo in somnis quasi in die respectus 7conturbatus est in visu cordis sui tamquam qui evaserit in die belli in tempore salutis suae exsurrexit et admirans ad nullum timorem 8cum omni carne ab homine usque ad pecus et super peccatores septuplum 9ad haec mors sanguis contentio et romphea oppressiones famis et contritio et flagella 10super iniquos creata sunt haec omnia et propter illos factus est cataclysmus 11omnia quae de terra sunt in terram convertentur et aquae omnes in mare convertentur 12omne munus et iniquitas delebitur et fides in saeculum stabit 13substantiae iniustorum sicut fluvius siccabuntur et sicut tonitruum magnum in pluvia manebunt 14in aperiendo manus suas laetabitur sic praevaricatores in consummatione tabescent 15nepotes impiorum non multiplicabunt ramos et radices inmundae super cacumen petrae sonant 16viriditas super omnem aquam et ad oram fluminis ante omnem faenum evelletur 17gratia sicut paradisus in benedictionibus et misericordia in saeculo permanet 18vita sibi sufficientis operarii condulcabitur et in ea invenies thesaurum 19fili aedificatio civitatis confirmabit nomen et super haec mulier inmaculata conputatur 20vinum et musica laetificant cor et super utraque dilectio sapientiae 21tibiae et psalterium suavem faciunt melodiam et super utraque lingua suavis 22gratiam et speciem desiderabit oculus tuus et super hoc viride sationis 23amicus et sodalis in tempore convenientes et super utrosque mulier cum viro 24fratres in adiutorium in tempore tribulationis et super eos misericordia liberabit 25aurum et argentum constituet pedem et super utrumque consilium beneplacitum 26facultates et virtutes exaltant cor et super haec timor Domini 27non est in timore Domini minoratio et non est in eo inquirere adiutorium 28timor Domini sicut paradisus benedictionis et super omnem gloriam operuerunt illum 29fili in tempore vitae tuae ne indigeas melius est enim mori quam indigere 30vir respiciens in mensam alienam non est vita eius in cogitatione victus alit enim animam suam cibis alienis 31vir autem disciplinatus et eruditus custodiet se 32in ore inprudentis condulcabitur inopia et in ventre eius ignis ardebit

Chapter 41

1o mors quam amara est memoria tua homini pacem habenti in substantiis suis 2viro quieto et cuius viae directae sunt in omnibus et adhuc valenti accipere cibum 3o mors bonum est iudicium tuum homini indigenti et qui minoratur viribus 4defecto aetate et cui de omnibus cura est et incredibili qui perdit sapientiam 5noli metuere iudicium mortis memento quae ante te fuerunt et quae superventura sunt tibi hoc iudicium a Domino omni carni 6et quid superveniet in beneplacita Altissimi sive decem sive centum sive mille anni 7non est enim in inferno accusatio vitae 8filii abominationum fiunt filii peccatorum et qui conversantur secus domos impiorum 9filiorum peccatorum periet hereditas et cum semine illorum adsiduitas obprobrii 10de patre impio queruntur filii quoniam propter illum sunt in obprobrio 11vae vobis viri impii qui dereliquistis legem Domini altissimi 12et si nati fueritis in maledictione nascemini et si mortui fueritis in maledictione erit pars vestra 13omnia quae de terra sunt in terram convertentur sic impii a maledicto in perditionem 14luctus hominum in corpore ipsorum nomen autem impiorum delebitur 15curam habe de bono nomine hoc enim magis permanebit tibi quam mille thesauri magni pretiosi 16bonae vitae numerus dierum bonum autem nomen permanebit in aevo 17disciplinam in pace conservate filii sapientia enim abscondita et thesaurus occultus quae utilitas in utrisque 18melior est homo qui abscondit stultitiam suam quam homo qui abscondit sapientiam suam 19verumtamen reveremini in his quae procedunt de ore meo 20non est enim bonum omnem inreverentiam observare et non omnia omnibus beneplacent in fide 21erubescite matrem et patrem de fornicatione et a praesidente et potente de mendacio 22a principe et iudice de delicto a synagoga et plebe de iniquitate 23a socio et amico de iniustitia de loco in quo habitas 24de furto de veritate Dei et testamento de discubitu in panibus et ab offuscatione dati et accepti 25a salutantibus de silentio a respectu mulieris fornicariae et ab aversione vultus cognati 26ne avertas faciem a proximo tuo ab auferendo partem et non restituendo 27ne respicias mulierem alieni viri et ne scruteris ancillam eius neque steteris ad lectum eius 28ab amicis de sermonibus inproperii et cum dederis ne inproperes

Chapter 42

1non duplices sermonem auditus de revelatione sermonis absconditi et eris vere sine confusione et invenies gratiam in conspectu omnium hominum ne pro his omnibus confundaris et ne accipias personam ut delinquas 2de lege Altissimi et testamento et de iudicio iustificare impium 3de verbo sociorum et viatorum et de datione hereditatis amicorum 4de aequalitate staterae et ponderum et de adquisitione multorum et paucorum 5de correptione emptionis et negotiatorum et de multa disciplina filiorum servo pessimo latus sanguinare 6super mulierem nequam bonum est signum 7ubi manus multae sunt clude et quodcumque trades numera et adpende datum vero et acceptum omne describe 8de disciplina insensati et fatui et de senioribus qui iudicantur ab adulescentibus et eris eruditus in omnibus et probabilis in conspectu omnium virorum 9filia patri abscondita est vigilia et sollicitudo eius auferet somnum ne forte in adulescentia sua adultera efficiatur et commorata cum viro odibilis fiat 10nequando polluatur in virginitate sua et in paternis suis gravida inveniatur ne forte cum viro commorata transgrediatur aut certe sterilis efficiatur 11super filiam luxuriosam confirma custodiam nequando faciat te in obprobrium venire inimicis a detractatione in civitate et abiectione plebis et confundat te in multitudine populi 12omni homini noli intendere in specie et in medio mulierum noli commorari 13de vestimentis enim procedit tinea et a muliere iniquitas viri 14melior est iniquitas viri quam benefaciens mulier et mulier confundens in obprobrium 15memor ero igitur operum Domini et quae vidi adnuntiabo in sermonibus Domini opera eius 16sol inluminans per omnia respexit et gloria Domini plenum est opus eius 17nonne Dominus fecit sanctos enarrare omnia mirabilia sua quae confirmavit Dominus omnipotens stabiliri in gloria sua 18abyssum et cor hominum investigavit et in astutia illorum excogitavit 19cognovit enim Dominus omnem scientiam et inspexit in signum aevi adnuntians quae praeterierunt et quae superventura sunt revelans vestigia occultorum 20non praeterit illum omnis cogitatus et non abscondit se ab eo ullus sermo 21magnalia sapientiae suae decoravit qui est ante saeculum et usque in saeculum neque adiectum est 22neque minuitur et non eget alicuius consilio 23quam desiderabilia omnia opera eius et tamquam scintillam quam est considerare 24omnia haec vivent et manent in saeculum et in omni necessitate omnia obaudiunt ei 25omnia duplicia unum contra unum et non fecit quicquam deesse 26uniuscuiusque confirmavit bona et quis satiabitur videns gloriam eius

Chapter 43

1altitudinis firmamentum pulchritudo est species caeli in visione gloriae 2sol in aspectu adnuntians in exitu vas admirabile opus Excelsi 3in meridiano exuret terram in conspectu ardoris eius quis poterit sustinere fornacem custodiens in operibus ardoris 4tripliciter sol exurens montes radios igneos exsuflans et refulgens radiis suis obcaecat oculos 5magnus Dominus qui fecit illum et in sermonibus eius festinavit iter 6et luna in omnibus in tempore suo ostensio temporis et signum aevi 7a luna signum diei festi luminare quod minuitur in consummatione 8mensis secundum nomen eius est crescens admirabiliter in consummatione 9vas castrorum in excelsis in firmamento caeli resplendens 10species caeli gloriosa stellarum mundum inluminans in excelsis Dominus 11in verbis Sancti stabunt ad iudicium et non exardescent in vigiliis suis 12vide arcum et benedic qui fecit illum valde speciosus est in splendore suo 13gyravit caelum in circuitu gloriae suae manus Excelsi aperuerunt illum 14imperio suo adceleravit nivem et adcelerat coruscationes emittere iudicii sui 15propterea aperti sunt thesauri et evolaverunt nebulae sicut aves 16in magnitudine sua posuit nubes et confracti sunt lapides grandinis 17in conspectu eius commovebuntur montes et in voluntate eius adspirabit notus 18vox tonitrui eius exprobravit terram tempestas aquilonis et congregatio spiritus 19sicut avis deponens ad sedendum aspargit nivem et sicut lucusta demergens descensus eius 20pulchritudinem coloris eius admirabitur oculus et super imbrem eius expavescet cor 21gelum sicut salem effundet super terram et dum gelaverit fiet tamquam cacumina tribuli 22frigidus ventus aquilo flabit et gelabit cristallus ab aqua super omnem congregationem aquarum requiescet et sicut lorica induet se aquis 23devorabit montes et exuret desertum et extinguet viridem sicut ignem 24medicina omnium in festinationem nebulae ros obvians ab ardore venienti humilem efficiet eum 25in sermone eius silebit ventus et plantavit illum Dominus Iesus 26qui navigat mare enarrat periculum eius et audientes auribus non admirabimur 27illic praeclara et mirabilia opera varia genera bestiarum et omnium pecorum et creatura beluarum 28propter ipsum confirmatus est itineris finis et in sermone eius conposita sunt omnia 29multa dicemus et deficiemus verbis consummatio autem sermonum ipse est in omnibus 30gloriantes ad quid valebimus ipse enim Omnipotens super omnia opera sua 31terribilis Dominus et magnus vehementer 32quantumcumque potueritis supervalebit adhuc et admirabilis magnificentia eius 33benedicentes Dominum exaltate illum quantum potestis maior est enim omni laude 34exaltantes eum replemini virtute ne laboretis non enim habebitis 35quis vidit eum et enarrabit et quis magnificabit eum sicut est ab initio 36multa abscondita sunt maiora horum pauca enim vidimus operum eius 37omnia autem Dominus fecit et pie agentibus dedit sapientiam

Chapter 44

1laus patrum laudemus viros gloriosos et parentes nostros in generatione sua 2multam gloriam fecit Dominus magnificentia sua a saeculo 3dominantes in potestatibus suis homines magni virtute et prudentia sua praediti nuntiantes in dignitate prophetarum 4et imperantes in praesenti populo et virtute prudentiae populi sanctissima verba 5in pueritia sua requirentes modos musicos et narrantes carmina in scriptura 6homines divites in virtute pulchritudinis studium habentes pacificantes in domibus suis 7omnes isti in generationibus gentis suae gloriam adepti sunt et in diebus suis habentur in laudibus 8qui de illis nati sunt reliquerunt nomen narrandi laudes eorum 9et sunt quorum non est memoria perierunt quasi non fuerint et nati sunt quasi non nati et filii ipsorum cum illis 10sed illi viri misericordiae sunt quorum pietates non defuerunt 11et cum semine ipsorum perseverat bona 12hereditas nepotum illorum et in testamentis stetit semen eorum 13et filii ipsorum propter illos usque in aeternum manet semen eorum et gloria eorum non derelinquetur 14corpora ipsorum in pace sepulta sunt et nomen eorum vivet in generationes et generationes 15sapientiam ipsorum narrent populi laudem eorum nuntiet ecclesia 16Enoch placuit Deo et translatus est in paradiso ut det gentibus paenitentiam 17Noe inventus est perfectus iustus et in tempore iracundiae factus est reconciliatio 18ideo dimissum est reliquum terrae cum factum est diluvium 19testamenta saeculi posita sunt apud illum ne deleri possit diluvio omnis caro 20Abraham magnus pater multitudinis gentium et non est inventus similis illi in gloria qui conservavit legem Excelsi et fuit in testamento cum illo 21in carne eius stare fecit testamentum et in temptatione inventus est fidelis 22ideo iureiurando dedit illi semen in gente sua crescere illum quasi terrae cumulum 23et ut stellas exaltare semen eius et hereditari illos a mari usque ad mare et a Flumine usque ad terminos terrae 24et in Isaac eodem fecit modo propter Abraham patrem ipsius 25benedictionem omnium gentium dedit illi et testamentum confirmavit super caput Iacob 26agnovit eum in benedictionibus suis et dedit illi hereditatem et divisit ei partem in tribus duodecim 27et conservavit illis homines misericordiae invenientes gratiam in oculis omnis carnis

Chapter 45

1dilectus a Deo et hominibus Moses cuius memoria in benedictione est 2similem illum fecit in gloria sanctorum et magnificavit eum in timore inimicorum et in verbis suis monstra placavit 3glorificavit illum in conspectu regum et iussit illi coram populo suo et ostendit illi gloriam suam 4in fide et lenitate ipsius sanctum fecit illum et elegit illum de omni carne 5audivit eum et vocem ipsius et induxit illum in nubem 6et dedit illi coram praecepta legem vitae et disciplinae docere Iacob testamentum et iudicia sua Israhel 7excelsum fecit Aaron fratrem eius et similem sibi de tribu Levi 8statuit ei testamentum aeternum et dedit illi sacerdotium gentis et beatificavit illum in gloria 9et circumcinxit illum zonam gloriae induit illum stolam gloriae et coronavit illum in vasis virtutis 10circumpedes et femoralia et umeralem posuit ei et cinxit illum tintinabulis aureis plurimis in gyro 11dare sonitum in successu suo auditum facere sonitum in templo in memoriam filiis gentis suae 12stola sancta auro et hyacintho et purpura opus textile viri sapientis iudicio et veritate praediti 13torto cocco opus artificis gemmis pretiosis figuratis in ligatura auri et opere lapidarii sculptilis in memoriam secundum numerum tribuum Israhel 14coronam auream supra mitram eius expressam signo sanctitatis gloria honoris et opus virtutis desideria oculorum ornata 15sic pulchra ante ipsum non fuerunt talia usque ad originem 16non indutus est illa alienigena aliquis sed tantum filii ipsius soli et nepotes eius per omne tempus 17sacrificia ipsius consumpta sunt igni cotidie 18conplevit Moses manus eius et unxit illum oleo sancto 19factum est illi in testamentum aeternum et semini eius sicut dies caeli fungi sacerdotio et habere laudem et glorificare populum suum in nomine suo 20ipsum elegit eum ab omni vivente adferre sacrificium Deo incensum et bonum odorem in memoriam placere populo suo 21dedit illi in praeceptis suis potestatem in testamentis iudiciorum docere Iacob testimonia et in lege sua lucem dare Israhel 22quia contra illum steterunt alieni et propter invidiam circumdederunt illum in deserto homines qui erant cum Dathan et Abiron et congregatio Chore in iracundiam 23vidit Dominus Deus et non placuit illi et consumpti sunt in impetu iracundiae 24fecit illis monstra et consumpsit eos in flamma ignis 25et addidit Aaron gloriam et dedit illi hereditatem et primitias fructuum terrae divisit illi 26panem ipsis in primis paravit in satietatem nam sacrificia Domini edent quae dedit ipsi et semini eius 27ceterum in terra gentes hereditabit et pars non est illi in gente ipse enim pars eius est et hereditas 28et Finees filius Eleazari tertius in gloria est in imitando tantum in timore Domini 29et stare in reverentia gentis in bonitate et alacritate animae suae placuit de Israhel 30ideo statuit ad illum testamentum pacis principem sanctorum et gentis suae ut sit illi in sacerdotium sui dignitas in aeternum 31et testamentum David regi filio Iesse de tribu Iuda hereditas ipsi et semini eius ut daret sapientiam in cor nostrum iudicare gentem suam in iustitia ne abolerentur bona ipsorum et gloriam eorum in gentem ipsorum aeternam fecit

Chapter 46

1fortis in bello Iesus Nave successor Mosi in prophetis qui fuit magnus secundum nomen suum 2maximus in salutem electorum Dei expugnare insurgentes hostes ut consequeretur hereditatem Israhel 3quam gloriam adeptus est in tollendo manus suas et iactando contra civitatem rompheas 4quis ante illum sic restitit nam hostes ipse Dominus perduxit 5aut non in iracundia eius inpeditus est sol et una dies facta est quasi duo 6invocavit Altissimum potentem in obpugnando inimicos undique et audivit illum magnus et sanctus Deus in saxis grandinis virtutis valde fortis 7impetum fecit contra gentem hostilem et in descensu perdidit contrarios 8ut cognoscant gentes potentiam eius quia contra Dominum pugnare non est facile et secutus est a tergo potentes 9et in diebus Mosi misericordiam fecit ipse et Chaleb filius Iepphonne stare contra hostem prohibere gentem a peccatis et perfringere murmur malitiae 10et ipsi duo constituti a periculo liberati sunt a numero sescentorum milium peditum inducere illos in hereditatem in terram quae manat lac et mel 11et dedit Dominus ipsi Chaleb fortitudinem et usque ad senectutem permansit illi virtus ut ascenderet in excelsum terrae locum et semen ipsius obtinuit hereditatem 12ut viderent omnes filii Israhel quod bonum est obsequi sancto Deo 13et iudices singuli suo nomine quorum non est corruptum cor qui non aversi sunt a Domino 14ut sit memoria illorum in benedictione et ossa eorum pullulent de loco suo 15et nomen eorum permanet in aeternum permanens ad filios illorum sanctorum virorum gloria 16dilectus a Domino suo Samuhel propheta Domini renovavit imperium et unxit principes in gente sua 17in lege Domini iudicavit congregationem et vidit Dominus Iacob et in fide sua probatus est propheta 18et cognitus est in verbis suis fidelis quia vidit Deum lucis 19et invocavit Deum potentem in obpugnando hostes circumstantes undique in oblatione viri inviolati 20et intonuit e caelo Dominus et in sonitu magno auditam fecit vocem suam 21et conteruit principes Tyriorum et omnes duces Philisthim 22et ante tempus finis vitae suae et saeculi testimonium praebuit in conspectu Domini et christi pecunias et usque ad calciamenta ab omni carne non accepit et non accusavit illum homo 23et post hoc dormivit et notum fecit regi et ostendit illi finem vitae suae et exaltavit vocem eius de terra in prophetia delere impietatem gentis

Chapter 47

1post hoc surrexit Nathan propheta in diebus David 2et quasi adeps separatus est a carne sic David a filiis Israhel 3cum leonibus lusit quasi cum agnis et in ursis similiter fecit sicut cum agnis ovium in iuventute sua 4numquid non occidit gigantem et extulit obprobrium de gente 5in tollendo manum in saxo fundae deiecit exultationem Goliae 6ubi invocavit Dominum potentem et dedit in dexteram eius tollere hominem fortem in bello et exaltare cornum gentis suae 7sic in milibus glorificavit illum et laudavit eum in benedictionibus Domini in offerendo illi coronam gloriae 8conteruit enim inimicos undique et extirpavit Philisthim contrarios usque in hodiernum diem conteruit cornum ipsorum usque in aeternum 9in omni opere dedit confessionem Sancto et Excelso in verbo gloriae 10de omni corde suo laudavit Dominum et dilexit Deum qui fecit illum et dedit illi contra inimicos potentiam 11et stare fecit cantores contra altarium et in sono eorum dulces fecit modos 12et dedit in celebrationibus decus et ornavit tempora usque ad consummationem vitae ut laudarent sanctum nomen Domini et amplificarent mane Dei sanctitatem 13Christus purgavit peccata ipsius et exaltavit in aeternum cornum ipsius et dedit illi testamentum regum et sedem gloriae in Israhel 14post ipsum surrexit filius sensatus et propter illum deiecit omnem potentiam inimicorum 15Salomon imperavit in diebus pacis cui subiecit Deus omnes hostes ut conderet domum in nomine suo et pararet sanctitatem in sempiternum quemadmodum eruditus est in iuventute sua 16et impletus est quasi flumen sapientia et terram retexit anima tua 17et replesti in conparationibus enigmata ad insulas longe distulisti nomen tuum et dilectus es in pace tua 18in cantilenis et proverbiis et conparationibus et interpretationibus miratae sunt te terrae 19et in nomine Domini Dei cui est cognomen Deus Israhel 20collegisti quasi auricalcum aurum et ut plumbum conplesti argentum 21et reclinasti femora tua mulieribus potestatem habuisti in tuo corpore 22dedisti maculam in gloria tua et profugasti semen tuum inducere iracundiam ad liberos tuos et incitari stultitiam tuam 23ut faceres imperium bipertitum et ex Efraim imperare imperium durum 24Deus autem non relinquit misericordiam suam et non corrumpit nec delebit opera sua neque perdet ab stirpe nepotes electi sui et semen eius qui diligit Dominum non corrumpet 25dedit autem reliquum Iacob et David de ipsa stirpe 26et finem habuit Salomon cum patribus suis 27et reliquit post se de semine suo gentis stultitiam 28et mutum prudentia Roboam qui avertit gentem consilio suo 29et Hieroboam filium Nabath qui peccare fecit Israhel et dedit Efraim viam peccandi et plurima redundaverunt peccata ipsorum 30valde averterunt illos a terra sua 31et quaesivit omnes nequitias usque dum perveniret ad illos defensio et ab omnibus peccatis liberavit eos

Chapter 48

1et surrexit Helias propheta quasi ignis et verbum ipsius quasi fax ardebat 2qui induxit in illos famem et imitantes illum invidia sua pauci facti sunt non poterant enim sustinere praecepta Domini 3verbo Domini exaltavit caelum et deiecit a se ignem terrae 4sic amplificatus est Helias in mirabilibus suis et quis potest similiter gloriari tibi 5qui sustulisti mortuum ab inferis de sorte mortis in verbo Domini Dei 6qui deiecisti reges ad perniciem et confregisti facile potentiam ipsorum et gloriosos de lecto suo 7qui audis in Sina iudicium et in Coreb iudicia defensionis 8qui ungues reges ad paenitentiam et prophetas facis successores post te 9qui receptus es in turbine ignis in curru equorum igneorum 10qui inscriptus es indiciis temporum et lenis iracundiam Domini conciliare cor patris ad filium et restituere tribus Iacob 11beati sunt qui te viderunt et in amicitia tua decorati sunt 12nam nos vita vivimus tantum post mortem autem non erit tale nomen nostrum 13Helias qui in turbine tectus est et in Heliseo conpletus est spiritus eius in diebus suis non pertimuit principem et potentia nemo vicit illum 14nec superavit illum verbum aliquod et mortuum prophetavit corpus eius 15in vita sua fecit monstra et in morte mirabilia opera ipsius 16in omnibus istis non paenituit populum et non recesserunt a peccatis suis usque dum deiecti sunt de terra sua et dispersi sunt in omnem terram 17et relicta est gens perpauca et princeps in domo David 18quidam ipsorum fecerunt quod placeret Deo alii autem multa commiserunt peccata 19Ezechias munivit civitatem suam et induxit in medium ipsius aquam et fodit ferro rupem et aedificavit ad aquam puteum 20in diebus ipsius ascendit Sennacherim et misit Rapsacen et sustulit manum suam contra illos et extulit manum suam in Sion et superbus factus est potentia sua 21tunc mota sunt corda et manus ipsorum et doluerunt quasi parturientes mulieres 22et invocaverunt Dominum misericordem et patentes manus extulerunt ad caelum et sanctus Dominus Deus audivit cito vocem ipsorum 23non est commemoratus peccatorum illorum neque dedit illos inimicis suis sed purgavit illos in manu Esaiae sancti prophetae 24subiecit castra Assyriorum et conteruit illos angelus Dei 25nam fecit Ezechias quod placuit Deo et fortiter ivit in via David patris sui quam mandavit illi Esaias propheta magnus et fidelis in conspectu Dei 26in diebus ipsius retro rediit sol et addidit regi vitam 27spiritu magno vidit ultima et obsecratus est lugentes in Sion usque in sempiternum 28ostendit futura et abscondita antequam evenirent

Chapter 49

1memoria Iosiae in conpositione odoris facti opus pigmentarii 2in omni ore quasi mel indulcabitur eius memoria et ut musica in convivio vini 3ipse est directus divinitus in paenitentia gentis et tulit abominationes impietatis 4et gubernavit ad Dominum cor ipsius in diebus peccatorum corroboravit pietatem 5praeter David et Ezechiam et Iosiam omnes peccatum commiserunt 6nam reliquerunt legem Potentis reges Iudae et contempserunt timorem Dei 7dederunt enim regnum suum aliis et gloriam suam alienae genti 8incenderunt electam sanctitatis civitatem et desertas fecerunt vias ipsius in manu Hieremiae 9nam male tractaverunt illum qui a ventre matris consecratus est propheta evertere et eruere et perdere et iterum aedificare et renovare 10Ezechihel qui vidit conspectum gloriae quam ostendit illi in curru cherubin 11nam commemoratus est inimicorum in imbri et benefacere illis qui ostenderunt rectas vias 12et duodecim prophetarum ossa pullulent de loco suo nam rogaverunt Iacob et redimerunt se in fide virtutis 13quomodo amplificemus Zorobabel nam et ipse quasi signum in dextera manu in Israhel 14et Iesum Iosedec qui in diebus suis aedificaverunt domum et exaltaverunt templum sanctum Domino paratum in gloria sempiterna 15et Neemia in memoria multi temporis qui erexit nobis muros eversos et stare fecit portas et seras qui erexit domos nostras 16nemo natus est in terra qualis Enoch nam et ipse receptus est a terra 17et Ioseph natus est homo princeps fratrum firmamentum gentis rector fratrum stabilimentum populi 18et ossa ipsius visitata sunt et post mortem prophetaverunt 19Seth et Sem apud homines gloriam adepti sunt et super omnem animam in origine Adam

Chapter 50

1Simon Onii filius sacerdos magnus qui in vita sua suffulsit domum et in diebus suis corroboravit 2templi etiam altitudo ab ipso fundata est duplex aedificatio excelsa parietis templi 3in diebus ipsius remanaverunt putei aquarum et quasi mare adimpleti sunt supra modum 4qui curavit gentem suam et liberavit illam a pernicie 5qui praevaluit amplificare civitatem qui adeptus est gloriam in conversatione gentis et ingressum domus et atrii amplificatus est 6quasi stella matutina in medio nebulae et quasi luna plena in diebus suis lucet 7et quasi sol refulgens sic ille effulsit in templo Dei 8quasi arcus effulgens in nebulam gloriae et quasi flos rosarum in diebus veris quasi lilia quae sunt in transitu aquae et quasi tus redolens in diebus aestatis 9quasi ignis effulgens et tus ardens in igni 10quasi vas auri solidum ornatum omni lapide pretioso 11quasi oliva pullulans et gyrus in altitudinem se tollens in accipiendo ipsum stolam gloriae et vestiri eum consummatione virtutis 12in ascensu altarii sancti gloriam dedit sanctitatis amictum 13in accipiendo autem partes de manu sacerdotum et ipse stans iuxta aram circa illum corona fratrum quasi plantatio cedri in monte Libano 14sic circa illum steterunt quasi rami in palma et omnes filii Aaron in gloria sua 15oblatio autem Domini in manibus ipsorum coram omni synagoga Israhel et consummationem fungens in ara amplificare oblationem excelsi Regis 16porrexit manum suam in libatione et libavit de sanguine uvae 17et fudit in fundamenta altarii odorem divinum excelso Principi 18tunc exclamaverunt filii Aaron in tubis productilibus sonaverunt et auditam fecerunt magnam vocem in memoriam coram Deo 19tunc omnis populus simul properaverunt et ceciderunt in faciem super terram adorare Dominum suum et dare preces Deo omnipotenti excelso 20et amplificaverunt psallentes in vocibus suis et in magna domo auctus est sonus suavitate plenus 21et rogavit populus Dominum excelsum in prece usque dum perfectus est honor Domini et munus suum perfecerunt 22tunc descendens extulit manus suas in omnem congregationem filiorum Israhel dare gloriam Deo a labiis suis et in nomine ipsius gloriari 23et iteravit orationem suam volens ostendere virtutem Dei 24et nunc orate Dominum omnium qui magna fecit in omni terra qui auxit dies nostros a ventre matris nostrae et fecit nobiscum secundum suam misericordiam 25det nobis iucunditatem cordis et fieri pacem in diebus nostris in Israhel per dies sempiternos 26credere Israhel nobiscum esse misericordiam Dei ut sanet vos in diebus suis 27duas gentes odit anima mea tertia autem non est gens quam oderim 28qui sedent in monte Seir et Philisthim et stultus populus qui habitat in Sicimis 29doctrinam sapientiae et disciplinae scripsi in codice isto Iesus filius Sirach Hierosolymita qui renovavit sapientiam de corde suo 30beatus qui in istis versatur bonis qui ponit illa in corde suo sapiens erit semper 31si enim haec fecerit ad omnia valebit quia lux Dei vestigium eius est

Chapter 51

1oratio Iesu filii Sirach confitebor tibi Domine rex et conlaudabo te Deum salvatorem meum 2confiteor nomini tuo quoniam adiutor et protector factus es mihi 3et liberasti corpus meum a perditione a laqueo linguae iniquae et a labiis operantium mendacium et in conspectu adstantium factus es mihi adiutor 4et liberasti me secundum multitudinem misericordiae nominis tui a rugientibus paratis ad escam 5de manibus quaerentium animam meam et de portis tribulationis quae circumdederunt me 6a pressura flammae quae circumdedit me et in medio ignis non sum aestuatus 7de altitudine ventris inferi et a lingua coinquinata et verbo mendacii a rege iniquo et lingua iniusta 8laudavit usque ad mortem anima mea Dominum 9et vita mea adpropinquans erat infero deorsum 10circumdederunt me undique et non erat qui adiuvaret respiciens eram ad adiutorium meum et non erat 11memoratus sum misericordiae tuae Domine et operationis tuae quae a saeculo sunt 12quoniam erues sustinentes te et liberas eos de manibus gentium 13exaltasti super terram habitationem meam et pro morte defluenti deprecatus sum 14invocavi Dominum patrem Domini mei ut non derelinquat me in die tribulationis meae et in tempore superborum sine adiutorio 15laudabo nomen tuum adsidue et conlaudabo illum in confessione exaudita est oratio mea 16liberasti me de perditione et eripuisti me de tempore iniquo 17propterea confitebor et laudem dicam tibi et benedicam nomen Domini 18cum adhuc iunior sum priusquam oberrem quaesivi sapientiam palam in oratione mea 19ante tempus postulabam pro illa et usque in novissimis inquiram eam defloriet tamquam praecox uva 20laetatum est cor meum in ea ambulavit pes meus iter rectum a iuventute mea investigabam eam 21inclinavi modice aurem meam et excepi illam 22multam inveni in me ipso sapientiam multum profeci in ea 23dans mihi sapientiam dabo gloriam 24consiliatus sum enim ut facerem illam zelatus sum bonum et non confundor 25conluctata est anima mea in illa et in faciendo eam confirmatus sum 26manus meas extendi in altum et insapientia eius luxi 27animam meam direxi ad illam et in agnitione inveni eam 28possedi cum ipsis cor ab initio propter hoc non derelinquar 29venter meus conturbatus est quaerendo illam propterea possidebo bonam possessionem 30dedit enim mihi Dominus linguam mercedem meam et in ipsa laudabo eum 31adpropiate ad me indocti et congregate vos in domum disciplinae 32quid adhuc retardatis et quid dicitis in his animae vestrae sitiunt vehementer 33aperui os meum et locutus sum conparate vobis sine argento 34et collum vestrum subicite sub iugo et suscipiat anima vestra disciplinam in proximo est enim invenire eam 35videte oculis vestris quoniam modice laboravi et inveni mihi multam requiem 36adsumite disciplinam in multo numero argenti et copiosum aurum possidete in ea 37laetetur anima vestra in misericordia eius et non confundemini in laude ipsius 38operamini opus vestrum ante tempus et dabit vobis mercedem vestram in tempore suo

Chapter 52

1et declinavit Salomon genua in conspectu totius ecclesiae Israhel et aperuit manus suas ad caelum et dixit 2Domine Deus Israhel non est tibi similis Deus in caelo sursum neque in terra deorsum 3qui custodis testamentum tuum et misericordiam pueris tuis euntibus in conspectu tuo in toto corde 4servans puero tuo David quae locutus es illi et locutus es in ore tuo et in manu tua supplesti quasi dies iste 5et nunc Domine Deus Israhel custodi puero tuo David quae locutus es illi dicens non deerit tibi vir a facie mea sedens in throno Israhel 6verum si custodierint filii tui manum suam ut in praeceptis meis ambulent sicut ambulaverunt in conspectu meo 7et nunc Domine Deus Israhel creditum est verbum quod locutus es puero tuo David 8quoniam si vere habitabit Deus cum hominibus in terra 9si caelum caeli non sufficit verum domus quam aedificavi 10et respicias ad orationem pueri tui et precationem Domine ut exaudias placationem orationis quam puer tuus orat coram te 11ut sint oculi tui super domum hanc die et nocte in locum quem dixisti invocari nomen tuum et exaudias orationem quam puer tuus orat in hunc locum 12et exaudias precationem pueri tui et populi tui Israhel si oraverint in loco isto

1 Esdras

Chapter 1

1et egit Iosias pascha in Hierosolymis Domino suo et immolavit phase quartadecima luna primi mensis, 2statuens sacerdotes per vices stolas amictos in templo Domini. 3et dixit Levitis sacris servis Israhel, ut sanctificarent se Domino in positione Domini sanctam arcam in domo, quam aedificavit Salomon filius David rex. 4non erit vobis tollere super umeros eam. et nunc deservite Domino nostro et curam agite gentis illius Israhel et parate secundum pagos et tribus nostras 5secundum scripturam David regis Israhel et secundum magnificentiam Salomonis filii eius. et omnes in templo et secundum particulam principatus paternam vestram eorum Levitarum, qui stant in conspectu fratrum vestrorum filiorum Israhel, 6immolate pascha et sacrificia parate fratribus vestris et facite secundum praeceptum Domini, quod datum est Moysi. 7et donavit Iosias in plebem quae inventa est oves agnorum et hedorum et caprarum triginta milia, vitulos tria milia. 8haec de regalibus data sunt secundum promissionem populo et sacerdotibus in pascha et Levitis. et dedit Helchias et Zaccharias et Hellus praepositi domus ipsis sacerdotibus in pascha oves numero duo milia sescentas v trecentos. 9et Iechonias et Sameas et Nathanahel frater et Asabias et Ozihel et Ioram tribuni dederunt Levitis in phase oves quinque milia, vitulos septingentos. 10et haec cum fierent, eleganter steterunt sacerdotes et Levitae, habentes azyma per tribus 11et secundum partes principatus patrum in conspectu populi, offerre Domino secundum ea quae in libro Moysi scripta sunt. et sic ad diluculum. 12et assaverunt phase igne prout oportebat, et hostias coxerunt in aeniolis et ollis cum beneolentia, 13et tulerunt omnibus qui erant ex plebe. et post haec paraverunt sibi et sacerdotibus. 14sacerdotes enim offerebant hostias et adipes, usque dum finita esset hora, et Levitae paraverunt sibi et fratribus suis filiis Aaron. 15et sacri cantores filii Asaph erant super ordinem eorum secundum praeceptum David, et Asaph et Zaccharias et Ieddinus qui erat a rege. 16et ostiarii per singulas ianuas, ita ut non praevaricaret unusquisque suum vicem; fratres enim ipsorum Levitae paraverunt illis. 17et consummata sunt quae pertinebant ad sacrificium Domini 18illa die, agi phase et offerri hostias super Domini sacrarium secundum praeceptum regis Iosiae. 19et egerunt filii Israhel qui inventi sunt in tempore illo phase et diem festum azymorum per dies septem. 20et non est celebratum phase tale in Israhel a temporibus Samuhel prophetae. 21et omnes reges Israhel non celebraverunt pascha tale, quale egit Iosias et sacerdotes et Levitae et Iudaei et omnis Israhel, qui inventi sunt in commoratione Hierosolymis. 22octavodecimo anno regnante Iosia celebratum est phase. 23et directa sunt opera Iosiae in conspectu Domini sui in corde pleno metuentia. 24et quae circa illum quidem conscripta sunt in pristinis temporibus, de eis qui peccaverunt quique inreligiosi fuerunt in Dominum prae omnem gentem et regnum et qui non quaerunt ipsum et verba Domini super Israhel. 25et post omnem actum hunc Iosiae ascendit Pharao rex Aegypti, veniens bellum abicere in Charchamis super Eufraten, et exivit in obviam illi Iosias. 26et misit rex Aegypti ad Iosiam dicens: quid mihi et tibi est rex Iudaeae? 27non sum ad te missus a Domino, super Eufraten enim bellum meum est, et Dominus mecum est festinans, descende. 28et non est Iosias reversus super currum suum, sed expugnare eum conabatur, non adtendens verbum prophetiae ex ore Domini. 29sed constituit ad eum bellum in campo Metedaus. et descenderunt principes ad regem Iosiam. 30et dixit rex pueris suis: amovete me a proelio; infirmatus sum enim valde. et statim amoverunt eum pueri ipsius de acie. 31et ascendit super currum secundarium suum, et perveniens Hierosolymam vita functus est, et sepultus est in paterno sepulchro. 32et in tota Iudaea lugebant Iosiam, et lamentabat Hieremias propheta pro Iosiam, et qui praesidebant cum uxoribus lamentabant eum usque in hunc diem. et datum est hoc fieri semper in omne genus Israhel. 33haec autem proscripta sunt in libro historiarum regum Iudaeae, et singula gesta actus Iosiae, eius gloriae et intellectus eius in lege Domini, quaeque gesta sunt ab eo et quae nunc, conscripta sunt in libro regum Israhel et Iuda. 34et adsumentes qui erant ex gente Iechoniam filium Iosiae constituerunt regem pro Iosia patre suo, cum esset annorum viginti trium. 35et regnavit super Israhel mensibus tribus. et amoto eo rex Aegypti ne regnaret Hierosolymis, 36multavit gentem argenti talenta centum et auri talenta decem. 37et constituit rex Aegypti regem Ioachim fratrem ipsius regem Iudaeae et Hierusalem. 38et alligavit magistratus Ioachim, Zaracele fratrem suum adprehendens reduxit Aegypto. 39annorum autem erat Ioachim viginti quinque, cum regnaret in terra Iudaeae et in Hierusalem, et fecit malignum in conspectu Domini. 40post hunc autem ascendit Nabuchodonosor rex Babylonis, et alligans eum in aereo vinculo perduxit in Babyloniam. 41et de sacris vasis Domini accepit Nabuchodonosor et tulit et consecravit in templo suo in Babylonia. 42nam de inmunditia illius et inreligiositate scriptum est in libro temporum regum. 43et regnavit Ioachim filius ipsius pro eo; cum autem constitutus esset, erat annorum octo. 44regnavit autem menses tres et dies decem in Hierusalem, et fecit malignum in conspectu Domini. 45et post annum mittens Nabuchodonosor transmigravit eum in Babyloniam simul cum sacris vasis Domini. 46et constituit Sedeciam regem Iudaeae et Hierusalem, cum esset annorum viginti unius. regnavit autem annis undecim, 47et fecit malignum in conspectu Domini, et non est veritus a verbis quae dicta sunt ab Hieremia propheta ex ore Domini. 48et adiuratus a rege Nabuchodonosor in nomine Domini peierans discessit, et indurata cervice sua et corde suo transgressus est legitima Domini Dei Israhel. 49et duces populi et sacerdotum multa inique gesserunt et impie egerunt super omnes inmunditias gentium, et polluerunt templum Domini quod sacratum erat in Hierosolymis. 50et misit Deus patrum ipsorum per angelum suum revocare eos, propter quod parceret illis et tabernaculo suo. 51ipsi vero subsannabant in angelis eius et, qua die locutus est Dominus, erant inludentes prophetas eius, 52quoadusque ad iracundiam concitatus super gentem suam propter inreligiositates, praecepit ascendere reges Chaldeorum. 53hii occiderunt iuvenes illorum in gladio in circuitu sancti templi eorum, et non pepercerunt iuveni et virgini et seni et adulescenti eorum. 54sed omnes traditi sunt in manus ipsorum. et omnia sacra vasa Domini magna et pusilla et arcam Domini et regales apothecas resumentes tulerunt in Babyloniam. 55et incenderunt domum Domini, et demolierunt muros Hierusalem et turres eius incenderunt in igne. 56et consummaverunt et omnia honorifica eius ad nihilum redegerunt. et reliquos abduxerunt a gladio in Babylonem. 57et erant servi illius et filii illius usque dum regnarent Persae, in repletione verbi Domini in ore Hieremiae, 58quousque benigne ageret terra sabbata sua. omni tempore desertionis suae sabbatizavit in adimpletione annorum septuaginta.

Chapter 2

1regnante Cyro Persarum anno primo, in consummatione verbi Domini in ore Hieremiae, 2suscitavit Dominus spiritum Cyri regis Persarum. et praedicavit in toto regno suo et simul per scripturam 3dicens: haec dicit rex Persarum Cyrus: me constituit regem orbi terrarum Dominus Israhel, Dominus excelsus. 4et significavit mihi aedificare sibi domum in Hierusalem quae est in Iudaea. 5si quis est ex genere vestro, sit Dominus ipsius cum eo, et ascendens in Hierusalem quae est in Iudaea aedificet domum Domino Israhel; hic est Dominus inhabitans Hierusalem. 6quotquot ergo circa loca habitant, adiuvent eum qui sunt in loco ipsius in auro et argento, 7in dationibus cum equis et iumentis cumque aliis quae secundum vota adponuntur in aedem Domini quae est in Hierusalem. 8et stantes principes tribuum pagorum Iudae et tribus Beniamin et sacerdotes et Levitae, quos excitavit Dominus ascendere et aedificare domum Domini quae est in Hierusalem, et qui erant in circuitu eorum, 9adiuverunt in omni argento et auro, equis et iumentis et votis quam pluribus, multi quorum sensus excitatus est. 10et rex Cyrus protulit vasa sacra Domini, quae transtulit Nabuchodonosor ex Hierusalem et consecravit ea in suo idolo. 11et proferens ea Cyrus rex Persarum tradidit Mitridati qui erat super thesauros ipsius. 12per hunc autem tradita sunt Salamanassaro praesidi Iudaeae. 13horum autem is numerus: libatoria aurea mille, argentea sescenta, thyiscae argenteae triginta, fialae aureae triginta, item argenteae duo milia trecentae et alia vasa mille. 14omnia autem vasa aurea et argentea quattuor milia quadringenta sexaginta novem. 15et evacuata sunt a Salamanassaro simul cum his qui ex captivitate Babyloniae in Hierosolymam. 16in Artaxersis autem Persarum regis temporibus scripserunt ei, de his qui inhabitabant in Iudaea et in Hierusalem, Balsamus et Mitridatis et Sabellius et Rathimus et Beltemus et Samelius scriba et reliqui deservientes ei et inhabitantes in Samaria et ceteris locis subiectam epistulam: regi Artaxersi, 17domine, pueri tui Rathimus ab accedentibus et Sabellius scriba et reliqui curiae suae iudices in Coelensyriam et Foenicen 18et nunc notum sit domino regi, quoniam Iudaei qui ascenderunt a vobis ad nos, venientes in Hierusalem civitatem refugam et pessimam, aedificant foros eius et statuunt muros et templum suscitant. 19quod si civitas ista et muri consummati fuerint, tributa non sustinebunt pendere, sed etiam regibus resistent. 20et quia id agitur circa templum, recte habere arbitrati sumus non despicere hoc ipsum, 21sed notum facere domino regi, ut, si videbitur regi, quaeratur in libris patrum tuorum. 22et invenies in admonitionibus scripta de his et scies, quoniam civitas ista fuit refuga et reges et civitates concutiens, 23et Iudaei refugae et proelia committentes in ea ab aeterno, ob quam causam civitas ista deserta est. 24nunc ergo notum facimus tibi, rex domine, quoniam si civitas ista aedificata fuerit, et huius muri erecti fuerint descensus tibi non erit in Coelensyriam et Foenicen. 25tunc rescripsit rex Rathimo qui scribebat accedentia et Beltemo et Sabellio scribae et ceteris constitutis et inhabitantibus in Syriam et Foenicen et Samariam ea quae subiecta sunt: 26legi epistulam quam misistis mihi. praecepi ergo inquiri et inventum est, quoniam civitas illa est ab aevo regibus resistens, 27et homines refugae et proelia in ea efficientes, et reges fortissimi erant in Hierusalem dominantes et tributa exigentes a Coelensyria et Foenice. 28nunc ergo praecepi prohibere homines illos aedificare civitatem et providere, ne quid ultra haec fiant, 29sed nec procedant in plurimum ea quae sunt malitiae, ita ut regibus molestia inportetur. 30tunc recitatis his quae a rege Artaxerse scripta fuerant, Rathimus et Sabellius scriba et qui cum his constituti erant iungentes festinanter venerunt in Hierusalem cum equitatu et turba et agmine, 31coeperunt prohibere aedificantes, et vacabant ab aedificatione templi in Hierusalem usque secundo anno regni Darii Persarum regis.

Chapter 3

1rex Darius fecit cenam magnam omnibus vernaculis suis et omnibus magistratibus Mediae et Persis 2et omnibus purpuratis et praetoribus et consulibus et praefectis sub illo, ab India usque Aethiopiam centum viginti septem provinciis. 3et cum manducassent et bibissent et satiati revertebantur, tunc Darius rex ascendit in cubiculo suo et dormivit et expergefactu 4tunc illi tres iuvenes, corporis custodes qui custodiebant corpus regis, dixerunt alter altero: 5dicamus unusquisque nostrum sermonem, qui praecellat; et cuiuscumque apparuerit sermo sapientior alterius, dabit illi Darius rex dona magna et epinicia magna, 6purpura cooperiri et in auro bibere et super aurum dormire et currum aureo freno et cidarim byssinam et torquem circa collum, 7et secundo loco sedebit a Dario propter sapientiam suam et cognatus Darii vocabitur. 8tunc scribentes singuli suum verbum signaverunt et posuerunt subtus cervical Darii regis. 9et dixerunt: cum surrexerit rex, dabunt illi scripta sua; et quodcumque iudicaverit rex et tres magistratus Persidis, quoniam verbum eius sapientius est, ipsi dabitur victoria sicut scriptum est. 10unus scripsit: fortius est vinum. 11alius scripsit: fortior est rex. 12tertius autem scripsit: fortiores sunt mulieres, super omnia autem vincit veritas. 13et cum surrexisset rex, acceperunt scripta sua et dederunt illi et legit. 14et mittens vocavit omnes magistratus Persarum et Medorum et purpuratos et praetores et praefectos. 15et sederunt in consilio et lecta sunt scripta coram ipsis. 16et dixit: vocate adulescentes, et ipsi indicabunt verba sua, et vocati sunt et introierunt. 17et dixit illis: indicate nobis de his quae scripta sunt. et coepit prior, qui dixerat de fortitudine vini, 18et dixit: viri, quam praevalet vinum! omnibus hominibus qui bibunt illud seducit mentem. 19itemque regis et orfani facit mentem unam, item servi ac liberi, pauperis et divitis. 20et omnem mentem convertit in securitatem et iucunditatem, et non meminit omnem tristitiam et debitum. 21et omnia praecordia facit honesta, et non meminit regem nec magistratum, et omnia per talenta facit loqui. 22et non meminerunt cum biberint amicitiam nec fraternitatem, sed post non multum sumunt gladios. 23et cum a vino merserint et surrexerint, non meminerunt quae gesserunt. 24o viri, non praecellit vinum quod sic cogit facere? et tacuit hoc dicto.

Chapter 4

1et inchoavit sequens dicere, qui dixit de fortitudine regis: 2o viri, non praecellunt homines, qui terram et mare obtinent et omnia quae sunt in eis? 3rex autem super omnia praecellit et dominatur eorum, et omne quodcumque dixerit illis faciunt. 4et si miserit illos ad bellatores, vadunt et demoliunt montes et muros et turres, 5iugulantur et iugulant, et regis verbum non praetereunt. nam si vicerint, adferunt regi omnia quaecumque praedati fuerint 6semper et alia omnia. et quotquot non militant nec pugnant sed colunt terram, rursum cum fuerint metentes adferunt regi; et alter alterum cogentes adferunt tributa regi. 7et ipse unus solus. et si dixerit occidere, occidunt; dixit remittere, remittunt; 8dixit percutere, percutiunt; dixit exterminare, exterminant; dixit aedificare, aedificant; 9dixit excidere, excidunt; dixit plantare, plantant. 10et omnis plebs et virtutes eum obaudiunt. et super haec ipse recumbit et manducat et bibit et dormit; 11hii autem custodiunt in circuitu eum, et non possunt ire singuli facere opera sua, sed nec indictoaudientes sunt ei. 12o viri, quomodo non praecellit rex, qui sic diffamatur. et tacuit. 13tertius, qui dixerat de mulieribus et veritate, hic est Zorobabel, coepit loqui: 14viri, non magnus rex et multi homines? nec vinum praecellit? quis est ergo qui dominatur eorum? 15nonne mulieres? genuerunt regem et omnem populum, qui dominantur mari et terrae. 16et ex illis nati sunt, et ipsae educaverunt eos qui plantaverunt vineas, ex quibus vinum fit. 17et ipsae faciunt stolas omnium hominum, et ipsae faciunt gloriam hominibus, et non possunt homines separari a mulieribus. 18si congregaverint aurum et argentum et omnem rem speciosam, et viderint mulierem unam bono habitu et bona specie, 19omnia haec relinquentes in eam intendunt et aperto ore conspiciunt, et eam eligunt magis quam aurum et argentum et omnem rem speciosam. 20homo suum patrem derelinquit, qui enutriit eum, et suam regionem, et ad mulierem suam coniungit se. 21et cum muliere remittit animam, et neque patrem meminit neque matrem neque regionem. 22et hinc oportet vos scire, quoniam mulieres dominantur vestri. nonne doletis et laboratis, et omnia mulieribus confertis et datis? 23et accipit homo gladium suum et vadit in via, furta facere et homicidia et mare navigare et flumina, 24et leonem videt et in tenebris ingreditur. et cum furtum fecerit et fraudes et rapinas, amabili suae adfert. 25et iterum diligit homo suam uxorem magis quam patrem aut matrem. 26et multi dementes facti sunt propter suas uxores, et servi facti sunt propter illas. 27et multi perierunt et iugulati sunt et peccaverunt propter mulieres. 28et nunc mihi non creditis? nonne magnus est rex in potestate sua, quoniam omnes regiones verentur tangere eum? 29videbam tamen Apemen, filiam Bezacis Mirifici, concubinam regis sedentem iuxta regem ad dexteram, 30et auferentem diadema de capite regis et inponentem sibi; et palmis caedebat regem de sinistra manu. 31et super haec rex aperto ore intuebatur eam. et si adriserit ei, ridet; nam si indignata fuerit ei, blanditur ei, donec reconcilietur ei in gratiam. 32o viri, cur non mulieres quae ista agunt? 33et tunc rex et purpurati intuebantur alterutrum. et inchoavit loqui de veritate: 34o viri, nonne fortes sunt mulieres? magna est terra et excelsum est caelum et velox cursus solis, quoniam convertit in gyro caeli et rursum revertitur in locum suum in una die. 35nonne magnificus est qui haec facit? et veritas magna et fortior prae omnibus. 36omnis terra veritatem invocat, caelum etiam ipsam benedicit, et omnia opera moventur et tremunt eam, et non est cum ea quicquam iniquum. 37vinum iniquum, iniquus rex, iniquae mulieres, iniqui omnes filii hominum, et iniqua omnia opera illorum, et non est in ipsis v sua iniquitate peribunt. 38et veritas manet et invalescit in aeternum, et vivit et obtinet in saecula saeculorum. 39nec est apud eam accipere personas neque differentias, sed quae iusta sunt facit omnibus iniustis ac malignis. et omnes benignantur in operibus eius, 40et non est in iudicio eius iniquum. eique fortitudo et regnum et potestas et maiestas omnium aevorum. benedictus Deus veritatis. 41et desiit loquendo. et omnis populus clamaverunt et dixerunt: magna veritas et praevalet. 42tunc rex ait illi: pete si quid vis amplius quam quae scripta sunt, et dabo tibi, secundum quod inventus es sapientior proximis. et proximus mihi sedebis et cognatus meus vocaberis. 43tunc ait regi: memor esto voti quod vovisti aedificare Hierusalem in die qua regnum accepisti, 44et omnia vasa quae accepta sunt ex Hierusalem remittere, quae separavit Cyrus quando mactavit Babyloniam, et vovit remittere ea ibi. 45et tu vovisti aedificare templum, quod incenderunt Idumei, quando exterminata est Iudaea a Chaldeis. 46et nunc hoc est quod postulo a te, domine rex, et quod peto, et haec est maiestas a te quam postulo, ut facias votum quod vovisti Regi caeli ex ore tuo. 47tunc surgens Darius rex osculatus est illum, et scripsit ei epistulas ad omnes dispensatores et praefectos et purpuratos, ut deducerent eum et eos qui cum illo erant omnes ascendentes aedificare Hierusalem. 48et omnibus praefectis qui erant in Coelensyria et Foenice et Libano scripsit epistulas, ut transveherent ligna cedrina a Libano in Hierusalem, et ut aedificarent cum eis civitatem. 49et scripsit omnibus Iudaeis qui ascendebant a regno in Iudaeam pro libertate, omnem potentem et magistratum et praefectum non supervenire ad ianuas ipsorum, 50et omnem regionem quam obtinuerant esse inmunem eis, et Idumei relinquant castella quae obtinent Iudaeorum, 51et in structuram templi dari per singulos annos talenta viginti, usque dum peraedificaretur, 52et super sacrarium holocaustomata ustilari cotidie, sicut habent praeceptum, alia talenta decem offerre per singulos annos, 53et omnibus qui procedunt a Babylonia condere civitatem ut esset libertas, tam ipsis quam filiis eorum, et omnibus sacerdotibus qui procedunt. 54scripsit autem et quantitatem et sacram stolam, qua deservirent in ea. 55et Levitis scripsit dari praebita usque in diem, qua consummabitur domus et Hierusalem extruetur. 56et omnibus custodientibus civitatem scripsit dari eis sortes et stipendia. 57et dimisit omnia vasa quae separaverat Cyrus a Babylonia; et omnia quaecumque dixit Cyrus fieri, etiam ipse praecepit fieri et mitti Hierusalem. 58et cum processisset ille adulescens, elevans faciem in caelum et in Hierusalem benedixit Regem caeli 59et dixit: abs te est victoria et abs te est sapientia et claritas, et ego tuus servus sum. 60benedictus es qui dedisti mihi sapientiam, et tibi confiteor, Domine patrum nostrorum. 61et accepit epistulas, et profectus est in Babyloniam, et venit et nuntiavit fratribus suis omnibus qui fuerunt in Babylonia. 62et benedixerunt Deum patrum suorum, quoniam dedit illis remissionem et refrigerium, 63ut ascenderent et aedificarent Hierusalem et templum, ubi nominatum est nomen eius in ipso. et exultabant cum musicis et laetitia diebus septem.

Chapter 5

1post haec autem electi sunt ut ascenderent principes pagorum domus per tribus suas, et uxores illorum et filii et filiae eorum et servi et ancillae ipsorum et pecora illorum. 2et Darius misit una cum eis equites mille, donec deducerent eos in Hierusalem cum pace et cum musicis et cum tympanis et tibiis. 3et omnes fratres eorum erant ludentes, et fecit eos ascendere simul cum illis. 4et haec sunt nomina virorum qui ascenderunt per pagos suos in tribus et in partem principatus ipsorum. 5sacerdotes filii Finees filii Aaron: Iesus filius Iosedech, Ioachim filius Zorobabel illius Salathihel de domo David ex progenie Phares, tribu autem Iuda, 6qui locutus est sub Dario rege Persarum sermones mirificos, in secundo anno regni ipsius, mense nisan primo. 7sunt autem hii qui ex Iudaea ascenderunt de captivitate transmigrationis, quos transmigravit Nabuchodonosor rex Babyloniae in Babyloniam. et reversus est in Hierusalem 8et reliquam partem Iudaeae unusquisque in suam civitatem. qui venerunt cum Zorobabel et Iesu Neemia Sareo Reselimeo Emmanio Mardocheo Beelsuro Mepsato Thorolio Roebo Mauna de principibus eorum. 9et numerus ab gentilibus eorum et praepositi eorum: filii Phares duo milia centum septuaginta duo, 10filii Ares tria milia quinquaginta septem, 11filii Femo centum quadraginta duo, in filiis Iesu et Ioab duo milia trecenti duo, 12filii Demu duo milia quadringenti septuaginta, filii Chorab mille ducenti quinque, filii Baniae sescenti sexaginta octo, 13filii Bebet quadringenti tres, filii Arcad quadringenti viginti septem, 14filii Can triginta septem, filii Zoroar duo milia sexaginta sex, filii Adinu quadringenti sexaginta unus, 15filii Azerectis centum octo, filii Ciaso et Zetas centum septem, filii Azoro quadringenti triginta novem, 16filii Ebdarbone mille centum triginta duo, filii Ananiae centum triginta, filii Asom 17filii Marsar trecenti viginti duo, filii Gebbarus nonaginta quinque, filii Sepolemon centum viginti tres, 18filii ec Nepopas quinquaginta quinque, filii ec Banatus centum quinquaginta octo, filii ec Betamos centum triginta duo, 19filii ec Cartapatros qui Enocadies et Modiae quadringenti viginti duo, qui ex Gramas et Gabes mille centum viginti unus, 20qui ex Machaloth centum viginti duo, qui ex Basellon et Ceagge sexaginta quinque, qui ex Bastoro centum viginti duo, 21qui ex Betonobes quinquaginta quinque, filii Liptis centum quinquaginta quinque, filii Labomu trecenti quinquaginta septem, 22filii Sioen trecenti septuaginta, filii Saudon et Diomus trecenti septuaginta octo, 23filii Ericus duo milia centum quadraginta quinque filii Anaas trecenti septuaginta. sacerdotes: 24filii Ieddus filii Ieu inter filios Eliasib octingenti septuaginta duo, filii Emmerus ducenti quinquaginta duo, 25filii Fasuru trecenti quinquaginta septem, filii Caree ducenti decem septem. 26filii Levitae: filii Iesu in Caduhel et Banus et Serebias et Edias septuaginta quattuor. omnis numerus a duodecim annis triginta milia quadringenti sexaginta duo. 27filii et filiae et uxores, omnis conputatio quadraginta milia ducenti quadraginta duo. 28filii sacerdotes qui psallebant in templo: filii Asaph centum viginti octo. 29ostiarii: filii Esmemu, filii Ater, filii Amon, filii Accub, Atopa, filii Tobi, omnes centum triginta novem. 30sacerdotes servientes in templo: filii Sel, filii Gasipa, filii Tabloth, filii Cariae, filii Suu, filii Hellu, filii Labana, filii Acmata, filii Acub, filii Uta, filii Ceta, filii Aggab, filii Obai, filii Anan, filii Cavua, filii Geddu, 31filii Au, filii Radiu, filii Desanum, filii Necoba, filii Caseba, filii Gaze, filii Oziu, filii Finoe, filii Atrem, filii Basten, filii Asiana, filii Manei, filii Nafisim, filii Accufu, filii Agifa, filii Ariu, filii Faricin, filii Fasalom, 32filii Meedda, filii Fusa, filii Chared, filii Barchus, filii Sarea, filii Toesi, filii Nasit, filii Agifa, filii Pedon, 33Salomon, filii eius: filii Asoffot, filii Farida, filii Celi, filii Dedon, filii Geddahel, filii Sefegi, 34filii Aggia, filii Facaret, filii Sabatham, filii Saronet, filii Malsic, filii Ame, filii Safiu, filii Addus, filii Suba, filii Aeirra, filii Rabocis, filii Safat, filii Malmon. 35omnes sacro servientes et pueri Salomonis quadringenti octoginta duo. 36hii sunt filii qui ascenderunt a Thermeleth et Thelarsas, princeps eorum Carmellan et Chareth. 37non poterant edicere civitates suas et progenies, quemadmodum sint ex Israhel: filii Dalaru, filii Tubam, filii Necoda mille quinquaginta duo. 38et ex sacerdotibus qui fungebantur sacerdotio et non sunt inventi: filii Obia, filii Achisos, filii Addiu qui accepit Umin uxorem ex filiabus Fargeleu 39et vocati sunt nomine eius. et horum quaesita est generis scriptura in pedatura et non est inventa, et prohibiti sunt sacerdotio fungi. 40et dixit illis Neemias et Atharas, ne participentur sancta, donec exsurgat pontifex indutus in ostensionem et 41omnis autem Israhel erant a duodecim annorum, exceptis servis et ancillis, quadraginta duo milia trecenti sexaginta. 42servi horum et ancillae septem milia trecenti triginta septem, cantores et cantatrices ducenti sexaginta quinque, 43cameli quadringenti triginta quinque, equi septem milia triginta sex, muli ducenti quadraginta quinque, subiugalia quinque milia quingenti viginti quinque. 44et de praepositis ipsis per pagos, dum venirent in templum Dei quod erat in Hierusalem, vovere suscitare templum in loco suo secundum suam virtutem, 45et dare in templum thesaurarium operum sacrum, auri minas decem milia et stolas sacerdotales centum. 46et inhabitaverunt sacerdotes et Levitae et qui exierant ex plebe in Hierusalem et in regione, et sacri cantores et ostiarii et omnis Israhel in regionibus suis. 47instante autem septimo mense cumque essent filii Israhel unusquisque in suis rebus, convenerunt unianimes in atrium quod erat ante ianuam orientalem. 48et stantes Iesus filius Iosedech et fratres eius sacerdotes et Zorobabel filius Salathihel et huius fratres paraverunt altare, 49ut offerrent super illud holocaustomata secundum quae in Moysi libro hominis Dei praescripta sunt. 50et convenerunt ipsis ex aliis nationibus terrae. et erexerunt sacrarium in loco suo omnes gentes terrae, et offerebant hostias et holocaustomata Domino matutina. 51et egerunt scenophegiam et diem sollemnem, sicuti praeceptum est in lege, et sacrificia cotidie, sicut oportebat, 52et post haec oblationes instantiae et hostias sabbatorum et neomeniarum et dierum sollemnium omnium sanctificatorum. 53et quotquot vovebant Domino, a neomenia septimi mensis coeperunt offerre hostias Deo, et templum Domini nondum erat aedificatum. 54et dederunt pecuniam lapidariis et fabris, et potum et pabula cum gaudio 55Sidoniis et Tyriis, ut transveherent illis de Libano trabes cedrinas in Ioppe portum, secundum decretum quod scriptum erat eis a Cyro Persarum rege. 56et in secundo anno venientes in templum Dei in Hierusalem, mense secundo inchoavit Zorobabel filius Salathihel et Iesus filius Iosedech et fratres ipsorum et sacerdotes et Levitae et omnes qui advenerant de captivitate in Hierusalem. 57et fundaverunt templum Dei novilunio secundi mensis secundi anni, cum venissent in Iudaeam et Hierusalem. 58et statuerunt Levitas a viginti annis super opera Domini. et stetit Iesus et filius eius et fratres... omnes Levitae conspirantes et exsecutores legis et facientes opera in domo Domini. et fabricaverunt aedificantes templum Dei quod fabricabant. 59et steterunt sacerdotes habentes stolas cum tubis, et Levitae filii Asaph habentes cymbala, 60conlaudantes Dominum et benedicentes secundum David regem Israhel. 61et cantabant canticum Domino, quoniam dulcedo eius et honor in saecula super omnem Israhel. 62et omnis populus tuba cecinerunt et proclamaverunt voce magna, conlaudantes Dominum in suscitatione domus Domini. 63et venerunt ex sacerdotibus et Levitis et praesidentibus secundum pagos senioribus qui viderant pristinam domum, 64et ad huius aedificationem cum clamore et planctu magno, et multi cum tubis et gaudio magno, 65in tantum ut populus non audiret tubas propter planctum populi. turba enim erat tubis canens magnifice, ita ut longe audiretur. 66et audierunt inimici tribus Iudae et Beniamin et venerunt scire, quae esset vox tubarum. 67et cognoverunt, quoniam qui erant ex captivitate aedificant templum Domino Deo Israhel. 68et accedentes ad Zorobabel et Iesum et praepositos pagorum, dixerunt eis: aedificabimus una vobiscum; 69similiter enim vobiscum audimus Dominum nostrum, et ipsi incendimus a diebus Asbasareth regis Assyriorum, qui transmigravit nos istinc. 70et dixit illis Zorobabel et Iesus et principes pagorum Israhel: 71non est vobis et nobis aedificare domum Domini Dei nostri; nos enim soli aedificabimus Domino Israhel, secundum ea quae praecepit nobis Cyrus rex Persarum. 72gentes autem terrae incubantes his qui sunt in Iudaea et devastantes opus aedificationis et insidias et populos adducentes, prohibebant eos aedificare, 73et adgressuras exercentes inpedierunt, ne consummaretur aedificium omni tempore vitae regis Cyri. et protraxerunt structuram per biennium usque ad Darii regnum.

Chapter 6

1in secundo autem anno regni Darii prophetavit Aggeus et Zaccharias filius Addin prophetae apud Iudaeam et in Hierusalem in nomine Domini Dei Israhel super eos. 2tunc stans Zorobabel filius Salathihel et Iesus filius Iosedech inchoaverunt aedificare domum Domini quae est in Hierusalem, 3cum adessent eis prophetae Domini et adiuvarent eos. in ipso tempore venit ad illos Sisennes, subregulus Syriae et Foenicis, et Satrabozanes et sodales eius 4et dixerunt eis: quo praecipiente vobis domum hanc aedificatis et tectum istud et alia omnia perficitis? et qui sunt structores qui haec aedificant? 5et habuerunt gratiam visitationis factae super eos qui erant ex captivitate a Domino seniores Iudaeorum. 6et non sunt inpediti aedificare, donec significaretur Dario de omnibus istis et responsum acciperetur. 7exemplum epistulae quam miserunt Dario: Sisennes, subregulus Syriae et Foenicis, et Satrabozanes et sodales eius in Syria et Foenice praesides regi Dario salutem. 8omnia nota sint domino nostro regi, quia cum advenissemus in regionem Iudaeae et introissemus in Hierusalem, invenimus Iudaeos aedificantes domum Domini Dei magnam 9et templum ex lapidibus politis magnis et pretiosis materiis in parietibus; 10et opera illa instanter fieri, et suffragare et prosperare in manibus eorum, et in omni gloria quam diligentissime perfici. 11tunc interrogavimus seniores dicentes: quo permittente vobis aedificatis domum istam et opera haec fundatis? 12ideo autem interrogavimus eos, ut notum faceremus tibi homines et praepositos, et nominum scripturam praepositorum postulavimus illos. 13at illi responderunt nobis dicentes: nos sumus servi Domini, qui fecit caelum et terram. 14et aedificabatur haec domus ante istos annos multos a rege Israhel magno et fortissimo et consummata est. 15et quoniam patres nostri exacerbantes erant, peccaverunt in Dominum Israhel, tradidit eos in manus Nabuchodonosor regis Babyloniae, regis Chaldeorum. 16et domum istam demolientes incenderunt et populum captivum duxerunt in Babyloniam. 17in primo autem anno regnante Cyro in regione Babyloniae, scripsit Cyrus rex domum hanc aedificare. 18et illa sacra vasa aurea et argentea, quae extulerat Nabuchodonosor de domo quae est in Hierusalem et consecraverat ea in suo templo, rursus protulit ea Cyrus rex de templo quod erat in Babylonia, et tradita sunt Zorobabel et Salamanassaro subregulo. 19et praeceptum est eis, ut ferrent haec vasa et reponerent in templo quod erat in Hierusalem, et templum ipsum Domini aedificare in loco suo. 20tunc Salamanassarus subiecit fundamenta domus Domini quae est in Hierusalem, et exinde usque nunc aedificatur et non accepit consummationem. 21nunc ergo si hoc iudicatur, rex, perquiratur in regalibus bibliothecis Cyri regis quae sunt in Babylonia. 22et si inventum fuerit consilio Cyri regis coeptam esse structuram domus Domini quae est in Hierusalem, et iudicabitur a domino rege nostro, scribat de his nobis. 23tunc rex Darius praecepit inquiri in bibliothecis quae erant in Babylonia, et inventus est in Ecbathanis, oppido quod est in Media regione, locus unus in quo scripta erant ista: 24anno primo regnante Cyro, rex Cyrus praecepit domum Domini quae est in Hierusalem aedificare, ubi incendebant igni adsiduo; 25cuius altitudo sit cubitorum sexaginta, et latitudo cubitorum sexaginta, quadratum lapidibus politis tribus, et meniano ligneo eiusdem regionis et meniano uno novo; et inpendia dari de domo Cyri regis; 26et sacra vasa domus Domini tam aurea quam argentea, quae extulit Nabuchodonosor de domo quae erat in Hierusalem in Babyloniam, restitui in domum quae est in Hierusalem ubi erant posita ut ponantur illic. 27et praecepit curam agere Sisennem, subregulum Syriae et Foenices, et Satrabozanen et sodales eius et qui ordinati erant in Syria et Foenice praesides, ut abstinerent se ab eodem loco; sinere autem puerum Domini Zorobabel et subregulum Iudaeae et seniores Iudaeorum domum Domini illam aedificare eodem loco. 28et ego quoque praecepi in totum aedificare et prospici, ut adiuvent eos qui sunt ex captivitate Iudaeorum, donec consummetur templum aedis Domini; 29et ab exactione tributorum Syriae Coeles et Foenicis diligenter quantitatem dari his hominibus ad sacrificium Domini, Zorobabel praefecto ad tauros et arietes et agnos, 30similiter autem et frumentum et sal et vinum et oleum instanter per singulos annos, prout sacerdotes qui sunt in Hierusalem dictaverunt consumi cotidie sine ulla dilatione, 31ut offerantur libationes Deo summo pro rege et pueris eius, et orent pro ipsorum vita. 32et denuntietur ut quicumque transgressi fuerint aliquid ex his quae scripta sunt aut spreverint, accipiatur lignum de suis propriis et super hoc suspendantur, et bona ipsorum regi adscribantur. 33propterea et Dominus, cuius nomen invocatum est ibi, exterminet omnem regem et gentem qui manum suam extenderit prohibere aut male tractare domum Domini illam quae est in Hierusalem. 34ego Darius rex decrevi quam diligentissime secundum haec fieri.

Chapter 7

1tunc Sisennes, subregulus Coelensyriae et Foenicen, et Satrabozanes et sodales eius obsecuti his quae a Dario rege decreta erant, 2insistebant sacrosanctis operibus diligentissime cooperantes cum senioribus Iudaeorum, principibus Syriae. 3et prosperata sunt sacrosancta opera prophetantibus Aggeo et Zaccharia prophetis. 4et consummaverunt ea per praeceptum Domini Dei Israhel et ex consilio Cyri et Darii et Artaxersis regis Persarum. 5et consummata est domus sancta usque ad tertiam et vicesimam diem mensis adar, sexto anno Darii regis. 6et fecerunt filii Israhel et sacerdotes et Levitae et ceteri qui erant ex captivitate, qui adpositi sunt, secundum ea quae scripta sunt in libro Moysi. 7et obtulerunt in dedicatione templi Domini tauros centum, arietes ducentos, agnos quadringentos. 8et hedos pro peccatis universi Israhel duodecim secundum numerum tribuum Israhel. 9et steterunt sacerdotes et Levitae amicti stolis per tribus super opera Domini Dei Israhel secundum librum Moysi, et ostiarii per singulas ianuas. 10et egerunt filii Israhel cum his qui erant ex captivitate illud phase quartadecima luna mensis primi, quando sanctificati sunt sacerdotes et Levitae. 11et omnes filii captivitatis non sunt simul sanctificati, quia Levitae simul omnes sanctificati sunt 12et immolaverunt phase universis filiis captivitatis et fratribus suis sacerdotibus et sibimet ipsis. 13et manducaverunt filii Israhel qui erant ex captivitate, omnes qui recesserant ab omnibus execrationibus gentium terrae quaerentes Dominum, 14et celebraverunt diem festum azymorum septem diebus, epulantes in conspectu Domini, 15quoniam convertit consilium regis Assyriorum in eis, confortare manus eorum ad opera manus Domini Dei Israhel.

Chapter 8

1et post hunc regnante Artaxerse Persarum rege, accessit Ezras filius Azariae, filii Helciae, filii Saleme, 2filii Sadduc, filii Achitob, filii Ameri, filii Azaei, filii Boccae, filii Abisaei, filii Finees, filii Eleazari, filii Aaron primi sacerdotis. 3hic Ezras ascendit de Babylonia, cum esset scriba et ingeniosus in lege Moysi, quae data est a Domino Israhel dicere et facere. 4et dedit ei rex gloriam, quod invenisset gratiam in omni dignitate et desiderio in conspectu eius. 5et ascenderunt simul cum ipso ex filiis Israhel et sacerdotibus et Levitis et sacris cantoribus templi et ostiariis et servis templi in Hierusalem, 6anno septimo regnante Artaxerse, in quinto mense; hic annus septimus est regni. exeuntes enim de Babylonia novilunio quinti mensis, 7venerunt Hierosolymam iuxta praebitam illis prosperitatem itineris a Domino ipso. 8in his enim Ezras magnam disciplinam obtinebat, ne praetermitteret quicquam eorum quae essent ex lege Domini et praeceptis, et docendo universum Israhel omnem iustitiam et iudicia. 9accedentes autem qui scribebant scripta Artaxersis regis, tradiderunt scriptum quod obvenerat ab Artaxerse rege ad Ezram sacerdotem et lectorem legis Domini; cuius est exemplum subiectum: 10rex Artaxerses Ezrae sacerdoti et lectori legis Domini salutem. 11humaniora ego iudicans etiam beneficiis, praecepi eos qui desiderant ex gente Iudaeorum sua sponte et ex sacerdotibus et Levitis qui sunt in regno meo comitari tecum in Hierusalem. 12si qui ergo cupiunt ire tecum, conveniant et proficiscantur, sicut placuit mihi et septem amicis meis consiliariis, 13ut visitent ea quae aguntur secundum Iudaeam et Hierusalem observantes sicut habes in lege Domini, 14et ferant munera Domino Israhel, quae vovi ego et amici, Hierusalem et omne aurum et argentum, quod inventum fuerit in regione Babyloniae, Domino in Hierusalem cum illo, 15quod donatum est pro ipsa gente in templum Domini eorum quod est in Hierusalem, ut colligatur hoc aurum et argentum ad tauros et arietes et agnos et hedos et quae his sunt congruentia, 16ut offerant hostias Domino super altare Domini ipsorum quod est in Hierusalem. 17et omnia quaecumque volueris cum fratribus tuis facere auro et argento, perfice pro voluntate secundum praeceptum Domini Dei tui. 18et sacrosancta vasa, quae data sunt tibi ad opera domus Domini Dei tui qui est in Hierusalem, 19et cetera, quaecumque tibi subvenerint ad operam templi Dei tui, dabis de regali gazofilacio. 20[] 21et ego quidem rex Artaxerses praecepi custodibus thesaurorum Syriae et Foenicis, ut quaecumque scripserit Ezras sacerdos et lector legis Domini excelsi, diligenter detur ei usque ad argenti talenta centum, similiter autem 22et usque ad frumenti modios centum et vini amphoras centum, et alia quaecumque abundant sine taxatione. 23omnia secundum Dei legem fiant Deo altissimo, ne qua forte exsurgat ira in regno regis et filiorum eius. 24vobis autem dicitur, ut omnibus sacerdotibus et Levitis et sacris cantoribus templi et ianitoribus et servis templi et scribis templi huius 25nullum tributum neque ulla alia indictio inrogetur, nec habeat quisque potestatem obicere eis quicquam. 26tu autem Ezras, secundum sapientiam Dei constitue iudices et arbitros in tota Syria et Foenice, et omnes qui legem Dei tui noverunt docebis, 27ut quotquot transgressi fuerint legem, diligenter plectantur sive morte sive cruciatu sive etiam pecuniae multatione vel abductione. 28et dixit Ezras scriba: benedictus Dominus patrum meorum, qui dedit haec in cor regis, clarificare domum suam quae est in Hierusalem, 29et me honorificavit in conspectu regis et consiliariorum et amicorum eius et purpuratorum eius. 30et ego constans animo factus sum secundum opitulationem Domini Dei mei, et congregavi ex Israhel viros, ut simul ascenderent mecum. 31et hii sunt praepositi secundum suas patrias et principatus portionales eorum, qui mecum ascenderunt de Babylonia in regno Artaxersis regis: 32ex filiis Phares Gersomus, ex filiis Iemarut Amielus, filiorum David Attus filius Seceliae, 33ex filiis Phares Zaccharias et cum eo reversi sunt viri centum quinquaginta, 34ex filiis ductoris Moab Ilionas Zaraei et cum ipso viri ducenti, 35ex filiis Zathues Iechonias Zetheeli et cum ipso viri ducenti, ex filiis Addeni filius Ionathae et cum ipso viri ducenti quinquaginta, 36ex filiis Olam Aesias Gotholiae et cum ipso viri septuaginta, 37ex filiis Safatiae Zarias Micheli et cum ipso viri octoginta, 38ex filiis Iob Abdias Iezeli et cum ipso viri ducenti duodecim, 39ex filiis Baniae Salimoth filius Iosaphiae et cum ipso viri centum sexaginta, 40ex filiis Beer Zaccharias Bebei et cum ipso viri ducenti octo, 41ex filiis Asath Iochannes Acariae et cum ipso viri centum decem; 42ex filiis Adonicam ipsis postremis, et haec sunt nomina eorum: Elifalam filius Iebel et Sameas et cum ipso viri septuaginta, ex filiis Baneae filius Zaccuri et cum ipso viri septuaginta. 43et congregavi eos ad fluvium qui dicitur Thia, et metati illic sumus triduo, et recognovi eos. 44et ex filiis sacerdotum et Levitarum non inveni illic. 45et misi ad Eleazarum et Eccelom et Masman et Maloban et Enaatam et Sameam et Ioribum Natham Ennagan Zacchariam et Mosolamun, ipsos ductores et peritos. 46et dixi eis ut venirent ad Luddeum ductorem, qui erat apud locum gazofilacii. 47et mandavi eis ut dicerent Luddeo et fratribus eius et illis qui erant in gazofilacio, ut mitterent nobis eos qui sacerdotio fungerentur in domo Domini Dei nostri. 48et adduxerunt nobis secundum manum validam Domini Dei nostri viros peritos ex filiis Moolli filii Levi filii Israhel, Sebebian et filios et fratres qui erant decem et octo, 49Asbian et Annun ex filiis filiorum Chananei et filii eorum viri viginti; 50et ex his qui in templo serviebant, quos dedit David et ipsi principes ad operationem Levitis, templo servientium ducenti viginti. omnium nomina significata sunt in scripturis. 51et vovi illic ieiunium iuvenibus in conspectu Domini Dei nostri, ut quaererem ab eo bonum iter nobis et qui nobiscum erant ex filiis et pecoribus propter insidias. 52erubui enim petere regem pedites et equites in comitatu, tutelae gratia contra adversarios nostros. 53diximus enim regi, quoniam virtus Domini erit cum eis qui inquirunt eum in omni affectu. 54et iterum deprecati sumus Dominum Deum nostrum secundum haec, quem et propitium habuimus, et conpotes facti sumus Domini nostri. 55et separavi ex plebis praepositis et sacerdotibus templi viros duodecim, et Sedebian et Asamian et cum eis ex fratribus eorum viros decem. 56et adpendi eis argentum et aurum et vasa sacerdotalia domus Domini Dei nostri, quae donaverat rex et consiliarii eius et principes et omnis Israhel. 57et cum adpendissem, tradidi argenti talenta centum quinquaginta et vasa argentea talentorum centum et auri talenta centum 58et vasorum aureorum species viginti et vasa aerea de bono aeramento splendentia duodecim auri speciem reddentia. 59et dixi eis: et vos sancti estis Domino, et vasa quae sunt sancta et aurum et argentum votum est Domino Deo patrum nostrorum. 60vigilate et custodite, donec tradatis ex plebis praepositis et sacerdotibus et Levitis et principibus civitatum Israhel in Hierusalem in pastoforio domus Domini Dei nostri. 61et hii qui susceperunt sacerdotes et Levitae aurum et argentum et vasa quae erant in Hierusalem intulerunt in templum Domini. 62et promovimus a fluvio Thia die duodecima mensis primi, usquequo introivimus in Hierusalem secundum potentem manum Domini Dei nostri, quae super nos erat et liberavit nos ab omnibus inimicis nostris; et venimus in Hierusalem. 63et cum factus fuisset tertius dies, quarta autem die ponderatum aurum et argentum traditum est in domo Domini Dei nostri Marimoth filio Iori sacerdoti. 64et cum ipso erat Eleazar filius Finees, et erant cum ipsis Iosabdus filius Iesu et Moedias Banni filius Levitae. ad numerum et ad pondus universa 65et scriptum est pondus ipsorum eadem hora. 66qui autem venerunt ex captivitate, obtulerunt sacrificium Domini Israhel tauros duodecim pro omni Israhel arietes octoginta sex, 67agnos septuaginta duos, hircos pro peccato duodecim, et pro salute vaccas duodecim, omnia sacrificium Domini. 68et relegerunt praecepta regis regalibus dispensatoribus et subregulis Coelensyriae et Foenicis, et honorificaverunt gentem et templum Domini. 69et consummatis his accesserunt ad me praepositi dicentes: non segregaverunt genus Israhel et principes et sacerdotes et Levitae 70et alienigenae gentes et nationes terrae inmunditias suas a Chananeis et Hettheis et Ferezeis et Iebuseis et Moabitis et Aegyptiis et Idumeis. 71coniuncti enim sunt filiabus eorum et ipsi et filii eorum, et commixtum est semen sanctum alienigenis gentibus terrae; et participes erant praepositi et magistratus iniquitatis huius ab initio ipsius rei. 72et mox ut audivi ista, conscidi vestimenta et sacram tunicam, et lacerans capillos capitis et barbam sedi dolens et maestus. 73et convenerunt ad me quotquot tunc movebantur in verbo Domini Dei Israhel, me lugente super iniquitatem istam. et sedebam tristis usque ad vespertinum sacrificium. 74et surgens a ieiunio, conscissa habens vestimenta et sacram tunicam, ingeniculans et extendens manus ad Dominum 75dicebam: Domine, confusus sum et reveritus sum ante faciem tuam. 76peccata enim nostra multiplicata sunt super capita nostra, et iniquitates nostrae exaltatae sunt usque ad caelum, 77quoniam a temporibus patrum nostrorum sumus in magno peccato usque in hunc diem. 78et propter peccata nostra et patrum nostrorum sumus traditi cum fratribus nostris et cum sacerdotibus nostris regibus terrae in gladium et captivitatem et depraedationem cum confusione usque in hodiernum diem. 79et nunc quantum est quod contigit nobis misericordia abs te, Domine Deus, derelinquere nobis radicem et nomen in locum sanctificationis tuae, 80detegere luminare nostrum in domo Domini Dei nostri, dare nobis cibum in tempore servitutis nostrae. 81et cum serviremus, non sumus derelicti a Domino Deo nostro, sed constituit nos in gratia penes reges Persarum, dare nobis cibum 82et clarificare templum Domini nostri et aedificare deserta Sion, dare nobis stabilitatem in Iudaea et in Hierusalem. 83et nunc quid dicemus, Domine, habentes haec? transgressi enim sumus praecepta tua, quae dedisti in manus puerorum tuorum prophetarum 84dicens quoniam terra, in quam introistis possidere hereditatem eius, terra polluta est coinquinationibus alienigenarum terrae, et inmunditiae illorum repleverunt eam totam inmunditia sua. 85et nunc filias vestras non coniungetis filiis illorum, et filias eorum non accipietis filiis vestris. 86et non inquiretis pacem habere cum illis omni tempore, ut invalescentes manducetis optima terrae, et hereditatem distribuatis filiis vestris usque in aevum. 87et quae contingunt nobis, omnia fiunt propter opera nostra maligna et magna peccata nostra. 88et dedisti nobis talem radicem, et rursum reversi sumus transgredi legitima tua, uti commisceremur inmunditiae alienigenarum gentium terrae huius. 89nonne irasceris nobis perdere nos, quoadusque non relinquatur radix et nomen nostrum? 90Domine Deus Israhel, verax es; derelicta enim est radix usque in hodiernum diem, 91ecce nunc sumus in conspectu tuo in iniquitatibus nostris; non est enim adhuc stare ante te in his. 92et cum adorando confiteretur Ezras flens humi prostratus ante templum, congregati sunt ante eum ex Hierusalem turba magna valde, viri et mulieres et iuvenes et iuvenculae. fletus enim erat magnus in ipsa multitudine. 93et cum clamasset Iechonias Ieeli ex filiis Israhel, dixit Ezrae: nos in Dominum peccavimus, quod conlocavimus nobis in matrimonium mulieres alienigenas ex gentibus terrae. 94et nunc est super omnem Israhel. in his ergo sit iusiurandum ad Dominum, expellere omnes uxores nostras quae ex alienigenis sunt cum filiis earum, 95sicut tibi decretum est a maioribus secundum legem Domini. exsurgens explica, 96ad te enim spectat hoc negotium, et nos tecum sumus. viriliter fac. 97et exsurgens Ezras adiuravit principes sacerdotum et Levitas et omnem Israhel facere secundum haec, et iuraverunt.

Chapter 9

1et exsurgens Ezras ab ante atrium templi, abiit in pastoforium Ionathae filii Nasibi. 2et hospitatus illic, non gustavit panem nec aquam bibit, lugens super iniquitates multitudinis. 3et facta est praedicatio in omni Iudaea et in Hierusalem omnibus qui erant ex captivitate congregari in Hierusalem 4et quicumque non occurrerit biduo aut triduo diei secundum iudicium adsidentium seniorum, tollentur facultates eius, et ipse alienus iudicabitur a multitudine captivitatis. 5et congregati sunt omnes qui erant ex tribu Iuda et Beniamin in tribus diebus in Hierusalem; hic mensis est nonus, vicesima mensis. 6et adsedit omnis multitudo in area templi, trementes propter hiemem praesentem. 7et exsurgens Ezras dixit illis: vos inique fecistis conlocando vobis in matrimonium uxores alienigenas, ut adderetis ad peccata Israhel. 8et nunc date confessionem et magnificentiam Domino Deo patrum nostrorum, 9et perficite voluntatem ipsius et discedite a gentibus terrae et ab uxoribus alienigenis. 10et clamavit omnis multitudo et dixerunt magna voce: sicut dixisti faciemus. 11sed quoniam multitudo magna est, et tempus hiberni est et non possumus in subdiali parte stare, et hoc opus non est nobis unius diei neque bidui, multum in his peccavimus, 12stent praepositi multitudinis et omnes qui nobiscum inhabitant et quotquot habent apud se uxores alienigenas, 13et adsistant accepto tempore et ex omni loco presbyteri et iudices, usquequo solvant iram Domini negotii huius. 14Ionatha $W!c autem filius Ezeli et Ozias Thochani susceperunt secundum haec, et Bosoramus et Levis et Sabbatheus simul cooperati sunt cum illis. 15et fecerunt secundum haec omnia universi qui erant ex captivitate. 16et elegit sibi viros Ezras sacerdos, principes magnos de patribus eorum secundum nomina, et consederunt novilunio mensis decimi examinare negotium istud. 17et determinatum est de viris qui habebant uxores alienigenas usque ad neomenia primi mensis. 18et inventi sunt ex sacerdotibus commixti qui habebant alienigenas uxores: 19ex filiis Iesu filii Iosedech et fratribus eius Maseas et Eliezerus et Ioribus et Ioadeus. 20et iniecerunt manus, ut expellerent uxores suas, et ad litandum in exoratione arietem pro ignorantia sua. 21et ex filiis Emmeri Masseas et Esses et Ieel et Azarias. 22et ex filiis Fosor Elionia, Assias, Ismahelus et Nathanaelus, Ioceddeus et Talsas. 23et ex Levitis Iozabdus et Semeis et Colius et Calitas et Fatheas et Coluas et Elionas. 24ex sacris cantoribus Eliasubus Zaccurus. 25ex ostiariis Sallumus et Tolbanes. 26et ex Israhel: ex filiis Foroos Ieremias et Ieddias et Melchias et Mielus et Eleazarus et Iemmebias et Baninas. 27et ex filiis Iolam Mamthanias et Zaccharias, Iezrelus et Iobdius et Herimoth et Helias. 28et ex filiis Zathom Eliadas et Eliasimus et Othias et Larimoth et Zabdus et Zebedias. 29et ex filiis Bebe Iohannes et Ananias et Zabdias et Emethis. 30et ex filiis Banni Olamus et Malluchus et Ieddaeus et Iasub et Asubus et Hierimoth. 31et ex filiis Addin Naathus et Moosias et Calchurus et Raanas et Baseas, Mathathias et Beseel et Bonnus et Manasses. 32et ex filiis Nuae Noneas et Aseas et Melchias et Sameas et Simon, Beniamin et Malchus et Marras. 33et ex filiis Asom Carianeus, Mathathias et Bannus et Elifalat et Manasses et Semei. 34et ex filiis Banni Ieremias et Moodias et Abramus et Ioel et Baneas et Pelias et Ionas et Marimoth et Eliasib et Mathaneus et Eliasis et Zorisas et Diaelus et Samedius et Sambris et Iosephus. 35et ex filiis Nobaei Idaelus et Mathathias et Sabadus et Zetheda Sednu et Iessei Baneas. 36omnes isti coniunxerunt sibi uxores alienigenas, et dimiserunt eas cum filiis. 37et inhabitaverunt sacerdotes et Levitae et qui erant ex Israhel in Hierusalem et in tota regione una novilunio mensis septimi, et erant filii Israhel in commorationibus suis. 38et congregata est omnis multitudo simul in aream quae est ab oriente portae sacrae. 39et dixerunt Ezrae pontifici et lectori, ut adferret legem Moysi quae tradita est a Domino Deo Israhel. 40et adtulit Ezras pontifex legem omni multitudini eorum a viro usque ad mulierem et omnibus sacerdotibus, audire legem novilunio mensis septimi. 41et legebat in area quae est ante sacram portam templi a prima luce usque ad vesperam coram viris et mulieribus, et dederunt omnes sensum ad legem. 42et stetit Ezras sacerdos et lector legis super ligneum tribunal quod fabricatum erat. 43et steterunt ad eum Mathathias, Samus, Ananias, Azarias, Urias, Ezechias, et Balsamus ad dexteram, 44et ad sinistram Faldeus, Misael, Malachias, Abustassabus, Nabadias et Zaccharias 45et adsumpsit Ezras librum coram omni multitudine praesidebat enim in gloria in conspectu omnium. 46et cum absolvisset legem, omnes recti steterunt. et benedixit Ezras Dominum Deum altissimum, Deum Sabaoth omnipotentem. 47et respondit omnis populus: amen. et elevatis susum manibus procidentes in terram adoraverunt Dominum. 48Iesus et Banaeus et Sarabias et Iadinus et Accubus et Sabbateus et Calites et Azarias et Ioradus et Ananias et Filias, Levitae 49qui docebant legem Domini et in multitudine legebant legem Domini, et praeferebant singuli eos qui intellegebant lectionem. 50et dixit Attarates Ezrae pontifici et lectori et Levitis qui docebant multitudinem 51dicens: dies hic est sanctus Domino. et omnes flebant, cum audissent legem. 52digressi ergo manducate pinguissima quaeque et bibite dulcissima quaeque et mittite munera his qui non habent. 53sanctus est enim dies Domini, et nolite maesti esse, Dominus enim clarificavit vos. 54et Levitae denuntiabant in publico omnibus dicentes: dies hic sanctus est, nolite maesti esse. 55et abierunt omnes manducare et bibere et epulari et dare munera his qui non habent ut epulentur. magnifice enim sunt exaltati verbis quibus edocti sunt.

2 Esdras

Chapter 1

1liber Ezrae prophetae, filii Sarei, filii Azarei, filii Helchiae, filii Salame, filii Sadoch, filii Acitob, 2filii Achiae, filii Finees, filii Heli, filii Ameriae, filii Aziei, filii Marimoth, filii Arna, filii Oziae, filii Borith, filii Abissei, filii Finees, filii Eleazar, 3filii Aaron ex tribu Levi, qui fuit captivus in regione Medorum, in regno Artaxersis regis Persarum. 4et factum est verbum Domini ad me dicens: 5vade adnuntia populo meo facinora ipsorum et filiis eorum iniquitates quas in me admiserunt, ut nuntient filiis filiorum suorum, 6quia peccata parentum illorum in illis creverunt; obliti enim me sacrificaverunt diis alienis. 7nonne ego eos eduxi de terra Aegypti de domo servitutis? ipsi autem inritaverunt me et consilia mea spreverunt. 8tu autem excute comam capitis tui et proice omnia mala super illos, quoniam non oboedierunt legi meae; populus autem indisciplinatus. 9usquequo eos sustinebo, quibus tanta beneficia contuli? 10reges multos propter eos subverti, Pharaonem cum pueris suis et omnem exercitum eius percussi. 11omnes gentes a facie eorum perdidi et in oriente provinciarum duarum populos Tyri et Sidonis dissipavi et omnes adversarios eorum interfeci. 12tu vero loquere ad eos dicens: haec dicit Dominus: 13nempe ego vos mare traieci et plateas vobis in invio munitas exhibui; ducem vobis dedi Moysen et Aaron sacerdotem. 14lucem vobis per columnam ignis praestiti et magna mirabilia feci in vobis. vos autem mei obliti estis, dicit Dominus. 15haec dicit Dominus omnipotens: coturnix vobis in signo fuit, castra vobis ad tutelam dedi, et illic murmurastis. 16et non triumphastis in nomine meo de perditione inimicorum vestrorum, sed adhuc nunc usque murmuratis. 17ubi sunt beneficia quae praestiti vobis? nonne in deserto cum esuriretis et sitiretis proclamastis ad me 18dicentes: ut quid nos in desertum istud adduxisti interficere nos? melius nobis fuerat servire Agyptiis quam mori in deserto hoc. 19ego dolui gemitos vestros et dedi mannam vobis in escam, panem angelorum manducastis. 20nonne cum sitiretis petram excidi, et fluxerunt aquae in satietatem? propter aestus folia arborum vos texi. 21divisi vobis terras pingues, Chananeos et Ferezeos et Philistheos a facie vestra proieci. quid faciam vobis adhuc? dicit Dominus. 22haec dicit Dominus omnipotens: in deserto cum essetis in flumine amaro sitientes et blasphemantes nomen meum, 23non ignem vobis pro blasphemiis dedi, sed mittens lignum in aqua dulce feci flumen. 24quid tibi faciam, Iacob? noluisti me obaudire, Iuda. transferam me ad alias gentes et dabo eis nomen meum, ut custodiant legitima mea. 25quoniam me dereliquistis, et ego vos derelinquam; petentibus vobis a me misericordiam, non miserebor vestri. 26quando invocabitis me, ego non exaudiam vos. maculastis enim manus vestras sanguine, et pedes vestri impigri sunt ad committenda homicidia. 27non quasi me dereliquistis, sed vos ipsos, dicit Dominus. 28haec dicit Dominus omnipotens: nonne ego vos rogavi ut pater filios et ut mater filias et nutrix parvulos suos. 29ut essetis mihi in populo et ego vobis in Deum, et vos mihi in filios et ego vobis in patrem? 30ita vos collegi ut gallina filios suos sub alas suas. modo autem quid faciam vobis? proiciam vos a facie mea. 31oblationes mihi cum obtuleritis, avertam faciem meam a vobis; dies enim festos vestros et neomenias et circumcisiones carnis repudiavi. 32ego misi pueros meos prophetas ad vos, quos acceptos interfecistis et laniastis corpora illorum, quorum sanguinem exquiram, dicit Dominus. 33haec dicit Dominus omnipotens: domus vestra deserta est, proiciam vos sicut ventus stipulam. 34et filii procreationem non facient, quoniam mandatum meum vobiscum neglexerunt et quod malum est coram me fecerunt. 35tradam domus vestras populo venienti. qui me non audientes credunt; quibus signa non ostendi, facient quae praecepi. 36prophetas non viderunt et memorabuntur antiquitatum eorum. 37testor populi venientis gratiam, cuius parvuli exultant cum laetitia, me non videntes oculis carnalibus, sed spiritu credent quae dixi. 38et nunc, pater, aspice cum gloria et vide populum venientem ab oriente. 39quibus dabo ducatum Abraham, Isaac et Iacob et Osee et Amos et Michae et Iohelis et Abdiae et Ionae 40et Naum et Abacuc, Sofoniae. Aggei, Zacchariae et Malachiae, qui et angelus Domini vocatus est.

Chapter 2

1haec dicit Dominus: ego eduxi populum istum de servitute, quibus mandata dedi per pueros meos prophetas, quos audire noluerunt, sed irrita fecerunt mea consilia. 2mater quae eos generavit dicit illis: ite, filii, quia ego vidua sum et derelicta. 3educavi vos cum laetitia et amisi vos cum luctu et tristitia, quoniam peccastis coram Domino Deo et quod malum est coram me fecistis. 4modo autem quid faciam vobis? ego enim vidua sum et derelicta. ite, filii, et petite a Domino misericordiam. 5ego autem te, pater, testem invoco super matrem filiorum, quia noluerunt testamentum meum servare, 6ut des eis confusionem et matrem eorum in direptionem, ne generatio eorum fiat. 7dispergantur in gentes, nomina eorum deleantur a terra, quoniam spreverunt testamentum meum. 8vae tibi, Assur, qui abscondis iniquos penes te. gens mala, memorare quid fecerim Sodomae et Gomorrae, 9quorum terra iacet in piceis glebis et aggeribus cinerum. sic dabo eos qui me non audierunt, dicit Dominus omnipotens. 10haec dicit Dominus ad Ezram: adnuntia populo meo, quoniam dabo eis regnum Hierusalem, quod daturus eram Israhel. 11et sumam mihi gloriam illorum et dabo eis tabernacula aeterna, quae praeparaveram illis. 12lignum vitae erit illis in odore unguenti, et non laborabunt neque fatigabuntur. 13ite et accipietis, rogate vobis dies paucos ut minorentur; iam paratum est vobis regnum, vigilate. 14testare testare, caelum et terram, omisi enim malum et creavi bonum, quia vivo ego, dicit Dominus. 15mater, conplectere filios tuos, educa illos cum laetitia sicut columba, confirma pedes eorum, quoniam te elegi, dicit Dominus. 16et resuscitabo mortuos de locis suis et de monumentis educam illos, quoniam cognovi nomen meum in illis. 17noli timere, mater filiorum, quoniam te elegi, dicit Dominus. 18mittam tibi adiutorium pueros meos Esaiam et Hieremiam, ad quorum consilium sanctificavi et paravi tibi arbores duodecim gravatas variis fructibus 19et totidem fontes fluentes lac et mel et montes inmensos septem habentes rosam et lilium, in quibus gaudio replebo filios tuos. 20viduam iustifica, pupillo iudica, egenti da, orfanum tuere, nudum vesti, 21confractum et debilem cura, claudum inridere noli, tutare mancum, et caecum ad visionem claritatis meae admitte, 22senem et iuvenem intra muros tuos serva, 23mortuos ubi inveneris signans commenda sepulchro, et dabo tibi primam sessionem in resurrectione mea. 24pausa et quiesce, populus meus, quia veniet requies tua. 25nutrix bona, nutri filios tuos, confirma pedes eorum. 26servos quos tibi dedi, nemo ex eis interiet, ego enim eos requiram de numero tuo. 27noli satagere, cum venerit enim dies pressurae et angustiae, alii plorabunt et tristes erunt, tu autem hilaris et copiosa eris. 28zelabunt gentes et nihil adversum te poterunt, dicit Dominus. 29manus meae tegent te, ne filii tui gehennam videant. 30iucundare, mater, cum filiis tuis, quia ego te eripiam, dicit Dominus. 31filios tuos dormientes memorare, quoniam ego eos educam de latibulis terrae et misericordiam cum illis faciam, quoniam misericors sum, dicit Dominus omnipotens. 32amplectere natos tuos usque dum venio et praedica illis misericordiam, quoniam exuberant fontes mei et gratia mea no A. 33ego Ezra accepi praeceptum a Domino in monte Horeb, ut irem ad Israhel. ad quos cum venirem, reprobaverunt me et respuerunt mandatum Domini. 34ideoque vobis dico, gentes quae auditis et intellegitis: expectate pastorem vestrum, requiem aeternitatis dabit vobis, quoniam in proximo est ille, qui in finem saeculi adveniet. 35parati estote ad praemia regni, quia lux perpetua lucebit vobis per aeternitatem temporis. 36fugite umbram saeculi huius, accipite iucunditatem gloriae vestrae. ego testor palam salvatorem meum. 37commendatum Domini accipite et iucundamini gratias agentes ei qui vos ad caelestia regna vocavit. 38surgite et state et videte numerum signatorum in convivio Domini. 39qui se de umbra saeculi transtulerunt, splendidas tunicas a Domino acceperunt. 40recipe, Sion, numerum tuum et conclude candidatos tuos, qui legem Domini conpleverunt. 41filiorum tuorum, quos optabas, plenus est numerus; roga imperium Domini, ut sanctificetur populus tuus, qui vocatus est ab initio. 42ego Ezra vidi in monte Sion turbam magnam, quam numerare non potui, et omnes canticis conlaudabant Dominum. 43et in medio eorum erat iuvenis statura celsus, eminentior omnibus illis, et singulis eorum capitibus inponebat coronas, et magis exaltabatur; ego autem miraculo tenebar. 44tunc interrogavi angelum et dixi: qui sunt hii, domine? 45qui respondens dixit mihi: hii sunt qui mortalem tunicam deposuerunt et inmortalem sumpserunt et confessi sunt nomen Dei; modo coronantur et accipiunt palmas. 46et dixi ad angelum: ille iuvenis quis est, qui eis coronas inponit et palmas in manus tradit? 47qui respondens dixit mihi: ipse est Filius Dei, quem in saeculo confessi sunt. ego autem magnificare eos coepi, qui fortiter pro nomine Domini steterunt. 48tunc dixit mihi angelus: vade et adnuntia populo meo, qualia et quanta mirabilia Domini Dei vidisti.

Chapter 3

1anno tricesimo ruinae civitatis eram in Babylone, ego Salathihel qui et Ezras, et conturbatus sum super cubili meo recumbens, et cogitationes meae ascendebant super cor meum, 2quoniam vidi desertionem Sion et abundantiam eorum qui habitabant in Babylone. 3et ventilatus est spiritus meus valde, et coepi loqui ad Altissimum verba timorata, 4et dixi: o Domine Dominator, tu dixisti ab initio, quando plantasti terram, et hoc solus, et imperasti pulveri, 5et dedit Adam corpus mortuum. sed et ipsum figmentum manuum tuarum erat, et insuflasti in eum spiritum vitae, et factus est vivens coram te. 6et induxisti eum in paradisum, quem plantavit dextera tua antequam terra adventaret. 7et huic mandasti diligentiam unam tuam, et praeterivit eam, et statim instituisti in eum mortem et in nationibus eius. et natae sunt ex eo gentes et tribus, populi et cognationes, quorum non est numerus. 8et ambulavit unaquaque gens in voluntate sua, et impie agebant coram te et spernebant praecepta tua, et tu non prohibuisti eos. 9iterum autem in tempore induxisti diluvium super habitantes saeculum et perdidisti eos. 10et factum est in uno casui eorum, sicut Adae mors sic et his diluvium. 11dereliquisti autem ex his unum Noe cum domo sua; ex eo iustos omnes. 12et factum est cum coepissent multiplicari qui habitabant super terram, et multiplicaverunt filios et populos et gentes multas, et coeperunt iterato impietatem facere plus quam priores. 13et factum est cum iniquitatem facerent coram te, elegisti tibi ex his unum, cui nomen erat Abraham. 14et dilexisti eum et demonstrasti ei temporum finem solo secrete noctu. 15et disposuisti ei testamentum aeternum et dixisti ei, ut non umquam derelinquas semen eius. et dedisti ei Isaac, et Isaac dedis Esau. 16et segregasti tibi Iacob, Esau autem separasti. et factus est Iacob in multitudine magna. 17et factum est cum educeres semen eius ex Aegypto, et adduxisti eos super montem Sina. 18et inclinasti caelos et statuisti terram et commovisti orbem et tremere fecisti abyssos et conturbasti saeculum. 19et transiit gloria tua portas quattuor, ignis et terraemotus et spiritus et gelu, ut dares semini Iacob legem et generationi Israhel diligentiam. 20et non abstulisti ab eis cor malignum, ut faceret lex tua in eis fructum. 21cor enim malignum baiulans primus Adam transgressus et victus est, sed et omnes qui ex eo nati sunt. 22et facta est permanens infirmitas et lex cum corde populi cum malignitate radicis, et discessit quod bonum est et mansit malignum. 23et transierunt tempora et finiti sunt anni, et suscitasti tibi servum nomine David. 24et dixisti ei aedificare civitatem nominis tui et offerre tibi in ea de tuis oblationes. 25et factum est hoc annis multis. et dereliquerunt qui habitabant civitatem, 26in omnibus facientes sicut fecit Adam et omnes generationes eius; utebantur enim et ipsi cor malignum. 27et tradidisti civitatem tuam in manus inimicorum tuorum. 28et dixi ego tunc in corde meo: numquid meliora faciunt qui habitant in Babylone, et propter hoc dominabit Sion? 29factum est autem cum venissem huc, et vidi impietates quorum non est numerus, et delinquentes multos vidit anima mea hoc tricesimo anno. et excessit cor meum, 30quoniam vidi quomodo sustines eos peccantes et pepercisti impie agentibus, et perdidisti populum tuum et conservasti inimicos tuos, et non significasti 31nihil nemini quomodo debeat derelinqui via haec. numquid meliora facit Babylon quam Sion, 32aut alia gens cognovit te praeter Israhel? aut quae tribus crediderunt testamentis sicut haec Iacob. 33quarum merces non conparuit neque labor fructificavit? pertransiens enim pertransivi in gentibus, et vidi abundantes eas et non memorantes mandatorum tuorum. 34nunc ergo pondera in statera nostras iniquitates et eorum qui habitant in saeculo, et invenietur momentum puncti ubi declinet. 35aut quando non peccaverunt in conspectu tuo qui habitant terram, aut quae gens sic observavit mandata tua? 36homines quidem per nomina invenies servasse mandata tua, gentes autem non invenies.

Chapter 4

1et respondit ad me angelus qui missus est ad me, cui nomen Urihel, 2et dixit mihi: excedens excessit cor tuum in saeculo hoc, et conprehendere cogitas viam Altissimi? 3et dixi: ita, domine meus, et respondit mihi et dixit: tres vias missus sum ostendere tibi et tres similitudines proponere coram te. 4de quibus si mihi renuntiaveris unam ex his, et ego tibi demonstrabo viam quam desideras videre, et doceam te quare cor malignum. 5et dixi: loquere, domine meus. et dixit ad me: vade, pondera mihi ignis pondus, aut mensura mihi flatum venti, aut revoca mihi diem quae praeteriit. 6et respondi et dixi: quis natorum poterit facere, ut me interroges de his? 7et dixit ad me: si eram interrogans te dicens: quantae habitationes sunt in corde maris, aut quantae venae sunt in principio abyssi, aut quantae venae sunt super firmamentum, aut qui sint exitus paradisi, 8dicebas fortassis mihi: in abyssum non descendi neque in infernum adhuc, neque in caelis umquam ascendi. 9nunc autem non interrogavi te nisi de igne et vento et diem per quem transisti, et sine quibus separari non potes, et non respondisti mihi de eis. 10et dixit mihi: tu quae tua sunt tecum coadulescentia non potes cognoscere, 11et quomodo poterit vas tuum capere Altissimi viam?... et iam exterritus corrupto saeculo intellegere incorruptionem? et cum haec audissem, cecidi in faciem meam 12et dixi illi: melius erat nos non adesse, quam advenientes vivere in impietatibus et pati et non intellegere de qua re. 13et respondit ad me et dixit: proficiscens profectus sum ad silvam lignorum campi, et cogitaverunt cogitationem 14et dixerunt: venite et eamus et faciamus ad mare bellum, ut recedat coram nos, et faciamus nobis alias silvas, 15et similiter fluctus maris et ipsi cogitaverunt cogitationem et dixerunt: venite ascendentes debellemus silvam campi, ut et ibi consummemus nobismet ipsis aliam regionem. 16et factus est cogitatus silvae in vano, venit enim ignis et consumpsit eam. 17similiter et cogitatus fluctuum maris, stetit enim harena et prohibuit eam. 18si enim eras iudex horum, quem incipiebas iustificare aut quem condemnare? 19et respondi et dixi: utrique vanam cogitationem cogitaverunt, terra enim data est silvae, et maris locus portare fluctus suos. 20et respondit ad me et dixit: bene tu iudicasti, et quare non iudicasti tibimet ipso? 21quemadmodum enim terra silvae data est et mare fluctibus suis, et qui super terram inhabitant quae sunt super terram intellegere solummodo possunt, et qui super caelos super altitudinem caelorum. 22et respondi et dixi: deprecor te, domine, ut mihi datus est sensus intellegendi. 23non enim volui interrogare de superioribus viis, sed de his quae pertranseunt per nos cotidie, propter quod Israhel datus est in obprobrium gentibus, quem dilexisti populum datus est tribubus impiis, et lex patrum nostrorum in interitum deducta est, et dispositiones scriptae nusquam sunt. 24et pertransivimus de saeculo ut lucustae, et vita nostra ut vapor, et nec digni sumus misericordiam consequi. 25sed quid faciet nomini suo quod invocatum est super nos? et his interrogavi. 26et respondit ad me et dixit: si fueris videbis, et si vixeris, frequenter miraberis, quoniam festinans festinat saeculum pertransire. 27non capiet portare quae in temporibus iustis repromissa sunt, quoniam plenum maestitia est saeculum hoc et infirmitatibus. 28seminatum est enim malum, quibus me interrogas de ea, et necdum venit destrictio ipsius. 29si ergo non messum fuerit quod seminatum est, et discesserit locus ubi seminatum est malum, non veniet ager ubi seminatum est bonum. 30quoniam granum seminis mali seminatum est in corde Adam ab initio, et quantum impietatis generavit usque nunc et generabit usque cum veniat area. 31aestima autem apud te, granum mali seminis quantum fructum impietatis generaverit. 32quando seminatae fuerint spicae quarum non est numerus, quam magnam aream incipient facere. 33et respondi et dixi: quo et quando haec? quare modici et mali anni nostri? 34et respondit ad me et dixit: non festina spiritu super Altissimum; tu enim festinas propter temet ipsum spiritum, nam Excelsus pro multis. 35nonne de his interrogaverunt animae iustorum in promptuariis suis dicentes: usquequo spero sic? et quando venit fructus areae mercedis nostrae? 36et respondit ad ea Hieremihel archangelus et dixit: quando impletus fuerit numerus similium vobis, quoniam in statera ponderavit saeculum 37et mensura mensuravit tempora et numero numeravit tempora, et non commovet nec excitabit usque dum impleatur praedicta mensura. 38et respondi et dixi: o dominator domine, sed et nos omnes pleni sumus impietate. 39et ne forte propter nos inpediatur iustorum area, propter peccata inhabitantium super terram. 40et respondit ad me et dixit: vade et interroga praegnantem, si quando impleverit novem menses suos, adhuc poterit matrix eius retinere fetus in semet ipsa. 41et dixi: non potest, domine. et dixit ad me: in inferno promptuaria animarum matrici adsimilata sunt. 42quemadmodum enim festinavit quae parit effugere necessitatem partus, sic et haec festinat reddere ea quae commendata sunt 43ab initio. tunc tibi demonstrabitur de his quae concupiscis videre. 44et respondi et dixi: si inveni gratiam ante oculos tuos, et si possibile est, et si idoneus sum,, 45demonstra mihi et hoc si plus quam praeteriti habet venire aut plura pertransierunt super nos, 46quoniam quod pertransivit scio, quid autem futuri sit ignoro. 47et dixit ad me: sta super dexteram partem et demonstrabo tibi interpretationem similitudinis. 48et steti et vidi, et ecce fornax ardens transiit coram me; et factum est cum transiret flamma, et vidi et ecce superavit fumus. 49et post hoc transiit coram me nubes plena aquae et inmisit pluviam impetu multam; et cum transisset impetus pluviae et superaverunt in ea guttae. 50et dixit ad me: cogita tibi. sicut enim crescit pluvia amplius quam guttae, et ignis amplius quam fumus, sic superabundavit quae transivit mensura, superaverunt autem guttae et fumus. 51et oravi et dixi: putas vivo usque in diebus illis, vel quis erit in diebus illis? 52respondit ad me et dixit: de signis de quibus me perrogas, ex parte possum tibi dicere, de vita autem tua non sum missus dicere tibi, sed nescio.

Chapter 5

1de signis autem: ecce dies venient, et adprehendentur qui inhabitant super terram in excessu multo, et abscondetur veritatis via, et sterilis erit a fide regio. 2et multiplicabitur iniustitia super hanc quam ipse tu vides et super quam audisti olim. 3et erit inconposita vestigio quam nunc vides regnare regionem, et videbunt eam desertam. 4si autem tibi dederit Altissimus vivere, et videbis post tertiam turbatam, et relucescet subito sol noctu et luna interdie. 5et de ligno sanguis stillabit, et lapis dabit vocem suam; et populi commovebuntur, et gressus commutabuntur. 6et regnabit quem non sperant qui inhabitant super terram; et volatilia conmigrationem facient. 7et mare Sodomitum pisces reiciet. et dabit vocem noctu quem non noverant multi, omnes autem audient vocem eius. 8et chaus fiet per loca multa, et ignis frequenter emittetur, et bestiae agrestes transmigrabunt regionem suam, et mulieres parient menstruatae monstra, 9et in dulcibus aquis salsae invenientur. et amici omnes semet ipsos expugnabunt; et abscondetur tunc sensus, et intellectus separabitur in promptuarium suum. 10et quaeretur a multis et non invenietur, et multiplicabitur iniustitia et incontinentia super terram. 11et interrogabit regio proximam suam et dicet: numquid per te pertransiit iustitia iustum faciens? et haec negabit. 12et erit in illo tempore, et sperabunt homines et non inpetrabunt, laborabunt et non dirigentur viae eorum. 13haec signa dicere tibi permissum est mihi. et si oraveris iterum et ploraveris sicut et nunc et ieiunaveris septem diebus, audies iterato horum maiora. 14et evigilavi, et corpus meum horruit valde, et anima mea laboravit ut deficeret. 15et tenuit me qui venit angelus, qui loquebatur in me, et confortavit me et statuit me super pedes. 16et factum est in nocte secunda, et venit ad me Phalthihel dux populi et dixit mihi: ubi eras et quare vultus tuus tristis? 17aut nescis quoniam tibi creditus est Israhel in regione transmigrationis eorum? 18exsurge ergo et gusta panem alicuius, et non derelinquas nos sicut pastor gregem suum in manibus luporum malignorum. 19et dixi ei: vade a me et non ad me accedas usque diebus septem, et tunc venies ad me. et audivit ut dixi et recessit a me. 20et ego ieiunavi diebus septem ululans et plorans, sicut mihi mandavit Urihel angelus. 21et factum est post dies septem, et iterum cogitationes cordis mei molestae erant mihi valde. 22et resumpsit anima mea spiritum intellectus, et iterum coepi loqui coram Altissimo sermones 23et dixi: Dominator Domine, ex omni silva terrae et ex omnium arborum eius elegisti vineam unam, 24et ex omnium terrarum orbis elegisti tibi foveam unam, et ex omnibus floribus orbis elegisti tibi lilium unum, 25et ex omnibus abyssis maris replesti tibi rivum unum, et ex omnibus aedificatis civitatibus sanctificasti tibimet ipsi Sion, 26et ex omnibus creatis volatilibus nominasti tibi columbam unam, et ex omnibus plasmatis pecoribus providisti tibi ovem unam, 27et ex omnibus multiplicatis populis adquisisti tibi populum unum, et ab omnibus probatam legem donasti huic quem desiderasti populo. 28et nunc Domine, ut quid tradidisti unum plurimis et praeparasti unam radicem super alias et dispersisti unicum tuum in multis? 29et conculcaverunt qui contradicebant sponsionibus tuis quique tuis testamentis credebant. 30et si odiens odisti populum tuum tuis manibus debet castigari. 31et factum est, cum locutus essem sermones istos, et missus est angelus ad me qui ante venerat ad me praeterita nocte, 32et dixit mihi: audi me et instruam te, et intende mihi et adiciam coram te. 33et dixi: loquere, dominus meus. et 34dixit ad me: valde in excessu mentis factus es in Israhel; aut plus dilexisti eum super eum qui fecit eum: non, domine, sed dol torquent enim me renes mei per omnem horam quaerentem adprehendere semitam Altissimi et investigare partem iudicii eius. 35et dixit ad me: non potes. et dixi: quare, domine, aut quid nascebar, aut quare non fiebat matrix matris meae mihi sepulchrum, ut non viderem laborem Iacob et defatigationem generis Israhel? 36et dixit ad me: numera mihi qui necdum venerunt, et collige mihi dispersas guttas, et revirida mihi aridos flores, 37et aperi mihi clausa promptuaria et produc mihi inclusos in eis flatus, aut monstra mihi vocis imaginem, et tunc ostendam tibi eum laborem quem rogas videre. 38et dixi: dominator domine, quis enim est qui potest haec scire, nisi qui cum hominibus habitationem non habet? 39ego autem insipiens, et quomodo potero dicere de his quibus me interrogasti? 40et dixit ad me: quomodo non potes facere unum de his quae dicta sunt, sic non poteris invenire iudicium meum aut finem caritatis quem pro populo meo promisi. 41et dixi: sed ecce, domine, tu praees his qui in fine sunt, et quid facient qui ante me sunt aut nos aut hii qui post nos? 42et dixit ad me: coronae adsimilabo iudicium meum. sicut non novissimorum tarditas, sic nec priorum velocitas. 43et respondi et dixi: nec enim poteras facere qui facti sunt et qui sunt et qui futuri sunt in unum, ut celerius iudicium tuum ostendas? 44et respondit ad me et dixit: non potest festinare creatura super creatorem, nec sustinere saeculum qui in eo creati sunt in unum. 45et dixi: quomodo dixisti servo tuo, quoniam vivificans vivificabis a te creatam creaturam in unum? si ergo viventes vivent in unum et sustinebit creatura, poterit et nunc portare praesentes in unum. 46et dixit ad me: interroga matricem mulieris et dices ad eam: decem si paris, quare per tempus? roga ergo eam, ut det decem in unum. 47et dixi: non utique poterit, sed secundum tempus. 48et dixit ad me: et ego dedi matricem terrae his qui seminati sunt super eam per tempus. 49quemadmodum enim infans non parit nec ea quae senuit adhuc, sic ego disposui a me creatum saeculum. 50et interrogavi et dixi: cum iam dederis mihi viam, loquar coram te; nam mater nostra, de qua dixisti mihi, adhuc iuvenis est, iam ad senectutem adpropinquat? 51et respondit ad me et dixit: interroga quae parit, et dicet tibi. 52dices enim ei: quare quos peperisti nunc non sunt similes his qui ante, sed minores statu? 53et dicet tibi et ipsa: alii sunt qui in iuventute virtutis nati sunt, et alii qui sub tempus senectutis deficiente matrice sunt nati. 54considera ergo et tu, quoniam minores statu estis prae his qui ante vos, 55et qui post vos quam ut vos, quasi iam senescentis creaturae et fortitudinem iuventutis praeterientis. et dixi: rogo domine, si inveni gratiam ante oculos tuos, demonstra servo tuo per quem visitas creaturam tuam.

Chapter 6

1et dixit ad me: initium terreni orbis, et antequam starent exitus saeculi, et antequam spirarent conventiones ventorum, 2et antequam sonarent voces tonitruum, et antequam splenderent nitores coruscuum, et antequam confirmarentur fundamenta paradisi, 3et antequam viderentur decores flores, et antequam confirmarentur motuum virtutes, et antequam colligerentur innumerabiles militiae angelorum, 4et antequam extollerentur altitudines aerum, et antequam nominarentur mensurae firmamentorum, et antequam aestimaretur scabillum Sion, 5et antequam investigarentur praesentes anni, et antequam abalienarentur eorum qui nunc peccant adinventiones et consignarentur qui fidem thesaurizaverunt, 6tunc cogitavi, et facta sunt haec per me solum et non per alium, ut et finis per me et non per alium. 7et respondi et dixi: quae erit separatio temporum, aut quando prioris finis aut sequentis initium? 8et dixit ad me: ab Abraham usque ad Abraham, quoniam ab eo natus est Iacob et Esau, manus enim Iacob tenebat ab initio calcaneum Esau. 9finis enim huius saeculi Esau, et principium sequentis Iacob. 10finis enim hominis calcaneum et principium hominis manus, inter calcaneum et manum aliud noli quaerere, Ezra. 11et respondi et dixi: o dominator domine, si inveni gratiam ante oculos tuos, 12ut demonstres servo tuo finem signorum tuorum, quorum ex parte mihi demonstrasti nocte praecedente. 13et respondit et dixit ad me: surge super pedes tuos et audies vocem plenissimam sonus. 14et erit, si commotione commovebitur locus, in quo stas super eum, 15in eo cum loqueretur, tu non expaveas, quoniam de fine verbum. et fundamenta terrae intellegetur, 16quoniam de ipsis sermo, tremescet et commovebitur; scit enim, quoniam finem eorum oportet commutari. 17et factum est cum audissem, et surrexi super pedes meos et audivi, et ecce vox loquens, et sonus eius sicut sonus aquarum multarum. 18et dixit: ecce dies veniunt, et erit quando adpropinquare incipio, ut visitem habitantes in terram, 19et quando inquirere incipiam ab eis qui iniuste nocuerunt iniustitia sua, et quando suppleta fuerit humilitas Sion, 20et cum supersignabitur saeculum quod incipiet pertransire, haec signa faciam: libri aperientur ante faciem firmamenti et omnes videbunt simul, 21et anniculi infantes loquentur vocibus suis, et praegnantes inmaturos parient infantes trium et quattuor mensuum et vivent et scirtabuntur, 22et subito apparebunt seminata loca non seminata, et plena promptuaria subito invenientur vacua, 23et tuba canet cum sono, quam cum omnes audierint subito expavescent. 24et erit in illo tempore, debellabunt amici amicos ut inimici, et expavescet terra cum his qui inhabitant in eam, et venae fontium stabunt ut non decurrant in horis tribus. 25et erit, omnis qui derelictus fuerit ex omnibus istis quibus praedixi tibi, ipse salvabitur et videbit salutare meum et finem saeculi mei, 26et videbunt qui recepti sunt homines, qui mortem non gustaverunt a nativitate sua, et mutabitur cor inhabitantium et convertetur in sensum alium. 27delebitur enim malum et extinguetur dolus. 28florebit autem fides et vincetur corruptela, et ostendebitur veritas quae sine fructu fuit tantis temporibus. 29et factum est cum loqueretur mihi, et ecce paulatim movebatur locus super quem stabam super eum. 30et dixit ad me: haec veni tibi ostendere et venturae nocti. 31si ergo iterum rogaveris et iterum ieiunaveris septem diebus, iterum tibi renuntiabo horum maiora per diem, 32quoniam auditu audita est vox tua apud Altissimum. vidit enim Fortis directionem tuam et providit pudicitiam quam a iuventute tua habuisti. 33et propter hoc misit me demonstrare tibi: haec omnia et dicere tibi confide et noli timere, 34et noli festinare in prioribus temporibus cogitare vana, ut non properes a novissimis temporibus. 35et factum est post haec, et flevi iterum et similiter ieiunavi septem diebus, ut suppleam tres ebdomadas quae dictae sunt mihi. 36et factum est in octava nocte, et cor meum iterato turbabatur in me et coepi loqui coram Altissimo. 37inflammabatur enim spiritus meus valde et anima mea anxiabatur. 38et dixi: o Domine, loquens locutus es ab initio creaturae in primo die dicens: fiat caelum et terra, et tuum verbum opus perfecit. 39et erat tunc spiritus volans, et tenebrae circumferebantur et silentium, sonus vocis hominis nondum erat abs te. 40tunc dixisti de thesauris tuis proferri lumen quod luminis, ut apparerent tunc opera tua. 41et in die secundo iterum creasti spiritum firmamenti et imperasti ei, ut divideret et divisionem faceret inter aquas, ut pars quidem sursum recederet, pars vero deorsum maneret. 42et tertio die imperasti aquis congregari in septima parte terrae, sex vero partes siccasti et conservasti, ut ex his sint coram te ministrantia seminata adeo et culta. 43verbum enim tuum processit, et opus statim fiebat. 44processit enim subito fructus multitudinis inmensus et concupiscentia gustus multiformis et flores colore inimitabili et odores odoramentis investigabiles. et die tertio haec facta sunt. 45quarta autem die imperasti fieri solis splendorem, lunae lumen stellarum dispositionem, 46et imperasti eis, ut deservirent futuro plasmato homini. 47quinto autem die dixisti septimae parti ubi erat aqua congregata, ut procrearet animalia, volatilia et pisces, et ita fiebat 48aqua muta et sine anima, quod ei iubebatur, animalia faciens, ut ex hoc mirabilia tua nationes enarrent. 49et tunc conservasti duas animas, nomen uni vocasti Enoch et nomen secundi vocasti Leviathan. 50et separasti ea ab alterutro; non enim poterat septima pars ubi erat aqua congregata capere ea. 51et dedisti Enoch unam partem quae siccata est tertio die, ut inhabitet in ea, ubi sunt montes mille. 52Leviathae autem dedisti septimam partem humidam. et servasti ea, ut fiant in devorationem quibus vis et quando vis. 53sexto autem die imperasti terrae, ut crearet coram te iumenta et bestias et reptilia, 54et super his Adam, quem constituisti ducem super omnibus factis quae fecisti, et ex eo educimur nos omnes quem elegisti populum. 55haec autem omnia dixi coram te, Domine, quoniam dixisti quia propter nos creasti primogenitum saeculum. 56residuas autem gentes ab Adam natas dixisti eas nihil esse, et quoniam salivae adsimilatae sunt, et sicut stillicidium de vaso similasti abundantiam eorum. 57et nunc, Domine, ecce istae gentes quae in nihilum deputatae sunt dominari nostri et devorare nos. 58nos autem populus tuus quem vocasti primogenitum, unigenitum, aemulatorem, carissimum, traditi sumus in manibus eorum. 59et si propter nos creatum est saeculum, quare non hereditatem possidemus nostrum saeculum? usquequo haec?

Chapter 7

1et factum est cum finissem loqui verba haec, et missus est ad me angelus, qui missus fuerat ad me primis noctibus, 2et dixit ad me: surge, Ezra, et audi sermones quos veni loqui ad te. 3et dixi: loquere, dominus meus. et dixit ad me: mare positum est in spatioso loco ut esset altum et inmensum. 4erit autem ei introitus in angusto loco positus, ut esset similis fluminis. 5si quis enim volens voluerit ingredi mare videre eum vel dominari eius, si non transierit angustum, in latitudinem venire quomodo poterit? 6item aliud: civitas est aedificata et posita in loco campestri, est autem plena omnium bonorum. 7introitus autem eius angustus et in praecipiti positus, ut esset a dextris quidem ignis, a sinistris vero aqua alta. 8semita autem est una sola inter eos posita, hoc est ignis et aqua, ut non capiat semita nisi solummodo vestigium hominis. 9si autem data dabitur civitas homini in hereditatem, si non heres antepositum periculum pertransierit, quomodo accipiet hereditatem suam? 10et dixi: sic, domine. et dixit ad me: sic est et Israhel pars. 11propter eos enim feci saeculum, et quando transgressus est Adam constitutiones meas, iudicatum est quod factum est. 12et facti sunt introitus huius saeculi angusti et dolentes et laboriosi, paucae autem et malae et periculorum plenae et laborum magnorum fultae. 13nam maioris saeculi introitus spatiosi et securi et facientes inmortalitatis fructum. 14si ergo non ingredientes ingressi fuerint qui vivunt angusta et vana haec, non poterunt recipere quae sunt reposita. 15nunc ergo tu quare conturbaris, corruptibilis cum sis? et quid moveris tu, cum sis mortalis? 16et quare non accepisti in corde tuo quod futurum, sed quod in praesenti? 17et respondi et dixi: dominator domine, ecce disposuisti in lege tua, quoniam iusti hereditabunt haec, impii autem peribunt. 18iusti autem ferent angusta sperantes spatiosa; qui enim impie gesserunt, et angustiam passi sunt et spatiosa non viderunt. 19et dixit ad me: non es iudex super Dominum neque intellegens super Altissimum. 20pereant enim multi praesentes, quam neglegatur quae anteposita est Dei lex. 21mandans enim mandavit Dominus venientibus quando venerunt, quid facientes viverent, et quid observantes non punirentur. 22hii autem non sunt persuasi et contradixerunt ei. et constituerunt sibi cogitamenta vanitatis 23et proposuerunt sibi circumventiones delictorum. et superdixerunt Altissimum non esse, et vias eius non cognoverunt. 24et legem eius spreverunt et sponsiones eius abnegaverunt et legitimis eius fidem non habuerunt et opera eius non perfecerunt. 25propter hoc, Ezra, vacua vacuis et plena plenis. 26ecce enim tempus veniet, et erit quando venient signa quae praedixi tibi, et apparebit sponsa et apparescens civitas et ostendetur quae nunc subducitur terra. 27et omnis qui liberatus est de praedictis malis, ipse videbit mirabilia mea. 28revelabitur enim Filius meus Iesus cum his qui cum eo, et iucundabit qui relicti sunt annis quadringentis. 29et erit post annos hos, et morietur Filius meus Christus et omnes qui spiramentum habent hominis. 30et convertetur saeculum in antiquum silentium diebus septem sicut in prioribus initiis, ita ut nemo derelinquatur. 31et erit post dies septem, et excitabitur qui nondum vigilat saeculum et morietur corruptum. 32et terra reddet qui in eam dormiunt, et pulvis qui in eo silentio habitant, et promptuaria reddent quae eis commendatae sunt animae. 33et revelabitur Altissimus super sedem iudicii, et pertransibunt misericordiae, et longanimitas congregabitur, 34iudicium autem solum remanebit. et veritas stabit et fides convalescet, 35et opus subsequetur et merces ostendetur. et iustitiae vigilabunt et iniustitiae non dormibunt. 36et apparebit lacus tormenti et contra illum erit locus requietionis, et clibanus gehennae ostendetur et contra eam iucunditatis paradisus. 37et dicet tunc Altissimus ad excitatas gentes: videte et intellegite quem negastis vel cui non servistis vel cuius diligentias sprevistis. 38videte contra et in contra, hic iucunditas et requies et ibi ignis et tormenta. haec autem loquetur ad eos in die iudicii. 39haec talis quae neque solem habet neque lunam neque stellas, 40neque nubem neque tonitruum neque coruscationem, neque ventum neque aquam neque aerem, neque tenebras neque sero neque mane, 41neque aestatem neque ver neque aestum, neque hiemem neque gelum neque frigus, neque grandinem neque pluviam neque ros, 42neque meridiem neque noctem neque ante lucem, neque nitorem neque claritatem neque lucem, nisi solummodo splendorem claritatis Altissimi, unde omnes incipiant videre quae anteposita sunt. 43spatium enim habebit sicut ebdomada annorum. 44hoc est iudicium meum et constitutio eius, tibi autem soli ostendi haec. 45et respondi: tunc et dixi, domine, et nunc dico: beati praesentes et observantes quae a te constituta sunt. 46sed de quibus erat oratio mea, quis enim est de praesentibus qui non peccavit, vel quis natorum qui non praeterivit sponsionem tuam. 47et nunc video, quoniam ad paucos pertinebit futurum saeculum iucunditatem facere, multis autem tormenta. 48increvit enim in nos cor malum, quod nos abalienavit ab his et deduxit nos in corruptionem, et itinera mortis ostendit nobis, semitas perditionis, et longe fecit nos a vita; et hoc non paucos, sed paene omnes qui creati sunt. 49et respondit ad me et dixit: audi me et instruam te et de sequenti corripiam te. 50propter hoc non fecit Altissimus unum saeculum sed duo. 51tu enim quia dixisti non esse multos iustos sed paucos, impios vero multiplicari, audi ad haec. 52lapides electos si habueris paucos valde, ad numerum eorum conpones eos tibi, plumbum autem et fictile abundat. 53et dixi: domine, quomodo poterit? 54et dixit ad me: non hoc solummodo, sed interroga terram et dicet tibi, adulare ei et narrabit tibi. 55dices enim ei: aurum creas et argentum et aeramentum et ferrum quoque et plumbum et fictile. 56multiplicatur autem argentum super aurum, et aeramentum super argentum, et ferrum super aeramentum, plumbum super ferrum, et fictile super plumbum. 57aestima ergo tu quae haec sint pretiosa et desiderabilia, quod multiplicatur aut quod rarum nascitur. 58et dixi: dominator domine, quod abundat vilius, quod enim rarius pretiosius est. 59et respondit ad me et dixit: in te ista pondera quae cogitasti, quoniam qui habet quod difficile est, gaudet super eum qui habet abundantia. 60sic et a me repromissa creatura. iucundabor enim super paucis qui salvabuntur, propterea quod ipsi sunt qui gloriam meam nunc dominationem fecerunt et per quos nunc nomen meum nominatum est. 61et non contristabor super multitudinem eorum qui perierunt, ipsi enim sunt qui vapori nunc adsimilati sunt et flammae ac fumo adaequati sunt et exarserunt et ferverunt et extincti sunt. 62et respondi et dixi: o tu terra, quid peperisti? si sensus factus est de pulvere sicut et cetera creatura, 63melius enim erat et ipsum pulverem non esse natum, ut non sensus inde fieret. 64nunc autem nobiscum crescit sensus, et propter hoc torquemur, quoniam scientes perimus. 65lugeat hominum genus et agrestes bestiae laetentur; lugeant omnes qui nati sunt, quadrupedia vero et pecora iucundentur. 66multum enim melius est illis quam nobis. non enim sperant iudicium, nec enim sciunt cruciamenta nec salutem post mortem repromissam sibi. 67nobis autem quid prodest, quoniam salvati salvabimur sed tormento tormentabimur? 68omnes enim qui nati sunt commixti sunt iniquitatibus et pleni sunt peccatis et gravati delictis. 69et si non essemus post mortem in iudicio venientes, melius fortassis nobis venisset. 70et respondit ad me et dixit: et quando Altissimus faciens faciebat saeculum et Adam et omnes qui ex eo venerunt, primum praeparavit iudicium et quae sunt iudicii. 71et nunc de sermonibus tuis intellege, quoniam dixisti quia sensus nobiscum crescit. 72qui ergo commorantes sunt in terra hinc cruciabuntur, quoniam sensum habentes iniquitatem fecerunt, et mandata accipientes non servaverunt ea, et legem consecuti fraudaverunt eam quam acceperunt. 73et quid habebunt dicere in iudicio vel quomodo respondebunt in novissimis temporibus? 74quantum enim tempus, ex quo longanimitatem habuit Altissimus his qui inhabitant saeculum, et non propter eos, sed propter ea quae providit tempora. 75et respondi et dixi: si inveni gratiam coram te, domine demonstra et hoc servo tuo, si post mortem vel nunc quando reddemus unusquisque animam suam, si conservati conservabimur in requie, donec veniant tempora illa in quibus incipies creaturam renovare aut amodo cruciabimur? 76et respondit ad me et dixit: ostendam tibi et hoc. tu autem noli commisceri cum eis qui spreverunt, neque connumeres te cum his qui cruciantur. 77etenim est tibi thesaurus operum repositus apud Altissimum, sed non tibi demonstrabitur usque in novissimis temporibus. 78nam de morte sermo: quando profectus fuerit terminus sententiae ab Altissimo ut homo moriatur, recedente inspiratione de corpore ut dimittatur iterum ad eum qui dedit, adorare gloriam Altissimi primum. 79et si quidem esset eorum qui spreverunt et non servaverunt viam Altissimi et eorum qui contempserunt legem eius et eorum qui oderunt eos qui timent Deum, 80haec inspirationes inhabitationes non ingredientur, sed vagantes erunt amodo in cruciamentis, dolentes semper et tristes, per septem vias. 81via prima, quia spreverunt legem Altissimi. 82secunda via, quia iam non possunt reversionem bonam facere, ut vivant. 83tertia via, vident repositam mercedem his qui testamentis Altissimi crediderunt. 84quarta via, considerabunt sibi in novissimis repositum cruciamentum. 85quinta via, videntes aliorum habitacula ab angelis conservari cum silentio magno. 86sexta via, videntes quemadmodum de eis pertransientem cruciamentum. 87septima via, quae omnium supradictarum viarum maior est, quoniam detabescent in confusione et consumentur inhonoribus et marcescent in timoribus, videntes gloriam Altissimi coram quem viventes peccaverunt et coram quem incipient in novissimis temporibus iudicari. 88nam eorum qui servaverunt vias Altissimi ordo hic est, quando separari incipient a vaso corruptibili. 89in eo tempore commoratae servierunt cum labore Altissimo et omni hora sustinuerunt periculum, uti perfecte custodirent legislatoris legem. 90propter quod hic de his sermo: 91in primis vident cum exultatione multa gloriam eius qui suscipit eas, requiescent enim per septem ordines. 92ordo primus, quoniam cum labore multo certati sunt, ut vincerent cum eis plasmatum cogitamentum malum, ut non eas seducat a vita ad mortem. 93secundus ordo, quoniam vident conplicationem in qua vagantur impiorum animae et quae in eis manet punitio. 94tertius ordo, videntes testimonium quod testificatus est eis qui plasmavit eas, quoniam viventes servaverunt quae per fidem data est lex. 95quartus ordo, intellegentes requiem quam nunc in promptuariis eorum congregati requiescent cum silentio multo ab angelis conservati, et quae in novissimis eorum manet gloriam. 96quintus ordo, exultantes quomodo corruptibile effugerunt nunc, et futurum quomodo hereditatem possidebunt, adhuc autem videntes angustum et labore plenum quo iam liberati sunt et spatiosum incipiunt recipere, frunescentes et inmortales. 97sextus ordo, quando eis ostendetur quomodo incipiet vultus eorum fulgere sicut sol, et quomodo incipient stellis adsimilari lumini, amodo non corrupti. 98septimus ordo, qui est omnibus supradictis maior, quoniam exultabunt cum fiducia et quoniam confidebunt non confusi et gaudebunt non reverentes; festinant enim videre vultum eius cui serviunt viventes et a quo incipiunt gloriosi mercedem recipere. 99hic ordo animarum iustorum, ut amodo adnuntiatur; praedictae viae cruciatus quas patiuntur amodo qui neglexerint. 100et respondi et dixi: ergo dabitur tempus animabus, postquam separatae fuerint de corporibus, ut videant de quo mihi dixisti? 101et dixit mihi: septem diebus erit libertas earum, ut videant in septem diebus qui praedicti sunt sermones, et postea congregabuntur in habitaculis suis. 102et respondi et dixi: si inveni gratiam ante oculos tuos, demonstra mihi adhuc servo tuo, si in die iudicii iusti impios excusare poterint vel deprecari pro eis Altissimum, 103si patres pro filiis vel filii pro parentibus, si fratres pro fratribus, si adfines pro proximis, si fidentes pro carissimis. 104et respondit ad me et dixit: quoniam invenisti gratiam coram oculis meis, et hoc tibi demonstrabo. dies iudicii audax est et omnibus signaculum veritatis demonstrans. quemadmodum nunc non mittit pater filium vel filius patrem aut dominus servum vel fidus carissimum, ut pro eo intellegat aut dormiat aut manducet aut curetur, 105sic numquam nemo pro aliquo rogabit; omnes enim portabunt unusquisque tunc iniustitias suas aut iustitias. 106et respondi et dixi: et quomodo invenimus modo, quoniam rogavit primus Abraham propter Sodomitas, et Moyses pro patribus qui in deserto peccaverunt, 107et Iesus qui post eum pro Israhel in diebus Achar, et Samuhel in diebus Saul, 108et David pro confractione, et Salomon pro eis qui in sanctificationem, 109et Helias pro his qui pluviam acceperunt et pro mortuo ut viveret, 110et Ezechias pro populo in diebus Sennacherib, et multi pro multis? 111si ergo modo, quando corruptibile increvit et iniustitia multiplicata est, exoraverunt iusti pro impiis quare et tunc sic non erit? 112et respondit ad me et dixit: praesens saeculum non est finis, gloria in eo non frequens manet, propter hoc oraverunt qui potuerunt pro invalidis. 113dies enim iudicii erit finis temporis huius et initium futuri inmortalis temporis, in quo pertransivit corruptela, 114soluta est intemperantia, abscisa est incredulitas, crevit autem iustitia, orta est veritas. 115tunc ergo nemo poterit misereri eius qui in iudicio victus fuerit, neque demergere eum qui vicerit. 116et respondi et dixi: hic sermo meus primus et novissimus, quoniam melius erat non dare terram Adam vel, cum iam dedisset, coercere eum ut non peccaret. 117quid enim prodest omnibus in praesenti vivere in tristitia et mortuos sperare punitionem? 118o tu quid fecisti, Adam? si enim tu peccasti, non est factum solius tuus casus sed et nostrum qui ex te advenimus. 119quid enim nobis prodest, si promissum est nobis inmortale tempus, nos vero mortalia opera egimus? 120et quoniam praedicta est nobis perennis spes, nos vero pessime vani facti sumus? 121et quoniam reposita sunt habitacula sanitatis et securitatis, nos vero male conversati sumus? 122et quoniam incipiet gloria Altissimi protegere eos qui caste conversati sunt, nos autem pessimis viis ambulavimus? 123et quoniam ostendetur paradisus, cuius fructus incorruptus perseverat, in quo est saturitas et medella, 124nos vero non ingrediemur, ingratis enim locis conversati sumus? 125et quoniam super stellas fulgebunt facies eorum qui abstinentiam habuerunt, nostrae vero facies super tenebras nigrae? 126non enim cogitavimus viventes quando iniquitatem faciebamus, quid incipientes post mortem pati. 127et respondit et dixit: hoc est cogitamentum certaminis, quem certavit qui super terram natus est homo, 128ut si victus fuerit patiatur quod dixisti, si autem vicerit recipiet quod dico, 129quoniam haec est via, quam Moyses dixit cum viveret ad populum dicens: elige tibi vitam ut vivas. 130non crediderunt autem ei, sed nec post eum prophetis, sed nec mihi qui locutus sum ad eos, 131quoniam non esset tristitia in perditione eorum, sicut et futurum est gaudium super eos quibus persuasa est salus. 132et respondi et dixi: scio, domine, quoniam nunc vocatus est Altissimus misericors, in eo quod misereatur qui nondum in saeculo advenerunt, 133et miserator, in eo quod miseretur illis qui conversionem faciunt in lege eius, 134et longanimis, quoniam longanimitatem praestat his qui peccaverunt quasi suis operibus, 135et munificus, quoniam quidem donare vult pro exigere, 136et multae misericordiae, quoniam multiplicat magis misericordias his qui praesentes sunt et qui praeterierunt et qui futuri sunt. 137si enim non multiplicaverit, non vivificabitur saeculum cum his qui habitant in eo. 138et donator, quoniam si non donaverit de bonitate sua, ut adleventur hii qui iniquitates fecerunt de suis iniquitatibus, non poterit decies millesima pars hominum vivificari, 139et iudex, si non ignoverit his qui creati sunt verbo eius et deleverit multitudinem contemptionum, non fortassis derelinquentur innumerabilem multitudinem nisi pauci valde.

Chapter 8

1et respondit ad me et dixit: hoc saeculum fecit Altissimus propter multos, futurum autem propter paucos. 2dicam autem coram te similitudinem, Ezra. quomodo autem interrogabis terram et dicet tibi, quoniam dabit terram multam magis unde fiat fictile, parvum autem pulverem unde aurum fit, sic et actus praesentis saeculi. 3multi quidem creati sunt, pauci autem salvabuntur. 4et respondi et dixi: absolve ergo anima sensum et devoret quod sapit. 5convenisti inobaudire et profecta es nolens, nec enim tibi est datum spatium nisi solum modicum vivere. 6o Domine super nos, si permittes servo tuo, ut oremus coram te et des nobis semen cordis et sensui culturam unde fructum fiat, unde vivere possit omnis corruptus qui portabit locum hominis. 7solus enim es, et una plasmatio nos sumus manuum tuarum, sicut locutus es. 8et quoniam vivificas nunc in matrice plasmatum corpus et praestas membra, conservatur in igne et aqua tua creatio et novem mensibus patitur tua plasmatio tuae creaturae quae in eo creata est. 9ipsum autem quod servat et quod servatur utraque servabuntur servatione tua. et quando iterum reddit matrix quae in ea creverint, 10imperasti ut ex ipsis membris, hoc est mamillis, praebere lac, fructum mamillarum. 11ut nutriatur id quod plasmatum est usque in tempus aliquem. et postea dispones eum tuae misericordiae, 12enutristi eum tuae iustitiae, et erudisti eum in lege tua et corripuisti eum tuo intellectu, 13et mortificabis eum ut tuam creaturam et vivificabis eum ut tuum opus. 14si ergo perdideris qui tantis laboribus plasmatus est tuo iussu, facili ordine, et ut quid fiebat? 15et nunc dicens dicam: de omni homine tu magis scis, de populo autem tuo quod mihi dolet, 16et de hereditate tua propter quam lugeo, et de Israhel propter quem tristis sum, et de semine Iacob propter quod conturbor. 17ideo incipiam orare coram te pro me et pro eis, quoniam video lapsos nostros qui inhabitamus terram, 18sed audivi celeritatem iudicii quod futurum est. 19ideo audi meam vocem et intellege sermonum meorum, et loquar coram te. 20initium verborum Ezrae priusquam adsumeretur, et dixit: Domine qui habitas in saeculum, cuius oculi elati et superna in aerem, 21et cuius thronus inaestimabilis et gloria inconprehensibilis, cui adstat exercitus angelorum cum tremore, 22quorum servatio in vento et igni convertitur, cuius verbum verum et dicta perseverantia, 23cuius iussio fortis et dispositio terribilis, cuius aspectus arefecit abyssos et indignatio tabescere facit montes et veritas testificatur. 24exaudi, Domine, orationem servi tui et auribus percipe precationem figmenti tui, intende verba mea. 25dum enim vivo loquar et dum sapio respondeam. 26ne aspicias populi tui delicta, sed qui tibi in veritate serviunt. 27nec adtendas impie agentium studia, sed qui tua testimonia cum doloribus custodierunt. 28neque cogites qui in conspectu tuo false conversati sunt, sed memorare qui ex voluntate tuum timorem cognoverunt. 29neque volueris perdere qui pecorum mores habuerunt, sed respicias eos qui legem tuam splendide docuerunt. 30neque indigneris eis qui bestiis peius sunt iudicati, sed diligas eos qui semper in tua gloria confiderunt. 31quoniam nos et patres nostri mortalibus moribus egimus, tu autem propter nos peccatores misericors vocaberis. 32si enim desideraveris ut nostri miserearis, tunc misericors vocaberis, nobis enim non habentibus opera iustitiae. 33iusti enim, quibus sunt operae multae repositae apud te, ex propriis operibus recipient mercedem. 34quid est enim homo, ut ei indigneris, aut genus corruptibile, ut ita amariceris de ipso. 35in veritate enim nemo de genitis est qui non impie gessit, et de confitentibus qui non deliquit. 36in hoc enim adnuntiabitur iustitia tua, et bonitas tua Domine, cum misertus fueris eis qui non habent substantiam operum bonorum. 37et respondit ad me et dixi:t recte locutus es aliqua, et iuxta sermones tuos sic et fiet, 38quoniam vere non cogitabo super plasma eorum qui peccaverunt aut mortem aut iudicium aut perditionem, 39sed iucundabor super iustorum figmentum, peregrinationes quoque et salvationes et mercedis receptiones. 40quomodo ergo locutus sum, sic et est. 41sicut enim agricola serit super terram semina multa et plantationis multitudinem plantat, sed non in tempore non omnia quae seminata sunt salvabuntur, sed nec omnia quae plantata sunt radicabunt, sic et qui in saeculo seminati sunt non omnes salvabuntur. 42et respondi et dixi: si inveni gratiam loquar. 43quoniam semen agricolae, si non ascenderit -- non enim accepit pluviam tuam in tempore -- et si corruptum fuerit multitudine pluviae, 44hoc perit; sed homo qui manibus tuis plasmatus est et tuae imagini nominatus, quoniam similatus est per quem omnia plasmasti, et similasti eum semini agricolae. 45non super nos, sed parce populo tuo et miserere hereditati tuae, tuae enim creaturae misereris. 46et respondit ad me et dixit: quae sunt praesentia praesentibus et quae futura futuris. 47multum enim tibi restat, ut possis diligere meam creaturam super me. tu autem frequenter te et ipsum proximasti iniustis numquam. 48sed et in hoc mirabilis eris coram Altissimo, 49quoniam humiliasti te, sicut decet te, et non iudicasti te inter iustos. plurimum glorificeris, 50propter quod miseriae multae miserabiles efficientur qui inhabitant saeculum in novissimis, quia in multa superbia ambulaverunt. 51tu autem pro te intellege et de similibus tuis inquire gloriam. 52vobis enim apertus est paradisus, plantata est arbor vitae, praeparatum est futurum tempus praeparata est abundantia, aedificata est civitas, probata est requies, perfecta est bonitas ante perfecta sapientia. 53radix signata est a vobis, infirmitas extincta est a vobis et mors absconsa est, infernum fugit et corruptio in oblivionem. 54transierunt dolores et ostensus est in finem thesaurus inmortalitatis. 55noli ergo adicere inquirendo de multitudine eorum qui pereunt. 56nam et ipsi accipientes libertatem spreverunt Altissimum et legem eius contempserunt et vias eius dereliquerunt. 57adhuc autem et iustos eius conculcaverunt. 58et dixerunt in corde suo non esse Deum, et quidem scientes quoniam moriuntur. 59sicut enim vos suscipient quae praedicta sunt, sic eos sitis et cruciatus quae praeparata sunt, non enim Altissimus vo v. A. A hominem disperdi. 60sed ipsi qui creati sunt coinquinaverunt nomen eius qui fecit eos, et ingrati fuerunt ei qui praeparavit eis nunc vitam. 61quapropter iudicium meum modo adpropinquat, 62quod non omnibus demonstravi nisi tibi et tibi similibus paucis. et respondi et dixi: 63ecce nunc, Domine, demonstrasti mihi multitudinem signorum quae incipies facere in novissimis, sed non demonstrasti mihi quo tempore.

Chapter 9

1et respondit ad me et dixit: metiens metire in temet ipso, et erit cum videris, quoniam transivit pars quaedam signorum quae praedicta sunt, 2tunc intelleges, quoniam ipsud est tempus, in quo incipiet Altissimus visitare saeculum qui ab eo factus est. 3et quando videbitur in saeculo motio locorum, populorum turbatio, gentium cogitationes, ducum inconstantia, principum turbatio. 4et tunc intelleges, quoniam de his erat Altissimus locutus a diebus qui fuerunt ante ab initio. 5sicut enim omne quod factum est in saeculo, initium per consummationem et consummatio manifesta, 6sic et Altissimi tempora, initia manifesta in prodigiis et virtutibus, et consummatio in actu et in signis. 7et erit, omnis qui salvus factus fuerit et qui poterit effugere per opera sua vel per fidem in qua credidit, is 8relinquetur de praedictis periculis et videbit salutare meum in terra mea et in finibus meis, quae sanctificavi mihi a saeculo. 9et tunc mirabuntur qui nunc abusi sunt vias meas, et in cruciamentis commorabuntur hii qui eos proiecerunt in contemptu. 10quotquot enim non cognoverunt me viventes beneficia consecuti, 11et quotquot fastidierunt legem meam, cum adhuc erant habentes libertatem, 12et cum adhuc esset eis apertum paenitentiae locus non intellexerunt sed spreverunt, hos oportet post mortem in cruciamento cognoscere. 13tu ergo adhuc noli curiosus esse quomodo impii cruciabuntur, sed inquire quomodo iusti salvabuntur, et quorum saeculum et propter quos saeculum et quando. 14respondi et dixi: 15olim locutus sum et nunc dico et postea dicam, quoniam plures sunt qui pereunt quam qui salvabuntur, 16sicut multiplicat fluctus super guttam. et respondit ad me et dixit: 17qualis ager, talia et semina, et quales flores, tales et tincturae, et qualis opera, talis et creatio, et qualis agricola, talis et area. quoniam tempus erat saeculi, 18et tunc cum essem parans eis, his qui nunc, antequam fieret illis saeculum in quo inhabitarent, et nemo contradixit mihi 19tunc, nec enim erat quisquam, et nunc creati in hoc mundo parato et mensa indeficienti et lege investigabili, corrupti sunt moribus eorum. 20et consideravi saeculum meum, et ecce erat perditum et orbem meum, et ecce erat periculi propter cogitationes quae in eo advenerunt. 21Et vidi et peperci eis vix valde, et salvavi mihi acinum de botru et plantationem de tribu multa. 22pereat ergo multitudo quae sine causa nata est, et servetur acinus meus et plantatio mea, quia cum multo labore perfeci haec. 23tu autem si adhuc intermittas septem dies alios, sed non ieiunabis in eis, 24ibis autem in campum florum, ubi domus non est aedificata, et manduca solummodo de floribus campi, et carnem non gustabis et vinum non bibes sed solummodo flores, 25et deprecare Altissimum sine intermissione, et veniam et loquar tecum. 26et profectus sum, sicut dixit mihi, in campum quod vocatur Ardat, et sedi ibi in floribus et de herbis agri manducavi et facta est esca earum mihi in saturitatem. 27et factum est post dies septem, et ego discumbebam supra faenum et cor meum iterum turbabatur sicut et ante. 28et apertum est os meum et inchoavi dicere coram Altissimo et dixi: 29o Domine, in nobis ostendens ostensus es patribus nostris in deserto, quando erant exientes de Aegypto et quando veniebant in deserto quod non calcatur et infructuoso, et dicens dixisti: 30tu Israhel audi me, et semen Iacob intendite sermonibus meis. 31ecce enim ego semino in vobis legem meam, et faciet in vobis fructum, et glorificamini in eo per saeculum. 32nam patres nostri accipientes legem non servaverunt et legitima mea non custodierunt. et factum est fructum legis non periens; nec enim poterat, quoniam tuus erat. 33nam qui acceperunt perierunt, non custodientes quod in eis seminatum fuerat. 34et ecce consuetudo est ut, cum acceperit terra semen vel navem mare vel vas aliud escas vel potus,, et cum fuerit ut exterminetur 35quod seminatum est vel quod missum est vel quae suscepta sunt, exterminentur haec, susceptoria vero manent. apud nos si enim non sic factum est. 36nos quidem qui legem accepimus peccantes peribimus et cor nostrum quod suscepit eam. 37nam lex non perit sed permanet in suo honore. 38et cum loquor haec in corde meo, et respexi oculis meis et vidi mulierem in dextera parte, et ecce haec lugebat et plorabat cum voce magna, et animo dolebat valde, et vestimenta eius discisa et cinis super caput eius. 39et dimisi cogitatus in quibus eram cogitans et conversus sum ad eam et dixi ei: 40ut quid fles et quid doles animo? et dixit ad me: 41dimitte me, dominus meus, ut defleam me et adiciam dolorem, quoniam valde amara sum animo et humiliata sum valde. 42et dixi ei: quid passa es, dic mihi. et dixit ad me: 43sterilis fui ego famula tua et non peperi habens maritum annis triginta. 44ego enim per singulas horas et per singulos dies in annis triginta his deprecabar Altissimum nocte ac die. 45et factum est post triginta annos, exaudivit me Deus ancillae tuae et pervidit humilitatem meam et adtendit tribulationi meae et dedit mihi filium. et iucundata sum super eum valde ego et vir meus et omnes cives mei, et honorificabamus valde Fortem. 46et nutrivi eum cum labore multo. 47et factum est cum crevisset et venissem accipere illi uxorem, et feci diem epuli.

Chapter 10

1et factum est cum introisset filius meus in thalamo suo, cecidit et mortuus est. 2et evertimus omnes lumina, et surrexerunt omnes cives mei ad consolandam me, et quievi usque in alium diem usque noctem. 3et factum est cum omnes quievissent ut me consolarentur ut quiescerem, et surrexi nocte et fugi et veni, sicut vides, in hoc campo. 4et cogito iam non reverti in civitatem sed hic consistere, et neque manducabo neque bibam, sed sine intermissione lugere et ieiunare usque dum moriar. 5et dereliqui adhuc sermones in quibus eram et respondi cum iracundia ad eam et dixi: 6stulta super omnes mulieres, non vides luctum nostrum et quae nobis contigerunt. 7quoniam Sion mater nostra omnium in tristitia contristatur et humilitate humiliata est. lugete validissime 8et nunc quoniam omnes lugemus, et tristes este quoniam omnes contristati sumus. tu autem contristaris in uno filio. 9interroga enim terram et dicet tibi, quoniam haec est quae debeat lugere tantorum superstes germinantium. 10et ex ipsa initio omnes nati et alii venient, et ecce paene omnes in perditionem ambulant et in exterminium fit multitudo eorum. 11et quis ergo debet lugere magis nisi haec quae tam magnam multitudinem perdidit, quam tu quae pro uno doles? si autem dices mihi 12quoniam non est similis planctus meus terrae, quoniam fructum ventris mei perdidi, quem cum maeroribus peperi et cum doloribus genui, 13terra autem secundum viam terrae, abiit quae in ea multitudo praesens quomodo et venit et ego tibi dico: 14sicut tu cum dolore peperisti, sic et terra dedit fructum suum hominem ab initio ei qui fecit eam. 15nunc ergo retine apud temet ipsam dolorem tuum et fortiter fer quae tibi contigerunt casus. 16si enim iustificaveris terminum Dei, et filium tuum recipies in tempore et in mulieribus conlaudaberis. 17ingredere ergo in civitatem ad virum tuum. et dixit ad me: 18non faciam neque ingrediar civitatem, sed hic moriar. 19et adposui adhuc loqui ad eam et dixi: 20noli facere sermonem hunc, sed consenti persuaderi -- quid enim casus Sion -- et consolare propter dolorem Hierusalem. 21vides enim, quoniam sanctificatio nostra deserta effecta est et altare nostrum demolitum est et templum nostrum destructum est, 22et psalterium nostrum humiliatum est et hymnus noster conticuit et exultatio nostra dissoluta est, et lumen candelabri nostri extinctum est et arca testamenti nostri direpta est et sancta nostra contaminata sunt, et nomen quod nominatum est super nos paene profanatum est, et liberi nostri contumeliam passi sunt, et sacerdotes nostri succensi sunt et Levitae nostri in captivitate abierunt, et virgines nostrae coinquinatae sunt et mulieres nostrae vim passae sunt, et iusti nostri rapti sunt et parvuli nostri proditi sunt, et iuvenes nostri servierunt et fortes nostri invalidi facti sunt. 23et quod omnium maius, signaculum Sion, quoniam resignata est de gloria sua nunc et tradita est in manibus eorum qui nos oderunt. 24tu ergo excute tuam multam tristitiam et depone abs te multitudinem dolorum, ut tibi repropitietur Fortis et requiem faciat tibi Altissimus, requietionem laborum. 25et factum est cum loquebar ad eam, et ecce facies eius fulgebat valde subito, et species coruscus fiebat visus eius, ut etiam paverem valde ad eam, et cogitarem quid esset hoc. 26et ecce subito emisit sonum vocis magnum timore plenum, ut commoveretur terra a sono. et vidi, 27et ecce amplius mulier non conparebat mihi, sed civitas aedificabatur et locus demonstrabatur de fundamentis magnis. et timui et clamavi voce magna et dixi: 28ubi est Urihel angelus, qui a principio venit ad me? quoniam ipse me fecit venire in multitudinem excessus mentis huius, et factus est finis meus in corruptionem et oratio mea in inproperium. 29et cum essem loquens ego haec, et ecce venit ad me angelus qui in principio venerat ad me et vidit me, 30et ecce eram positus ut mortuus et intellectus meus alienatus erat, et tenuit dexteram meam et confortavit me et statuit me super pedes meos et dixit mihi: 31quid tibi est et quare conturbaris et quid conturbatum est intellectum tuum et sensus cordis tui? et dixi: 32quoniam derelinquens dereliquisti me. ego quidem feci secundum sermones tuos et exivi in campum, et ecce vidi et video quod non possum enarrare. et dixit ad me: 33sta ut vir, et commonebo te. et dixi: 34loquere, dominus meus, tantum me noli derelinquere, ut non frustra moriar, 35quoniam vidi quae non sciebam, et audio quae non scio. 36aut numquid sensus meus fallitur et anima mea somniat? 37nunc ergo deprecor te, ut demonstres servo tuo de excessu hoc. et respondit ad me et dixit: 38audi me, et doceam te et dicam tibi de quibus times, quoniam Altissimus revelavit tibi mysteria multa. 39vidit rectam viam tuam quoniam sine intermissione contristabaris pro populo tuo et valde lugebas propter Sion. 40hic ergo intellectus visionis: mulier quae tibi apparuit ante paululum, 41quam vidisti lugentem et inchoasti consolare eam, 42nunc autem iam non speciem mulieris vides, sed apparuit tibi civitas aedificari. 43et quoniam enarrabat tibi de casu filii sui, haec absolutio est: 44haec mulier quam vidisti haec est Sion, quam nunc conspicis ut civitatem aedificatam. 45et quoniam dixit tibi, quia sterilis fuit annis triginta, propter quod erant anni saeculo tria milia, quando non erat in ea adhuc oblatio oblata. 46et factum est post annos tres, et aedificavit Salomon civitatem et obtulit oblationes. tunc fuit quando peperit sterilis filium. 47et quod tibi dixit quoniam nutrivi eum cum labore, haec erat habitatio Hierusalem. 48et quoniam dixit tibi quod filius meus veniens in suo thalamo mortuus esset et contigisset ei casus, haec erat quae facta est ruina Hierusalem. 49et ecce vidisti similitudinem eius, quomodo filium luget, et tu inchoasti consolare eam de his quae contigerunt. haec erant tibi aperienda. 50et nunc videns Altissimus, quoniam ex animo contristatus es et quoniam ex toto corde pateris pro ea, ostendit tibi claritatem gloriae eius et pulchritudinem decoris eius. 51propterea enim dixi tibi, ut maneres in campo, ubi domus non est aedificata. 52sciebam enim ego, quoniam Altissimus incipiebat tibi ostendere haec. 53propterea dixi tibi, ut venires in agrum, ubi non est fundamentum aedificii. 54nec enim poterat opus aedificii hominis sustinere in loco, ubi incipiebat Altissimi civitas ostendi. 55tu ergo noli timere neque expavescat cor tuum, sed ingredere et vide splendorem vel magnitudinem aedificii, quantum capax est tibi visu oculorum videre. 56et post haec audies, quantum capit auditus aurium tuarum audire. 57tu enim beatus es prae multis et vocatus es apud Altissimum sicut et pauci. 58nocte autem quae in crastinum futura est manebis hic, 59et ostendet tibi Altissimus eas visiones somniorum, quae faciet Altissimus his qui inhabitant super terram a novissimis diebus. 60et dormivi illam noctem et aliam sicut dixerat mihi.

Chapter 11

1et factum est secunda nocte, et vidi somnium, et ecce ascendebat de mari aquila, cui erant duodecim alae pinnarum et capita tria. 2et vidi, et ecce expandebat alas suas in omnem terram, et omnes venti caeli insuflabant ad eam et nubes ad eam colligebantur. 3et vidi, et de pinnis eius nascebantur contrariae pinnae, et ipsae fiebant in pinnaculis minutis et modicis. 4nam capita eius erant quiescentia, et de medium caput erat maius aliorum capitum, sed et ipsa quiescebat cum eis. 5et vidi, et ecce aquila volavit in pinnis suis et regnavit super terram et super eos qui inhabitant in ea. 6et vidi, quomodo subiecta erant ei omnia quae sub caelo, et nemo illi contradicebat, neque unus de creatura quae est super terram. 7et vidi, et ecce surrexit aquila super ungues suos et emisit vocem pinnis suis dicens: 8nolite omnes simul vigilare, dormite unusquisque in loco suo et per tempus vigilate, 9capita autem in novissimo serventur. 10et vidi, et ecce vox non exiebat de capitibus eius, sed de medietate corporis eius. 11et numeravi contrarias pinnas eius, et ecce ipsae erant octo. 12et vidi, et ecce a dextera parte surrexit una pinna et regnavit super omnem terram. 13et factum est cum regnaret, et venit ei finis et non apparuit, ita ut non appareret locus eius. et sequens exsurrexit et regnabat et ipsa multum tenuit tempus. 14et factum est cum regnaret, et veniebat finis eius, ut non appareret sicut prior. 15et ecce vox emissa est illi dicens: 16audi, tu quae toto tempore tenuisti terram, hoc adnuntii, antequam incipias non parere: 17nemo post te tenebit tempus tuum, sed nec dimidium eius. 18et levavit se tertia et tenuit principatum sicut priores, et non apparuit et ipsa. 19et sic contingebat omnibus alis singillatim principatum gerere et iterum nusquam conparere. 20et vidi, et ecce in tempore sequentes pinnae erigebantur et ipsae a dextera parte. ut tenerent et ipsae principatum; et ex his erant quae tenebant, sed tamen statim non conparescebant. 21nam et aliquae ex eis erigebantur, sed non tenebant principatum. 22et vidi post haec, et ecce non conparuerunt duodecim pinnae et duo pinnacula. 23et nihil superavit in corpore aquilae nisi tria capita quiescentia et sex pinnacula. 24et vidi, et ecce de sex pinnaculis divisa sunt duo et manserunt sub capite quod est ad dexteram partem; nam quattuor manserunt in loco suo. 25et vidi, et ecce hae subalares cogitabant se erigere et tenere principatus. 26et vid,i et ecce una erecta est, sed statim non conparuit. 27et secunda, et haec velocius quam prior non conparuit. 28et vidi, et ecce duae quae superaverunt apud semet ipsas cogitabant et ipsae regnare. 29et in eo cum cogitarent, et ecce unum de quiescentium capitum, quod erat medium, evigilabat, hoc enim erat duorum capitum maior. 30et vidi, quomodo conplexa est duo capita secum, 31et ecce conversum est caput cum his qui cum ea erant et comedit duas subalares quae cogitabant regnare. 32hoc autem caput percontinuit omnem terram et dominavit qui inhabitant in ea cum labore multo, et potentatum tenuit orbem terrarum super omnes alas quae fuerunt. 33et vidi post haec, et ecce medium caput subito non conparuit, et hoc sicut alae. 34superaverunt autem duo capita, quae et ipsa similiter regnaverunt super terram et super eos qui habitant in ea. 35et vidi, et ecce devoravit caput a dextera parte illud quod est a leva. 36et audivi vocem dicentem mihi: conspice contra te et considera quod vides. 37et vidi, et ecce sicut leo suscitatus de silva mugiens, et audivi quomodo emisit vocem hominis ad aquilam et dixit dicens: 38audi tu, et loquar ad te, et dicit Altissimus tibi: 39nonne tu es, quae superasti de quattuor animalibus quae feceram regnare saeculi mei, et ut per eos veniret finis temporum meorum? 40et quartus veniens devicit omnia animalia quae transierunt, et potentatum tenens saeculum cum tremore multo et omnem orbem cum labore pessimo, et inhabitabant tot temporibus orbem terrarum cum dolo. 41et iudicasti terram non cum veritate. 42tribulasti enim mansuetos et laesisti quiescentes, odisti verum dicentes et dilexisti mendaces, et destruxisti habitationes eorum qui fructificabant, et humiliasti muros eorum qui te non nocuerunt. 43et ascendit contumelia ad Altissimum et superbia tua ad Fortem. 44et respexit Altissimus super sua tempora, et ecce finita sunt et saecula eius conpleta sunt. 45propterea non apparens non appareas, tu aquila et alae tuae horribiles et pinnacula tua pessima et capita tua maligna et ungues tui pessimi et omne corpus tuum vanum, 46uti refrigeret omnis terra et relevetur liberata de tua vi et speret iudicium et misericordiam eius qui fecit eam.

Chapter 12

1et factum est dum loqueretur leo verba haec ad aquilam, et vidi, 2et ecce quod superaverat caput et non conparuit, et alae duae quae ad eum transierunt et erectae sunt ut regnarent, et erat regnum eorum exile et tumultu plenum. 3et vidi et ecce ipsa non apparescebant, et omne corpus aquilae incendebatur, et expavescebat terra valde. et ego a multo excessu mentis et a magno timore vigilavi, et dixi spiritui meo: 4ecce tu mihi praestitisti haec, in eo quod scrutas vias Altissimi. 5ecce adhuc fatigatus sum animo et spiritu meo invalidus sum valde, et nec modica est in me virtus a multo timore quem expavi nocte hac. 6nunc ergo orabo Altissimum, ut me confortet usque in finem. 7et dixi: Dominator Domine, si inveni gratiam ante oculos tuos, et si iustificatus sum apud te prae multis, et si certum ascendit deprecatio mea ante faciem tuam, 8conforta me et ostende servo tuo mihi interpretationem et distinctionem visus horribilis huius, ut plenissime consoles animam meam. 9dignum enim me habuisti ostendere mihi temporum finem et temporum novissima. et dixit ad me: 10haec est interpretatio visionis huius quam vidisti: 11aquilam quam vidisti ascendentem de mari, hoc est regnum quartum, quod visum est in visu Danihelo fratri tuo, 12sed non est illi interpretatum, quomodo ego nunc tibi interpretor vel interpretavi. 13ecce dies veniunt, et exsurget regnum super terram et erit timoratior omnium regnorum quae fuerunt ante eam. 14regnabunt autem in ea duodecim reges, unus post unum. 15nam secundus qui incipiet regnare, ipse tenebit amplius tempus prae duodecim. 16haec est interpretatio duodecim alarum quas vidisti. 17et quoniam audisti vocem quae locuta est non de capitibus eius exientem, sed de medio corpore eius. 18haec est interpretatio, quoniam post tempus regni illius nascentur contentiones non modicae, et periclitabitur ut cadat, et non cadet tunc, sed iterum constituetur in suum initium. 19et quoniam vidisti subalares octo coherentes alis eius, 20haec est interpretatio: exsurgent enim in ipso octo reges, quorum erunt tempora levia et anni citati, et duo quidem ex ipsis perient 21adpropinquante tempore medio, quattuor autem servabuntur in tempore, cum incipiet adpropinquare tempus eius ut finiatur, duo vero in finem servabuntur. 22et quoniam vidisti tria capita quiescentia, 23haec est interpretatio: in novissimis eius suscitabit Altissimus tria regna et renovabit in ea multa, et dominabunt terram 24et qui inhabitant in ea cum labore multo super omnes qui fuerunt ante hos. propter hoc ipsi vocati sunt capita aquilae. 25isti enim erunt qui recapitulabunt impietates eius et qui perficient novissima eius. 26et quoniam vidisti caput maius non apparescentem, quoniam unus ex eis super lectum suum morietur, et tamen cum tormentis. 27nam duo qui perseveraverunt, gladius eos comedet. 28unius enim gladius comedet qui cum eo, sed tamen et hic gladio in novissimis cadet. 29et quoniam vidisti duas subalares treicientes super caput quod est a dextera parte, 30haec est interpretatio: hii sunt quos conservavit Altissimus in finem suam, hoc erat regnum exile et turbationis plenum, 31sicut vidisti. et leonem quem vidisti de silva evigilantem mugientem et loquentem ad aquilam et arguentem eam iniustitias ipsius per omnes sermones eius, sicut audisti. 32hic est unctus, quem reservavit Altissimus in finem ad eos et impietates ipsorum. arguet illos de iniustitiis ipsorum et infulciet coram ipsis spretiones eorum. 33statuet enim eos primum in iudicium vivos, et erit cum arguerit eos, tunc corrumpet eos. 34nam residuum populum meum liberabit cum misericordia, qui salvati sunt super fines meos, et iucundabit eos, quoadusque veniat finis, dies iudicii, de quo locutus sum tibi ab initio. 35hoc somnium quod vidisti, et haec interpretatio eius. 36tu ergo solus dignus fuisti scire Altissimi secretum hoc. 37scribe ergo omnia ista in libro quae vidisti, et pones ea in loco abscondito. 38et docebis ea sapientes de populo tuo, quorum scis corda posse capere et servare secreta haec. 39tu autem adhuc sustine hic alios dies septem, ut tibi ostendatur quicquid visum fuerit Altissimo ostendere tibi. 40et profectus est a me. et factum est cum audisset omnis populus, quoniam pertransierunt septem dies, et ego non fuissem reversus in civitatem, et congregavit se omnis a minimo usque ad maximum et venit ad me, et dixerunt mihi dicentes: 41quid peccavimus tibi et quid iniuste egimus in te, quoniam derelinquens nos sedisti in loco hoc? 42tu enim nobis superasti ex omnibus prophetis, sicut botrus de vindemia et sicut lucerna in loco obscuro, et sicut portus navi salvatae a tempestate. 43aut non sufficiunt nobis mala quae contigerunt? 44si ergo tu nos dereliqueris, quanto erat nobis melius, si essemus succensi et nos incendio Sion. 45nec enim nos meliores sumus eorum, qui ibi mortui sunt. et ploraverunt voce magna. et respondi ad eos et dixi: 46confide, Israhel, et noli tristari, tu domus Iacob. 47est enim memoria vestri coram Altissimo, et Fortis non est oblitus vestri in contentione. 48ego enim non dereliqui vos neque excessi a vobis, sed veni in hunc locum, ut deprecarer pro desolatione Sion, et ut quaererem misericordiam pro humilitate sanctificationis vestrae. 49et nunc ite unusquisque vestrum in domum suam, et ego veniam ad vos post dies istos. 50et profectus est populus, sicut dixi, ei in civitatem. 51ego autem sedi in campo septem diebus, sicut mihi mandavit, et manducabam de floribus solummodo agri, de herbis facta est mihi esca in diebus illis.

Chapter 13

1et factum est post dies septem, et somniavi somnium nocte. 2et ecce de mari ventus exsurgebat, ut conturbaret omnes fluctus eius. 3et vidi, et ecce convolabat ipse homo cum nubibus caeli. et ubi vultum suum convertebat ut consideraret, tremebant omnia quae sub eo videbantur. 4et ubicumque exiebat vox de ore eius, ardescebant omnes qui audiebant voces eius. sicut liquescit cera quando senserit ignem. 5et vidi post haec, et ecce congregabatur multitudo hominum, quorum non erat numerus, de quattuor ventis caeli, ut debellarent hominem qui ascenderat de mari. 6et vidi, et ecce sibimet ipso sculpsit montem magnum et volavit super eum. 7ego autem quaesivi videre regionem vel locum, unde sculptus esset mons, et non potui. 8et post haec vidi, et ecce omnes, qui congregati sunt ad eum ut expugnarent eum, timebant valde, tamen audebant pugnare. 9et ecce ut vidit impetum multitudinis venientis, non levavit manum suam neque frameam tenebat neque aliquod vas bellicosum, nisi solummodo vidi, 10quomodo emittit de ore suo sicut fluctum ignis, et de labiis eius spiritum flammae, et de lingua eius emittebat scintillas tempestatis. et commixta sunt simul omnia haec, fluctus et multitudo tempestat 11et concidit super multitudinis impetum quod paratum erat pugnare, et succendit omnes, ut subito nihil videretur de innumerabili multitudine nisi solummodo pulvis cineris et fumi odor. et vidi et extiti. 12et post haec vidi ipsum hominem descendentem de monte et advocantem ad se multitudinem aliam pacificam. 13et accedebant ad eum vultus hominum multorum, quorumdam gaudentium, quorumdam tristantium, aliqui vero alligati, aliqui adducentes ex eis qui offerebantur. et ego a multitudine pavoris expergefactus sum et deprecatus sum Altissimum et dixi: 14tu ab initio demonstrasti servo tuo mirabilia haec et dignum me habuisti, ut susciperes deprecationem meam. 15et nunc demonstra mihi adhuc et interpretationem somnii huius. 16sicut enim existimo in sensu meo, vae qui derelicti fuerint in diebus illis, et multo plus vae his qui non sunt derelicti. 17qui enim non sunt derelicti, tristes erunt 18intellegentes quae sunt reposita in novissimis diebus, et non occurrentes eis. sed et qui derelicti sunt 19propter hoc vae, viderunt enim pericula magna et necessitates multas, sicut ostendunt somnia haec. 20attamen facilius est periclitantem venire in haec, quam pertransire sicut nubem a saeculo et non videre quae contigerunt in novissimo. et respondit ad me et dixit: 21et visionis interpretationem dicam tibi, sed et de quibus locutus es adaperiam tibi. 22quoniam dixisti de his qui derelicti sunt, et de his qui non derelicti sunt haec interpretatio: 23qui adferet periculum in illo tempore, ipse custodibit qui in periculo inciderint, qui habent operas et fidem ad Fortissimum. 24scito ergo, quoniam magis beatificati sunt qui derelicti super eos qui mortui sunt. 25interpretatio enim visionis haec: quia vidisti virum ascendentem de corde maris, 26ipse est quem conservat Altissimus multis temporibus, qui per semet ipsum liberabit creaturam suam, et ipse disponet qui derelicti sunt. 27et quoniam vidisti de ore eius exire ut spiritum et ignem et tempestatem, 28et quoniam non tenebat frameam neque vas bellicosum, corrumpit enim impetum eius multitudinis quae venerat ad expugnare eum, haec interpretatio: 29ecce dies veniunt, quando incipiet Altissimus liberare eos qui super terram sunt. 30et veniet excessus mentis super eos qui inhabitant terram. 31et in alisalio cogitabunt bellare, civitates civitatem et locus locum et gens ad gentem et regnum adversus regnum. 32et erit cum fient haec et contingent signa quae ante ostendi tibi, et tunc revelabitur Filius meus quem vidisti virum ascendentem. 33et erit quando audierint omnes gentes vocem eius, et derelinquet unusquisque regionem suam et bellum quod habent in alterutro, 34et colligetur in unum multitudo innumerabilis, sicut vidisti volentes venire et expugnare eum. 35ipse autem stabit super cacumen montis Sion. 36Sion autem veniet et ostendetur omnibus parata et aedificata, sicut vidisti montem sculpi sine manibus. 37ipse autem Filius meus arguet quae advenerunt gentes impietates eorum, has quae tempestati adpropiaverunt, et inproperabit coram eis mala cogitamenta eorum et cruciamenta quibus incipient cruciari, 38quae adsimilatae sunt flammae, et perdet eos sine labore et legem quae igni adsimilata est. 39et quoniam vidisti eum colligentem ad se aliam multitudinem pacificam, 40haec sunt novem tribus, quae captivae factae sunt de terra sua in diebus Iosiae regis, quem captivum duxit Salmanassar rex Assyriorum, et transtulit eos trans Flumen, et translati sunt in terram aliam. 41ipsi autem sibi dederunt consilium hoc, ut derelinquerent multitudinem gentium, et proficiscerentur in ulteriorem regionem, ubi numquam quisquam inhabitavit ibi genus humanum. 42ut vel ibi observarent legitima sua, quae non fuerant servantes in regione sua. 43per introitus autem angustos fluminis Eufraten introierunt. 44fecit enim eis tunc Altissimus signa, et statuit venas Fluminis usquequo transirent. 45per eam enim regionem erat via multa itineris anni unius et dimidii, nam regio illa vocatur Arzar et, 46tunc inhabitaverunt ibi usque in novissimo tempore. et nunc iterum coeperunt venire, 47iterum Altissimus statuit venas Fluminis, ut possint transire, propter hoc vidisti multitudinem collectam cum pace, 48sed et qui derelicti sunt de populo tuo, qui invenientur intra terminum meum 49sanctum. erit ergo quando incipiet perdere multitudinem earum quae collectae sunt gentes, proteget qui superaverit populum. 50et tunc ostendet eis multa plurima portenta. 51et dixi ego: Dominator Domine, hoc mihi ostende, propter quod vidi virum ascendentem de corde maris. et dixit mihi: 52sicut non potest hoc vel scrutinare vel scire quis, quid sit in profundo maris, sic non poterit quisquam super terram videre Filium meum vel eos qui cum eo sunt nisi in tempore diei. 53haec est interpretatio somnii quem vidisti, et propter quod inluminatus es haec solus. 54dereliquisti enim tua et circa mea vacasti et legem meam exquisisti. 55vitam enim tuam disposuisti in sapientiam, et sensum tuum vocasti matrem. 56et propter hoc ostendi tibi haec, merces apud Altissimum. erit enim post alios tres dies, ad te alia loquar et exponam tibi gravia et mirabilia. 57et profectus sum et transii in campum, multum glorificans et laudans Altissimum de mirabilibus, quae per tempus faciebat, 58et quoniam gubernat tempora et quae sunt in temporibus inlata. et sedi ibi tribus diebus.

Chapter 14

1et factum est tertio die, et ego sedebam sub quercu, 2et ecce vox exivit contra me de rubo et dixit: Ezra, Ezra. et dixi: ecce ego, Domine. et surrexi super pedes meos. et dixit ad me: 3revelans revelatus sum super rubum et locutus sum Moysi, quando populus meus serviebat in Aegypto. 4et misi eum et eduxi populum meum de Aegypto, et adduxi eum super montem Sina et detinebam eum apud me diebus multis. 5et enarravi ei mirabilia multa, et ostendi ei temporum secreta et temporum finem. et praecepi ei dicens: 6haec in palam facies verba et haec abscondes. 7et nunc tibi dico: 8signa quae demonstravi et somnia quae vidisti et interpretationes quas tu audisti in corde tuo repone ea. 9tu enim recipieris ab hominibus, et converteris residuum cum Filio meo et cum similibus tuis, usquequo finiantur tempora. 10quoniam saeculum perdidit iuventutem suam et tempora adpropinquant senescere. 11duodecim enim partibus divisum est saeculum, et transierunt eius decem iam et dimidium decimae partis, 12superant autem eius duae prae medium decimae partis 13nunc ergo dispone domum tuam, et corripe populum tuum, et consolare humiles eorum, et renuntia iam corruptae vitae, 14et dimitte abs te mortales cogitationes, et proice abs te pondera humana, et exue te iam infirmam naturam, et repone in unam partem molestissima tibi cogitamenta, et festina transmigrare a temporibus his. 15quae enim vidisti nunc contigisse mala, iterum horum deteriora facientur, 16quantum enim invalidum fieri saeculum a senectute, tantum multiplicabunt super inhabitantes mala, 17prolongavit enim magis veritas et adpropinquavit mendacium, iam enim festinat aquila venire, quam vidisti in visionem. 18et respondi: dixi coram te, Domine. 19ecce enim ego abibo sicut praecepisti mihi, et corripiam praesentem populum. qui autem iterum nati fuerint, quis commonebit? 20positum est ergo saeculum in tenebris, et qui inhabitant in eo sine lumine, 21quoniam lex tua incensa est, propter quod nemo scit quae a te facta sunt vel quae incipient operae. 22si enim inveni gratiam coram te, inmitte in me spiritum sanctum, et scribam omne quod factum est in saeculo ab initio, quae erant in lege tua scripta, ut possint homines invenire semitam, et qui voluerint vivere in novissimis vivant. 23et respondit ad me et dixit: vadens congrega populum et dices ad eos, ut non te quaerant diebus quadraginta. 24tu autem praepara tibi buxos multos et accipe tecum Saream, Dabriam, Selemiam, Ethanum et Asihel, quinque hos qui parati sunt ad scribendum velociter. 25et venies hic, et ego accendam in corde tuo lucernam intellectus, quae non extinguetur quoadusque finiantur quae incipies scribere. 26et cum perfeceris, quaedam palam facies, quaedam sapientibus absconse trades. in crastinum enim hac hora incipies scribere. 27et profectus sum, sicut mihi praecepit, et congregavi omnem populum et dixi: 28audi, Israhel, verba haec: 29peregrinantes peregrinati sunt patres nostri ab initio in Aegypto, et liberati sunt inde. 30et acceperunt legem vitae quem non custodierunt, quem et vos post eos transgressi estis. 31et data est vobis terra in sortem in terra Sion, et vos et patres vestri iniquitatem fecistis et non servastis vias, quas vobis praecepit Altissimus. 32iustus iudex cum sit, abstulit a vobis in tempore quod donaverat. 33et nunc vos hic estis, et fratres vestri introrsus vestrum sunt. 34si ergo imperaveritis sensui vestro et erudieritis cor vestrum, vivi conservati eritis et post mortem misericordiam consequemini. 35iudicium enim post mortem veniet, quando iterum revivescemus, et tunc iustorum nomina parebunt et impiorum facta ostendentur. 36ad me autem nemo accedat nunc, neque requirent me usque diebus quadraginta. 37et accepi quinque viros, sicut mandavit mihi, et profecti sumus in campo et mansimus ibi. 38et factus sum in crastinum, et ecce vox vocavit me dicens: Ezra, aperi os tuum et bibe quod te potiono. 39et aperui os meum, et ecce calix plenus porrigebatur mihi; hoc erat plenum sicut aqua, color autem eius ut ignis similis. 40et accepi et bibi, et in eo cum bibissem cor meum eructabatur intellectum et in pectus meum increscebat sapientia. nam spiritus meus conservabat memoriam, 41et apertum est os meum et non est clausum amplius. 42Altissimus autem dedit intellectum quinque viris, et scripserunt quae dicebantur ex successione notis quas non sciebant, et sederunt quadraginta diebus. ipsi autem per diem scribebant, 43nocte autem manducabant panem; ego autem per diem loquebar et nocte non tacebam. 44scripti sunt autem in quadraginta diebus libri nongenti quattuor. 45et factum est cum conpleti essent quadraginta dies, et locutus est Altissimus dicens: priora quae scripsisti in palam pone, et legant digni et indigni. 46novissimos autem septuaginta conservabis, ut tradas eos sapientibus de populo tuo. 47in his enim est vena intellectus et sapientiae fons et scientiae flumen. et feci sic.

Chapter 15

1ecce loquere in aures plebi meae sermones prophetiae quos inmisero in os tuum, dicit Dominus, 2et fac in carta scribi eos, quoniam fideles et veri sunt. 3ne timeas a cogitationibus adversum te, nec conturbent te incredulitates dicentium, 4quoniam omnis incredulus in incredulitate sua morietur. 5ecce ego induco, dicit Dominus, super orbem terrarum mala, gladium et famem et mortem et interitum, 6propter quod superposuit iniquitas omnem terram et adimpletae sunt operationes eorum. 7propterea dicit Dominus: 8iam non silebo impietates eorum quae inreligiose agunt, nec sustinebo in his quae inique exercent. ecce sanguis innoxius et iustus clamat ad me, et animae iustorum clamant perseveranter. 9vindicans vindicabo illos, dicit Dominus, et accipiam omnem sanguinem innocuum ex illis ad me. 10ecce populus meus quasi grex ad occisionem ducitur. iam non patiar illum habitare in terra Aegypti, 11sed educam eum in manu potenti et brachio excelso, et percutiam Aegyptum plaga sicut prius, et corrumpam terram omnem eius. 12lugeat Aegyptus et fundamenta eius a plaga verberati et mastigati quam inducet Dominus. 13lugeant cultores operantes terram, quoniam deficient semina eorum et vastabuntur ligna eorum ab uredine et grandine et a sidus terribile. 14vae saeculo et qui habitant in eum. 15quia adpropinquavit gladius et extritio illorum, et exsurget gens contra gentem ad pugnam, et romphea in manibus eorum. 16erit enim constabilitio hominibus, alisalios supervalescentes non curabunt regem suum et principem megestanorum suorum in potentia sua. 17concupiscet enim homo in civitatem ire et non poterit. 18propter superbiam enim eorum civitates turbabuntur, domus exterentur, homines metuent. 19non miserebitur homo proximo suo ad irritum faciendum in domos eorum in gladium, ad diripiendas substantias eorum propter famem panis et tribulationem multam. 20ecce ego convoco, dicit Deus, omnes reges terrae ad movendum, qui sunt a borea et a noto et ab euro et a libano, ad convertendos in se et reddere quae dederunt illis. 21sicut faciunt usque hodie electis meis, sic faciam et reddam in sinum ipsorum. haec dicit Dominus Deus: 22non parcet dextera mea super peccantes nec cessabit romphea super effundentes sanguinem innocuum super terram. 23et exiit ignis ab ira eius et devoravit fundamenta terrae et peccatores quasi stramen incensum. 24vae eis qui peccant et non observant mandata mea, dicit Dominus, 25non parcam illis, discedite, filii apostatae, nolite contaminare sanctificationem meam. 26novit Deus qui peccant in eum, propterea tradet eos in mortem et in occisionem. 27iam enim venerunt super orbem terrarum mala, et manebitis in illis; non enim liberabit vos Deus, propter quod peccastis in eum. 28ecce visio horribilis, et facies illius ab oriente. 29et exient nationes draconum Arabum in curris multis, et sibilatus eorum a die itineris fertur super terram, ut etiam timeant et trepidentur omnes qui illos audient. 30Carmonii insanientes in ira exient de silva et advenient in virtute magna et constabunt in pugnam cum illis et vastabunt portionem terrae Assyriorum in dentibus suis. 31et post haec supervalescet draco nativitatis memoria suae, et si converterint se conspirantes in virtute magna ad persequendos eos, 32et isti turbabuntur et silebunt in virtute illorum et convertent pedes suos in fugam, 33et a territorio Assyriorum subsessor subsedebit eos et consumet unum ex illis, et erit timor et tremor in exercitum illorum et inconstabilitio in regno illorum. 34ecce nubs ab oriente et a septentrione usque ad meridianum, et facies illorum horrida valde, plena irae et procellae. 35et conlident se invicem et effundent sidus copiosum super terram et sidus illorum, et erit sanguis a gladio usque ad ventrem equi 36et femur hominis et suffraginem cameli. et erit timor et tremor multus super terram, 37et horrebunt qui videbunt iram illam, et tremor adprehendet illos. et post haec movebuntur nimbi copiosi 38a meridiano et septentrione, et portio alia ab occidente. 39et superinvalescent venti ab oriente et recludent eum et nubem quam suscitavit in ira, et sidus ad faciendam exteritionem ab orientalem notum et occidentem violabitur. 40et exaltabuntur nubes magnae et validae plenae irae et sidus, ut exterant omnem terram et inhabitantes eam, et fundent super omnem altum et eminentem sidus terribile. 41ignem et grandinem et rompheas volantes et aquas multas, ut etiam impleantur omnes campi et omnes rivi a plenitudine aquarum illarum. 42et demolient civitates et muros et montes et colles et ligna silvarum et faena pratorum et frumenta eorum. 43et transibunt constanter usque Babylonem et exterent eam. 44convenient ad ipsam et circuibunt eam et effundent sidus et omnem iram super eam, et subibit pulvis et fumus usque ad caelum, et omnes in circuitu lugebunt eam, 45et qui subremanserint servientes his qui eam exteruerunt. 46et tu Asia consors in specie Babylonis et gloria personae eius, 47vae tibi, misera, propter quod adsimilasti ei, ornasti filias tuas in fornicatione ad placendum et gloriandum in amatoribus tuis, qui te cupierunt semper fornicari. 48odibilem imitata es in omnibus operibus eius et adinventionibus eius. propterea dicit Deus: 49inmittam tibi mala, viduitatem, paupertatem et famem et gladium et pestem ad devastandas domos tuas, ad violationem et mortem. et gloria virtutis tuae 50sicut flos siccabitur, cum exsurget ardor qui emissus est super te. 51et infirmaberis et paupera a plaga et mastigata a vulneribus, ut non possis tuos suscipere potentes et amatores. 52numquid ego sic zelabo te, dicit Dominus, 53nisi occidisses electos meos in omni tempore, exultans percussione manuum et dicens, super mortem eorum cum inebriata es: 54exorna speciem vultus tui? 55merces fornicariae in sinus tuos, propterea redditionem percipies. 56sicut facies electis meis, dicit Dominus, sic faciet tibi Deus et tradet te in malis. 57et nati tui fame interient, et tu romphea cades, et civitates tuae conterentur, et omnes tui in campo gladio cadent. 58et qui sunt in montibus fame peribunt, et manducabunt carnes suas et sanguinem bibent a fame panis et siti aquae. 59propter priora misera es et iterum excipies mala. 60et in transitum adlident civitatem oditam et exterent eam, portionem aliquam gloriae tuae et territorii tui, dum revertuntur a Babylonia. 61extrita illis eris in stramine, et ipsi tibi erunt ignis. 62omnes hii comedunt te et civitates tuas et territoria tua et montes, et omnem silvam tuam et ligna pomifera igne consument. 63et natos tuos captivabunt et honestatem tuam spoliabunt et gloriam faciei tuae exterminabunt.

Chapter 16

1vae tibi, Babylon et Asia, vae tibi, Aegypte et Syria. 2praecingite vos saccos, plangite filios vestros et dolete de his, quia adpropinquavit contritio vestra. 3inmissus est gladius vobis, et quis est qui avertat eum. 4inmissus est vobis ignis, et quis est qui extinguat eum. 5inmissa sunt vobis mala, et quis est qui recutiet ea? 6numquid recutiet aliquis leonem esurientem in silva aut numquid extinguet ignem, cum stramen incensum fuerit? 7aut numquid recutiet sagittam inmissam a sagittario forte? 8Dominus Deus mittit mala, et quis recutiet ea? 9et exiet ignis ex iracundia eius, et quis est qui extinguat eum? 10coruscabit, et quis non timebit? tonabit, et quis non horrebit? 11Dominus comminatur, quis non conterretur a facie eius? 12tremet terra a fundamento eius, mare fluctuatur de profundo, et fluctus eius turbabuntur et pisces eius a facie Domini et a gloria virtutis eius, 13quoniam fortis gloriae qui tendit sagittam, et acumen eius acutum, quae dimissa est ab eo, non deficiet missa super fines terrae. 14ecce mittuntur mala et non revertentur, donec venient super terram. 15et ignis incendetur et non extinguetur, donec excomedat frumenta terrae. 16quomodo non revertitur sagitta missa a sagittario valido, sic non revertentur mala quae fuerint emissa in terram. 17vae mihi, vae mihi, quis me liberabit in diebus illis? 18initium gemitus et copiosi suspirantium, initium famis et multi disperient, initium belli et timebunt potestates, initium malor 19ab eis; quid facient, cum venerint mala? 20ecce famis plaga dimissa est, et tribulatio eius tamquam mastix, castigatio in disciplina. 21et super his omnibus non se avertent ab iniquitatibus suis nec super has plagas memorantur sempiterna. 22ecce erit annonae vilitas in brevi super terram, ut putent sibi esse directam pacem. tunc superflorescent mala super terram, gladius et famis. 23et aporiant vitam super terram, et gladius dispersit quae superaverint a fame. 24et mortui quasi stercora proicientur, et non habent qui consolentur eos. et derelinquetur deserta terra, et civitates eius demolientur. 25non derelinquetur agricola, qui colit terram et qui seminat eam. 26ligna fructiferabunt, et quis vindemiet illa? 27et uva tradet se ad vindemiam, et quis adligabit eam? erit enim et locis desertio multa. 28concupiscet enim homo hominem videre vel certe vocem eius audire. 29relinquentur enim decem de civitate et duo ex agro, qui absconderint se in silva et in fissuras petrarum. 30quemadmodum relinquentur in oliveto tres vel quattuor olivae, 31aut sicut in vinea vindemiata et subremanet racemus patens ab scrutantibus vindemiam diligenter, 32sic remanebunt in diebus illis tres vel quattuor ab scrutantibus domos eorum in romphea. 33et relinquetur deserta terra, et agri eius inveteraverunt, et viae eius et omnes semitae germinabunt spinas, eo quod non transient oves per eam. 34lugebunt virgines non habentes sponsos, lugebunt mulieres non habentes viros, lugebunt filiae earum non habentes adiutorium. 35sponsi earum in bello consumentur, et viri earum in fame exterentur. 36audite vero ista et cognoscite, ea servi Domini. 37ecce verbum Domini, excipite eum, ne discredatis de quibus dicit Dominus: 38ecce adpropinquant mala et non tardantur. 39quemadmodum praegnans in nono mense filium suum in adpropinquante hora partus eius, ante horas duas vel tres gementes dolores circum ventrem eius, et prodiente infante de ventre non tardabit uno puncto, 40sic non morabuntur mala ad prodiendum super terram, et saeculum gemet et dolores circumtenent illum. 41audite verbum, plebs mea, parate vos ad pugnam in malis. sic estote quasi advenae terrae: 42qui vendit, quasi qui fugiet; et qui emit, quasi qui perditurus; 43qui mercatur, quasi qui fructum non capiat; et qui aedificat, quasi non habitaturus; 44qui seminat, quasi non messem facturus; et qui putat, quasi non vindemiaturus; 45qui nubunt, sic quasi filios non facturi; et qui non nubunt, sic quasi vidui. 46propter quod qui laborant sine causa laborant, 47fructus enim illorum alienigenae metent et substantiam illorum rapient et domos evertent et filios eorum captivabunt, quia in captivitate et fame generant natos suos 48et qui negotiantur negotiantur in rapina. quamdiu exornant civitates et domos suas et possessiones et personas suas, 49tanto magis adzelabor eos super peccata dicit Dominus. 50quomodo zelatur fornicaria mulierem idoneam et bonam valde, 51sic zelabitur iustitia iniquitatem cum exornat se, et accusat eam in faciem, cum venerit qui defendat exquirentem omnem peccatum super terram. 52propterea nolite similari eam nec operibus eius, 53quoniam ecce adhuc pusillum, et tolletur iniquitas a terra et iustitia regnabit in nos. 54non dicat peccator non se peccasse quoniam carbones ignis conburet super caput eius qui dicit: non peccavi coram Deo et gloria ipsius. 55ecce Dominus cognoscit omnia opera hominis et adinventiones illorum et cogitatum illorum et corda illorum. 56qui dixit: fiat terra, et facta est, fiat caelum, et factum est, 57et in verbo illius stellae fundatae sunt, et novit numerum stellarum, 58qui scrutat abyssum et thesauros illorum, qui metitus est mare et conceptum eius, 59qui conclusit mare in medio aquarum et suspendit terram super aquam verbo suo, 60qui extendit caelum quasi cameram et super aquas fundavit eum, 61qui posuit in deserto fontes aquarum et super vertices montium lacus ad emittendum flumina ab eminenti ut potaret terra, 62qui finxit hominem et posuit cor in medio corporis et misit ei spiritum et vitam et intellectum 63et spiramentum Dei omnipotentis, qui fecit omnia et scrutinat absconsa in absconsis; certe 64hic novit adinventionem vestram et quae cogitatis in cordibus vestris. vae peccantibus et volentibus occultare peccata sua. 65propter quod Dominus scrutinando scrutinabit omnia opera eorum et traducet vos omnes. 66et vos confusi eritis, cum processerint peccata vestra coram hominibus, et iniquitates erint quae accusatores stabunt in die illo. 67quid facietis aut quomodo abscondetis peccata vestra coram Domino et gloria eius? 68ecce iudex Deus, timete eum, et desinite a peccatis vestris et obliviscimini iniquitates vestras iam agere eas sempiterno, et Deus educabit vos et liberabit de omni tribulatione. 69ecce enim incenditur ardor super vos turbae copiosae, et rapient quosdam ex vobis et cibabunt idolis occisam. 70et qui consenserint eis, erunt illis in derisum et in inproperium et in conculcationem. 71erit enim Lociis et in vicinas civitates exsurrectio multa super timentes Dominum. 72erunt quasi insani neminem parcentes ad diripiendum et devastandum adhuc timentes Dominum, 73quia devastabunt et diripient substantias eorum et de domo sua eos eicient, 74tunc parebit probatio electorum meorum, ut aurum quod probatur ab igne. 75audite, electi mei, dicit Dominus, ecce adsunt dies tribulationis, et de his liberabo vos. 76ne timeatis nec haesitemini, quoniam Deus dux vester est. 77et qui servatis mandata et praecepta mea, dicit Dominus Deus, ne praeponderent vos peccata vestra nec superelevent se iniquitates vestrae.

Judith

Chapter 1

1Arfaxat itaque rex Medorum subiugaverat multas gentes imperio suo et ipse aedificavit civitatem potentissimam quam appellavit Igbathanis 2ex lapidibus quadratis et sectis fecit muros eius in altitudine cubitorum septuaginta et in latitudine cubitorum triginta turres vero eius posuit in altitudinem cubitorum centum 3per quadrum vero earum latus utrumque vicenorum pedum spatio tendebatur posuitque portas eius in altitudine turrium 4et gloriabatur quasi potens in potentia exercitus sui et in gloria quadrigarum suarum 5anno igitur duodecimo regni sui Nabuchodonosor rex Assyriorum qui regnabat in Nineven civitatem magnam pugnavit contra Arfaxat et obtinuit eum 6in campo magno qui appellatur Ragau circa Eufraten et Tigrin et Hyadas in campo Erioch regis Elicorum 7tunc exaltatum est regnum Nabuchodonosor et cor eius elatum est et misit ad omnes qui habitabant in Cilicia et Damasco et Libano 8et ad gentes quae sunt in Carmelo et Cedar et inhabitantes Galileam in campo magno Hesdraelon 9et ad omnes qui erant in Samaria et trans flumen Iordanem usque Hierusalem et omnem terram Iesse quousque perveniatur ad montes Aethiopiae 10ad hos omnes misit nuntios Nabuchodonosor rex Assyriorum 11qui omnes uno animo contradixerunt et remiserunt eos vacuos ac sine honore abiecerunt 12tunc indignatus est Nabuchodonosor rex ad omnem terram illam et iuravit per regnum et thronum suum quod defenderet se de omnibus regionibus his

Chapter 2

1anno tertiodecimo Nabuchodonosor regis vicesima et secunda die mensis primi factum est verbum in domo Nabuchodonosor regis Assyriorum ut defenderet se 2vocavitque omnes maiores omnesque duces bellatores suos et habuit cum eis mysterium consilii sui 3dixitque cogitationem suam in eo esse ut omnem terram suo subiugaret imperio 4quod dictum cum placuisset omnibus vocavit Nabuchodonosor rex Holofernem principem militiae suae 5et dixit egredere adversum omne regnum occidentis et contra eos praecipue qui contempserunt imperium meum 6non parcet oculus meus ulli regno omnemque urbem munitam subiugabis mihi 7tunc Holofernis vocavit duces et magistratus virtutis Assyriorum et dinumeravit viros in expeditione sicut praecepit ei rex centum viginti milia peditum pugnatorum et equites sagittarios duodecim milia 8omnemque expeditionem suam fecit praeire multitudinem innumerabilium camelorum cum his quae exercitibus sufficerent copiose boum quoque armenta gregesque ovium quorum non erat numerus 9frumentum ex omni Syria in transitu suo parari constituit 10aurum vero et argentum de domo regis adsumpsit multum nimis 11et profectus est ipse et omnis exercitus cum quadrigis et equitibus et sagittariis qui cooperuerunt faciem terrae sicut lucustae 12cumque pertransisset fines Assyriorum venit ad magnos montes Angae qui sunt a sinistro Ciliciae ascenditque omnia castella eorum et obtinuit omnem munitionem 13effregit autem civitatem opinatissimam Meluthi praedavitque omnes filios Tharsis et filios Ismahel qui erant contra faciem deserti et ad austrum terrae Celeon 14et transiit Eufraten et venit ad Mesopotamiam et fregit omnes civitates excelsas quae erant ibi a torrente Mambre usquequo perveniatur ad mare 15et occupavit terminos eius a Cilicia usque ad fines Iafeth qui sunt ad austrum 16abduxitque omnes filios Madian ac praedavit omnem locupletationem eorum omnesque resistentes sibi occidit in ore gladii 17et post haec descendit in campos Damasci in diebus messis et succendit omnia sata omnesque arbores ac vineas fecit incidi 18et cecidit timor illius super omnes inhabitantes terram

Chapter 3

1tunc miserunt legatos suos universarum urbium et provinciarum reges ac principes Syriae scilicet Mesopotamiae et Syriae Sobal et Lybiae atque Ciliciae qui venientes ad Holofernem dixerunt 2desinat indignatio tua circa nos melius est enim ut viventes serviamus Nabuchodonosor regi magno et subditi simus tibi quam morientes cum interitu nostro ipsi servitutis nostrae damna patiamini 3omnis civitas nostra omnisque possessio omnes colles et montes et campi armenta boum greges ovium caprarumque equorum camelorumque et universae facultates nostrae atque familiae in conspectu tuo sunt 4sint omnia sub lege tua 5nos iam et filii nostri servi tui sumus 6veni nobis pacificus dominus et utere servitia nostra sicut placuerit tibi 7tunc descendit de montibus cum equitibus in virtute magna et obtinuit omnem civitatem et omnem inhabitantem terram 8de universis autem urbibus adsumpsit sibi auxiliarios viros fortes et electos ad bellum 9tantusque metus provinciis illius incubuit ut universarum urbium habitatores principes et honorati simul cum populis exirent in obviam venienti 10excipientes eum cum coronis et lampadibus ducentes choros in tibiis et tympanis 11nec ista tamen facientes ferocitatem eius pectoris mitigare potuerunt 12nam et civitates eorum destruxit et lucos eorum excidit 13praeceperat enim illi Nabuchodonosor rex ut omnes deos terrae exterminaret videlicet ut ipse solus diceretur deus ab his nationibus quae potuissent Holofernis potentia subiugari 14pertransiens autem Syriam Subal et omnem Apamiam omnemque Mesopotamiam venit ad Idumeos in terra Gabaa 15accepitque civitates eorum et sedit ibi per triginta dies in quibus diebus adunari praecepit universum exercitum virtutis suae

Chapter 4

1tunc audientes haec filii Israhel qui habitabant in terra Iudaeae timuerunt valde a facie eius 2tremor etiam et horror invasit sensus eorum ne hoc faceret Hierusalem et templo Domini quod fecerat ceteris civitatibus et templis earum 3et miserunt in omnem Samariam per circuitum usque Hiericho et praeoccupaverunt omnes vertices montium 4et muris circumdederunt vicos suos et congregaverunt frumenta in praeparatione pugnae 5sacerdos etiam Heliachim scripsit ad universos qui erant contra Hesdraelon quae est contra faciem campi magni iuxta Dothain et universis per quos transitus esse poterat 6ut obtinerent ascensus montium per quos via esse poterat ad Hierusalem ut illic custodirent ubi angustum iter esse poterat inter montes 7et fecerunt filii Israhel secundum quod constituerat eis sacerdos Domini Heliachim 8et clamavit omnis populus ad Dominum instantia magna et humiliaverunt animas suas in ieiuniis ipsi et mulieres eorum 9et induerunt se sacerdotes ciliciis et infantes prostraverunt contra faciem templi Domini et altare Domini operuerunt cilicio 10et clamaverunt ad Deum Israhel unianimiter ne darentur in praedam infantes eorum et uxores eorum in divisionem et civitates eorum in exterminium et sancta eorum in pollutionibus 11tunc Heliachim sacerdos Domini magnus circuivit omnem Israhel adlocutusque est eos 12dicens scitote quoniam exaudivit Dominus preces vestras si manentes permanseritis in ieiuniis et orationibus in conspectu Domini 13memores estote Mosi servi Domini qui Amalech confidentem in virtute sua et in potentia sua et in exercitu suo et in clypeis suis et in curribus suis et in equitibus suis non ferro pugnando sed precibus sanctis orando deiecit 14sic erunt universi hostes Israhel si perseveraveritis in hoc opere quo coepistis 15ad hanc igitur exhortationem eius deprecantes Dominum permanebant in conspectu Domini 16ita ut etiam hii qui holocausta Domino offerebant praecincti ciliciis offerrent sacrificia Domino et erat cinis super capita eorum 17et ex toto corde suo omnes orabant Deum ut visitaret populum suum Israhel

Chapter 5

1nuntiatumque est Holoferni principi militiae Assyriorum quod filii Israhel praepararent se ad resistendum ac montium itinera conclusissent 2et furore nimio exarsit iracundia magna vocavitque omnes principes Moab et duces Ammon 3et dixit eis dicite mihi quid sit populus iste qui montana obsidet aut quae et quales et quantae sint civitates eorum quae etiam sit virtus eorum aut quae sit multitudo eorum vel quis rex militiae illorum 4quare prae omnibus qui habitant in oriente isti contempserunt et non exierunt in obviam nobis ut susciperent nos cum pace 5tunc Achior dux omnium filiorum Ammon respondens ait si digneris audire domine meus dicam veritatem in conspectu tuo de populo isto qui in montanis habitat et non egredietur verbum falsum ex ore meo 6populus iste ex progenie Chaldeorum est 7hic primum in Mesopotamiam habitavit quoniam noluerunt sequi deos patrum suorum qui erant in terra Chaldeorum 8deserentes itaque caerimonias patrum suorum quae in multitudine deorum erant 9unum Deum caeli coluerunt qui et praecepit eis ut exirent inde et habitarent in Charam cumque cooperuisset omnem terram fames descenderunt in Aegyptum illicque per quadringentos annos sic multiplicati sunt ut dinumerari eorum non possit exercitus 10cumque gravaret eos rex Aegypti atque in aedificationibus urbium suarum in luto et latere subiugasset eos clamaverunt ad Deum suum et percussit totam terram Aegypti plagis variis 11cumque eiecissent eos a se Aegyptii et cessasset plaga ab eis et iterum eos vellent capere et ad suum servitium revocare 12fugientibus his Deus caeli mare aperuit ita ut hinc inde aquae quasi murus solidarentur et isti pede sicco fundum maris perambulando transirent 13in quo loco dum innumerabilis exercitus Aegyptiorum eos persequeretur ita aquis coopertus est ut non remaneret vel unus qui factum posteris nuntiaret 14egressis etiam mare Rubrum deserta Sina montis occurrerunt in quibus numquam homo habitare potuit vel filius hominis requievit 15illic fontes amari obdulcati sunt eis ad bibendum et per annos quadraginta annonam de caelo consecuti sunt 16ubicumque ingressi sunt sine arcu et sagitta et absque scuta et gladio Deus eorum pro eis pugnavit et vicit 17et non fuit qui insultaret populo isti nisi quando recessit a cultura Domini Dei sui 18quotienscumque autem praeter ipsum Deum suum alterum coluerunt dati sunt in praedam et in gladium et in obprobrium 19quotienscumque autem paenituerunt se recessisse a cultura Dei sui dedit eis Deus caeli virtutem resistendi 20denique Chananeum regem et Iebuseum et Ferezeum et Hettheum et Eveum et Amorreum et omnes potentes in Esebon prostraverunt et terras eorum et civitates eorum ipsi possederunt 21et usque dum non peccarent in conspectu Dei sui erant cum illis bona Deus enim illorum odit iniquitatem 22nam et ante hos annos cum recessissent a via quam dederat illis Deus ut ambularent in eam exterminati sunt proeliis multis nationibus et plurimi eorum captivi abducti sunt in terram non suam 23nuper autem reversi ad Deum suum ex dispersione qua dispersi fuerant adunati sunt et ascenderunt montana haec omnia et iterum possident Hierusalem ubi sunt sancta eorum 24nunc ergo meus domine perquire si est aliqua iniquitas eorum in conspectu Dei eorum ascendamus ad illos quoniam tradens tradet illos Deus eorum tibi et subiugati erunt sub iugo potentiae tuae 25si autem non est offensio populi huius coram Deo suo non poterimus resistere illis quoniam Deus eorum defendet illos et erimus in obprobrium universae terrae 26et factum est cum cessasset loqui Achior verba irati sunt omnes magnates Holofernis et cogitabant interficere eum dicentes ad alterutrum 27quis iste est qui filios Israhel posse dicat resistere regi Nabuchodonosor et exercitibus eius homines inermes et sine virtute et sine peritia artis pugnae 28ut ergo agnoscat Achior quoniam fallit nos ascendemus in montana et cum capti fuerint potentes eorum tunc cum eisdem gladio transverberabitur 29ut sciat omnis gens quoniam Nabuchodonosor deus terrae est et praeter ipsum alius non est

Chapter 6

1factum est autem cum cessassent loqui indignatus Holofernis vehementer dixit ad Achior 2quoniam prophetasti nobis dicens quod gens Israhel defendatur a Deo suo ut ostendam tibi quia non est deus nisi Nabuchodonosor 3cum percusserimus eos omnes sicut hominem unum tunc et ipse cum illis Assyriorum gladio interibis et omnis Israhel tecum perditione disperiet 4et probabis quoniam Nabuchodonosor dominus sit universae terrae tuncque gladius militiae meae transiet per latera tua et confixus cades inter vulneratos Israhel et non respirabis ultra donec extermineris cum illis 5porro autem si prophetiam tuam veram existimas non concidat vultus tuus et pallor qui faciem tuam obtinuit abscedat a te si verba mea haec putas impleri non posse 6ut autem noveris quia simul cum illis haec experieris ecce ex hac hora illorum populo sociaberis ut dum dignas mei gladii poenas exceperint ipse simul ultioni subiaceas 7tunc Holofernis praecepit servis suis ut conprehenderent Achior ut ducerent eum in Bethuliam et traderent eum in manu filiorum Israhel 8et accipientes eum servi Holofernis profecti sunt per campestria sed cum adpropinquassent ad montana exierunt contra eos fundibalarii 9illi autem divertentes a latere montis ligaverunt Achior ad arborem manibus et pedibus et sic vinctum de restibus dimiserunt eum et reversi sunt ad dominum suum 10porro filii Israhel descendentes de Bethulia venerunt ad eum quem solventes duxerunt ad Bethuliam atque in medio populi illum statuentes percontati sunt quid rerum esset quod illum vinctum Assyrii reliquissent 11in diebus illis erant illic principes Ozias filius Micha de tribu Symeon et Carmi qui et Gothonihel 12in medio itaque seniorum et in conspectu omnium Achior dixit omnia quae locutus ipse fuerat ab Holoferne interrogatus et qualiter populus Holofernis voluisset propter hoc verbum interficere eum 13quemadmodum ipse Holofernis iratus iusserit eum Israhelitis hac de causa tradi ut dum vinceret filios Israhel tunc etiam ipsum Achior diversis iubeat suppliciis interire propter hoc quod dixisset Deus caeli defensor eorum est 14cumque universa Achior exposuisset omnis populus cecidit in faciem adorantes Dominum et communi lamentatione et fletu unianimes preces suas Deo effuderunt 15dicentes Domine Deus caeli et terrae intuere superbiam illorum et respice ad nostram humilitatem et faciem tuorum sanctorum adtende et ostende quia non derelinquis praesumentes de te et praesumentes de se et de sua virtute gloriantes humilias 16finito itaque fletu et per totum diem populorum oratione conpleta consolati sunt Achior 17dicentes Deus patrum nostrorum cuius tu virtutem praedicasti ipse tibi hanc dabit vicissitudinem ut eorum magis tu interitum videas 18cum vero Dominus Deus noster dederit hanc libertatem servis suis sit et tecum Deus in medio nostri ut sicut placuerit tibi ita cum tuis omnibus converseris 19tunc Ozias finito consilio suscepit eum in domum suam et fecit cenam magnam 20et vocatis omnibus presbyteris simul expleto ieiunio refecerunt 21postea vero convocatus omnis populus et per totam noctem intra ecclesiam oraverunt petentes auxilium a Deo Israhel

Chapter 7

1Holofernis autem altera die praecepit exercitibus suis ut ascenderent contra Bethuliam 2erant autem pedites bellatorum centum viginti milia et equites viginti duo milia praeter praeparationes virorum illorum quos occupaverat captivitas et adducti fuerant de provinciis et urbibus universae iuventutis 3omnes pariter paraverunt se ad pugnam contra filios Israhel et venerunt per crepidinem montis usque ad apicem qui respicit super Dothain a loco qui dicitur Belma usque Chelmo qui est contra Hesdraelon 4filii autem Israhel ut viderunt multitudinem illorum prostraverunt se super terram mittentes cinerem super capita sua unianimes orantes ut Deus Israhel misericordiam suam ostenderet super populum suum 5et adsumentes arma sua bellica sederunt per loca quae angusti itineris tramitem dirigunt inter montuosa et erant custodientes ea tota die et nocte 6porro Holofernis dum circuit per gyrum repperit quod fons qui influebat aquaeductum illorum a parte australi extra civitatem dirigeret incidi praecepit aquaeductum eorum 7erant tamen non longe a muris fontes ex quibus furtim videbantur haurire aquam ad refocilandum potius quam ad potandum 8sed filii Ammon et Moab accesserunt ad Holofernem dicentes filii Israhel non in lancea nec in sagitta confidunt sed montes defendunt illos et muniunt illos colles in praecipitio constituti 9ut ergo sine congressione pugnae possis superare eos pone custodes fontium ut non hauriant ex eis et sine gladio interficies eos vel certe fatigati tradent civitatem suam quam putant civitatem montibus positam superari non posse 10et placuerunt verba haec coram Holoferne et coram omnibus satellitibus eius et constituit per gyrum centenarios per singulos fontes 11cumque ista custodia per dies viginti fuisset expleta defecerunt cisternae et collectiones aquarum omnibus inhabitantibus in Bethuliam ita ut non esset intra civitatem unde satiarentur vel una die quoniam ad mensuram dabatur populis aqua cotidie 12tunc ad Oziam congregati omnes viri feminaeque iuvenes et parvuli simul omnes una voce 13dixerunt iudicet Deus inter nos et te quoniam fecisti in nos mala nolentes loqui pacifice cum Assyriis et propter hoc vendidit nos Deus in manibus eorum 14et ideo non est qui adiuvet cum prosternamur ante oculos eorum in siti et perditione magna 15et nunc congregate universos qui in civitate sunt ut sponte nos tradamus omnes populo Holofernis 16melius est enim ut captivi benedicamus Deum viventes quam moriamur et simus obprobrium omni carni cum videamus uxores nostras et infantes nostros mori ante oculos nostros 17contestamur hodie caelum et terram et Deum patrum nostrorum qui ulciscitur nos secundum peccata nostra ut iam tradatis civitatem in manu militiae Holofernis et sit finis noster brevis in ore gladii qui longior efficitur in ariditate sitis 18et cum haec dixissent factus est fletus et ululatus magnus in ecclesia omnibus et per multas horas una voce clamaverunt ad Deum dicentes 19peccavimus cum patribus nostris iniuste egimus iniquitatem fecimus 20tu quia pius es miserere nostri aut in tuo flagello vindica iniquitates nostras et noli tradere confitentes te populo qui ignorat te 21ut non dicant inter gentes ubi est Deus eorum 22et cum fatigati his clamoribus et his fletibus lassati siluissent 23exsurgens Ozias infusus lacrimis dixit aequo animo estote fratres et hos quinque dies expectemus a Domino misericordiam 24forsitan enim indignationem suam abscidet et dat gloriam nomini suo 25si autem transactis quinque diebus non venerit adiutorium faciemus haec verba quae locuti estis

Chapter 8

1et factum est cum audisset haec Iudith vidua quae erat filia Merari filii Idox filii Ioseph filii Oziae filii Elai filii Iamnor filii Gedeon filii Rafoin filii Acitob filii Melchiae filii Enam filii Nathaniae filii Salathihel filii Symeon filii Ruben 2et vir eius fuit Manasses qui mortuus est in diebus messis hordiariae 3instabat enim super alligantes manipulos in campo et venit aestus super caput eius et mortuus est in Bethuliam civitatem suam et sepultus est illic cum patribus suis 4erat autem Iudith relicta eius vidua iam annis tribus et mensibus sex 5et in superioribus domus suae fecit sibi secretum cubiculum in quo cum puellis suis clausa morabatur 6et habens super lumbos suos cilicium ieiunabat omnibus diebus vitae suae praeter sabbata et neomenia et festa domus Israhel 7erat autem eleganti aspectu nimis cui vir suus reliquerat divitias multas et familiam copiosam ac possessiones armentis boum et gregibus ovium plenas 8et erat haec in eo omnibus famosissima quoniam timebat Dominum valde nec erat qui loqueretur de illa verbum malum 9haec itaque cum audisset quoniam Ozias promisisset quod transacto quinto die traderet civitatem misit ad presbyteros Chabri et Carmin 10et venerunt ad illam et dixit illis quod est hoc verbum in quo consensit Ozias ut tradat civitatem Assyriis si intra quinque dies non venerit vobis adiutorium 11et qui estis vos qui temptatis Dominum 12non est iste sermo qui misericordiam provocet sed potius qui iram excitet et furorem accendat 13posuistis vos tempus miserationis Domini et in arbitrium vestrum diem constituistis ei 14sed quia patiens est Dominus in hoc ipso paeniteamur et indulgentiam eius lacrimis postulemus 15non enim quasi homo Deus sic comminabitur neque sicut filius hominis ad iracundiam inflammabitur 16et ideo humiliemus illi animas nostras et in spiritu constituti humiliato servientes illi 17dicamus flentes Domino ut secundum voluntatem suam sic faciat nobiscum misericordiam suam ut sicut conturbatum est cor nostrum in superbia eorum ita etiam de nostra humilitate gloriemur 18quoniam non sumus secuti peccata patrum nostrorum qui dereliquerunt Deum suum et adoraverunt deos alienos 19pro scelere quo dati sunt in gladium et in rapinam et in confusionem inimicis suis nos autem alterum deum nescimus praeter ipsum 20expectemus humiles consolationem eius et exquiret sanguinem nostrum de adflictionibus inimicorum nostrorum et humiliabit omnes gentes quaecumque insurgunt contra nos et faciet illas sine honore Dominus Deus noster 21et nunc fratres quoniam vos qui estis presbyteri in populo Dei ex vobis pendet anima illorum adloquio vestro corda eorum erigite ut memores sint quia temptati sunt patres nostri ut probarentur si vere colerent Deum suum 22memores esse debent quomodo pater noster Abraham temptatus est et per multas tribulationes probatus Dei amicus effectus est 23sic Isaac sic Iacob sic Moses et omnes qui placuerunt Deo per multas tribulationes transierunt fideles 24illi autem qui temptationes non susceperunt cum timore Domini et patientia sua inproperium murmurationis suae contra Dominum protulerunt 25exterminati sunt ab exterminatore et a serpentibus perierunt 26et nos ergo non ulciscamur nos pro his quae patimur 27sed reputantes peccatis nostris haec ipsa minora esse supplicia flagella Domini quasi servi qui corripimur ad emendationem non ad perditionem nostram evenisse credamus 28et dixerunt illi Ozias et presbyteri omnia quae locuta es vera sunt et non est in sermonibus tuis ulla reprehensio 29nunc ergo ora pro nobis quoniam mulier sancta es et timens Dominum 30et dixit illis Iudith sicut quod loqui potui Dei esse cognoscitis 31ita quod facere disposui probate si ex Deo est et orate ut firmum faciat consilium meum Deus 32stabitis vos ad portam nocte ista et ego exeam cum abra mea et orate ut sicut dixistis in diebus quinque respiciat Dominus populum suum Israhel 33vos autem nolo scrutemini actum meum et usque dum renuntiem vobis nihil aliud fiat nisi oratio pro me ad Dominum Deum nostrum 34et dixit ad eam Ozias princeps Iudaeae vade in pace et Dominus sit tecum in ultione inimicorum nostrorum et revertentes abierunt

Chapter 9

1quibus abscedentibus Iudith ingressa est oratorium suum et induens se cilicio posuit cinerem super caput suum et prosternens se Domino clamavit ad Dominum dicens 2Domine Deus patris mei Symeon qui dedisti illi gladium in defensione alienigenarum qui violatores extiterunt in coinquinatione sua et denudaverunt femur virginis in confusionem 3et dedisti mulieres eorum in praedam et filias eorum in captivitatem et omnem praedam in divisionem servis tuis qui zelaverunt zelum tuum subveni quaeso te Domine Deus meus mihi viduae 4tu enim fecisti priora et illa post illa cogitasti et hoc factum est quod ipse voluisti 5omnes enim viae tuae paratae sunt et tua iudicia in providentia tua posuisti 6respice castra Assyriorum nunc sicut tunc castra videre Aegyptiorum dignatus es quando post servos tous armati currebant confidentes in quadrigis et in equitatu suo et in multitudine bellatorum 7sed aspexisti super castra eorum et tenebrae fatigaverunt eos 8tenuit pedes eorum abyssus et aquae operuerunt eos 9sic fiant et isti Domine qui confidunt in multitudine sua et in corribus suis et in contis et in sagittis suis et in lanceis gloriantur 10et nesciunt quia tu ipse es Deus noster qui conteris bella ab initio et Dominus nomen est tibi 11erige brachium tuum sicut ab initio et adlide virtutem eorum in virtute tua cadat virtus eorum in iracundiam tuam qui promittunt se violare sancta tua et polluere tabernaculum honoris tui et deicere gladio suo cornu altaris tui 12fac Domine ut gladio proprio eius superbia amputetur 13capiatur laqueo oculorum suorum in me et percuties eum ex labiis caritatis meae 14da mihi in animo constantiam ut contemnam illum et virtutem ut evertam illum 15erit enim memoriale nominis tui cum manus feminea deiecerit eum 16non enim in multitudine est virtus tua Domine neque in equorum viribus voluntas tua nec superbi ab initio placuerunt tibi sed humilium et mansuetorum tibi semper placuit deprecatio 17Deus caelorum creator aquarum et dominus totius creaturae exaudi me miseram deprecantem et de tua misericordia praesumentem 18memento Domine testamenti tui et da verbum in ore meo et in corde meo consilium corrobora ut domus tua in tua sanctificatione permaneat 19et omnes gentes agnoscant quoniam tu es Deus et non est alius praeter te

Chapter 10

1factum est autem cum cessasset clamare ad Dominum surrexit de loco quo iacuerat prostrata Domino 2vocavitque abram suam et descendens in domum suam abstulit a se cilicium et exuit se vestimentis viduitatis suae 3et lavit corpus suum et unxit se myrro optimo et discriminavit crinem capitis sui et inposuit mitram super caput suum et induit se vestimentis iucunditatis suae induitque sandalia pedibus suis adsumpsitque dextraliola et lilia et inaures et anulos et omnibus ornamentis suis ornavit se 4cui etiam Dominus contulit splendorem quoniam omnis ista conpositio non ex libidine sed ex virtute pendebat et ideo Dominus hanc in illam pulchritudinem ampliavit ut inconparabili decore omnium oculis appareret 5inposuit itaque abrae suae ascopam vini et vas olei et pulenta et palatas et panes et caseum et profecta est 6cumque venisset ad portas civitatis invenerunt expectantem Oziam et presbyteros civitatis 7qui cum vidissent eam stupentes mirati sunt nimis pulchritudinem eius 8nihil tamen interrogantes eam dimiserunt transire dicentes Deus patrum nostrorum det tibi gratiam et omne consilium tui cordis sua virtute corroboret ut glorietur super te Hierusalem et sit nomen tuum in numero sanctorum et iustorum 9et dixerunt hii qui illic erant omnes una voce fiat fiat 10Iudith vero orans Dominum transiit portas ipsa et abra eius 11factum est autem cum descenderet montem circa ortum diei occurrerunt ei exploratores Assyriorum et tenuerunt illam dicentes unde venis aut quo vadis 12quae respondit filia sum Hebraeorum ideo ego fugi a facie eorum quoniam futurum agnovi quod dentur vobis in depraedationem pro eo quod contemnentes vos noluerunt ultro tradere se ipsos ut invenirent misericordiam in conspectu vestro 13hac de causa cogitavi mecum dicens vadam ad faciem principis Holofernis ut indicem illi secreta illorum et ostendam illi quo aditu possit obtinere eos ita ut non cadat unus vir de exercitu eius 14et cum audissent viri verba eius considerabant faciem eius et erat in oculis eorum stupor quoniam mirabantur pulchritudinem eius nimis 15et dixerunt ad eam conservasti animam tuam eo quod tale repperisti consilium ut descenderes ad dominum nostrum 16hoc autem scias quoniam cum steteris in conspectu eius bene tibi faciet et eris gratissima in corde eius duxeruntque illam ad tabernaculum Holofernis et nuntiantes eam 17cumque intrasset ante faciem eius statim captus est in suis oculis Holofernis 18dixeruntque ad eum satellites eius quis contemnat populum Hebraeorum qui tam decoras mulieres habent ut non pro his merito pugnare contra eos debeamus 19videns itaque Holofernem Iudith sedentem in conopeo quod erat ex purpura et auro et zmaragdo et lapidibus pretiosis intextum 20et cum in faciem eius intendisset adoravit eum prosternens se super terram et levaverunt illam servi Holofernis iubente domino suo

Chapter 11

1tunc Holofernis dixit ei aequo animo esto et noli pavere in corde tuo quoniam ego numquam nocui virum qui voluit servire Nabuchodonosor regi 2populus autem tuus si non contempsisset me non adlevassem lanceam meam super illum 3nunc autem dic mihi qua ex causa recessisti ab illis et placuit tibi ut venires ad nos 4et dixit illi Iudith sume verba ancillae tuae quoniam si secutus fueris verba ancillae tuae perfectam rem faciet Dominus tecum 5vivit enim Nabuchodonosor rex terrae et vivit virtus eius quae est in te ad correptionem omnium animarum errantium quoniam non solum homines serviunt illi per te sed et bestiae agri obtemperant illi 6nuntiatur enim industria animi tui universis gentibus et indicatum est omni saeculo quoniam tu solus bonus et potens es in omni regno eius et disciplina tua omnibus provinciis praedicatur 7nec hoc latet quod locutus est Achior nec illud ignoratur quod ei iusseris evenire 8constat enim Deum nostrum sic peccatis offensum ut mandaverit per prophetas suos ad populum quod tradat eos pro peccatis suis 9et quoniam sciunt se offendisse Deum suum filii Israhel tremor tuus super ipsos est 10insuper etiam fames invasit eos et ab ariditate aquae iam inter mortuos conputantur 11denique hoc ordinant ut interficiant pecora sua et sanguinem eorum bibant 12et sancta Domini sui quae praecepit Deus non contingi in frumento vino et oleo haec cogitaverunt inpendere et volunt consumere quae nec manibus deberent contingere ergo quoniam haec faciunt certum est quod in perditione dabuntur 13quod ego ancilla tua cognoscens fugi ab illis et misit me Dominus haec ipsa nuntiare tibi 14ego enim ancilla tua Deum colo etiam nunc apud te et exiet ancilla tua et orabo Deum 15et dicet mihi quando eis reddat peccatum suum et veniens nuntiabo tibi ita ut ego adducam te per mediam Hierusalem et habebis omnem populum Israhel sicut oves quibus non est pastor et non latrabit vel unus contra te 16quoniam haec mihi dicta sunt per providentiam Dei 17et quoniam iratus est illis Deus hoc ipsa missa sum nuntiare tibi 18placuerunt autem omnia verba haec coram Holoferne et coram pueris eius et mirabantur ad sapientiam eius et dicebant alter ad alterum 19non est talis mulier super terram in aspectu in pulchritudine et in sensu verborum 20et dixit ad illam Holofernis bene fecit Deus qui misit te ante populum ut des illum tu in manibus nostris 21et quoniam bona est promissio tua si fecerit mihi hoc Deus tuus erit et meus Deus et tu in domo Nabuchodonosor magna eris et nomen tuum nominabitur in universa terra

Chapter 12

1tunc iussit eam introire ubi repositi erant thesauri eius et iussit illic manere eam et constituit quid daretur illi de convivio suo 2cui respondens Iudith dixit nunc non potero manducare ex his quae mihi praecipis tribui ne veniat super me offensio ex his autem quae mihi detuli manducabo 3cui Holofernis ait si defecerint tibi ista quae tecum detulisti quid faciemus tibi 4et dixit Iudith vivit anima tua domine meus quoniam non expendet omnia haec ancilla tua donec faciat Deus in manu mea haec quae cogitavi et induxerunt illam servi eius in tabernaculo quo praeceperat 5et petiit dum introiret ut daretur ei copia nocte et ante lucem egrediendi foras ad orationem et deprecandi Dominum 6et praecepit cubiculariis suis ut sicut placeret illi exiret et introiret ad orandum Deum suum per triduum 7et exiebat noctibus in vallem Bethuliae et baptizabat se in fontem aquae 8et ut ascendebat orabat Dominum Deum Israhel ut dirigeret viam eius ad liberationem populi sui 9et introiens munda manebat in tabernaculum usque dum acciperet escam suam in vesperam 10et factum est quarto die Holofernis fecit cenam servis suis et dixit ad Bagao eunuchum vade et suade Hebraeam illam ut sponte consentiat habitare mecum 11foedum est enim apud Assyrios si femina inrideat virum agendo ut inmunis transeat ab eo 12tunc introivit Bagao ad Iudith et dixit non vereatur bona puella introire ad dominum meum ut honorificetur ante faciem eius et manducet cum eo et bibat vinum in iucunditate 13cui Iudith respondit quae ego sum ut contradicam domino meo 14omne quod erit ante oculos eius bonum et optimum faciam quicquid autem illi placuerit hoc mihi erit optimum omnibus diebus vitae meae 15et surrexit et ornavit se vestimento suo et ingressa stetit ante faciem eius 16cor autem Holofernis concussum est erat enim ardens in concupiscentia eius 17et dixit ad eam Holofernis bibe nunc et accumbe in iucunditate quoniam gratiam invenisti coram me 18et dixit Iudith bibam domine quoniam magnificata est anima mea hodie prae omnibus diebus meis 19et accepit et manducavit et bibit coram ipso ea quae paraverat illi ancilla eius 20et iucundus factus est Holofernis ad illam bibitque vinum nimis multum quantum numquam biberat in vita sua

Chapter 13

1ut autem sero factum est festinaverunt servi illius ad hospitia sua et conclusit Bagao ostia cubiculi et abiit 2erant autem omnes fatigati a vino 3eratque Iudith sola in cubiculo 4porro Holofernis iacebat in lecto nimia ebrietate sopitus 5dixitque Iudith puellae suae ut staret foras ante cubiculum et observaret 6stetitque Iudith ante lectum orans cum lacrimis et labiorum motu in silentio 7dicens confirma me Domine Deus Israhel et respice in hac hora ad opera manuum mearum ut sicut promisisti Hierusalem civitatem tuam erigas et hoc quod credens per te posse fieri cogitavi perficiam 8et haec cum dixisset accessit ad columnam quae erat ad caput lectuli eius et pugionem eius qui in ea ligatus pendebat exsolvit 9cumque evaginasset illud adprehendit comam capitis eius et ait confirma me Domine Deus Israhel in hac hora 10et percussit bis in cervicem eius et abscidit caput eius et abstulit conopeum eius a columnis et evolvit corpus eius truncum 11et post pusillum exivit et tradidit caput Holofernis ancillae suae et iussit ut mitteret illud in peram suam 12et exierunt duae secundum consuetudinem suam quasi ad orationem et transierunt castra et gyrantes vallem venerunt ad portam civitatis 13et dixit Iudith a longe custodibus murorum aperite portas quoniam nobiscum est Deus qui fecit virtutem in Israhel 14et factum est cum audissent viri vocem eius vocaverunt presbyteros civitatis 15et concurrerunt ad eam omnes a minimo usque ad maximum quoniam speraverunt eam iam non esse venturam 16et accendentes luminaria congyraverunt circa eam universi illa autem ascendens in eminentiori loco iussit fieri silentium cumque omnes tacuissent 17dixit Iudith laudate Dominum Deum nostrum qui non deseruit sperantes in se 18et in me ancillam suam adimplevit misericordiam suam quam promisit domui Israhel et interfecit in manu mea hostem populi sui in hac nocte 19et proferens de pera caput Holofernis ostendit illis dicens ecce caput Holofernis principis militiae Assyriorum et ecce conopeum illius in quo recumbebat in ebrietate sua ubi et per manum feminae percussit illum Dominus Deus noster 20vivit autem ipse Dominus quoniam custodivit me angelus eius et hinc euntem et ibi commorantem et inde huc revertentem et non permisit me ancillam suam Dominus coinquinari sed sine pollutione peccati revocavit me vobis gaudentem in victoria sua in evasione mea in liberatione vestra 21confiteamur illi omnes quoniam bonus quoniam in saeculum misericordia eius 22universi autem adorantes Dominum dixerunt ad eam benedixit te Dominus in virtute sua quia per te ad nihilum redegit inimicos nostros 23porro Ozias princeps populi Israhel dixit ad eam benedicta es tu filia a Domino Deo excelso prae omnibus mulieribus super terram 24benedictus Dominus qui creavit caelum et terram qui te direxit in vulnere capitis principis inimicorum nostrorum 25quia hodie nomen tuum ita magnificavit ut non recedat laus tua de ore hominum qui memores fuerint virtutis Domini in aeternum pro quibus non pepercisti animae tuae propter angustias et tribulationem generis tui sed subvenisti ruinae ante conspectum Dei nostri 26et dixit omnis populus fiat fiat 27porro Achior vocatus venit et dixit ei Deus Israhel cui tu testimonium dedisti quod ulciscatur de inimicis suis ipse caput omnium incredulorum incidit in hac nocte in manu mea 28ut probes quia ita est ecce caput Holofernis qui in contemptu superbiae suae Deum Israhel contempsit et tibi interitum minabatur dicens cum captus fuerit populus Israhel gladio perforari praecipiam latera tua 29videns autem Achior caput Holofernis angustiatus prae pavore cecidit in faciem suam super terram et aestuavit anima eius 30postea vero quam resumpto spiritu recreatus est procidit ad pedes eius et adoravit eam et dixit 31benedicta tu Deo tuo in omni tabernaculo Iacob quoniam in omni gente quae audierit nomen tuum magnificabit Deum Israhel super te

Chapter 14

1dixit autem Iudith ad omnem populum audite me fratres suspendite caput hoc super muros nostros 2et erit cum exierit sol accipiat unusquisque arma sua et exite cum impetu non ut descendatis deorsum sed quasi impetum facientes 3tunc exploratores necesse erit ut fugiant ad principem suum excitandum ad pugnam 4cumque duces eorum cucurrerint ad tabernaculum Holofernis et invenerint eum truncum in suo sanguine volutatum decidet super eos timor 5cumque cognoveritis fugere illos ite post illos securi quoniam Dominus conteret eos sub pedibus vestris 6tunc Achior videns virtutem quam fecit Deus Israhel relicto gentilitatis ritu credidit Deo et circumcidit carnem praeputii sui et adpositus est ad populum Israhel et omnis successio generis eius usque in hodiernum diem 7mox autem ut ortus est dies suspenderunt super muros caput Holofernis accepitque unusquisque vir arma sua et egressi sunt cum grandi strepitu et ululatu 8quod videntes exploratores ad tabernaculum cucurrerunt 9porro hii qui in tabernaculo erant venientes et ante ingressum cubiculi perstrepentes excitandi gratia inquietudinem arte moliebantur ut non ab excitantibus sed a sonantibus Holofernis evigilaret 10nullus enim audebat cubiculum virtutis Assyriorum pulsando aut intrando aperire 11sed cum venissent duces eius et tribuni et universi maiores exercitus Assyriorum dixerunt cubiculariis 12intrate et excitate illum quoniam egressi mures de cavernis suis ausi sunt provocare ad proelium 13tunc ingressus Bagao cubiculum eius stetit ante cortinam et plausum fecit manibus suis suspicabatur enim illum cum Iudith dormire 14sed cum nullum motum iacentis sensu aurium caperet accessit proximans ad cortinam et elevans eam videns iacens cadaver absque capite Holofernis in suo sanguine tabefactum iacere super terram et clamavit voce magna cum fletu et scidit vestimenta sua 15et ingressus tabernaculum Iudith non invenit eam et exilivit foras ad populum 16et dixit una mulier hebraea fecit confusionem in domo regis Nabuchodonosor ecce enim Holofernis iacet in terra et caput ipsius non est in illo 17quod cum audissent principes virtutis Assyriorum sciderunt omnes vestimenta sua et intolerabilis timor et tremor cecidit super eos et turbati sunt animi eorum valde 18et factus est clamor inconparabilis in media castra eorum

Chapter 15

1cumque omnis exercitus decollatum Holofernem audisset fugit mens et consilium ab eis et solo tremore et metu agitati fugae praesidium sumunt 2ita ut nullus loqueretur cum proximo suo sed inclinato capite relictis omnibus evadere Hebraeos quos armatos venire super se audierant fugientes per vias camporum et semitas collium 3videntes itaque filii Israhel fugientes illos descenderunt clangentes tubis et ululantes post ipsos 4et quoniam Assyrii non adunati in fuga ibant praecipites filii autem Israhel uno agmine persequentes debilitabant omnes quos invenire potuissent 5misitque Ozias nuntios per omnes civitates et regiones Israhel 6omnis itaque regio omnisque urbs electam iuventutem misit armatam post eos et persecuti sunt eos in ore gladii quousque pervenirent ad extremitatem finium suarum 7reliqui autem qui erant in Bethulia ingressi sunt castra Assyriorum et praedam quam fugientes Assyrii reliquerant abstulerunt et honestati sunt valde 8hii vero qui victores reversi sunt ad Bethuliam omnia quaeque erant illorum abstulerunt secum ita ut non esset numerus in pecoribus in iumentis et universis mobilibus eorum ut a minimo usque ad magnum omnes divites fierent de praedationibus eorum 9Ioachim autem summus pontifex de Hierusalem venit in Bethuliam cum universis presbyteris suis ut videret Iudith 10quae cum exisset ad illum benedixerunt illam omnes una voce dicentes tu gloria Hierusalem tu laetitia Israhel tu honorificentia populi nostri 11quia fecisti viriliter et confortatum est cor tuum eo quod castitatem amaveris et post virum tuum alterum non scieris ideo et manus Domini confortavit te et ideo eris benedicta in aeternum 12et dixit omnis populus fiat fiat 13per dies autem triginta vix collecta est spolia Assyriorum a populo Israhel 14porro autem universa quae Holofernis peculiaria fuisse probata sunt dederunt Iudith in auro et argento et vestibus et gemmis et omni supellectile et tradita sunt illi omnia a populo 15et omnes populi gaudebant cum mulieribus et virginibus et iuvenibus in organis et citharis

Chapter 16

1tunc cantavit canticum hoc Domino Iudith dicens 2incipite Domino in tympanis cantate Deo in cymbalis modulamini illi psalmum novum exaltate et invocate nomen eius 3Dominus conterens bella Dominus nomen est illi 4qui posuit castra sua in medio populi sui ut eriperet nos de manu omnium inimicorum nostrorum 5venit Assur ex montibus ab aquilone in multitudine fortitudinis suae cuius multitudo obturavit torrentes et equi eorum cooperuerunt valles 6dixit se incensurum fines meos et iuvenes meos occisurum gladio infantes meos dare in praedam et virgines in captivitatem 7Dominus autem omnipotens nocuit eum et tradidit eum in manus feminae et confudit eum 8non enim cecidit potens eorum a iuvenibus nec filii Titan percusserunt eum nec excelsi gigantes inposuerunt se illi sed Iudith filia Merari in specie faciei suae dissolvit eum 9exuit enim se vestimenta viduitatis et induit se vestimenta laetitiae in exultatione filiorum Israhel 10unxit faciem suam unguento conligavit cincinnos suos mitra ad decipiendum illum 11sandalia eius rapuerunt oculos eius pulchritudo eius captivam fecit animam eius amputavit pugione cervicem eius 12horruerunt Persae constantiam eius et Medi audaciam eius 13tunc ululaverunt castra Assyriorum quando apparuerunt humiles mei arescentes in siti 14filii puellarum conpunxerunt eos et sicut pueros fugientes occiderunt eos perierunt in proelio a facie Domini mei 15hymnum cantemus Domino hymnum novum cantemus Deo nostro 16Adonai Domine magnus es tu et praeclarus in virtute et quem superare nemo potest 17tibi serviat omnis creatura tua quia dixisti et facta sunt misisti spiritum tuum et creata sunt et non est qui resistat voci tuae 18montes a fundamentis movebuntur cum aquis petrae sicut cera liquescent ante faciem tuam 19qui autem timent te magni erunt apud te prae omnia 20vae genti insurgenti super genus meum Dominus enim omnipotens vindicabit in eis in die iudicii visitabit illos 21dabit enim ignem et vermes in carnes eorum ut urantur et sentiant usque in sempiternum 22et factum est post haec omnis populus post victoriam venit ad Hierusalem adorare Dominum et mox ut purificati sunt obtulerunt omnes holocausta et vota et repromissiones suas 23porro Iudith universa vasa bellica Holofernis quae dedit illi populus et conopeum quod ipsa sustulerat in anathema oblivionis 24erat autem populus iucundus secundum faciem sanctorum et per tres menses gaudium huius victoriae celebratum est cum Iudith 25post dies autem illos unusquisque rediit in sua et Iudith magna facta est in Bethulia et praeclarior erat universae terrae Israhel 26erat etiam virtuti castitatis adiuncta ita ut non cognosceret virum omnibus diebus vitae suae ex quo defunctus est Manasses vir eius 27erat autem diebus festis procedens cum gloria magna 28mansit autem in domo viri sui annos centum quinque et dimisit abram suam liberam et defuncta est ac sepulta cum viro suo in Bethuliam 29luxitque illam omnis populus diebus septem 30in omni autem spatio vitae eius non fuit qui perturbaret Israhel et post mortem eius annis multis

Laodiceans

Chapter 1

1Paulus apostolus non ab hominibus neque per hominem sed per Iesum Christum, fratribus qui sunt Laodiciae. 2gratia vobis et pax a Deo Patre et Domino Iesu Christo. 3gratias ago Christo per omnem orationem meam, quod permanentes estis in eo et perseverantes in operibus eius, promissum expectantes in diem iudicii. 4neque destituant vos quorundam vaniloquia insinuantium, ut vos evertant a veritate evangelii quod a me praedicatur. 5et nunc faciet Deus, ut qui sunt ex me ad profectum veritatis evangelii deservientes et facientes benignitatem operum quae salutis vitae aeternae 6et nunc palam sunt vincula mea quae patior in Christo; quibus laetor et gaudeo. 7et hoc mihi est ad salutem perpetuam; quod ipsum factum orationibus vestris et administrantem Spiritum Sanctum, sive per vitam sive per mortem. 8est enim mihi vere vita in Christo et mori gaudium. 9et in ipsum in vobis faciet misericordiam suam, ut eandem dilectionem habeatis et sitis unianimes. 10ergo, dilectissimi, ut audistis praesentia mei, ita retinete et facite in timore Dei, et erit vobis vita in aeternum; 11est enim Deus qui operatur in vos. 12et facite sine retractu quaecumque facitis. 13et quod est, dilectissimi, gaudete in Christo. et praecavete sordidos in lucro. 14omnes sint petitiones vestrae palam apud Deum. et estote firmi in sensu Christi. 15et quae integra et vera et pudica et iusta et amabilia facite. 16et quae audistis et accepistis, in corde retinete, et erit vobis pax. 17salutate omnes fratres in osculo sancto. 18salutant vos sancti. 19gratia Domini Iesu cum spiritu vestro.

1 Maccabees

Chapter 1

1et factum est postquam percussit Alexander Philippi Macedo qui primus regnavit in Graecia egressus de terra Cetthim Darium regem Persarum et Medorum 2constituit proelia multa et omnium obtinuit munitiones et interfecit reges terrae 3et pertransiit usque ad fines terrae et accepit spolia multitudinis gentium et siluit terra in conspectu eius 4et congregavit virtutem exercituum fortem nimis et exaltatum est et elevatum cor eius 5et obtinuit regiones gentium et tyrannos et facti sunt illi in tributum 6et post haec decidit in lectum et cognovit quia moritur 7et vocavit pueros suos nobiles qui secum erant nutriti a iuventute et divisit illis regnum suum cum adhuc viveret 8et regnavit Alexander annis duodecim et mortuus est 9et obtinuerunt pueri eius regnum unusquisque in loco suo 10et inposuerunt sibi omnes diademata post mortem eius et filii eorum post eos annis multis et multiplicata sunt mala in terra 11et exiit ex eis radix peccatrix Antiochus Inlustris filius Antiochi regis qui fuerat Romae obses et regnavit in anno centesimo tricesimo et septimo regni Graecorum 12in diebus illis exierunt ex Israhel filii iniqui et suaserunt multis dicentes eamus et disponamus testamentum cum gentibus quae circa nos sunt quia ex quo recessimus ab eis invenerunt nos multa mala 13et bonus visus est sermo in oculis eorum 14et destinaverunt aliqui de populo et abierunt ad regem et dedit illis potestatem ut facerent iustitiam gentium 15et aedificaverunt gymnasium in Hierosolymis secundum leges nationum 16et fecerunt sibi praeputia et recesserunt a testamento sancto et iuncti sunt nationibus et venundati sunt ut facerent malum 17et paratum est regnum in conspectu Antiochi et coepit regnare in terra Aegypti ut regnaret super duo regna 18et intravit in Aegyptum in multitudine gravi in curribus et elefantis et equitibus et copiosa navium multitudine 19et constituit bellum adversus Ptolomeum regem Aegypti et veritus est Ptolomeus a facie eius et fugit et ceciderunt vulnerati multi 20et conprehendit civitates munitas in terra Aegypti et accepit spolia terrae Aegypti 21et convertit Antiochus postquam percussit Aegyptum in centesimo et quadragesimo et tertio anno et ascendit ad Israhel 22et ascendit Hierosolymis in multitudine gravi 23et intravit in sanctificationem cum superbia et accepit altare aureum et candelabrum luminis et universa vasa eius et mensam propositionis et libatoria et fialas et mortariola aurea et velum et coronas et ornamentum aureum quod in facie templi erat et comminuit omnia 24et accepit argentum et aurum et vasa concupiscibilia et accepit thesauros occultos quos invenit et sublatis omnibus abiit in terram suam 25et fecit caedem hominum et locutus est superbia magna 26et factus est planctus magnus in Israhel et in omni loco eorum 27et ingemuerunt principes et seniores virgines et iuvenes infirmati sunt et speciositas mulierum inmutata est 28omnis maritus sumpsit lamentum quae sedebant in toro maritali lugebant 29et commota est terra super habitantes in ea et universa domus Iacob induit confusionem 30et post duos annos dierum misit rex principem tributorum in civitates Iuda et venit Hierusalem cum turba magna 31et locutus est ad eos verba pacifica in dolo et crediderunt ei 32et inruit super civitatem repente et percussit eam plaga et perdidit populum multum ex Israhel 33et accepit spolia civitatis et succendit eam igni et destruxit domos eius et muros eius in circuitu 34et captivas duxerunt mulieres et natos et pecora possederunt 35et aedificaverunt civitatem David muro magno et firmo et turribus firmis et facta est illis in arcem 36et posuerunt illic gentem peccatorum viros iniquos et convaluerunt in ea et posuerunt arma et escas et congregaverunt spolia Hierusalem 37et reposuerunt illic et facti sunt in laqueum magnum 38et factum est hoc ad insidias sanctificationi et in diabolum malum in Israhel 39et effuderunt sanguinem innocentem per circuitum sanctificationis et contaminaverunt sanctificationem 40et fugerunt habitatores Hierusalem propter eos et facta est habitatio exterorum et facta est extera semini suo et nati eius reliquerunt eam 41sanctificatio eius desolata est sicut solitudo dies festi eius conversi sunt in luctum sabbata eius in obprobrium honores eius in nihilum 42secundum gloriam eius multiplicata est ignominia eius et sublimitas eius conversa est in luctum 43et scripsit rex Antiochus omni regno suo ut esset omnis populus unus et reliquerunt unusquisque legem suam 44et consenserunt omnes gentes secundum verbum regis Antiochi 45et multi ex Israhel consenserunt ei et sacrificaverunt idolis et coinquinaverunt sabbatum 46et misit rex Antiochus libros per manus nuntiorum in Hierusalem et in omnes civitates Iudae ut sequerentur legem gentium terrae 47et prohiberent holocausta et sacrificia et placationes fieri in templo Dei 48et prohiberent celebrari sabbatum et dies sollemnes 49et coinquinari sancta et sanctum populum Israhel 50et iussit aedificari aras et templa et idola et immolari carnes suillas et pecora communia 51et relinquere filios suos incircumcisos et coinquinari animas eorum in omnibus inmundis et abominationibus ita ut obliviscerentur legem et inmutarent omnes iustificationes Dei 52et quicumque non fecisset secundum verbum regis Antiochi moreretur 53secundum omnia verba haec scripsit omni regno suo et praeposuit principes populo qui haec fieri cogerent 54et iusserunt civitatibus Iudae sacrificare 55et congregati sunt multi de populo ad eos qui dereliquerant legem Domini et fecerunt mala super terram 56et effugaverunt populum Israhel in abditis et in absconditis fugitivorum locis 57die quintadecima mensis casleu quinto et quadragesimo anno aedificavit rex Antiochus abominandum idolum desolationis super altare Dei et per universas civitates Iudae in circuitu aedificaverunt aras 58et ante ianuas domorum et in plateis incendebant tura et sacrificabant 59et libros legis Dei conbuserunt igni scindentes eos 60et apud quemcumque inveniebantur libri testamenti Domini et quicumque observabant legem Domini secundum edictum regis trucidabant eum 61in virtute sua faciebant haec populo Israhel qui inveniebantur in omni mense in civitatibus 62et quinta et vicesima die mensis sacrificabant super aram quae erat contra altare 63et mulieres quae circumcidebant filios suos trucidabantur secundum iussum regis Antiochi 64et suspendebant pueros a cervicibus per universas domos eorum et eos qui circumciderunt eos trucidabant 65et multi de populo Israhel definierunt apud se ut non manducarent inmunda et elegerunt magis mori quam cibis coinquinari inmundis 66et noluerunt infringere legem Dei sanctam et trucidati sunt 67et facta est ira magna super populum valde

Chapter 2

1in illis diebus surrexit Matthathias filius Iohannis filii Simeonis sacerdos ex filiis Ioarim ab Hierusalem et consedit in monte Modin 2et habebat filios quinque Iohannan qui cognominabatur Gaddis 3et Simeon qui cognominabatur Thasi 4et Iudas qui vocabatur Macchabeus 5et Eleazarus qui cognominabatur Abaron et Ionathas qui cognominabatur Apphus 6hii viderunt mala quae fiebant in populo Iuda et in Hierusalem 7et dixit Matthathias vae mihi ut quid natus sum videre contritionem populi mei et contritionem civitatis sanctae et sedere illic cum datur in manibus inimicorum 8sancta in manu extraneorum facta sunt templum eius sicut homo ignobilis 9vasa gloriae eius captiva abducta sunt trucidati sunt iuvenes eius in plateis et iuvenes eius ceciderunt gladio inimicorum 10quae gens non hereditavit regnum eius et non obtinuit spolia eius 11omnis conpositio eius ablata est quae erat libera facta est ancilla 12et ecce sancta nostra et pulchritudo nostra et claritas nostra desolata est et coinquinaverunt eam gentes 13quo ergo nobis adhuc vivere 14et scidit Matthathias et filii eius vestimenta sua et operuerunt se ciliciis et planxerunt valde 15et venerunt illuc qui missi erant a rege Antiocho ut cogerent eos qui confugerant in civitate Modin immolare et accendere et a lege Dei discedere 16et multi de populo Israhel consentientes accesserunt ad eos sed Matthathias et filii eius constanter steterunt 17et respondentes qui missi erant ab Antiocho dixerunt Matthathiae princeps et clarissimus et magnus es in hac civitate et ornatus filiis et fratribus 18ergo accede prior et fac iussum regis sicut fecerunt omnes gentes et viri Iuda et qui remanserunt in Hierusalem et eris tu et filii tui inter amicos regis et amplificatus argento et auro et muneribus multis 19et respondit Matthathias et dixit magna voce et si omnes gentes regi Antiocho oboediunt ut discedat unusquisque a servitute patrum suorum et consentiunt mandatis eius 20ego et filii mei et fratres mei oboediemus legi patrum nostrorum 21propitius sit nobis Deus non est nobis utile relinquere legem et iustitias Dei 22non audibimus verba regis Antiochi nec sacrificabimus transgredientes legis nostrae mandata ut eamus altera via 23et ut cessavit loqui verba haec accessit quidam Iudaeus in omnium oculis sacrificare idolis super aram in civitate Modin secundum iussum regis 24et vidit Matthathias et doluit et contremuerunt renes eius et ascendit furor eius secundum iudicium legis et insiliens trucidavit eum super aram 25sed et virum quem miserat rex Antiochus qui cogebat immolari occidit in ipso tempore et aram destruxit 26et zelatus est legem sicut fecit Finees Zambri filio Salomi 27et exclamavit Matthathias voce magna dicens omnis qui zelum habet legis statuens testamentum exeat post me 28et fugit ipse et filii eius in montes et reliquerunt quaecumque habebant in civitate 29tunc descenderunt multi quaerentes iudicium et iustitiam in desertum 30ut sederent ibi ipsi et filii eorum et mulieres eorum et pecora eorum quoniam induraverunt super eos mala 31et renuntiatum est viris regis et exercitui qui erat in Hierusalem civitate David quoniam discessissent viri quidam qui dissipaverunt mandatum regis in loca occulta in deserto et abissent post illos multi 32et statim perrexerunt ad eos et constituerunt adversus eos proelium in die sabbatorum 33et dixerunt ad eos resistitis et nunc adhuc exite et facite secundum verbum regis et vivetis 34et dixerunt non exibimus neque faciemus verbum regis ut polluamus diem sabbatorum 35et concitaverunt adversus eos proelium 36et non responderunt eis nec oppilaverunt loca occulta 37dicentes moriamur omnes in simplicitate nostra et testes erunt super nos caelum et terra quod iniuste perditis nos 38et intulerunt eis bellum sabbatis et mortui sunt ipsi et uxores eorum et filii eorum et pecora eorum usque ad mille animas hominum 39et cognovit Matthathias et amici eius et luctum habuerunt super eos valde 40et dixit vir proximo suo si omnes fecerimus sicut fratres nostri fecerunt et non pugnaverimus adversus gentes pro animabus nostris et iustificationibus nostris citius disperdent nos a terra 41et cogitaverunt in illa die dicentes omnis homo quicumque venerit ad nos in bello die sabbatorum pugnemus adversus eum et non moriemur omnes sicut mortui sunt fratres nostri in occultis 42tunc congregata est ad eos synagoga Asideorum fortis viribus ex Israhel omnis voluntarius in lege 43et omnes qui fugiebant a malis additi sunt ad eos et facti sunt illis ad firmamentum 44et collegerunt exercitum et percusserunt peccatores in ira sua et viros iniquos in indignatione sua et ceteri fugerunt ad nationes ut evaderent 45et circuivit Matthathias et amici eius et destruxerunt aras 46et circumciderunt pueros incircumcisos quotquot invenerunt in finibus Israhel in fortitudine 47et persecuti sunt filios superbiae et prosperatum est opus in manu eorum 48et obtinuerunt legem de manibus gentium et de manibus regum et non dederunt cornu peccatori 49et adpropinquaverunt dies Matthathiae moriendi et dixit filiis suis nunc confortata est superbia et castigatio et tempus eversionis et ira indignationis 50nunc ergo o filii aemulatores estote legis et date animas vestras pro testamento patrum 51et mementote operum patrum quae fecerunt in generationibus suis et accipietis gloriam magnam et nomen aeternum 52Abraham nonne in temptatione inventus est fidelis et reputatum est ei ad iustitiam 53Ioseph in tempore angustiae suae custodivit mandatum et factus est dominus Aegypti 54Finees pater noster zelando zelum Dei accepit testamentum sacerdotii aeterni 55Iesus dum implet verbum factus est dux Israhel 56Chaleb dum testificatur in ecclesia accepit hereditatem 57David in sua misericordia consecutus est sedem regni in saecula 58Helias dum zelat zelum legis receptus est in caelum 59Ananias Azarias Misahel credentes liberati sunt de flamma 60Danihel in sua simplicitate liberatus est de ore leonum 61et ita cogitate per generationem et generationem quia omnes qui sperant in eum non infirmantur 62et a verbis viri peccatoris non timueritis quia gloria eius stercus et vermis est 63hodie extollitur et cras non invenietur quia conversus est in terram suam et cogitatio eius periet 64vos ergo filii confortamini et viriliter agite in lege quia in ipsa gloriosi eritis 65et ecce Simeon frater vester scio quod vir consilii est ipsum audite semper et ipse vobis erit pater 66et Iudas Macchabeus fortis viribus a iuventute sua sit vobis princeps militiae et ipse aget bellum populi 67et vos adducetis ad vos omnes factores legis et vindicate vindictam populi vestri 68et retribuite retributionem gentibus et intendite in praeceptum legis 69et benedixit eos et adpositus est ad patres suos 70et defunctus est centesimo et quadragesimo et sexto anno et sepultus est a filiis suis in sepulchris patrum suorum in Modin et planxerunt eum omnis Israhel planctu magno

Chapter 3

1et surrexit Iudas qui vocabatur Macchabeus filius eius pro eo 2et adiuvabant eum omnes fratres eius et universi qui se coniunxerant patri eius et proeliabantur proelium Israhel cum laetitia 3et dilatavit gloriam populo suo et induit se loricam sicut gigans et succinxit se arma bellica sua in proeliis et protegebat castra gladio suo 4similis factus est leoni in operibus suis et sicut catulus leonis rugiens in venatione 5et persecutus est iniquos perscrutans eos et qui conturbabant populum suum succendit flammis 6et repulsi sunt inimici prae timore eius et omnes operarii iniquitatis conturbati sunt et directa est salus in manu eius 7et exacerbabat reges multos et laetificabat Iacob in operibus suis et in saeculum memoria eius in benedictione 8et perambulavit civitates Iuda et perdidit impios ex eis et avertit iram ab Israhel 9et nominatus est usque ad novissimum terrae et congregavit pereuntes 10et congregavit Apollonius gentes et a Samaria virtutem multam et magnam ad bellandum contra Israhel 11et cognovit Iudas et exiit obviam illi et percussit et occidit illum et ceciderunt vulnerati multi et reliqui fugerunt 12et accepit spolia eorum et gladium Apollonii abstulit Iudas et erat pugnans in eo omnibus diebus 13et audivit Seron princeps exercitus Syriae quod congregavit Iudas congregationem et ecclesiam fidelium secum 14et ait faciam mihi nomen et glorificabor in regno et debellabo Iudam et eos qui cum ipso sunt qui spernebant verbum regis 15et praeparavit se et ascenderunt cum eo castra impiorum fortes auxiliarii ut facerent vindictam in filios Israhel 16et adpropinquaverunt usque Bethoron et exivit Iudas obviam illi cum paucis 17ut viderunt autem exercitum venientem sibi obviam dixerunt Iudae quomodo poterimus pauci pugnare ad multitudinem tantam tam fortem et nos fatigati sumus ieiunio hodie 18et ait Iudas facile est concludi multos in manus paucorum et non est differentia in conspectu Dei caeli liberare in multis et in paucis 19quia non in multitudine exercitus victoria belli sed de caelo fortitudo est 20ipsi veniunt ad nos in multitudine contumaci et superba ut disperdant nos et uxores nostras et filios nostros et ut spolient nos 21nos vero pugnabimus pro animabus nostris et legibus nostris 22et ipse Dominus conteret eos ante faciem nostram vos autem ne timueritis eos 23ut cessavit autem loquens insiluit in eos subito et contritus est Seron et exercitus eius in conspectu ipsius 24et persequebatur eum in descensu Bethoron usque in campum et ceciderunt ex eis octingenti viri reliqui autem fugerunt in terram Philisthim 25et cecidit timor Iudae ac fratrum eius et formido super omnes gentes in circuitu eorum 26et pervenit ad regem nomen eius et de proeliis Iudae narrabant omnes gentes 27ut audivit autem Antiochus sermones istos iratus est animo et misit et congregavit exercitum universi regni sui castra fortia valde 28et aperuit aerarium suum et dedit stipendia exercitui in annum et mandavit illis ut essent parati ad omnia 29et vidit quod defecit pecunia de thesauris et tributa regionis modica propter dissensionem et plagam quam fecit in terra ut tolleret legitima quae erant a primis diebus 30et timuit ne non haberet et semel et bis in sumptus et donativa quae dederat ante larga manu et abundaverat super reges qui ante eum fuerant 31consternatus erat animo valde et cogitavit ire in Persidem et accipere tributa regionum et congregare argentum multum 32et reliquit Lysiam hominem nobilem de genere regali super negotia regia a flumine Eufraten usque ad flumen Aegypti 33et ut nutriret Antiochum filium suum donec rediret 34et tradidit ei medium exercitum et elefantos et mandavit ei de omnibus quae volebat et de inhabitantibus Iudaeam et Hierusalem 35ut mitteret ad eos exercitum ad conterendam et extirpandam virtutem Israhel et reliquias Hierusalem et auferendam memoriam de loco 36et ut constitueret habitatores filios alienigenas in omnibus finibus eorum et sorte distribueret terram eorum 37et rex adsumpsit partem exercitus residui et exivit ab Antiochia civitate regni sui anno centesimo et quadragesimo et septimo et transfretavit Eufraten flumen et perambulabat superiores regiones 38et elegit Lysias Ptolomeum filium Dorimini et Nicanorem et Gorgiam viros potentes ex amicis regis 39et misit cum eis quadraginta milia virorum et septem milia equitum ut venirent in terram Iuda et disperderent eam secundum verbum regis 40et processerunt ut irent cum universa virtute sua et venerunt et adplicuerunt Ammaum in terra campestri 41et audierunt mercatores regionum nomen eorum et acceperunt argentum et aurum multum valde et pueros et venerunt in castra ut acciperent filios Israhel in servos et additi sunt ad eos exercitus Syriae et terrae alienigenarum 42et vidit Iudas et fratres eius quia multiplicata sunt mala et exercitus adplicabat ad fines eorum et cognoverunt verba regis quae mandavit populo facere in interitum et consummationem 43et dixerunt unusquisque ad proximum suum erigamus deiectionem populi nostri et pugnemus pro populo nostro et sanctis nostris 44et congregatus est conventus ut essent parati in proelium et ut orarent et peterent misericordiam et miserationes 45et Hierusalem non habitabatur sed erat sicut desertum non erat qui ingrederetur et egrederetur de natis eius et sanctum conculcabatur et filii alienigenarum erant in arce ibi erat habitatio gentium et ablata est voluptas ab Iacob et defecit ibi tibia et cithara 46et congregati sunt et venerunt in Masefat contra Hierusalem quia locus orationis erat in Masefat ante Israhel 47et ieiunaverunt illa die et induerunt se ciliciis et cinere in capite suo et destituerunt vestimenta sua 48et expanderunt librum legis de quibus scrutabantur gentes similitudinem simulacrorum suorum 49et adtulerunt ornamenta sacerdotalia et primitias et decimas et suscitaverunt nazoreos qui impleverant dies 50et clamaverunt voce magna in caelum dicentes quid faciemus istis et quo eos ducemus 51et sancta tua conculcata sunt et contaminata sunt et sacerdotes tui in luctu et humilitate 52et ecce nationes convenerunt adversum nos ut nos disperdant tu scis quae cogitant in nos 53quomodo poterimus subsistere ante facies illorum nisi tu adiuves nos 54et tubis exclamaverunt voce magna 55et post hoc constituit Iudas duces populi tribunos et centuriones et pentecontarcos et decuriones 56et dixit his qui aedificabant domos et sponsabant uxores et plantabant vineas et formidolosis ut redirent unusquisque in domum suam secundum legem 57et moverunt castra et conlocaverunt ad austrum Ammaum 58et ait Iudas accingimini et estote filii potentes et estote parati in mane ut pugnetis adversus nationes has quae convenerunt disperdere nos et sancta nostra 59quoniam melius est nos mori in bello quam videre mala gentis nostrae et sanctorum 60sicut autem fuerit voluntas in caelo sic fiat

Chapter 4

1et adsumpsit Gorgias quinque milia virorum et mille equites electos et moverunt castra nocte 2ut adplicarent ad castra Iudaeorum et percuterent eos subito et filii qui erant ex arce erant illi duces 3et audivit Iudas et surrexit ipse et potentes percutere virtutem exercituum regis quae erat in Ammaum 4adhuc enim dispersus erat exercitus a castris 5et venit Gorgias in castra Iudae noctu et neminem invenit et quaerebant eos in montibus quoniam dixit fugiunt hii a nobis 6et cum dies factus esset apparuit Iudas in campo cum tribus milibus virorum tantum quia tegumenta et gladios non habebant 7et viderunt castra gentium valida et loricatos et equitatus in circuitu eorum et hii docti proelium 8et ait Iudas viris qui secum erant ne timueritis multitudinem eorum et impetum eorum ne formidetis 9mementote qualiter salvi facti sunt patres nostri in mari Rubro cum sequeretur eos Pharao cum exercitu 10et nunc clamemus in caelum et miserebitur nostri et testamenti patrum nostrorum et conteret exercitum istum ante faciem nostram hodie 11et scient omnes gentes quia est qui redimat et liberet Israhel 12et levaverunt alienigenae oculos suos et viderunt eos venientes ex adverso 13et exierunt de castris in proelium et tuba cecinerunt hii qui fuerant cum Iuda 14et congressi sunt et contritae sunt gentes et fugerunt in campum 15novissimi autem ceciderunt gladio et persecuti sunt eos usque Gesoron et usque in campos Idumeae et Azoti et Iamniae et ceciderunt ex illis ad tria milia virorum 16et reversus est Iudas et exercitus eius sequens eum 17et dixit ad populum non concupiscatis spolia quia bellum contra nos est 18et Gorgias et exercitus eius in monte prope nos sed state contra inimicos nostros et expugnate eos et post hoc sumetis spolia 19et adhuc loquente Iuda haec apparuit pars quaedam prospiciens de monte 20et vidit quod in fugam conversi sunt et succensa sunt castra fumus enim qui videbatur declarabat quod factum est 21quibus illi conspectis timuerunt valde aspicientes simul et Iudam et exercitum in campo paratum ad proelium 22et fugerunt omnes in campo alienigenarum 23et Iudas reversus est ad spolia castrorum et acceperunt aurum multum et argentum et hyacinthum et purpuram marinam et opes magnas 24et conversi hymnum canebant et benedicebant in caelum quoniam bonum est quoniam in saeculum misericordia eius 25et facta est salus magna in Israhel in illa die 26quicumque autem alienigenarum evaserunt venerunt et nuntiaverunt Lysiae universa quae acciderant 27quibus auditis ille consternatus est animo deficiebat quod non qualia voluit talia contigerunt in Israhel et qualia mandavit rex 28et sequenti anno congregavit electorum virorum sexaginta milia et equitum quinque milia ut debellaret eos 29et venerunt in Iudaeam et castra posuerunt in Bethoron et occurrit illis Iudas cum decem milibus viris 30et viderunt exercitum fortem et oravit et dixit benedictus es salvator Israhel qui contrivisti impetum potentis in manu servi tui David et tradidisti castra alienigenarum in manus Ionathae filii Saul et armigeri eius 31conclude exercitum istum in manu populi tui Israhel et confundantur in exercitu suo et equitibus 32da illis formidinem et tabefac audaciam virtutis eorum et commoveantur contritione sua 33deice eos gladio diligentium te et conlaudent te omnes qui noverunt nomen tuum in hymnis 34et commiserunt et ceciderunt de exercitu Lysiae quinque milia virorum 35videns autem Lysias suorum fugam et Iudaeorum audaciam et quod parati sunt aut vivere aut mori fortiter abiit Antiochiam et elegit milites ut multiplicatus rursus veniret in Iudaeam 36dixit autem Iudas et fratres eius ecce contriti sunt inimici nostri ascendamus nunc mundare sancta et renovare 37et congregatus est omnis exercitus et ascenderunt in montem Sion 38et viderunt sanctificationem desertam et altare profanatum et portas exustas et in atriis virgulta nata sicut in saltu vel montibus et pastoforia diruta 39sciderunt vestimenta sua et planxerunt planctu magno et inposuerunt cinerem 40et ceciderunt in faciem super terram et exclamaverunt tubis signorum et clamaverunt in caelum 41tunc ordinavit Iudas viros ut pugnarent adversus eos qui erant in arce donec emundarent sancta 42et elegit sacerdotes sine macula voluntatem habentes in lege Dei 43et mundaverunt sancta et tulerunt lapides contaminationis in locum inmundum 44et cogitavit de altare holocaustorum quod profanatum erat quid de eo faceret 45et incidit illi consilium bonum ut destrueret illud ne forte esset illis in obprobrium quia contaminaverunt illud gentes et demoliti sunt illud 46et reposuerunt lapides in monte domus in loco apto quoadusque veniret propheta et responderet de eis 47et acceperunt lapides integros secundum legem et aedificaverunt altare novum secundum illud quod fuit prius 48et aedificaverunt sancta et quae intra domum intrinsecus et aedem et atria sanctificaverunt 49et fecerunt vasa sancta nova et intulerunt candelabrum et altare incensorum et mensam in templum 50et incensum posuerunt super altare et accenderunt lucernas quae super candelabrum erant et lucebant in templo 51et posuerunt super mensam panes et adpenderunt vela et consummaverunt omnia opera quae fecerunt 52et ante matutinum surrexerunt quinta et vicesima mensis noni hic mensis casleu centesimi quadragesimi octavi anni 53et obtulerunt sacrificium secundum legem super altare holocaustorum novum quod fecerunt 54secundum tempus et secundum diem in qua contaminaverunt illud gentes in ipsa renovatum est in canticis et citharis et cinyris et cymbalis 55et cecidit omnis populus et adoraverunt et benedixerunt in caelum ei qui prosperavit eis 56et fecerunt dedicationem altaris diebus octo et obtulerunt holocausta cum laetitia et salutaria laudis 57et ornaverunt faciem templi coronis aureis et scutulis et dedicaverunt portas et pastoforia et inposuerunt eis ianuas 58et facta est laetitia in populo magna valde et aversum est obprobrium gentium 59et statuit Iudas et fratres eius et universa ecclesia Israhel ut agatur dies dedicationis altaris in temporibus suis ab anno in annum per dies octo a quinta et vicesima mensis casleu cum laetitia et gaudio 60et aedificaverunt in tempore illo montem Sion et per circuitum muros altos et turres firmas nequando venirent gentes et conculcarent eam sicut antea fecerunt 61et conlocavit illic exercitum ut servarent eam et munivit eam ad custodiendam Bethsuram ut haberet populus munitionem contra faciem Idumeae

Chapter 5

1et factum est ut audierunt gentes in circuitu quia aedificatum est altare et sancta sicut prius et iratae sunt valde 2et cogitabant tollere genus Iacob qui erant inter eos et coeperunt occidere de populo et persequi 3et debellabat Iudas filios Esau in Idumea et eos qui erant in Acrabattene quia circumsedebant Israhelitas et percussit eos plaga magna 4et recordatus est malitiam filiorum Bean qui erant populo in laqueum et in scandalum insidiantes in via 5et conclusi sunt ab eo in turribus et adplicuit ad eos et anathematizavit eos et incendit turres eorum igni cum omnibus qui in eis erant 6et transiit ad filios Ammon et invenit manum fortem et populum copiosum et Timotheum ducem ipsorum 7et commisit cum eis proelia multa et contriti sunt in conspectu eorum et percussit eos 8et cepit Iazer civitatem et filias eius et reversus est in Iudaeam 9et congregatae sunt gentes quae sunt in Galaad adversus Israhelitas qui erant in finibus eorum ut tollerent eos et fugerunt in Datheman munitionem 10et miserunt litteras ad Iudam et fratres eius dicentes congregatae sunt adversum nos gentes per circuitum ut auferant nos 11et parant venire et occupare munitionem in quam confugimus et Timotheus est dux exercitus eorum 12nunc ergo veni eripe nos de manibus eorum quia cecidit multitudo de nobis 13et omnes fratres nostri qui erant in locis Tubi interfecti sunt et captivas abduxerunt uxores eorum et natos et spolia et peremerunt illic ferme mille viros 14et adhuc epistulae legebantur et ecce alii nuntii venerunt de Galilea conscissis tunicis nuntiantes secundum verba haec 15dicentes convenisse adversum se a Ptolomaida et Tyro et Sidone et omni Galilea alienigenas ut nos consumant 16ut audivit autem Iudas et populus sermones istos convenit ecclesia magna cogitare quid facerent fratribus suis qui in tribulatione erant et expugnabantur ab eis 17dixitque Iudas Simoni fratri suo elige tibi viros et vade et libera fratres tuos in Galilea ego enim et frater meus Ionathas ibimus in Galaditin 18et reliquit Iosepphum filium Zacchariae et Azariam duces populi cum residuo exercitu in Iudaeam ad custodiendum 19et praecepit illi dicens praeesto populo huic et nolite bellum committere adversus gentes donec revertamur 20et dati sunt Simoni viri tria milia ut iret in Galileam Iudae autem octo milia in Galaditin 21et abiit Simon in Galileam et commisit proelia multa cum gentibus et contritae sunt gentes a facie eius et persecutus est eos usque ad portam 22Ptolomaidis et ceciderunt de gentibus fere tria milia virorum et accepit spolia eorum 23et sumpsit eos qui erant in Galilea et in Arbatis cum uxoribus et natis et omnibus quae erant illis et adduxit in Iudaeam cum laetitia magna 24et Iudas Macchabeus et Ionathas et fratres eius transierunt Iordanem et abierunt viam trium dierum per desertum 25et occurrerunt eis Nabuthei et susceperunt eos pacifice et narraverunt eis omnia quae acciderunt fratribus in Galaditide 26et quia multi ex eis conprehensi sunt in Basara et Bosor et in Alimis et in Casfor et Macet et Carnain hae omnes civitates munitae et magnae 27sed et in ceteris civitatibus Galaditidis tenentur conprehensi et in crastinum constituerunt admovere exercitum civitatibus his et conprehendere et tollere eos in una die 28et convertit Iudas et exercitus eius viam in desertum Bosor repente et occupavit civitatem et occidit omnem masculum in ore gladii et accepit omnia spolia eorum et succendit eam igni 29et surrexerunt inde nocte et ibant usque ad munitionem 30et factum est diluculo cum adlevassent oculos suos ecce populus multus cuius non erat numerus portantes scalas et machinas ut conprehenderent munitionem et expugnarent eos 31et vidit Iudas quia coepit bellum et clamor belli ascendit in caelum sicut tuba et clamor magnus de civitate 32et exercitui dixit pugnate hodie pro fratribus vestris 33et venit tribus ordinibus post eos et exclamaverunt tubis et clamaverunt in oratione 34et cognoverunt castra Timothei quia Macchabeus est et refugerunt a facie eius et percusserunt eos plaga magna et ceciderunt ex eis in illa die fere octo milia virorum 35et divertit Iudas in Maspha et expugnavit et cepit eam et occidit omnem masculum eius et sumpsit spolia eius et succendit eam igni 36inde perrexit et cepit Casbon et Maged et Bosor et reliquas civitates Galaditidis 37post haec autem verba congregavit Timotheus exercitum alium et castra posuit contra Rafon trans torrentem 38et misit Iudas speculari exercitum et renuntiaverunt ei dicentes quia convenerunt ad eum omnes gentes quae in circuitu nostro sunt exercitus multus nimis 39et Arabas conduxit in auxilium et castra posuerunt trans torrentem parati venire ad te in proelium et abiit Iudas obviam illis 40et ait Timotheus principibus exercitus sui cum adpropiaverit Iudas et exercitus eius ad torrentem aquae si transierit ad nos prior non poterimus sustinere eum quia potens poterit adversum nos 41si vero timuerit transire et posuerit castra extra flumen transfretemus ad eos et poterimus adversus illum 42ut autem adpropinquavit Iudas ad torrentem aquae statuit scribas populi secus torrentem et mandavit eis dicens neminem hominum reliqueritis sed veniant omnes in proelium 43et transfretavit ad illos prior et omnis populus post eum et contritae sunt ante faciem eorum omnes gentes et proiecerunt arma sua et fugerunt ad fanum quod est in Carnain 44et occupavit ipsam civitatem et fanum succendit igni cum omnibus qui erant in ipso et oppressa est Carnain et non potuit sustinere contra faciem Iudae 45et congregavit Iudas universos Israhelitas qui erant in Galaditiden a minimo usque ad maximum et uxores eorum et natos et exercitum magnum valde ut venirent in terram Iudae 46et venerunt usque Efron et haec civitas magna in ingressu posita munita valde et non erat declinare ab ea dextra vel sinistra sed per mediam iter erat 47et incluserunt se qui erant in civitate et obstruxerunt portas lapidibus et misit ad eos Iudas verbis pacificis 48dicens transeamus per terram vestram ut eamus in terram nostram et nemo vobis nocebit tantum pedibus transibimus et nolebant eis aperire 49et praecepit Iudas praedicare in castris ut adplicarent unusquisque in quo erat loco 50et adplicuerunt viri virtutis et obpugnavit civitatem illam tota die et tota nocte et tradita est civitas in manu eius 51et peremerunt omnem masculum in ore gladii et eradicavit eam et accepit spolia eius et transiit per totam civitatem super interfectos 52et transgressi sunt Iordanem in campo magno contra Bethsan 53et erat Iudas congregans extremos et exhortabatur populum per totam viam donec venerunt in terram Iuda 54et ascenderunt in montem Sion cum laetitia et gaudio et obtulerunt holocausta quod nemo ex eis cecidisset donec reverterentur in pace 55et in diebus quibus erat Iudas et Ionathas in terra Galaad et Simeon frater eius in Galilea contra faciem Ptolomaidis 56audivit Iosepphus Zacchariae filius et Azarias princeps virtutis res bene gestas et proelia quae facta sunt 57et dixit faciamus et ipsi nobis nomen et eamus pugnare adversum gentes quae in circuitu nostro sunt 58et praecepit his qui erant in exercitu suo et abierunt Iamniam 59et exivit Gorgias de civitate et viri eius obviam illi in pugnam 60et fugati sunt Iosepphus et Azarias usque in fines Iudae et ceciderunt illa die de populo Israhel ad duo milia viri et facta est fuga magna in populo 61quia non audierunt Iudam et fratres eius existimantes se fortiter facturos 62ipsi autem non erant de semine virorum illorum per quos salus facta est in Israhel 63et viri Iuda magnificati sunt valde in conspectu omnis Israhel et gentium omnium ubi audiebatur nomen eorum 64et convenerunt ad eos fausta adclamantes 65et exivit Iudas et fratres eius et expugnabant filios Esau in terra quae ad austrum est et percussit Chebron et filias eius et muros eius et turres succendit in circuitu 66et movit castra ut iret in terra alienigenarum et perambulabat Samariam 67in illa die ceciderunt sacerdotes in bello dum vult fortiter facere dum sine consilio exiit in proelium 68et declinavit Iudas in Azotum in terra alienigenarum et vidit aras eorum et spolia deorum ipsorum succendit igni et cepit spolia civitatum et regressus est in terram Iuda

Chapter 6

1et rex Antiochus perambulavit superiores regiones et audivit esse civitatem Elymaidem in Perside nobilissimam et copiosam in argento et auro 2templumque in ea locuples valde et illic velamina aurea et loricae et scuta quae reliquit Alexander Philippi rex Macedo qui regnavit primus in Graecia 3et venit et quaerebat civitatem capere et praedare eam et non potuit quoniam innotuit sermo his qui erant in civitate 4et insurrexerunt in proelium et fugit inde et abiit cum tristitia magna et reversus est Babyloniam 5et venit qui nuntiaret ei in Perside quia fugata sunt castra quae erant in terra Iuda 6et quia abiit Lysias cum virtute forti in primis et fugatus est a facie Iudaeorum et invaluerunt armis et viribus et spoliis multis quas ceperunt 7et quia diruerunt abominationem quam aedificaverat super altare quod erat in Hierusalem et sanctificationem sicut prius circumdederunt muris excelsis sed et Bethsuram civitatem suam 8et factum est ut audivit rex sermones istos expavit et commotus est valde et decidit in lectum et incidit in languorem prae tristitia quia non est factum sicut cogitabat 9et erat illic dies multos quia renovata est in eo tristitia magna et arbitratus est se mori 10et vocavit omnes amicos suos et dixit illis recessit somnus ab oculis meis et concidi et corrui corde prae sollicitudine 11et dixi in corde meo in quantam tribulationem deveni et in quos fluctus tristitiae in qua nunc sum qui iucundus eram et dilectus in potestate mea 12nunc vero reminiscor malorum quae feci in Hierusalem unde abstuli omnia spolia argentea et aurea quae erant in ea et misi auferri habitantes Iudaeam sine causa 13cognovi ergo quia propterea invenerunt me mala ista et ecce pereo tristitia magna in terra aliena 14et vocavit Philippum unum de amicis suis et praeposuit eum super universum regnum suum 15et dedit ei diadema et stolam suam et anulum ut adduceret Antiochum filium suum et nutriret eum et regnaret 16et mortuus est illic Antiochus rex anno centesimo quadragesimo et nono 17et cognovit Lysias quoniam mortuus est rex et constituit regnare Antiochum filium eius quem nutrivit adulescentem et vocavit nomen eius Eupator 18et hii qui erant in arce concluserant Israhel in circuitu sanctorum et quaerebant eis mala semper ad firmamentum gentium 19et cogitavit Iudas disperdere eos et convocavit universum populum ut obsiderent eos 20et coirent simul et obsederunt eos anno centesimo quinquagesimo et fecerunt ballistas et machinas 21et exierunt quidam ex eis qui obsidebantur et adiunxerunt se illis aliqui ex impiis Israhel 22et abierunt ad regem et dixerunt quousque non facies iudicium et vindicas fratres nostros 23nos decrevimus servire patri tuo et ambulare in praeceptis eius et obsequi edictis eius 24et filii populi nostri propter hoc abalienabantur se a nobis et quicumque inveniebantur ex nobis interficiebantur et hereditates nostrae diripiebantur 25et non ad nos tantum extenderunt manum sed et in omnes fines nostros 26et ecce adplicuerunt hodie ad arcem in Hierusalem occupare eam et munitionem in Bethsuram munierunt 27et nisi praeveneris eos velocius maiora quam haec facient nec poteris obtinere eos 28et iratus est rex ut audivit et convocavit omnes amicos suos et principes exercitus sui et eos qui super equites erant 29sed et de regnis aliis et insulis et maritimis venerunt ad eum exercitus conducticius 30et erat numerus exercitus centum milia peditum et viginti milia equitum et elefanti triginta duo docti ad proelium 31et venerunt per Idumeam et adplicuerunt ad Bethsuram et pugnaverunt dies multos et fecerunt machinas et exierunt et succenderunt eas igni et pugnaverunt viriliter 32et recessit Iudas ab arce et admovit castra ad Bethzacara contra castra regis 33et surrexit ante lucem et concitavit exercitus impetum contra viam Bethzacara et conparaverunt se exercitus in proelium et tubis cecinerunt 34et elefantis ostenderunt sanguinem uvae et mori ad acuendos eos in proelium 35et diviserunt bestias per legiones et adstiterunt singulis elefantis mille viri in loricis concatenatis et galeae aereae in capitibus eorum et quingenti equites ordinati unicuique bestiae electi erant 36hii ante tempus ubicumque erat bestia erant et quocumque ibat ibant non discedebant ab ea 37sed et turres ligneas super eos firmae protegentes super singulas bestias et super eas machinae et super singulas viri virtutis triginta duo qui pugnabant desuper et intus magister bestiae 38et residuum equitatum hinc et inde statuit in duas partes tubis et exercitum commovere et perurguere constipati in legionibus eius 39et ut refulsit sol in clypeos aureos et aereos resplenduerunt montes ab eis resplenduerunt sicut lampades ignis 40et distincta est pars exercitus regis per montes excelsos et alii per loca humilia et ibant caute et ordinate 41et commovebantur omnes inhabitantes a voce multitudinis eorum et incessu turbae et conlisionis armorum erat enim exercitus magnus valde et fortis 42et adpropiavit Iudas et exercitus eius in proelium et ceciderunt de exercitu regis sescenti viri 43et vidit Eleazar filius Saura unam de bestiis loricatam loricis regis et erat eminens super ceteras bestias et visum est ei quod in ea esset rex 44et dedit se ut liberaret populum suum et adquireret sibi nomen aeternum 45et cucurrit ad eam audaciter in medio legionis interficiens a dextris et a sinistris et cadebant ab eo huc et illuc 46et ivit sub pedes elefanti et subposuit ei et occidit eum et cecidit in terram super ipsum et mortuus est illic 47et videntes virtutem regis et impetum exercitus eius deverterunt ab eis 48castra autem regis ascenderunt contra eos in Hierusalem et adplicuit castra rex ad Iudaeam et montem Sion 49et fecit pacem cum his qui erant in Bethsuram et exierunt de civitate quia non erant eis ibi alimenta conclusis quia sabbata erant terrae 50et conprehendit rex Bethsuram et constituit illic custodiam servare eam 51et convertit castra ad locum sanctificationis dies multos et statuit illic ballistas et machinas et ignis iacula et tormenta ad lapides iactandos et spicula et scorpios ad mittendas sagittas et fundibula 52fecerunt autem et ipsi machinas adversus machinas eorum et pugnaverunt dies multos 53escae autem non erant in civitate eo quod septimus annus esset et qui remanserant in Iudaea de gentibus consumpserant reliquias eorum quae repositae fuerant 54et remanserunt in sanctis viri pauci quoniam obtinuerat eos fames et dispersi sunt unusquisque in locum suum 55et audivit Lysias quod Philippus quem constituit rex Antiochus cum adhuc viveret et nutriret Antiochum filium suum ut regnaret 56et reversus esset a Perside et Media et exercitus qui abierat cum ipso et quia quaerit suscipere regni negotia 57festinavit ire et dicere ad regem et duces exercitus deficimus cotidie et esca nobis modica est et locus quem obsidemus est munitus et incumbit nobis ordinare de regno 58nunc itaque demus dextras hominibus istis et faciamus cum illis pacem et cum omni gente eorum 59et constituamus illis ut ambulent in legitimis suis sicut prius propter legitima enim ipsorum quae despeximus irati sunt et fecerunt omnia haec 60et placuit sermo in conspectu regis et principum et misit ad eos pacem facere et receperunt illam 61et iuravit illis rex et principes et exierunt de munitione 62et intravit rex montem Sion et vidit munitionem loci et rupit ius iuramenti quod iuravit et mandavit destruere murum in gyro 63et discessit festinanter et reversus est Antiochiam et invenit Philippum dominantem civitati et pugnavit adversus eum et occupavit civitatem

Chapter 7

1anno centesimo quinquagesimo et primo exiit Demetrius Seleuci filius ab urbe Roma et ascendit cum paucis viris in civitatem maritimam et regnavit illic 2et factum est ut ingressus est in domum regni patrum suorum conprehendit exercitus Antiochum et Lysiam ut adduceret eos ad eum 3et res ei innotuit et ait nolite mihi ostendere faciem eorum 4et occidit eos exercitus et sedit Demetrius super sedem regni sui 5et venerunt ad eum viri iniqui et impii ex Israhel et Alchimus dux eorum qui volebat fieri sacerdos 6et accusaverunt populum apud regem dicentes perdidit Iudas et fratres eius amicos tuos et nos disperdit de terra nostra 7nunc ergo mitte virum cui credis et eat et videat exterminium omne quod fecit nobis et regionibus regis et puniit omnes amicos eius et adiutores eorum 8et elegit rex ex amicis suis Bacchidem qui dominabatur trans Flumen magnum in regno et fidelem regi et misit eum 9et Alchimum impium constituit in sacerdotio et mandavit ei facere ultionem in filios Israhel 10et surrexerunt et venerunt cum exercitu magno in terram Iuda et miserunt nuntios et locuti sunt ad Iudam et fratres eius verbis pacificis in dolo 11et non intenderunt sermonibus eorum viderunt enim quia venerunt cum exercitu magno 12et convenerunt ad Alchimum et Bacchidem congregatio scribarum requirere quae iusta sunt 13et primi Asidei qui erant in filiis Israhel et exquirebant ab eis pacem 14dixerunt enim homo sacerdos de semine Aaron venit non decipiet nos 15et locutus est cum eis verba pacifica et iuravit illis dicens non inferemus vobis malum neque amicis vestris 16et crediderunt ei et conprehendit ex eis sexaginta viros et occidit eos in una die secundum verbum quod scriptum est 17carnes sanctorum tuorum et sanguinem ipsorum effuderunt in circuitu Hierusalem et non erat qui sepeliret 18et incubuit timor et tremor in omnem populum quia dixerunt non est ei veritas et iudicium transgressi sunt enim constitutum et iusiurandum quod iuraverunt 19et movit Bacchides castra ab Hierusalem et adplicuit in Bethzetha et misit et conprehendit multos ex eis qui a se refugerant et quosdam de populo mactavit et in puteum magnum proiecit 20et commisit regionem Alchimo et reliquit cum eo auxilium in adiutorium ipsi et abiit Bacchides ad regem 21et satis agebat Alchimus pro principatu sacerdotii sui 22et convenerunt ad eum omnes qui perturbabant populum suum et obtinuerunt terram Iuda et fecerunt plagam magnam in Israhel 23et vidit Iudas omnia mala quae fecit Alchimus et qui cum eo erant in filios Israhel plus multo quam gentes 24et exiit in omnes fines Iudae in circuitu et fecit vindictam in viros desertores et cessaverunt ultra exire in regionem 25vidit autem Alchimus quod praevaluit Iudas et qui cum eo sunt et cognovit quia non potest sustinere eos et regressus est ad regem et accusavit eos multis criminibus 26et misit rex Nicanorem unum ex principibus suis nobilioribus qui erat inimicitias exercens contra Israhel et mandavit ei evertere populum 27et venit Nicanor in Hierusalem cum exercitu magno et misit ad Iudam et ad fratres eius cum dolo verbis pacificis 28dicens non sit pugna inter me et vos veniam cum viris paucis et videam facies vestras cum pace 29et venit ad Iudam et salutaverunt se invicem pacifice et hostes parati erant rapere Iudam 30et innotuit sermo Iudae quoniam cum dolo venerat ad eum et conterritus est ab eo et amplius noluit videre faciem eius 31et cognovit Nicanor quoniam denudatum est consilium eius et exivit obviam Iudae in pugnam iuxta Capharsalama 32et ceciderunt de Nicanoris fere quinque milia viri et fugerunt in civitatem David 33et post haec verba ascendit Nicanor in montem Sion et exierunt de sacerdotibus populi salutare eum in pace et demonstrare ei holocaustomata quae offerebantur pro rege 34et inridens sprevit eos et polluit et locutus est superbe 35et iuravit cum ira dicens nisi traditus fuerit Iudas et exercitus eius in manus meas continuo cum regressus fuero in pace succendam domum istam et exiit cum ira magna 36et intraverunt sacerdotes et steterunt ante faciem altaris et templi et flentes dixerunt 37tu elegisti domum istam Domine ad invocandum nomen tuum in ea ut esset domus orationis et obsecrationis populo tuo 38fac vindictam in homine isto et exercitu eius et cadant gladio memento blasphemias eorum et ne dederis eis ut permaneant 39et exiit Nicanor ab Hierusalem et castra adplicuit ad Bethoron et occurrit illi exercitus Syriae 40et Iudas adplicuit in Adarsa cum tribus milibus viris et oravit Iudas et dixit 41qui missi erant a rege Sennacherib Domine qui blasphemaverunt te exiit angelus et percussit ex eis centum octoginta quinque milia 42sic percute exercitum istum in conspectu nostro hodie et sciant ceteri quia male locutus est super sancta tua et iudica illum secundum malitiam illius 43et commiserunt exercitus proelium tertiadecima die mensis adar et contrita sunt castra Nicanoris et cecidit ipse primus in proelio 44ut vidit autem exercitus eius quia cecidit Nicanor proiecerunt arma sua et fugerunt 45et persecuti sunt eos viam diei unius ab Adasor usquequo veniatur Gazera et tubis cecinerunt post eos cum significationibus 46et exierunt de omnibus castellis Iudae in circuitu et ventilabant eos cornibus et convertebantur iterum ad eos et ceciderunt omnes gladio et non est relictus ex eis nec unus 47et acceperunt spolia eorum et praedam et caput Nicanoris amputaverunt et dexteram eius quam extenderat superbe et adtulerunt et suspenderunt contra Hierusalem 48et laetatus est populus valde et egerunt diem illam in laetitia magna 49et constituit agi omnibus annis diem istam tertiadecima die mensis adar 50et siluit terra Iuda dies paucos

Chapter 8

1et audivit Iudas nomen Romanorum quia sunt potentes viribus et adquiescunt ad omnia quae postulantur ab eis et quicumque accesserunt ad eos statuerunt cum eis amicitias et quia sunt potentes viribus 2audierunt proelia eorum et virtutes bonas quas faciunt in Galatia quia obtinuerunt eos et duxerunt sub tributum 3et quanta fecerunt in regione Hispaniae et quod in potestate redegerunt metalla argenti et auri quae illic sunt et possederunt omnem locum consilio suo et patientia 4locos qui longe erant valde ab eis et reges qui supervenerant illis ab extremis terrae contriverunt et percusserunt eos plaga magna ceteri autem dant eis tributum omnibus annis 5et Philippum et Persen Citiorum regem et ceteros qui adversus eos arma tulerunt contriverunt bello et obtinuerunt eos 6et Antiochum magnum regem Asiae qui eis pugnam intulerat habens centum viginti elefantos et exercitum magnum valde contritum ab eis 7et quia ceperunt eum vivum et statuerunt ei ut daret ipse et qui regnaverint post eum tributum magnum et daret obsides et constitutum 8et regionem Medorum et Lydos et Medos de optimis regionibus eorum et acceptas eas ab illis dederunt Eumeni regi 9et quia qui erant apud Elladam voluerunt ire et tollere eos et innotuit sermo his 10et miserunt ad eos ducem unum et pugnaverunt contra illos et ceciderunt ex eis multi et captivas duxerunt uxores eorum et filios et diripuerunt eos et terram eorum possederunt et destruxerunt muros eorum et in servitutem illos redegerunt usque in hunc diem 11et residua regna et insulas quae aliquando restiterant illis exterminaverunt et in potestatem redegerunt 12cum amicis autem suis et qui in ipsis requiem habebant conservaverunt amicitiam et obtinuerunt regna quae erant proxima et quae longe quia quicumque audiebant nomen eorum timebant eos 13quibus vero vellent auxilio esse ut regnarent regnabant et exaltati sunt valde 14et in omnibus istis nemo portabat diadema nec induebatur purpura ut magnificaretur in ea 15et quia curiam fecerunt sibi et cotidie consulebant trecentos viginti consilium agentes semper de multitudine ut quae digna sunt gerant 16et committunt uni homini magistratum suum per singulos annos dominari universae terrae suae et omnes oboediunt uni et non est invidia neque zelus inter eos 17et elegit Iudas Eupolemum filium Iohannis filii Iacob et Iasonem filium Eleazari et misit eos Romam constituere cum illis amicitiam et societatem 18et ut auferrent ab eis iugum Graecorum quia viderunt quod in servitutem premerent regnum Israhel 19et abierunt Romam viam multam valde et introierunt curiam et dixerunt 20Iudas Macchabeus et fratres eius et populus Iudaeorum miserunt nos ad vos statuere vobiscum societatem et pacem et conscribi nos socios et amicos vestros 21et placuit sermo in conspectu eorum 22et hoc rescriptum quod rescripserunt in tabulis aereis et miserunt Hierusalem ut esset apud eos ibi memoriale pacis et societatis 23bene sit Romanis et genti Iudaeorum in mari et in terra in aeternum gladiusque et hostis procul sit ab eis 24quod si institerit bellum Romanis prius aut omnibus sociis eorum in omni dominatione eorum 25auxilium feret gens Iudaeorum prout tempus dictaverit corde pleno 26et proeliantibus non dabunt neque subministrabunt triticum arma pecuniam naves sicut placuit Romanis et custodient mandata eorum nihil ab eis accipientes 27similiter autem et si genti Iudaeorum prius acciderit bellum adiuvabunt Romani ex animo prout eis tempus permiserit 28et adiuvantibus non dabitur triticum arma pecunia naves sicut placuit Romanis et custodiant mandata eorum absque dolo 29secundum haec verba constituerunt Romani populo Iudaeorum 30quod si post haec verba hii aut illi addere vel demere ad haec aliquid voluerint facient ex proposito suo et quaecumque addiderint vel dempserint rata erunt 31sed et de malis quae Demetrius rex fecit in eos scripsimus ei dicentes quare gravasti iugum tuum super amicos nostros et socios Iudaeos 32si ergo iterum adierint nos adversum te faciemus illis iudicium et pugnabimus tecum mari terraque

Chapter 9

1interea ubi audivit Demetrius quia cecidit Nicanor et exercitus eius in proelio adposuit Bacchidem et Alchimum rursum mittere in Iudaeam et dextrum cornu cum illis 2et abierunt viam quae ducit in Galgala et castra posuerunt in Mesaloth quae est in Arbellis et occupaverunt eam et peremerunt animas hominum multas 3et mense primo anni centesimi quinquagesimi et secundi adplicuerunt exercitum ad Hierusalem 4et surrexerunt et abierunt in Berea viginti milia virorum et duo milia equitum 5et Iudas castra posuerat in Laisa et tria milia viri cum eo electi 6et viderunt multitudinem exercitus quia multi sunt et timuerunt valde et multi subtraxerunt se de castris et non remanserunt ex eis nisi octingenti viri 7et vidit Iudas quod defluxit exercitus suus et bellum perurguebat eum confractus est corde quia non habebat tempus congregandi eos et dissolutus est 8et dixit his qui residui erant surgamus et eamus ad adversarios nostros si poterimus pugnare adversus eos 9et avertebant eum dicentes non poterimus sed liberemus animas nostras modo et revertemur ad fratres nostros et pugnabimus adversus eos nos autem pauci sumus 10et ait Iudas absit istam rem facere ut fugiamus ab eis et si adpropiavit tempus nostrum moriamur in virtute propter fratres nostros et non inferamus crimen gloriae nostrae 11et movit exercitus de castris et steterunt illis obviam et divisi sunt equites in duas partes et fundibalarii et sagittarii praeibant exercitum et primi certaminis omnes potentes 12Bacchides autem erat in dextro cornu et proximavit legio ex duabus partibus et clamabant tubis 13exclamaverunt autem et hii qui erant ex parte Iudae etiam ipsi et commota est terra a voce exercituum et commissum est proelium a mane usque ad vesperam 14et vidit Iudas quia firmior est pars exercitus Bacchidis in dextris et convenerunt cum ipso omnes constantes corde 15et contrita est dextra pars ab eis et persecutus est eos usque ad montem Azoti 16et qui in sinistro cornu erant viderunt quod contritum est dextrum cornu et secuti sunt post Iudam et qui cum ipso erant a tergo 17et ingravatum est proelium et ceciderunt vulnerati multi ex his et illis 18et Iudas cecidit et ceteri fugerunt 19et Ionathas et Simon tulerunt Iudam fratrem suum in Modin 20et fleverunt eum omnis populus Israhel planctu magno et lugebant dies multos 21et dixerunt quomodo cecidit potens qui salvum faciebat Israhel 22et cetera verba Iudae bellorum et virtutum quas fecit non sunt descripta multa enim erant valde 23et factum est post obitum Iudae emerserunt iniqui in omnibus finibus Israhel et exorti sunt omnes qui operabantur iniquitatem 24in diebus illis facta est fames magna valde et tradidit se Bacchidi omnis regio eorum cum ipsis 25et elegit Bacchides impios viros et constituit eos dominos regionis 26et exquirebant et perscrutabantur amicos Iudae et adducebant eos ad Bacchidem et vindicabat in illos et inludebat 27et facta est tribulatio magna in Israhel qualis non fuit ex qua die non est visus propheta in Israhel 28et congregati sunt omnes amici Iudae et dixerunt Ionathae 29ex quo frater tuus Iudas defunctus est vir similis ei non est qui exeat contra inimicos Bacchidem et eos qui inimici sunt genti nostrae 30nunc itaque te elegimus hodie esse nobis principem et ducem ad bellandum bellum nostrum 31et suscepit Ionathas tempore illo principatum et surrexit loco Iudae fratris sui 32et cognovit Bacchides et quaerebat eum occidere 33et cognovit Ionathas et Simon frater eius et omnes qui cum eo erant et fugerunt in desertum Thecuae et consederunt ad aquam lacus Asphar 34et cognovit Bacchides et die sabbatorum venit ipse et omnis exercitus eius trans Iordanem 35et misit fratrem suum ducem populi et rogavit Nabatheos amicos suos ut commendaret illis adparatum suum qui erat copiosus 36et exierunt filii Iambri ex Madabas et conprehenderunt Iohannem et omnia quae habebat et abierunt habentes ea 37post haec verba renuntiatum est Ionathae et Simoni fratri eius quia filii Iambri faciunt nuptias magnas et ducunt sponsam ex Nadaba filiam unius de magnis principibus Chanaan cum ambitione magna 38et recordati sunt sanguinis Iohannis fratris sui et ascenderunt et absconderunt se sub tegumento montis 39et levaverunt oculos suos et viderunt et ecce tumultus et adparatus multus et sponsus processit et amici eius et fratres eius obviam illis cum tympanis et musicis et armis multis 40et surrexerunt ad eos cum insidiis et occiderunt eos et ceciderunt multi vulnerati et residui fugerunt in montem et acceperunt omnia spolia eorum 41et conversae sunt nuptiae in luctum et vox musicorum ipsorum in lamentum 42et vindicaverunt vindicta sanguinem fratris sui et reversi sunt ad ripam Iordanis 43et audivit Bacchides et venit die sabbatorum usque ad oram Iordanis in virtute multa 44et dixit ad suos Ionathas surgamus et pugnemus contra inimicos nostros non est enim hodie sicut heri et nudius tertius 45ecce enim bellum ex adverso aqua vero Iordanis hinc et inde et ripae et paludes et saltus et non est locus devertendi 46nunc ergo clamate in caelum ut liberemini de manu inimicorum vestrorum et commissum est bellum 47et extendit Ionatha manum suam percutere Bacchidem et devertit ab eo retro 48et desiluit Ionathan et transnataverunt ad eos Iordanem 49et ceciderunt de parte Bacchidis die illa mille viri et reversi sunt Hierusalem 50et aedificaverunt civitates munitas in Iudaea munitionem quae erat in Hiericho et in Ammaum et in Bethoron et Bethel et Tamnatan et Phara et Thopo muris excelsis et portis et seris 51et posuit custodiam in eis ut inimicitias exercerent in Israhel 52et munivit civitatem Bethsuram et Gazara et arcem et posuit in eis auxilia et adparatum escarum 53et accepit filios principum regionis obsides et posuit eos in arce in Hierusalem in custodia 54et anno centesimo quinquagesimo tertio mense secundo praecepit Alchimus destrui muros domus sanctae interioris et destrui opera prophetarum et coepit destruere 55in tempore illo percussus est Alchimus et inpedita sunt opera illius et obclusum est os eius et dissolutus est paralysin nec ultra loqui potuit verbum et mandare de domo sua 56et mortuus est Alchimus in tempore illo cum tormento magno 57et vidit Bacchides quoniam mortuus est Alchimus et reversus est ad regem et siluit terra annis duobus 58et cogitaverunt omnes iniqui dicentes ecce Ionathas et qui cum eo sunt in silentio habitant confidentes nunc ergo adducamus Bacchidem et conprehendet eos omnes in una nocte 59et abierunt et consilium ei dederunt 60et surrexit ut veniret cum exercitu multo et misit occulte epistulas sociis suis qui erant in Iudaea ut conprehenderent Ionathan et eos qui cum eo erant sed non potuerunt quia innotuit eis consilium eorum 61et adprehendit de viris regionis qui principes erant malitiae quinquaginta viros et occidit eos 62et secessit Ionathas et Simon et qui cum eo erant in Bethbessi quae est in deserto et struxit diruta eius et firmaverunt eam 63et agnovit Bacchides et congregavit universam multitudinem suam et his qui de Iuda erant denuntiavit 64et venit et castra posuit desuper a Bethbesse et obpugnavit eam dies multos et fecit machinas 65et reliquit Ionathas Simonem fratrem suum in civitate et exiit in regionem et venit cum numero 66et percussit Odaren et fratres eius et filios Phaseron in tabernaculo ipsorum et coepit caedere et crescere in virtutibus 67Simon vero et qui cum ipso erant exierunt de civitate et succenderunt machinas 68et pugnaverunt contra Bacchidem et contritus est ab eis et adflixerunt eum valde quoniam consilium eius et congressus eius erat inanis 69et iratus contra viros iniquos qui ei consilium dederant ut veniret in regionem ipsorum multos ex eis occidit ipse autem cogitavit cum reliquis abire in regionem suam 70et cognovit Ionathas et misit ad eum legatos conponere cum ipso pacem et reddere ei captivitatem 71et libenter accepit et fecit secundum verba eius et iuravit nihil se ei facturum mali omnibus diebus vitae eius 72et reddidit ei captivitatem quam prius erat praedatus de terra Iuda et conversus abiit in terram suam et non adposuit amplius venire in fines eius 73et cessavit gladius ex Israhel et habitavit Ionathas in Machemas et coepit Ionathas ibi iudicare populum et exterminavit impios ex Israhel

Chapter 10

1et anno centesimo sexagesimo ascendit Alexander Antiochi filius qui cognominatus est Nobilis et occupavit Ptolomaidam et receperunt eum et regnavit illic 2et audivit Demetrius rex et congregavit exercitum valde copiosum et exivit obviam illi in proelium 3et misit Demetrius ad Ionathan epistulam verbis pacificis ut magnificaret eum 4dixit enim anticipemus pacem facere cum eo priusquam faciat cum Alexandro adversus nos 5recordabitur enim omnium quae fecimus in eum et in fratrem eius et in gentem eius 6et dedit ei potestatem congregandi exercitum et fabricare arma et esse ipsum socium eius et obsides qui erant in arce iussit tradi ei 7et venit Ionathas in Hierusalem et legit epistulas in auditu omnis populi et eorum qui in arce erant 8et timuerunt timore magno quoniam audierunt quod dedit ei rex in potestatem congregandi exercitum 9et traditi sunt Ionathae obsides et reddidit eos parentibus suis 10et habitavit Ionathas in Hierusalem et coepit aedificare et innovare civitatem 11et dixit facientibus opera ut struerent muros et montem Sion in circuitu lapidibus quadratis ad munitionem et ita fecerunt 12et fugerunt alienigenae qui erant in munitionibus quas aedificaverat Bacchides 13et reliquit unusquisque locum suum et abiit in terram suam 14tantum in Bethsuram remanserant aliqui ex his qui reliquerant legem et praecepta Dei erat enim haec eis ad refugium 15et audivit Alexander rex promissa quae promisit Demetrius Ionathae et narraverunt ei proelia et virtutes quas ipse fecit et fratres eius et labores quos laboraverunt 16et ait numquid inveniemus aliquem virum talem et nunc faciemus eum amicum et socium nostrum 17et scripsit epistulam et misit ei secundum haec verba dicens 18rex Alexander fratri Ionathae salutem 19audivimus de te quod vir potens viribus et aptus es ut sis amicus noster 20et nunc constituimus te hodie summum sacerdotem gentis tuae et ut amicus regis voceris et misit ei purpuram et coronam auream ut quae nostra sunt sentias et conserves amicitias ad nos 21et induit se Ionathas stolam sanctam septimo mense anno centesimo sexagesimo in die sollemni scenophegiae et congregavit exercitum et fecit arma copiosa 22et audivit Demetrius verba ista et contristatus est et ait 23quid hoc fecimus quod praeoccupavit nos Alexander adprehendere amicitiam Iudaeorum ad munimen sui 24scribam et ego illi verba deprecatoria et dignitates et dona ut sit mecum in adiutorio 25et scripsit in haec verba rex Demetrius genti Iudaeorum salutem 26quoniam servastis ad nos pactum et mansistis in amicitia nostra et non accessistis ad inimicos nostros audivimus et gavisi sumus 27et nunc perseverate adhuc conservare ad nos fidem et retribuemus vobis bona pro his quae fecistis nobiscum 28et remittemus vobis praestationes multas et dabimus vobis donationes 29et nunc absolvo vos et omnes Iudaeos a tributis et pretia salis indulgeo et coronas remitto et tertias seminis 30et dimidiam partem fructus ligni quod est portionis meae relinquo vobis ex hodierno et deinceps ne accipiatur a terra Iuda et a tribus civitatibus quae additae sunt illi ex Samaria et Galilea ex hodierna die et in totum tempus 31et Hierusalem sit sancta et libera cum finibus suis et decimae et tributa ipsius sint 32remitto etiam potestatem arcis quae est in Hierusalem et do eam summo sacerdoti et constituat in ea viros quoscumque ipse elegerit qui custodiant eam 33et omnem animam Iudaeorum quae captiva est a terra Iuda in omni regno meo relinquo liberam gratis ut omnes a tributis resolvantur etiam pecorum suorum 34et omnes dies sollemnes et sabbata et neomeniae et dies decreti et tres dies ante diem sollemnem et tres post diem sollemnem sint omnes inmunitatis et remissionis omnibus Iudaeis qui sunt in regno meo 35et nemo potestatem agere aliquid habeat et movere negotii adversus aliquem eorum in omni causa 36et ut adscribantur ex Iudaeis in exercitu regis ad triginta milia virorum et dabuntur illis copiae ut oportet omnibus exercitibus regis et ex ipsis ordinabuntur qui sint in munitionibus regis magni 37et ex his constituentur supra negotia regni quae aguntur ex fide et principes sint ex eis et ambulent legibus suis sicut praecepit rex in terra Iuda 38et tres civitates quae additae sunt Iudaeae ex regione Samariae cum Iudaea reputentur ut sint sub uno et non oboediant aliae potestati nisi summi sacerdotis 39Ptolomaidam et confines eius quas dedi donum sanctis qui sunt in Hierusalem ad necessarios sumptus sanctorum 40et ego singulis annis dabo quindecim milia siclorum argenti de rationibus regis quae me contingunt 41et omne quod reliquum fuit quod non reddiderant qui super negotia erant annis prioribus ex hoc dabunt in opera domus 42et super haec quinque milia siclorum argenti quae accipiebant de sanctorum ratione per singulos annos et haec ad sacerdotes pertineant qui ministerio funguntur 43et quicumque fugerint in templum quod est in Hierosolymis et in omnibus finibus eius obnoxios regi in omni negotio dimittatis et universa quae sunt eis in regno meo libera habeant 44et ad aedificanda vel restauranda opera sanctorum sumptus dabuntur de ratione regis 45et ad extruendos muros Hierusalem et communiendos in circuitu sumptus dabuntur de ratione regis et ad construendos muros in Iudaea 46ut audivit autem Ionathas et populus sermones istos non crediderunt eis nec receperunt eos quia recordati sunt malitiae magnae quam fecerat in Israhel et tribulaverat eos valde 47et conplacuit eis in Alexandrum quia ipse fuerat eis princeps sermonum pacis et ipsi auxilium ferebant omnibus diebus 48et congregavit Alexander rex exercitum magnum et admovit castra ad Demetrium 49et commiserunt proelium reges et fugit exercitus Alexandri et insecutus est eum Demetrius et incubuit super eos 50et invaluit proelium nimis donec occidit sol et cecidit Demetrius in illa die 51et misit Alexander ad Ptolomeum regem Aegypti legatos secundum haec verba dicens 52quoniam ingressus sum in regnum meum et sedi in sede patrum meorum et obtinui principatum et contrivi Demetrium et possedi regionem nostram 53et commisi cum eo pugnam et contritus est ipse et castra eius a nobis et sedimus in sede regni eius 54et nunc statuamus ad invicem amicitiam et da mihi filiam tuam uxorem et ero gener tuus et ipsi dignitatem 55et respondit Ptolomeus rex dicens felix dies in qua reversus es ad terram patrum tuorum et sedisti in sede regni eorum 56et nunc faciam tibi quae scripsisti sed occurre Ptolomaidae ut videamus nos invicem et spondeam tibi sicut dixisti 57et exiit Ptolomeus de Aegypto ipse et Cleopatra filia eius et venit Ptolomaidae anno centesimo sexagesimo secundo 58et occurrit ei Alexander rex et dedit ei Cleopatram filiam suam et fecit nuptias eius Ptolomaidae sicut reges in magna gloria 59et scripsit rex Alexander Ionathae ut veniret obviam sibi 60et abiit cum gloria Ptolomaidem et occurrit ibi duobus regibus et dedit illis argentum multum et aurum et dona et invenit gratiam in conspectu eorum 61et convenerunt adversus eum viri pestilentes ex Israhel viri iniqui interpellantes adversus eum et non intendit ad eos rex 62et iussit expoliari Ionathan vestimentis suis et induit eum purpura et ita fecerunt et conlocavit eum rex sedere secum 63dixitque principibus exite cum eo in medio civitatis et praedicate ut nemo interpellet adversus eum de ullo negotio nec quisquam ei molestus sit de ulla ratione 64et factum est ut viderunt qui interpellabant gloriam eius quae praedicabatur et opertum eum purpura fugerunt omnes 65et magnificavit eum rex et scripsit eum inter primos amicos et posuit eum ducem et participem principatus 66et reversus est Ionathan in Hierusalem cum pace et laetitia 67in anno centesimo sexagesimo quinto venit Demetrius filius Demetrii a Creta in terram patrum suorum 68et audivit Alexander rex et contristatus est valde et reversus est Antiochiam 69et constituit Demetrius Apollonium qui praeerat Coelesyriae et congregavit exercitum magnum et accessit ad Iamniam et misit ad Ionathan summum sacerdotem 70dicens tu solus resistis nobis ego autem factus sum in derisum et in obprobrium propterea quia tu potestatem exerces in montibus 71nunc ergo si confidis in virtutibus tuis descende ad nos in campum et conparemus illic invicem quia mecum est virtus bellorum 72interroga et disce qui sim ego et ceteri qui auxilio sunt mihi qui et dicunt quia non potest stare pes vester ante faciem nostram quia bis in fugam conversi sunt patres tui in terra sua 73et nunc quomodo poteris sustinere equitatum exercitum tantum in campo ubi non est lapis neque saxum neque locus fugiendi 74ut audivit autem Ionathas sermones Apollonii motus est animo et elegit decem milia virorum et exiit ab Hierusalem et concurrit ei Simon frater eius in adiutorium 75et adplicuerunt castra in Ioppen et exclusit eum a civitate quia custodia Apollonii Ioppe erat et obpugnavit eam 76et exterriti qui erant intra civitatem aperuerunt ei et obtinuit Ionathas Ioppen 77et audivit Apollonius et admovit tria milia equitum et exercitum multum 78et abiit Azotum tamquam iter faciens et statim exiit in campum eo quod haberet multitudinem equitum et confideret in eis et insecutus est eum Ionathas in Azotum et proelium commiserunt 79et reliquit Apollonius in castris mille equites post eos occulte 80et cognovit Ionathas quoniam sunt insidiae post se et circuierunt castra eius a mane usque ad vesperam 81populus autem stabat sicut praecepit Ionathas et laboraverunt equi eorum 82et eiecit Simon exercitum suum et commisit contra legionem equites enim fatigati erant et contriti sunt ab eo et fugerunt 83et qui dispersi sunt in campum fugerunt in Azotum et intraverunt in Bethdagon idolum suum ut se liberarent 84et succendit Ionathas Azotum et civitates quae erant in circuitu eius et accepit spolia eorum et templum Dagon et eos qui fugerunt in illud succendit igni 85et fuerunt qui ceciderunt gladio cum his qui succensi sunt fere octo milia virorum 86et movit inde Ionathas castra et adplicuit ea Ascalona et exierunt de civitate obviam illi in magna gloria 87et reversus est Ionathas in Hierusalem cum suis habentibus spolia multa 88et factum est ut audivit Alexander rex sermones istos addidit adhuc glorificare Ionathan 89et misit ei fibulam auream sicuti est consuetudo dari cognatis regum et dedit ei Accaron et omnes fines eius in possessionem

Chapter 11

1et rex Aegypti congregavit exercitum sicut harena quae est circa ora maris et naves multas et quaerebat obtinere regnum Alexandri dolo et addere illud regno suo 2et exiit in Syriam verbis pacificis et aperiebant ei quia mandaverat Alexander rex exire ei obviam eo quod socer suus esset 3cum introiret autem civitatem Ptolomeus ponebat custodias militum in singulis civitatibus 4et ut adpropiavit Azoto ostenderunt ei templum Dagon succensum et Azotum et cetera eius demolita et corpora proiecta et eorum qui caesi erant in bello tumulos quos fecerat secus viam 5et narraverunt regi quia haec fecit Ionathas ut invidiam facerent ei et tacuit rex 6et occurrit Ionathas regi in Ioppen cum gloria et invicem se salutaverunt et dormierunt illic 7et abiit Ionathas cum rege usque ad fluvium qui vocatur Eleutherus et reversus est Hierusalem 8rex autem Ptolomeus obtinuit dominium civitatum usque Seleuciam maritimam et cogitabat in Alexandrum consilia mala 9et misit legatos ad Demetrium dicens veni conponamus inter nos pactum et dabo tibi filiam meam quam habet Alexander et regnabis in regno patris tui 10paenituit enim me quod dederim illi filiam meam quaesivit enim me occidere 11et vituperavit eum propterea quod concupierat regnum eius 12et abstulit filiam suam et dedit eam Demetrio et abalienavit se ab Alexandro et manifestae factae sunt inimicitiae eius 13et intravit Ptolomeus Antiochiam et inposuit duo diademata capiti suo Aegypti et Asiae 14Ptolomeus autem rex erat in Cilicia illis temporibus quia rebellabant qui erant in locis illius 15et audivit Alexander et venit ad eum in bello et produxit Ptolomeus rex exercitum et occurrit ei in manu valida et fugavit eum 16et fugit Alexander in Arabiam ut ibi protegeretur rex autem Ptolomeus exaltatus est 17et abstulit Gaddihel Arabs caput Alexandri et misit Ptolomeo 18et rex Ptolomeus mortuus est in die tertia et qui erant in munitionibus perierunt ab his qui erant intra castra 19et regnavit Demetrius anno centesimo sexagesimo septimo 20in diebus illis congregavit Ionathas eos qui erant in Iudaea ut expugnarent arcem quae est in Hierusalem et fecerunt contra eam machinas multas 21et abierunt quidam qui oderant gentem suam viri iniqui ad regem et renuntiaverunt ei quod Ionathas obsideret arcem 22et ut audivit iratus est et statim venit Ptolomaidam et scripsit Ionathae ne obsideret sed occurreret sibi ad conloquium festinato 23ut audivit autem Ionathas iussit obsideri et elegit de senioribus Israhel et de sacerdotibus et dedit se periculo 24et accepit aurum et argentum et vestem et alia xenia multa et abiit ad regem Ptolomaidae et invenit gratiam in conspectu eius 25et interpellabant adversus eum quidam iniqui ex gente sua 26et fecit ei rex sicut fecerant ei qui ante ipsum fuerant et exaltavit eum ante conspectu amicorum omnium 27et statuit ei principatum sacerdotii et quaecumque alia habuit prius pretiosa et fecit eum principem amicorum 28et postulavit Ionathas a rege ut inmunem faceret Iudaeam toparcias id est et Samariam et promisit ei talenta trecenta 29et consensit rex et scripsit Ionathae epistulas de his omnibus hunc modum continentes 30rex Demetrius Ionathae fratri salutem et genti Iudaeorum 31exemplum epistulae quam scripsimus Lastheni parenti nostro de vobis misimus ad vos ut sciretis 32rex Demetrius Lastheni parenti salutem 33genti Iudaeorum amicis nostris et conservantibus quae iusta sunt apud nos decrevimus benefacere propter benignitatem ipsorum quam erga nos habent 34statuimus ergo illis omnes fines Iudaeae et tres civitates Lyddam et Ramathae quae additae sunt Iudaeae ex Samaria et omnes confines earum sequestra omnibus sacrificantibus in Hierosolymis pro his quae ab eis rex accipiebat per singulos annos et pro fructibus terrae et pomorum 35et alia quae ad nos pertinebant decimarum et tributorum ex hoc tempore remittimus eis et areas salinarum et coronas quae nobis deferebantur 36omnia ipsis concedimus et nihil horum irritum erit ex hoc et in omne tempus 37nunc ergo curate facere horum exemplum et detur Ionathae et ponatur in monte sancto in loco celebri 38et vidit Demetrius rex quod siluit terra in conspectu suo et nihil ei resistit dimisit totum exercitum suum unumquemque in locum suum excepto peregrino exercitu quem contraxit ab insulis gentium et inimici erant ei omnis exercitus patrum eius 39Tryfon autem erat quidam partium Alexandri prius et vidit quoniam omnis exercitus murmurat contra Demetrium et iit ad Emalcuhel Arabum qui nutriebat Antiochum filium Alexandri 40et adsidebat ei ut traderet eum ipsi ut regnaret loco patris sui et enuntiavit ei quanta fecit Demetrius et inimicitias exercituum eius adversum illum et mansit illic diebus multis 41et misit Ionathas ad Demetrium regem ut eicerent eos qui in arce erant in Hierusalem et qui in praesidiis erant quia inpugnabant Israhel 42et misit Demetrius ad Ionathan dicens non haec tantum faciam tibi et genti tuae sed gloria inlustrabo te et gentem tuam cum fuerit oportunum 43nunc ergo recte feceris si miseris viros in auxilium quia discessit omnis exercitus meus 44et misit ei Ionathas tria milia virorum fortium Antiochiam et venerunt ad regem et delectatus est rex in adventu eorum 45et convenerunt qui erant de civitate centum viginti milia virorum et volebant interficere regem 46et fugit rex in aulam et occupaverunt qui erant de civitate itinera civitatis et coeperunt pugnare 47et vocavit rex Iudaeos in auxilium et convenerunt omnes simul ad eum et dispersi sunt omnes per civitatem 48et occiderunt in illa die centum milia hominum et succenderunt civitatem et ceperunt spolia multa in illa die et liberaverunt regem 49et viderunt qui erant de civitate quod obtinuissent Iudaei civitatem sicut volebant et infirmati sunt mente sua et clamaverunt ad regem cum precibus dicentes 50da nobis dextras et cessent Iudaei obpugnantes nos et civitatem 51et proiecerunt arma et fecerunt pacem et glorificati sunt Iudaei in conspectu regis et in conspectu omnium qui erant in regno eius et nominati sunt in regno et regressi sunt in Hierusalem habentes spolia multa 52et sedit Demetrius rex in sede regni sui et siluit terra in conspectu eius 53et mentitus est omnia quaecumque dixit et alienavit se ab Ionathan et non retribuit ei secundum beneficia quae sibi tribuerat et vexabat eum valde 54post haec autem reversus est Tryfon et Antiochus cum eo puer adulescens et regnavit et inposuit diadema 55et congregati sunt ad eum omnis exercitus quos disperserat Demetrius et pugnaverunt contra eum et fugit et terga vertit 56et accepit Tryfon bestias et obtinuit Antiochiam 57et scripsit Antiochus adulescens Ionathae dicens constituo tibi sacerdotium et constituo te super quattuor civitates ut sis de amicis regis 58et misit illi vasa aurea et ministerium et dedit ei potestatem bibendi in auro et esse in purpura et habere fibulam auream 59et Simonem fratrem eius constituit ducem a terminis Tyri usque ad fines Aegypti 60et exiit Ionathas et perambulabat trans flumen civitates et congregatus est ad eum omnis exercitus Syriae in auxilium et venit Ascalona et occurrerunt ei de civitate honorifice 61et abiit inde Gazam et concluserunt se qui erant Gazae et obsedit eam et succendit quae in circuitu erant civitates et praedatus est eas 62et rogaverunt Gazenses Ionathan et dedit illis dextram et accepit filios eorum obsides et misit illos in Hierusalem et perambulavit regionem usque Damascum 63et audivit Ionathas quia praevaricati sunt principes Demetrii in Cades quae est in Galilea cum exercitu multo volentes eum removere a negotio regni 64et occurrit illis fratrem autem suum Simonem reliquit intra provinciam 65et adplicuit Simon ad Bethsuram et expugnabat eam diebus multis et conclusit eos 66et postulaverunt ab eo dextras accipere et dedit illis et eiecit eos inde et cepit civitatem et posuit in ea praesidium 67et Ionatha et castra eius adplicuerunt ad aquam Gennesar et ante lucem vigilaverunt in campum Asor 68et ecce castra alienigenarum occurrebant in campo et tendebant ei insidias in montibus ipse autem occurrit ex adverso 69insidiae vero exsurrexerunt de locis suis et commiserunt proelium 70et fugerunt qui erant ex parte Ionathae omnes et nemo relictus est ex eis nisi Matthathias filius Absolomi et Iudas filius Chalfi princeps militiae exercitus 71et scidit Ionathas vestimenta sua et posuit terram in capite suo et oravit 72et reversus est ad eos in proelium et convertit illos et pugnaverunt 73et viderunt qui fugiebant partis illius et reversi sunt ad eum et insequebantur cum eo usque Cades ad castra sua et pervenerunt usque illuc 74et ceciderunt de alienigenis in die illa tria milia virorum et regressus est Ionatha in Hierusalem

Chapter 12

1et vidit Ionathas quia tempus eum iuvat et elegit viros et misit Romam statuere et renovare cum eis amicitiam 2et ad Spartas et ad alia loca misit epistulas secundum eandem formam 3et abierunt Romam et intraverunt in curiam et dixerunt Ionathas summus sacerdos et gens Iudaeorum miserunt nos ut renovetis amicitiam et societatem secundum pristinam 4et dederunt illis epistulas ad ipsos per loca ut deducerent eos in terram Iuda cum pace 5et hoc exemplum epistularum quas scripsit Ionathas Spartiatis 6Ionathas summus sacerdos et seniores gentis et sacerdotes et reliquus populus Iudaeorum Spartiatis fratribus salutem 7iam pridem missae erant epistulae ad Onian summum sacerdotem a Dario qui regnabat apud vos quoniam estis fratres nostri sicut rescriptum continet quod subiectum est 8et suscepit Onias virum qui fuerat missus cum honore et accepit epistulas in quibus significabatur de societate et amicitia 9nos cum nullo horum indigeremus habentes solacio sanctos libros qui sunt in manibus nostris 10maluimus mittere ad vos renovare fraternitatem et amicitiam ne forte alieni efficiamur a vobis multa enim tempora transierunt ex quo misistis ad nos 11nos ergo in omni tempore sine intermissione in diebus sollemnibus et ceteris quibus oportet memores sumus vestri in sacrificiis quae offerimus et observationibus sicut fas est et decet meminisse fratrum 12laetamur itaque de gloria vestra 13nos autem circumdederunt multae tribulationes et multa proelia et inpugnaverunt nos reges qui sunt in circuitu nostro 14noluimus ergo vobis molesti esse neque ceteris sociis et amicis nostris in his proeliis 15habuimus enim de caelo auxilium et liberati sumus nos et humiliati sunt inimici nostri 16elegimus itaque Numenium Antiochi et Antipatrum Iasonis filium et misimus ad Romanos renovare cum eis amicitiam et societatem pristinam 17mandavimus itaque eis ut veniant etiam ad vos et salutent vos ut reddant vobis epistulas nostras de innovatione fraternitatis nostrae 18et nunc bene facietis respondentes nobis ad haec 19et hoc rescriptum epistularum quod miserat Onias 20rex Spartiarum Onias Ionathae sacerdoti magno salutem 21inventum est in scriptura de Spartiatis et Iudaeis quoniam sunt fratres et quia sunt de genere Abraham 22et nunc ex quo haec cognovimus bene facitis scribentes nobis de pace vestra 23sed et nos rescripsimus vobis pecora nostra et possessiones nostrae vestrae sunt et vestra nostra mandavimus itaque haec nuntiari vobis 24et audivit Ionathas quoniam egressi sunt principes Demetrii cum exercitu multo supra quam prius pugnare adversus eum 25et exiit ab Hierusalem et occurrit eis in Amathite regione non enim dederat eis spatium ut ingrederentur regionem eius 26et misit speculatores in castra eorum et reversi renuntiaverunt quia constituunt supervenire illis nocte 27cum occidisset autem sol praecepit Ionathas suis vigilare et esse in armis paratos ad pugnam tota nocte et posuit custodes per circuitum castrorum 28et audierunt adversarii quia paratus est Ionathas cum suis in bello et timuerunt et formidaverunt corde suo et accenderunt focos in castris suis 29Ionathas autem et qui cum eo erant non cognoverunt usque mane videbant enim lumina ardentia 30et secutus est Ionatha et non conprehendit eos transierant enim flumen Eleutherum 31et divertit Ionathas ad Arabas qui vocantur Zabadei et percussit eos et accepit spolia eorum 32et iunxit et venit Damascum et perambulavit omnem regionem illam 33Simon autem exiit et venit usque ad Ascalona et ad proxima praesidia et declinavit in Ioppen et occupavit eam 34audivit enim quod vellent praesidium tradere partibus Demetrii et posuit ibi custodes ut custodirent eam 35et reversus est Ionathas et convocavit seniores populi et cogitavit cum eis aedificare praesidia in Iudaea 36et aedificare muros in Hierusalem et exaltare altitudinem magnam inter medium arcis et civitatis ut separaret eam a civitate ut esset ipsa singulariter et neque emant neque vendant 37et convenerunt ut aedificarent civitatem et cecidit murus qui erat super torrentem ab ortu solis et reparavit eum qui vocatur Caphetetha 38et Simon aedificavit Adiada in Sephela et munivit eam et inposuit portas et seras 39et cum cogitasset Tryfon regnare Asiae et adsumere diadema et extendere manum in Antiochum regem 40timens ne forte non permitteret eum Ionathas sed pugnaret adversus eum quaerebat conprehendere eum et occidere et exsurgens abiit in Bethasan 41et exiit Ionathas obviam cum quadraginta milibus virorum electorum in proelium et venit Bethasan 42et vidit Tryfon quia venit cum exercitu multo ut extenderet in eum manus et timuit 43et excepit eum cum honore et commendavit eum omnibus amicis suis et dedit ei munera et praecepit exercitibus suis ut oboedirent ei sicut sibi 44et dixit Ionathae ut quid vexasti universum populum cum bellum nobis non sit 45et nunc remitte eos in domos suas elige autem tibi viros paucos qui tecum sint et veni mecum Ptolomaidam et tradam illam tibi et reliqua praesidia et exercitum et universos praepositos negotii et conversus abibo propterea enim veni 46et credidit ei et fecit sicut dixit et dimisit exercitum et abierunt in terram Iudam 47retinuit autem secum tria milia virorum ex quibus remisit in Galileam duo milia mille autem cum eo venerunt 48ut intravit autem Ionathas Ptolomaidam cluserunt portas Ptolomenses et conprehenderunt eum et omnes qui cum eo intraverant gladio interfecerunt 49et misit Tryfon exercitum et equites in Galileam et in campum magnum ut perderent omnes socios Ionathae 50at illi cum cognovissent quia conprehensus est et periit et omnes qui cum eo erant hortati sunt semet ipsos et exierunt parati in proelium 51et videntes hii qui insecuti fuerant quia pro anima res est illis reversi sunt 52illi autem venerunt omnes cum pace in terram Iuda et planxerunt Ionathan et eos qui cum eo fuerant valde et luxit Israhel luctu magno 53et quaesierunt omnes gentes quae erant in circuitu eorum perdere eos dixerunt enim 54non habent principem et adiuvantem nunc ergo expugnemus illos et tollamus de hominibus memoriam eorum

Chapter 13

1et audivit Simon quod congregavit Tryfon exercitum copiosum ut veniret in terram Iuda et adtereret eam 2videns quia in tremore populus est et timore ascendit Hierusalem et congregavit populum 3et adhortans dixit vos scitis quanta ego et fratres mei et domus patris mei fecimus pro legibus et pro sanctis proelia et angustias quales vidimus 4horum gratia perierunt fratres mei omnes propter Israhel et relictus sum ego solus 5et nunc non mihi contingat parcere animae meae in omni tempore tribulationis non enim melior sum fratribus meis 6vindicabo itaque gentem meam et sancta natosque vestros et uxores quia congregatae sunt universae gentes conterere nos inimicitiae gratis 7et accensus est spiritus populi simul ut audivit sermones istos 8et responderunt voce magna dicentes tu es dux noster loco Iudae et Ionathae fratris tui 9pugna proelium nostrum et omnia quaecumque dixeris nobis faciemus 10et congregans omnes viros bellatores adceleravit consummare omnes muros Hierusalem et munivit eam in gyro 11et misit Ionathan filium Absalomi et cum eo exercitum novum in Ioppen et eiectis his qui erant in ea mansit illic ipse 12et movit Tryfon a Ptolomaida cum exercitu multo ut veniret in terram Iuda et Ionatha cum eo in custodia 13Simon autem adplicuit in Addus contra faciem campi 14et ut cognovit Tryfon quia surrexit Simon in loco Ionathae fratris sui misit ad eum legatos 15dicens pro argento quod debebat frater tuus Ionathas in ratione regis detinuimus eum 16et nunc mitte argenti talenta centum et duos filios eius obsides ut non dimissus fugiat a nobis et remittemus eum 17et cognovit Simon quia cum dolo loquitur secum iussit tamen dari argentum et pueros ne inimicitiam magnam sumeret ad Israhel populum dicentem 18quia non misit argentum et pueros propterea periit 19et mentitus est et non dimisit Ionathan 20et post haec venit Tryfon intra regionem ut contereret eam et gyraverunt per viam quae ducit Ador et Simon et castra eius ambulabant in omnem locum quocumque ibant 21qui autem in arce erant miserunt ad Tryfonem legatos ut festinaret venire per desertum et mitteret illis alimonias 22et paravit Tryfon omnem equitatum ut veniret illa nocte erat autem nix valde multa et non venit in Galaditin 23et cum adpropiasset Baschama occidit Ionathan et filios eius 24et convertit Tryfon et abiit in terram suam 25et misit Simon et accepit ossa Ionathae fratris sui et sepelivit ea in Modin civitate patrum eius 26et planxerunt eum omnis Israhel planctu magno et luxerunt eum dies multos 27et aedificavit Simon super sepulchrum patris sui et fratrum suorum aedificium altum visu lapide polito retro et ante 28et statuit septem pyromidas unam contra unam patri et matri et quattuor fratribus 29et his circumposuit columnas magnas et super columnas arma ad memoriam aeternam et iuxta arma naves sculptas quae viderentur ab omnibus navigantibus mare 30hoc est sepulchrum quod fecit in Modin usque in hunc diem 31Tryfon autem cum iter faceret cum Antiocho rege adulescente dolo occidit eum 32et regnavit loco eius et inposuit sibi diadema Asiae et fecit plagam magnam in terra 33et aedificavit Simon praesidia Iudaeae muniens ea turribus excelsis et muris magnis et portis et seris et posuit alimenta in munitionibus 34et elegit Simon viros et misit ad Demetrium regem ut faceret remissionem regioni quia actus omnes Tryfonis per direptionem fuerant gesti 35et Demetrius rex ad verba ista respondit et scripsit epistulam talem 36rex Demetrius Simoni summo sacerdoti et amico regum et senioribus et genti Iudaeorum salutem 37coronam auream et baen quam misistis suscepimus et parati sumus facere vobiscum pacem magnam et scribere praepositis regis remittere vobis quae indulsimus 38quaecumque enim constituimus vobis constant munitiones quas aedificastis sint vobis 39remittimus quoque ignorantias et peccata usque in hodiernum diem et coronam quam debebatis et si quid aliud erat tributarium Hierusalem iam non sit tributarium 40et si qui in vobis apti sunt conscribi inter nostros conscribantur et sit inter nos pax 41anno centesimo septuagesimo ablatum est iugum gentium ab Israhel 42et coepit populus Israhel scribere in tabulis et gestis publicis anno primo sub Simone sacerdote magno duce et principe Iudaeorum 43in illis diebus Simon adplicuit ad Gazam et circumdedit eam castris et fecit machinas et adplicuit ad civitatem et percussit turrem unam et conprehendit 44et qui eruperunt erant intra machinam in civitate et factus est motus magnus in civitate 45et ascenderunt qui erant in civitate cum uxoribus et filiis supra murum scissis tunicis suis et clamaverunt voce magna postulantes a Simone dextras sibi dari 46et dixerunt non nobis reddas secundum malitias nostras sed secundum misericordias tuas 47et flexus Simon non debellavit eos eiecit tamen eos de civitate et emundavit aedes in quibus fuerant simulacra et tunc intravit in ea cum hymnis benedicens Dominum 48et eiecta ex ea omni inmunditia conlocavit in ea viros qui legem facerent et munivit eam et fecit sibi habitationem 49qui autem erant in arce Hierusalem prohibebantur egredi et ingredi in regionem et emere ac vendere et esurierunt valde et multi ex eis fame perierunt 50et clamaverunt ad Simonem ut dextras acciperent et dedit illis et eiecit eos inde et mundavit arcem a contaminationibus 51et intraverunt in ea tertia et vicesima secundi mensis anno centesimo septuagesimo primo cum laude et ramis palmarum et cinyris et cymbalis et nablis et hymnis et canticis quia contritus est inimicus magnus ex Israhel 52et constituit ut omnibus annis agerentur dies hii cum laetitia 53et munivit montem templi qui erat secus arcem et habitavit ibi ipse et qui cum eo erant 54et vidit Simon Iohannem filium suum quod vir esset et posuit eum ducem virtutum universarum et habitavit Gazaris

Chapter 14

1anno centesimo septuagesimo secundo et congregavit rex Demetrius exercitus suos et abiit Mediam ad contrahenda sibi auxilia et expugnare Tryfonem 2et audivit Arsaces rex Persidis et Mediae quia intravit Demetrius confines suos et misit unum de principibus suis ut conprehenderent eum vivum et adducerent eum ad se 3et abiit et percussit castra Demetrii et conprehendit eum et duxit eum ad Arsacen et posuit eum in custodiam 4et siluit terra Iuda omnibus diebus Simonis et quaesivit bona genti suae et placuit illis potestas eius et gloria eius omnibus diebus 5et cum omni gloria sua accepit Ioppen in portum et fecit introitum in insulis maris 6et dilatavit fines gentis suae et obtinuit regionem 7et congregavit captivitatem multam et dominatus est Gazarae et Bethsurae et arci et abstulit inmunditias ex ea et non erat qui resisteret ei 8et unusquisque colebat terram suam cum pace et terra dabat fructus suos et ligna camporum fructum suum 9seniores in plateis sedebant omnes et de bonis terrae tractabant et iuvenes induebant se gloriam et stolas belli 10civitatibus tribuebat alimonias et constituebat eas ut essent vasa munitionis quoadusque nominatum est nomen gloriae eius usque ad extremum terrae 11fecit pacem super terram et laetatus est Israhel laetitia magna 12et sedit unusquisque sub vite sua et sub ficulnea nec erat qui eos terreret 13defecit inpugnans eos super terram reges contriti sunt in diebus illis 14et confirmavit omnes humiles populi sui et legem exquisivit et abstulit omnem iniquum et malum 15sancta glorificavit et multiplicavit vasa sanctorum 16et auditum est Romae quia defunctus est Ionathas et usque in Sparta et contristati sunt valde 17ut audierunt autem quod Simon frater eius factus esset summus sacerdos loco eius et ipse obtineret regionem et civitates in ea 18scripserunt ad eum tabulis aereis ut renovaret amicitias et societatem quam fecerunt cum Iuda et Ionatha fratribus eius 19et lectae sunt in conspectu ecclesiae in Hierusalem et hoc exemplum epistularum quas miserunt Spartiatae 20Spartianorum princeps et civitatis Simoni sacerdoti magno et senioribus et sacerdotibus et reliquo populo Iudaeorum fratribus salutem 21legati qui missi sunt ad populum nostrum nuntiaverunt nobis de vestra gloria et honore ac laetitia et gavisi sumus in introitu eorum 22et scripsimus quae ab ipsis erant dicta in conciliis populi sic Numenius Antiochi et Antipater Iasonis filius legati Iudaeorum venerunt ad nos renovantes nobiscum amicitiam 23et placuit populo excipere viros gloriose et ponere exemplum sermonum eorum in segregatis populi libris ut sit ad memoriam populo Spartiarum exemplum autem horum scripsimus Simoni magno sacerdoti 24post haec autem misit Simon Numenium Romam habentem clypeum aureum magnum pondus minarum mille ad statuendam cum eis societatem cum audisset autem populus romanus 25sermones istos dixerunt quam gratiarum actionem reddemus Simoni et filiis eius 26restituit enim ipse fratres suos et expugnavit inimicos Israhel et statuerunt ei libertatem et descripserunt in tabulis aereis et posuerunt in titulis in montem Sion 27octava decima die mensis elul anno centesimo septuagesimo secundo anno tertio sub Simone sacerdote magno in Asaramel 28in conventu magno sacerdotum et populi et principum gentis et seniorum regis nota facta sunt haec quoniam frequenter facta sunt proelia in regione nostra 29Simon autem Matthathiae filius ex filiis Iarib et fratres eius dederunt se periculo et restiterunt adversariis gentis suae ut starent sancta ipsorum et lex et gloria magna glorificaverunt gentem suam 30et congregavit Ionathas gentem suam et factus est illis sacerdos magnus et adpositus est ad populum suum 31et voluerunt inimici eorum calcare et adterere regionem ipsorum et extendere manus in sancta eorum 32tunc restitit Simon et pugnavit pro gente sua et erogavit multas pecunias et armavit viros virtutis gentis suae et dedit eis stipendia 33et munivit civitates Iudaeae et Bethsuram quae erat in finibus Iudaeae ubi erant arma hostium antea et posuit illic praesidium viros iudaeos 34et Ioppen munivit quae erat ad mare et Gazaram quae est in finibus Azoti in qua hostes antea habitabant et conlocavit illic Iudaeos et quaecumque apta erant ad correptionem eorum posuit in eis 35et vidit populus actum Simonis et gloriam quam cogitabat facere genti suae et posuerunt ducem suum et principem sacerdotum eo quod ipse fecerat haec omnia et iustitiam et fidem quam conservavit genti suae et exquisivit omni modo exaltare populum suum 36et in diebus eius prosperatum est in manibus eius ut tollerentur gentes de regione ipsorum qui in civitate David erant in Hierusalem in arce de qua procedebant et contaminabant omnia quae in circuitu sanctorum sunt et inferebant plagam magnam castitati 37et conlocavit in ea viros iudaeos tutamentum regionis et civitatis et exaltavit muros Hierusalem 38et rex Demetrius statuit illi summum sacerdotium 39secundum haec fecit eum amicum suum et glorificavit eum gloria magna 40audivit enim quod appellati sunt Iudaei a Romanis amici et socii et fratres et quia susceperunt legatos Simonis gloriose 41et quia Iudaei et sacerdotes eorum consenserunt esse eum ducem suum et summum sacerdotem in aeternum donec surgat propheta fidelis 42et ut sit super eos dux et ut cura esset illi pro sanctis et ut constitueret praepositos super opera eorum et super regionem et super arma et super praesidia 43et cura sit illi de sanctis et ut audiatur ab omnibus et ut scribantur in nomine eius omnes conscriptiones in regione et ut operiatur purpura et auro 44et ne liceat ulli ex populo et ex sacerdotibus irritum facere aliquid horum et contradicere his quae ab eo dicuntur aut convocare conventum in regione sine ipso et vestiri purpura et uti fibula aurea 45qui autem fecerit extra haec aut irritum fecerit aliquid horum reus erit 46et conplacuit omni populo statuere Simonem et facere secundum verba ista 47et suscepit Simon et placuit ut summo sacerdotio fungeretur et esset dux et princeps gentis Iudaeorum et sacerdotum et praeesset omnibus 48et scripturam istam dixerunt ponere in tabulis aereis et ponere eas in peribolo sanctorum in loco celebri 49exemplum autem eorum ponere in aerario ut habeat Simon et filii eius

Chapter 15

1et misit rex Antiochus filius Demetrii epistulas ab insulis maris Simoni sacerdoti et principi gentis Iudaeorum et universae genti 2et erant continentes hunc modum rex Antiochus Simoni sacerdoti magno et genti Iudaeorum salutem 3quoniam quidem pestilentes obtinuerunt regnum patrum nostrorum volo autem vindicare regnum et restituere illud sicut erat antea electum feci multitudinem exercitus et feci naves bellicas 4volo autem procedere per regiones ut ulciscar in eos qui corruperunt regionem nostram et qui desolaverunt civitates multas in regno meo 5nunc ergo statuo tibi omnes oblationes quas remiserunt tibi ante me reges et quaecumque alia dona remiserunt tibi 6et permitto tibi facere percussuram proprii nomismatis in regione tua 7Hierusalem autem sanctam esse et liberam et omnia arma quae fabricata sunt et praesidia quae struxisti quae tenes maneant tibi 8[] 9cum autem obtinuerimus regnum nostrum glorificabimus te et gentem tuam et templum gloria magna ita ut manifestetur gloria vestra in universa terra 10anno centesimo septuagesimo quarto exiit Antiochus in terram patrum suorum et convenerunt ad eum omnis exercitus ita ut pauci relicti essent cum Tryfone 11et insecutus est eum Antiochus rex et venit Doram fugiens per maritimam 12sciebat enim quod congregata sunt in eum mala et reliquit eum exercitus 13et adplicuit Antiochus super Doram cum centum viginti milibus virorum belligeratorum et octo milibus equitum 14et circuivit civitatem et naves a mari accesserunt et vexabant civitatem a terra et mari et neminem sinebant egredi 15venit autem Numenius et qui cum eo fuerant ab urbe Roma habentes epistulas regibus et regionibus scriptas in quibus continebantur haec 16Lucius consul Romanorum Ptolomeo regi salutem 17legati Iudaeorum venerunt ad nos amici nostri renovantes pristinam amicitiam et societatem missi a Simone principe sacerdotum et populo Iudaeorum 18adtulerunt autem et clypeum aureum minarum mille 19placuit itaque nobis scribere regibus et regionibus ut non inferant illis mala neque inpugnent eos et civitates eorum et regiones eorum et ut non ferant auxilium pugnantibus adversus eos 20visum est autem nobis accipere ab eis clypeum 21si qui ergo pestilentes refugerunt de regione ipsorum ad vos tradite eos Simoni principi sacerdotum ut vindicet in eos secundum legem suam 22haec eadem scripta sunt Demetrio regi et Attalo et Arahae et Arsaci 23et in omnes regiones et Samsamae et Spartanis et Delo et Mydo et Sicyone et Cariae et Samum et Pamphiliam et Lyciam et Alacarnasum et Rhodum et Faselida et Choo et Siden et Arado et Gortinam et Cnidum et Cyprum et Cyrenen 24exemplum autem eorum scripserunt Simoni principi sacerdotum 25Antiochus autem rex adplicuit castra in Dora secundo admovens ei semper manus et machinas faciens et conclusit Tryfonem ne procederet 26et misit ei Simon duo milia virorum electorum in auxilium et argentum et aurum et vasa copiosa 27et noluit ea accipere sed inrupit omnia quae pactus est cum eo antea et alienavit se ab eo 28et misit ad eum Athenovium unum de amicis suis ut tractaret cum ipso dicens vos tenetis Ioppen et Gazaram et arcem quae est in Hierusalem civitates regni mei 29fines earum desolastis et fecistis plagam magnam super terram et dominati estis per loca multa in regno meo 30nunc ergo tradite civitates quas occupastis et tributa locorum quibus dominati estis extra fines Iudaeae 31sin autem date pro illis quingenta talenta argenti et exterminii quod exterminastis et tributorum civitatium alia talenta quingenta sin autem veniemus et expugnabimus vos 32et venit Athenovius amicus regis in Hierusalem et vidit gloriam Simonis et claritatem in auro et argento et adparatum copiosum et obstipuit et rettulit ei verba regis 33et respondit Simon et dixit ei neque alienam terram sumpsimus neque aliena detinemus sed hereditatem patrum nostrorum quae ab inimicis nostris iniuste aliquo tempore possessa est 34nos vero tempus habentes vindicamus hereditatem patrum nostrorum 35nam de Ioppen et Gazara quae expostulas ipsi faciebant in populo plagam magnam et in regione nostra horum damus talenta centum et non respondit illi verbum 36reversus autem cum ira ad regem renuntiavit ei verba ista et gloriam Simonis et universa quae vidit et iratus est rex ira magna 37Tryfon autem fugit navi in Orthosiada 38et constituit rex Cendebeum ducem maritimum et exercitum equitum et peditum dedit illi 39et mandavit illi movere castra contra faciem Iudaeae et mandavit ei aedificare Caedronem et obstruere portas civitatis et debellare populum rex autem persequebatur Tryfonem 40et pervenit Cendebeus Iamniam et coepit inritare plebem et conculcare Iudaeam et captivare populum et interficere et aedificare Caedronem 41et conlocavit illic equites et exercitum ut egressi perambularent viam Iudaeae sicut constituit ei rex

Chapter 16

1et ascendit Iohannis de Gazaris et nuntiavit Simoni patri suo quae fecit Cendebeus 2et vocavit Simon duos filios suos seniores Iudam et Iohannem et ait illis ego et fratres mei expugnavimus hostes Israhel ab adulescentia usque in hunc diem et prosperatum est in manibus nostris liberare Israhel aliquotiens 3nunc autem senui sed estote loco meo et fratris mei et egressi pugnate pro gente nostra auxilium vero de caelo vobiscum sit 4et elegit de regione viginti milia virorum belligeratorum et equites et profecti sunt ad Cendebeum et dormierunt in Modin 5et surrexerunt mane et abierunt in campum et ecce exercitus copiosus in obviam illis peditum et equitum et fluvius torrens erat inter medium ipsorum 6et admovit castra contra faciem eorum ipse et populus eius et vidit populum trepidantem ad transfretandum torrentem et transfretavit primus et viderunt eum viri et transierunt post eum 7et divisit populum et equites in medio peditum erat autem equitatus adversariorum copiosus nimis 8et exclamaverunt sacris tubis et in fugam conversus est Cendebeus et castra eius et ceciderunt ex eis multi vulnerati residui autem fugerunt in munitionem 9tunc vulneratus est Iudas frater Iohannis Iohannes autem insecutus est eos donec venit Caedronam quam aedificavit 10et fugerunt usque ad turres quae erant in agris Azoti et succendit eas igni et ceciderunt ex illis duo milia virorum et reversus est Iudaeam in pace 11et Ptolomeus filius Abobi constitutus erat dux in campo Hiericho et habebat argentum et aurum multum 12erat enim gener summi sacerdotis 13et exaltatum est cor eius et volebat obtinere regionem et cogitabat dolum adversus Simonem et filios eius ut tolleret eos 14Simon autem perambulans civitates quae erant in regione et sollicitudinem gerens earum descendit Hiericho ipse et Matthathias filius eius et Iudas anno centesimo septuagesimo septimo mense undecimo hic mensis sabath 15et suscepit eos filius Abobi in munitiunculam quae vocatur Doch cum dolo quam aedificavit et fecit eis convivium magnum et abscondit illic viros 16et cum inebriatus esset Simon et filii eius surrexit Ptolomeus cum suis et sumpserunt arma sua et intraverunt in convivium et occiderunt eum et duos filios eius et quosdam pueros eius 17et fecit deceptionem magnam in Israhel et reddidit mala pro bonis 18et scripsit haec Ptolomeus et misit regi ut mitteret ei exercitum in auxilium et traderet regionem et civitates eorum et tributa 19et misit alios in Gazaram tollere Iohannem et tribunis misit epistulas ut venirent ad se et daret eis argentum et aurum et dona 20et alios misit occupare Hierusalem et montem templi 21et praecurrens quidam nuntiavit Iohanni in Gazara quia periit pater eius et fratres eius et quia misit te quoque interfici 22ut audivit autem vehementer expavit et conprehendit viros qui venerant perdere eum et occidit eos cognovit enim quia quaerebant eum perdere 23et cetera sermonum Iohannis et bellorum eius et bonarum virtutum quibus fortiter gessit et aedificii murorum quos struxit et rerum gestarum eius

2 Maccabees

Chapter 1

1fratribus qui sunt per Aegyptum Iudaeis salutem dicunt fratres qui sunt in Hierosolymis Iudaei et qui in regione Iudaeae et pacem bonam 2benefaciat vobis Deus et meminerit testamenti sui quod est ad Abraham et Isaac et Iacob servorum suorum fidelium 3et det vobis cor omnibus ut colatis eum et faciatis eius voluntatem corde magno et animo volente 4adaperiat cor vestrum in lege sua et in praeceptis eius et faciat pacem 5exaudiat orationes vestras et reconcilietur vobis nec vos deserat in tempore malo 6et nunc hic sumus orantes pro vobis 7regnante Demetrio anno centesimo sexagesimo nono nos Iudaei scripsimus vobis in tribulatione et impetu qui supervenit nobis in istis annis ex quo recessit Iason a sancta terra et a regno 8portam succenderunt et effuderunt sanguinem innocentem et oravimus ad Dominum et exauditi sumus et obtulimus sacrificium et similaginem et accendimus lucernas et proposuimus panes 9et nunc frequentate dies scenophegiae mensis casleu 10anno centesimo octogesimo octavo populus qui est Hierosolymis et in Iudaea senatusque et Iudas Aristobolo magistro Ptolomei regis qui est de genere christorum sacerdotum et his qui in Aegypto sunt Iudaeis salutem et sanitatem 11de magnis periculis a Deo liberati magnifice gratias ipsi utpote qui adversus talem regem dimicavimus 12ipse enim ebullire fecit de Perside eos qui pugnaverunt contra nos 13nam cum in Perside esset dux ipse et cum ipso inmensus exercitus cecidit in templo Naneae consilio deceptus sacerdotis Naneae 14ut enim cum ea habitaturus venit ad locum Antiochus et amici eius et ut acciperet pecunias multas dotis nomine 15cumque proposuissent eas sacerdotes Naneae et ipse cum paucis ingressus esset intra ambitum fani clauserunt templum 16cum intrasset Antiochus apertoque occulto aditu templi mittentes lapides percusserunt ducem et qui cum eo erant et diviserunt membratim et capitibus amputatis foras proiecerunt 17per omnia benedictus Deus qui tradidit impios 18facturi igitur quinta et vicesima mensis casleu purificationem templi necessarium duximus significare vobis ut vos quoque agatis diem scenophegiae et diem ignis qui datus est quando Neemias aedificato templo et altari obtulit sacrificia 19nam cum in Persidem ducerentur patres nostri sacerdotes qui tunc Dei cultores erant acceptum ignem de altario occulte absconderunt in valle ubi erat puteus altus siccus et in eo contutati sunt eum ita ut omnibus ignotus esset locus 20cum praeterissent autem multi anni et placuit Deo ut mitteretur Neemias a rege Persidis nepotes sacerdotum illorum qui absconderant misit ad requirendum ignem et sicut narraverunt nobis non invenerunt ignem sed aquam crassam 21et iussit eos haurire et adferre sibi et sacrificia quae inposita erant iussit sacerdos Neemias aspargi aqua ipsa et ligna et quae erant superposita 22utque hoc factum est et tempus adfuit quo sol refulsit qui prius erat in nubilo accensus est ignis magnus ita ut omnes mirarentur 23orationem autem faciebant omnes sacerdotes dum consummaretur sacrificium Ionatha inchoante ceteris autem respondentibus 24et Neemiae erat oratio hunc habens modum Domine Deus omnium creator terribilis et fortis iustus et misericors qui solus es rex bonus 25solus praestans solus iustus et omnipotens et aeternus qui liberas Israhel de omni malo qui fecisti patres electos et sanctificasti eos 26accipe sacrificium pro universo populo tuo Israhel et custodi partem tuam et sanctifica 27congrega dispersionem nostram libera eos qui serviunt gentibus contemptos et abominatos respice ut sciant gentes quod tu es Deus noster 28adflige opprimentes et contumeliam facientes in superbia 29constitue populum tuum in loco sancto tuo sicut dixit Moses 30sacerdotes autem psallebant hymnos usquequo consumptum esset sacrificium 31cum autem consummatum fuisset sacrificium ex residua aqua Neemias iussit lapides maiores perfundi 32quod ut factum est flamma ex eis accensa est sed ex lumine quod refulsit ab altari consumpta est 33ut vero manifestata essent haec renuntiatum est regi Persarum quod in loco in quo ignem absconderant hii qui translati erant sacerdotes aqua apparuit de qua Neemias et qui cum eo erant purificaverunt sacrificia 34considerans autem rex et rem diligenter examinans fecit ei templum 35et si quibus donaverat rex multa bona accipiebat ex hoc et tribuebat 36appellavit autem Neemias hoc Nepthar quod interpretatur purificatio vocatur autem apud plures Nephi

Chapter 2

1invenitur autem in descriptionibus Hieremiae prophetae quod iussit accipere ignem eos qui transmigrabantur ut significatum est et ut mandavit transmigratis 2et dedit illis legem ne obliviscerentur praecepta Domini et ut non exerrarent mentibus videntes simulacra aurea et argentea et ornamenta eorum 3et alia huiuscemodi dicens hortabatur ne legem amoverent a corde suo 4erat autem in ipsa scriptura quomodo tabernaculum et arcam iussit propheta divino responso ad se facto comitari secum usquequo exiit in montem in quo Moses ascendit et vidit Dei hereditatem 5et veniens ibi Hieremias invenit locum speluncae et tabernaculum et arcam et altare incensi intulit illuc et ostium obstruxit 6et accesserunt quidam simul qui sequebantur ut notarent sibi locum et non potuerunt invenire 7ut autem cognovit Hieremias culpans illos dixit quod ignotus erit locus donec congreget Deus congregationem populi et propitius fiat 8et tunc Dominus ostendet haec et apparebit maiestas Domini et nubes erit sicut et Mosi manifestabatur et sicut cum Salomon petiit ut locus sanctificaretur magno Deo manifestabat haec 9et ut sapientiam habens obtulit sacrificium dedicationis et consummationis templi 10sicut et Moses orabat ad Dominum et descendit ignis de caelo et consumpsit holocaustum 11et dixit Moses eo quod non sit mundatum quod erat pro peccato et consumptum est 12similiter et Salomon octo diebus celebravit dedicationem 13inferebantur autem in descriptionibus et commentariis Neemiae haec eadem et ut construens bibliothecam congregavit de regibus libros et prophetarum et David et epistulas regum et de donariis 14similiter autem et Iudas ea quae didicerat per bellum quod nobis acciderat congregavit omnia et sunt apud nos 15si ergo desiderastis haec mittite qui perferant vobis 16acturi itaque purificationem scripsimus vobis bene igitur facietis si egeritis hos dies 17Deus autem qui liberavit populum suum et reddidit hereditatem omnibus et regnum et sacerdotium et sanctificationem 18sicut promisit in lege speramus quod cito nostri miserebitur et congregabit de sub caelo in locum sanctum 19eripuit enim nos de magnis periculis et locum purgavit 20de Iuda vero Macchabeo et fratribus eius et de templi magni purificatione et de arae dedicatione 21sed et de proeliis quae pertinent ad Antiochum Nobilem et filium eius Eupatorem 22et de inluminationibus quae de caelo factae sunt ad eos qui pro Iudaeis fortiter fecerunt ita ut universam regionem cum pauci essent vindicarent et barbaram multitudinem fugarent 23et famosissimum in toto orbe templum recuperarent et civitatem liberarent ut leges quae abolendae erant restituerentur Domino cum omni tranquillitate propitio facto illis 24itemque ab Iasone Cyreneo quinque libris conprehensa temptavimus nos uno volumine breviare 25considerantes enim multitudinem librorum et difficultatem volentibus adgredi narrationes historiarum propter multitudinem rerum 26curavimus volentibus quidem legere ut esset animi oblectatio studiosis vero ut facile possint memoriae commendare omnibus autem legentibus utilitas conferatur 27et nobis quidem ipsis qui opus hoc breviandi causa suscepimus non facilem laborem immo vero negotium plenum vigiliarum et sudoris adsumpsimus 28sicut hii qui praeparant convivium et quaerunt aliorum voluntati parere propter multorum gratiam libenter laborem sustinemus 29veritatem quidem de singulis auctori concedentes ipsi autem secundum datam formam brevitati studentes 30sicut enim novae domus architecto de universa structura curandum est ei vero qui pingere conatur quae apta sunt ad ornatum exquirenda sunt ita aestimandum est et in nobis 31etenim intellectum colligere et ordinare sermonem et curiosius partes singulas quasque disquaerere historiae congruit auctori 32brevitatem vero dictionis sectari et exsecutiones rerum vitare brevitati concedendum est 33hinc igitur narrationem incipiemus de praefatione tantum dixisse sufficiat stultum etenim est ante historiam effluere in ipsa autem historia succingi

Chapter 3

1igitur cum sancta civitas habitaretur in omni pace leges etiam adhuc optime custodirentur propter Oniae pontificis pietatem et animos odio habentes mala 2fiebat ut ipsi reges et principes locum summo honore dignum ducerent et templum maximis muneribus inlustrarent 3ita ut Seleucus Asiae rex de reditibus suis praestaret omnes sumptus ad ministerium sacrificiorum pertinentes 4Simon autem de tribu Beniamin praepositus templi constitutus contendebat obsistente sibi principe sacerdotum iniquum aliquid in civitate moliri 5sed cum vincere Onian non posset venit ad Apollonium Tharseae filium qui illo tempore erat dux Coelesyriae et Foenicis 6et nuntiavit ei pecuniis innumerabilibus plenum esse aerarium Hierosolymis et communes copias inmensas esse quae non pertinent ad rationem sacrificiorum esse autem possibile sub potestate regis cadere universa 7cumque rettulisset Apollonius ad regem de pecuniis quae delatae erant ille accitum Heliodorum qui erat super negotia eius misit cum mandatis ut praedictam pecuniam transportaret 8statimque Heliodorus iter adgressus specie quidem quasi per Coelesyriam et Foenicen civitates esset peragraturus re autem vera regis propositum perfecturus 9sed cum venisset Hierosolymam et benigne a summo sacerdote in civitate esset exceptus narravit de dato indicio pecuniarum et cuius rei gratia adesset apparuit interrogabat autem si vere haec ita essent 10tunc summus sacerdos ostendit deposita esse haec et victualia viduarum ac pupillorum 11quaedam vero esse Hircani Tobiae viri valde eminentis in his quae detulerat impius Simon universa autem argenti talenta quadringenta esse et auri ducenta 12decipi vero eos qui credidissent loco et templo quod per universum mundum honoratur pro sui veneratione et sanctitate inpossibile omnino esse 13at ille pro his quae habebat in mandatis a rege dicebat omni genere regiae deferenda 14constituta autem die intrabat de his Heliodorus ordinaturus non modica vero per universam civitatem erat trepidatio 15sacerdotes autem ante altare cum sacerdotalibus stolis iactaverunt se et invocabant de caelo eum qui de depositis legem posuit ut his qui deposuerant ea salva custodiret 16iam vero qui videret summi sacerdotis vultum mente vulnerabatur facies enim et color inmutatus declarabat internum animi dolorem 17circumfusa enim erat viro maestitia quaedam et horror corporis per quae manifestus aspicientibus dolor cordis eius efficiebatur 18alii etiam congregati de domibus confluebant publica supplicatione obsecrantes pro eo quod in contemptum locus esset venturus 19accinctaeque mulieres ciliciis pectus per plateas confluebant sed et virgines quae conclusae erant procurrebant ad Onian aliae autem ad muros quaedam vero per fenestras aspiciebant 20universae autem protendentes manus in caelum deprecabantur 21erat enim misera commixtae multitudinis et magni sacerdotis in agone constituti expectatio 22et hii quidem invocabant omnipotentem Deum ut credita sibi his qui crediderant cum omni integritate conservarentur 23Heliodorus autem quod decreverat perficiebat eodem loco ipse cum satellitibus circa aerarium praesens 24sed spiritus Omnipotentis magnam fecit suae ostensionis evidentiam ita ut omnes qui ausi fuerant parere ei ruentes Dei virtute in dissolutionem et formidinem converterentur 25apparuit enim illis quidam equus terribilem habens sessorem optimis operimentis adornatus isque cum impetu Heliodoro priores calces elisit qui autem ei sedebat videbatur arma habere aurea 26alii etiam apparuerunt duo iuvenes virtute decori optimi gloria speciosique amictu qui circumsteterunt eum et ex utraque parte flagellabant sine intermissione multis plagis verberantes 27subito autem Heliodorus concidit in terram eumque multa caligine circumfusum rapuerunt atque in sella gestatoria positum eiecerunt 28et is qui cum multis cursoribus et satellitibus praedictum ingressus est aerarium portabatur nullo sibi auxilium ferente manifesta cognita Dei virtute 29et ille quidem per divinam virtutem iacebat mutus 30hii autem Dominum benedicebant quia magnificavit locum suum et templum quod paulo ante timore ac tumultu erat plenum apparente omnipotente Domino gaudio et laetitia impletum est 31tunc vero ex amicis Heliodori quidam rogabant confestim Onian ut invocaret Altissimum et vitam donaret ei qui in supremo spiritu erat constitutus 32considerans autem summus sacerdos ne forte rex suspicaretur malitiam aliquam ex Iudaeis circa Heliodorum consummatam obtulit pro salute viri hostiam salutarem 33cumque summus sacerdos exoraret idem iuvenes eisdem vestibus amicti adstantes Heliodoro dixerunt Oniae sacerdoti gratias age nam propter eum tibi Dominus vitam donavit 34tu autem ab eo flagellatus nuntia omnibus magnalia Dei et potestatem et his dictis non conparuerunt 35Heliodorus autem hostia Deo oblata et votis magnis promisit ei qui vivere illi concessit et Oniae gratias agens recepto exercitu repedabat ad regem 36testabatur autem omnibus ea quae sub oculis suis viderat opera magni Dei 37cum autem rex interrogasset Heliodorum quis est aptus adhuc semel Hierosolymam mitti ait 38si quem habes hostem aut regni tui insidiatorem mitte illuc et flagellatum eum recipies si tamen evaserit eo quod in loco vere sit Dei quaedam virtus 39nam ipse qui habet in caelis habitationem visitator et adiutor est loci illius et venientes ad malefaciendum percutit ac perdit 40igitur de Heliodoro et aerarii custodia ita se res habet

Chapter 4

1Simon autem praedictus pecuniarum et patriae delator male loquebatur de Onia tamquam ipse Heliodorum instigasset ad haec et ipse fuisset incentor malorum 2provisoremque civitatis ac defensorem gentis suae et aemulatorem legis Dei audebat insidiatorem regni dicere 3sed cum inimicitiae in tantum procederent ut etiam per quosdam Simonis necessarios homicidia fierent 4considerans Onias periculum contentionis et Apollonium insanire utpote ducem Coelesyriae et Foenicis ad augendam malitiam Simonis ad regem se contulit 5non ut civium accusator sed communem utilitatem apud semet ipsum universae multitudinis considerans 6videbat enim sine regali providentia inpossibile esse pacem rebus dari nec Simonem posse cessare ab stultitia sua 7sed post Seleuci vitae excessum cum suscepisset regnum Antiochus qui Nobilis appellabatur ambiebat Iason frater Oniae summum sacerdotium 8adito rege promittens ei argenti talenta sexaginta et trecenta et ex reditibus aliis talenta octoginta 9super haec promittebat et alia centum quinquaginta si potestati eius concederetur gymnasium et ephoebian sibi constituere et eos qui in Hierosolymis erant Antiochenos scribere 10quod cum rex agnovisset et obtinuisset principatum statim ad gentilem ritum contribules suos transferre coepit 11et amotis his quae humanitatis causa Iudaeis a regibus fuerant constituta per Iohannem patrem Eupolemi qui apud Romanos de amicitia et societate functus est legationem legitimam civium iura destituens prava instituta sancibat 12etenim ausus est sub ipsa arce gymnasium constituere et optimos quosque ephoeborum in lupanaribus ponere 13erat autem hoc non initium sed incrementum quoddam et profectus gentilis et alienigenae conversationis propter impii et non sacerdotis Iasonis nefarium et inauditum scelus 14ita ut sacerdotes iam non circa altaris officia dediti essent sed contempto templo et sacrificiis neglectis festinarent participes fieri palestrae et praebitionis eius iniustae et in exercitiis disci 15et patrios quidem honores nihil habentes graecas glorias optimas arbitrabantur 16quarum gratia periculosa eos contentio habebat et eorum instituta aemulabantur ac per omnia his consimiles esse cupiebant quos hostes et peremptores habuerant 17in leges enim divinas impie agere inpune non cedit sed haec sequens tempus declaravit 18cum autem quinquennalis agon Tyro celebraretur et rex praesens esset 19misit Iason facinorosus ab Hierosolymis viros peccatores portantes argenti didragmas trecentas in sacrificiis Herculis quas postulaverunt hii qui adportaverant ne in sacrificiis erogarentur quia non oporteret sed in alios sumptus eas deputari 20sed haec oblata sunt quidem ab eo qui miserat in sacrificium Herculis propter praesentes autem datae sunt in fabricam navium triremis 21misso autem in Aegypto Apollonio Mnesthei filio propter primatus Filometoris regis cum cognovisset Antiochus alienum se a negotiis regni effectum propriis utilitatibus consulens profectus inde venit Ioppen et inde Hierosolymam 22et magnifice ab Iasone et civitate susceptus cum facularum luminibus et laudibus ingressus est et inde Foenicen exercitum convertit 23et post triennii tempus misit Iason Menelaum supradicti Simonis fratrem portantem pecunias regi et de negotiis necessariis responsa perlaturum 24at ille commendatus regi cum magnificasset faciem potestatis eius in semet ipsum retorsit summum sacerdotium superponens Iasonem talenta argenti trecenta 25acceptisque a rege mandatis venit nihil quidem dignum habens sacerdotio animos vero crudelis tyranni et ferae beluae iram gerens 26et Iason quidem qui proprium fratrem captivaverat ipse deceptus profugus in ammaniten expulsus est regionem 27Menelaus autem principatum quidem obtinuit de pecuniis vero regi promissis nihil agebat cum exactionem faceret Sostratus qui arce erat praepositus 28nam ad hunc exactio vectigalium pertinebat quam ob causam utrique ad regem vocati 29Menelaus motus est sacerdotio succedente Lysimacho fratre suo Sostratus autem praelatus est Cypris 30et cum haec agerentur contigit Tarsenses et Mallotas seditionem movere eo quod Antiochidi concubinae regis dono essent dati 31festinanter itaque rex venit sedare illos relicto suffecto uno ex comitibus suis Andronico 32ratus autem Menelaus accepisse se tempus oportunum aurea quaedam vasa templo furatus donavit Andronico et alia vendiderat Tyro et per vicinas civitates 33quod cum certissime cognovisset Onias arguebat eum ipse in loco tuto se continens Antiochiae secus Dafnen 34unde Menelaus accedens ad Andronicum rogabat ut Onian interficeret qui cum venisset ad Onian et datis dextris cum iureiurando quamvis esset ei suspectus suasisset asylo procedere statim eum peremit non veritus iustitiam 35ob quam causam non solum Iudaei sed et aliae quoque nationes indignabantur et moleste ferebant de nece tanti viri iniusta 36sed regressum regem de Ciliciae locis adierunt Iudaei apud Antiochiam simul et Graeci conquerentes de iniqua nece Oniae 37contristatus itaque ad animam Antiochus et flexus ad misericordiam lacrimas fudit recordatus defuncti sobrietatem et modestiam 38accensusque animis Andronicum purpura exutum circumduci per totam civitatem iubet et eodem loco quo in Onian impietatem commiserat sacrilegum vita privari Domino illi dignam poenam tribuente 39multis autem sacrilegiis in templo a Lysimacho commissis Menelai consilio et divulgata fama congregata est multitudo adversus Lysimachum multo iam auro exportato 40turbis autem insurgentibus et animis ira repletis Lysimachus armatis fere tribus milibus iniquis manibus uti coepit duce quodam Tyranno aetate pariter et dementia provecto 41sed ut intellexerunt conatum Lysimachi alii lapides alii fustes validos arripere quidam vero cinerem in Lysimachum iacere 42et multi quidem vulnerati quidam autem et prostrati omnes vero in fugam versi sunt ipsum etiam sacrilegum secus aerarium interfecerunt 43de his ergo coepit iudicium adversus Menelaum agitari 44et cum venisset rex Tyrum ad ipsum negotium detulerunt missi viri tres a senioribus 45et cum superaretur Menelaus promisit Ptolomeo multas pecunias ad suadendum regi 46itaque Ptolomeus in quodam atrio positum quasi refrigerandi gratia regem adiit et a sententia deduxit 47et Menelaum quidem universae malitiae reum criminibus absolvit miseros autem qui etiam si apud Scytas causam dixissent innocentes iudicarentur morte damnavit 48cito ergo iniustam poenam dederunt qui pro civitate et populo et sacris vasis causam prosecuti sunt 49quam ob rem Tyri quoque indignati erga sepulturam eorum liberalissimi extiterunt 50Menelaus autem propter eorum qui in potentia erant avaritiam permanebat in potestate crescens in malitia et ad insidias civium

Chapter 5

1eodem tempore Antiochus secundam profectionem paravit in Aegyptum 2contigit autem per universam Hierosolymorum civitatem videri diebus quadraginta per aera equites discurrentes auratas stolas habentes et hastis quasi cohortes armatas 3et cursus equorum per ordines digestos et congressiones fieri comminus et scutorum motus et galeatorum multitudinem gladiis destrictis et telorum iactus et aureorum armorum splendorem omnisque generis loricarum 4quapropter omnes rogabant in bonum monstra converti 5sed cum falsus rumor exisset tamquam vita excessisset Antiochus adsumptis Iason non minus mille viris repente adgressus est civitatem et civibus ad murum convolantibus ad ultimum adprehensa civitate Menelaus fugit in arcem 6Iason vero non parcebat in caede civibus suis nec cogitabat prosperitatem adversus cognatos malum esse maximum arbitrans hostium et non civium se tropea capturum 7et principatum quidem non obtinuit finem vero insidiarum suarum confusione cepit et profugus iterum abiit in Ammaniten 8ad ultimum in exitum sui conclusus ab Areta Arabum tyrannum fugiens de civitate in civitatem omnibus odiosus ut refuga legum et execrabilis ut patriae et civium hostis in Aegyptum extrusus est 9et qui multos de patria expulerat peregre periit Lacedemonas profectus quasi pro cognatione ibi refugium habiturus 10et qui insepultos abiecerat multos ipse et inlamentatus et insepultus abicitur sepultura neque peregrina usus neque patrio sepulchro participans 11his ita gestis suspicatus est rex societatem deserturos Iudaeos et ob hoc profectus ex Aegypto efferatis animis civitatem quidem armis cepit 12iussit autem militibus interficere nec parcere occursantibus et per domos ascendentes trucidare 13fiebant ergo caedes iuvenum ac seniorum mulierum et natorum exterminia virginumque et parvulorum neces 14erant autem toto triduo octoginta milia interfecti quadraginta milia vincti 15sed nec ista sufficiunt ausus est intrare templum universa terra sanctius Menelao ductore qui legum et patriae fuit proditor 16et scelestis manibus sumens sancta vasa quae ab aliis regibus et civitatibus erant posita ad ornatum loci et gloriam contrectabat indigne et contaminabat 17ita alienatus mente Antiochus non considerabat quod propter peccata habitantium civitatem modicum Dominus fuerat iratus propter quod et accidit circa locum despectio 18alioquin nisi contigisset eos multis peccatis esse involutos sicut Heliodorus qui missus est a Seleuco rege ad expoliandum aerarium etiam hic statim adveniens flagellatus et repulsus utique fuisset ab audacia 19verum non propter locum gentem sed propter gentem locum Dominus elegit 20ideoque et ipse locus particeps factus est populi malorum postea autem fiet socius et bonorum et qui derelictus in ira Dei omnipotentis iterum in magni Domini reconciliatione cum summa gloria exaltabitur 21igitur Antiochus mille et octingentis ablatis de templo talentis velociter Antiochiam regressus est existimans se prae superbia terram ad navigandum pelagus vero ad iter agendum deducturum propter mentis elationem 22reliquit autem et praepositos ad adfligendam gentem Hierosolymis quidem Philippum genere Frigem moribus crudeliorem eo ipso a quo constitutus est 23in Garizin autem Andronicum et Menelaum qui gravius quam ceteri inminebant civibus 24cumque adpositus esset contra Iudaeos misit odiosum principem Apollonium cum exercitu viginti et duobus milibus praecipiens ei omnes perfectae aetatis interficere mulieres ac iuvenes vendere 25qui cum venisset Hierosolymam pacem simulans quievit usque ad sanctum diem sabbati et tunc feriatis Iudaeis arma capere suis praecepit 26omnesque qui ad spectaculum processerant trucidavit et civitatem cum armatis discurrens ingentem multitudinem peremit 27Iudas autem Macchabeus qui decimus fuerat secesserat in desertum locum ibique inter feras vitam in montibus cum suis agebat et faeni cibo vescentes demorabantur ne participes essent coinquinationis

Chapter 6

1sed non post multum temporis misit rex senem quendam antiochenum qui conpelleret Iudaeos ut se transferrent a patriis et Dei legibus 2contaminare etiam quod in Hierosolymis erat templum et cognominare Iovis Olympii et in Garizin prout erant hii qui locum inhabitabant Iovis Hospitalis 3pessima autem universis et gravis malorum erat incursio 4nam templum luxuria et comesationibus erat plenum et scortantium cum meretricibus sacratisque aedibus mulieres se ultro ingerebant intro ferentes ea quae non licebat 5altare etiam plenum erat inlicitis quae legibus prohibebantur 6neque autem sabbata custodiebantur neque dies sollemnes patrii servabantur nec simpliciter se quisquam Iudaeum esse confitebatur 7ducebantur autem cum amara necessitate in die natalis regis ad sacrificia et cum Liberi sacra celebrarentur cogebantur hedera coronati Libero circumire 8decretum autem exiit in proximas gentilium civitates suggerentibus Ptolomeis ut pari modo et ipsi adversus Iudaeos agerent ut sacrificarent 9eos autem qui nollent transire ad instituta gentilium interficerent erat ergo videre miseriam 10duae enim mulieres delatae sunt natos suos circumcidisse quas infantibus ad ubera suspensis cum publice per civitatem circumduxissent per muros praecipitaverunt 11alii vero ad proximas coeuntes speluncas et latenter sabbati diem celebrantes cum indicati essent Philippo flammis succensi sunt eo quod verebantur propter religionem et observantiam manu sibimet auxilium ferre 12obsecro autem eos qui hunc librum lecturi sunt ne abhorrescant propter adversos casus sed reputent ea quae acciderunt non ad interitum sed ad correptionem generis esse nostri 13etenim multo tempore non sinere peccatoribus ex sententia agere sed statim ultiones adhibere magni beneficii est indicium 14non enim sicut in aliis nationibus Dominus patienter expectat ut eas cum iudicii dies venerit in plenitudine peccatorum puniat 15ita et in nobis statuit ut peccatis nostris in finem devolutis ita demum in nos vindicet 16propter quod numquam quidem a nobis misericordiam suam amovet corripiens vero in adversis populum suum non derelinquit 17sed haec nobis ad commonitionem legentium dicta sint paucis iam autem veniendum est ad narrationem 18igitur Eleazarus de primoribus scribarum vir aetate provectus et vultu decorus aperto ore hians conpellebatur carnem porcinam manducare 19at ille gloriosam mortem magis quam odibilem vitam amplectens voluntarie praeibat ad supplicium 20intuens autem quemadmodum oportet accedere patienter sustinens destinavit non admittere inlicita propter vitae amorem 21hii autem qui adstabant iniqua miseratione commoti propter antiquam viri amicitiam tollentes eum secreto rogabant adferri carnes quibus vesci ei licebat et simularetur manducasse sicut rex imperaverat de sacrificii carnibus 22ut hoc facto a morte liberaretur et propter veterem amicitiam hanc in eo facerent humanitatem 23at ille cogitationem cepit aetatis ac senectutis suae eminentiam dignam et ingenuitatem nobilitatis canitiem atque a puero optimae conversationis et secundum sanctae et a Deo conditae legis constituta respondit cito dicens praemitti se velle in infernum 24non enim aetatem nostram dignum est inquit fingere ut multi adulescentium arbitrati Eleazarum nonaginta annorum transisse ad vitam alienigenarum 25et ipsi propter meam simulationem et propter modicum corruptibilis vitae tempus decipiantur et per hoc maculam atque execrationem meae senectuti conquiram 26nam et si in praesenti tempore suppliciis hominum eripiar sed manus Omnipotentis neque vivens neque defunctus effugiam 27quam ob rem fortiter vitam excedendo senectute quidem dignus apparebo 28adulescentibus autem exemplum forte relinquam si prompto animo ac fortiter pro gravissimis et sanctissimis legibus honesta morte perfungar his dictis confestim ad supplicium trahebatur 29hii autem qui eum ducebant et paulo ante fuerant mitiores in iram versi sunt propter sermones ab eo dictos quos illi per arrogantiam prolatos arbitrabantur 30sed cum plagis perimeretur ingemuit et dixit Domine qui habes sanctam scientiam manifeste scis tu quia cum a morte possim liberari duros corporis sustineo dolores secundum animam vero propter timorem tuum libenter haec patior 31et iste quidem hoc modo vita decessit non solum iuvenibus sed et universae genti memoriam mortis suae ad exemplum virtutis et fortitudinis derelinquens

Chapter 7

1contigit autem et septem fratres cum matre adprehensos conpelli a rege contra fas ad carnes porcinas flagris et taureis cruciatos 2unus autem ex illis qui erat primus sic ait quid quaeris et quid vis discere a nobis parati sumus mori magis quam patrias Dei leges praevaricari 3iratus itaque rex iussit sartagines et ollas aeneas succendi quibus statim succensis 4iussit ei qui prior fuerat locutus amputari linguam et cute capitis abstracta summas quoque manus ei et pedes praecidi ceteris eius fratribus et matre inspicientibus 5et cum iam per omnia inutilis factus esset iussit ignem admoveri et adhuc spirantem torreri in sartaginem in qua cum diu cruciaretur ceteri una cum matre invicem se hortabantur mori fortiter 6dicentes Dominus Deus aspiciat veritatem et consolabitur in nobis quemadmodum protestationem cantici declaravit Moses et in servis suis consolabitur 7mortuo itaque primo illo hoc modo sequentem deducebant ad inludendum et cute capitis eius cum capillis detracta interrogabant si manducaret priusquam toto corpore per membra singula puniretur 8at ille respondens patria voce dixit non faciam propter quod et iste sequenti loco primi tormenta suscepit 9et in ultimo spiritu constitutus ait tu quidem scelestissime in praesenti vita nos perdis sed rex mundi defunctos nos pro suis legibus in aeternae vitae resurrectione suscitabit 10post hunc tertius inludebatur et linguam postulatus cito protulit et manus constanter extendit 11et cum fiducia ait e caelo ista possideo sed propter Dei leges nunc haec ipsa despicio quoniam ab ipso me ea recepturum spero 12ita ut rex et qui cum ipso erant mirarentur adulescentis animum quod tamquam nihili duceret cruciatus 13et hoc ita defuncto quartum similiter vexabant torquentes 14et cum iam esset ad mortem sic ait potius est ab hominibus morti datos spem expectare a Deo iterum ab ipso resuscitandos tibi enim resurrectio ad vitam non erit 15et cum admovissent quintum vexabant eum at ille respiciens in eum 16dixit potestatem inter homines habens cum sis corruptibilis facis quod vis noli autem putare genus nostrum a Deo esse derelictum 17patienter sustine et videbis magna potestas ipsius qualiter te et semen tuum torquebit 18post hunc ducebant et sextum et is mori incipiens sic ait noli frustra errare nos enim propter nosmet ipsos haec patimur peccantes in Deum nostrum et digna admiratione facta sunt in nobis 19tu autem ne existimes tibi inpune futurum quod contra Deum pugnare temptaveris 20supra modum autem mater mirabilis et bonorum memoria digna quae pereuntes septem filios sub unius diei tempore conspiciens bono animo ferebat propter spem quam in Deum habebat 21singulos illorum hortabatur patria voce fortiter repleta sapientia et femineae cogitationi masculinum animum inserens 22dixit ad eos nescio qualiter in utero meo apparuistis neque enim ego spiritum et animam donavi vobis et vitam et singulorum membra non ego ipsa conpegi 23sed enim mundi creator qui formavit hominis nativitatem quique omnium invenit originem et spiritum vobis iterum cum misericordia reddet et vitam sicut nunc vosmet ipsos despicitis propter leges eius 24Antiochus autem contemni se arbitratus simul et exprobrantis voce despecta cum adhuc adulescentior superesset non solum verbis hortabatur sed et iuramento adfirmabat divitem se et beatum facturum et translatum a patriis legibus amicum habiturum et res necessarias praebiturum 25sed ad ista cum adulescens nequaquam inclinaretur vocavit rex matrem et suadebat ut adulescenti fieret in salutem 26cum autem multis eam verbis esset hortatus promisit suasuram se filio suo 27itaque inclinata ad illum inridens crudelem tyrannum ait patria voce fili mi miserere mei quae te in utero decem menses portavi et lac triennio dedi et alui et in aetatem istam perduxi 28peto nate aspicias in caelum et terram et ad omnia quae in eis sunt et intellegas quia ex nihilo fecit illa Deus et hominum genus 29ita fit ut non timeas carnificem istum sed dignus fratribus tuis effectus suscipe mortem ut in illa miseratione cum fratribus tuis te recipiam 30cum haec illa adhuc diceret ait adulescens quem sustinetis non oboedio praecepto regis sed praecepto legis quae data est nobis per Mosen 31tu vero qui inventor omnis malitiae factus es in Hebraeos non effugies manum Dei 32nos enim pro peccatis nostris haec patimur 33et si nobis propter increpationem et correptionem Dominus noster modicum iratus est sed iterum reconciliabitur servis suis 34tu autem o sceleste et omnium hominum flagitiosissime noli frustra extolli vanis spebus in servos eius inflammatus 35nondum enim omnipotentis Dei et omnia inspicientis iudicium effugisti 36nam fratres mei modico nunc dolore sustentato sub testamento aeternae vitae effecti sunt tu vero iudicio Dei iustas superbiae poenas solves 37ego autem sicut fratres mei animam et corpus meum trado pro patriis legibus invocans Deum maturius genti nostrae propitium fieri teque cum tormentis et verberibus confiteri quod ipse est Deus solus 38in me vero et in fratribus meis desinet Omnipotentis ira quae super omne genus nostrum iuste superducta est 39tunc rex accensus ira in hunc super omnes crudelius desaeviit indigne ferens derisum se 40et hic itaque mundus obiit per omnia in Domino confidens 41novissime autem et mater consummata est 42igitur de sacrificiis et de nimiis crudelitatibus satis dictum

Chapter 8

1Iudas vero Macchabeus et qui cum illo erant introibant latenter in castella et convocantes cognatos et eos qui permanserant in iudaismo adsumentes eduxerunt ad sex milia viros 2et invocabant Dominum ut respiceret in populum qui ab omnibus calcabatur misereretur templo quod contaminabatur ab impiis 3misereretur etiam exterminio civitatis quae esset ilico conplananda et vocem sanguinis ad se clamantis audiret 4memoraretur quoque iniquissimas mortes innocentium parvulorum et blasphemias nomini suo inlatas et indignaretur super his 5at Macchabeus congregata multitudine intolerabilis gentibus efficiebatur ira enim Domini in misericordiam conversa est 6et superveniens castellis et civitatibus inprovisus succendebat eas et oportuna loca occupans non paucas hostium strages dabat 7maxime autem noctibus ad huiuscemodi excursus ferebatur et fama virtutis eius ubique diffundebatur 8videns autem Philippus paulatim virum ad profectum venire ac frequentius res ei prospere cedere ad Ptolomeum ducem Coelesyriae et Foenicis scripsit ut auxilium ferret regis negotiis 9at ille velociter misit Nicanorem Patrocli de primoribus amicum datis ei permixtis gentibus armatis non minus viginti milibus ut universum Iudaeorum genus deleret adiuncto ei Gorgia viro militari 10constituit autem Nicanor regi ut tributum Romanis quod erat dandum duo milia talentum de captivitate Iudaeorum suppleret 11statimque ad maritimas misit civitates convocans ad coemptionem iudaeorum mancipiorum promittens se nonaginta mancipia talento distracturum non respiciens ad vindictam quae eum ab Omnipotente esset consecutura 12Iudas autem ubi conperit indicavit his qui secum erant Iudaeis Nicanoris adventum 13ex quibus quidam formidantes et non credentes Dei iustitiae in fugam vertebantur 14alii vero si quid eis supererat vendebant simulque Dominum deprecabantur ut eriperet eos ab impio Nicanore qui eos priusquam in comminus veniret vendiderat 15si non propter eos propter testamentum quod erat ad patres eorum et propter invocationem sancti et magnifici nominis eius super ipsos 16convocatis autem Macchabeus septem milibus qui cum ipso erant rogabat ne hostibus reconciliarentur neque metuerent inique venientium adversum se hostium multitudinem sed fortiter contenderent 17ante oculos habentes contumeliam quae in locum sanctum ab his iniuste esset inlata itemque et ludibria habitae civitatis iniuriam adhuc etiam veterum instituta convulsa 18nam illi quidem armis confidunt ait simul et audacia nos autem in omnipotente Domino qui potest venientes adversus nos et universum mundum uno nutu delere confidimus 19admonuit autem eos et de auxiliis Dei quae facta sunt erga parentes et sub Sennacherim centum octoginta quinque milia ut perierunt 20et de proelio quod eis adversus Galatas fuit in Babylonia ut omnes ubi ad rem ventum est Macedonibus sociis haesitantibus ipsi sex milia soli peremerunt centum viginti milia propter auxilium illis datum e caelo et beneficia pro his plurima consecuti sunt 21his verbis constantes effecti sunt et pro legibus et patria mori parati 22constituit itaque fratres suos duces utrique ordini Simonem et Iosepphum et Ionathan subiectis unicuique millenis et quingentenis 23ad hoc etiam ab Ezra lecto illis sancto libro et dato signo adiutorio Dei in prima acie ipse dux commisit cum Nicanore 24et facto sibi adiutore Omnipotente interfecerunt super novem milia hominum maiorem autem partem exercitus Nicanoris vulneribus debilem factam fugere conpulerunt 25pecuniis vero eorum qui ad emptionem ipsorum venerant sublatis ipsos usquequaque persecuti sunt 26sed reverterunt hora conclusi nam erat ante sabbatum quam ob causam non perseveraverunt insequentes 27arma autem ipsorum et spolia congregantes sabbatum agebant benedicentes Dominum qui liberavit eos in isto die misericordiae initium stillans in eos 28post sabbatum vero debilibus et orfanis et viduis diviserunt spolia et residua ipsi cum suis habuere 29his ita gestis et communiter ab omnibus facta obsecratione misericordem Dominum postulabant ut in finem servis suis reconciliaretur 30et ex his qui cum Timotheo et Bacchide erant contra se contendentes super viginti milia interfecerunt et munitiones excelsas obtinuerunt et plures praedas diviserunt aequam portionem debilibus pupillis et viduis sed et senioribus facientes 31et cum arma eorum collegissent diligenter omnia conposuerunt in locis oportunis residua vero spolia Hierosolymam detulerunt 32et phylarchen qui cum Timotheo erat interfecerunt virum scelestum qui in multis Iudaeos adflixerat 33et cum epicinia agerent in Hierosolymis eos qui sacras ianuas incenderant id est Callistenen cum in quodam domicilio refugisset incenderunt digna ei mercede pro impietatibus suis reddita 34facinorosissimus autem Nicanor qui mille negotiantes ad Iudaeorum venditionem adduxerat 35humiliatus auxilio Domini ab his quos nullos existimaverat deposita veste gloriae per mediterranea fugiens solus venit Antiochiam summam infelicitatem de interitu sui exercitus consecutus 36et qui promiserat Romanis se tributum restituere de captivitate Hierosolymorum praedicabat nunc protectorem Deum habere Iudaeos et ob ipsum invulnerabiles esse eo quod sequerentur leges ab ipso constitutas

Chapter 9

1eodem tempore Antiochus inhoneste revertebatur de Perside 2intraverat enim ea quae dicitur Persipolis et temptavit expoliare templa et civitatem opprimere sed multitudine ad arma concurrente in fugam versi sunt et ita contigit ut Antiochus post fugam turpiter rediret 3et cum venisset circa Ecbatana recognovit quae erga Nicanorem et Timotheum gesta sunt 4elatus autem ira arbitrabatur se iniuriam illorum qui se fugaverant posse in Iudaeos retorquere ideoque iussit agitari currum sine intermissione agens iter caelesti eum iudicio perurguente quod ita superbe locutus est venturum se Hierosolymam et congeriem sepulchri Iudaeorum eam facturum 5sed qui universa conspicit Dominus Israhel percussit eum insanabili et invisibili plaga ut enim finivit hunc ipsum sermonem adprehendit eum dolor dirus viscerum et amara internorum tormenta 6et quidem satis iuste quippe qui multis et novis cruciatibus aliorum torserat viscera licet ille nullo modo a sua malitia cessaret 7super haec autem superbia repletus ignem spirans animo in Iudaeos et praecipiens adcelerare negotium contigit illum impetu euntem de curru cadere et gravi corporis conlisione membra vexare 8isque qui sibi videbatur etiam fluctibus maris imperare supra humanum modum superbia repletus et montium altitudines in statera adpendere nunc humiliatus ad terram in gestatorio portabatur manifestam Dei virtutem in semet ipso contestans 9ita ut de corpore impii vermes scaturrirent ac viventes in doloribus carnes eius effluerent odore etiam illius et fetore exercitus gravaretur 10et qui paulo ante sidera caeli contingere se arbitrabatur eum nemo poterat propter intolerantiam fetoris portare 11hinc igitur coepit ex gravi superbia deductus ad agnitionem sui venire divina admonitus plaga per momenta singula doloribus suis augmenta capientibus 12et cum nec ipse iam fetorem suum ferre posset ita ait iustum est subditum esse Deo et mortalem non paria Deo sentire 13orabat autem haec scelestus Dominum a quo non esset misericordiam consecuturus 14et civitatem ad quam festinans veniebat ut eam ad solum deduceret et sepulchrum congestorum faceret nunc optat liberam reddere 15et Iudaeos quos nec sepultura quidem se dignos habituros sed avibus ac feris diripiendos traditurum et cum parvulis exterminaturum dixerat aequales nunc Atheniensibus facturum pollicetur 16templum etiam sanctum quod prius expoliaverat optimis donis ornaturum et sancta vasa multiplicaturum et pertinentes ad sacrificia sumptus de reditibus suis praestaturum 17super haec et Iudaeum futurum et omnem locum terrae perambulaturum et praedicaturum Dei potestatem 18sed non cessantibus doloribus supervenerat enim in eum iustum Dei iudicium desperans scripsit ad Iudaeos in modum deprecationis epistulam haec continentem 19optimis civibus Iudaeis plurimam salutem et bene valere et esse felices rex et princeps Antiochus 20si bene valetis et filii vestri et ex sententia vobis cuncta sunt maximas agimus gratias 21et ego in infirmitate constitutus vestri autem benigne memor regressus de Persidis locis et infirmitate gravi adprehensus necessarium duxi pro communi utilitate curam habere 22non desperans memet ipsum sed spem multam habeo effugiendi infirmitatem 23respiciens autem quod et pater quibus temporibus in locis superioribus ducebat exercitum ostendit qui post se susciperet principatum 24ut si quid contrarium accideret aut difficile nuntiaretur scientes hii qui in regionibus erant cui esset rerum summa derelicta non turbarentur 25ad haec considerans de proximo potentes quosque et vicinos temporibus insidiantes et eventum expectantes designavi filium meum Antiochum regem quem saepe recurrens in superiora regna multis vestrum commendabam et scripsi ad eum quae subiecta sunt 26orate itaque vos et peto memores beneficiorum publice et privatim ut unusquisque conservet fidem ad me et ad filium meum 27confido enim eum modeste et humane acturum et sequentem propositum meum communem vobis fore 28igitur homicida et blasphemus pessime percussus et ut ipse alios tractaverat peregre in montibus miserabili obitu vita functus est 29transferebat autem corpus Philippus conlactaneus eius qui metuens filium Antiochi ad Ptolomeum Filometora in Aegyptum abiit

Chapter 10

1Macchabeus autem et qui cum illo erant Domino se protegente templum quidem et civitatem recepit 2aras autem quas alienigenae per plateas extruxerant itemque delubra demolitus est 3et purgato templo aliud altare fecerunt et de ignitis lapidibus igne concepto obtulerunt sacrificia post biennium et incensum et lucernas et panes propositionis posuerunt 4quibus gestis rogabant Dominum prostrati in terram ne amplius malis talibus inciderent sed et si quando peccassent ut ab ipso mitius corriperentur et non blasphemis ac barbaris hominibus traderentur 5qua die autem templum ab alienigenis pollutum fuerat contigit eadem die purgationem fieri vicesima et quinta mensis qui fuit casleu 6et cum laetitia diebus octo egerunt in modum tabernaculorum recordantes quod ante modicum temporis diem sollemnem tabernaculorum in montibus more bestiarum egerant 7propter quod tyrsos et ramos virides et palmas praeferebant ei qui prosperavit mundari locum suum 8et decreverunt communi praecepto et decreto universae genti Iudaeorum omnibus annis agere dies istos 9et Antiochi quidem qui appellatus est Nobilis vitae excessus ita se habuit 10nunc autem de Eupatore Antiochi filio impii quae gesta sunt narrabimus breviantes mala quae in bellis gesta sunt 11hic suscepto regno constituit super negotia regni Lysiam quendam Foenicis et Syriae militiae principem 12nam Ptolomeus qui dicebatur Macer iusti tenax erga Iudaeos esse instituit et praecipue propter iniquitatem quae facta erat in eos et pacifice agere cum eis 13sed ob hoc accusatus ab amicis apud Eupatorem cum frequenter proditor audiret eo quod Cyprum creditus a Filometore Nobilem translatus etiam ab eo recessisset veneno vitam finivit 14Gorgias autem cum esset dux locorum adsumptis advenis frequenter Iudaeos debellabat 15Iudaei vero qui tenebant oportunas munitiones fugatos ab Hierosolymis suscipiebant et bellare temptabant 16hii vero qui erant cum Macchabeo per orationes Dominum rogantes ut esset sibi adiutor impetum fecerunt in munitiones Idumeorum 17multaque vi insistentes loca obtinuerunt occurrentes interemerunt et omnes simul non minus a viginti milibus trucidaverunt 18quidam autem cum confugissent in duas turres valde munitas omnem adparatum ad repugnandum habentes 19Macchabeus ad eorum expugnationem relicto Simone et Ioseppho item Macchabeo eisque qui cum ipsis erant satis multis ipse ad eas quae amplius perurguebant pugnas conversus est 20hii vero qui cum Simone erant cupiditate ducti a quibusdam qui in turribus erant suasi sunt pecunia et septuaginta milibus didragmis acceptis dimiserunt quosdam effugere 21cum autem Macchabeo nuntiatum esset quod factum est congregatis principibus populi accusavit quod pecunia fratres vendidissent adversariis eorum dimissis 22hos igitur proditores factos interfecit et confestim duas turres occupavit 23armis autem ac manibus omnia prospere agendo in duabus munitionibus plus quam viginti milia peremit 24Timotheus qui prius a Iudaeis fuerat superatus convocato exercitu peregrinae multitudinis et congregato exercitu asiano advenit quasi armis Iudaeam capturus 25Macchabeus autem et qui cum ipso erant adpropiante illo deprecabantur Deum caput terra aspergentes lumbosque ciliciis praecincti 26ad altaris crepidinem provoluti ut sibi propitius inimicis autem eorum esset inimicus et adversaretur sicut lex dicit 27et ita post orationem sumptis armis longius de civitate procedentes et proximi hostibus effecti resederunt 28primo autem solis ortu utrique commiserunt isti quidem victoriae et prosperitatis sponsorem cum virtute Dominum habentes illi autem ducem belli animum habebant 29sed cum vehemens pugna esset apparuerunt adversariis de caelo viri quinque in equis frenis aureis decori ducatum Iudaeis praestantes 30ex quibus duo Macchabeum medium habentes armis suis circumseptum incolomem conservabant in adversarios autem tela et fulmina iaciebant ex quo et caecitate confusi et repleti perturbatione cadebant 31interfecti sunt autem viginti milia quingenti et equites sescenti 32Timotheus autem confugit in Gazara praesidium munitum cui praeerat Caereas 33Macchabeus autem et qui cum eo erant laetantes obsederunt praesidium diebus quattuor 34at hii qui in turres erant loci firmitate confisi super modum maledicebant et sermones nefandos iactabant 35sed cum dies quinta inlucesceret viginti iuvenes ex his qui cum Macchabeo erant accensi animis propter blasphemiam viriliter accesserunt ad murum et feroci animo incedentes ascendebant 36sed et alii similiter ascendentes turres portasque succendere adgressi atque ipsos maledicos vivos concremare 37per continuum autem biduum praesidio vastato Timotheum occultantem se in quodam reppertum loco peremerunt et fratrem illius Caerean et Apollofanem occiderunt 38quibus gestis in hymnis et confessionibus benedicebant Dominum qui magna fecit cum Israhel et victoriam illi dedit

Chapter 11

1sed parvo post tempore Lysias procurator regis et propinquus ac negotiorum praepositus graviter ferens de his quae acciderant 2congregatis octoginta milibus et equitatu universo veniebat adversus Iudaeos existimans se civitatem quidem captam gentibus habitaculum facturum 3templum vero in pecuniae quaestu sicut cetera delubra gentium habiturum et per singulos annos venale sacerdotium 4nusquam recogitans Dei potestatem sed mente effrenatus in multitudine peditum et in milibus equitum et in octoginta elefantis confidebat 5ingressus autem Iudaeam et adpropians Bethsurae quod erat in angusto loco ab Hierosolyma intervallo quinque stadiorum illud praesidium expugnabat 6ut autem Macchabeus et qui cum eo erant cognoverunt expugnari praesidia cum fletu et lacrimis rogabant Dominum et omnis turba simul ut bonum angelum mitteret ad salutem Israhel 7et ipse primus Macchabeus sumptis armis ceteros adhortatus est simul secum periculum subire et ferre auxilium fratribus suis 8cumque pariter prompto animo procederent Hierosolymis apparuit praecedens eos eques in veste candida armis aureis hastam vibrans 9tum simul omnes benedixerunt misericordem Dominum et convaluerunt animis non solum homines sed et bestias ferocissimas et muros ferreos parati penetrare 10ibant igitur prompti de caelo habentes adiutorem et miserantem eos Dominum 11leonum autem impetu inruentes hostibus prostraverunt ex eis undecim milia peditum et equites mille sescentos 12universos autem in fugam verterunt plures vero ex eis vulnerati nudi evaserunt sed et ipse Lysias turpiter fugiens evasit 13et quia non insensatus erat secum ipse reputans factam erga se diminutionem et intellegens invictos esse Hebraeos Dei auxilio nitentes misit ad eos 14promisitque consensurum se omnibus quae iusta sunt et regem conpulsurum amicum fieri 15annuit autem Macchabeus precibus Lysiae in omnibus utilitati consulens et quaecumque Macchabeus scripsit Lysiae de Iudaeis ea rex concessit 16nam erant scriptae Iudaeis epistulae a Lysia quidem hunc modum continentes Lysias populo Iudaeorum salutem 17Iohannes et Abessalom qui missi sunt a vobis tradentes scripta postulabant ut ea quae per illos significabantur implerem 18quaecumque igitur regi potuerunt perferri exposui et quae res permittebat concessit 19si igitur in negotiis fidem conservaveritis etiam deinceps honorum vobis causa esse temptabo 20de ceteris autem per singula verbo mandavi et istis et his qui a me missi sunt conloqui vobiscum 21bene valete anno centesimo quadragesimo octavo dioscori die mensis vicesima et quarta 22regis autem epistula ista continebat rex Antiochus Lysiae fratri salutem 23patre nostro inter deos translato nos volentes eos qui sunt in regno nostro sine tumultu agere et rebus suis adhibere diligentiam 24audivimus Iudaeos non consensisse patri ut transferrentur ad ritum Graecorum sed tenere velle suum institutum ac propterea postulare concedi sibi legitima sua 25volentes igitur hanc quoque gentem quietam esse statuentes iudicavimus templum restitui illis ut agerent secundum maiorum suorum consuetudinem 26bene igitur feceris si miseris ad eos et dextram dederis ut cognita nostra voluntate bono animo sint et utilitatibus propriis deserviant 27ad Iudaeos autem regis epistula talis erat rex Antiochus senatui Iudaeorum et ceteris Iudaeis salutem 28si valetis sic estis ut volumus sed et ipsi bene valemus 29adiit nos Menelaus dicens velle vos descendere ad vestros qui sunt apud nos 30his igitur qui commeant usque ad diem tricesimum mensis xandici damus dextras securitatis 31ut Iudaei utantur cibis et legibus suis sicut et prius et nemo eorum ullo modo molestiam patiatur de his quae per ignorantiam gesta sunt 32misi autem et Menelaum qui vos adloquatur 33valete anno centesimo quadragesimo octavo xandici mensis quintadecima 34miserunt autem etiam Romani epistulam ita se habentem Quintus Memmius et Titus Manilius legati Romanorum populo Iudaeorum salutem 35de his quae Lysias cognatus regis concessit vobis et nos concessimus 36de quibus autem iudicavit referendum confestim aliquem mittite diligentius inter vos conferentes ut decernamus sicut congruit vobis nos enim Antiochiam accedimus 37ideoque festinate scribere ut nos quoque sciamus cuius estis voluntatis 38bene valete anno centesimo quadragesimo octavo quintadecima die mensis xandici

Chapter 12

1his factis pactionibus Lysias pergebat ad regem Iudaei autem agriculturae operam dabant 2sed hii qui resederant Timotheus et Apollonius gehennae filius sed et Hieronimus et Demofon super hos et Nicanor cypriarches non sinebant eos in silentio agere et quiete 3Ioppitae vero tale quoddam flagitium perpetrarunt rogaverunt Iudaeos cum quibus habitabant ascendere scaphas quas paraverant cum uxoribus et filiis quasi nullis inimicitiis inter eos subiacentibus 4secundum communem itaque decretum civitatis et ipsis adquiescentibus pacisque causa nihil suspectum habentibus cum in altum processissent submerserunt non minus ducentos 5quam crudelitatem Iudas in suae gentis homines factam ut cognovit praecepit viris qui erant cum ipso et invocato iusto iudice Deo 6venit adversus interfectores fratrum et portum quidem noctu succendit scaphas exusit eos autem qui ab igne refugerant gladio peremit 7et cum haec ita egisset discessit quasi iterum reversurus et universos Ioppitas eradicaturus 8sed cum cognovisset et eos qui erant Iamniae velle pari modo facere habitantibus secum Iudaeis 9Iamnitis quoque nocte supervenit et portum cum navibus succendit ita ut lumen ignis pareret Hierosolymis ab stadiis ducentis quadraginta 10inde cum abissent novem stadiis et iter facerent ad Timotheum commiserunt cum eo Arabes quinque milia viri et equites quingenti 11cumque pugna valida fieret et auxilio Dei prospere cessisset residui victi Arabes petebant a Iuda dextras sibi dari promittentes pascua daturos et in ceteris profuturos 12Iudas autem arbitratus vere in multis eos utiles promisit pacem dextrisque acceptis discessere ad tabernacula sua 13adgressus est autem et civitatem quandam firmam pontibus murisque circumseptam quae a turbis habitabatur gentium promiscuarum cui nomen Caspin 14hii vero qui intus erant confidentes in stabilitate murorum et adparatu alimoniarum remissius agebant maledictis lacessentes Iudam ac blasphemantes et loquentes quae fas non est 15Macchabeus autem invocato magno mundi principe qui sine arietibus et machinis temporibus Iesu praecipitavit Hiericho inruit ferociter muris 16et capta civitate per Domini voluntatem inenarrabiles caedes fecit ita ut adiacens stagnum stadiorum duo latitudinis sanguine infectum fluere videretur 17inde discesserunt stadia septingenta quinquaginta et venerunt in Characa ad eos qui dicuntur Tubianei Iudaeos 18et Timotheum quidem in illis locis conprehenderunt nulloque negotio perfecto regressus est relicto in quodam loco firmissimo praesidio 19Dositheus autem et Sosipater qui erant duces cum Macchabeo peremerunt a Timotheo relictos in praesidio decem milia viros 20at Macchabeus ordinatis circum se sex milibus et constitutis per cohortes adversus Timotheum processit habentem secum centum viginti milia peditum equitumque duo milia quingentos 21cognito autem Iudae adventu Timotheus praemisit mulieres et filios et reliquum adparatum in praesidium quod Carnion dicitur erat enim inexpugnabile et accessu difficile propter locorum angustias 22cumque cohors Iudae prima apparuisset timor hostibus incussus est ex praesentia Dei qui universa conspicit et in fugam versi sunt alius alio ita ut magis a suis deicerentur et gladiorum suorum ictibus debilitarentur 23Iudas autem vehementer instabat puniens profanos et prostravit ex eis triginta milia virorum 24ipse vero Timotheus incidit in partes Dosithei et Sosipatri et multis precibus postulabat ut vivus dimitteretur eo quod multorum ex Iudaeis parentes haberet ac fratres quos morte eius decipi eveniret 25et cum fidem dedisset restituturum se eos secundum constitutum inlaesum eum dimiserunt propter fratrum salutem 26Iudas autem egressus est a Carnio interfectis viginti quinque milibus 27post horum fugam et necem movit exercitum ad Efron civitatem munitam in qua multitudo diversarum gentium habitabat et robusti iuvenes pro muris consistentes fortiter repugnabant in hac autem machinae multae et telorum erat adparatus 28sed cum Omnipotentem invocassent qui potestate vires hostium confregit ceperunt civitatem et ex eis qui intus erant viginti quinque milia prostraverunt 29inde ad civitatem Scytarum abierunt quae ab Hierosolymis sescentis stadiis aberat 30contestantibus autem his qui apud Scytopolitas erant Iudaeis quod benigne ab eis haberentur etiam temporibus infelicitatis quod modeste secum egerint 31gratias agentes eis exhortati etiam de cetero erga genus suum benignos esse venerunt Hierosolymam die sollemni septimanarum instante 32et post pentecosten abierunt contra Gorgiam praepositum Idumeae 33exivit autem cum peditibus tribus milibus et equitibus quadringentis 34quibus congressis contigit paucos ruere Iudaeorum 35Dositheus vero quidam de Bachenoris eques vir fortis Gorgiam tenebat et cum vellet illum capere vivum eques quidam de Thracibus inruit in eum umerumque eius amputavit atque ita Gorgias effugit in Marisa 36at illis qui cum Esdrin erant diutius pugnantibus et fatigatis invocavit Dominum Iudas adiutorem et ducem belli fieri 37incipiens voce patria et cum hymnis clamorem extollens fugam Gorgiae militibus incussit 38Iudas autem collecto exercitu venit in civitatem Odollam et cum septima dies superveniret secundum consuetudinem purificati in eodem loco sabbatum egerunt 39et sequenti die venit cum suis Iudas ut corpora prostratorum tolleret et cum parentibus poneret in sepulchris paternis 40invenerunt autem sub tunicis interfectorum de donariis idolorum quae apud Iamnian fuerunt a quibus lex prohibet Iudaeos omnibus ergo manifestum factum est ob hanc causam eos corruisse 41omnes itaque benedixerunt iustum iudicium Domini qui occulta fecerit manifesta 42atque ita ad preces conversi rogaverunt ut id quod factum erat delictum obliteraretur at vero fortissimus Iudas hortabatur populum conservare se sine peccato sub oculis videntes quae facta sint pro peccato eorum qui prostrati sunt 43et facta conlatione duodecim milia dragmas argenti misit Hierosolymam offerri pro peccato sacrificium bene et religiose de resurrectione cogitans 44nisi enim eos qui ceciderant resurrecturos speraret superfluum videretur et vanum orare pro mortuis 45et quia considerabat quod hii qui cum pietate dormitionem acceperant optimam haberent repositam gratiam 46sancta ergo et salubris cogitatio pro defunctis exorare ut a peccato solverentur

Chapter 13

1anno centesimo quadragesimo nono cognovit Iudas Antiochum Eupatoris venire cum multitudine adversus Iudaeam 2et cum eo Lysiam procuratorem et praepositum negotiorum secum habentem peditum centum decem milia et equitum quinque milia et elefantos viginti duo currus cum falcibus trecentos 3commiscuit autem se illis et Menelaus et cum multa fallacia deprecabatur Antiochum non pro patriae salute sed sperans se constitui in principatum 4sed Rex regum suscitavit animos Antiochi in peccatorem et suggerente Lysia hunc esse causam omnium malorum iussit ut eis est consuetudo conprehensum in eodem loco necari 5erat autem in eodem loco turris quinquaginta cubitorum aggestum undique habens cineris haec prospectum habebat in praeceps 6inde in cinerem deici iussit sacrilegum omnibus eum propellentibus ad interitum 7et tali lege praevaricatorem legis contigit mori nec terrae dari Menelaum 8et quidem satis iuste nam quia multa erga aram Dei delicta commisit cuius ignis et cinis erat sanctus ipse in cineris morte damnatus est 9sed rex mente effrenatus veniebat nequiorem se Iudaeis ostensurus 10quibus Iudas cognitis praecepit populo ut die ac nocte Dominum invocarent quo sicut semper et nunc adiuvaret eos 11quippe qui lege et patria sanctoque templo privari vererentur ac populum qui nuper paululum respirasset ne sineret blasphemis rursum nationibus subdi 12omnibus itaque id simul facientibus et petentibus a Domino misericordiam cum fletu et ieiuniis per triduum continuum prostratis hortatus est eos Iudas ut se praepararent 13ipse vero cum senioribus cogitavit priusquam rex admoveret exercitum ad Iudaeam et obtineret civitatem exire et Domini iudicio committere exitum rei 14dans itaque potestatem omnium Deo mundi creatori et hortatus suos ut fortiter dimicarent et usque ad mortem pro legibus templo civitate patria et civibus starent circa Modin exercitum constituit 15et dato signo suis Dei victoria iuvenibus fortissimis electis nocte adgressus aulam regiam in castris interfecit viros quattuor milia et maximum elefantorum cum his qui superpositi erant 16summoque metu ac perturbatione hostium replentes rebus prospere gestis abierunt 17hoc autem factum est die inlucescente adiuvante eum Domini protectione 18sed rex accepto gustu audaciae Iudaeorum arte difficultates locorum temptabat 19et Bethsurae quod erat Iudaeorum praesidium munitum castra admovebat sed fugabatur inpingebat minuebatur 20his autem qui intus erant Iudas necessaria mittebat 21enuntiavit autem mysteria hostibus Rhodocus quidam de iudaico exercitu qui requisitus conprehensus conclusus est 22iterum rex sermonem habuit ad eos qui erant in Bethsuris dextram dedit accepit abiit 23commisit cum Iuda superatus est ut autem cognovit rebellasse Philippum Antiochiae qui relictus erat super negotia mente consternatus Iudaeos deprecans subditusque eis iurat de omnibus quibus iustum visum est et reconciliatus obtulit sacrificium honorificavit templum et munera posuit 24Macchabeum amplexus est et fecit eum ab Ptolomaide usque Gerrenos ducem et principem 25ut autem venit Ptolomaidam graviter ferebant Ptolomenses amicitiae conventionem indignantes ne forte foedus inrumperent 26tunc ascendit Lysias tribunal et exposuit rationem et populum sedavit regressusque est Antiochiam et hoc modo regi profectio et reditus processit

Chapter 14

1sed post triennii tempus cognovit Iudas et qui cum eo erant Demetrium Seleuci cum multitudine valida et navibus per portum Tripoli ascendisse ad loca oportuna 2et tenuisse regiones adversus Antiochum et eius ducem Lysiam 3Alchimus autem quidam qui summus sacerdos fuerat sed voluntarie coinquinatus est temporibus commixtionis considerans nullo modo sibi esse salutem neque accessum ad altare 4venit ad regem Demetrium centesimo quinquagesimo anno offerens ei auream coronam et palmam super haec et tallos qui templi esse videbantur et ipsa quidem die siluit 5tempus autem oportunum dementiae suae nanctus convocatus a Demetrio ad consilium et interrogatus quibus rebus et consiliis Iudaei niterentur 6respondit ipsi qui dicuntur Asidei Iudaeorum quibus praeest Iudas Macchabeus bella nutriunt et seditiones movent nec patiuntur regnum esse quietum 7nam et ego defraudatus parentum gloria dico autem summo sacerdotio huc veni 8primo quidem utilitatibus regis fidem servans secundo autem etiam civibus consulens nam illorum pravitate universum genus nostrum non minime vexatur 9sed his singulis oro rex cognitis et regioni et generi secundum pervulgatam omnibus humanitatem tuam prospice 10nam quamdiu superest Iudas inpossibile est pacem esse negotiis 11talibus autem ab hoc dictis et ceteri amici hostiliter habentes adversus Iudam inflammaverunt Demetrium 12qui statim Nicanorem praepositum elefantorum ducem misit Iudaeam 13datis mandatis ipsum quidem Iudam caperet eos vero qui cum illo erant dispergeret et constitueret Alchimum maximi templi summum sacerdotem 14tunc gentes quae de Iudaea fugerant Iudam segregatim se Nicanori miscebant miserias et clades Iudaeorum prosperitates rerum suarum existimantes 15audito itaque Iudaei Nicanoris adventu et conventu nationum conspersi terra rogabant eum qui populum suum constituit eum in aeternum custodiret quique suam portionem signis evidentibus protegit 16imperante autem duce statim inde moverunt et convenerunt ad castellum Dessau 17Simon vero frater Iudae commiserat cum Nicanore sed conterritus est repentino adventu adversariorum 18Nicanor tamen audiens virtutem comitum Iudae et animi magnitudinem quam pro patriae certaminibus habebant sanguine iudicium facere metuebat 19quam ob rem misit Possidonium et Theodotum et Matthathiam ut darent dextras atque acciperent 20et cum diu de his consilium ageretur et ipse dux ad multitudinem rettulisset omnium una fuit sententia amicitiis annuere 21itaque diem constituerunt qua secreto inter se agerent et a singulis sellae prolatae sunt et positae 22praecepit autem Iudas armatos esse locis oportunis ne forte ab hostibus repente mali aliquid oriretur et congruum conloquium fecerunt 23morabatur autem Nicanor Hierosolymis et nihil inique agebat gregesque turbarum quae congregatae fuerant dimisit 24habebat autem semper Iudam carum ex animo erat vero inclinatus 25rogavit eum ducere uxorem filiosque procreare nuptias fecit quiete egit communiterque vivebant 26Alchimus autem videns caritatem illorum ad invicem et conventiones venit ad Demetrium et dicebat Nicanorem rebus alienis adsentare Iudamque regni insidiatorem successorem sibi destinasse 27itaque rex exasperatus et pessimis huius criminationibus inritatus scripsit Nicanori dicens graviter quidem se ferre de amicitiae conventione iubere tamen Macchabeum citius vinctum mittere Antiochiam 28quibus cognitis Nicanor consternabatur et graviter ferebat si ea quae convenerant irrita faceret nihil laesus a viro 29sed quia regi resistere non poterat oportunitatem observabat qua praeceptum perficeret 30at Macchabeus videns austerius secum agere Nicanorem et consuetum occursum ferocius exhibentem intellegens non ex bono esse austeritatem istam paucis suorum congregatis occultavit se a Nicanore 31quod ut ille cognovit fortiter se a viro praeventum venit ad maximum et sanctissimum templum et sacerdotibus solitas hostias offerentibus iussit sibi tradi virum 32quibus cum iuramento dicentibus nescire se ubi esset qui quaerebatur extendens manum ad templum 33iuravit nisi mihi vinctum Iudam tradideritis istud Dei fanum in planitiem deducam et altare effodiam et templum hoc Libero patri consecrabo 34et his dictis abiit sacerdotes autem protendentes manus in caelum invocabant eum qui semper propugnator esset gentis ipsorum haec dicentes 35tu Domine qui universitatis nullius indiges voluisti templum habitationis tuae fieri in nobis 36et nunc sancte sanctorum omnium Domine conserva in aeternum inpollutam domum istam quae nuper mundata est 37Razias autem quidam de senioribus ab Hierosolymis delatus est Nicanori vir amator civitatis et bene audiens qui pro adfectu pater Iudaeorum appellabatur 38hic multis temporibus continentiae propositum tenuit in iudaismo corpusque et animam tradere contentus pro perseverantia 39volens autem Nicanor manifestare odium quod habebat in Iudaeos misit milites quingentos ut eum conprehenderent 40putabat enim si illum decepisset se cladem maximam Iudaeis inlaturum 41turbis autem inruere domum eius et ianuam disrumpere atque ignem admovere cupientibus cum iam conprehenderetur gladio se petit 42eligens nobiliter mori potius quam subditus fieri peccatoribus et contra natales suos indignis iniuriis agi 43sed cum per festinationem non certo ictu plagam dedisset et turbae intra ostia inrumperent recurrens audenter ad murum praecipitavit semet ipsum viriliter in turbas 44quibus velociter locum dantibus casui eius venit per mediam cervicem 45et cum adhuc spiraret accensis animis surrexit cum et sanguis eius magno fluxu deflueret saucius cursu turbam pertransiit 46et stans super petram quandam praeruptam et iam exsanguis effectus conplexus intestina sua utrisque manibus proiecit super turbas invocans Dominatorem vitae ac spiritus ut haec illi iterum redderet atque ita vita defunctus est

Chapter 15

1Nicanor autem ut conperit Iudam esse in locis Samariae cogitavit die sabbati cum omni impetu committere 2Iudaeis vero qui illum per necessitatem sequebantur dicentibus ne ita ferociter et barbare feceris sed honorem tribue diei sanctificationis et honora eum qui universa conspicit 3at ille infelix interrogavit si est potens in saeculo qui imperavit agi diem sabbatorum 4et respondentibus illis est Dominus vivus ipse in caelo potens qui iussit agi septimam diem 5at ille ait et ego potens sum super terram qui impero sumi arma et negotia regis impleri tamen non obtinuit ut consilium perficeret 6et Nicanor quidem cum summa superbia erectus cogitaverat commune tropeum statuere de Iuda 7Macchabeus autem confidebat semper cum omni spe auxilium sibi a Domino adfuturum 8et hortabatur suos ne formidarent ad adventum nationum sed in mente haberent adiutoria sibi facta de caelo et nunc sperarent ab Omnipotente adfuturam sibi victoriam 9et adlocutus illos de lege et prophetis admonens etiam certaminum quae fecerant prius promptiores eos constituit 10et ita animis eorum erectis simul ostendens gentium fallaciam et iuramentorum praevaricationem 11singulos autem illorum armavit non clypei et hastae munitione sed sermonibus optimis et hortationibus exposito digno fide somnio per quod universos laetificavit 12erat autem huiusmodi visus Onian qui fuerat summus sacerdos virum bonum et benignum verecundum visu modestum moribus et eloquio decorum et qui a puero in virtutibus exercitatus sit manus protendentem orare pro omni populo Iudaeorum 13post haec apparuisse et alium virum aetate et gloria mirabilem et magni decoris habitudine circa illum 14respondentem vero Onian dixisse hic est fratrum amator et populi Israhel hic est qui multum orat pro populo et universa sancta civitate Hieremias propheta Dei 15extendisse autem Hieremiam dexteram et dedisse Iudae gladium aureum dicentem 16accipe sanctum gladium munus a Deo quo deicies adversarios populi mei Israhel 17exhortati itaque Iudae sermonibus bonis valde de quibus extolli possit impetus et animi iuvenum confortari statuerunt dimicare et confligere fortiter ut virtus de negotiis iudicaret eo quod civitas et sancta et templum periclitaretur 18erat enim pro uxoribus et filiis itemque pro fratribus et cognatis minor sollicitudo maximus vero et primus pro sanctitate timor erat templi 19sed et eos qui in civitate erant non minima sollicitudo habebat pro his qui congressi erant 20et cum iam omnes sperarent iudicium futurum hostisque adesset atque exercitus esset ordinatus bestiae equitesque oportuno in loco conpositi 21considerans Macchabeus adventum multitudinis et adparatum varium armorum ac ferocitatem bestiarum extendens manum in caelum prodigia facientem Dominum invocavit qui non secundum armorum potentiam sed prout ipsi placet dat dignis victoriam 22dixit autem invocans hoc modo tu Domine misisti angelum tuum sub Ezechia rege Iudae et interfecisti de castris Sennacherim centum octoginta quinque milia 23et nunc Dominator caelorum mitte angelum tuum bonum ante nos in timore et tremore magnitudinis brachii tui 24ut metuant qui cum blasphemia veniunt adversus sanctum populum tuum et hic quidem ita peroravit 25Nicanor autem et qui cum ipso erant cum tubis et canticis admovebant 26Iudas vero et qui cum eo erant invocato Deo per orationes congressi sunt 27manu quidem pugnantes sed cordibus Dominum orantes prostraverunt non minus triginta milia praesentia Dei magnifice delectati 28cumque cessassent et cum gaudio redirent cognoverunt Nicanorem ruisse cum armis suis 29facto itaque clamore et perturbatione suscitata patria voce omnipotentem Dominum benedicebant 30praecepit autem Iudas qui per omnia corpore et animo emori pro civibus paratus erat caput Nicanoris et manum cum umero abscisam Hierosolymam perferri 31quo cum convenisset convocatis contribulibus et sacerdotibus ad altare arcersiit et eos qui in arce erant 32et ostenso capite Nicanoris et manu nefaria quam extendens contra domum sanctam omnipotentis Dei magnifice gloriatus est 33linguam etiam impii Nicanoris praecisam iussit particulatim avibus dari manum autem dementis contra templum suspendi 34omnes igitur caeli Dominum benedixerunt dicentes benedictus qui locum suum incontaminatum conservavit 35suspendit autem Nicanoris caput in summa arce evidens ut esset et manifestum sit auxilii Dei 36itaque omnes communi consilio decreverunt nullo modo diem istum absque celebritate praeterire 37habere autem celebritatem tertiadecima die mensis adar quod dicitur voce syriaca pridie Mardochei die 38igitur his erga Nicanorem gestis et ex illis temporibus ab Hebraeis civitate possessa ego quoque in his finem faciam sermonis 39et siquidem bene et ut historiae conpetit et ipse velim si autem minus digne concedendum est mihi

Prayer of Manasseh

Chapter 1

1Domine Deus omnipotens patrum nostrorum, Abraham, Isaac et Iacob et semini eorum iusto, 2qui fecisti caelum et terram cum omni ornatu eorum, 3qui signasti mare verbo praecepti tui, qui conclusisti abyssum et signasti terribili et laudabili nomini tuo, 4quod omnes pavent et tremunt a vultu virtutis tuae. 5et insustentabilis ira super peccatores comminationis tuae, 6inmensa vero et investigabilis misericordia promissionis tuae, 7quoniam tu es Dominus altissimus super omnem terram, longanimis et multum misericors et paenitens super malitias hominum. tu autem Domine, secundum bonitatem tuam promisisti paenitentiam remissionis peccatorum, 8et tu Deus iustorum, non posuisti paenitentiam iustis Abraham, Isaac et Iacob, his qui tibi non peccaverunt. 9quoniam peccavi super numerum harenae maris, multiplicatae sunt iniquitates meae. 10incurvatus sum multo vinculo ferri et non est respiratio mihi, quia excitavi iracundiam tuam et malum coram te feci, statuens abominationes et multiplicans offensiones. 11et nunc flecto genua cordis mei, precans ad te bonitatem, Domine. 12peccavi Domine, peccavi et iniquitatem meam agnosco. 13peto rogans te Domine remitte mihi, remitte mihi, ne simul perdas me cum iniquitatibus meis neque in aeternum reserves mala mihi, 14quia indignum salvabis me secundum magnam misericordiam tuam.

Psalm 151

Chapter 1

1hic psalmus proprie scriptus David et extra numerum cum pugnavit cum Goliad pusillus eram inter fratres meos et adulescentior in domo patris mei pascebam oves patris mei 2manus meae fecerunt organum digiti mei aptaverunt psalterium 3et quis adnuntiabit Domino meo ipse Dominus ipse omnium exaudiet 4ipse misit angelum suum et tulit me de ovibus patris mei et unxit me in misericordia unctionis suae 5fratres mei boni et magni et non fuit beneplacitum in eis Domino 6exivi obviam alienigenae et maledixit mihi in simulacris suis

Tobit

Chapter 1

1Tobias ex tribu et civitate Nepthalim quae est in superioribus Galileae supra Naasson post viam quae ducit ad occidentem in sinistro habens civitatem Sephet 2cum captus esset in diebus Salmanassar regis Assyriorum in captivitate tamen positus viam veritatis non deseruit 3ita ut omnia quae habere poterat cotidie concaptivis fratribus qui erant ex genere inpertiret 4cumque esset iunior omnibus in tribu Nepthalim nihil tamen puerile gessit in opere 5denique cum irent omnes ad vitulos aureos quos Hieroboam fecerat rex Israhel hic solus fugiebat consortia omnium 6et pergebat ad Hierusalem ad templum Domini et ibi adorabat Dominum Deum suum Israhel omnia primitiva sua et decimas suas fideliter offerens 7ita ut in tertio anno proselytis et advenis ministraret omnem decimationem 8haec et his similia secundum legem Dei puerulus observabat 9cum vero factus esset vir accepit uxorem Annam ex tribu sua genuitque ex ea filium nomen suum inponens ei 10ab infantia timere Deum docuit et abstinere ab omni peccato 11igitur cum per captivitatem devenisset cum uxore sua et filio in civitatem Nineve cum omni tribu sua 12et omnes ederent ex cibis gentilium iste custodivit animam suam et numquam contaminatus est in escis eorum 13et quoniam memor fuit Domini in toto corde suo dedit illi Dominus gratiam in conspectu Salmanassar regis 14et dedit ei potestatem quocumque vellet ire habens libertatem quaecumque facere voluisset 15pergebat ergo per omnes qui erant in captivitate et monita salutis dabat eis 16cum autem venisset in Rages civitatem Medorum et ex his quibus honoratus fuerat a rege habuisset decem talenta argenti 17et cum multa turba generis sui Gabelum egentem videret qui erat ex tribu eius sub chirografo dedit illi memoratum pondus argenti 18post multum vero temporis mortuo Salmanassar rege cum regnaret Sennacherim filius eius pro eo et filios Israhel exosos haberet in conspectu suo 19Tobias pergebat per omnem cognationem suam et consolabatur eos dividebatque unicuique prout poterat de facultatibus suis 20esurientes alebat nudis vestimenta praebebat et mortuis atque occisis sepulturam sollicitus exhibebat 21denique cum reversus esset rex Sennacherim fugiens a Iudaea plagam quam circa eum Deus fecerat propter blasphemiam suam et iratus multos occideret ex filiis Israhel Tobias sepeliebat corpora eorum 22at ubi nuntiatum est regi iussit eum occidi et tulit ei omnem substantiam eius 23Tobias vero cum filio suo et cum uxore fugiens nudus latuit quia multi diligebant eum 24post dies vero quadraginta et quinque occiderunt regem filii ipsius 25et reversus est Tobias ad domum suam omnisque facultas eius restituta est ei

Chapter 2

1post haec vero cum esset dies festus Domini et factum esset prandium bonum in domo Tobis 2dixit filio suo vade et adduc aliquos ex tribu nostra timentes Deum et epulentur nobiscum 3cumque abisset reversus nuntiat unum ex filiis Israhel iugulatum iacere in platea statimque exiliens de accubitu suo relinquens prandium ieiunus pervenit ad corpus 4tollensque illud portavit ad domum suam occulte ut dum sol occubuisset caute sepeliret eum 5cumque occultasset corpus manducavit panem cum luctu et tremore 6memorans illum sermonem quem dixit Dominus per Amos prophetam dies festi vestri convertentur in lamentationem et luctum 7cum vero sol occubuisset abiit et sepelevit eum 8arguebant autem illum omnes proximi sui dicentes iam huius rei causa interfici iussus es et vix effugisti mortis imperium et iterum sepelis mortuos 9sed Tobias plus timens Deum quam regem rapiebat corpora occisorum et occultabat in domo sua et mediis noctibus sepeliebat ea 10contigit autem ut quadam die fatigatus a sepultura veniens domum iactasset se iuxta parietem et obdormisset 11ex nido hirundinum dormienti illi calida stercora insiderent super oculos eius fieretque caecus 12hanc autem temptationem ideo permisit Dominus evenire illi ut posteris daretur exemplum patientiae eius sicut et sancti Iob 13nam cum ab infantia sua semper Deum timuerit et mandata eius custodierit non est contristatus contra Deum quod plaga caecitatis evenerit ei 14sed inmobilis in Dei timore permansit agens gratias Deo omnibus diebus vitae suae 15nam sicut beato Iob insultabant reges ita isti parentes et cognati eius et inridebant vitam eius dicentes 16ubi est spes tua pro qua elemosynas et sepulturas faciebas 17Tobias vero increpabat eos dicens nolite ita loqui 18quoniam filii sanctorum sumus et vitam illam expectamus quam Deus daturus est his qui fidem suam numquam mutant ab eo 19Anna vero uxor eius ibat ad textrinum opus cotidie et de labore manuum suarum victum quem consequi poterat deferebat 20unde factum est ut hedum caprarum accipiens detulisset domi 21cuius cum vocem balantis vir eius audisset dixit videte ne forte furtivus sit reddite eum dominis suis quia non licet nobis ex furto aliquid aut edere aut contingere 22ad haec uxor eius irata respondit manifeste vana facta est spes tua et elemosynae tuae modo paruerunt 23atque his et aliis huiusmodi verbis exprobrabat ei

Chapter 3

1tunc Tobias ingemuit et coepit orare cum lacrimis 2dicens iustus es Domine et omnia iudicia tua iusta sunt et omnes viae tuae misericordia et veritas et iudicium 3et nunc Domine memor esto mei ne vindictam sumas de peccatis meis neque reminiscaris delicta mea vel parentum meorum 4quoniam non oboedivimus praeceptis tuis et traditi sumus in direptionem et captivitatem et mortem et in fabulam et in inproperium omnibus nationibus in quibus dispersisti nos 5et nunc Domine magna iudicia tua quia non egimus secundum praecepta tua et non ambulavimus sinceriter coram te 6et nunc Domine secundum voluntatem tuam fac mecum et praecipe in pace recipi spiritum meum expedit enim mihi mori magis quam vivere 7eadem itaque die contigit ut Sarra filia Raguhel in civitate Medorum ut et ipsa audiret inproperium ab una ex ancillis patris sui 8quoniam tradita fuerat septem viris et daemonium nomine Asmodeus occiderat eos mox ut ingressi fuissent ad eam 9ergo cum pro culpa sua increparet puellam respondit ei dicens amplius ex te non videamus filium aut filiam super terram interfectrix virorum tuorum 10numquid et me occidere vis sicut et iam septem occidisti ad hanc vocem perrexit in superiori cubiculo domus suae et tribus diebus et tribus noctibus non manducavit neque bibit 11sed in oratione persistens lacrimis deprecabatur Dominum ut ab isto inproperio liberaret eam 12factum est autem tertia die dum conpleret orationem benedicens Dominum 13dixit benedictum est nomen tuum Deus patrum nostrorum qui cum iratus fueris misericordiam facies et in tempore tribulationis peccata dimittis his qui invocant te 14ad te Domine faciem meam converto ad te oculos meos converto 15peto Domine ut de vinculo inproperii huius absolvas me aut certe desuper terra eripias me 16tu scis Domine quia numquam concupivi virum et mundam servavi animam meam ab omni concupiscentia 17numquam cum ludentibus miscui me neque cum his qui in levitate ambulant participem me praebui 18virum autem cum timore tuo non libidine mea consensi suscipere 19et aut ego indigna fui illis aut illi mihi forsitan digni non fuerunt quia forsitan viro alio conservasti me 20non est enim in hominis potestate consilium tuum 21hoc autem certum habet omnis qui colit te quia vita eius si in probatione fuerit coronabitur si autem in tribulatione fuerit liberabitur et si in correptione fuerit ad misericordiam tuam pervenire licebit 22non enim delectaris in perditionibus nostris quia post tempestatem tranquillum facis et post lacrimationem et fletum exultationem infundis 23sit nomen tuum Deus Israhel benedictum in saecula 24in illo tempore exauditae sunt preces amborum in conspectu gloriae summi Dei 25et missus est angelus Domini sanctus Rafahel ut curaret ambos quorum uno tempore fuerat oratio in conspectu Domini recitata

Chapter 4

1igitur cum Tobias putaret orationem suam exaudiri ut mori potuisset vocavit ad se Tobiam filium suum 2dixitque ei audi fili mi verba oris mei et ea in corde tuo quasi fundamentum construe 3cum acceperit Deus animam meam corpus meum sepeli et honorem habebis matri tuae omnibus diebus vitae eius 4memor enim esse debes quae et quanta pericula passa sit propter te in utero suo 5cum autem et ipsa conpleverit tempus vitae suae sepelies eam circa me 6omnibus autem diebus vitae tuae Deum in mente habe et cave ne aliquando peccato consentias et praetermittas praecepta Dei nostri 7ex substantia tua fac elemosynam et noli avertere faciem tuam ab ullo paupere ita enim fiet ut nec a te avertatur facies Domini 8quomodo potueris ita esto misericors 9si multum tibi fuerit abundanter tribue si exiguum fuerit etiam exiguum libenter inpertire stude 10praemium enim tibi bonum thesaurizas in die necessitatis 11quoniam elemosyna ab omni peccato et a morte liberat et non patietur animam ire in tenebras 12fiducia magna erit coram summo Deo elemosyna omnibus qui faciunt eam 13adtende tibi fili mi ab omni fornicatione et praeter uxorem tuam numquam patiaris crimen scire 14superbiam numquam in tuo sensu aut in tuo verbo dominari permittas in ipsa enim initium sumpsit omnis perditio 15quicumque aliquid tibi operatus fuerit statim mercedem ei restitue et merces mercennarii apud te omnino non maneat 16quod ab alio odis fieri tibi vide ne alteri tu aliquando facias 17panem tuum cum esurientibus et egenis comede et de vestimentis tuis nudos tege 18panem tuum et vinum super sepulturam iusti constitue et noli ex eo manducare et bibere cum peccatoribus 19consilium semper a sapiente perquire 20omni tempore benedic Deum et pete ab eo ut vias tuas dirigat et omnia consilia tua in ipso permaneant 21indico etiam tibi fili mi dedisse me decem talenta argenti dum infantulus esses Gabelo in Rages civitate Medorum et chirografum eius apud me habeo 22et ideo perquire quomodo ad eum pervenias et recipias ab eo supra memoratum pondus argenti et restituas ei chirografum suum 23noli timere fili mi pauperem quidem vitam gerimus sed multa bona habemus si timuerimus Deum et recesserimus ab omni peccato et fecerimus bene

Chapter 5

1tunc Tobias respondit patri suo et dixit omnia quaecumque praecepisti mihi faciam pater 2quomodo autem hanc pecuniam inquiram ignoro ille me nescit neque ego illum quod signum dabo illi sed neque viam qua pergatur illuc aliquando cognovi 3tunc pater suus respondit illi et dixit chirografum quidem eius penes me habeo quem dum illi ostenderis statim restituet 4sed perge nunc et inquire tibi aliquem fidelem virum qui eat tecum salva mercede sua dum adhuc vivo ut recipias ea 5tunc egressus Tobias invenit iuvenem splendidum stantem praecinctum et quasi paratum ad ambulandum 6et ignorans quod angelus Dei esset salutavit eum et dixit unde te habemus bone iuvenis 7at ille respondit ex filiis Israhel et Tobias dixit ei nosti viam quae ducit in regionem Medorum 8cui respondit novi et omnia itinera eius frequenter ambulavi et mansi apud Gabelum fratrem nostrum qui moratur in Rages civitate Medorum quae posita est in monte Exbathanis 9cui Tobias ait sustine me obsecro donec haec ipsa nuntiem patri meo 10tunc ingressus indicavit universa haec patri suo super quae admiratus pater rogat ut introiret ad eum 11ingressus itaque salutavit eum et dixit gaudium tibi semper sit 12et Tobias ait quale mihi gaudium erit qui in tenebris sedeo et lumen caeli non video 13cui ait iuvenis forti animo esto in proximo est ut a Deo cureris 14dixit itaque illi Tobias numquid poteris perducere filium meum ad Gabelum in Rages Medorum et cum redieris restituam tibi mercedem tuam 15et dixit ei angelus ego eum ducam et reducam ad te 16cui Tobias respondit rogo te indica mihi de qua domo aut de qua tribu es tu 17cui Rafahel angelus dixit genus quaeris mercennarii an ipsum mercennarium qui cum filio tuo eat 18sed ne forte sollicitum te reddam ego sum Azarias Ananiae magni filius 19et Tobias respondit ex magno genere es tu sed peto ne irascaris quod voluerim cognoscere genus tuum 20dixit autem illi angelus ego sanum ducam et sanum tibi reducam filium tuum 21respondens autem Tobias dixit bene ambuletis et sit Deus in itinere vestro et angelus eius comitetur vobiscum 22tunc paratis omnibus quae erant in via portanda fecit Tobias vale patri et matri suae et ambulaverunt ambo simul 23cumque profecti essent coepit flere mater eius et dicere baculum senectutis nostrae tulisti et transmisisti a nobis 24numquam esset ipsa pecunia pro qua misisti eum 25sufficiebat enim nobis paupertas nostra ut divitias conputaremus hoc quod videbamus filium nostrum 26dixitque ei Tobias noli flere salvus perveniet filius noster et salvus revertetur ad nos et oculi tui videbunt eum 27credo enim quoniam angelus Dei bonus comitetur ei et bene disponat omnia quae circa ipsum geruntur ita ut cum gaudio revertatur ad nos 28ad hanc vocem cessavit mater eius flere et tacuit

Chapter 6

1profectusque est Tobias et canis secutus est eum et mansit prima mansione iuxta fluvium Tigris 2et exivit ut lavaret pedes suos et ecce piscis inmanis exivit ad devorandum eum 3quem expavescens clamavit voce magna dicens Domine invadet me 4et dixit ei angelus adprehende brancia eius et trahe eum ad te quod cum fecisset adtraxit eum in sicco et palpitare coepit ante pedes eius 5tunc dixit ei angelus extentera hunc piscem et cor eius et fel eius et iecur repone tibi sunt enim haec necessaria ad medicamenta utiliter 6quod cum fecisset assavit carnes eius et secum sustulerunt in via cetera salierunt quae sufficerent eis quousque pervenirent in Rages civitatem Medorum 7tunc interrogavit Tobias angelum et dixit ei obsecro te Azarias frater ut dicas mihi quod remedium habebunt ista quae de pisce servare iussisti 8respondensque dixit ei cordis eius particulam si super carbones ponas fumus eius extricat omne daemonium sive a viro sive a muliere ita ut ultra non accedat ad eos 9[] 10et dixit ei ubi vis ut maneamus 11respondensque angelus ait est hic Raguhel nomine propinquus vir de tribu tua et hic habet filiam nomine Sarram sed neque masculum neque feminam ullum habet alium praeter eam 12tibi debetur omnis substantia eius et oportet te eam accipere coniugem 13pete ergo eam a patre eius et dabit tibi eam uxorem 14tunc respondit Tobias et dixit audio quia tradita est viris septem et mortui sunt sed et haec audivi quia daemonium illos occidit 15timeo ergo ne forte mihi haec eveniant et cum sim unicus parentibus meis deponam senectutem illorum cum tristitia ad infernum 16tunc angelus Rafahel dixit ei audi me et ostendam tibi qui sunt quibus praevalere potest daemonium 17hii namque qui coniugium ita suscipiunt ut Deum a se sua mente excludant et suae libidini ita vacent sicut equus et mulus in quibus non est intellectus habet potestatem daemonium super eos 18tu autem cum acceperis eam ingressus cubiculum per tres dies continens esto ab ea et nihil aliud nisi orationibus vacabis cum ea 19ipsa autem nocte incenso iecore piscis fugabitur daemonium 20secunda vero nocte in copulatione sanctorum patriarcharum admitteris 21tertia autem nocte benedictione consequeris ut filii ex vobis incolomes procreentur 22transacta autem tertia nocte accipies virginem cum timore Domini amore filiorum magis quam libidinis ductus ut in semine Abrahae benedictionem in filiis consequaris

Chapter 7

1ingressi sunt autem ad Raguhelem et suscepit eos Raguhel cum gaudio 2intuensque Tobiam Raguhel dixit Annae uxori suae quam similis est iuvenis iste consobrino meo 3et cum haec dixisset ait unde estis iuvenes fratres nostri at illi dixerunt ex tribu Nepthalim sumus ex captivitate Nineven 4dixit illis Raguhel nostis Tobiam fratrem meum qui dixerunt novimus 5cumque multa bona loquerentur de eo dixit angelus ad Raguhel Tobias de quo interrogas pater huius est 6et misit se Raguhel et cum lacrimis osculatus est eum et plorans super collum eius 7dixit benedictio sit tibi fili mi quia boni et optimi viri filius es 8et Anna uxor eius et Sarra filia ipsorum lacrimatae sunt 9postquam autem locuti sunt praecepit Raguhel occidi arietem et parari convivium cumque hortaretur eos discumbere ad prandendum 10Tobias dixit hic ego hodie non manducabo neque bibam nisi prius petitionem meam confirmes et promittas mihi dare Sarram filiam tuam 11quo audito verbo Raguhel expavit sciens quid evenerit illis septem viris et timere coepit ne forte et huic similiter accideret et cum nutaret et non daret ullum petenti responsum 12dixit ei angelus noli timere dare illam isti quoniam huic timenti Deum debetur coniux filia tua propterea alius non potuit habere illam 13tunc dixit Raguhel non dubito quod Deus preces et lacrimas meas in conspectu suo admiserit 14et credo quoniam ideo vos fecit ad me venire ut ista coniungeretur cognationi suae secundum legem Mosi et nunc noli dubium gerere quod tibi eam non tradam 15et adprehendens dexteram filiae suae dexterae Tobiae tradidit dicens Deus Abraham et Deus Isaac et Deus Iacob sit vobiscum et ipse coniungat vos impleatque benedictionem suam in vobis 16et accepta carta fecerunt conscriptionem coniugii 17et post haec epulati sunt benedicentes Deum 18vocavitque ad se Raguhel Annam uxorem suam et praecepit ei ut praepararet alterum cubiculum 19et introduxit in eum Sarram filiam suam et lacrimata est 20dixitque ei forti animo esto filia mi Dominus caeli det tibi gaudium pro taedio quo perpessa es

Chapter 8

1postquam vero cenaverunt introduxerunt iuvenem ad eam 2recordatus itaque Tobias sermonem angeli protulit de cassidile suo partem iecoris posuitque eam super carbones vivos 3tunc Rafahel angelus adprehendit daemonium et religavit eum in deserto superioris Aegypti 4tunc hortatus est virginem Tobias dixitque ei Sarra exsurge deprecemus Deum hodie et cras et secundum cras quia istis tribus noctibus Deo iungimur tertia autem transacta nocte in nostro erimus coniugio 5filii quippe sanctorum sumus et non possumus ita coniungi sicut et gentes quae ignorant Deum 6surgentes autem pariter instanter orabant ambo ut sanitas daretur eis 7dixitque Tobias Domine Deus patrum nostrorum benedicant te caeli et terra et mare fontes et flumina et omnis creatura tua quae in eis sunt 8tu fecisti Adam de limo terrae dedistique ei adiutorium Evam 9et nunc Domine tu scis quia non luxuriae causa accipio sororem meam sed sola posteritatis dilectione in qua benedicatur nomen tuum in saecula saeculorum 10dixit itaque Sarra miserere nobis Domine miserere nobis et consenescamus ambo pariter sani 11et factum est circa pullorum cantum accersiri iussit Raguhel servos suos et abierunt pariter ut foderent sepulchrum 12dicebat enim ne simili modo evenerit ei quod et ceteris illis septem qui sunt ingressi ad eam 13cumque parassent fossam reversus ad uxorem suam Raguhel dixit 14mitte unam ex ancillis tuis et videat si mortuus est ut sepeliam illum antequam inlucescat 15at illa mittens unam ex ancillis suis ingressa cubiculum repperitque eos incolomes secum pariter dormientes 16reversa nuntiavit bonum nuntium et benedixerunt Deum Raguhel videlicet et Anna uxor eius 17et dixerunt benedicimus te Domine Deus Israhel quia non contigit nobis quemadmodum putabamus 18fecisti enim nobiscum misericordiam tuam et exclusisti a nobis inimicum persequentem nos 19misertus es autem duobus unicis fac eos Domine in plenius benedicere te et sacrificium tibi laudis tuae et suae sanitatis offerre ut cognoscat universitas gentium quia tu es Deus solus in universa terra 20statimque praecepit servis suis Raguhel ut replerent fossam quam fecerant priusquam lucesceret 21uxori autem suae dixit ut instrueret convivium et praepararet omnia quae in cibos erant iter agentibus necessaria 22duas quoque vaccas pingues et quattuor arietes occidi fecit et parari epulas omnibus vicinis suis et cunctis amicis 23et adiuravit Raguhel Tobiam ut duas ebdomadas moraretur apud eum 24de omnibus autem quae possidebat Raguhel dimidiam partem dedit Tobiae et fecit hanc scripturam ut pars dimidia quae supererat post obitum eorum Tobis dominio deveniret

Chapter 9

1tunc vocavit ad se Tobias angelum quem quidem hominem aestimabat et dixit ei Azarias frater peto ut auscultes verba mea 2si me ipsum tradam tibi servum non ero condignus providentiae tuae 3tamen obsecro ut adsumas tibi animalia sive servitia et vadas ad Gabelum in Rages Medorum reddasque ei chirografum suum et recipias ab eo pecuniam et roges eum venire ad nuptias meas 4scis enim ipse quoniam numerat dies pater meus et si tardavero una die plus contristatur anima eius 5et certe vides quomodo Raguhel coniuraverit me cuius adiuramentum spernere non possum 6tunc Rafahel adsumens quattuor ex servis Raguhelis et duos camelos in Rages Medorum perrexit et inveniens Gabelum dedit ei chirografum suum et recepit omnem pecuniam 7indicavitque ei de Tobia filio Tobiae omnia quae gesta sunt fecitque eum secum venire ad nuptias 8cumque ingressus esset domum Raguhelis invenit Tobiam discumbentem et exiliens osculati sunt se alterutrum flevit itaque Gabelus et benedixit Deum 9et dixit benedicat te Dominus Deus Israhel quia filius es viri optimi et iusti et timentis Deum et elemosynas facientis 10et dicatur benedictio super uxorem tuam et super parentes vestros 11et videatis filios vestros et filios filiorum vestrorum usque in tertiam et quartam generationem et sit semen vestrum benedictum a Deo Israhel qui regnat in saecula saeculorum 12cumque omnes dixissent amen accesserunt ad convivium sed et cum timore Domini nuptiarum convivium exercebant

Chapter 10

1cum vero moras faceret Tobias causa nuptiarum sollicitus erat pater eius Tobias dicens putas quare moratur filius meus aut quare detentus est ibi 2putasne Gabelus mortuus est et nemo illi reddet pecuniam 3coepit autem contristari nimis ipse et Anna uxor eius cum eo et coeperunt ambo simul flere eo quod die statuto minime reverteretur filius eorum ad eos 4flebat igitur mater eius inremediabilibus lacrimis atque dicebat heu heu me fili mi ut quid te misimus peregrinari lumen oculorum nostrorum baculum senectutis nostrae solacium vitae nostrae spem posteritatis nostrae 5omnia in te uno habentes te non debuimus dimittere ire a nobis 6cui dicebat Tobias tace et noli turbari sanus est filius noster satis fidelis est vir ille cum quo misimus eum 7illa autem nullo modo consolari poterat sed cotidie exiliens circumspiciebat et circuibat vias omnes per quas spes remeandi videbatur ut procul videret eum si fieri possit venientem 8at vero Raguhel dicebat ad generum suum mane hic et ego mittam nuntium salutis de te ad Tobiam patrem tuum 9cui Tobias dixit ego novi quia pater meus et mater mea modo dies conputant et cruciatur spiritus eorum in ipsis 10cumque verbis multis rogaret Raguhel Tobiam et ille eum nulla ratione vellet audire tradidit ei Sarram et dimidiam partem omnis substantiae suae in pueris et in puellis et in pecudibus et in camelis et in pecunia multa et salvum atque gaudentem dimisit eum a se 11dicens angelus Domini sanctus sit in itinere vestro perducatque vos incolomes et inveniatis omnia recte circa conparentes vestros et videant oculi mei filios vestros priusquam moriar 12et adprehendentes parentes filiam suam osculati sunt eam et dimiserunt ire 13monentes eam honorare soceros diligere maritum regere familiam gubernare domum et se ipsam inreprehensibilem exhibere

Chapter 11

1cumque reverterentur pervenerunt ad Charram quae est in medio itinere contra Nineven undecimo die 2dixit angelus Tobias frater scis quemadmodum reliquisti patrem tuum 3si placet itaque tibi praecedamus et lento gradu insequentur iter nostrum familiae simul cum coniuge tua et cum animalibus 4cumque hoc placuisset ut irent dixit Rafahel ad Tobiam tolle tecum ex felle piscis erit enim necessarium tulit itaque Tobias ex felle illo et abierunt 5Anna vero sedebat secus viam in supercilio montis unde respicere poterat de longinquo 6et dum ex eodem loco specularetur adventum eius vidit a longe et ilico agnovit venientem filium suum et currens nuntiavit viro suo dicens ecce venit filius tuus 7dixitque Rafahel ad Tobiam adubi introieris domum tuam statim adora Dominum Deum tuum et gratias agens ei accede ad patrem tuum et osculare eum 8statimque lini super oculos eius ex felle isto piscis quod portas tecum scias enim quoniam mox aperientur oculi eius et videbit pater tuus lumen caeli et in aspectu tuo gaudebit 9tunc praecucurrit canis qui simul fuerat in via et quasi nuntius adveniens blandimento suae caudae gaudebat 10unde contigit ut exsurgens caecus pater coepit offendens pedibus currere et data manu puero occurrit in obviam filio suo 11et suscipiens osculatus est eum cum uxore sua et coeperunt flere prae gaudio 12cumque adorassent Dominum et gratias egissent consederunt 13tunc sumens Tobias de felle piscis linivit oculos patri suo 14et sustinens quasi dimidiam fere horam coepit albugo ex oculis eius quasi membrana ovi egredi 15quem adprehendens Tobias traxit ab oculis eius statimque visum recepit 16et glorificabant Deum ipse videlicet et uxor eius et omnes qui sciebant eum 17dicebatque Tobias benedico te Domine Deus Israhel quoniam tu castigasti me et tu sanasti me et ecce video Tobiam filium meum 18ingressa est etiam post septem dies Sarra uxor filii eius et omnes familiae et pecora sana et cameli et pecunia multa uxoris sed et alia pecunia quam receperat a Gabelo 19et narravit parentibus suis omnia beneficia Dei quae fecisset circa eum per hominem qui eum duxerat 20veneruntque Achior et Nabath consobrini Tobiae gaudentes ad Tobin congratulantes ei de omnibus bonis quae circa illum ostenderat Deus 21et per septem dies epulantes omnes gaudio magno gavisi sunt

Chapter 12

1tunc vocavit ad se Tobias filium suum dixitque ei quid possumus dare viro isti sancto qui venit tecum 2respondens Tobias dixit pater quam mercedem dabimus ei aut quid dignum poterit esse beneficiis eius 3me duxit et reduxit sanum pecuniam a Gabelo ipse suscepit uxorem ipse me habere fecit et daemonium ab ea conpescuit gaudium parentibus eius fecit me ipsum a devoratione piscis eripuit te quoque fecit videre lumen caeli et bonis omnibus per eum repleti sumus quid illi ad haec dignum poterimus dare 4sed peto te pater mi ut roges eum si forte dignabitur medietatem de omnibus quae adlata sunt sibi adsumere 5et vocantes eum pater scilicet et filius tulerunt eum in partem et rogare coeperunt ut dignaretur dimidiam partem omnium quae adtulerant acceptam habere 6tunc dixit eis occulte benedicite Deum caeli et coram omnibus viventibus confitemini illi quoniam fecit vobiscum misericordiam suam 7etenim sacramentum regis abscondere bonum est opera autem Dei revelare et confiteri honorificum est 8bona est oratio cum ieiunio et elemosyna magis quam thesauros auri condere 9quoniam elemosyna a morte liberat et ipsa est quae purgat peccata et faciet invenire vitam aeternam 10qui autem faciunt peccatum et iniquitatem hostes sunt animae suae 11manifesto ergo vobis veritatem et non abscondam a vobis sermonem occultum 12quando orabas cum lacrimis et sepeliebas mortuos et derelinquebas prandium et mortuos abscondebas per diem in domo tua et nocte sepeliebas ego obtuli orationem tuam Domino 13et quia acceptus eras Deo necesse fuit ut temptatio probaret te 14et nunc misit me Dominus ut curarem te et Sarram uxorem filii tui a daemonio liberarem 15ego enim sum Rafahel angelus unus ex septem qui adstamus ante Dominum 16cumque haec audissent turbati sunt et trementes ceciderunt super faciem suam 17dixitque eis angelus pax vobis nolite timere 18etenim cum essem vobiscum per voluntatem Dei ipsum benedicite et cantate illi 19videbar quidem vobiscum manducare et bibere sed ego cibo invisibili et potu qui ab hominibus videri non potest utor 20tempus est ergo ut revertar ad eum qui me misit vos autem benedicite Deum et narrate omnia mirabilia eius 21et cum haec dixisset ab aspectu eorum ablatus est et ultra eum videre non potuerunt 22tunc prostrati per horas tres in faciem benedixerunt Deum et exsurgentes narraverunt omnia mirabilia eius

Chapter 13

1aperiens autem Tobias senior os suum benedixit Dominum et dixit magnus es Domine in aeternum et in omnia saecula regnum tuum 2quoniam tu flagellas et salvas deducis ad infernum et reducis et non est qui effugiat manum tuam 3confitemini Domino filii Israhel et in conspectu gentium laudate eum 4quoniam ideo dispersit vos inter gentes quae ignorant eum ut vos narretis mirabilia eius et faciatis scire eos quia non est alius Deus omnipotens praeter eum 5ipse castigavit nos propter iniquitates nostras et ipse salvabit nos propter misericordiam suam 6aspicite ergo quae fecit vobiscum et cum timore et tremore confitemini illi regemque saeculorum exaltate in operibus vestris 7ego autem in terra captivitatis meae confitebor illi quoniam ostendit maiestatem suam in gentem peccatricem 8convertimini itaque peccatores et facite iustitiam coram Deo credentes quod faciat vobiscum misericordiam suam 9ego autem et anima mea in eo laetabimur 10benedicite Dominum omnes electi eius agite dies laetitiae et confitemini illi 11Hierusalem civitas Dei castigavit te Dominus in operibus manuum tuarum 12confitere Domino in bonis et benedic Deum saeculorum ut reaedificet in te tabernaculum suum et revocet ad te omnes captivos et gaudeas in omnia saecula saeculorum 13luce splendida fulgebis et omnes fines terrae adorabunt te 14nationes ex longinquo ad te venient et munera deferentes adorabunt Dominum in te et terram tuam in sanctificatione habebunt 15nomen magnum invocabunt in te 16maledicti erunt qui contempserint te et condemnati erunt omnes qui blasphemaverint te benedictique erunt qui aedificaverint te 17tu autem laetaberis in filiis tuis quoniam omnes benedicentur et congregabuntur ad Dominum 18beati omnes qui diligunt te et qui gaudent super pace tua 19anima mea benedic Dominum quoniam liberavit Hierusalem civitatem suam 20beatus ero si fuerint reliquiae seminis mei ad videndam claritatem Hierusalem 21portae Hierusalem ex sapphyro et zmaragdo aedificabuntur et ex lapide pretioso omnis circuitus murorum eius 22ex lapide candido et mundo omnes plateae eius sternentur et per vicos eius alleluia cantabitur 23benedictus Dominus qui excitavit eam ut sit regnum eius in saecula saeculorum super eam amen

Chapter 14

1et consummati sunt sermones Tobi et posteaquam inluminatus est vixit annis quadraginta duobus et vidit filios nepotum suorum 2conpletis itaque annis centum duobus sepultus est honorifice in Nineven 3quinquaginta namque et sex annorum oculorum lumen amisit sexagenarius vero recepit 4reliquum vero vitae suae in gaudio fuit et cum bono profectu timoris Dei perrexit in pace 5in hora autem mortis suae vocavit ad se Tobiam filium suum et septem iuvenes filios eius nepotes suos dixitque eis 6prope erit interitus Nineven non enim excidit verbum Dei et fratres nostri qui dispersi sunt a terra Israhel revertentur ad eam 7omnis autem deserta terra eius replebitur et domus Dei quae in ea incensa est iterum reaedificabitur ibique revertentur omnes timentes Deum 8et relinquent gentes idola sua et venient in Hierusalem et inhabitabunt in ea 9et gaudebunt in ea omnes adorantes regem Israhel 10audite ergo filii mei patrem vestrum servite Domino in veritate et inquirite ut faciatis quae sunt placita illi 11et filiis vestris mandate ut faciant iustitias et elemosynas ut sint memores Dei et benedicant eum in omni tempore in veritate et in tota virtute sua 12nunc ergo filii audite me et nolite manere hic sed quacumque die sepelieritis matrem vestram circa me in uno sepulchro ex eo dirigite gressus vestros ut exeatis hinc 13video enim quoniam iniquitas eius finem dabit ei 14factum est autem post obitum matris suae Tobias abscessit ex Nineven cum uxore sua et filiis et reversus est ad soceros suos 15invenitque eos incolomes in senectute bona et curam eorum gessit et ipse clausit oculos eorum et omnem hereditatem domus Raguhel ipse percepit viditque quintam generationem filios filiorum suorum 16et conpletis annis nonaginta et novem in timore Domini cum gaudio sepelierunt eum

Wisdom

Chapter 1

1diligite iustitiam qui iudicatis terram sentite de Domino in bonitate et in simplicitate cordis quaerite illum 2quoniam invenitur ab his qui non temptant illum apparet autem eis qui fidem habent in illum 3perversae enim cogitationes separant a Deo probata autem virtus corripit insipientes 4quoniam in malivolam animam non intrabit sapientia nec habitabit in corpore subdito peccatis 5sanctus enim spiritus disciplinae effugiet fictum et auferet se a cogitationibus quae sunt sine intellectu et corripietur superveniente iniquitate 6benignus est enim spiritus sapientiae et non liberabit maledictum a labiis suis quoniam renum illius testis est Deus et cordis eius scrutator est verus et linguae illius auditor 7quoniam spiritus Domini replevit orbem terrarum et hoc quod continet omnia scientiam habet vocis 8propter hoc qui loquitur iniqua non potest latere nec praeteriet illum corripiens iudicium 9in cogitationibus enim impii interrogatio erit sermonum autem illius auditio ad Dominum veniet ad correptionem iniquitatum illius 10quoniam auris zeli audit omnia et tumultus murmurationum non abscondetur 11custodite ergo vos a murmuratione quae nihil prodest et a detractione parcite linguae quoniam responsum obscurum in vacuum non ibit os autem quod mentitur occidit animam 12nolite zelare mortem in errore vitae vestrae neque adquiratis perditionem in operibus manuum vestrarum 13quoniam Deus mortem non fecit nec laetatur in perditione vivorum 14creavit enim ut essent omnia et sanabiles nationes orbis terrarum et non est in illis medicamentum exterminii nec inferorum regnum in terra 15iustitia enim inmortalis est 16impii autem manibus et verbis arcessierunt illam et aestimantes illam amicam defluxerunt et sponsionem posuerunt ad illam quoniam digni sunt qui sunt ex parte illius

Chapter 2

1dixerunt enim apud se cogitantes non recte exiguum et cum taedio est tempus vitae nostrae et non est refrigerium in fine hominis et non est qui agnitus sit reversus ab inferis 2quia ex nihilo nati sumus et post hoc erimus tamquam non fuerimus quoniam fumus afflatus est in naribus nostris et sermo scintillae ad commovendum cor nostrum 3quia extincta cinis erit corpus et spiritus diffundetur tamquam mollis aer et transiet vita nostra tamquam vestigium nubis et sicut nebula dissolvetur quae fugata est a radiis solis et a calore illius adgravata 4et nomen nostrum oblivionem accipiet per tempus et nemo memoriam habebit operum nostrorum 5umbrae enim transitus est tempus nostrum et non est reversio finis nostri quoniam consignata est et nemo revertetur 6venite ergo et fruamur bonis quae sunt et utamur creaturam tamquam in iuventute celeriter 7vino pretioso et unguentis nos impleamus et non praetereat nos flos temporis 8coronemus nos rosis antequam marcescant nullum pratum sit quod non pertranseat luxuria nostra 9ubique relinquamus signa laetitiae quoniam haec est pars nostra et haec est sors 10opprimamus pauperem iustum et non parcamus viduae nec veterani revereamur canos multi temporis 11sit autem fortitudo nostra lex iniustitiae quod infirmum est enim inutile invenitur 12circumveniamus ergo iustum quoniam inutilis est nobis et contrarius est operibus nostris et inproperat nobis peccata legis et diffamat in nos peccata disciplinae nostrae 13promittit scientiam Dei se habere et filium Dei se nominat 14factus est nobis in traductionem cogitationum nostrarum 15gravis est nobis etiam ad videndum quoniam dissimilis est aliis vita illius et inmutatae sunt viae eius 16tamquam nugaces aestimati sumus ab illo et abstinet se a viis nostris tamquam ab inmunditiis et praefert novissima iustorum et gloriatur patrem Deum se habere 17videamus ergo si sermones illius veri sunt et temptemus quae ventura sunt illi et sciemus quae erunt novissima illius 18si enim est verus filius Dei suscipiet illum et liberabit eum de manu contrariorum 19contumelia et tormento interrogemus eum ut sciamus reverentiam illius et probemus patientiam ipsius 20morte turpissima condemnemus illum erit enim ei respectus ex sermonibus illius 21haec cogitaverunt et erraverunt excaecavit enim illos malitia eorum 22et nescierunt sacramenta Dei neque mercedem speraverunt iustitiae nec iudicaverunt honorem animarum sanctarum 23quoniam Deus creavit hominem inexterminabilem et ad imaginem suae similitudinis fecit illum 24invidia autem diaboli mors introivit in orbem terrarum 25imitantur autem illum qui sunt ex parte illius

Chapter 3

1iustorum autem animae in manu Dei sunt et non tanget illos tormentum mortis 2visi sunt in oculis insipientium mori et aestimata est adflictio exitus illorum 3et quod a nobis est iter exterminii illi autem sunt in pace 4et si coram hominibus tormenta passi sunt spes illorum inmortalitate plena est 5et in paucis vexati in multis bene disponentur quoniam Deus tentavit illos et invenit illos dignos se 6tamquam aurum in fornace probavit illos et quasi holocausta hostiam accepit illos et in tempore erit respectus illorum 7fulgebunt et tamquam scintillae in harundineto discurrent 8iudicabunt nationes et dominabuntur populis et regnabit Dominus illorum in perpetuum 9qui confidunt in illum intellegent veritatem et fideles in dilectione adquiescent illi quoniam donum et pax est electis illius 10impii autem secundum quae cogitaverunt correptionem habebunt qui neglexerunt iustum et a Domino recesserunt 11sapientiam enim et disciplinam qui abicit infelix est et vacua est spes illorum et labores sine fructu et inhabitabilia opera illorum sunt 12mulieres eorum insensatae sunt et nequissimi filii eorum 13maledicta creatura illorum quoniam felix sterilis incoinquinata quae non scivit torum in delicto habebit fructum in respectione animarum 14et spado qui non operatus est per manus suas iniquitatem nec cogitavit adversus Deum nequissima dabitur enim illi fidei donum electum et sors in templo Domini acceptissima 15bonorum enim laborum gloriosus est fructus et quae non concidat radix sapientiae 16filii autem adulterorum inconsummati erunt et ab iniquo toro semen exterminabitur 17et si quidem longae vitae erunt in nihilum conputabuntur et sine honore erit novissima senectus illorum 18et si celerius defuncti fuerint non habebunt spem nec in die agnitionis adlocutionem 19nationis enim iniquae dirae sunt consummationes

Chapter 4

1melior est generatio cum claritate inmortalitas est enim in memoria illius quoniam et apud Deum nota est et apud homines 2cum praesens est imitantur illam et desiderant eam cum se duxerit et in perpetuum coronata triumphat incoinquinatorum certaminum praemium vincens 3multigena autem impiorum multitudo non erit utilis et spuria vitulamina non dabunt radices altas nec stabile firmamentum conlocabunt 4et si in ramis in tempore germinaverint infirmiter posita a vento commovebuntur et a nimietate ventorum eradicabuntur 5confringentur rami inconsummati et fructus illorum inutilis et acerbi ad manducandum et ad nihilum apti 6ex iniquis enim omnes filii qui nascuntur testes sunt nequitiae adversus parentes in interrogatione sua 7iustus autem si morte praeoccupatus fuerit in refrigerio erit 8senectus enim venerabilis est non diuturna neque numero annorum conputata cani sunt autem sensus hominibus 9et aetas senectutis vita inmaculata 10placens Deo factus dilectus et vivens inter peccatores translatus est 11raptus est ne malitia mutaret intellectum illius aut fictio decipiat animam illius 12fascinatio enim nugacitatis obscurat bona et inconstantia concupiscentiae transvertit sensum sine malitia 13consummatus in brevi explevit tempora multa 14placita enim erat Deo anima illius propter hoc properavit educere illum de medio iniquitatum populi autem videntes et non intellegentes nec ponentes in praecordiis talia 15quoniam gratia Dei et misericordia in sanctos illius et respectus in electos illius 16condemnat autem iustus mortuus vivos impios et iuventus celerius consummata longam vitam iniusti 17videbunt enim finem sapientis et non intellegent quid cogitaverit de illo Deus et quare munierit illum Dominus 18videbunt enim et contemnent illos autem Dominus inridebit 19et erunt post haec decidentes sine honore et in contumelia inter mortuos in perpetuum quoniam disrumpet illos inflatos sine voce et commovebit illos a fundamentis et usque ad supremum desolabuntur et erunt gementes et memoria illorum periet 20venient in cogitatione peccatorum suorum timidi et traducent illos ex adverso iniquitates ipsorum

Chapter 5

1tunc stabunt iusti in magna constantia adversus eos qui se angustaverunt et qui abstulerunt labores illorum 2videntes turbabuntur timore horribili et mirabuntur in subitatione insperatae salutis 3dicent inter se paenitentiam agentes et per angustiam spiritus gementes hi sunt quos habuimus aliquando in risu et in similitudine inproperii 4nos insensati vitam illorum aestimabamus insaniam et finem illorum sine honore 5quomodo conputati sunt inter filios Dei et inter sanctos sors illorum est 6ergo erravimus a via veritatis et iustitiae lumen non luxit nobis et sol non est ortus nobis 7lassati sumus in via iniquitatis et perditionis et ambulavimus vias difficiles viam autem Domini ignoravimus 8quid nobis profuit superbia aut quid divitiarum iactatio contulit nobis 9transierunt omnia illa tamquam umbra et tamquam nuntius percurrens 10et tamquam navis quae pertransit fluctuantem aquam cuius cum praeterierit non est vestigium invenire neque semitam carinae illius in fluctibus 11aut avis quae transvolat in aere nullum invenitur argumentum itineris illius sed tantum sonitus est alarum verberans levem ventum et scindens per vim itineris aerem commotis alis transvolavit et post hoc nullum signum invenitur itineris illius 12aut tamquam sagittae emissae in locum destinatum divisus aer continuo in se reclusus est ut ignoretur transitus illius 13sic et nos nati continuo desivimus esse et virtutis quidem signum nullum valuimus ostendere in malignitate autem nostra consumpti sumus 14talia dixerunt et peccaverunt 15quoniam spes impii tamquam lanugo est quae a vento tollitur et tamquam spuma gracilis quae a procella dispergitur et tamquam fumus qui a vento diffusus est et tamquam memoria hospitis unius diei praetereuntis 16iusti autem in perpetuum vivent et apud Dominum est merces eorum et cogitatio illorum apud Altissimum 17ideo accipient regnum decoris et diadema speciei de manu Domini quoniam dextera sua teget eos et brachio suo defendet illos 18accipiet armaturam zelus illius et armabit creaturam ad ultionem inimicorum 19induet pro torace iustitiam et accipiet pro galea iudicium certum 20sumet scutum inexpugnabilem aequitatem 21acuet autem duram iram in lanceam et pugnabit cum illo orbis terrarum contra insensatos 22ibunt directae emissiones fulgorum et tamquam a bene curvato arcu nubium exterminabuntur et ad certum locum insilient 23et a petrosa ira plenae mittentur grandines et scandescet in illos aqua maris et flumina concurrent duriter 24contra illos stabit spiritus virtutis et tamquam turbedo venti dividet illos et ad heremiam perducet omnem terram iniquitatis et malignitas evertet sedes potentium

Chapter 6

1melior est sapientia quam vires et vir prudens magis quam fortis 2audite ergo reges et intellegite discite iudices finium terrae 3praebete aures vos qui continetis multitudines et placetis vobis in turbis nationum 4quoniam data est a Domino potestas vobis et virtus ab Altissimo qui interrogabit opera vestra et cogitationes scrutabitur 5quoniam cum essetis ministri regni illius non recte iudicastis neque custodistis legem iustitiae neque secundum voluntatem Dei ambulastis 6horrende et cito apparebit vobis quoniam iudicium durissimum in his qui praesunt fiet 7exiguo enim conceditur misericordia potentes autem potenter tormenta patientur 8non enim subtrahet personam cuiusquam Dominus nec reverebitur magnitudinem cuiusquam quoniam pusillum et magnum ipse fecit et aequaliter cura est illi pro omnibus 9fortioribus autem fortior instat cruciatio 10ad vos ergo reges sunt hi sermones mei ut discatis sapientiam et non excidatis 11qui enim custodierint iusta iuste iustificabuntur et qui didicerint ista invenient quid respondeant 12concupiscite ergo sermones meos diligite illos et habebitis disciplinam 13clara est et quae numquam marcescat sapientia et facile videtur ab his qui diligunt eam et invenietur ab his qui quaerunt illam 14praeoccupat qui se concupiscunt ut illis se prior ostendat 15qui de luce vigilaverit ad illam non laborabit adsidentem enim illam foribus suis inveniet 16cogitare ergo de illa sensus est consummatus et qui vigilaverit propter illam cito erit securus 17quoniam dignos se ipsa circuit quaerens et in viis ostendit se illis hilariter et in omni providentia occurrit illis 18initium enim illius verissima est disciplinae concupiscentia 19cura ergo disciplinae dilectio est et dilectio custoditio legum illius est custoditio autem legum consummatio incorruptionis est 20incorruptio autem facit esse proximum Deo 21concupiscentia itaque sapientiae deducet ad regnum perpetuum 22si ergo delectamini sedibus et stemmatibus reges populi diligite sapientiam ut in perpetuum regnetis 23[] 24quid est autem sapientia et quemadmodum facta sit referam et non abscondam a vobis sacramenta Dei sed ab initio nativitatis investigabo et ponam in lucem scientiam illius et non praeteribo veritatem 25neque cum invidia tabescente iter habebo quoniam ista non erit particeps sapientiae 26multitudo autem sapientium sanitas est orbis terrarum et rex sapiens populi stabilimentum est 27ergo accipite disciplinam per sermones meos et proderit vobis

Chapter 7

1sum quidem et ego mortalis homo similis omnibus et ex genere terreno illius qui prior finctus est et in ventre matris figuratus sum caro 2decem mensuum tempore coagulatus in sanguine ex semine hominis et delectamento somni conveniente 3et ego natus accepi communem aerem et in similiter factam decidi terram primam vocem similem omnibus emisi plorans 4in involumentis nutritus sum et curis magnis 5nemo enim ex regibus aliud habuit nativitatis initium 6unus ergo introitus est omnibus ad vitam et similis exitus 7propter hoc optavi et datus est mihi sensus et invocavi et venit in me spiritus sapientiae 8et praeposui illam regnis et sedibus et divitias nihil esse duxi in conparatione illius 9nec conparavi illi lapidem pretiosum quoniam omne aurum in conparatione illius harena est exigua et tamquam lutum aestimabitur argentum in conspectu illius 10super salutem et speciem dilexi illam et proposui pro luce habere illam quoniam inextinguibile est lumen illius 11venerunt autem mihi omnia bona pariter cum illa et innumerabilis honestas per manus illius 12et laetatus sum in omnibus quoniam antecedebat ista sapientia et ignorabam quoniam horum omnium mater est 13quam sine fictione didici et sine invidia communico et honestatem illius non abscondo 14infinitus enim thesaurus est hominibus quod qui usi sunt participes facti sunt amicitiae Dei propter disciplinae dona commendati 15mihi autem det Deus dicere ex sententia et praesumere digna horum quae dantur quoniam ipse et sapientiae dux est et sapientium emendator 16in manu enim illius et nos et sermones nostri et omnis sapientia et operum scientiae disciplina 17ipse enim mihi dedit horum quae sunt scientiam veram ut sciam dispositionem orbis terrarum et virtutes elementorum 18initium et consummationem et medietatem temporum et meditationem omnium morum mutationes et divisiones temporum 19anni cursus et stellarum dispositiones 20naturas animalium et iras bestiarum vim ventorum et cogitationes hominum differentias arborum et virtutes radicum 21et quaecumque sunt absconsa et inprovisa didici omnium enim artifex docuit me sapientia 22est enim in illa spiritus intellectus sanctus unicus multiplex subtilis mobilis dissertus incoinquinatus certus suavis amans bonum acutus qui nihil vetat benefacere 23humanus stabilis certus securus omnem habens virtutem omnia prospiciens et qui capiat omnes spiritus intellegibiles mundos subtiles 24omnibus enim mobilibus mobilior est sapientia adtingit autem ubique et capit propter suam munditiam 25vapor est enim virtutis Dei et emanatio quaedam est claritatis omnipotentis Dei sincera et ideo nihil inquinatum in illa incurrit 26candor est enim lucis aeternae et speculum sine macula Dei maiestatis et imago bonitatis illius 27et cum sit una omnia potest et permanens in se omnia innovat et per nationes in animas sanctas se transfert amicos Dei et prophetas constituit 28neminem enim diligit Deus nisi eum qui cum sapientia inhabitat 29est enim haec speciosior sole et super omnem stellarum dispositionem luci conparata invenitur prior 30illi enim succedit nox sapientiam autem non vincit malitia

Chapter 8

1adtingit enim a fine usque ad finem fortiter et disponit omnia suaviter 2hanc amavi et exquisivi a iuventute mea et quaesivi sponsam mihi adsumere et amator factus sum formae illius 3generositatem glorificat contubernium habens Dei sed et omnium Dominus dilexit illam 4doctrix est enim disciplinae Dei et electrix operum illius 5et si divitiae appetuntur in vita quid sapientiae locupletius quae omnia operatur 6si autem sensus operatur quis horum quae sunt magis quam illa est artifex 7et si iustitiam quis diligit labores huius magnas habent virtutes sobrietatem enim et sapientiam docet et iustitiam et virtutem quibus utilius nihil est in vita hominibus 8et si multitudinem scientiae desiderat quis scit praeterita et de futuris aestimat scit versutias sermonum et dissolutiones argumentorum signa et monstra scit antequam fiant et eventus temporum et saeculorum 9proposui ergo hanc adducere mihi ad convivendum sciens quoniam communicabit mecum de bonis et erit adlocutio cogitationis et taedii mei 10habebo propter hanc claritatem ad turbas et honorem apud seniores iuvenis 11acutus inveniar in iudicio et in conspectu potentium admirabilis ero et facies principum mirabuntur me 12tacentem me sustinebunt et loquentem me respicient et sermocinante plura manus ori suo inponent 13propterea habebo per hanc inmortalitatem et memoriam aeternam his qui post me futuri sunt relinquam 14disponam populos et nationes mihi erunt subiectae 15timebunt me audientes reges horrendi in multitudine videbor bonus et in bello fortis 16intrans in domum meam conquiescam cum illa non enim habet amaritudinem conversatio illius nec taedium convictus ipsius sed laetitiam et gaudium 17haec cogitans apud me et commemorans in corde meo quoniam inmortalitas est in cogitatione sapientiae 18et in amicitia illius delectatio bona et in operibus manuum illius honestas sine defectione et in certamine loquellae illius sapientia et praeclaritas in communicatione sermonum ipsius circuibam quaerens ut mihi illam adsumerem 19puer autem eram ingeniosus et sortitus sum animam bonam 20et cum essem magis bonus veni ad corpus incoinquinatum 21et ut scivi quoniam aliter non possum esse continens nisi Deus det et hoc ipsum erat sapientiae scire cuius esset hoc donum adii Dominum et deprecatus sum illum et dixi ex totis praecordiis meis

Chapter 9

1Deus parentum et Domine misericordiae tuae qui fecisti omnia verbo tuo 2et sapientia tua constituisti hominem ut dominetur creaturae quae a te facta est 3ut disponat orbem terrarum in aequitate et iustitia et in directione cordis iudicium iudicet 4da mihi sedium tuarum adsistricem sapientiam et noli me reprobare a pueris tuis 5quoniam ego servus tuus et filius ancillae tuae sum homo infirmus et exigui temporis et minor ad intellectum iudicii et legum 6et si quis erit consummatus inter filios hominum si afuerit ab illo sapientia tua in nihilum conputabitur 7tu me elegisti regem populo tuo et iudicem filiorum tuorum et filiarum 8dixisti aedificare templum in monte sancto tuo et in civitate habitationis tuae aram similitudinem tabernaculi sancti tui quod praeparasti ab initio 9et tecum sapientia quae novit opera tua quae et adfuit tunc cum orbem terrarum faceres et sciebat quid placitum esset oculis tuis et quid directum in praeceptis tuis 10mitte illam de sanctis caelis tuis et mitte illam a sede magnitudinis tuae ut mecum sit et mecum laboret et sciam quid acceptum sit apud te 11scit enim illa omnia et intellegit et deducet me in operibus meis sobrie et custodiet me in sua potentia 12et erunt accepta opera mea et disponam populum tuum iuste et ero dignus sedium patris mei 13quis enim hominum poterit scire consilium Dei aut quis poterit cogitare quid velit Dominus 14cogitationes enim mortalium timidae et incertae providentiae nostrae 15corpus enim quod corrumpitur adgravat animam et deprimit terrena inhabitatio sensum multa cogitantem 16et difficile aestimamus quae in terra sunt et quae in prospectu sunt invenimus cum labore quae in caelis sunt autem quis investigavit 17sensum autem tuum quis scivit nisi tu dederis sapientiam et miseris sanctum spiritum tuum de altissimis 18et sic correctae sunt semitae eorum qui in terris sunt et quae tibi placent didicerunt homines 19et per sapientiam sanati sunt

Chapter 10

1haec illum qui primus finctus est patrem orbis terrarum cum solus esset creatus custodivit 2et eduxit illum a delicto suo et dedit illi virtutem continendi omnia 3ab hac ut recessit iniustus in ira sua per iram homicidii fraternitatis deperiit 4propter quem cum aqua deleret terram iterum sanavit sapientia per contemptibile lignum iustum gubernans 5haec et in consensu nequitiae cum se nationes contulissent scivit iustum et servavit sine querella Deo et in filii misericordia fortem custodivit 6haec iustum a pereuntibus impiis liberavit fugientem descendentem ignem in Pentapoli 7cuius in testimonium nequitiae fumigabunda constat deserta terra et incerto tempore fructus habentes arbores et incredibilis animae memoria stans figmentum salis 8sapientiam enim praetereuntes non tantum in hoc lapsi sunt ut ignorarent bona sed et insipientiae suae reliquerunt hominibus memoriam ut in his quae peccaverunt nec latere potuissent 9sapientia autem hos qui se observant a doloribus liberavit 10haec profugum irae fratris iustum deduxit per vias rectas et ostendit illi regnum Dei et dedit illi scientiam sanctorum honestavit illum in laboribus et conplevit labores illius 11in fraude circumvenientium illum adfuit et honestum illum fecit 12custodivit illum ab inimicis et a seductoribus tutavit eum et certamen forte dedit illi ut vinceret ut sciret quoniam omnium potentior est sapientia 13haec venditum iustum non dereliquit sed a peccatoribus liberavit illum descendit cum illo in foveam 14et in vinculis non dereliquit illum donec adferret illi sceptrum regni et potentiam adversus eos qui eum deprimebant et mendaces ostendit qui maculaverunt ipsum et dedit illi claritatem aeternam 15haec populum iustum et semen sine querella liberavit a nationibus quae illum conprimebant 16intravit in animam servi Domini et stetit contra reges horrendos in portentis et signis 17et reddidit iustis mercedem laborum suorum et deduxit illos in via mirabili et fuit illis in velamento diei et in luce stellarum nocte 18transtulit illos mare Rubrum et transvexit illos per aquam nimiam 19inimicos autem illorum demersit in mare et ab altitudine inferorum eduxit illos ideo iusti tulerunt spolia impiorum 20et decantaverunt Domine nomen sanctum tuum et victricem manum tuam laudaverunt pariter 21quoniam sapientia aperuit os mutorum et linguas infantium fecit dissertas

Chapter 11

1direxit opera illorum in manibus prophetae sancti 2iter fecerunt per deserta quae non inhabitabantur et in locis secretis fixerunt casas 3steterunt contra hostes et de inimicis se vindicaverunt 4sitierunt et invocaverunt te et data est illis de petra altissima aqua et requies sitis de lapide duro 5per quae enim poenas passi sunt inimici illorum 6per haec cum illis deesset bene cum illis actum est 7nam pro fonte quidem sempiterni fluminis humanum sanguinem dedisti iniustis 8qui comminuerentur in traductione infantum occisorum dedisti illis abundantem aquam insperate 9ostendens per sitim quae tunc fuit quemadmodum tuos exaltares et adversarios illorum necares 10cum enim temptati sunt et quidem cum misericordia disciplinam accipientes scierunt quemadmodum cum ira iudicati impii tormenta paterentur 11hos quidem tamquam pater monens probasti illos autem tamquam durus rex interrogans condemnasti 12absentes enim et praesentes similiter torquebantur 13duplex enim illos acceperat taedium et gemitus cum memoria praeteritorum 14cum enim audirent per sua tormenta bene secum agi commemorati sunt Dominum 15quem enim in expositione prava proiectum deriserunt in finem eventus mirati sunt non similiter iustis faciens 16pro cogitationibus autem insensatis iniquitates illorum quod quidam errantes colebant mutos serpentes et bestias supervacuas inmisisti illis multitudinem mutorum animalium in vindictam 17ut scirent quia per quae peccat quis per haec et torquetur 18non enim inpossibilis erat omnipotens manus tua quae creavit orbem terrarum ex materia invisa inmittere illis multitudinem ursorum aut audaces leones 19aut novi generis ira plenas et ignotas bestias aut vaporem igneum spirantes aut odorem fumi proferentes aut horrendas ab oculis scintillas emittentes 20quarum non solum laesura poterat illos exterminare sed et aspectus per timorem occidere 21sed et sine his uno spiritu occidi poterant persecutionem passi ab ipsis factis suis et dispersi per spiritum virtutis tuae sed omnia mensura et numero et pondere disposuisti 22multum enim valere tibi soli superat semper et virtuti brachii tui quis resistet 23quoniam tamquam momentum staterae sic ante te est orbis terrarum et tamquam gutta roris antelucani quae descendit in terram 24sed misereris omnium quoniam omnia potes et dissimulas peccata hominum propter paenitentiam 25diligis enim omnia quae sunt et nihil odisti horum quae fecisti nec enim odiens aliquid constituisti 26quomodo autem posset aliquid permanere nisi tu voluisses aut quod a te vocatum non esset conservaretur 27parcis autem omnibus quoniam tua sunt Domine qui animas amas

Chapter 12

1bonus enim spiritus tuus est in omnibus 2propter quod hos qui exerrant partibus corripis et de quibus peccant admonens adloqueris ut relicta malitia credant in te Domine 3et illos enim antiquos inhabitatores sanctae tuae terrae odiens 4quoniam odibilia tibi opera faciebant per medicamina et sacrificia iniusta 5et filiorum necatores sine misericordia et comestores viscerum hominum devorationem et sanguinis a medio sacramento tuo 6et auctores parentes animarum inauxiliatarum voluisti perdere per manus parentum nostrorum 7ut dignam perciperent peregrinationem puerorum Dei quae tibi omnium carior est terra 8sed et his tamquam hominibus pepercisti et misisti antecessores exercitus tui vespas ut illos paulatim exterminarent 9non quia inpotens eras in bello subicere impios iustis aut bestiis saevis aut verbo duro simul exterminare 10sed partibus iudicans dabas locum paenitentiae non ignorans quoniam nequa est natio illorum et naturalis malitia ipsorum et quoniam non poterat mutari cogitatio illorum in perpetuum 11semen enim erat maledictum ab initio nec timens aliquem veniam dabas peccatis illorum 12quis enim dicet tibi quid fecisti aut quis stabit contra iudicium tuum aut quis in conspectum tuum veniet vindex iniquorum hominum aut quis tibi inputabit si nationes perierint quas tu fecisti 13nec enim est alius Deus quam tu cuius cura est de omnibus ut ostendas quoniam non iniuste iudicasti 14neque rex neque tyrannus in conspectu tuo inquirent de his quos perdidisti 15cum sis ergo iustus iuste omnia disponis ipsum quoque qui non debet puniri condemnas exterum aestimas a tua virtute 16virtus enim tua iustitiae initium est et ob hoc quod omnium Dominus es omnibus te parcere facis 17virtutem enim ostendis tu qui non crederis esse in virtute consummatus et hos qui sciunt audaciam traducis 18tu autem dominator virtutis cum tranquillitate iudicas et cum magna reverentia disponis nos subest enim tibi cum voles posse 19docuisti autem populum tuum per talia opera quoniam oportet iustum esse et humanum et bonae spei fecisti filios tuos quoniam das locum in peccatis paenitentiae 20si enim inimicos servorum tuorum et debitos morti cum tanta cruciasti adtentione et liberasti dans tempus et locum per quae possint mutari a malitia 21cum quanta diligentia iudicasti filios tuos quorum parentibus iuramenta et conventiones dedisti bonarum promissionum 22cum ergo nobis disciplinam das inimicos nostros multipliciter flagellas ut bonitatem tuam cogitemus iudicantes et cum de nobis iudicatur speremus misericordiam 23unde et illis qui in vita sua insensate et iniuste vixerunt per haec quae coluerunt dedisti summa tormenta 24etenim in erroris via diutius erraverunt deos aestimantes haec quae in animalibus sunt supervacua infantum insensatorum more viventes 25propter hoc tamquam pueris insensatis iudicium in derisum dedisti 26qui autem ludibriis increpationis non correpti sunt dignum Dei iudicium experti sunt 27in his enim quae patiebantur moleste ferebant in quibus patientes indignabantur per haec quos putabant deos in ipsis cum exterminarentur videntes illum quem olim negabant se nosse Deum verum agnoverunt propter quod et finis condemnationis illis veniet

Chapter 13

1vani sunt autem omnes homines quibus non subest scientia Dei et de his quae videntur bona non potuerunt intellegere eum qui est neque operibus adtendentes agnoverunt quis esset artifex 2sed aut ignem aut spiritum aut citatum aerem aut gyrum stellarum aut nimiam aquam aut solem et lunam rectores orbis terrarum deos putaverunt 3quorum si specie delectati deos putaverunt sciant quanto dominator eorum speciosior est speciei enim generator haec omnia constituit 4aut si virtutem et opera eorum mirati sunt intellegant ab ipsis quoniam qui haec constituit fortior est illis 5a magnitudine enim speciei et creaturae cognoscibiliter poterit horum creator videri 6sed tamen adhuc in his minor est querella et hii enim fortassis errant Deum quaerentes et volentes invenire 7etenim cum in operibus illius conversentur inquirunt et persuasum habent quoniam bona sunt quae videntur 8iterum autem nec his debet ignosci 9si enim tantum potuerunt scire ut possent aestimare saeculum quomodo huius Dominum non facilius invenerunt 10infelices autem sunt et inter mortuos spes illorum est qui appellaverunt deos opera manuum hominum aurum et argentum artis inventionem similitudines animalium aut lapidem inutilem opus manus antiquae 11aut si quis artifex faber de silva lignum rectum secaverit et huius docte eradat omnem corticem et arte sua usus diligenter fabricet vas utile in conversatione vitae 12reliquias autem eius operis ad praeparationem escae abutatur 13et reliquum horum quod ad nullos usus facit lignum curvum et verticibus plenum sculpat diligenter per vacuitatem suam et per scientiam artis suae figuret illud et adsimilet illud imagini hominis 14aut alicui ex animalibus illud conparet perliniens lubrica et rubicundum faciens fuco colorem illius et omnem maculam quae in illo est perliniens 15et faciat ei dignam habitationem in pariete ponens illud confirmans ferro 16ne forte cadat prospiciens illi sciens quoniam non potest se adiuvare imago enim est et opus est illi adiutorio 17et de substantia sua et filiis suis et nuptiis votum faciens inquirit non erubescit loqui cum illo qui sine anima est 18et pro sanitate quidem infirmum deprecatur et pro vita mortuum rogat et in adiutorium inutilem invocat 19et pro itinere petit ab hoc qui ambulare non potest et de adquirendo et de operando et de omnium rerum eventu petit ab eo qui in omnibus est inutilis

Chapter 14

1iterum alius navigare cogitans et per feros fluctus incipiens iter facere ligno portante se fragilius lignum invocat 2illud enim cupiditas adquirendi excogitavit et artifex sapientia fabricavit sua 3tua autem pater gubernat providentia quoniam dedisti et in mari viam et inter fluctus semitam firmissimam 4ostendens quoniam potes ex omnibus sanare etiam si sine rate aliquis adeat 5sed ut non esset vacua sapientiae tuae opera propter hoc etiam exiguo ligno credunt homines animas suas et transeuntes mare per ratem liberati sunt 6sed ab initio cum perirent superbi gigantes spes orbis terrarum ad ratem confugiens remisit saeculo semen nativitatis quae manu tua erat gubernata 7benedictum est enim lignum per quod fit iustitia 8per manus autem quod fit maledictum et ipsum et qui fecit illud quia ille quidem operatus est illud autem cum esset fragile Deus cognominatus est 9similiter autem odio sunt Deo impius et impietas eius 10etenim quod factum est cum illo qui fecit tormenta patietur 11propter hoc et idolis nationum non erit respectus quoniam creaturae Dei in odium factae sunt et in temptationem animis hominum et in muscipulum pedibus insipientium 12initium enim fornicationis est exquisitio idolorum et adinventio illorum corruptio vitae est 13neque erant ab initio neque erunt in perpetuum 14supervacuitas enim hominum venit in orbem terrarum et ideo brevis illorum finis inventus est 15acerbo enim luctu dolens pater cito sibi filii rapti faciens imaginem illum qui tunc homo mortuus fuerat nunc tamquam deum colere coepit et constituit inter servos suos sacra et sacrificia 16deinde interveniente tempore convalescente iniqua consuetudine hic error tamquam lex custodita est et tyrannorum imperio colebantur figmenta 17hos quos in palam honorare non poterant homines propter quod longe essent e longinquo figura illorum adlata evidentem imaginem regis quem honorare volebant fecerunt ut illum qui aberat tamquam praesentem colerent sua sollicitudine 18provexit autem ad horum culturam et hos qui ignorabant artificis eximia diligentia 19ille enim volens placere illi qui se adsumpsit elaboravit arte sua ut similitudinem in melius figuraret 20multitudo autem adducta per speciem operis eum qui ante tempus tamquam homo honoratus fuerat nunc deum existimaverunt 21et haec fuit vitae humanae deceptio quoniam aut adfectui aut regibus deservientes homines incommunicabile nomen lapidibus et lignis inposuerunt 22et non sufficerat errasse eos circa Dei scientiam sed et in magno viventes inscientiae bello tot et tam magna mala pacem appellant 23aut enim filios suos sacrificantes aut obscura sacrificia facientes aut insaniae plenas vigilias habentes 24neque vitam neque nuptias mundas iam custodiunt sed alius alium per invidiam occidit aut adulterans contristat 25et omnia commixta sunt sanguis homicidium furtum et fictio corruptio infidelitas turbatio et periurium tumultus bonorum 26Domini inmemoratio animarum inquinatio nativitatis inmutatio nuptiarum inconstantia moechiae et inpudicitia 27infandorum enim idolorum cultura omnis mali causa est et initium et finis 28aut enim dum laetantur insaniunt aut vaticinantur falsa aut vivunt iniuste aut periurant cito 29dum enim confidunt in idolis quae sunt sine anima male iurantes renoceri se non sperant 30utraque ergo illis evenient digne quoniam male senserunt de Deo adtendentes idolis et iniuste iuraverunt in dolo contemnentes iustitiam 31non enim iurantium est virtus sed peccantium poena perambulat semper in iniustorum praevaricationem

Chapter 15

1tu autem Deus noster suavis et verus es patiens et misericordia disponens omnia 2etenim si peccaverimus tui sumus scientes magnitudinem tuam et si non peccaverimus scimus quoniam apud te sumus conputati 3nosse enim te consummata iustitia est et scire iustitiam et virtutem tuam radix est inmortalitatis 4non enim in errorem induxit nos hominum malae artis excogitatio nec umbra picturae labor sine fructu effigies sculpta per varios colores 5cuius aspectus insensato dat concupiscentiam et diligit mortuae imaginis effigiem sine anima 6malorum amatores digni qui spem in talibus habent et qui faciunt illos et qui diligunt et qui colunt 7sed et figulus mollem terram premens laboriose fingit ad usus nostros unumquodque vas et de eodem luto fingit quae munda sunt in usum vasa similiter et quae his sunt contraria horum autem vasorum qui sit usus iudex est figulus 8et cum labore vanum deum de eodem fingit luto ille qui paulo ante de terra factus fuerat et post pusillum se ducit unde acceptus est repetitus debitum animae quem habebat 9sed est illi cura non quia laboraturus est nec quoniam brevis illi vita est sed concertatur aurificibus et argentariis sed et aerarios imitatur et gloriam praefert quoniam res supervacuas fingit 10cinis est cor eius et terra supervacua spes illius et luto vilior vita illius 11quoniam ignoravit qui se finxit et qui inspiravit illi animam quae operatur et qui insuflavit spiritum vitalem 12sed aestimaverunt ludum esse vitam nostram et conversationem vitae conpositam ad lucrum et oportere undecumque etiam ex malo adquirere 13hic enim super omnes scit se delinquere qui ex terrae materia fragilia vasa et sculptilia fingit 14omnes enim insipientes et infelices supra modum animae superbi sunt inimici populi tui et imperantes illi 15quoniam omnia idola nationum aestimaverunt deos quibus neque oculorum visus est ad videndum neque nares ad percipiendum spiritum neque aures ad audiendum nec digiti manuum ad tractandum sed et pedes eorum pigri ad ambulandum 16homo enim fecit illos et qui spiritum mutuatus est is finxit illos nemo enim sibi similem homo poterit deum fingere 17cum sit enim mortalis mortuum fingit manibus iniquis melior est enim ipse his quos colit quia ipse quidem vixit cum esset mortalis illi autem numquam 18sed et animalia miserrima colunt insensate enim conparata his aliis sunt deteriora 19sed nec aspectu aliquis ex his animalibus bona potest conspicere effugit autem Dei laudem et benedictionem eius

Chapter 16

1propter hoc per his similia passi sunt digne tormenta et per multitudinem bestiarum exterminati sunt 2pro quibus tormentis bene disposuisti populum tuum quibus dedisti concupiscentiam delectamenti sui novum saporem escam parans eis ortygometram 3ut illi quidem concupiscentes escam propter ea quae illis ostensa et missa sunt etiam a necessaria concupiscentia averterentur hi autem in brevi inopes facti novam gustaverunt escam 4oportebat enim illis quidem sine excusatione supervenire interitum exercentibus tyrannidem his autem tantum ostendere quemadmodum inimici illorum exterminabantur 5etenim cum supervenit illis saeva bestiarum ira morsibus perversarum colubrarum exterminabantur 6non in perpetuum permansit ira tua sed ad correptionem in brevi turbati sunt signum habentes salutis ad commemorationem mandati legis tuae 7qui enim conversus est non per hoc quod videbat sanabatur sed per te omnium salvatorem 8et in hoc autem ostendisti inimicis nostris quia tu es qui liberas ab omni malo 9illos enim lucustarum et muscarum occiderunt morsus et non est inventa sanitas animae illorum quia digni erant ab huiusmodi exterminari 10filios autem tuos nec draconum venenatorum vicerunt dentes misericordia enim tua adveniens sanabat illos 11in memoria enim sermonum tuorum examinabantur et salvabantur ne in altam incidentes oblivionem non possent tuo uti adiutorio 12etenim neque herba neque malagma sanavit illos sed tuus Domine sermo qui sanat omnia 13tu enim vitae et mortis habes potestatem et deducis ad portas mortis et reducis 14homo autem occidit quidem per malitiam animam suam et cum exibit spiritus non revertetur nec revocabit animam quae recepta est 15sed tuam manum effugere inpossibile est 16negantes enim nosse te impii per fortitudinem brachii tui flagellati sunt novis aquis et grandinibus et pluviis persecutionem passi et per ignem consummati 17quod enim mirabile erat in aqua quae omnia extinguit plus ignis valebat vindex est enim orbis iustorum 18quodam enim tempore mansuetabatur ignis ne conburerentur quae ad impios missa erant animalia sed ut ipsi videntes scirent quoniam Dei iudicio patiuntur persecutionem 19et quodam tempore in aqua super virtutem ignis ardebat ut iniquae terrae nationem exterminaret 20pro quibus angelorum esca nutristi populum tuum et paratum panem e caelo praestitisti illis sine labore omne delectamentum in se habentem et omnis saporis suavitatem 21substantia enim tua dulcedinem tuam quam in filios habes ostendebat et serviens uniuscuiusque voluntati ad quod quis volebat convertebatur 22nix autem et glacies sustinebant vim ignis et non tabescebant ut scirent quoniam fructus inimicorum exterminabat ignis ardens in grandine et pluvia coruscans 23hoc autem iterum ut nutrirentur iusti etiam suae virtutis oblitus est 24creatura enim tibi factori deserviens excandescit in tormentum adversus iniustos et lenior fit ad benefaciendum pro his qui in te confidunt 25propter hoc et tunc in omnia transfigurata omnium nutrici gratiae tuae deserviebant ad voluntatem horum qui a te desiderati sunt 26ut scirent filii tui quos dilexisti Domine quoniam non nativitatis fructus pascunt homines sed sermo tuus hos qui in te crediderint conservat 27quod enim ab igni non poterat exterminari statim ab exiguo radio solis calefactum tabescebat 28ut notum omnibus esset quoniam oportet praevenire solem ad benedictionem tuam et ad orientem lucis tibi adorare 29ingrati enim fides tamquam hibernalis glacies tabescit et disperiet tamquam aqua supervacua

Chapter 17

1magna enim sunt iudicia tua et inenarrabilia verba tua propter hoc indisciplinatae animae erraverunt 2dum enim persuasum habent iniqui posse dominari nationi sanctae vinculis tenebrarum et longae noctis conpediti inclusi sub tectis fugitivi perpetuae providentiae iacuerunt 3et dum putant se latere in obscuris peccatis tenebroso oblivionis velamento dispersi sunt paventes horrende et cum admiratione nimia perturbati 4neque enim quae continebat illos spelunca sine timore custodiebat quoniam sonitus descendens perturbabat illos et personae tristes apparentes pavorem illis praestabant 5et ignis quidem nulla vis poterat illis lumen praebere nec siderum limpidae flammae inluminare poterant illam noctem horrendam 6apparebat autem illis subitaneus ignis timore plenus et timore percussi illius quae non videbatur faciei aestimabant deteriora esse quae videbantur 7et magicae artis adpositi erant derisus et sapientiae gloriae correptio cum contumelia 8illi enim qui promittebant timores turbationes expellere se ab anima languente hi cum derisu pleni timore languebant 9nam et si nihil illos ex monstris perturbabat transitu animalium et serpentium sibilatione commoti tremebundi peribant et aerem quem nulla ratione quis effugere posset negantes se videre 10cum sit enim timida nequitia dat testimonium condemnata semper enim praesumit saeva conturbata conscientia 11nihil enim est timor nisi praesumptionis adiutorium proditio cogitationis auxiliorum 12et dum ab intro minor est expectatio maiorem putat scientiam eius causae de qua tormentum praestat 13illi autem qui inpotentem vere noctem et ab infimis et ab altissimis inferis supervenientem eundem somnum dormientes 14aliquando monstrorum exagitabantur timore aliquando animae deficiebant traductione subitaneus enim illis et insperatus timor supervenerat 15deinde si quicumque ex illis decidisset custodiebatur in carcere sine ferro reclusus 16si enim rusticus quis erat aut pastor aut agri laborum operarius praeoccupatus esset ineffugibilem sustinebat necessitatem 17una enim catena tenebrarum omnes erant conligati sive spiritus sibilans aut inter spissos ramos avium sonus suavis aut vis aquae decurrentis nimium 18aut sonus validus praecipitarum petrarum aut ludentium animalium cursus invisus aut mugientium valida bestiarum vox aut resonans de altissimis montibus echo deficientes faciebat illos prae timore 19omnis enim orbis terrarum limpido luminabatur lumine et non inpeditis operibus continebatur 20solis autem illis superposita erat gravis nox imago tenebrarum quae superventura illis erat ipsi ergo sibi erant graviores tenebris

Chapter 18

1sanctis autem tuis maxima erat lux et horum quidem vocem audiebant sed figuram non videbant et quia non et ipsi per eadem passi erant magnificabant 2et qui ante laesi erant quoniam non laedebantur gratias agebant et ut esset differentia donum petebant 3propter quod igni ardentem columnam ducem habuerunt ignotae viae et solem sine laesura boni hospitii praestitisti 4digni quidem illi carere luce et pati carcerem tenebrarum qui inclusos custodiebant filios tuos per quos incipiebat incorruptum legis lumen saeculo dari 5cum cogitarent iustorum occidere infantes et uno exposito filio et liberato in traductionem illorum multitudinem filiorum abstulisti et pariter illos perdidisti in aquam validam 6illa nox ante cognita est a parentibus nostris ut vere scientes quibus iuramentis crediderunt animaequiores essent 7suscepta est autem a populo tuo sanitas quidem iustorum iniustorum autem exterminatio 8sicut enim laesisti adversarios sic nos provocans magnificasti 9absconse enim sacrificabant iusti pueri bonorum et iustitiae legem in concordia disposuerunt similiter bona et mala percepturos iustos patri iam decantantes laudes 10resonabat autem inconveniens inimicorum vox et flebilis audiebatur planctus ploratorum infantium 11simili autem poena servus cum domino adflictus et popularis homo regi similia passus 12similiter ergo omnes uno nomine mortis mortuos habebant innumerabiles nec enim ad sepeliendum vivi sufficiebant quoniam uno momento quae erat praeclarior natio illorum exterminata est 13de omnibus enim non credentes propter veneficia tunc cum fuit exterminium primogenitorum spoponderunt populum Dei se esse 14cum enim quietum silentium contineret omnia et nox in suo cursu medium iter haberet 15omnipotens sermo tuus de caelo a regalibus sedibus durus debellator in mediam exterminii terram prosilivit 16gladius acutus insimulatum imperium tuum portans et stans replevit omnia morte et usque ad caelum adtingebat stans in terra 17tum continuo visus somniorum malorum turbaverunt illos et timores supervenerunt insperati 18et alius alibi proiectus semivivus propter quam moriebatur causam demonstrabat 19visiones enim quae illos turbaverunt haec praemonebant ne inscii quare mala patiebantur perirent 20tetigit autem tunc et iustos temptatio mortis et commotio in heremo facta est multitudinis sed non diu permansit ira 21properans enim homo sine querella propugnavit proferens servitutis suae scutum orationem et per incensum deprecationem allegans restitit irae et finem inposuit necessitati ostendens quoniam tuus est famulus 22vicit autem turbas non virtute corporis nec armatura potentiae sed verbo vexatorem subiecit iuramenta parentum et testamentum commemorans 23cum enim iam acervatim cecidissent super alterutrum mortui interstetit et amputavit impetum et divisit illam quae ad vivos ducebat viam 24in veste enim poderis quam habebat totus erat orbis terrarum et parentum magnalia in quattuor ordinibus lapidum erant sculpta et magnificentia tua in diademate capitis illius erat scripta 25haec autem his cessit qui exterminabat et haec extimuit erat enim sola temptatio irae sufficiens

Chapter 19

1impiis autem usque in novissimum sine misericordia ira supervenit praesciebat enim et futura illorum 2quoniam ipsi cum reversi essent ut se ducerent et cum magna sollicitudine praemisissent illos consequebantur illos paenitentia acti 3adhuc enim inter manus habentes luctus et deplorantes ad monumenta mortuorum aliam sibi adsumpserunt cogitationem inscientiae et quos rogantes proiecerunt hos tamquam fugitivos persequebantur 4ducebat enim illos ad hunc finem digna necessitas et horum quae acciderant memorationem amittebant 5ut eam quae deerat tormentis replerent punitionem et populus quidem tuus mirabiliter transiret illi autem novam mortem invenirent 6omnis enim creatura ad suum genus ab initio refigurabatur deserviens tuis praeceptis ut pueri tui custodirentur inlaesi 7nam nubis castra eorum adumbrabat et ex aqua quae ante erat terra arida apparuit et ex mari Rubro via sine inpedimento et campus germinans de profundo nimio 8per quem omnis natio transivit quae tegebatur tua manu videntes mirabilia monstra 9tamquam equi enim depaverunt et tamquam agni exultaverunt magnificantes te Domine qui liberasti illos 10memores enim erant adhuc eorum quae in incolatu illorum facta fuerant quemadmodum pro natione animalium eduxit terra muscas et pro piscibus eructavit fluvius multitudinem ranarum 11novissime autem viderunt novam creaturam avium cum abducti concupiscentia postulaverunt escam epulationis 12in adlocutione enim desiderii ascendit illis de mari ortygometra et vexationes peccatoribus supervenerunt non sine illis quae ante facta erant argumentis per vim fluminum iuste enim patiebantur secundum suas nequitias 13etenim detestabiliorem inhospitalitatem instituerunt alii quidem ignotos non recipiebant advenas alii autem bonos hospites in servitutem accipiebant 14et non solum hoc sed et alius quis respectus erit illorum quoniam inviti recipiebant extraneos 15qui autem cum laetitia receperunt hos qui eisdem usi erant iustitiis saevissimis adflixerunt doloribus 16percussi sunt autem caecitate sicut illi in foribus iusti cum subitaneis cooperti essent tenebris unusquisque ostii sui transitum quaerebat 17in se enim elementa dum convertuntur sicut in organo qualitatis sonus inmutatur et omnia suum sonum custodiunt unde est aestimare et ex ipso certo visu 18agrestia enim in aquatica convertebantur et quaecumque erant natantia in terram transiebant 19ignis in aqua valebat supra suam virtutem et aqua extinguentis naturae obliviscebatur

New Testament

Matthew

Chapter 1

1liber generationis Iesu Christi filii David filii Abraham 2Abraham genuit Isaac Isaac autem genuit Iacob Iacob autem genuit Iudam et fratres eius 3Iudas autem genuit Phares et Zara de Thamar Phares autem genuit Esrom Esrom autem genuit Aram 4Aram autem genuit Aminadab Aminadab autem genuit Naasson Naasson autem genuit Salmon 5Salmon autem genuit Booz de Rachab Booz autem genuit Obed ex Ruth Obed autem genuit Iesse Iesse autem genuit David regem 6David autem rex genuit Salomonem ex ea quae fuit Uriae 7Salomon autem genuit Roboam Roboam autem genuit Abiam Abia autem genuit Asa 8Asa autem genuit Iosaphat Iosaphat autem genuit Ioram Ioram autem genuit Oziam 9Ozias autem genuit Ioatham Ioatham autem genuit Achaz Achaz autem genuit Ezechiam 10Ezechias autem genuit Manassen Manasses autem genuit Amon Amon autem genuit Iosiam 11Iosias autem genuit Iechoniam et fratres eius in transmigratione Babylonis 12et post transmigrationem Babylonis Iechonias genuit Salathihel Salathihel autem genuit Zorobabel 13Zorobabel autem genuit Abiud Abiud autem genuit Eliachim Eliachim autem genuit Azor 14Azor autem genuit Saddoc Saddoc autem genuit Achim Achim autem genuit Eliud 15Eliud autem genuit Eleazar Eleazar autem genuit Matthan Matthan autem genuit Iacob 16Iacob autem genuit Ioseph virum Mariae de qua natus est Iesus qui vocatur Christus 17omnes ergo generationes ab Abraham usque ad David generationes quattuordecim et a David usque ad transmigrationem Babylonis generationes quattuordecim et a transmigratione Babylonis usque ad Christum generationes quattuordecim 18Christi autem generatio sic erat cum esset desponsata mater eius Maria Ioseph antequam convenirent inventa est in utero habens de Spiritu Sancto 19Ioseph autem vir eius cum esset iustus et nollet eam traducere voluit occulte dimittere eam 20haec autem eo cogitante ecce angelus Domini in somnis apparuit ei dicens Ioseph fili David noli timere accipere Mariam coniugem tuam quod enim in ea natum est de Spiritu Sancto est 21pariet autem filium et vocabis nomen eius Iesum ipse enim salvum faciet populum suum a peccatis eorum 22hoc autem totum factum est ut adimpleretur id quod dictum est a Domino per prophetam dicentem 23ecce virgo in utero habebit et pariet filium et vocabunt nomen eius Emmanuhel quod est interpretatum Nobiscum Deus 24exsurgens autem Ioseph a somno fecit sicut praecepit ei angelus Domini et accepit coniugem suam 25et non cognoscebat eam donec peperit filium suum primogenitum et vocavit nomen eius Iesum

Chapter 2

1cum ergo natus esset Iesus in Bethleem Iudaeae in diebus Herodis regis ecce magi ab oriente venerunt Hierosolymam 2dicentes ubi est qui natus est rex Iudaeorum vidimus enim stellam eius in oriente et venimus adorare eum 3audiens autem Herodes rex turbatus est et omnis Hierosolyma cum illo 4et congregans omnes principes sacerdotum et scribas populi sciscitabatur ab eis ubi Christus nasceretur 5at illi dixerunt ei in Bethleem Iudaeae sic enim scriptum est per prophetam 6et tu Bethleem terra Iuda nequaquam minima es in principibus Iuda ex te enim exiet dux qui reget populum meum Israhel 7tunc Herodes clam vocatis magis diligenter didicit ab eis tempus stellae quae apparuit eis 8et mittens illos in Bethleem dixit ite et interrogate diligenter de puero et cum inveneritis renuntiate mihi ut et ego veniens adorem eum 9qui cum audissent regem abierunt et ecce stella quam viderant in oriente antecedebat eos usque dum veniens staret supra ubi erat puer 10videntes autem stellam gavisi sunt gaudio magno valde 11et intrantes domum invenerunt puerum cum Maria matre eius et procidentes adoraverunt eum et apertis thesauris suis obtulerunt ei munera aurum tus et murram 12et responso accepto in somnis ne redirent ad Herodem per aliam viam reversi sunt in regionem suam 13qui cum recessissent ecce angelus Domini apparuit in somnis Ioseph dicens surge et accipe puerum et matrem eius et fuge in Aegyptum et esto ibi usque dum dicam tibi futurum est enim ut Herodes quaerat puerum ad perdendum eum 14qui consurgens accepit puerum et matrem eius nocte et recessit in Aegyptum 15et erat ibi usque ad obitum Herodis ut adimpleretur quod dictum est a Domino per prophetam dicentem ex Aegypto vocavi filium meum 16tunc Herodes videns quoniam inlusus esset a magis iratus est valde et mittens occidit omnes pueros qui erant in Bethleem et in omnibus finibus eius a bimatu et infra secundum tempus quod exquisierat a magis 17tunc adimpletum est quod dictum est per Hieremiam prophetam dicentem 18vox in Rama audita est ploratus et ululatus multus Rachel plorans filios suos et noluit consolari quia non sunt 19defuncto autem Herode ecce apparuit angelus Domini in somnis Ioseph in Aegypto 20dicens surge et accipe puerum et matrem eius et vade in terram Israhel defuncti sunt enim qui quaerebant animam pueri 21qui surgens accepit puerum et matrem eius et venit in terram Israhel 22audiens autem quod Archelaus regnaret in Iudaea pro Herode patre suo timuit illo ire et admonitus in somnis secessit in partes Galilaeae 23et veniens habitavit in civitate quae vocatur Nazareth ut adimpleretur quod dictum est per prophetas quoniam Nazareus vocabitur

Chapter 3

1in diebus autem illis venit Iohannes Baptista praedicans in deserto Iudaeae 2et dicens paenitentiam agite adpropinquavit enim regnum caelorum 3hic est enim qui dictus est per Esaiam prophetam dicentem vox clamantis in deserto parate viam Domini rectas facite semitas eius 4ipse autem Iohannes habebat vestimentum de pilis camelorum et zonam pelliciam circa lumbos suos esca autem eius erat lucustae et mel silvestre 5tunc exiebat ad eum Hierosolyma et omnis Iudaea et omnis regio circa Iordanen 6et baptizabantur in Iordane ab eo confitentes peccata sua 7videns autem multos Pharisaeorum et Sadducaeorum venientes ad baptismum suum dixit eis progenies viperarum quis demonstravit vobis fugere a futura ira 8facite ergo fructum dignum paenitentiae 9et ne velitis dicere intra vos patrem habemus Abraham dico enim vobis quoniam potest Deus de lapidibus istis suscitare filios Abrahae 10iam enim securis ad radicem arborum posita est omnis ergo arbor quae non facit fructum bonum exciditur et in ignem mittitur 11ego quidem vos baptizo in aqua in paenitentiam qui autem post me venturus est fortior me est cuius non sum dignus calciamenta portare ipse vos baptizabit in Spiritu Sancto et igni 12cuius ventilabrum in manu sua et permundabit aream suam et congregabit triticum suum in horreum paleas autem conburet igni inextinguibili 13tunc venit Iesus a Galilaea in Iordanen ad Iohannem ut baptizaretur ab eo 14Iohannes autem prohibebat eum dicens ego a te debeo baptizari et tu venis ad me 15respondens autem Iesus dixit ei sine modo sic enim decet nos implere omnem iustitiam tunc dimisit eum 16baptizatus autem confestim ascendit de aqua et ecce aperti sunt ei caeli et vidit Spiritum Dei descendentem sicut columbam venientem super se 17et ecce vox de caelis dicens hic est Filius meus dilectus in quo mihi conplacui

Chapter 4

1tunc Iesus ductus est in desertum ab Spiritu ut temptaretur a diabolo 2et cum ieiunasset quadraginta diebus et quadraginta noctibus postea esuriit 3et accedens temptator dixit ei si Filius Dei es dic ut lapides isti panes fiant 4qui respondens dixit scriptum est non in pane solo vivet homo sed in omni verbo quod procedit de ore Dei 5tunc adsumit eum diabolus in sanctam civitatem et statuit eum supra pinnaculum templi 6et dixit ei si Filius Dei es mitte te deorsum scriptum est enim quia angelis suis mandabit de te et in manibus tollent te ne forte offendas ad lapidem pedem tuum 7ait illi Iesus rursum scriptum est non temptabis Dominum Deum tuum 8iterum adsumit eum diabolus in montem excelsum valde et ostendit ei omnia regna mundi et gloriam eorum 9et dixit illi haec tibi omnia dabo si cadens adoraveris me 10tunc dicit ei Iesus vade Satanas scriptum est Dominum Deum tuum adorabis et illi soli servies 11tunc reliquit eum diabolus et ecce angeli accesserunt et ministrabant ei 12cum autem audisset quod Iohannes traditus esset secessit in Galilaeam 13et relicta civitate Nazareth venit et habitavit in Capharnaum maritimam in finibus Zabulon et Nepthalim 14ut adimpleretur quod dictum est per Esaiam prophetam 15terra Zabulon et terra Nepthalim via maris trans Iordanen Galilaeae gentium 16populus qui sedebat in tenebris lucem vidit magnam et sedentibus in regione et umbra mortis lux orta est eis 17exinde coepit Iesus praedicare et dicere paenitentiam agite adpropinquavit enim regnum caelorum 18ambulans autem iuxta mare Galilaeae vidit duos fratres Simonem qui vocatur Petrus et Andream fratrem eius mittentes rete in mare erant enim piscatores 19et ait illis venite post me et faciam vos fieri piscatores hominum 20at illi continuo relictis retibus secuti sunt eum 21et procedens inde vidit alios duos fratres Iacobum Zebedaei et Iohannem fratrem eius in navi cum Zebedaeo patre eorum reficientes retia sua et vocavit eos 22illi autem statim relictis retibus et patre secuti sunt eum 23et circumibat Iesus totam Galilaeam docens in synagogis eorum et praedicans evangelium regni et sanans omnem languorem et omnem infirmitatem in populo 24et abiit opinio eius in totam Syriam et obtulerunt ei omnes male habentes variis languoribus et tormentis conprehensos et qui daemonia habebant et lunaticos et paralyticos et curavit eos 25et secutae sunt eum turbae multae de Galilaea et Decapoli et Hierosolymis et Iudaea et de trans Iordanen

Chapter 5

1videns autem turbas ascendit in montem et cum sedisset accesserunt ad eum discipuli eius 2et aperiens os suum docebat eos dicens 3beati pauperes spiritu quoniam ipsorum est regnum caelorum 4beati mites quoniam ipsi possidebunt terram 5beati qui lugent quoniam ipsi consolabuntur 6beati qui esuriunt et sitiunt iustitiam quoniam ipsi saturabuntur 7beati misericordes quia ipsi misericordiam consequentur 8beati mundo corde quoniam ipsi Deum videbunt 9beati pacifici quoniam filii Dei vocabuntur 10beati qui persecutionem patiuntur propter iustitiam quoniam ipsorum est regnum caelorum 11beati estis cum maledixerint vobis et persecuti vos fuerint et dixerint omne malum adversum vos mentientes propter me 12gaudete et exultate quoniam merces vestra copiosa est in caelis sic enim persecuti sunt prophetas qui fuerunt ante vos 13vos estis sal terrae quod si sal evanuerit in quo sallietur ad nihilum valet ultra nisi ut mittatur foras et conculcetur ab hominibus 14vos estis lux mundi non potest civitas abscondi supra montem posita 15neque accendunt lucernam et ponunt eam sub modio sed super candelabrum ut luceat omnibus qui in domo sunt 16sic luceat lux vestra coram hominibus ut videant vestra bona opera et glorificent Patrem vestrum qui in caelis est 17nolite putare quoniam veni solvere legem aut prophetas non veni solvere sed adimplere 18amen quippe dico vobis donec transeat caelum et terra iota unum aut unus apex non praeteribit a lege donec omnia fiant 19qui ergo solverit unum de mandatis istis minimis et docuerit sic homines minimus vocabitur in regno caelorum qui autem fecerit et docuerit hic magnus vocabitur in regno caelorum 20dico enim vobis quia nisi abundaverit iustitia vestra plus quam scribarum et Pharisaeorum non intrabitis in regnum caelorum 21audistis quia dictum est antiquis non occides qui autem occiderit reus erit iudicio 22ego autem dico vobis quia omnis qui irascitur fratri suo reus erit iudicio qui autem dixerit fratri suo racha reus erit concilio qui autem dixerit fatue reus erit gehennae ignis 23si ergo offeres munus tuum ad altare et ibi recordatus fueris quia frater tuus habet aliquid adversum te 24relinque ibi munus tuum ante altare et vade prius reconciliare fratri tuo et tunc veniens offers munus tuum 25esto consentiens adversario tuo cito dum es in via cum eo ne forte tradat te adversarius iudici et iudex tradat te ministro et in carcerem mittaris 26amen dico tibi non exies inde donec reddas novissimum quadrantem 27audistis quia dictum est antiquis non moechaberis 28ego autem dico vobis quoniam omnis qui viderit mulierem ad concupiscendum eam iam moechatus est eam in corde suo 29quod si oculus tuus dexter scandalizat te erue eum et proice abs te expedit enim tibi ut pereat unum membrorum tuorum quam totum corpus tuum mittatur in gehennam 30et si dextera manus tua scandalizat te abscide eam et proice abs te expedit tibi ut pereat unum membrorum tuorum quam totum corpus tuum eat in gehennam 31dictum est autem quicumque dimiserit uxorem suam det illi libellum repudii 32ego autem dico vobis quia omnis qui dimiserit uxorem suam excepta fornicationis causa facit eam moechari et qui dimissam duxerit adulterat 33iterum audistis quia dictum est antiquis non peierabis reddes autem Domino iuramenta tua 34ego autem dico vobis non iurare omnino neque per caelum quia thronus Dei est 35neque per terram quia scabillum est pedum eius neque per Hierosolymam quia civitas est magni Regis 36neque per caput tuum iuraveris quia non potes unum capillum album facere aut nigrum 37sit autem sermo vester est est non non quod autem his abundantius est a malo est 38audistis quia dictum est oculum pro oculo et dentem pro dente 39ego autem dico vobis non resistere malo sed si quis te percusserit in dextera maxilla tua praebe illi et alteram 40et ei qui vult tecum iudicio contendere et tunicam tuam tollere remitte ei et pallium 41et quicumque te angariaverit mille passus vade cum illo alia duo 42qui petit a te da ei et volenti mutuari a te ne avertaris 43audistis quia dictum est diliges proximum tuum et odio habebis inimicum tuum 44ego autem dico vobis diligite inimicos vestros benefacite his qui oderunt vos et orate pro persequentibus et calumniantibus vos 45ut sitis filii Patris vestri qui in caelis est qui solem suum oriri facit super bonos et malos et pluit super iustos et iniustos 46si enim diligatis eos qui vos diligunt quam mercedem habebitis nonne et publicani hoc faciunt 47et si salutaveritis fratres vestros tantum quid amplius facitis nonne et ethnici hoc faciunt 48estote ergo vos perfecti sicut et Pater vester caelestis perfectus est

Chapter 6

1adtendite ne iustitiam vestram faciatis coram hominibus ut videamini ab eis alioquin mercedem non habebitis apud Patrem vestrum qui in caelis est 2cum ergo facies elemosynam noli tuba canere ante te sicut hypocritae faciunt in synagogis et in vicis ut honorificentur ab hominibus amen dico vobis receperunt mercedem suam 3te autem faciente elemosynam nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua 4ut sit elemosyna tua in abscondito et Pater tuus qui videt in abscondito reddet tibi 5et cum oratis non eritis sicut hypocritae qui amant in synagogis et in angulis platearum stantes orare ut videantur ab hominibus amen dico vobis receperunt mercedem suam 6tu autem cum orabis intra in cubiculum tuum et cluso ostio tuo ora Patrem tuum in abscondito et Pater tuus qui videt in abscondito reddet tibi 7orantes autem nolite multum loqui sicut ethnici putant enim quia in multiloquio suo exaudiantur 8nolite ergo adsimilari eis scit enim Pater vester quibus opus sit vobis antequam petatis eum 9sic ergo vos orabitis Pater noster qui in caelis es sanctificetur nomen tuum 10veniat regnum tuum fiat voluntas tua sicut in caelo et in terra 11panem nostrum supersubstantialem da nobis hodie 12et dimitte nobis debita nostra sicut et nos dimisimus debitoribus nostris 13et ne inducas nos in temptationem sed libera nos a malo 14si enim dimiseritis hominibus peccata eorum dimittet et vobis Pater vester caelestis delicta vestra 15si autem non dimiseritis hominibus nec Pater vester dimittet peccata vestra 16cum autem ieiunatis nolite fieri sicut hypocritae tristes demoliuntur enim facies suas ut pareant hominibus ieiunantes amen dico vobis quia receperunt mercedem suam 17tu autem cum ieiunas ungue caput tuum et faciem tuam lava 18ne videaris hominibus ieiunans sed Patri tuo qui est in abscondito et Pater tuus qui videt in abscondito reddet tibi 19nolite thesaurizare vobis thesauros in terra ubi erugo et tinea demolitur ubi fures effodiunt et furantur 20thesaurizate autem vobis thesauros in caelo ubi neque erugo neque tinea demolitur et ubi fures non effodiunt nec furantur 21ubi enim est thesaurus tuus ibi est et cor tuum 22lucerna corporis est oculus si fuerit oculus tuus simplex totum corpus tuum lucidum erit 23si autem oculus tuus nequam fuerit totum corpus tuum tenebrosum erit si ergo lumen quod in te est tenebrae sunt tenebrae quantae erunt 24nemo potest duobus dominis servire aut enim unum odio habebit et alterum diliget aut unum sustinebit et alterum contemnet non potestis Deo servire et mamonae 25ideo dico vobis ne solliciti sitis animae vestrae quid manducetis neque corpori vestro quid induamini nonne anima plus est quam esca et corpus plus est quam vestimentum 26respicite volatilia caeli quoniam non serunt neque metunt neque congregant in horrea et Pater vester caelestis pascit illa nonne vos magis pluris estis illis 27quis autem vestrum cogitans potest adicere ad staturam suam cubitum unum 28et de vestimento quid solliciti estis considerate lilia agri quomodo crescunt non laborant nec nent 29dico autem vobis quoniam nec Salomon in omni gloria sua coopertus est sicut unum ex istis 30si autem faenum agri quod hodie est et cras in clibanum mittitur Deus sic vestit quanto magis vos minimae fidei 31nolite ergo solliciti esse dicentes quid manducabimus aut quid bibemus aut quo operiemur 32haec enim omnia gentes inquirunt scit enim Pater vester quia his omnibus indigetis 33quaerite autem primum regnum et iustitiam eius et omnia haec adicientur vobis 34nolite ergo esse solliciti in crastinum crastinus enim dies sollicitus erit sibi ipse sufficit diei malitia sua

Chapter 7

1nolite iudicare ut non iudicemini 2in quo enim iudicio iudicaveritis iudicabimini et in qua mensura mensi fueritis metietur vobis 3quid autem vides festucam in oculo fratris tui et trabem in oculo tuo non vides 4aut quomodo dicis fratri tuo sine eiciam festucam de oculo tuo et ecce trabis est in oculo tuo 5hypocrita eice primum trabem de oculo tuo et tunc videbis eicere festucam de oculo fratris tui 6nolite dare sanctum canibus neque mittatis margaritas vestras ante porcos ne forte conculcent eas pedibus suis et conversi disrumpant vos 7petite et dabitur vobis quaerite et invenietis pulsate et aperietur vobis 8omnis enim qui petit accipit et qui quaerit invenit et pulsanti aperietur 9aut quis est ex vobis homo quem si petierit filius suus panem numquid lapidem porriget ei 10aut si piscem petet numquid serpentem porriget ei 11si ergo vos cum sitis mali nostis bona dare filiis vestris quanto magis Pater vester qui in caelis est dabit bona petentibus se 12omnia ergo quaecumque vultis ut faciant vobis homines et vos facite eis haec est enim lex et prophetae 13intrate per angustam portam quia lata porta et spatiosa via quae ducit ad perditionem et multi sunt qui intrant per eam 14quam angusta porta et arta via quae ducit ad vitam et pauci sunt qui inveniunt eam 15adtendite a falsis prophetis qui veniunt ad vos in vestimentis ovium intrinsecus autem sunt lupi rapaces 16a fructibus eorum cognoscetis eos numquid colligunt de spinis uvas aut de tribulis ficus 17sic omnis arbor bona fructus bonos facit mala autem arbor fructus malos facit 18non potest arbor bona fructus malos facere neque arbor mala fructus bonos facere 19omnis arbor quae non facit fructum bonum exciditur et in ignem mittitur 20igitur ex fructibus eorum cognoscetis eos 21non omnis qui dicit mihi Domine Domine intrabit in regnum caelorum sed qui facit voluntatem Patris mei qui in caelis est ipse intrabit in regnum caelorum 22multi dicent mihi in illa die Domine Domine nonne in nomine tuo prophetavimus et in tuo nomine daemonia eiecimus et in tuo nomine virtutes multas fecimus 23et tunc confitebor illis quia numquam novi vos discedite a me qui operamini iniquitatem 24omnis ergo qui audit verba mea haec et facit ea adsimilabitur viro sapienti qui aedificavit domum suam supra petram 25et descendit pluvia et venerunt flumina et flaverunt venti et inruerunt in domum illam et non cecidit fundata enim erat super petram 26et omnis qui audit verba mea haec et non facit ea similis erit viro stulto qui aedificavit domum suam supra harenam 27et descendit pluvia et venerunt flumina et flaverunt venti et inruerunt in domum illam et cecidit et fuit ruina eius magna 28et factum est cum consummasset Iesus verba haec admirabantur turbae super doctrinam eius 29erat enim docens eos sicut potestatem habens non sicut scribae eorum et Pharisaei

Chapter 8

1cum autem descendisset de monte secutae sunt eum turbae multae 2et ecce leprosus veniens adorabat eum dicens Domine si vis potes me mundare 3et extendens manum tetigit eum Iesus dicens volo mundare et confestim mundata est lepra eius 4et ait illi Iesus vide nemini dixeris sed vade ostende te sacerdoti et offer munus quod praecepit Moses in testimonium illis 5cum autem introisset Capharnaum accessit ad eum centurio rogans eum 6et dicens Domine puer meus iacet in domo paralyticus et male torquetur 7et ait illi Iesus ego veniam et curabo eum 8et respondens centurio ait Domine non sum dignus ut intres sub tectum meum sed tantum dic verbo et sanabitur puer meus 9nam et ego homo sum sub potestate habens sub me milites et dico huic vade et vadit et alio veni et venit et servo meo fac hoc et facit 10audiens autem Iesus miratus est et sequentibus se dixit amen dico vobis non inveni tantam fidem in Israhel 11dico autem vobis quod multi ab oriente et occidente venient et recumbent cum Abraham et Isaac et Iacob in regno caelorum 12filii autem regni eicientur in tenebras exteriores ibi erit fletus et stridor dentium 13et dixit Iesus centurioni vade et sicut credidisti fiat tibi et sanatus est puer in hora illa 14et cum venisset Iesus in domum Petri vidit socrum eius iacentem et febricitantem 15et tetigit manum eius et dimisit eam febris et surrexit et ministrabat eis 16vespere autem facto obtulerunt ei multos daemonia habentes et eiciebat spiritus verbo et omnes male habentes curavit 17ut adimpleretur quod dictum est per Esaiam prophetam dicentem ipse infirmitates nostras accepit et aegrotationes portavit 18videns autem Iesus turbas multas circum se iussit ire trans fretum 19et accedens unus scriba ait illi magister sequar te quocumque ieris 20et dicit ei Iesus vulpes foveas habent et volucres caeli tabernacula Filius autem hominis non habet ubi caput reclinet 21alius autem de discipulis eius ait illi Domine permitte me primum ire et sepelire patrem meum 22Iesus autem ait illi sequere me et dimitte mortuos sepelire mortuos suos 23et ascendente eo in navicula secuti sunt eum discipuli eius 24et ecce motus magnus factus est in mari ita ut navicula operiretur fluctibus ipse vero dormiebat 25et accesserunt et suscitaverunt eum dicentes Domine salva nos perimus 26et dicit eis quid timidi estis modicae fidei tunc surgens imperavit ventis et mari et facta est tranquillitas magna 27porro homines mirati sunt dicentes qualis est hic quia et venti et mare oboediunt ei 28et cum venisset trans fretum in regionem Gerasenorum occurrerunt ei duo habentes daemonia de monumentis exeuntes saevi nimis ita ut nemo posset transire per viam illam 29et ecce clamaverunt dicentes quid nobis et tibi Fili Dei venisti huc ante tempus torquere nos 30erat autem non longe ab illis grex porcorum multorum pascens 31daemones autem rogabant eum dicentes si eicis nos mitte nos in gregem porcorum 32et ait illis ite at illi exeuntes abierunt in porcos et ecce impetu abiit totus grex per praeceps in mare et mortui sunt in aquis 33pastores autem fugerunt et venientes in civitatem nuntiaverunt omnia et de his qui daemonia habuerant 34et ecce tota civitas exiit obviam Iesu et viso eo rogabant ut transiret a finibus eorum

Chapter 9

1et ascendens in naviculam transfretavit et venit in civitatem suam 2et ecce offerebant ei paralyticum iacentem in lecto et videns Iesus fidem illorum dixit paralytico confide fili remittuntur tibi peccata tua 3et ecce quidam de scribis dixerunt intra se hic blasphemat 4et cum vidisset Iesus cogitationes eorum dixit ut quid cogitatis mala in cordibus vestris 5quid est facilius dicere dimittuntur tibi peccata aut dicere surge et ambula 6ut sciatis autem quoniam Filius hominis habet potestatem in terra dimittendi peccata tunc ait paralytico surge tolle lectum tuum et vade in domum tuam 7et surrexit et abiit in domum suam 8videntes autem turbae timuerunt et glorificaverunt Deum qui dedit potestatem talem hominibus 9et cum transiret inde Iesus vidit hominem sedentem in teloneo Mattheum nomine et ait illi sequere me et surgens secutus est eum 10et factum est discumbente eo in domo ecce multi publicani et peccatores venientes discumbebant cum Iesu et discipulis eius 11et videntes Pharisaei dicebant discipulis eius quare cum publicanis et peccatoribus manducat magister vester 12at Iesus audiens ait non est opus valentibus medico sed male habentibus 13euntes autem discite quid est misericordiam volo et non sacrificium non enim veni vocare iustos sed peccatores 14tunc accesserunt ad eum discipuli Iohannis dicentes quare nos et Pharisaei ieiunamus frequenter discipuli autem tui non ieiunant 15et ait illis Iesus numquid possunt filii sponsi lugere quamdiu cum illis est sponsus venient autem dies cum auferetur ab eis sponsus et tunc ieiunabunt 16nemo autem inmittit commissuram panni rudis in vestimentum vetus tollit enim plenitudinem eius a vestimento et peior scissura fit 17neque mittunt vinum novum in utres veteres alioquin rumpuntur utres et vinum effunditur et utres pereunt sed vinum novum in utres novos mittunt et ambo conservantur 18haec illo loquente ad eos ecce princeps unus accessit et adorabat eum dicens filia mea modo defuncta est sed veni inpone manum super eam et vivet 19et surgens Iesus sequebatur eum et discipuli eius 20et ecce mulier quae sanguinis fluxum patiebatur duodecim annis accessit retro et tetigit fimbriam vestimenti eius 21dicebat enim intra se si tetigero tantum vestimentum eius salva ero 22at Iesus conversus et videns eam dixit confide filia fides tua te salvam fecit et salva facta est mulier ex illa hora 23et cum venisset Iesus in domum principis et vidisset tibicines et turbam tumultuantem 24dicebat recedite non est enim mortua puella sed dormit et deridebant eum 25et cum eiecta esset turba intravit et tenuit manum eius et surrexit puella 26et exiit fama haec in universam terram illam 27et transeunte inde Iesu secuti sunt eum duo caeci clamantes et dicentes miserere nostri Fili David 28cum autem venisset domum accesserunt ad eum caeci et dicit eis Iesus creditis quia possum hoc facere vobis dicunt ei utique Domine 29tunc tetigit oculos eorum dicens secundum fidem vestram fiat vobis 30et aperti sunt oculi illorum et comminatus est illis Iesus dicens videte ne quis sciat 31illi autem exeuntes diffamaverunt eum in tota terra illa 32egressis autem illis ecce obtulerunt ei hominem mutum daemonium habentem 33et eiecto daemone locutus est mutus et miratae sunt turbae dicentes numquam paruit sic in Israhel 34Pharisaei autem dicebant in principe daemoniorum eicit daemones 35et circumibat Iesus civitates omnes et castella docens in synagogis eorum et praedicans evangelium regni et curans omnem languorem et omnem infirmitatem 36videns autem turbas misertus est eis quia erant vexati et iacentes sicut oves non habentes pastorem 37tunc dicit discipulis suis messis quidem multa operarii autem pauci 38rogate ergo dominum messis ut eiciat operarios in messem suam

Chapter 10

1et convocatis duodecim discipulis suis dedit illis potestatem spirituum inmundorum ut eicerent eos et curarent omnem languorem et omnem infirmitatem 2duodecim autem apostolorum nomina sunt haec primus Simon qui dicitur Petrus et Andreas frater eius 3Iacobus Zebedaei et Iohannes frater eius Philippus et Bartholomeus Thomas et Mattheus publicanus et Iacobus Alphei et Thaddeus 4Simon Cananeus et Iudas Scariotes qui et tradidit eum 5hos duodecim misit Iesus praecipiens eis et dicens in viam gentium ne abieritis et in civitates Samaritanorum ne intraveritis 6sed potius ite ad oves quae perierunt domus Israhel 7euntes autem praedicate dicentes quia adpropinquavit regnum caelorum 8infirmos curate mortuos suscitate leprosos mundate daemones eicite gratis accepistis gratis date 9nolite possidere aurum neque argentum neque pecuniam in zonis vestris 10non peram in via neque duas tunicas neque calciamenta neque virgam dignus enim est operarius cibo suo 11in quamcumque civitatem aut castellum intraveritis interrogate quis in ea dignus sit et ibi manete donec exeatis 12intrantes autem in domum salutate eam 13et siquidem fuerit domus digna veniat pax vestra super eam si autem non fuerit digna pax vestra ad vos revertatur 14et quicumque non receperit vos neque audierit sermones vestros exeuntes foras de domo vel de civitate excutite pulverem de pedibus vestris 15amen dico vobis tolerabilius erit terrae Sodomorum et Gomorraeorum in die iudicii quam illi civitati 16ecce ego mitto vos sicut oves in medio luporum estote ergo prudentes sicut serpentes et simplices sicut columbae 17cavete autem ab hominibus tradent enim vos in conciliis et in synagogis suis flagellabunt vos 18et ad praesides et ad reges ducemini propter me in testimonium illis et gentibus 19cum autem tradent vos nolite cogitare quomodo aut quid loquamini dabitur enim vobis in illa hora quid loquamini 20non enim vos estis qui loquimini sed Spiritus Patris vestri qui loquitur in vobis 21tradet autem frater fratrem in mortem et pater filium et insurgent filii in parentes et morte eos adficient 22et eritis odio omnibus propter nomen meum qui autem perseveraverit in finem hic salvus erit 23cum autem persequentur vos in civitate ista fugite in aliam amen enim dico vobis non consummabitis civitates Israhel donec veniat Filius hominis 24non est discipulus super magistrum nec servus super dominum suum 25sufficit discipulo ut sit sicut magister eius et servus sicut dominus eius si patrem familias Beelzebub vocaverunt quanto magis domesticos eius 26ne ergo timueritis eos nihil enim opertum quod non revelabitur et occultum quod non scietur 27quod dico vobis in tenebris dicite in lumine et quod in aure auditis praedicate super tecta 28et nolite timere eos qui occidunt corpus animam autem non possunt occidere sed potius eum timete qui potest et animam et corpus perdere in gehennam 29nonne duo passeres asse veneunt et unus ex illis non cadet super terram sine Patre vestro 30vestri autem et capilli capitis omnes numerati sunt 31nolite ergo timere multis passeribus meliores estis vos 32omnis ergo qui confitebitur me coram hominibus confitebor et ego eum coram Patre meo qui est in caelis 33qui autem negaverit me coram hominibus negabo et ego eum coram Patre meo qui est in caelis 34nolite arbitrari quia venerim mittere pacem in terram non veni pacem mittere sed gladium 35veni enim separare hominem adversus patrem suum et filiam adversus matrem suam et nurum adversus socrum suam 36et inimici hominis domestici eius 37qui amat patrem aut matrem plus quam me non est me dignus et qui amat filium aut filiam super me non est me dignus 38et qui non accipit crucem suam et sequitur me non est me dignus 39qui invenit animam suam perdet illam et qui perdiderit animam suam propter me inveniet eam 40qui recipit vos me recipit et qui me recipit recipit eum qui me misit 41qui recipit prophetam in nomine prophetae mercedem prophetae accipiet et qui recipit iustum in nomine iusti mercedem iusti accipiet 42et quicumque potum dederit uni ex minimis istis calicem aquae frigidae tantum in nomine discipuli amen dico vobis non perdet mercedem suam

Chapter 11

1et factum est cum consummasset Iesus praecipiens duodecim discipulis suis transiit inde ut doceret et praedicaret in civitatibus eorum 2Iohannes autem cum audisset in vinculis opera Christi mittens duos de discipulis suis 3ait illi tu es qui venturus es an alium expectamus 4et respondens Iesus ait illis euntes renuntiate Iohanni quae auditis et videtis 5caeci vident claudi ambulant leprosi mundantur surdi audiunt mortui resurgunt pauperes evangelizantur 6et beatus est qui non fuerit scandalizatus in me 7illis autem abeuntibus coepit Iesus dicere ad turbas de Iohanne quid existis in desertum videre harundinem vento agitatam 8sed quid existis videre hominem mollibus vestitum ecce qui mollibus vestiuntur in domibus regum sunt 9sed quid existis videre prophetam etiam dico vobis et plus quam prophetam 10hic enim est de quo scriptum est ecce ego mitto angelum meum ante faciem tuam qui praeparabit viam tuam ante te 11amen dico vobis non surrexit inter natos mulierum maior Iohanne Baptista qui autem minor est in regno caelorum maior est illo 12a diebus autem Iohannis Baptistae usque nunc regnum caelorum vim patitur et violenti rapiunt illud 13omnes enim prophetae et lex usque ad Iohannem prophetaverunt 14et si vultis recipere ipse est Helias qui venturus est 15qui habet aures audiendi audiat 16cui autem similem aestimabo generationem istam similis est pueris sedentibus in foro qui clamantes coaequalibus 17dicunt cecinimus vobis et non saltastis lamentavimus et non planxistis 18venit enim Iohannes neque manducans neque bibens et dicunt daemonium habet 19venit Filius hominis manducans et bibens et dicunt ecce homo vorax et potator vini publicanorum et peccatorum amicus et iustificata est sapientia a filiis suis 20tunc coepit exprobrare civitatibus in quibus factae sunt plurimae virtutes eius quia non egissent paenitentiam 21vae tibi Corazain vae tibi Bethsaida quia si in Tyro et Sidone factae essent virtutes quae factae sunt in vobis olim in cilicio et cinere paenitentiam egissent 22verumtamen dico vobis Tyro et Sidoni remissius erit in die iudicii quam vobis 23et tu Capharnaum numquid usque in caelum exaltaberis usque in infernum descendes quia si in Sodomis factae fuissent virtutes quae factae sunt in te forte mansissent usque in hunc diem 24verumtamen dico vobis quia terrae Sodomorum remissius erit in die iudicii quam tibi 25in illo tempore respondens Iesus dixit confiteor tibi Pater Domine caeli et terrae quia abscondisti haec a sapientibus et prudentibus et revelasti ea parvulis 26ita Pater quoniam sic fuit placitum ante te 27omnia mihi tradita sunt a Patre meo et nemo novit Filium nisi Pater neque Patrem quis novit nisi Filius et cui voluerit Filius revelare 28venite ad me omnes qui laboratis et onerati estis et ego reficiam vos 29tollite iugum meum super vos et discite a me quia mitis sum et humilis corde et invenietis requiem animabus vestris 30iugum enim meum suave est et onus meum leve est

Chapter 12

1in illo tempore abiit Iesus sabbato per sata discipuli autem eius esurientes coeperunt vellere spicas et manducare 2Pharisaei autem videntes dixerunt ei ecce discipuli tui faciunt quod non licet eis facere sabbatis 3at ille dixit eis non legistis quid fecerit David quando esuriit et qui cum eo erant 4quomodo intravit in domum Dei et panes propositionis comedit quos non licebat ei edere neque his qui cum eo erant nisi solis sacerdotibus 5aut non legistis in lege quia sabbatis sacerdotes in templo sabbatum violant et sine crimine sunt 6dico autem vobis quia templo maior est hic 7si autem sciretis quid est misericordiam volo et non sacrificium numquam condemnassetis innocentes 8dominus est enim Filius hominis etiam sabbati 9et cum inde transisset venit in synagogam eorum 10et ecce homo manum habens aridam et interrogabant eum dicentes si licet sabbatis curare ut accusarent eum 11ipse autem dixit illis quis erit ex vobis homo qui habeat ovem unam et si ceciderit haec sabbatis in foveam nonne tenebit et levabit eam 12quanto magis melior est homo ove itaque licet sabbatis benefacere 13tunc ait homini extende manum tuam et extendit et restituta est sanitati sicut altera 14exeuntes autem Pharisaei consilium faciebant adversus eum quomodo eum perderent 15Iesus autem sciens recessit inde et secuti sunt eum multi et curavit eos omnes 16et praecepit eis ne manifestum eum facerent 17ut adimpleretur quod dictum est per Esaiam prophetam dicentem 18ecce puer meus quem elegi dilectus meus in quo bene placuit animae meae ponam spiritum meum super eum et iudicium gentibus nuntiabit 19non contendet neque clamabit neque audiet aliquis in plateis vocem eius 20harundinem quassatam non confringet et linum fumigans non extinguet donec eiciat ad victoriam iudicium 21et in nomine eius gentes sperabunt 22tunc oblatus est ei daemonium habens caecus et mutus et curavit eum ita ut loqueretur et videret 23et stupebant omnes turbae et dicebant numquid hic est Filius David 24Pharisaei autem audientes dixerunt hic non eicit daemones nisi in Beelzebub principe daemoniorum 25Iesus autem sciens cogitationes eorum dixit eis omne regnum divisum contra se desolatur et omnis civitas vel domus divisa contra se non stabit 26et si Satanas Satanan eicit adversus se divisus est quomodo ergo stabit regnum eius 27et si ego in Beelzebub eicio daemones filii vestri in quo eiciunt ideo ipsi iudices erunt vestri 28si autem ego in Spiritu Dei eicio daemones igitur pervenit in vos regnum Dei 29aut quomodo potest quisquam intrare in domum fortis et vasa eius diripere nisi prius alligaverit fortem et tunc domum illius diripiat 30qui non est mecum contra me est et qui non congregat mecum spargit 31ideo dico vobis omne peccatum et blasphemia remittetur hominibus Spiritus autem blasphemia non remittetur 32et quicumque dixerit verbum contra Filium hominis remittetur ei qui autem dixerit contra Spiritum Sanctum non remittetur ei neque in hoc saeculo neque in futuro 33aut facite arborem bonam et fructum eius bonum aut facite arborem malam et fructum eius malum siquidem ex fructu arbor agnoscitur 34progenies viperarum quomodo potestis bona loqui cum sitis mali ex abundantia enim cordis os loquitur 35bonus homo de bono thesauro profert bona et malus homo de malo thesauro profert mala 36dico autem vobis quoniam omne verbum otiosum quod locuti fuerint homines reddent rationem de eo in die iudicii 37ex verbis enim tuis iustificaberis et ex verbis tuis condemnaberis 38tunc responderunt ei quidam de scribis et Pharisaeis dicentes magister volumus a te signum videre 39qui respondens ait illis generatio mala et adultera signum quaerit et signum non dabitur ei nisi signum Ionae prophetae 40sicut enim fuit Ionas in ventre ceti tribus diebus et tribus noctibus sic erit Filius hominis in corde terrae tribus diebus et tribus noctibus 41viri ninevitae surgent in iudicio cum generatione ista et condemnabunt eam quia paenitentiam egerunt in praedicatione Ionae et ecce plus quam Iona hic 42regina austri surget in iudicio cum generatione ista et condemnabit eam quia venit a finibus terrae audire sapientiam Salomonis et ecce plus quam Salomon hic 43cum autem inmundus spiritus exierit ab homine ambulat per loca arida quaerens requiem et non invenit 44tunc dicit revertar in domum meam unde exivi et veniens invenit vacantem scopis mundatam et ornatam 45tunc vadit et adsumit septem alios spiritus secum nequiores se et intrantes habitant ibi et fiunt novissima hominis illius peiora prioribus sic erit et generationi huic pessimae 46adhuc eo loquente ad turbas ecce mater eius et fratres stabant foris quaerentes loqui ei 47dixit autem ei quidam ecce mater tua et fratres tui foris stant quaerentes te 48at ipse respondens dicenti sibi ait quae est mater mea et qui sunt fratres mei 49et extendens manum in discipulos suos dixit ecce mater mea et fratres mei 50quicumque enim fecerit voluntatem Patris mei qui in caelis est ipse meus et frater et soror et mater est

Chapter 13

1in illo die exiens Iesus de domo sedebat secus mare 2et congregatae sunt ad eum turbae multae ita ut in naviculam ascendens sederet et omnis turba stabat in litore 3et locutus est eis multa in parabolis dicens ecce exiit qui seminat seminare 4et dum seminat quaedam ceciderunt secus viam et venerunt volucres et comederunt ea 5alia autem ceciderunt in petrosa ubi non habebat terram multam et continuo exorta sunt quia non habebant altitudinem terrae 6sole autem orto aestuaverunt et quia non habebant radicem aruerunt 7alia autem ceciderunt in spinas et creverunt spinae et suffocaverunt ea 8alia vero ceciderunt in terram bonam et dabant fructum aliud centesimum aliud sexagesimum aliud tricesimum 9qui habet aures audiendi audiat 10et accedentes discipuli dixerunt ei quare in parabolis loqueris eis 11qui respondens ait illis quia vobis datum est nosse mysteria regni caelorum illis autem non est datum 12qui enim habet dabitur ei et abundabit qui autem non habet et quod habet auferetur ab eo 13ideo in parabolis loquor eis quia videntes non vident et audientes non audiunt neque intellegunt 14et adimpletur eis prophetia Esaiae dicens auditu audietis et non intellegetis et videntes videbitis et non videbitis 15incrassatum est enim cor populi huius et auribus graviter audierunt et oculos suos cluserunt nequando oculis videant et auribus audiant et corde intellegant et convertantur et sanem eos 16vestri autem beati oculi quia vident et aures vestrae quia audiunt 17amen quippe dico vobis quia multi prophetae et iusti cupierunt videre quae videtis et non viderunt et audire quae auditis et non audierunt 18vos ergo audite parabolam seminantis 19omnis qui audit verbum regni et non intellegit venit malus et rapit quod seminatum est in corde eius hic est qui secus viam seminatus est 20qui autem supra petrosa seminatus est hic est qui verbum audit et continuo cum gaudio accipit illud 21non habet autem in se radicem sed est temporalis facta autem tribulatione et persecutione propter verbum continuo scandalizatur 22qui autem est seminatus in spinis hic est qui verbum audit et sollicitudo saeculi istius et fallacia divitiarum suffocat verbum et sine fructu efficitur 23qui vero in terra bona seminatus est hic est qui audit verbum et intellegit et fructum adfert et facit aliud quidem centum aliud autem sexaginta porro aliud triginta 24aliam parabolam proposuit illis dicens simile factum est regnum caelorum homini qui seminavit bonum semen in agro suo 25cum autem dormirent homines venit inimicus eius et superseminavit zizania in medio tritici et abiit 26cum autem crevisset herba et fructum fecisset tunc apparuerunt et zizania 27accedentes autem servi patris familias dixerunt ei domine nonne bonum semen seminasti in agro tuo unde ergo habet zizania 28et ait illis inimicus homo hoc fecit servi autem dixerunt ei vis imus et colligimus ea 29et ait non ne forte colligentes zizania eradicetis simul cum eis et triticum 30sinite utraque crescere usque ad messem et in tempore messis dicam messoribus colligite primum zizania et alligate ea fasciculos ad conburendum triticum autem congregate in horreum meum 31aliam parabolam proposuit eis dicens simile est regnum caelorum grano sinapis quod accipiens homo seminavit in agro suo 32quod minimum quidem est omnibus seminibus cum autem creverit maius est omnibus holeribus et fit arbor ita ut volucres caeli veniant et habitent in ramis eius 33aliam parabolam locutus est eis simile est regnum caelorum fermento quod acceptum mulier abscondit in farinae satis tribus donec fermentatum est totum 34haec omnia locutus est Iesus in parabolis ad turbas et sine parabolis non loquebatur eis 35ut impleretur quod dictum erat per prophetam dicentem aperiam in parabolis os meum eructabo abscondita a constitutione mundi 36tunc dimissis turbis venit in domum et accesserunt ad eum discipuli eius dicentes dissere nobis parabolam zizaniorum agri 37qui respondens ait qui seminat bonum semen est Filius hominis 38ager autem est mundus bonum vero semen hii sunt filii regni zizania autem filii sunt nequam 39inimicus autem qui seminavit ea est diabolus messis vero consummatio saeculi est messores autem angeli sunt 40sicut ergo colliguntur zizania et igni conburuntur sic erit in consummatione saeculi 41mittet Filius hominis angelos suos et colligent de regno eius omnia scandala et eos qui faciunt iniquitatem 42et mittent eos in caminum ignis ibi erit fletus et stridor dentium 43tunc iusti fulgebunt sicut sol in regno Patris eorum qui habet aures audiat 44simile est regnum caelorum thesauro abscondito in agro quem qui invenit homo abscondit et prae gaudio illius vadit et vendit universa quae habet et emit agrum illum 45iterum simile est regnum caelorum homini negotiatori quaerenti bonas margaritas 46inventa autem una pretiosa margarita abiit et vendidit omnia quae habuit et emit eam 47iterum simile est regnum caelorum sagenae missae in mare et ex omni genere congreganti 48quam cum impleta esset educentes et secus litus sedentes elegerunt bonos in vasa malos autem foras miserunt 49sic erit in consummatione saeculi exibunt angeli et separabunt malos de medio iustorum 50et mittent eos in caminum ignis ibi erit fletus et stridor dentium 51intellexistis haec omnia dicunt ei etiam 52ait illis ideo omnis scriba doctus in regno caelorum similis est homini patri familias qui profert de thesauro suo nova et vetera 53et factum est cum consummasset Iesus parabolas istas transiit inde 54et veniens in patriam suam docebat eos in synagogis eorum ita ut mirarentur et dicerent unde huic sapientia haec et virtutes 55nonne hic est fabri filius nonne mater eius dicitur Maria et fratres eius Iacobus et Ioseph et Simon et Iudas 56et sorores eius nonne omnes apud nos sunt unde ergo huic omnia ista 57et scandalizabantur in eo Iesus autem dixit eis non est propheta sine honore nisi in patria sua et in domo sua 58et non fecit ibi virtutes multas propter incredulitatem illorum

Chapter 14

1in illo tempore audiit Herodes tetrarcha famam Iesu 2et ait pueris suis hic est Iohannes Baptista ipse surrexit a mortuis et ideo virtutes inoperantur in eo 3Herodes enim tenuit Iohannem et alligavit eum et posuit in carcere propter Herodiadem uxorem fratris sui 4dicebat enim illi Iohannes non licet tibi habere eam 5et volens illum occidere timuit populum quia sicut prophetam eum habebant 6die autem natalis Herodis saltavit filia Herodiadis in medio et placuit Herodi 7unde cum iuramento pollicitus est ei dare quodcumque postulasset ab eo 8at illa praemonita a matre sua da mihi inquit hic in disco caput Iohannis Baptistae 9et contristatus est rex propter iuramentum autem et eos qui pariter recumbebant iussit dari 10misitque et decollavit Iohannem in carcere 11et adlatum est caput eius in disco et datum est puellae et tulit matri suae 12et accedentes discipuli eius tulerunt corpus et sepelierunt illud et venientes nuntiaverunt Iesu 13quod cum audisset Iesus secessit inde in navicula in locum desertum seorsum et cum audissent turbae secutae sunt eum pedestres de civitatibus 14et exiens vidit turbam multam et misertus est eius et curavit languidos eorum 15vespere autem facto accesserunt ad eum discipuli eius dicentes desertus est locus et hora iam praeteriit dimitte turbas ut euntes in castella emant sibi escas 16Iesus autem dixit eis non habent necesse ire date illis vos manducare 17responderunt ei non habemus hic nisi quinque panes et duos pisces 18qui ait eis adferte illos mihi huc 19et cum iussisset turbam discumbere supra faenum acceptis quinque panibus et duobus piscibus aspiciens in caelum benedixit et fregit et dedit discipulis panes discipuli autem turbis 20et manducaverunt omnes et saturati sunt et tulerunt reliquias duodecim cofinos fragmentorum plenos 21manducantium autem fuit numerus quinque milia virorum exceptis mulieribus et parvulis 22et statim iussit discipulos ascendere in navicula et praecedere eum trans fretum donec dimitteret turbas 23et dimissa turba ascendit in montem solus orare vespere autem facto solus erat ibi 24navicula autem in medio mari iactabatur fluctibus erat enim contrarius ventus 25quarta autem vigilia noctis venit ad eos ambulans supra mare 26et videntes eum supra mare ambulantem turbati sunt dicentes quia fantasma est et prae timore clamaverunt 27statimque Iesus locutus est eis dicens habete fiduciam ego sum nolite timere 28respondens autem Petrus dixit Domine si tu es iube me venire ad te super aquas 29at ipse ait veni et descendens Petrus de navicula ambulabat super aquam ut veniret ad Iesum 30videns vero ventum validum timuit et cum coepisset mergi clamavit dicens Domine salvum me fac 31et continuo Iesus extendens manum adprehendit eum et ait illi modicae fidei quare dubitasti 32et cum ascendissent in naviculam cessavit ventus 33qui autem in navicula erant venerunt et adoraverunt eum dicentes vere Filius Dei es 34et cum transfretassent venerunt in terram Gennesar 35et cum cognovissent eum viri loci illius miserunt in universam regionem illam et obtulerunt ei omnes male habentes 36et rogabant eum ut vel fimbriam vestimenti eius tangerent et quicumque tetigerunt salvi facti sunt

Chapter 15

1tunc accesserunt ad eum ab Hierosolymis scribae et Pharisaei dicentes 2quare discipuli tui transgrediuntur traditionem seniorum non enim lavant manus suas cum panem manducant 3ipse autem respondens ait illis quare et vos transgredimini mandatum Dei propter traditionem vestram 4nam Deus dixit honora patrem et matrem et qui maledixerit patri vel matri morte moriatur 5vos autem dicitis quicumque dixerit patri vel matri munus quodcumque est ex me tibi proderit 6et non honorificabit patrem suum aut matrem et irritum fecistis mandatum Dei propter traditionem vestram 7hypocritae bene prophetavit de vobis Esaias dicens 8populus hic labiis me honorat cor autem eorum longe est a me 9sine causa autem colunt me docentes doctrinas mandata hominum 10et convocatis ad se turbis dixit eis audite et intellegite 11non quod intrat in os coinquinat hominem sed quod procedit ex ore hoc coinquinat hominem 12tunc accedentes discipuli eius dixerunt ei scis quia Pharisaei audito verbo scandalizati sunt 13at ille respondens ait omnis plantatio quam non plantavit Pater meus caelestis eradicabitur 14sinite illos caeci sunt duces caecorum caecus autem si caeco ducatum praestet ambo in foveam cadunt 15respondens autem Petrus dixit ei edissere nobis parabolam istam 16at ille dixit adhuc et vos sine intellectu estis 17non intellegitis quia omne quod in os intrat in ventrem vadit et in secessum emittitur 18quae autem procedunt de ore de corde exeunt et ea coinquinant hominem 19de corde enim exeunt cogitationes malae homicidia adulteria fornicationes furta falsa testimonia blasphemiae 20haec sunt quae coinquinant hominem non lotis autem manibus manducare non coinquinat hominem 21et egressus inde Iesus secessit in partes Tyri et Sidonis 22et ecce mulier chananea a finibus illis egressa clamavit dicens ei miserere mei Domine Fili David filia mea male a daemonio vexatur 23qui non respondit ei verbum et accedentes discipuli eius rogabant eum dicentes dimitte eam quia clamat post nos 24ipse autem respondens ait non sum missus nisi ad oves quae perierunt domus Israhel 25at illa venit et adoravit eum dicens Domine adiuva me 26qui respondens ait non est bonum sumere panem filiorum et mittere canibus 27at illa dixit etiam Domine nam et catelli edunt de micis quae cadunt de mensa dominorum suorum 28tunc respondens Iesus ait illi o mulier magna est fides tua fiat tibi sicut vis et sanata est filia illius ex illa hora 29et cum transisset inde Iesus venit secus mare Galilaeae et ascendens in montem sedebat ibi 30et accesserunt ad eum turbae multae habentes secum mutos clodos caecos debiles et alios multos et proiecerunt eos ad pedes eius et curavit eos 31ita ut turbae mirarentur videntes mutos loquentes clodos ambulantes caecos videntes et magnificabant Deum Israhel 32Iesus autem convocatis discipulis suis dixit misereor turbae quia triduo iam perseverant mecum et non habent quod manducent et dimittere eos ieiunos nolo ne deficiant in via 33et dicunt ei discipuli unde ergo nobis in deserto panes tantos ut saturemus turbam tantam 34et ait illis Iesus quot panes habetis at illi dixerunt septem et paucos pisciculos 35et praecepit turbae ut discumberet super terram 36et accipiens septem panes et pisces et gratias agens fregit et dedit discipulis suis et discipuli dederunt populo 37et comederunt omnes et saturati sunt et quod superfuit de fragmentis tulerunt septem sportas plenas 38erant autem qui manducaverant quattuor milia hominum extra parvulos et mulieres 39et dimissa turba ascendit in naviculam et venit in fines Magedan

Chapter 16

1et accesserunt ad eum Pharisaei et Sadducaei temptantes et rogaverunt eum ut signum de caelo ostenderet eis 2at ille respondens ait eis facto vespere dicitis serenum erit rubicundum est enim caelum 3et mane hodie tempestas rutilat enim triste caelum 4faciem ergo caeli diiudicare nostis signa autem temporum non potestis generatio mala et adultera signum quaerit et signum non dabitur ei nisi signum Ionae et relictis illis abiit 5et cum venissent discipuli eius trans fretum obliti sunt panes accipere 6qui dixit illis intuemini et cavete a fermento Pharisaeorum et Sadducaeorum 7at illi cogitabant inter se dicentes quia panes non accepimus 8sciens autem Iesus dixit quid cogitatis inter vos modicae fidei quia panes non habetis 9nondum intellegitis neque recordamini quinque panum quinque milium hominum et quot cofinos sumpsistis 10neque septem panum quattuor milium hominum et quot sportas sumpsistis 11quare non intellegitis quia non de pane dixi vobis cavete a fermento Pharisaeorum et Sadducaeorum 12tunc intellexerunt quia non dixerit cavendum a fermento panum sed a doctrina Pharisaeorum et Sadducaeorum 13venit autem Iesus in partes Caesareae Philippi et interrogabat discipulos suos dicens quem dicunt homines esse Filium hominis 14at illi dixerunt alii Iohannem Baptistam alii autem Heliam alii vero Hieremiam aut unum ex prophetis 15dicit illis vos autem quem me esse dicitis 16respondens Simon Petrus dixit tu es Christus Filius Dei vivi 17respondens autem Iesus dixit ei beatus es Simon Bar Iona quia caro et sanguis non revelavit tibi sed Pater meus qui in caelis est 18et ego dico tibi quia tu es Petrus et super hanc petram aedificabo ecclesiam meam et portae inferi non praevalebunt adversum eam 19et tibi dabo claves regni caelorum et quodcumque ligaveris super terram erit ligatum in caelis et quodcumque solveris super terram erit solutum in caelis 20tunc praecepit discipulis suis ut nemini dicerent quia ipse esset Iesus Christus 21exinde coepit Iesus ostendere discipulis suis quia oporteret eum ire Hierosolymam et multa pati a senioribus et scribis et principibus sacerdotum et occidi et tertia die resurgere 22et adsumens eum Petrus coepit increpare illum dicens absit a te Domine non erit tibi hoc 23qui conversus dixit Petro vade post me Satana scandalum es mihi quia non sapis ea quae Dei sunt sed ea quae hominum 24tunc Iesus dixit discipulis suis si quis vult post me venire abneget semet ipsum et tollat crucem suam et sequatur me 25qui enim voluerit animam suam salvam facere perdet eam qui autem perdiderit animam suam propter me inveniet eam 26quid enim prodest homini si mundum universum lucretur animae vero suae detrimentum patiatur aut quam dabit homo commutationem pro anima sua 27Filius enim hominis venturus est in gloria Patris sui cum angelis suis et tunc reddet unicuique secundum opus eius 28amen dico vobis sunt quidam de hic stantibus qui non gustabunt mortem donec videant Filium hominis venientem in regno suo

Chapter 17

1et post dies sex adsumpsit Iesus Petrum et Iacobum et Iohannem fratrem eius et ducit illos in montem excelsum seorsum 2et transfiguratus est ante eos et resplenduit facies eius sicut sol vestimenta autem eius facta sunt alba sicut nix 3et ecce apparuit illis Moses et Helias cum eo loquentes 4respondens autem Petrus dixit ad Iesum Domine bonum est nos hic esse si vis faciamus hic tria tabernacula tibi unum et Mosi unum et Heliae unum 5adhuc eo loquente ecce nubes lucida obumbravit eos et ecce vox de nube dicens hic est Filius meus dilectus in quo mihi bene conplacuit ipsum audite 6et audientes discipuli ceciderunt in faciem suam et timuerunt valde 7et accessit Iesus et tetigit eos dixitque eis surgite et nolite timere 8levantes autem oculos suos neminem viderunt nisi solum Iesum 9et descendentibus illis de monte praecepit Iesus dicens nemini dixeritis visionem donec Filius hominis a mortuis resurgat 10et interrogaverunt eum discipuli dicentes quid ergo scribae dicunt quod Heliam oporteat primum venire 11at ille respondens ait eis Helias quidem venturus est et restituet omnia 12dico autem vobis quia Helias iam venit et non cognoverunt eum sed fecerunt in eo quaecumque voluerunt sic et Filius hominis passurus est ab eis 13tunc intellexerunt discipuli quia de Iohanne Baptista dixisset eis 14et cum venisset ad turbam accessit ad eum homo genibus provolutus ante eum dicens Domine miserere filii mei quia lunaticus est et male patitur nam saepe cadit in ignem et crebro in aquam 15et obtuli eum discipulis tuis et non potuerunt curare eum 16respondens Iesus ait o generatio incredula et perversa quousque ero vobiscum usquequo patiar vos adferte huc illum ad me 17et increpavit ei Iesus et exiit ab eo daemonium et curatus est puer ex illa hora 18tunc accesserunt discipuli ad Iesum secreto et dixerunt quare nos non potuimus eicere illum 19dicit illis propter incredulitatem vestram amen quippe dico vobis si habueritis fidem sicut granum sinapis dicetis monti huic transi hinc et transibit et nihil inpossibile erit vobis 20hoc autem genus non eicitur nisi per orationem et ieiunium 21conversantibus autem eis in Galilaea dixit illis Iesus Filius hominis tradendus est in manus hominum 22et occident eum et tertio die resurget et contristati sunt vehementer 23et cum venissent Capharnaum accesserunt qui didragma accipiebant ad Petrum et dixerunt magister vester non solvit didragma 24ait etiam et cum intrasset domum praevenit eum Iesus dicens quid tibi videtur Simon reges terrae a quibus accipiunt tributum vel censum a filiis suis an ab alienis 25et ille dixit ab alienis dixit illi Iesus ergo liberi sunt filii 26ut autem non scandalizemus eos vade ad mare et mitte hamum et eum piscem qui primus ascenderit tolle et aperto ore eius invenies staterem illum sumens da eis pro me et te

Chapter 18

1in illa hora accesserunt discipuli ad Iesum dicentes quis putas maior est in regno caelorum 2et advocans Iesus parvulum statuit eum in medio eorum 3et dixit amen dico vobis nisi conversi fueritis et efficiamini sicut parvuli non intrabitis in regnum caelorum 4quicumque ergo humiliaverit se sicut parvulus iste hic est maior in regno caelorum 5et qui susceperit unum parvulum talem in nomine meo me suscipit 6qui autem scandalizaverit unum de pusillis istis qui in me credunt expedit ei ut suspendatur mola asinaria in collo eius et demergatur in profundum maris 7vae mundo ab scandalis necesse est enim ut veniant scandala verumtamen vae homini per quem scandalum venit 8si autem manus tua vel pes tuus scandalizat te abscide eum et proice abs te bonum tibi est ad vitam ingredi debilem vel clodum quam duas manus vel duos pedes habentem mitti in ignem aeternum 9et si oculus tuus scandalizat te erue eum et proice abs te bonum tibi est unoculum in vitam intrare quam duos oculos habentem mitti in gehennam ignis 10videte ne contemnatis unum ex his pusillis dico enim vobis quia angeli eorum in caelis semper vident faciem Patris mei qui in caelis est 11venit enim Filius hominis salvare quod perierat 12quid vobis videtur si fuerint alicui centum oves et erraverit una ex eis nonne relinquet nonaginta novem in montibus et vadit quaerere eam quae erravit 13et si contigerit ut inveniat eam amen dico vobis quia gaudebit super eam magis quam super nonaginta novem quae non erraverunt 14sic non est voluntas ante Patrem vestrum qui in caelis est ut pereat unus de pusillis istis 15si autem peccaverit in te frater tuus vade et corripe eum inter te et ipsum solum si te audierit lucratus es fratrem tuum 16si autem non te audierit adhibe tecum adhuc unum vel duos ut in ore duorum testium vel trium stet omne verbum 17quod si non audierit eos dic ecclesiae si autem et ecclesiam non audierit sit tibi sicut ethnicus et publicanus 18amen dico vobis quaecumque alligaveritis super terram erunt ligata et in caelo et quaecumque solveritis super terram erunt soluta et in caelo 19iterum dico vobis quia si duo ex vobis consenserint super terram de omni re quacumque petierint fiet illis a Patre meo qui in caelis est 20ubi enim sunt duo vel tres congregati in nomine meo ibi sum in medio eorum 21tunc accedens Petrus ad eum dixit Domine quotiens peccabit in me frater meus et dimittam ei usque septies 22dicit illi Iesus non dico tibi usque septies sed usque septuagies septies 23ideo adsimilatum est regnum caelorum homini regi qui voluit rationem ponere cum servis suis 24et cum coepisset rationem ponere oblatus est ei unus qui debebat decem milia talenta 25cum autem non haberet unde redderet iussit eum dominus venundari et uxorem eius et filios et omnia quae habebat et reddi 26procidens autem servus ille orabat eum dicens patientiam habe in me et omnia reddam tibi 27misertus autem dominus servi illius dimisit eum et debitum dimisit ei 28egressus autem servus ille invenit unum de conservis suis qui debebat ei centum denarios et tenens suffocabat eum dicens redde quod debes 29et procidens conservus eius rogabat eum dicens patientiam habe in me et omnia reddam tibi 30ille autem noluit sed abiit et misit eum in carcerem donec redderet debitum 31videntes autem conservi eius quae fiebant contristati sunt valde et venerunt et narraverunt domino suo omnia quae facta erant 32tunc vocavit illum dominus suus et ait illi serve nequam omne debitum dimisi tibi quoniam rogasti me 33non ergo oportuit et te misereri conservi tui sicut et ego tui misertus sum 34et iratus dominus eius tradidit eum tortoribus quoadusque redderet universum debitum 35sic et Pater meus caelestis faciet vobis si non remiseritis unusquisque fratri suo de cordibus vestris

Chapter 19

1et factum est cum consummasset Iesus sermones istos migravit a Galilaea et venit in fines Iudaeae trans Iordanen 2et secutae sunt eum turbae multae et curavit eos ibi 3et accesserunt ad eum Pharisaei temptantes eum et dicentes si licet homini dimittere uxorem suam quacumque ex causa 4qui respondens ait eis non legistis quia qui fecit ab initio masculum et feminam fecit eos 5et dixit propter hoc dimittet homo patrem et matrem et adherebit uxori suae et erunt duo in carne una 6itaque iam non sunt duo sed una caro quod ergo Deus coniunxit homo non separet 7dicunt illi quid ergo Moses mandavit dari libellum repudii et dimittere 8ait illis quoniam Moses ad duritiam cordis vestri permisit vobis dimittere uxores vestras ab initio autem non sic fuit 9dico autem vobis quia quicumque dimiserit uxorem suam nisi ob fornicationem et aliam duxerit moechatur et qui dimissam duxerit moechatur 10dicunt ei discipuli eius si ita est causa homini cum uxore non expedit nubere 11qui dixit non omnes capiunt verbum istud sed quibus datum est 12sunt enim eunuchi qui de matris utero sic nati sunt et sunt eunuchi qui facti sunt ab hominibus et sunt eunuchi qui se ipsos castraverunt propter regnum caelorum qui potest capere capiat 13tunc oblati sunt ei parvuli ut manus eis inponeret et oraret discipuli autem increpabant eis 14Iesus vero ait eis sinite parvulos et nolite eos prohibere ad me venire talium est enim regnum caelorum 15et cum inposuisset eis manus abiit inde 16et ecce unus accedens ait illi magister bone quid boni faciam ut habeam vitam aeternam 17qui dixit ei quid me interrogas de bono unus est bonus Deus si autem vis ad vitam ingredi serva mandata 18dicit illi quae Iesus autem dixit non homicidium facies non adulterabis non facies furtum non falsum testimonium dices 19honora patrem et matrem et diliges proximum tuum sicut te ipsum 20dicit illi adulescens omnia haec custodivi quid adhuc mihi deest 21ait illi Iesus si vis perfectus esse vade vende quae habes et da pauperibus et habebis thesaurum in caelo et veni sequere me 22cum audisset autem adulescens verbum abiit tristis erat enim habens multas possessiones 23Iesus autem dixit discipulis suis amen dico vobis quia dives difficile intrabit in regnum caelorum 24et iterum dico vobis facilius est camelum per foramen acus transire quam divitem intrare in regnum caelorum 25auditis autem his discipuli mirabantur valde dicentes quis ergo poterit salvus esse 26aspiciens autem Iesus dixit illis apud homines hoc inpossibile est apud Deum autem omnia possibilia sunt 27tunc respondens Petrus dixit ei ecce nos reliquimus omnia et secuti sumus te quid ergo erit nobis 28Iesus autem dixit illis amen dico vobis quod vos qui secuti estis me in regeneratione cum sederit Filius hominis in sede maiestatis suae sedebitis et vos super sedes duodecim iudicantes duodecim tribus Israhel 29et omnis qui reliquit domum vel fratres aut sorores aut patrem aut matrem aut uxorem aut filios aut agros propter nomen meum centuplum accipiet et vitam aeternam possidebit 30multi autem erunt primi novissimi et novissimi primi

Chapter 20

1simile est enim regnum caelorum homini patri familias qui exiit primo mane conducere operarios in vineam suam 2conventione autem facta cum operariis ex denario diurno misit eos in vineam suam 3et egressus circa horam tertiam vidit alios stantes in foro otiosos 4et illis dixit ite et vos in vineam et quod iustum fuerit dabo vobis 5illi autem abierunt iterum autem exiit circa sextam et nonam horam et fecit similiter 6circa undecimam vero exiit et invenit alios stantes et dicit illis quid hic statis tota die otiosi 7dicunt ei quia nemo nos conduxit dicit illis ite et vos in vineam 8cum sero autem factum esset dicit dominus vineae procuratori suo voca operarios et redde illis mercedem incipiens a novissimis usque ad primos 9cum venissent ergo qui circa undecimam horam venerant acceperunt singulos denarios 10venientes autem et primi arbitrati sunt quod plus essent accepturi acceperunt autem et ipsi singulos denarios 11et accipientes murmurabant adversus patrem familias 12dicentes hii novissimi una hora fecerunt et pares illos nobis fecisti qui portavimus pondus diei et aestus 13at ille respondens uni eorum dixit amice non facio tibi iniuriam nonne ex denario convenisti mecum 14tolle quod tuum est et vade volo autem et huic novissimo dare sicut et tibi 15aut non licet mihi quod volo facere an oculus tuus nequam est quia ego bonus sum 16sic erunt novissimi primi et primi novissimi multi sunt enim vocati pauci autem electi 17et ascendens Iesus Hierosolymam adsumpsit duodecim discipulos secreto et ait illis 18ecce ascendimus Hierosolymam et Filius hominis tradetur principibus sacerdotum et scribis et condemnabunt eum morte 19et tradent eum gentibus ad deludendum et flagellandum et crucifigendum et tertia die resurget 20tunc accessit ad eum mater filiorum Zebedaei cum filiis suis adorans et petens aliquid ab eo 21qui dixit ei quid vis ait illi dic ut sedeant hii duo filii mei unus ad dexteram tuam et unus ad sinistram in regno tuo 22respondens autem Iesus dixit nescitis quid petatis potestis bibere calicem quem ego bibiturus sum dicunt ei possumus 23ait illis calicem quidem meum bibetis sedere autem ad dexteram meam et sinistram non est meum dare vobis sed quibus paratum est a Patre meo 24et audientes decem indignati sunt de duobus fratribus 25Iesus autem vocavit eos ad se et ait scitis quia principes gentium dominantur eorum et qui maiores sunt potestatem exercent in eos 26non ita erit inter vos sed quicumque voluerit inter vos maior fieri sit vester minister 27et qui voluerit inter vos primus esse erit vester servus 28sicut Filius hominis non venit ministrari sed ministrare et dare animam suam redemptionem pro multis 29et egredientibus eis ab Hiericho secuta est eum turba multa 30et ecce duo caeci sedentes secus viam audierunt quia Iesus transiret et clamaverunt dicentes Domine miserere nostri Fili David 31turba autem increpabat eos ut tacerent at illi magis clamabant dicentes Domine miserere nostri Fili David 32et stetit Iesus et vocavit eos et ait quid vultis ut faciam vobis 33dicunt illi Domine ut aperiantur oculi nostri 34misertus autem eorum Iesus tetigit oculos eorum et confestim viderunt et secuti sunt eum

Chapter 21

1et cum adpropinquassent Hierosolymis et venissent Bethfage ad montem Oliveti tunc Iesus misit duos discipulos 2dicens eis ite in castellum quod contra vos est et statim invenietis asinam alligatam et pullum cum ea solvite et adducite mihi 3et si quis vobis aliquid dixerit dicite quia Dominus his opus habet et confestim dimittet eos 4hoc autem factum est ut impleretur quod dictum est per prophetam dicentem 5dicite filiae Sion ecce rex tuus venit tibi mansuetus et sedens super asinam et pullum filium subiugalis 6euntes autem discipuli fecerunt sicut praecepit illis Iesus 7et adduxerunt asinam et pullum et inposuerunt super eis vestimenta sua et eum desuper sedere fecerunt 8plurima autem turba straverunt vestimenta sua in via alii autem caedebant ramos de arboribus et sternebant in via 9turbae autem quae praecedebant et quae sequebantur clamabant dicentes osanna Filio David benedictus qui venturus est in nomine Domini osanna in altissimis 10et cum intrasset Hierosolymam commota est universa civitas dicens quis est hic 11populi autem dicebant hic est Iesus propheta a Nazareth Galilaeae 12et intravit Iesus in templum Dei et eiciebat omnes vendentes et ementes in templo et mensas nummulariorum et cathedras vendentium columbas evertit 13et dicit eis scriptum est domus mea domus orationis vocabitur vos autem fecistis eam speluncam latronum 14et accesserunt ad eum caeci et claudi in templo et sanavit eos 15videntes autem principes sacerdotum et scribae mirabilia quae fecit et pueros clamantes in templo et dicentes osanna Filio David indignati sunt 16et dixerunt ei audis quid isti dicant Iesus autem dicit eis utique numquam legistis quia ex ore infantium et lactantium perfecisti laudem 17et relictis illis abiit foras extra civitatem in Bethaniam ibique mansit 18mane autem revertens in civitatem esuriit 19et videns fici arborem unam secus viam venit ad eam et nihil invenit in ea nisi folia tantum et ait illi numquam ex te fructus nascatur in sempiternum et arefacta est continuo ficulnea 20et videntes discipuli mirati sunt dicentes quomodo continuo aruit 21respondens autem Iesus ait eis amen dico vobis si habueritis fidem et non haesitaveritis non solum de ficulnea facietis sed et si monti huic dixeritis tolle et iacta te in mare fiet 22et omnia quaecumque petieritis in oratione credentes accipietis 23et cum venisset in templum accesserunt ad eum docentem principes sacerdotum et seniores populi dicentes in qua potestate haec facis et quis tibi dedit hanc potestatem 24respondens Iesus dixit illis interrogabo vos et ego unum sermonem quem si dixeritis mihi et ego vobis dicam in qua potestate haec facio 25baptismum Iohannis unde erat e caelo an ex hominibus at illi cogitabant inter se dicentes si dixerimus e caelo dicet nobis quare ergo non credidistis illi 26si autem dixerimus ex hominibus timemus turbam omnes enim habent Iohannem sicut prophetam 27et respondentes Iesu dixerunt nescimus ait illis et ipse nec ego dico vobis in qua potestate haec facio 28quid autem vobis videtur homo habebat duos filios et accedens ad primum dixit fili vade hodie operare in vinea mea 29ille autem respondens ait nolo postea autem paenitentia motus abiit 30accedens autem ad alterum dixit similiter at ille respondens ait eo domine et non ivit 31quis ex duobus fecit voluntatem patris dicunt novissimus dicit illis Iesus amen dico vobis quia publicani et meretrices praecedunt vos in regno Dei 32venit enim ad vos Iohannes in via iustitiae et non credidistis ei publicani autem et meretrices crediderunt ei vos autem videntes nec paenitentiam habuistis postea ut crederetis ei 33aliam parabolam audite homo erat pater familias qui plantavit vineam et sepem circumdedit ei et fodit in ea torcular et aedificavit turrem et locavit eam agricolis et peregre profectus est 34cum autem tempus fructuum adpropinquasset misit servos suos ad agricolas ut acciperent fructus eius 35et agricolae adprehensis servis eius alium ceciderunt alium occiderunt alium vero lapidaverunt 36iterum misit alios servos plures prioribus et fecerunt illis similiter 37novissime autem misit ad eos filium suum dicens verebuntur filium meum 38agricolae autem videntes filium dixerunt intra se hic est heres venite occidamus eum et habebimus hereditatem eius 39et adprehensum eum eiecerunt extra vineam et occiderunt 40cum ergo venerit dominus vineae quid faciet agricolis illis 41aiunt illi malos male perdet et vineam locabit aliis agricolis qui reddant ei fructum temporibus suis 42dicit illis Iesus numquam legistis in scripturis lapidem quem reprobaverunt aedificantes hic factus est in caput anguli a Domino factum est istud et est mirabile in oculis nostris 43ideo dico vobis quia auferetur a vobis regnum Dei et dabitur genti facienti fructus eius 44et qui ceciderit super lapidem istum confringetur super quem vero ceciderit conteret eum 45et cum audissent principes sacerdotum et Pharisaei parabolas eius cognoverunt quod de ipsis diceret 46et quaerentes eum tenere timuerunt turbas quoniam sicut prophetam eum habebant

Chapter 22

1et respondens Iesus dixit iterum in parabolis eis dicens 2simile factum est regnum caelorum homini regi qui fecit nuptias filio suo 3et misit servos suos vocare invitatos ad nuptias et nolebant venire 4iterum misit alios servos dicens dicite invitatis ecce prandium meum paravi tauri mei et altilia occisa et omnia parata venite ad nuptias 5illi autem neglexerunt et abierunt alius in villam suam alius vero ad negotiationem suam 6reliqui vero tenuerunt servos eius et contumelia adfectos occiderunt 7rex autem cum audisset iratus est et missis exercitibus suis perdidit homicidas illos et civitatem illorum succendit 8tunc ait servis suis nuptiae quidem paratae sunt sed qui invitati erant non fuerunt digni 9ite ergo ad exitus viarum et quoscumque inveneritis vocate ad nuptias 10et egressi servi eius in vias congregaverunt omnes quos invenerunt malos et bonos et impletae sunt nuptiae discumbentium 11intravit autem rex ut videret discumbentes et vidit ibi hominem non vestitum veste nuptiali 12et ait illi amice quomodo huc intrasti non habens vestem nuptialem at ille obmutuit 13tunc dixit rex ministris ligatis pedibus eius et manibus mittite eum in tenebras exteriores ibi erit fletus et stridor dentium 14multi autem sunt vocati pauci vero electi 15tunc abeuntes Pharisaei consilium inierunt ut caperent eum in sermone 16et mittunt ei discipulos suos cum Herodianis dicentes magister scimus quia verax es et viam Dei in veritate doces et non est tibi cura de aliquo non enim respicis personam hominum 17dic ergo nobis quid tibi videatur licet censum dare Caesari an non 18cognita autem Iesus nequitia eorum ait quid me temptatis hypocritae 19ostendite mihi nomisma census at illi obtulerunt ei denarium 20et ait illis Iesus cuius est imago haec et suprascriptio 21dicunt ei Caesaris tunc ait illis reddite ergo quae sunt Caesaris Caesari et quae sunt Dei Deo 22et audientes mirati sunt et relicto eo abierunt 23in illo die accesserunt ad eum Sadducaei qui dicunt non esse resurrectionem et interrogaverunt eum 24dicentes magister Moses dixit si quis mortuus fuerit non habens filium ut ducat frater eius uxorem illius et suscitet semen fratri suo 25erant autem apud nos septem fratres et primus uxore ducta defunctus est et non habens semen reliquit uxorem suam fratri suo 26similiter secundus et tertius usque ad septimum 27novissime autem omnium et mulier defuncta est 28in resurrectione ergo cuius erit de septem uxor omnes enim habuerunt eam 29respondens autem Iesus ait illis erratis nescientes scripturas neque virtutem Dei 30in resurrectione enim neque nubent neque nubentur sed sunt sicut angeli Dei in caelo 31de resurrectione autem mortuorum non legistis quod dictum est a Deo dicente vobis 32ego sum Deus Abraham et Deus Isaac et Deus Iacob non est Deus mortuorum sed viventium 33et audientes turbae mirabantur in doctrina eius 34Pharisaei autem audientes quod silentium inposuisset Sadducaeis convenerunt in unum 35et interrogavit eum unus ex eis legis doctor temptans eum 36magister quod est mandatum magnum in lege 37ait illi Iesus diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo et in tota anima tua et in tota mente tua 38hoc est maximum et primum mandatum 39secundum autem simile est huic diliges proximum tuum sicut te ipsum 40in his duobus mandatis universa lex pendet et prophetae 41congregatis autem Pharisaeis interrogavit eos Iesus 42dicens quid vobis videtur de Christo cuius filius est dicunt ei David 43ait illis quomodo ergo David in spiritu vocat eum Dominum dicens 44dixit Dominus Domino meo sede a dextris meis donec ponam inimicos tuos scabillum pedum tuorum 45si ergo David vocat eum Dominum quomodo filius eius est 46et nemo poterat respondere ei verbum neque ausus fuit quisquam ex illa die eum amplius interrogare

Chapter 23

1tunc Iesus locutus est ad turbas et discipulos suos 2dicens super cathedram Mosi sederunt scribae et Pharisaei 3omnia ergo quaecumque dixerint vobis servate et facite secundum opera vero eorum nolite facere dicunt enim et non faciunt 4alligant autem onera gravia et inportabilia et inponunt in umeros hominum digito autem suo nolunt ea movere 5omnia vero opera sua faciunt ut videantur ab hominibus dilatant enim phylacteria sua et magnificant fimbrias 6amant autem primos recubitus in cenis et primas cathedras in synagogis 7et salutationes in foro et vocari ab hominibus rabbi 8vos autem nolite vocari rabbi unus enim est magister vester omnes autem vos fratres estis 9et patrem nolite vocare vobis super terram unus enim est Pater vester qui in caelis est 10nec vocemini magistri quia magister vester unus est Christus 11qui maior est vestrum erit minister vester 12qui autem se exaltaverit humiliabitur et qui se humiliaverit exaltabitur 13vae autem vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia clauditis regnum caelorum ante homines vos enim non intratis nec introeuntes sinitis intrare 14[] 15vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia circuitis mare et aridam ut faciatis unum proselytum et cum fuerit factus facitis eum filium gehennae duplo quam vos 16vae vobis duces caeci qui dicitis quicumque iuraverit per templum nihil est qui autem iuraverit in aurum templi debet 17stulti et caeci quid enim maius est aurum an templum quod sanctificat aurum 18et quicumque iuraverit in altari nihil est quicumque autem iuraverit in dono quod est super illud debet 19caeci quid enim maius est donum an altare quod sanctificat donum 20qui ergo iurat in altare iurat in eo et in omnibus quae super illud sunt 21et qui iuraverit in templo iurat in illo et in eo qui inhabitat in ipso 22et qui iurat in caelo iurat in throno Dei et in eo qui sedet super eum 23vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia decimatis mentam et anethum et cyminum et reliquistis quae graviora sunt legis iudicium et misericordiam et fidem haec oportuit facere et illa non omittere 24duces caeci excolantes culicem camelum autem gluttientes 25vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia mundatis quod de foris est calicis et parapsidis intus autem pleni sunt rapina et inmunditia 26Pharisaee caece munda prius quod intus est calicis et parapsidis ut fiat et id quod de foris est mundum 27vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia similes estis sepulchris dealbatis quae a foris parent hominibus speciosa intus vero plena sunt ossibus mortuorum et omni spurcitia 28sic et vos a foris quidem paretis hominibus iusti intus autem pleni estis hypocrisi et iniquitate 29vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia aedificatis sepulchra prophetarum et ornatis monumenta iustorum 30et dicitis si fuissemus in diebus patrum nostrorum non essemus socii eorum in sanguine prophetarum 31itaque testimonio estis vobismet ipsis quia filii estis eorum qui prophetas occiderunt 32et vos implete mensuram patrum vestrorum 33serpentes genimina viperarum quomodo fugietis a iudicio gehennae 34ideo ecce ego mitto ad vos prophetas et sapientes et scribas ex illis occidetis et crucifigetis et ex eis flagellabitis in synagogis vestris et persequemini de civitate in civitatem 35ut veniat super vos omnis sanguis iustus qui effusus est super terram a sanguine Abel iusti usque ad sanguinem Zacchariae filii Barachiae quem occidistis inter templum et altare 36amen dico vobis venient haec omnia super generationem istam 37Hierusalem Hierusalem quae occidis prophetas et lapidas eos qui ad te missi sunt quotiens volui congregare filios tuos quemadmodum gallina congregat pullos suos sub alas et noluisti 38ecce relinquitur vobis domus vestra deserta 39dico enim vobis non me videbitis amodo donec dicatis benedictus qui venit in nomine Domini

Chapter 24

1et egressus Iesus de templo ibat et accesserunt discipuli eius ut ostenderent ei aedificationes templi 2ipse autem respondens dixit eis videtis haec omnia amen dico vobis non relinquetur hic lapis super lapidem qui non destruatur 3sedente autem eo super montem Oliveti accesserunt ad eum discipuli secreto dicentes dic nobis quando haec erunt et quod signum adventus tui et consummationis saeculi 4et respondens Iesus dixit eis videte ne quis vos seducat 5multi enim venient in nomine meo dicentes ego sum Christus et multos seducent 6audituri autem estis proelia et opiniones proeliorum videte ne turbemini oportet enim haec fieri sed nondum est finis 7consurget enim gens in gentem et regnum in regnum et erunt pestilentiae et fames et terraemotus per loca 8haec autem omnia initia sunt dolorum 9tunc tradent vos in tribulationem et occident vos et eritis odio omnibus gentibus propter nomen meum 10et tunc scandalizabuntur multi et invicem tradent et odio habebunt invicem 11et multi pseudoprophetae surgent et seducent multos 12et quoniam abundabit iniquitas refrigescet caritas multorum 13qui autem permanserit usque in finem hic salvus erit 14et praedicabitur hoc evangelium regni in universo orbe in testimonium omnibus gentibus et tunc veniet consummatio 15cum ergo videritis abominationem desolationis quae dicta est a Danihelo propheta stantem in loco sancto qui legit intellegat 16tunc qui in Iudaea sunt fugiant ad montes 17et qui in tecto non descendat tollere aliquid de domo sua 18et qui in agro non revertatur tollere tunicam suam 19vae autem praegnatibus et nutrientibus in illis diebus 20orate autem ut non fiat fuga vestra hieme vel sabbato 21erit enim tunc tribulatio magna qualis non fuit ab initio mundi usque modo neque fiet 22et nisi breviati fuissent dies illi non fieret salva omnis caro sed propter electos breviabuntur dies illi 23tunc si quis vobis dixerit ecce hic Christus aut illic nolite credere 24surgent enim pseudochristi et pseudoprophetae et dabunt signa magna et prodigia ita ut in errorem inducantur si fieri potest etiam electi 25ecce praedixi vobis 26si ergo dixerint vobis ecce in deserto est nolite exire ecce in penetrabilibus nolite credere 27sicut enim fulgur exit ab oriente et paret usque in occidente ita erit et adventus Filii hominis 28ubicumque fuerit corpus illuc congregabuntur aquilae 29statim autem post tribulationem dierum illorum sol obscurabitur et luna non dabit lumen suum et stellae cadent de caelo et virtutes caelorum commovebuntur 30et tunc parebit signum Filii hominis in caelo et tunc plangent omnes tribus terrae et videbunt Filium hominis venientem in nubibus caeli cum virtute multa et maiestate 31et mittet angelos suos cum tuba et voce magna et congregabunt electos eius a quattuor ventis a summis caelorum usque ad terminos eorum 32ab arbore autem fici discite parabolam cum iam ramus eius tener fuerit et folia nata scitis quia prope est aestas 33ita et vos cum videritis haec omnia scitote quia prope est in ianuis 34amen dico vobis quia non praeteribit haec generatio donec omnia haec fiant 35caelum et terra transibunt verba vero mea non praeteribunt 36de die autem illa et hora nemo scit neque angeli caelorum nisi Pater solus 37sicut autem in diebus Noe ita erit et adventus Filii hominis 38sicut enim erant in diebus ante diluvium comedentes et bibentes nubentes et nuptum tradentes usque ad eum diem quo introivit in arcam Noe 39et non cognoverunt donec venit diluvium et tulit omnes ita erit et adventus Filii hominis 40tunc duo erunt in agro unus adsumetur et unus relinquetur 41duae molentes in mola una adsumetur et una relinquetur 42vigilate ergo quia nescitis qua hora Dominus vester venturus sit 43illud autem scitote quoniam si sciret pater familias qua hora fur venturus esset vigilaret utique et non sineret perfodiri domum suam 44ideoque et vos estote parati quia qua nescitis hora Filius hominis venturus est 45quis putas est fidelis servus et prudens quem constituit dominus suus supra familiam suam ut det illis cibum in tempore 46beatus ille servus quem cum venerit dominus eius invenerit sic facientem 47amen dico vobis quoniam super omnia bona sua constituet eum 48si autem dixerit malus servus ille in corde suo moram facit dominus meus venire 49et coeperit percutere conservos suos manducet autem et bibat cum ebriis 50veniet dominus servi illius in die qua non sperat et hora qua ignorat 51et dividet eum partemque eius ponet cum hypocritis illic erit fletus et stridor dentium

Chapter 25

1tunc simile erit regnum caelorum decem virginibus quae accipientes lampadas suas exierunt obviam sponso et sponsae 2quinque autem ex eis erant fatuae et quinque prudentes 3sed quinque fatuae acceptis lampadibus non sumpserunt oleum secum 4prudentes vero acceperunt oleum in vasis suis cum lampadibus 5moram autem faciente sponso dormitaverunt omnes et dormierunt 6media autem nocte clamor factus est ecce sponsus venit exite obviam ei 7tunc surrexerunt omnes virgines illae et ornaverunt lampades suas 8fatuae autem sapientibus dixerunt date nobis de oleo vestro quia lampades nostrae extinguntur 9responderunt prudentes dicentes ne forte non sufficiat nobis et vobis ite potius ad vendentes et emite vobis 10dum autem irent emere venit sponsus et quae paratae erant intraverunt cum eo ad nuptias et clausa est ianua 11novissime veniunt et reliquae virgines dicentes domine domine aperi nobis 12at ille respondens ait amen dico vobis nescio vos 13vigilate itaque quia nescitis diem neque horam 14sicut enim homo proficiscens vocavit servos suos et tradidit illis bona sua 15et uni dedit quinque talenta alii autem duo alii vero unum unicuique secundum propriam virtutem et profectus est statim 16abiit autem qui quinque talenta acceperat et operatus est in eis et lucratus est alia quinque 17similiter qui duo acceperat lucratus est alia duo 18qui autem unum acceperat abiens fodit in terra et abscondit pecuniam domini sui 19post multum vero temporis venit dominus servorum illorum et posuit rationem cum eis 20et accedens qui quinque talenta acceperat obtulit alia quinque talenta dicens domine quinque talenta mihi tradidisti ecce alia quinque superlucratus sum 21ait illi dominus eius euge bone serve et fidelis quia super pauca fuisti fidelis super multa te constituam intra in gaudium domini tui 22accessit autem et qui duo talenta acceperat et ait domine duo talenta tradidisti mihi ecce alia duo lucratus sum 23ait illi dominus eius euge serve bone et fidelis quia super pauca fuisti fidelis supra multa te constituam intra in gaudium domini tui 24accedens autem et qui unum talentum acceperat ait domine scio quia homo durus es metis ubi non seminasti et congregas ubi non sparsisti 25et timens abii et abscondi talentum tuum in terra ecce habes quod tuum est 26respondens autem dominus eius dixit ei serve male et piger sciebas quia meto ubi non semino et congrego ubi non sparsi 27oportuit ergo te mittere pecuniam meam nummulariis et veniens ego recepissem utique quod meum est cum usura 28tollite itaque ab eo talentum et date ei qui habet decem talenta 29omni enim habenti dabitur et abundabit ei autem qui non habet et quod videtur habere auferetur ab eo 30et inutilem servum eicite in tenebras exteriores illic erit fletus et stridor dentium 31cum autem venerit Filius hominis in maiestate sua et omnes angeli cum eo tunc sedebit super sedem maiestatis suae 32et congregabuntur ante eum omnes gentes et separabit eos ab invicem sicut pastor segregat oves ab hedis 33et statuet oves quidem a dextris suis hedos autem a sinistris 34tunc dicet rex his qui a dextris eius erunt venite benedicti Patris mei possidete paratum vobis regnum a constitutione mundi 35esurivi enim et dedistis mihi manducare sitivi et dedistis mihi bibere hospes eram et collexistis me 36nudus et operuistis me infirmus et visitastis me in carcere eram et venistis ad me 37tunc respondebunt ei iusti dicentes Domine quando te vidimus esurientem et pavimus sitientem et dedimus tibi potum 38quando autem te vidimus hospitem et colleximus te aut nudum et cooperuimus 39aut quando te vidimus infirmum aut in carcere et venimus ad te 40et respondens rex dicet illis amen dico vobis quamdiu fecistis uni de his fratribus meis minimis mihi fecistis 41tunc dicet et his qui a sinistris erunt discedite a me maledicti in ignem aeternum qui paratus est diabolo et angelis eius 42esurivi enim et non dedistis mihi manducare sitivi et non dedistis mihi potum 43hospes eram et non collexistis me nudus et non operuistis me infirmus et in carcere et non visitastis me 44tunc respondebunt et ipsi dicentes Domine quando te vidimus esurientem aut sitientem aut hospitem aut nudum aut infirmum vel in carcere et non ministravimus tibi 45tunc respondebit illis dicens amen dico vobis quamdiu non fecistis uni de minoribus his nec mihi fecistis 46et ibunt hii in supplicium aeternum iusti autem in vitam aeternam

Chapter 26

1et factum est cum consummasset Iesus sermones hos omnes dixit discipulis suis 2scitis quia post biduum pascha fiet et Filius hominis tradetur ut crucifigatur 3tunc congregati sunt principes sacerdotum et seniores populi in atrium principis sacerdotum qui dicebatur Caiaphas 4et consilium fecerunt ut Iesum dolo tenerent et occiderent 5dicebant autem non in die festo ne forte tumultus fieret in populo 6cum autem esset Iesus in Bethania in domo Simonis leprosi 7accessit ad eum mulier habens alabastrum unguenti pretiosi et effudit super caput ipsius recumbentis 8videntes autem discipuli indignati sunt dicentes ut quid perditio haec 9potuit enim istud venundari multo et dari pauperibus 10sciens autem Iesus ait illis quid molesti estis mulieri opus bonum operata est in me 11nam semper pauperes habetis vobiscum me autem non semper habetis 12mittens enim haec unguentum hoc in corpus meum ad sepeliendum me fecit 13amen dico vobis ubicumque praedicatum fuerit hoc evangelium in toto mundo dicetur et quod haec fecit in memoriam eius 14tunc abiit unus de duodecim qui dicitur Iudas Scarioth ad principes sacerdotum 15et ait illis quid vultis mihi dare et ego vobis eum tradam at illi constituerunt ei triginta argenteos 16et exinde quaerebat oportunitatem ut eum traderet 17prima autem azymorum accesserunt discipuli ad Iesum dicentes ubi vis paremus tibi comedere pascha 18at Iesus dixit ite in civitatem ad quendam et dicite ei magister dicit tempus meum prope est apud te facio pascha cum discipulis meis 19et fecerunt discipuli sicut constituit illis Iesus et paraverunt pascha 20vespere autem facto discumbebat cum duodecim discipulis 21et edentibus illis dixit amen dico vobis quia unus vestrum me traditurus est 22et contristati valde coeperunt singuli dicere numquid ego sum Domine 23at ipse respondens ait qui intinguit mecum manum in parapside hic me tradet 24Filius quidem hominis vadit sicut scriptum est de illo vae autem homini illi per quem Filius hominis traditur bonum erat ei si natus non fuisset homo ille 25respondens autem Iudas qui tradidit eum dixit numquid ego sum rabbi ait illi tu dixisti 26cenantibus autem eis accepit Iesus panem et benedixit ac fregit deditque discipulis suis et ait accipite et comedite hoc est corpus meum 27et accipiens calicem gratias egit et dedit illis dicens bibite ex hoc omnes 28hic est enim sanguis meus novi testamenti qui pro multis effunditur in remissionem peccatorum 29dico autem vobis non bibam amodo de hoc genimine vitis usque in diem illum cum illud bibam vobiscum novum in regno Patris mei 30et hymno dicto exierunt in montem Oliveti 31tunc dicit illis Iesus omnes vos scandalum patiemini in me in ista nocte scriptum est enim percutiam pastorem et dispergentur oves gregis 32postquam autem resurrexero praecedam vos in Galilaeam 33respondens autem Petrus ait illi et si omnes scandalizati fuerint in te ego numquam scandalizabor 34ait illi Iesus amen dico tibi quia in hac nocte antequam gallus cantet ter me negabis 35ait illi Petrus etiam si oportuerit me mori tecum non te negabo similiter et omnes discipuli dixerunt 36tunc venit Iesus cum illis in villam quae dicitur Gethsemani et dixit discipulis suis sedete hic donec vadam illuc et orem 37et adsumpto Petro et duobus filiis Zebedaei coepit contristari et maestus esse 38tunc ait illis tristis est anima mea usque ad mortem sustinete hic et vigilate mecum 39et progressus pusillum procidit in faciem suam orans et dicens mi Pater si possibile est transeat a me calix iste verumtamen non sicut ego volo sed sicut tu 40et venit ad discipulos et invenit eos dormientes et dicit Petro sic non potuistis una hora vigilare mecum 41vigilate et orate ut non intretis in temptationem spiritus quidem promptus est caro autem infirma 42iterum secundo abiit et oravit dicens Pater mi si non potest hic calix transire nisi bibam illum fiat voluntas tua 43et venit iterum et invenit eos dormientes erant enim oculi eorum gravati 44et relictis illis iterum abiit et oravit tertio eundem sermonem dicens 45tunc venit ad discipulos suos et dicit illis dormite iam et requiescite ecce adpropinquavit hora et Filius hominis traditur in manus peccatorum 46surgite eamus ecce adpropinquavit qui me tradit 47adhuc ipso loquente ecce Iudas unus de duodecim venit et cum eo turba multa cum gladiis et fustibus a principibus sacerdotum et senioribus populi 48qui autem tradidit eum dedit illis signum dicens quemcumque osculatus fuero ipse est tenete eum 49et confestim accedens ad Iesum dixit have rabbi et osculatus est eum 50dixitque illi Iesus amice ad quod venisti tunc accesserunt et manus iniecerunt in Iesum et tenuerunt eum 51et ecce unus ex his qui erant cum Iesu extendens manum exemit gladium suum et percutiens servum principis sacerdotum amputavit auriculam eius 52tunc ait illi Iesus converte gladium tuum in locum suum omnes enim qui acceperint gladium gladio peribunt 53an putas quia non possum rogare Patrem meum et exhibebit mihi modo plus quam duodecim legiones angelorum 54quomodo ergo implebuntur scripturae quia sic oportet fieri 55in illa hora dixit Iesus turbis tamquam ad latronem existis cum gladiis et fustibus conprehendere me cotidie apud vos sedebam docens in templo et non me tenuistis 56hoc autem totum factum est ut implerentur scripturae prophetarum tunc discipuli omnes relicto eo fugerunt 57at illi tenentes Iesum duxerunt ad Caiaphan principem sacerdotum ubi scribae et seniores convenerant 58Petrus autem sequebatur eum a longe usque in atrium principis sacerdotum et ingressus intro sedebat cum ministris ut videret finem 59principes autem sacerdotum et omne concilium quaerebant falsum testimonium contra Iesum ut eum morti traderent 60et non invenerunt cum multi falsi testes accessissent novissime autem venerunt duo falsi testes 61et dixerunt hic dixit possum destruere templum Dei et post triduum aedificare illud 62et surgens princeps sacerdotum ait illi nihil respondes ad ea quae isti adversum te testificantur 63Iesus autem tacebat et princeps sacerdotum ait illi adiuro te per Deum vivum ut dicas nobis si tu es Christus Filius Dei 64dicit illi Iesus tu dixisti verumtamen dico vobis amodo videbitis Filium hominis sedentem a dextris virtutis et venientem in nubibus caeli 65tunc princeps sacerdotum scidit vestimenta sua dicens blasphemavit quid adhuc egemus testibus ecce nunc audistis blasphemiam 66quid vobis videtur at illi respondentes dixerunt reus est mortis 67tunc expuerunt in faciem eius et colaphis eum ceciderunt alii autem palmas in faciem ei dederunt 68dicentes prophetiza nobis Christe quis est qui te percussit 69Petrus vero sedebat foris in atrio et accessit ad eum una ancilla dicens et tu cum Iesu Galilaeo eras 70at ille negavit coram omnibus dicens nescio quid dicis 71exeunte autem illo ianuam vidit eum alia et ait his qui erant ibi et hic erat cum Iesu Nazareno 72et iterum negavit cum iuramento quia non novi hominem 73et post pusillum accesserunt qui stabant et dixerunt Petro vere et tu ex illis es nam et loquella tua manifestum te facit 74tunc coepit detestari et iurare quia non novisset hominem et continuo gallus cantavit 75et recordatus est Petrus verbi Iesu quod dixerat priusquam gallus cantet ter me negabis et egressus foras ploravit amare

Chapter 27

1mane autem facto consilium inierunt omnes principes sacerdotum et seniores populi adversus Iesum ut eum morti traderent 2et vinctum adduxerunt eum et tradiderunt Pontio Pilato praesidi 3tunc videns Iudas qui eum tradidit quod damnatus esset paenitentia ductus rettulit triginta argenteos principibus sacerdotum et senioribus 4dicens peccavi tradens sanguinem iustum at illi dixerunt quid ad nos tu videris 5et proiectis argenteis in templo recessit et abiens laqueo se suspendit 6principes autem sacerdotum acceptis argenteis dixerunt non licet mittere eos in corbanan quia pretium sanguinis est 7consilio autem inito emerunt ex illis agrum figuli in sepulturam peregrinorum 8propter hoc vocatus est ager ille Acheldemach ager sanguinis usque in hodiernum diem 9tunc impletum est quod dictum est per Hieremiam prophetam dicentem et acceperunt triginta argenteos pretium adpretiati quem adpretiaverunt a filiis Israhel 10et dederunt eos in agrum figuli sicut constituit mihi Dominus 11Iesus autem stetit ante praesidem et interrogavit eum praeses dicens tu es rex Iudaeorum dicit ei Iesus tu dicis 12et cum accusaretur a principibus sacerdotum et senioribus nihil respondit 13tunc dicit illi Pilatus non audis quanta adversum te dicant testimonia 14et non respondit ei ad ullum verbum ita ut miraretur praeses vehementer 15per diem autem sollemnem consueverat praeses dimittere populo unum vinctum quem voluissent 16habebat autem tunc vinctum insignem qui dicebatur Barabbas 17congregatis ergo illis dixit Pilatus quem vultis dimittam vobis Barabban an Iesum qui dicitur Christus 18sciebat enim quod per invidiam tradidissent eum 19sedente autem illo pro tribunali misit ad illum uxor eius dicens nihil tibi et iusto illi multa enim passa sum hodie per visum propter eum 20princeps autem sacerdotum et seniores persuaserunt populis ut peterent Barabban Iesum vero perderent 21respondens autem praeses ait illis quem vultis vobis de duobus dimitti at illi dixerunt Barabban 22dicit illis Pilatus quid igitur faciam de Iesu qui dicitur Christus 23dicunt omnes crucifigatur ait illis praeses quid enim mali fecit at illi magis clamabant dicentes crucifigatur 24videns autem Pilatus quia nihil proficeret sed magis tumultus fieret accepta aqua lavit manus coram populo dicens innocens ego sum a sanguine iusti huius vos videritis 25et respondens universus populus dixit sanguis eius super nos et super filios nostros 26tunc dimisit illis Barabban Iesum autem flagellatum tradidit eis ut crucifigeretur 27tunc milites praesidis suscipientes Iesum in praetorio congregaverunt ad eum universam cohortem 28et exuentes eum clamydem coccineam circumdederunt ei 29et plectentes coronam de spinis posuerunt super caput eius et harundinem in dextera eius et genu flexo ante eum inludebant dicentes have rex Iudaeorum 30et expuentes in eum acceperunt harundinem et percutiebant caput eius 31et postquam inluserunt ei exuerunt eum clamydem et induerunt eum vestimentis eius et duxerunt eum ut crucifigerent 32exeuntes autem invenerunt hominem cyreneum nomine Simonem hunc angariaverunt ut tolleret crucem eius 33et venerunt in locum qui dicitur Golgotha quod est Calvariae locus 34et dederunt ei vinum bibere cum felle mixtum et cum gustasset noluit bibere 35postquam autem crucifixerunt eum diviserunt vestimenta eius sortem mittentes 36et sedentes servabant eum 37et inposuerunt super caput eius causam ipsius scriptam hic est Iesus rex Iudaeorum 38tunc crucifixi sunt cum eo duo latrones unus a dextris et unus a sinistris 39praetereuntes autem blasphemabant eum moventes capita sua 40et dicentes qui destruit templum et in triduo illud reaedificat salva temet ipsum si Filius Dei es descende de cruce 41similiter et principes sacerdotum inludentes cum scribis et senioribus dicentes 42alios salvos fecit se ipsum non potest salvum facere si rex Israhel est descendat nunc de cruce et credemus ei 43confidet in Deo liberet nunc eum si vult dixit enim quia Dei Filius sum 44id ipsum autem et latrones qui fixi erant cum eo inproperabant ei 45a sexta autem hora tenebrae factae sunt super universam terram usque ad horam nonam 46et circa horam nonam clamavit Iesus voce magna dicens Heli Heli lema sabacthani hoc est Deus meus Deus meus ut quid dereliquisti me 47quidam autem illic stantes et audientes dicebant Heliam vocat iste 48et continuo currens unus ex eis acceptam spongiam implevit aceto et inposuit harundini et dabat ei bibere 49ceteri vero dicebant sine videamus an veniat Helias liberans eum 50Iesus autem iterum clamans voce magna emisit spiritum 51et ecce velum templi scissum est in duas partes a summo usque deorsum et terra mota est et petrae scissae sunt 52et monumenta aperta sunt et multa corpora sanctorum qui dormierant surrexerunt 53et exeuntes de monumentis post resurrectionem eius venerunt in sanctam civitatem et apparuerunt multis 54centurio autem et qui cum eo erant custodientes Iesum viso terraemotu et his quae fiebant timuerunt valde dicentes vere Dei Filius erat iste 55erant autem ibi mulieres multae a longe quae secutae erant Iesum a Galilaea ministrantes ei 56inter quas erat Maria Magdalene et Maria Iacobi et Ioseph mater et mater filiorum Zebedaei 57cum sero autem factum esset venit quidam homo dives ab Arimathia nomine Ioseph qui et ipse discipulus erat Iesu 58hic accessit ad Pilatum et petiit corpus Iesu tunc Pilatus iussit reddi corpus 59et accepto corpore Ioseph involvit illud sindone munda 60et posuit illud in monumento suo novo quod exciderat in petra et advolvit saxum magnum ad ostium monumenti et abiit 61erat autem ibi Maria Magdalene et altera Maria sedentes contra sepulchrum 62altera autem die quae est post parasceven convenerunt principes sacerdotum et Pharisaei ad Pilatum 63dicentes domine recordati sumus quia seductor ille dixit adhuc vivens post tres dies resurgam 64iube ergo custodiri sepulchrum usque in diem tertium ne forte veniant discipuli eius et furentur eum et dicant plebi surrexit a mortuis et erit novissimus error peior priore 65ait illis Pilatus habetis custodiam ite custodite sicut scitis 66illi autem abeuntes munierunt sepulchrum signantes lapidem cum custodibus

Chapter 28

1vespere autem sabbati quae lucescit in primam sabbati venit Maria Magdalene et altera Maria videre sepulchrum 2et ecce terraemotus factus est magnus angelus enim Domini descendit de caelo et accedens revolvit lapidem et sedebat super eum 3erat autem aspectus eius sicut fulgur et vestimentum eius sicut nix 4prae timore autem eius exterriti sunt custodes et facti sunt velut mortui 5respondens autem angelus dixit mulieribus nolite timere vos scio enim quod Iesum qui crucifixus est quaeritis 6non est hic surrexit enim sicut dixit venite videte locum ubi positus erat Dominus 7et cito euntes dicite discipulis eius quia surrexit et ecce praecedit vos in Galilaeam ibi eum videbitis ecce praedixi vobis 8et exierunt cito de monumento cum timore et magno gaudio currentes nuntiare discipulis eius 9et ecce Iesus occurrit illis dicens havete illae autem accesserunt et tenuerunt pedes eius et adoraverunt eum 10tunc ait illis Iesus nolite timere ite nuntiate fratribus meis ut eant in Galilaeam ibi me videbunt 11quae cum abissent ecce quidam de custodibus venerunt in civitatem et nuntiaverunt principibus sacerdotum omnia quae facta fuerant 12et congregati cum senioribus consilio accepto pecuniam copiosam dederunt militibus 13dicentes dicite quia discipuli eius nocte venerunt et furati sunt eum nobis dormientibus 14et si hoc auditum fuerit a praeside nos suadebimus ei et securos vos faciemus 15at illi accepta pecunia fecerunt sicut erant docti et divulgatum est verbum istud apud Iudaeos usque in hodiernum diem 16undecim autem discipuli abierunt in Galilaeam in montem ubi constituerat illis Iesus 17et videntes eum adoraverunt quidam autem dubitaverunt 18et accedens Iesus locutus est eis dicens data est mihi omnis potestas in caelo et in terra 19euntes ergo docete omnes gentes baptizantes eos in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti

Mark

Chapter 1

1initium evangelii Iesu Christi Filii Dei 2sicut scriptum est in Esaia propheta ecce mitto angelum meum ante faciem tuam qui praeparabit viam tuam 3vox clamantis in deserto parate viam Domini rectas facite semitas eius 4fuit Iohannes in deserto baptizans et praedicans baptismum paenitentiae in remissionem peccatorum 5et egrediebatur ad illum omnis Iudaeae regio et Hierosolymitae universi et baptizabantur ab illo in Iordane flumine confitentes peccata sua 6et erat Iohannes vestitus pilis cameli et zona pellicia circa lumbos eius et lucustas et mel silvestre edebat 7et praedicabat dicens venit fortior me post me cuius non sum dignus procumbens solvere corrigiam calciamentorum eius 8ego baptizavi vos aqua ille vero baptizabit vos Spiritu Sancto 9et factum est in diebus illis venit Iesus a Nazareth Galilaeae et baptizatus est in Iordane ab Iohanne 10et statim ascendens de aqua vidit apertos caelos et Spiritum tamquam columbam descendentem et manentem in ipso 11et vox facta est de caelis tu es Filius meus dilectus in te conplacui 12et statim Spiritus expellit eum in desertum 13et erat in deserto quadraginta diebus et quadraginta noctibus et temptabatur a Satana eratque cum bestiis et angeli ministrabant illi 14postquam autem traditus est Iohannes venit Iesus in Galilaeam praedicans evangelium regni Dei 15et dicens quoniam impletum est tempus et adpropinquavit regnum Dei paenitemini et credite evangelio 16et praeteriens secus mare Galilaeae vidit Simonem et Andream fratrem eius mittentes retia in mare erant enim piscatores 17et dixit eis Iesus venite post me et faciam vos fieri piscatores hominum 18et protinus relictis retibus secuti sunt eum 19et progressus inde pusillum vidit Iacobum Zebedaei et Iohannem fratrem eius et ipsos in navi conponentes retia 20et statim vocavit illos et relicto patre suo Zebedaeo in navi cum mercennariis secuti sunt eum 21et ingrediuntur Capharnaum et statim sabbatis ingressus synagogam docebat eos 22et stupebant super doctrina eius erat enim docens eos quasi potestatem habens et non sicut scribae 23et erat in synagoga eorum homo in spiritu inmundo et exclamavit 24dicens quid nobis et tibi Iesu Nazarene venisti perdere nos scio qui sis Sanctus Dei 25et comminatus est ei Iesus dicens obmutesce et exi de homine 26et discerpens eum spiritus inmundus et exclamans voce magna exivit ab eo 27et mirati sunt omnes ita ut conquirerent inter se dicentes quidnam est hoc quae doctrina haec nova quia in potestate et spiritibus inmundis imperat et oboediunt ei 28et processit rumor eius statim in omnem regionem Galilaeae 29et protinus egredientes de synagoga venerunt in domum Simonis et Andreae cum Iacobo et Iohanne 30decumbebat autem socrus Simonis febricitans et statim dicunt ei de illa 31et accedens elevavit eam adprehensa manu eius et continuo dimisit eam febris et ministrabat eis 32vespere autem facto cum occidisset sol adferebant ad eum omnes male habentes et daemonia habentes 33et erat omnis civitas congregata ad ianuam 34et curavit multos qui vexabantur variis languoribus et daemonia multa eiciebat et non sinebat loqui ea quoniam sciebant eum 35et diluculo valde surgens egressus abiit in desertum locum ibique orabat 36et persecutus est eum Simon et qui cum illo erant 37et cum invenissent eum dixerunt ei quia omnes quaerunt te 38et ait illis eamus in proximos vicos et civitates ut et ibi praedicem ad hoc enim veni 39et erat praedicans in synagogis eorum et omni Galilaea et daemonia eiciens 40et venit ad eum leprosus deprecans eum et genu flexo dixit si vis potes me mundare 41Iesus autem misertus eius extendit manum suam et tangens eum ait illi volo mundare 42et cum dixisset statim discessit ab eo lepra et mundatus est 43et comminatus ei statim eiecit illum 44et dicit ei vide nemini dixeris sed vade ostende te principi sacerdotum et offer pro emundatione tua quae praecepit Moses in testimonium illis 45at ille egressus coepit praedicare et diffamare sermonem ita ut iam non posset manifeste in civitatem introire sed foris in desertis locis esse et conveniebant ad eum undique

Chapter 2

1et iterum intravit Capharnaum post dies 2et auditum est quod in domo esset et convenerunt multi ita ut non caperet neque ad ianuam et loquebatur eis verbum 3et venerunt ferentes ad eum paralyticum qui a quattuor portabatur 4et cum non possent offerre eum illi prae turba nudaverunt tectum ubi erat et patefacientes submiserunt grabattum in quo paralyticus iacebat 5cum vidisset autem Iesus fidem illorum ait paralytico fili dimittuntur tibi peccata 6erant autem illic quidam de scribis sedentes et cogitantes in cordibus suis 7quid hic sic loquitur blasphemat quis potest dimittere peccata nisi solus Deus 8quo statim cognito Iesus spiritu suo quia sic cogitarent intra se dicit illis quid ista cogitatis in cordibus vestris 9quid est facilius dicere paralytico dimittuntur tibi peccata an dicere surge et tolle grabattum tuum et ambula 10ut autem sciatis quia potestatem habet Filius hominis in terra dimittendi peccata ait paralytico 11tibi dico surge tolle grabattum tuum et vade in domum tuam 12et statim ille surrexit et sublato grabatto abiit coram omnibus ita ut admirarentur omnes et honorificarent Deum dicentes quia numquam sic vidimus 13et egressus est rursus ad mare omnisque turba veniebat ad eum et docebat eos 14et cum praeteriret vidit Levin Alphei sedentem ad teloneum et ait illi sequere me et surgens secutus est eum 15et factum est cum accumberet in domo illius multi publicani et peccatores simul discumbebant cum Iesu et discipulis eius erant enim multi qui et sequebantur eum 16et scribae et Pharisaei videntes quia manducaret cum peccatoribus et publicanis dicebant discipulis eius quare cum publicanis et peccatoribus manducat et bibit magister vester 17hoc audito Iesus ait illis non necesse habent sani medicum sed qui male habent non enim veni vocare iustos sed peccatores 18et erant discipuli Iohannis et Pharisaei ieiunantes et veniunt et dicunt illi cur discipuli Iohannis et Pharisaeorum ieiunant tui autem discipuli non ieiunant 19et ait illis Iesus numquid possunt filii nuptiarum quamdiu sponsus cum illis est ieiunare quanto tempore habent secum sponsum non possunt ieiunare 20venient autem dies cum auferetur ab eis sponsus et tunc ieiunabunt in illa die 21nemo adsumentum panni rudis adsuit vestimento veteri alioquin aufert supplementum novum a veteri et maior scissura fit 22et nemo mittit vinum novellum in utres veteres alioquin disrumpet vinum utres et vinum effunditur et utres peribunt sed vinum novum in utres novos mitti debet 23et factum est iterum cum sabbatis ambularet per sata et discipuli eius coeperunt praegredi et vellere spicas 24Pharisaei autem dicebant ei ecce quid faciunt sabbatis quod non licet 25et ait illis numquam legistis quid fecerit David quando necessitatem habuit et esuriit ipse et qui cum eo erant 26quomodo introiit in domum Dei sub Abiathar principe sacerdotum et panes propositionis manducavit quos non licet manducare nisi sacerdotibus et dedit eis qui cum eo erant 27et dicebat eis sabbatum propter hominem factum est et non homo propter sabbatum 28itaque dominus est Filius hominis etiam sabbati

Chapter 3

1et introivit iterum synagogam et erat ibi homo habens manum aridam 2et observabant eum si sabbatis curaret ut accusarent illum 3et ait homini habenti manum aridam surge in medium 4et dicit eis licet sabbatis bene facere an male animam salvam facere an perdere at illi tacebant 5et circumspiciens eos cum ira contristatus super caecitatem cordis eorum dicit homini extende manum tuam et extendit et restituta est manus illi 6exeuntes autem statim Pharisaei cum Herodianis consilium faciebant adversus eum quomodo eum perderent 7et Iesus cum discipulis suis secessit ad mare et multa turba a Galilaea et Iudaea secuta est eum 8et ab Hierosolymis et ab Idumea et trans Iordanen et qui circa Tyrum et Sidonem multitudo magna audientes quae faciebat venerunt ad eum 9et dixit discipulis suis ut navicula sibi deserviret propter turbam ne conprimerent eum 10multos enim sanabat ita ut inruerent in eum ut illum tangerent quotquot habebant plagas 11et spiritus inmundi cum illum videbant procidebant ei et clamabant dicentes 12tu es Filius Dei et vehementer comminabatur eis ne manifestarent illum 13et ascendens in montem vocavit ad se quos voluit ipse et venerunt ad eum 14et fecit ut essent duodecim cum illo et ut mitteret eos praedicare 15et dedit illis potestatem curandi infirmitates et eiciendi daemonia 16et inposuit Simoni nomen Petrus 17et Iacobum Zebedaei et Iohannem fratrem Iacobi et inposuit eis nomina Boanerges quod est Filii tonitrui 18et Andream et Philippum et Bartholomeum et Mattheum et Thomam et Iacobum Alphei et Thaddeum et Simonem Cananeum 19et Iudam Scarioth qui et tradidit illum 20et veniunt ad domum et convenit iterum turba ita ut non possent neque panem manducare 21et cum audissent sui exierunt tenere eum dicebant enim quoniam in furorem versus est 22et scribae qui ab Hierosolymis descenderant dicebant quoniam Beelzebub habet et quia in principe daemonum eicit daemonia 23et convocatis eis in parabolis dicebat illis quomodo potest Satanas Satanan eicere 24et si regnum in se dividatur non potest stare regnum illud 25et si domus super semet ipsam dispertiatur non poterit domus illa stare 26et si Satanas consurrexit in semet ipsum dispertitus est et non potest stare sed finem habet 27nemo potest vasa fortis ingressus in domum diripere nisi prius fortem alliget et tunc domum eius diripiet 28amen dico vobis quoniam omnia dimittentur filiis hominum peccata et blasphemiae quibus blasphemaverint 29qui autem blasphemaverit in Spiritum Sanctum non habet remissionem in aeternum sed reus erit aeterni delicti 30quoniam dicebant spiritum inmundum habet 31et veniunt mater eius et fratres et foris stantes miserunt ad eum vocantes eum 32et sedebat circa eum turba et dicunt ei ecce mater tua et fratres tui foris quaerunt te 33et respondens eis ait quae est mater mea et fratres mei 34et circumspiciens eos qui in circuitu eius sedebant ait ecce mater mea et fratres mei 35qui enim fecerit voluntatem Dei hic frater meus et soror mea et mater est

Chapter 4

1et iterum coepit docere ad mare et congregata est ad eum turba multa ita ut in navem ascendens sederet in mari et omnis turba circa mare super terram erat 2et docebat eos in parabolis multa et dicebat illis in doctrina sua 3audite ecce exiit seminans ad seminandum 4et dum seminat aliud cecidit circa viam et venerunt volucres et comederunt illud 5aliud vero cecidit super petrosa ubi non habuit terram multam et statim exortum est quoniam non habebat altitudinem terrae 6et quando exortus est sol exaestuavit et eo quod non haberet radicem exaruit 7et aliud cecidit in spinas et ascenderunt spinae et offocaverunt illud et fructum non dedit 8et aliud cecidit in terram bonam et dabat fructum ascendentem et crescentem et adferebat unum triginta et unum sexaginta et unum centum 9et dicebat qui habet aures audiendi audiat 10et cum esset singularis interrogaverunt eum hii qui cum eo erant cum duodecim parabolas 11et dicebat eis vobis datum est mysterium regni Dei illis autem qui foris sunt in parabolis omnia fiunt 12ut videntes videant et non videant et audientes audiant et non intellegant nequando convertantur et dimittantur eis peccata 13et ait illis nescitis parabolam hanc et quomodo omnes parabolas cognoscetis 14qui seminat verbum seminat 15hii autem sunt qui circa viam ubi seminatur verbum et cum audierint confestim venit Satanas et aufert verbum quod seminatum est in corda eorum 16et hii sunt similiter qui super petrosa seminantur qui cum audierint verbum statim cum gaudio accipiunt illud 17et non habent radicem in se sed temporales sunt deinde orta tribulatione et persecutione propter verbum confestim scandalizantur 18et alii sunt qui in spinis seminantur hii sunt qui verbum audiunt 19et aerumnae saeculi et deceptio divitiarum et circa reliqua concupiscentiae introeuntes suffocant verbum et sine fructu efficitur 20et hii sunt qui super terram bonam seminati sunt qui audiunt verbum et suscipiunt et fructificant unum triginta et unum sexaginta et unum centum 21et dicebat illis numquid venit lucerna ut sub modio ponatur aut sub lecto nonne ut super candelabrum ponatur 22non enim est aliquid absconditum quod non manifestetur nec factum est occultum sed ut in palam veniat 23si quis habet aures audiendi audiat 24et dicebat illis videte quid audiatis in qua mensura mensi fueritis remetietur vobis et adicietur vobis 25qui enim habet dabitur illi et qui non habet etiam quod habet auferetur ab illo 26et dicebat sic est regnum Dei quemadmodum si homo iaciat sementem in terram 27et dormiat et exsurgat nocte ac die et semen germinet et increscat dum nescit ille 28ultro enim terra fructificat primum herbam deinde spicam deinde plenum frumentum in spica 29et cum se produxerit fructus statim mittit falcem quoniam adest messis 30et dicebat cui adsimilabimus regnum Dei aut cui parabolae conparabimus illud 31sicut granum sinapis quod cum seminatum fuerit in terra minus est omnibus seminibus quae sunt in terra 32et cum seminatum fuerit ascendit et fit maius omnibus holeribus et facit ramos magnos ita ut possint sub umbra eius aves caeli habitare 33et talibus multis parabolis loquebatur eis verbum prout poterant audire 34sine parabola autem non loquebatur eis seorsum autem discipulis suis disserebat omnia 35et ait illis illa die cum sero esset factum transeamus contra 36et dimittentes turbam adsumunt eum ita ut erat in navi et aliae naves erant cum illo 37et facta est procella magna venti et fluctus mittebat in navem ita ut impleretur navis 38et erat ipse in puppi supra cervical dormiens et excitant eum et dicunt ei magister non ad te pertinet quia perimus 39et exsurgens comminatus est vento et dixit mari tace obmutesce et cessavit ventus et facta est tranquillitas magna 40et ait illis quid timidi estis necdum habetis fidem et timuerunt magno timore et dicebant ad alterutrum quis putas est iste quia et ventus et mare oboediunt ei

Chapter 5

1et venerunt trans fretum maris in regionem Gerasenorum 2et exeunti ei de navi statim occurrit ei de monumentis homo in spiritu inmundo 3qui domicilium habebat in monumentis et neque catenis iam quisquam eum poterat ligare 4quoniam saepe conpedibus et catenis vinctus disrupisset catenas et conpedes comminuisset et nemo poterat eum domare 5et semper nocte ac die in monumentis et in montibus erat clamans et concidens se lapidibus 6videns autem Iesum a longe cucurrit et adoravit eum 7et clamans voce magna dicit quid mihi et tibi Iesu Fili Dei summi adiuro te per Deum ne me torqueas 8dicebat enim illi exi spiritus inmunde ab homine 9et interrogabat eum quod tibi nomen est et dicit ei Legio nomen mihi est quia multi sumus 10et deprecabatur eum multum ne se expelleret extra regionem 11erat autem ibi circa montem grex porcorum magnus pascens 12et deprecabantur eum spiritus dicentes mitte nos in porcos ut in eos introeamus 13et concessit eis statim Iesus et exeuntes spiritus inmundi introierunt in porcos et magno impetu grex praecipitatus est in mare ad duo milia et suffocati sunt in mare 14qui autem pascebant eos fugerunt et nuntiaverunt in civitatem et in agros et egressi sunt videre quid esset facti 15et veniunt ad Iesum et vident illum qui a daemonio vexabatur sedentem vestitum et sanae mentis et timuerunt 16et narraverunt illis qui viderant qualiter factum esset ei qui daemonium habuerat et de porcis 17et rogare eum coeperunt ut discederet de finibus eorum 18cumque ascenderet navem coepit illum deprecari qui daemonio vexatus fuerat ut esset cum illo 19et non admisit eum sed ait illi vade in domum tuam ad tuos et adnuntia illis quanta tibi Dominus fecerit et misertus sit tui 20et abiit et coepit praedicare in Decapoli quanta sibi fecisset Iesus et omnes mirabantur 21et cum transcendisset Iesus in navi rursus trans fretum convenit turba multa ad illum et erat circa mare 22et venit quidam de archisynagogis nomine Iairus et videns eum procidit ad pedes eius 23et deprecabatur eum multum dicens quoniam filia mea in extremis est veni inpone manus super eam ut salva sit et vivat 24et abiit cum illo et sequebatur eum turba multa et conprimebant illum 25et mulier quae erat in profluvio sanguinis annis duodecim 26et fuerat multa perpessa a conpluribus medicis et erogaverat omnia sua nec quicquam profecerat sed magis deterius habebat 27cum audisset de Iesu venit in turba retro et tetigit vestimentum eius 28dicebat enim quia si vel vestimentum eius tetigero salva ero 29et confestim siccatus est fons sanguinis eius et sensit corpore quod sanata esset a plaga 30et statim Iesus cognoscens in semet ipso virtutem quae exierat de eo conversus ad turbam aiebat quis tetigit vestimenta mea 31et dicebant ei discipuli sui vides turbam conprimentem te et dicis quis me tetigit 32et circumspiciebat videre eam quae hoc fecerat 33mulier autem timens et tremens sciens quod factum esset in se venit et procidit ante eum et dixit ei omnem veritatem 34ille autem dixit ei filia fides tua te salvam fecit vade in pace et esto sana a plaga tua 35adhuc eo loquente veniunt ab archisynagogo dicentes quia filia tua mortua est quid ultra vexas magistrum 36Iesus autem verbo quod dicebatur audito ait archisynagogo noli timere tantummodo crede 37et non admisit quemquam sequi se nisi Petrum et Iacobum et Iohannem fratrem Iacobi 38et veniunt in domum archisynagogi et videt tumultum et flentes et heiulantes multum 39et ingressus ait eis quid turbamini et ploratis puella non est mortua sed dormit 40et inridebant eum ipse vero eiectis omnibus adsumit patrem et matrem puellae et qui secum erant et ingreditur ubi erat puella iacens 41et tenens manum puellae ait illi talitha cumi quod est interpretatum puella tibi dico surge 42et confestim surrexit puella et ambulabat erat autem annorum duodecim et obstipuerunt stupore maximo 43et praecepit illis vehementer ut nemo id sciret et dixit dari illi manducare

Chapter 6

1et egressus inde abiit in patriam suam et sequebantur illum discipuli sui 2et facto sabbato coepit in synagoga docere et multi audientes admirabantur in doctrina eius dicentes unde huic haec omnia et quae est sapientia quae data est illi et virtutes tales quae per manus eius efficiuntur 3nonne iste est faber filius Mariae frater Iacobi et Ioseph et Iudae et Simonis nonne et sorores eius hic nobiscum sunt et scandalizabantur in illo 4et dicebat eis Iesus quia non est propheta sine honore nisi in patria sua et in cognatione sua et in domo sua 5et non poterat ibi virtutem ullam facere nisi paucos infirmos inpositis manibus curavit 6et mirabatur propter incredulitatem eorum 7et circumibat castella in circuitu docens et convocavit duodecim et coepit eos mittere binos et dabat illis potestatem spirituum inmundorum 8et praecepit eis ne quid tollerent in via nisi virgam tantum non peram non panem neque in zona aes 9sed calciatos sandaliis et ne induerentur duabus tunicis 10et dicebat eis quocumque introieritis in domum illic manete donec exeatis inde 11et quicumque non receperint vos nec audierint vos exeuntes inde excutite pulverem de pedibus vestris in testimonium illis 12et exeuntes praedicabant ut paenitentiam agerent 13et daemonia multa eiciebant et unguebant oleo multos aegrotos et sanabant 14et audivit Herodes rex manifestum enim factum est nomen eius et dicebat quia Iohannes Baptista resurrexit a mortuis et propterea inoperantur virtutes in illo 15alii autem dicebant quia Helias est alii vero dicebant propheta est quasi unus ex prophetis 16quo audito Herodes ait quem ego decollavi Iohannem hic a mortuis resurrexit 17ipse enim Herodes misit ac tenuit Iohannem et vinxit eum in carcere propter Herodiadem uxorem Philippi fratris sui quia duxerat eam 18dicebat enim Iohannes Herodi non licet tibi habere uxorem fratris tui 19Herodias autem insidiabatur illi et volebat occidere eum nec poterat 20Herodes enim metuebat Iohannem sciens eum virum iustum et sanctum et custodiebat eum et audito eo multa faciebat et libenter eum audiebat 21et cum dies oportunus accidisset Herodes natalis sui cenam fecit principibus et tribunis et primis Galilaeae 22cumque introisset filia ipsius Herodiadis et saltasset et placuisset Herodi simulque recumbentibus rex ait puellae pete a me quod vis et dabo tibi 23et iuravit illi quia quicquid petieris dabo tibi licet dimidium regni mei 24quae cum exisset dixit matri suae quid petam et illa dixit caput Iohannis Baptistae 25cumque introisset statim cum festinatione ad regem petivit dicens volo ut protinus des mihi in disco caput Iohannis Baptistae 26et contristatus rex propter iusiurandum et propter simul recumbentes noluit eam contristare 27sed misso speculatore praecepit adferri caput eius in disco et decollavit eum in carcere 28et adtulit caput eius in disco et dedit illud puellae et puella dedit matri suae 29quo audito discipuli eius venerunt et tulerunt corpus eius et posuerunt illud in monumento 30et convenientes apostoli ad Iesum renuntiaverunt illi omnia quae egerant et docuerant 31et ait illis venite seorsum in desertum locum et requiescite pusillum erant enim qui veniebant et rediebant multi et nec manducandi spatium habebant 32et ascendentes in navi abierunt in desertum locum seorsum 33et viderunt eos abeuntes et cognoverunt multi et pedestre et de omnibus civitatibus concurrerunt illuc et praevenerunt eos 34et exiens vidit multam turbam Iesus et misertus est super eos quia erant sicut oves non habentes pastorem et coepit docere illos multa 35et cum iam hora multa fieret accesserunt discipuli eius dicentes desertus est locus hic et iam hora praeterivit 36dimitte illos ut euntes in proximas villas et vicos emant sibi cibos quos manducent 37et respondens ait illis date illis manducare et dixerunt ei euntes emamus denariis ducentis panes et dabimus eis manducare 38et dicit eis quot panes habetis ite et videte et cum cognovissent dicunt quinque et duos pisces 39et praecepit illis ut accumbere facerent omnes secundum contubernia super viride faenum 40et discubuerunt in partes per centenos et per quinquagenos 41et acceptis quinque panibus et duobus piscibus intuens in caelum benedixit et fregit panes et dedit discipulis suis ut ponerent ante eos et duos pisces divisit omnibus 42et manducaverunt omnes et saturati sunt 43et sustulerunt reliquias fragmentorum duodecim cofinos plenos et de piscibus 44erant autem qui manducaverunt quinque milia virorum 45et statim coegit discipulos suos ascendere navem ut praecederent eum trans fretum ad Bethsaidam dum ipse dimitteret populum 46et cum dimisisset eos abiit in montem orare 47et cum sero esset erat navis in medio mari et ipse solus in terra 48et videns eos laborantes in remigando erat enim ventus contrarius eis et circa quartam vigiliam noctis venit ad eos ambulans super mare et volebat praeterire eos 49at illi ut viderunt eum ambulantem super mare putaverunt fantasma esse et exclamaverunt 50omnes enim eum viderunt et conturbati sunt et statim locutus est cum eis et dixit illis confidite ego sum nolite timere 51et ascendit ad illos in navem et cessavit ventus et plus magis intra se stupebant 52non enim intellexerant de panibus erat enim cor illorum obcaecatum 53et cum transfretassent pervenerunt in terram Gennesareth et adplicuerunt 54cumque egressi essent de navi continuo cognoverunt eum 55et percurrentes universam regionem illam coeperunt in grabattis eos qui se male habebant circumferre ubi audiebant eum esse 56et quocumque introibat in vicos vel in villas aut civitates in plateis ponebant infirmos et deprecabantur eum ut vel fimbriam vestimenti eius tangerent et quotquot tangebant eum salvi fiebant

Chapter 7

1et conveniunt ad eum Pharisaei et quidam de scribis venientes ab Hierosolymis 2et cum vidissent quosdam ex discipulis eius communibus manibus id est non lotis manducare panes vituperaverunt 3Pharisaei enim et omnes Iudaei nisi crebro lavent manus non manducant tenentes traditionem seniorum 4et a foro nisi baptizentur non comedunt et alia multa sunt quae tradita sunt illis servare baptismata calicum et urceorum et aeramentorum et lectorum 5et interrogant eum Pharisaei et scribae quare discipuli tui non ambulant iuxta traditionem seniorum sed communibus manibus manducant panem 6at ille respondens dixit eis bene prophetavit Esaias de vobis hypocritis sicut scriptum est populus hic labiis me honorat cor autem eorum longe est a me 7in vanum autem me colunt docentes doctrinas praecepta hominum 8relinquentes enim mandatum Dei tenetis traditionem hominum baptismata urceorum et calicum et alia similia his facitis multa 9et dicebat illis bene irritum facitis praeceptum Dei ut traditionem vestram servetis 10Moses enim dixit honora patrem tuum et matrem tuam et qui maledixerit patri aut matri morte moriatur 11vos autem dicitis si dixerit homo patri aut matri corban quod est donum quodcumque ex me tibi profuerit 12et ultra non dimittitis eum quicquam facere patri suo aut matri 13rescindentes verbum Dei per traditionem vestram quam tradidistis et similia huiusmodi multa facitis 14et advocans iterum turbam dicebat illis audite me omnes et intellegite 15nihil est extra hominem introiens in eum quod possit eum coinquinare sed quae de homine procedunt illa sunt quae communicant hominem 16si quis habet aures audiendi audiat 17et cum introisset in domum a turba interrogabant eum discipuli eius parabolam 18et ait illis sic et vos inprudentes estis non intellegitis quia omne extrinsecus introiens in hominem non potest eum communicare 19quia non introit in cor eius sed in ventrem et in secessum exit purgans omnes escas 20dicebat autem quoniam quae de homine exeunt illa communicant hominem 21ab intus enim de corde hominum cogitationes malae procedunt adulteria fornicationes homicidia 22furta avaritiae nequitiae dolus inpudicitia oculus malus blasphemia superbia stultitia 23omnia haec mala ab intus procedunt et communicant hominem 24et inde surgens abiit in fines Tyri et Sidonis et ingressus domum neminem voluit scire et non potuit latere 25mulier enim statim ut audivit de eo cuius habebat filia spiritum inmundum intravit et procidit ad pedes eius 26erat autem mulier gentilis Syrophoenissa genere et rogabat eum ut daemonium eiceret de filia eius 27qui dixit illi sine prius saturari filios non est enim bonum sumere panem filiorum et mittere canibus 28at illa respondit et dicit ei utique Domine nam et catelli sub mensa comedunt de micis puerorum 29et ait illi propter hunc sermonem vade exiit daemonium de filia tua 30et cum abisset domum suam invenit puellam iacentem supra lectum et daemonium exisse 31et iterum exiens de finibus Tyri venit per Sidonem ad mare Galilaeae inter medios fines Decapoleos 32et adducunt ei surdum et mutum et deprecantur eum ut inponat illi manum 33et adprehendens eum de turba seorsum misit digitos suos in auriculas et expuens tetigit linguam eius 34et suspiciens in caelum ingemuit et ait illi eppheta quod est adaperire 35et statim apertae sunt aures eius et solutum est vinculum linguae eius et loquebatur recte 36et praecepit illis ne cui dicerent quanto autem eis praecipiebat tanto magis plus praedicabant 37et eo amplius admirabantur dicentes bene omnia fecit et surdos facit audire et mutos loqui

Chapter 8

1in illis diebus iterum cum turba multa esset nec haberent quod manducarent convocatis discipulis ait illis 2misereor super turba quia ecce iam triduo sustinent me nec habent quod manducent 3et si dimisero eos ieiunos in domum suam deficient in via quidam enim ex eis de longe venerunt 4et responderunt ei discipuli sui unde istos poterit quis hic saturare panibus in solitudine 5et interrogavit eos quot panes habetis qui dixerunt septem 6et praecepit turbae discumbere supra terram et accipiens septem panes gratias agens fregit et dabat discipulis suis ut adponerent et adposuerunt turbae 7et habebant pisciculos paucos et ipsos benedixit et iussit adponi 8et manducaverunt et saturati sunt et sustulerunt quod superaverat de fragmentis septem sportas 9erant autem qui manducaverunt quasi quattuor milia et dimisit eos 10et statim ascendens navem cum discipulis suis venit in partes Dalmanutha 11et exierunt Pharisaei et coeperunt conquirere cum eo quaerentes ab illo signum de caelo temptantes eum 12et ingemescens spiritu ait quid generatio ista quaerit signum amen dico vobis si dabitur generationi isti signum 13et dimittens eos ascendens iterum abiit trans fretum 14et obliti sunt sumere panes et nisi unum panem non habebant secum in navi 15et praecipiebat eis dicens videte cavete a fermento Pharisaeorum et fermento Herodis 16et cogitabant ad alterutrum dicentes quia panes non habemus 17quo cognito Iesus ait illis quid cogitatis quia panes non habetis nondum cognoscitis nec intellegitis adhuc caecatum habetis cor vestrum 18oculos habentes non videtis et aures habentes non auditis nec recordamini 19quando quinque panes fregi in quinque milia et quot cofinos fragmentorum plenos sustulistis dicunt ei duodecim 20quando et septem panes in quattuor milia quot sportas fragmentorum tulistis et dicunt ei septem 21et dicebat eis quomodo nondum intellegitis 22et veniunt Bethsaida et adducunt ei caecum et rogabant eum ut illum tangeret 23et adprehendens manum caeci eduxit eum extra vicum et expuens in oculos eius inpositis manibus suis interrogavit eum si aliquid videret 24et aspiciens ait video homines velut arbores ambulantes 25deinde iterum inposuit manus super oculos eius et coepit videre et restitutus est ita ut videret clare omnia 26et misit illum in domum suam dicens vade in domum tuam et si in vicum introieris nemini dixeris 27et egressus est Iesus et discipuli eius in castella Caesareae Philippi et in via interrogabat discipulos suos dicens eis quem me dicunt esse homines 28qui responderunt illi dicentes Iohannem Baptistam alii Heliam alii vero quasi unum de prophetis 29tunc dicit illis vos vero quem me dicitis esse respondens Petrus ait ei tu es Christus 30et comminatus est eis ne cui dicerent de illo 31et coepit docere illos quoniam oportet Filium hominis multa pati et reprobari a senioribus et a summis sacerdotibus et scribis et occidi et post tres dies resurgere 32et palam verbum loquebatur et adprehendens eum Petrus coepit increpare eum 33qui conversus et videns discipulos suos comminatus est Petro dicens vade retro me Satana quoniam non sapis quae Dei sunt sed quae sunt hominum 34et convocata turba cum discipulis suis dixit eis si quis vult post me sequi deneget se ipsum et tollat crucem suam et sequatur me 35qui enim voluerit animam suam salvam facere perdet eam qui autem perdiderit animam suam propter me et evangelium salvam eam faciet 36quid enim proderit homini si lucretur mundum totum et detrimentum faciat animae suae 37aut quid dabit homo commutationem pro anima sua 38qui enim me confusus fuerit et mea verba in generatione ista adultera et peccatrice et Filius hominis confundetur eum cum venerit in gloria Patris sui cum angelis sanctis 39et dicebat illis amen dico vobis quia sunt quidam de hic stantibus qui non gustabunt mortem donec videant regnum Dei veniens in virtute

Chapter 9

1et post dies sex adsumit Iesus Petrum et Iacobum et Iohannem et ducit illos in montem excelsum seorsum solos et transfiguratus est coram ipsis 2et vestimenta eius facta sunt splendentia candida nimis velut nix qualia fullo super terram non potest candida facere 3et apparuit illis Helias cum Mose et erant loquentes cum Iesu 4et respondens Petrus ait Iesu rabbi bonum est hic nos esse et faciamus tria tabernacula tibi unum et Mosi unum et Heliae unum 5non enim sciebat quid diceret erant enim timore exterriti 6et facta est nubes obumbrans eos et venit vox de nube dicens hic est Filius meus carissimus audite illum 7et statim circumspicientes neminem amplius viderunt nisi Iesum tantum secum 8et descendentibus illis de monte praecepit illis ne cui quae vidissent narrarent nisi cum Filius hominis a mortuis resurrexerit 9et verbum continuerunt apud se conquirentes quid esset cum a mortuis resurrexerit 10et interrogabant eum dicentes quid ergo dicunt Pharisaei et scribae quia Heliam oporteat venire primum 11qui respondens ait illis Helias cum venerit primo restituet omnia et quomodo scriptum est in Filium hominis ut multa patiatur et contemnatur 12sed dico vobis quia et Helias venit et fecerunt illi quaecumque voluerunt sicut scriptum est de eo 13et veniens ad discipulos suos vidit turbam magnam circa eos et scribas conquirentes cum illis 14et confestim omnis populus videns eum stupefactus est et adcurrentes salutabant eum 15et interrogavit eos quid inter vos conquiritis 16et respondens unus de turba dixit magister adtuli filium meum ad te habentem spiritum mutum 17qui ubicumque eum adprehenderit adlidit eum et spumat et stridet dentibus et arescit et dixi discipulis tuis ut eicerent illum et non potuerunt 18qui respondens eis dicit o generatio incredula quamdiu apud vos ero quamdiu vos patiar adferte illum ad me 19et adtulerunt eum et cum vidisset illum statim spiritus conturbavit eum et elisus in terram volutabatur spumans 20et interrogavit patrem eius quantum temporis est ex quo hoc ei accidit at ille ait ab infantia 21et frequenter eum et in ignem et in aquas misit ut eum perderet sed si quid potes adiuva nos misertus nostri 22Iesus autem ait illi si potes credere omnia possibilia credenti 23et continuo exclamans pater pueri cum lacrimis aiebat credo adiuva incredulitatem meam 24et cum videret Iesus concurrentem turbam comminatus est spiritui inmundo dicens illi surde et mute spiritus ego tibi praecipio exi ab eo et amplius ne introeas in eum 25et clamans et multum discerpens eum exiit ab eo et factus est sicut mortuus ita ut multi dicerent quia mortuus est 26Iesus autem tenens manum eius elevavit illum et surrexit 27et cum introisset in domum discipuli eius secreto interrogabant eum quare nos non potuimus eicere eum 28et dixit illis hoc genus in nullo potest exire nisi in oratione et ieiunio 29et inde profecti praetergrediebantur Galilaeam nec volebat quemquam scire 30docebat autem discipulos suos et dicebat illis quoniam Filius hominis tradetur in manus hominum et occident eum et occisus tertia die resurget 31at illi ignorabant verbum et timebant eum interrogare 32et venerunt Capharnaum qui cum domi esset interrogabat eos quid in via tractabatis 33at illi tacebant siquidem inter se in via disputaverant quis esset illorum maior 34et residens vocavit duodecim et ait illis si quis vult primus esse erit omnium novissimus et omnium minister 35et accipiens puerum statuit eum in medio eorum quem cum conplexus esset ait illis 36quisquis unum ex huiusmodi pueris receperit in nomine meo me recipit et quicumque me susceperit non me suscipit sed eum qui me misit 37respondit illi Iohannes dicens magister vidimus quendam in nomine tuo eicientem daemonia qui non sequitur nos et prohibuimus eum 38Iesus autem ait nolite prohibere eum nemo est enim qui faciat virtutem in nomine meo et possit cito male loqui de me 39qui enim non est adversum vos pro vobis est 40quisquis enim potum dederit vobis calicem aquae in nomine meo quia Christi estis amen dico vobis non perdet mercedem suam 41et quisquis scandalizaverit unum ex his pusillis credentibus in me bonum est ei magis si circumdaretur mola asinaria collo eius et in mare mitteretur 42et si scandalizaverit te manus tua abscide illam bonum est tibi debilem introire in vitam quam duas manus habentem ire in gehennam in ignem inextinguibilem 43ubi vermis eorum non moritur et ignis non extinguitur 44et si pes tuus te scandalizat amputa illum bonum est tibi claudum introire in vitam aeternam quam duos pedes habentem mitti in gehennam ignis inextinguibilis 45ubi vermis eorum non moritur et ignis non extinguitur 46quod si oculus tuus scandalizat te eice eum bonum est tibi luscum introire in regnum Dei quam duos oculos habentem mitti in gehennam ignis 47ubi vermis eorum non moritur et ignis non extinguitur 48omnis enim igne sallietur et omnis victima sallietur 49bonum est sal quod si sal insulsum fuerit in quo illud condietis habete in vobis sal et pacem habete inter vos

Chapter 10

1et inde exsurgens venit in fines Iudaeae ultra Iordanen et conveniunt iterum turbae ad eum et sicut consueverat iterum docebat illos 2et accedentes Pharisaei interrogabant eum si licet viro uxorem dimittere temptantes eum 3at ille respondens dixit eis quid vobis praecepit Moses 4qui dixerunt Moses permisit libellum repudii scribere et dimittere 5quibus respondens Iesus ait ad duritiam cordis vestri scripsit vobis praeceptum istud 6ab initio autem creaturae masculum et feminam fecit eos Deus 7propter hoc relinquet homo patrem suum et matrem et adherebit ad uxorem suam 8et erunt duo in carne una itaque iam non sunt duo sed una caro 9quod ergo Deus iunxit homo non separet 10et in domo iterum discipuli eius de eodem interrogaverunt eum 11et dicit illis quicumque dimiserit uxorem suam et aliam duxerit adulterium committit super eam 12et si uxor dimiserit virum suum et alii nupserit moechatur 13et offerebant illi parvulos ut tangeret illos discipuli autem comminabantur offerentibus 14quos cum videret Iesus indigne tulit et ait illis sinite parvulos venire ad me et ne prohibueritis eos talium est enim regnum Dei 15amen dico vobis quisque non receperit regnum Dei velut parvulus non intrabit in illud 16et conplexans eos et inponens manus super illos benedicebat eos 17et cum egressus esset in viam procurrens quidam genu flexo ante eum rogabat eum magister bone quid faciam ut vitam aeternam percipiam 18Iesus autem dixit ei quid me dicis bonum nemo bonus nisi unus Deus 19praecepta nosti ne adulteres ne occidas ne fureris ne falsum testimonium dixeris ne fraudem feceris honora patrem tuum et matrem 20et ille respondens ait illi magister omnia haec conservavi a iuventute mea 21Iesus autem intuitus eum dilexit eum et dixit illi unum tibi deest vade quaecumque habes vende et da pauperibus et habebis thesaurum in caelo et veni sequere me 22qui contristatus in verbo abiit maerens erat enim habens possessiones multas 23et circumspiciens Iesus ait discipulis suis quam difficile qui pecunias habent in regnum Dei introibunt 24discipuli autem obstupescebant in verbis eius at Iesus rursus respondens ait illis filioli quam difficile est confidentes in pecuniis regnum Dei introire 25facilius est camelum per foramen acus transire quam divitem intrare in regnum Dei 26qui magis admirabantur dicentes ad semet ipsos et quis potest salvus fieri 27et intuens illos Iesus ait apud homines inpossibile est sed non apud Deum omnia enim possibilia sunt apud Deum 28coepit Petrus ei dicere ecce nos dimisimus omnia et secuti sumus te 29respondens Iesus ait amen dico vobis nemo est qui reliquerit domum aut fratres aut sorores aut matrem aut patrem aut filios aut agros propter me et propter evangelium 30qui non accipiat centies tantum nunc in tempore hoc domos et fratres et sorores et matres et filios et agros cum persecutionibus et in saeculo futuro vitam aeternam 31multi autem erunt primi novissimi et novissimi primi 32erant autem in via ascendentes in Hierosolyma et praecedebat illos Iesus et stupebant et sequentes timebant et adsumens iterum duodecim coepit illis dicere quae essent ei ventura 33quia ecce ascendimus in Hierosolyma et Filius hominis tradetur principibus sacerdotum et scribis et senioribus et damnabunt eum morti et tradent eum gentibus 34et inludent ei et conspuent eum et flagellabunt eum et interficient eum et tertia die resurget 35et accedunt ad illum Iacobus et Iohannes filii Zebedaei dicentes magister volumus ut quodcumque petierimus facias nobis 36at ille dixit eis quid vultis ut faciam vobis 37et dixerunt da nobis ut unus ad dexteram tuam et alius ad sinistram tuam sedeamus in gloria tua 38Iesus autem ait eis nescitis quid petatis potestis bibere calicem quem ego bibo aut baptismum quo ego baptizor baptizari 39at illi dixerunt ei possumus Iesus autem ait eis calicem quidem quem ego bibo bibetis et baptismum quo ego baptizor baptizabimini 40sedere autem ad dexteram meam vel ad sinistram non est meum dare sed quibus paratum est 41et audientes decem coeperunt indignari de Iacobo et Iohanne 42Iesus autem vocans eos ait illis scitis quia hii qui videntur principari gentibus dominantur eis et principes eorum potestatem habent ipsorum 43non ita est autem in vobis sed quicumque voluerit fieri maior erit vester minister 44et quicumque voluerit in vobis primus esse erit omnium servus 45nam et Filius hominis non venit ut ministraretur ei sed ut ministraret et daret animam suam redemptionem pro multis 46et veniunt Hierichum et proficiscente eo de Hiericho et discipulis eius et plurima multitudine filius Timei Bartimeus caecus sedebat iuxta viam mendicans 47qui cum audisset quia Iesus Nazarenus est coepit clamare et dicere Fili David Iesu miserere mei 48et comminabantur illi multi ut taceret at ille multo magis clamabat Fili David miserere mei 49et stans Iesus praecepit illum vocari et vocant caecum dicentes ei animaequior esto surge vocat te 50qui proiecto vestimento suo exiliens venit ad eum 51et respondens illi Iesus dixit quid vis tibi faciam caecus autem dixit ei rabboni ut videam 52Iesus autem ait illi vade fides tua te salvum fecit et confestim vidit et sequebatur eum in via

Chapter 11

1et cum adpropinquarent Hierosolymae et Bethaniae ad montem Olivarum mittit duos ex discipulis suis 2et ait illis ite in castellum quod est contra vos et statim introeuntes illuc invenietis pullum ligatum super quem nemo adhuc hominum sedit solvite illum et adducite 3et si quis vobis dixerit quid facitis dicite quia Domino necessarius est et continuo illum dimittet huc 4et abeuntes invenerunt pullum ligatum ante ianuam foris in bivio et solvunt eum 5et quidam de illic stantibus dicebant illis quid facitis solventes pullum 6qui dixerunt eis sicut praeceperat illis Iesus et dimiserunt eis 7et duxerunt pullum ad Iesum et inponunt illi vestimenta sua et sedit super eo 8multi autem vestimenta sua straverunt in via alii autem frondes caedebant de arboribus et sternebant in via 9et qui praeibant et qui sequebantur clamabant dicentes osanna benedictus qui venit in nomine Domini 10benedictum quod venit regnum patris nostri David osanna in excelsis 11et introivit Hierosolyma in templum et circumspectis omnibus cum iam vespera esset hora exivit in Bethania cum duodecim 12et alia die cum exirent a Bethania esuriit 13cumque vidisset a longe ficum habentem folia venit si quid forte inveniret in ea et cum venisset ad eam nihil invenit praeter folia non enim erat tempus ficorum 14et respondens dixit ei iam non amplius in aeternum quisquam fructum ex te manducet et audiebant discipuli eius 15et veniunt Hierosolymam et cum introisset templum coepit eicere vendentes et ementes in templo et mensas nummulariorum et cathedras vendentium columbas evertit 16et non sinebat ut quisquam vas transferret per templum 17et docebat dicens eis non scriptum est quia domus mea domus orationis vocabitur omnibus gentibus vos autem fecistis eam speluncam latronum 18quo audito principes sacerdotum et scribae quaerebant quomodo eum perderent timebant enim eum quoniam universa turba admirabatur super doctrina eius 19et cum vespera facta esset egrediebatur de civitate 20et cum mane transirent viderunt ficum aridam factam a radicibus 21et recordatus Petrus dicit ei rabbi ecce ficus cui maledixisti aruit 22et respondens Iesus ait illis habete fidem Dei 23amen dico vobis quicumque dixerit huic monti tollere et mittere in mare et non haesitaverit in corde suo sed crediderit quia quodcumque dixerit fiat fiet ei 24propterea dico vobis omnia quaecumque orantes petitis credite quia accipietis et veniet vobis 25et cum stabitis ad orandum dimittite si quid habetis adversus aliquem ut et Pater vester qui in caelis est dimittat vobis peccata vestra 26quod si vos non dimiseritis nec Pater vester qui in caelis est dimittet vobis peccata vestra 27et veniunt rursus Hierosolymam et cum ambularet in templo accedunt ad eum summi sacerdotes et scribae et seniores 28et dicunt illi in qua potestate haec facis et quis tibi dedit hanc potestatem ut ista facias 29Iesus autem respondens ait illis interrogabo vos et ego unum verbum et respondete mihi et dicam vobis in qua potestate haec faciam 30baptismum Iohannis de caelo erat an ex hominibus respondete mihi 31at illi cogitabant secum dicentes si dixerimus de caelo dicet quare ergo non credidistis ei 32sed dicemus ex hominibus timebant populum omnes enim habebant Iohannem quia vere propheta esset 33et respondentes dicunt Iesu nescimus respondens Iesus ait illis neque ego dico vobis in qua potestate haec faciam

Chapter 12

1et coepit illis in parabolis loqui vineam pastinavit homo et circumdedit sepem et fodit lacum et aedificavit turrem et locavit eam agricolis et peregre profectus est 2et misit ad agricolas in tempore servum ut ab agricolis acciperet de fructu vineae 3qui adprehensum eum ceciderunt et dimiserunt vacuum 4et iterum misit ad illos alium servum et illum capite vulneraverunt et contumeliis adfecerunt 5et rursum alium misit et illum occiderunt et plures alios quosdam caedentes alios vero occidentes 6adhuc ergo unum habens filium carissimum et illum misit ad eos novissimum dicens quia reverebuntur filium meum 7coloni autem dixerunt ad invicem hic est heres venite occidamus eum et nostra erit hereditas 8et adprehendentes eum occiderunt et eiecerunt extra vineam 9quid ergo faciet dominus vineae veniet et perdet colonos et dabit vineam aliis 10nec scripturam hanc legistis lapidem quem reprobaverunt aedificantes hic factus est in caput anguli 11a Domino factum est istud et est mirabile in oculis nostris 12et quaerebant eum tenere et timuerunt turbam cognoverunt enim quoniam ad eos parabolam hanc dixerit et relicto eo abierunt 13et mittunt ad eum quosdam ex Pharisaeis et Herodianis ut eum caperent in verbo 14qui venientes dicunt ei magister scimus quoniam verax es et non curas quemquam nec enim vides in faciem hominis sed in veritate viam Dei doces licet dari tributum Caesari an non dabimus 15qui sciens versutiam eorum ait illis quid me temptatis adferte mihi denarium ut videam 16at illi adtulerunt et ait illis cuius est imago haec et inscriptio dicunt illi Caesaris 17respondens autem Iesus dixit illis reddite igitur quae sunt Caesaris Caesari et quae sunt Dei Deo et mirabantur super eo 18et venerunt ad eum Sadducaei qui dicunt resurrectionem non esse et interrogabant eum dicentes 19magister Moses nobis scripsit ut si cuius frater mortuus fuerit et dimiserit uxorem et filios non reliquerit accipiat frater eius uxorem ipsius et resuscitet semen fratri suo 20septem ergo fratres erant et primus accepit uxorem et mortuus est non relicto semine 21et secundus accepit eam et mortuus est et nec iste reliquit semen et tertius similiter 22et acceperunt eam similiter septem et non reliquerunt semen novissima omnium defuncta est et mulier 23in resurrectione ergo cum resurrexerint cuius de his erit uxor septem enim habuerunt eam uxorem 24et respondens Iesus ait illis non ideo erratis non scientes scripturas neque virtutem Dei 25cum enim a mortuis resurrexerint neque nubent neque nubentur sed sunt sicut angeli in caelis 26de mortuis autem quod resurgant non legistis in libro Mosi super rubum quomodo dixerit illi Deus inquiens ego sum Deus Abraham et Deus Isaac et Deus Iacob 27non est Deus mortuorum sed vivorum vos ergo multum erratis 28et accessit unus de scribis qui audierat illos conquirentes et videns quoniam bene illis responderit interrogavit eum quod esset primum omnium mandatum 29Iesus autem respondit ei quia primum omnium mandatum est audi Israhel Dominus Deus noster Deus unus est 30et diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo et ex tota anima tua et ex tota mente tua et ex tota virtute tua hoc est primum mandatum 31secundum autem simile illi diliges proximum tuum tamquam te ipsum maius horum aliud mandatum non est 32et ait illi scriba bene magister in veritate dixisti quia unus est et non est alius praeter eum 33et ut diligatur ex toto corde et ex toto intellectu et ex tota anima et ex tota fortitudine et diligere proximum tamquam se ipsum maius est omnibus holocaustomatibus et sacrificiis 34Iesus autem videns quod sapienter respondisset dixit illi non es longe a regno Dei et nemo iam audebat eum interrogare 35et respondens Iesus dicebat docens in templo quomodo dicunt scribae Christum Filium esse David 36ipse enim David dicit in Spiritu Sancto dixit Dominus Domino meo sede a dextris meis donec ponam inimicos tuos scabillum pedum tuorum 37ipse ergo David dicit eum Dominum et unde est filius eius et multa turba eum libenter audivit 38et dicebat eis in doctrina sua cavete a scribis qui volunt in stolis ambulare et salutari in foro 39et in primis cathedris sedere in synagogis et primos discubitus in cenis 40qui devorant domos viduarum sub obtentu prolixae orationis hii accipient prolixius iudicium 41et sedens Iesus contra gazofilacium aspiciebat quomodo turba iactaret aes in gazofilacium et multi divites iactabant multa 42cum venisset autem una vidua pauper misit duo minuta quod est quadrans 43et convocans discipulos suos ait illis amen dico vobis quoniam vidua haec pauper plus omnibus misit qui miserunt in gazofilacium 44omnes enim ex eo quod abundabat illis miserunt haec vero de penuria sua omnia quae habuit misit totum victum suum

Chapter 13

1et cum egrederetur de templo ait illi unus ex discipulis suis magister aspice quales lapides et quales structurae 2et respondens Iesus ait illi vides has omnes magnas aedificationes non relinquetur lapis super lapidem qui non destruatur 3et cum sederet in montem Olivarum contra templum interrogabant eum separatim Petrus et Iacobus et Iohannes et Andreas 4dic nobis quando ista fient et quod signum erit quando haec omnia incipient consummari 5et respondens Iesus coepit dicere illis videte ne quis vos seducat 6multi enim venient in nomine meo dicentes quia ego sum et multos seducent 7cum audieritis autem bella et opiniones bellorum ne timueritis oportet enim fieri sed nondum finis 8exsurget autem gens super gentem et regnum super regnum et erunt terraemotus per loca et fames initium dolorum haec 9videte autem vosmet ipsos tradent enim vos conciliis et in synagogis vapulabitis et ante praesides et reges stabitis propter me in testimonium illis 10et in omnes gentes primum oportet praedicari evangelium 11et cum duxerint vos tradentes nolite praecogitare quid loquamini sed quod datum vobis fuerit in illa hora id loquimini non enim estis vos loquentes sed Spiritus Sanctus 12tradet autem frater fratrem in mortem et pater filium et consurgent filii in parentes et morte adficient eos 13et eritis odio omnibus propter nomen meum qui autem sustinuerit in finem hic salvus erit 14cum autem videritis abominationem desolationis stantem ubi non debet qui legit intellegat tunc qui in Iudaea sunt fugiant in montes 15et qui super tectum ne descendat in domum nec introeat ut tollat quid de domo sua 16et qui in agro erit non revertatur retro tollere vestimentum suum 17vae autem praegnatibus et nutrientibus in illis diebus 18orate vero ut hieme non fiant 19erunt enim dies illi tribulationes tales quales non fuerunt ab initio creaturae quam condidit Deus usque nunc neque fient 20et nisi breviasset Dominus dies non fuisset salva omnis caro sed propter electos quos elegit breviavit dies 21et tunc si quis vobis dixerit ecce hic est Christus ecce illic ne credideritis 22exsurgent enim pseudochristi et pseudoprophetae et dabunt signa et portenta ad seducendos si potest fieri etiam electos 23vos ergo videte ecce praedixi vobis omnia 24sed in illis diebus post tribulationem illam sol contenebrabitur et luna non dabit splendorem suum 25et erunt stellae caeli decidentes et virtutes quae sunt in caelis movebuntur 26et tunc videbunt Filium hominis venientem in nubibus cum virtute multa et gloria 27et tunc mittet angelos suos et congregabit electos suos a quattuor ventis a summo terrae usque ad summum caeli 28a ficu autem discite parabolam cum iam ramus eius tener fuerit et nata fuerint folia cognoscitis quia in proximo sit aestas 29sic et vos cum videritis haec fieri scitote quod in proximo sit in ostiis 30amen dico vobis quoniam non transiet generatio haec donec omnia ista fiant 31caelum et terra transibunt verba autem mea non transibunt 32de die autem illo vel hora nemo scit neque angeli in caelo neque Filius nisi Pater 33videte vigilate et orate nescitis enim quando tempus sit 34sicut homo qui peregre profectus reliquit domum suam et dedit servis suis potestatem cuiusque operis et ianitori praecipiat ut vigilet 35vigilate ergo nescitis enim quando dominus domus veniat sero an media nocte an galli cantu an mane 36ne cum venerit repente inveniat vos dormientes 37quod autem vobis dico omnibus dico vigilate

Chapter 14

1erat autem pascha et azyma post biduum et quaerebant summi sacerdotes et scribae quomodo eum dolo tenerent et occiderent 2dicebant enim non in die festo ne forte tumultus fieret populi 3et cum esset Bethaniae in domo Simonis leprosi et recumberet venit mulier habens alabastrum unguenti nardi spicati pretiosi et fracto alabastro effudit super caput eius 4erant autem quidam indigne ferentes intra semet ipsos et dicentes ut quid perditio ista unguenti facta est 5poterat enim unguentum istud veniri plus quam trecentis denariis et dari pauperibus et fremebant in eam 6Iesus autem dixit sinite eam quid illi molesti estis bonum opus operata est in me 7semper enim pauperes habetis vobiscum et cum volueritis potestis illis benefacere me autem non semper habetis 8quod habuit haec fecit praevenit unguere corpus meum in sepulturam 9amen dico vobis ubicumque praedicatum fuerit evangelium istud in universum mundum et quod fecit haec narrabitur in memoriam eius 10et Iudas Scariotis unus de duodecim abiit ad summos sacerdotes ut proderet eum illis 11qui audientes gavisi sunt et promiserunt ei pecuniam se daturos et quaerebat quomodo illum oportune traderet 12et primo die azymorum quando pascha immolabant dicunt ei discipuli quo vis eamus et paremus tibi ut manduces pascha 13et mittit duos ex discipulis suis et dicit eis ite in civitatem et occurret vobis homo laguenam aquae baiulans sequimini eum 14et quocumque introierit dicite domino domus quia magister dicit ubi est refectio mea ubi pascha cum discipulis meis manducem 15et ipse vobis demonstrabit cenaculum grande stratum et illic parate nobis 16et abierunt discipuli eius et venerunt in civitatem et invenerunt sicut dixerat illis et praeparaverunt pascha 17vespere autem facto venit cum duodecim 18et discumbentibus eis et manducantibus ait Iesus amen dico vobis quia unus ex vobis me tradet qui manducat mecum 19at illi coeperunt contristari et dicere ei singillatim numquid ego 20qui ait illis unus ex duodecim qui intinguit mecum in catino 21et Filius quidem hominis vadit sicut scriptum est de eo vae autem homini illi per quem Filius hominis traditur bonum ei si non esset natus homo ille 22et manducantibus illis accepit Iesus panem et benedicens fregit et dedit eis et ait sumite hoc est corpus meum 23et accepto calice gratias agens dedit eis et biberunt ex illo omnes 24et ait illis hic est sanguis meus novi testamenti qui pro multis effunditur 25amen dico vobis quod iam non bibam de genimine vitis usque in diem illum cum illud bibam novum in regno Dei 26et hymno dicto exierunt in montem Olivarum 27et ait eis Iesus omnes scandalizabimini in nocte ista quia scriptum est percutiam pastorem et dispergentur oves 28sed posteaquam resurrexero praecedam vos in Galilaeam 29Petrus autem ait ei et si omnes scandalizati fuerint sed non ego 30et ait illi Iesus amen dico tibi quia tu hodie in nocte hac priusquam bis gallus vocem dederit ter me es negaturus 31at ille amplius loquebatur et si oportuerit me simul conmori tibi non te negabo similiter autem et omnes dicebant 32et veniunt in praedium cui nomen Gethsemani et ait discipulis suis sedete hic donec orem 33et adsumit Petrum et Iacobum et Iohannem secum et coepit pavere et taedere 34et ait illis tristis est anima mea usque ad mortem sustinete hic et vigilate 35et cum processisset paululum procidit super terram et orabat ut si fieri posset transiret ab eo hora 36et dixit Abba Pater omnia possibilia tibi sunt transfer calicem hunc a me sed non quod ego volo sed quod tu 37et venit et invenit eos dormientes et ait Petro Simon dormis non potuisti una hora vigilare 38vigilate et orate ut non intretis in temptationem spiritus quidem promptus caro vero infirma 39et iterum abiens oravit eundem sermonem dicens 40et reversus denuo invenit eos dormientes erant enim oculi illorum ingravati et ignorabant quid responderent ei 41et venit tertio et ait illis dormite iam et requiescite sufficit venit hora ecce traditur Filius hominis in manus peccatorum 42surgite eamus ecce qui me tradit prope est 43et adhuc eo loquente venit Iudas Scarioth unus ex duodecim et cum illo turba cum gladiis et lignis a summis sacerdotibus et a scribis et a senioribus 44dederat autem traditor eius signum eis dicens quemcumque osculatus fuero ipse est tenete eum et ducite 45et cum venisset statim accedens ad eum ait rabbi et osculatus est eum 46at illi manus iniecerunt in eum et tenuerunt eum 47unus autem quidam de circumstantibus educens gladium percussit servum summi sacerdotis et amputavit illi auriculam 48et respondens Iesus ait illis tamquam ad latronem existis cum gladiis et lignis conprehendere me 49cotidie eram apud vos in templo docens et non me tenuistis sed ut adimpleantur scripturae 50tunc discipuli eius relinquentes eum omnes fugerunt 51adulescens autem quidam sequebatur illum amictus sindone super nudo et tenuerunt eum 52at ille reiecta sindone nudus profugit ab eis 53et adduxerunt Iesum ad summum sacerdotem et conveniunt omnes sacerdotes et scribae et seniores 54Petrus autem a longe secutus est eum usque intro in atrium summi sacerdotis et sedebat cum ministris et calefaciebat se ad ignem 55summi vero sacerdotes et omne concilium quaerebant adversum Iesum testimonium ut eum morti traderent nec inveniebant 56multi enim testimonium falsum dicebant adversus eum et convenientia testimonia non erant 57et quidam surgentes falsum testimonium ferebant adversus eum dicentes 58quoniam nos audivimus eum dicentem ego dissolvam templum hoc manufactum et per triduum aliud non manufactum aedificabo 59et non erat conveniens testimonium illorum 60et exsurgens summus sacerdos in medium interrogavit Iesum dicens non respondes quicquam ad ea quae tibi obiciuntur ab his 61ille autem tacebat et nihil respondit rursum summus sacerdos interrogabat eum et dicit ei tu es Christus Filius Benedicti 62Iesus autem dixit illi ego sum et videbitis Filium hominis a dextris sedentem Virtutis et venientem cum nubibus caeli 63summus autem sacerdos scindens vestimenta sua ait quid adhuc desideramus testes 64audistis blasphemiam quid vobis videtur qui omnes condemnaverunt eum esse reum mortis 65et coeperunt quidam conspuere eum et velare faciem eius et colaphis eum caedere et dicere ei prophetiza et ministri alapis eum caedebant 66et cum esset Petrus in atrio deorsum venit una ex ancillis summi sacerdotis 67et cum vidisset Petrum calefacientem se aspiciens illum ait et tu cum Iesu Nazareno eras 68at ille negavit dicens neque scio neque novi quid dicas et exiit foras ante atrium et gallus cantavit 69rursus autem cum vidisset illum ancilla coepit dicere circumstantibus quia hic ex illis est 70at ille iterum negavit et post pusillum rursus qui adstabant dicebant Petro vere ex illis es nam et Galilaeus es 71ille autem coepit anathematizare et iurare quia nescio hominem istum quem dicitis 72et statim iterum gallus cantavit et recordatus est Petrus verbi quod dixerat ei Iesus priusquam gallus cantet bis ter me negabis et coepit flere

Chapter 15

1et confestim mane consilium facientes summi sacerdotes cum senioribus et scribis et universo concilio vincientes Iesum duxerunt et tradiderunt Pilato 2et interrogavit eum Pilatus tu es rex Iudaeorum at ille respondens ait illi tu dicis 3et accusabant eum summi sacerdotes in multis 4Pilatus autem rursum interrogavit eum dicens non respondes quicquam vide in quantis te accusant 5Iesus autem amplius nihil respondit ita ut miraretur Pilatus 6per diem autem festum dimittere solebat illis unum ex vinctis quemcumque petissent 7erat autem qui dicebatur Barabbas qui cum seditiosis erat vinctus qui in seditione fecerant homicidium 8et cum ascendisset turba coepit rogare sicut semper faciebat illis 9Pilatus autem respondit eis et dixit vultis dimittam vobis regem Iudaeorum 10sciebat enim quod per invidiam tradidissent eum summi sacerdotes 11pontifices autem concitaverunt turbam ut magis Barabban dimitteret eis 12Pilatus autem iterum respondens ait illis quid ergo vultis faciam regi Iudaeorum 13at illi iterum clamaverunt crucifige eum 14Pilatus vero dicebat eis quid enim mali fecit at illi magis clamabant crucifige eum 15Pilatus autem volens populo satisfacere dimisit illis Barabban et tradidit Iesum flagellis caesum ut crucifigeretur 16milites autem duxerunt eum intro in atrium praetorii et convocant totam cohortem 17et induunt eum purpuram et inponunt ei plectentes spineam coronam 18et coeperunt salutare eum have rex Iudaeorum 19et percutiebant caput eius harundine et conspuebant eum et ponentes genua adorabant eum 20et postquam inluserunt ei exuerunt illum purpuram et induerunt eum vestimentis suis et educunt illum ut crucifigerent eum 21et angariaverunt praetereuntem quempiam Simonem Cyreneum venientem de villa patrem Alexandri et Rufi ut tolleret crucem eius 22et perducunt illum in Golgotha locum quod est interpretatum Calvariae locus 23et dabant ei bibere murratum vinum et non accepit 24et crucifigentes eum diviserunt vestimenta eius mittentes sortem super eis quis quid tolleret 25erat autem hora tertia et crucifixerunt eum 26et erat titulus causae eius inscriptus rex Iudaeorum 27et cum eo crucifigunt duos latrones unum a dextris et alium a sinistris eius 28et adimpleta est scriptura quae dicit et cum iniquis reputatus est 29et praetereuntes blasphemabant eum moventes capita sua et dicentes va qui destruit templum et in tribus diebus aedificat 30salvum fac temet ipsum descendens de cruce 31similiter et summi sacerdotes ludentes ad alterutrum cum scribis dicebant alios salvos fecit se ipsum non potest salvum facere 32Christus rex Israhel descendat nunc de cruce ut videamus et credamus et qui cum eo crucifixi erant conviciabantur ei 33et facta hora sexta tenebrae factae sunt per totam terram usque in horam nonam 34et hora nona exclamavit Iesus voce magna dicens Heloi Heloi lama sabacthani quod est interpretatum Deus meus Deus meus ut quid dereliquisti me 35et quidam de circumstantibus audientes dicebant ecce Heliam vocat 36currens autem unus et implens spongiam aceto circumponensque calamo potum dabat ei dicens sinite videamus si veniat Helias ad deponendum eum 37Iesus autem emissa voce magna exspiravit 38et velum templi scissum est in duo a sursum usque deorsum 39videns autem centurio qui ex adverso stabat quia sic clamans exspirasset ait vere homo hic Filius Dei erat 40erant autem et mulieres de longe aspicientes inter quas et Maria Magdalene et Maria Iacobi minoris et Ioseph mater et Salome 41et cum esset in Galilaea sequebantur eum et ministrabant ei et aliae multae quae simul cum eo ascenderant Hierosolyma 42et cum iam sero esset factum quia erat parasceve quod est ante sabbatum 43venit Ioseph ab Arimathia nobilis decurio qui et ipse erat expectans regnum Dei et audacter introiit ad Pilatum et petiit corpus Iesu 44Pilatus autem mirabatur si iam obisset et accersito centurione interrogavit eum si iam mortuus esset 45et cum cognovisset a centurione donavit corpus Ioseph 46Ioseph autem mercatus sindonem et deponens eum involvit sindone et posuit eum in monumento quod erat excisum de petra et advolvit lapidem ad ostium monumenti 47Maria autem Magdalene et Maria Ioseph aspiciebant ubi poneretur

Chapter 16

1et cum transisset sabbatum Maria Magdalene et Maria Iacobi et Salome emerunt aromata ut venientes unguerent eum 2et valde mane una sabbatorum veniunt ad monumentum orto iam sole 3et dicebant ad invicem quis revolvet nobis lapidem ab ostio monumenti 4et respicientes vident revolutum lapidem erat quippe magnus valde 5et introeuntes in monumento viderunt iuvenem sedentem in dextris coopertum stola candida et obstipuerunt 6qui dicit illis nolite expavescere Iesum quaeritis Nazarenum crucifixum surrexit non est hic ecce locus ubi posuerunt eum 7sed ite et dicite discipulis eius et Petro quia praecedit vos in Galilaeam ibi eum videbitis sicut dixit vobis 8at illae exeuntes fugerunt de monumento invaserat enim eas tremor et pavor et nemini quicquam dixerunt timebant enim 9surgens autem mane prima sabbati apparuit primo Mariae Magdalenae de qua eiecerat septem daemonia 10illa vadens nuntiavit his qui cum eo fuerant lugentibus et flentibus 11et illi audientes quia viveret et visus esset ab ea non crediderunt 12post haec autem duobus ex eis ambulantibus ostensus est in alia effigie euntibus in villam 13et illi euntes nuntiaverunt ceteris nec illis crediderunt 14novissime recumbentibus illis undecim apparuit et exprobravit incredulitatem illorum et duritiam cordis quia his qui viderant eum resurrexisse non crediderant 15et dixit eis euntes in mundum universum praedicate evangelium omni creaturae 16qui crediderit et baptizatus fuerit salvus erit qui vero non crediderit condemnabitur 17signa autem eos qui crediderint haec sequentur in nomine meo daemonia eicient linguis loquentur novis 18serpentes tollent et si mortiferum quid biberint non eos nocebit super aegrotos manus inponent et bene habebunt 19et Dominus quidem postquam locutus est eis adsumptus est in caelum et sedit a dextris Dei

Luke

Chapter 1

1quoniam quidem multi conati sunt ordinare narrationem quae in nobis conpletae sunt rerum 2sicut tradiderunt nobis qui ab initio ipsi viderunt et ministri fuerunt sermonis 3visum est et mihi adsecuto a principio omnibus diligenter ex ordine tibi scribere optime Theophile 4ut cognoscas eorum verborum de quibus eruditus es veritatem 5fuit in diebus Herodis regis Iudaeae sacerdos quidam nomine Zaccharias de vice Abia et uxor illi de filiabus Aaron et nomen eius Elisabeth 6erant autem iusti ambo ante Deum incedentes in omnibus mandatis et iustificationibus Domini sine querella 7et non erat illis filius eo quod esset Elisabeth sterilis et ambo processissent in diebus suis 8factum est autem cum sacerdotio fungeretur in ordine vicis suae ante Deum 9secundum consuetudinem sacerdotii sorte exiit ut incensum poneret ingressus in templum Domini 10et omnis multitudo erat populi orans foris hora incensi 11apparuit autem illi angelus Domini stans a dextris altaris incensi 12et Zaccharias turbatus est videns et timor inruit super eum 13ait autem ad illum angelus ne timeas Zaccharia quoniam exaudita est deprecatio tua et uxor tua Elisabeth pariet tibi filium et vocabis nomen eius Iohannem 14et erit gaudium tibi et exultatio et multi in nativitate eius gaudebunt 15erit enim magnus coram Domino et vinum et sicera non bibet et Spiritu Sancto replebitur adhuc ex utero matris suae 16et multos filiorum Israhel convertet ad Dominum Deum ipsorum 17et ipse praecedet ante illum in spiritu et virtute Heliae ut convertat corda patrum in filios et incredibiles ad prudentiam iustorum parare Domino plebem perfectam 18et dixit Zaccharias ad angelum unde hoc sciam ego enim sum senex et uxor mea processit in diebus suis 19et respondens angelus dixit ei ego sum Gabrihel qui adsto ante Deum et missus sum loqui ad te et haec tibi evangelizare 20et ecce eris tacens et non poteris loqui usque in diem quo haec fiant pro eo quod non credidisti verbis meis quae implebuntur in tempore suo 21et erat plebs expectans Zacchariam et mirabantur quod tardaret ipse in templo 22egressus autem non poterat loqui ad illos et cognoverunt quod visionem vidisset in templo et ipse erat innuens illis et permansit mutus 23et factum est ut impleti sunt dies officii eius abiit in domum suam 24post hos autem dies concepit Elisabeth uxor eius et occultabat se mensibus quinque dicens 25quia sic mihi fecit Dominus in diebus quibus respexit auferre obprobrium meum inter homines 26in mense autem sexto missus est angelus Gabrihel a Deo in civitatem Galilaeae cui nomen Nazareth 27ad virginem desponsatam viro cui nomen erat Ioseph de domo David et nomen virginis Maria 28et ingressus angelus ad eam dixit have gratia plena Dominus tecum benedicta tu in mulieribus 29quae cum vidisset turbata est in sermone eius et cogitabat qualis esset ista salutatio 30et ait angelus ei ne timeas Maria invenisti enim gratiam apud Deum 31ecce concipies in utero et paries filium et vocabis nomen eius Iesum 32hic erit magnus et Filius Altissimi vocabitur et dabit illi Dominus Deus sedem David patris eius 33et regnabit in domo Iacob in aeternum et regni eius non erit finis 34dixit autem Maria ad angelum quomodo fiet istud quoniam virum non cognosco 35et respondens angelus dixit ei Spiritus Sanctus superveniet in te et virtus Altissimi obumbrabit tibi ideoque et quod nascetur sanctum vocabitur Filius Dei 36et ecce Elisabeth cognata tua et ipsa concepit filium in senecta sua et hic mensis est sextus illi quae vocatur sterilis 37quia non erit inpossibile apud Deum omne verbum 38dixit autem Maria ecce ancilla Domini fiat mihi secundum verbum tuum et discessit ab illa angelus 39exsurgens autem Maria in diebus illis abiit in montana cum festinatione in civitatem Iuda 40et intravit in domum Zacchariae et salutavit Elisabeth 41et factum est ut audivit salutationem Mariae Elisabeth exultavit infans in utero eius et repleta est Spiritu Sancto Elisabeth 42et exclamavit voce magna et dixit benedicta tu inter mulieres et benedictus fructus ventris tui 43et unde hoc mihi ut veniat mater Domini mei ad me 44ecce enim ut facta est vox salutationis tuae in auribus meis exultavit in gaudio infans in utero meo 45et beata quae credidit quoniam perficientur ea quae dicta sunt ei a Domino 46et ait Maria magnificat anima mea Dominum 47et exultavit spiritus meus in Deo salutari meo 48quia respexit humilitatem ancillae suae ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes 49quia fecit mihi magna qui potens est et sanctum nomen eius 50et misericordia eius in progenies et progenies timentibus eum 51fecit potentiam in brachio suo dispersit superbos mente cordis sui 52deposuit potentes de sede et exaltavit humiles 53esurientes implevit bonis et divites dimisit inanes 54suscepit Israhel puerum suum memorari misericordiae 55sicut locutus est ad patres nostros Abraham et semini eius in saecula 56mansit autem Maria cum illa quasi mensibus tribus et reversa est in domum suam 57Elisabeth autem impletum est tempus pariendi et peperit filium 58et audierunt vicini et cognati eius quia magnificavit Dominus misericordiam suam cum illa et congratulabantur ei 59et factum est in die octavo venerunt circumcidere puerum et vocabant eum nomine patris eius Zacchariam 60et respondens mater eius dixit nequaquam sed vocabitur Iohannes 61et dixerunt ad illam quia nemo est in cognatione tua qui vocetur hoc nomine 62innuebant autem patri eius quem vellet vocari eum 63et postulans pugillarem scripsit dicens Iohannes est nomen eius et mirati sunt universi 64apertum est autem ilico os eius et lingua eius et loquebatur benedicens Deum 65et factus est timor super omnes vicinos eorum et super omnia montana Iudaeae divulgabantur omnia verba haec 66et posuerunt omnes qui audierant in corde suo dicentes quid putas puer iste erit etenim manus Domini erat cum illo 67et Zaccharias pater eius impletus est Spiritu Sancto et prophetavit dicens 68benedictus Deus Israhel quia visitavit et fecit redemptionem plebi suae 69et erexit cornu salutis nobis in domo David pueri sui 70sicut locutus est per os sanctorum qui a saeculo sunt prophetarum eius 71salutem ex inimicis nostris et de manu omnium qui oderunt nos 72ad faciendam misericordiam cum patribus nostris et memorari testamenti sui sancti 73iusiurandum quod iuravit ad Abraham patrem nostrum 74daturum se nobis ut sine timore de manu inimicorum nostrorum liberati serviamus illi 75in sanctitate et iustitia coram ipso omnibus diebus nostris 76et tu puer propheta Altissimi vocaberis praeibis enim ante faciem Domini parare vias eius 77ad dandam scientiam salutis plebi eius in remissionem peccatorum eorum 78per viscera misericordiae Dei nostri in quibus visitavit nos oriens ex alto 79inluminare his qui in tenebris et in umbra mortis sedent ad dirigendos pedes nostros in viam pacis 80puer autem crescebat et confortabatur spiritu et erat in deserto usque in diem ostensionis suae ad Israhel

Chapter 2

1factum est autem in diebus illis exiit edictum a Caesare Augusto ut describeretur universus orbis 2haec descriptio prima facta est praeside Syriae Cyrino 3et ibant omnes ut profiterentur singuli in suam civitatem 4ascendit autem et Ioseph a Galilaea de civitate Nazareth in Iudaeam civitatem David quae vocatur Bethleem eo quod esset de domo et familia David 5ut profiteretur cum Maria desponsata sibi uxore praegnate 6factum est autem cum essent ibi impleti sunt dies ut pareret 7et peperit filium suum primogenitum et pannis eum involvit et reclinavit eum in praesepio quia non erat eis locus in diversorio 8et pastores erant in regione eadem vigilantes et custodientes vigilias noctis supra gregem suum 9et ecce angelus Domini stetit iuxta illos et claritas Dei circumfulsit illos et timuerunt timore magno 10et dixit illis angelus nolite timere ecce enim evangelizo vobis gaudium magnum quod erit omni populo 11quia natus est vobis hodie salvator qui est Christus Dominus in civitate David 12et hoc vobis signum invenietis infantem pannis involutum et positum in praesepio 13et subito facta est cum angelo multitudo militiae caelestis laudantium Deum et dicentium 14gloria in altissimis Deo et in terra pax in hominibus bonae voluntatis 15et factum est ut discesserunt ab eis angeli in caelum pastores loquebantur ad invicem transeamus usque Bethleem et videamus hoc verbum quod factum est quod fecit Dominus et ostendit nobis 16et venerunt festinantes et invenerunt Mariam et Ioseph et infantem positum in praesepio 17videntes autem cognoverunt de verbo quod dictum erat illis de puero hoc 18et omnes qui audierunt mirati sunt et de his quae dicta erant a pastoribus ad ipsos 19Maria autem conservabat omnia verba haec conferens in corde suo 20et reversi sunt pastores glorificantes et laudantes Deum in omnibus quae audierant et viderant sicut dictum est ad illos 21et postquam consummati sunt dies octo ut circumcideretur vocatum est nomen eius Iesus quod vocatum est ab angelo priusquam in utero conciperetur 22et postquam impleti sunt dies purgationis eius secundum legem Mosi tulerunt illum in Hierusalem ut sisterent eum Domino 23sicut scriptum est in lege Domini quia omne masculinum adaperiens vulvam sanctum Domino vocabitur 24et ut darent hostiam secundum quod dictum est in lege Domini par turturum aut duos pullos columbarum 25et ecce homo erat in Hierusalem cui nomen Symeon et homo iste iustus et timoratus expectans consolationem Israhel et Spiritus Sanctus erat in eo 26et responsum acceperat ab Spiritu Sancto non visurum se mortem nisi prius videret Christum Domini 27et venit in Spiritu in templum et cum inducerent puerum Iesum parentes eius ut facerent secundum consuetudinem legis pro eo 28et ipse accepit eum in ulnas suas et benedixit Deum et dixit 29nunc dimittis servum tuum Domine secundum verbum tuum in pace 30quia viderunt oculi mei salutare tuum 31quod parasti ante faciem omnium populorum 32lumen ad revelationem gentium et gloriam plebis tuae Israhel 33et erat pater eius et mater mirantes super his quae dicebantur de illo 34et benedixit illis Symeon et dixit ad Mariam matrem eius ecce positus est hic in ruinam et resurrectionem multorum in Israhel et in signum cui contradicetur 35et tuam ipsius animam pertransiet gladius ut revelentur ex multis cordibus cogitationes 36et erat Anna prophetissa filia Phanuhel de tribu Aser haec processerat in diebus multis et vixerat cum viro suo annis septem a virginitate sua 37et haec vidua usque ad annos octoginta quattuor quae non discedebat de templo ieiuniis et obsecrationibus serviens nocte ac die 38et haec ipsa hora superveniens confitebatur Domino et loquebatur de illo omnibus qui expectabant redemptionem Hierusalem 39et ut perfecerunt omnia secundum legem Domini reversi sunt in Galilaeam in civitatem suam Nazareth 40puer autem crescebat et confortabatur plenus sapientia et gratia Dei erat in illo 41et ibant parentes eius per omnes annos in Hierusalem in die sollemni paschae 42et cum factus esset annorum duodecim ascendentibus illis in Hierosolymam secundum consuetudinem diei festi 43consummatisque diebus cum redirent remansit puer Iesus in Hierusalem et non cognoverunt parentes eius 44existimantes autem illum esse in comitatu venerunt iter diei et requirebant eum inter cognatos et notos 45et non invenientes regressi sunt in Hierusalem requirentes eum 46et factum est post triduum invenerunt illum in templo sedentem in medio doctorum audientem illos et interrogantem 47stupebant autem omnes qui eum audiebant super prudentia et responsis eius 48et videntes admirati sunt et dixit mater eius ad illum fili quid fecisti nobis sic ecce pater tuus et ego dolentes quaerebamus te 49et ait ad illos quid est quod me quaerebatis nesciebatis quia in his quae Patris mei sunt oportet me esse 50et ipsi non intellexerunt verbum quod locutus est ad illos 51et descendit cum eis et venit Nazareth et erat subditus illis et mater eius conservabat omnia verba haec in corde suo 52et Iesus proficiebat sapientia aetate et gratia apud Deum et homines

Chapter 3

1anno autem quintodecimo imperii Tiberii Caesaris procurante Pontio Pilato Iudaeam tetrarcha autem Galilaeae Herode Philippo autem fratre eius tetrarcha Itureae et Trachonitidis regionis et Lysania Abilinae tetrarcha 2sub principibus sacerdotum Anna et Caiapha factum est verbum Dei super Iohannem Zacchariae filium in deserto 3et venit in omnem regionem Iordanis praedicans baptismum paenitentiae in remissionem peccatorum 4sicut scriptum est in libro sermonum Esaiae prophetae vox clamantis in deserto parate viam Domini rectas facite semitas eius 5omnis vallis implebitur et omnis mons et collis humiliabitur et erunt prava in directa et aspera in vias planas 6et videbit omnis caro salutare Dei 7dicebat ergo ad turbas quae exiebant ut baptizarentur ab ipso genimina viperarum quis ostendit vobis fugere a ventura ira 8facite ergo fructus dignos paenitentiae et ne coeperitis dicere patrem habemus Abraham dico enim vobis quia potest Deus de lapidibus istis suscitare filios Abrahae 9iam enim securis ad radicem arborum posita est omnis ergo arbor non faciens fructum exciditur et in ignem mittitur 10et interrogabant eum turbae dicentes quid ergo faciemus 11respondens autem dicebat illis qui habet duas tunicas det non habenti et qui habet escas similiter faciat 12venerunt autem et publicani ut baptizarentur et dixerunt ad illum magister quid faciemus 13at ille dixit ad eos nihil amplius quam quod constitutum est vobis faciatis 14interrogabant autem eum et milites dicentes quid faciemus et nos et ait illis neminem concutiatis neque calumniam faciatis et contenti estote stipendiis vestris 15existimante autem populo et cogitantibus omnibus in cordibus suis de Iohanne ne forte ipse esset Christus 16respondit Iohannes dicens omnibus ego quidem aqua baptizo vos venit autem fortior me cuius non sum dignus solvere corrigiam calciamentorum eius ipse vos baptizabit in Spiritu Sancto et igni 17cuius ventilabrum in manu eius et purgabit aream suam et congregabit triticum in horreum suum paleas autem conburet igni inextinguibili 18multa quidem et alia exhortans evangelizabat populum 19Herodes autem tetrarcha cum corriperetur ab illo de Herodiade uxore fratris sui et de omnibus malis quae fecit Herodes 20adiecit et hoc supra omnia et inclusit Iohannem in carcere 21factum est autem cum baptizaretur omnis populus et Iesu baptizato et orante apertum est caelum 22et descendit Spiritus Sanctus corporali specie sicut columba in ipsum et vox de caelo facta est tu es Filius meus dilectus in te conplacuit mihi 23et ipse Iesus erat incipiens quasi annorum triginta ut putabatur filius Ioseph qui fuit Heli 24qui fuit Matthat qui fuit Levi qui fuit Melchi qui fuit Iannae qui fuit Ioseph 25qui fuit Matthathiae qui fuit Amos qui fuit Naum qui fuit Esli qui fuit Naggae 26qui fuit Maath qui fuit Matthathiae qui fuit Semei qui fuit Iosech qui fuit Ioda 27qui fuit Iohanna qui fuit Resa qui fuit Zorobabel qui fuit Salathihel qui fuit Neri 28qui fuit Melchi qui fuit Addi qui fuit Cosam qui fuit Helmadam qui fuit Her 29qui fuit Iesu qui fuit Eliezer qui fuit Iorim qui fuit Matthat qui fuit Levi 30qui fuit Symeon qui fuit Iuda qui fuit Ioseph qui fuit Iona qui fuit Eliachim 31qui fuit Melea qui fuit Menna qui fuit Matthata qui fuit Nathan qui fuit David 32qui fuit Iesse qui fuit Obed qui fuit Booz qui fuit Salmon qui fuit Naasson 33qui fuit Aminadab qui fuit Aram qui fuit Esrom qui fuit Phares qui fuit Iudae 34qui fuit Iacob qui fuit Isaac qui fuit Abraham qui fuit Thare qui fuit Nachor 35qui fuit Seruch qui fuit Ragau qui fuit Phalec qui fuit Eber qui fuit Sale 36qui fuit Cainan qui fuit Arfaxat qui fuit Sem qui fuit Noe qui fuit Lamech 37qui fuit Mathusalae qui fuit Enoch qui fuit Iared qui fuit Malelehel qui fuit Cainan 38qui fuit Enos qui fuit Seth qui fuit Adam qui fuit Dei

Chapter 4

1Iesus autem plenus Spiritu Sancto regressus est ab Iordane et agebatur in Spiritu in desertum 2diebus quadraginta et temptabatur a diabolo et nihil manducavit in diebus illis et consummatis illis esuriit 3dixit autem illi diabolus si Filius Dei es dic lapidi huic ut panis fiat 4et respondit ad illum Iesus scriptum est quia non in pane solo vivet homo sed in omni verbo Dei 5et duxit illum diabolus et ostendit illi omnia regna orbis terrae in momento temporis 6et ait ei tibi dabo potestatem hanc universam et gloriam illorum quia mihi tradita sunt et cui volo do illa 7tu ergo si adoraveris coram me erunt tua omnia 8et respondens Iesus dixit illi scriptum est Dominum Deum tuum adorabis et illi soli servies 9et duxit illum in Hierusalem et statuit eum supra pinnam templi et dixit illi si Filius Dei es mitte te hinc deorsum 10scriptum est enim quod angelis suis mandabit de te ut conservent te 11et quia in manibus tollent te ne forte offendas ad lapidem pedem tuum 12et respondens Iesus ait illi dictum est non temptabis Dominum Deum tuum 13et consummata omni temptatione diabolus recessit ab illo usque ad tempus 14et regressus est Iesus in virtute Spiritus in Galilaeam et fama exiit per universam regionem de illo 15et ipse docebat in synagogis eorum et magnificabatur ab omnibus 16et venit Nazareth ubi erat nutritus et intravit secundum consuetudinem suam die sabbati in synagogam et surrexit legere 17et traditus est illi liber prophetae Esaiae et ut revolvit librum invenit locum ubi scriptum erat 18Spiritus Domini super me propter quod unxit me evangelizare pauperibus misit me 19praedicare captivis remissionem et caecis visum dimittere confractos in remissionem praedicare annum Domini acceptum et diem retributionis 20et cum plicuisset librum reddidit ministro et sedit et omnium in synagoga oculi erant intendentes in eum 21coepit autem dicere ad illos quia hodie impleta est haec scriptura in auribus vestris 22et omnes testimonium illi dabant et mirabantur in verbis gratiae quae procedebant de ore ipsius et dicebant nonne hic filius est Ioseph 23et ait illis utique dicetis mihi hanc similitudinem medice cura te ipsum quanta audivimus facta in Capharnaum fac et hic in patria tua 24ait autem amen dico vobis quia nemo propheta acceptus est in patria sua 25in veritate dico vobis multae viduae erant in diebus Heliae in Israhel quando clusum est caelum annis tribus et mensibus sex cum facta est fames magna in omni terra 26et ad nullam illarum missus est Helias nisi in Sareptha Sidoniae ad mulierem viduam 27et multi leprosi erant in Israhel sub Heliseo propheta et nemo eorum mundatus est nisi Neman Syrus 28et repleti sunt omnes in synagoga ira haec audientes 29et surrexerunt et eiecerunt illum extra civitatem et duxerunt illum usque ad supercilium montis supra quem civitas illorum erat aedificata ut praecipitarent eum 30ipse autem transiens per medium illorum ibat 31et descendit in Capharnaum civitatem Galilaeae ibique docebat illos sabbatis 32et stupebant in doctrina eius quia in potestate erat sermo ipsius 33et in synagoga erat homo habens daemonium inmundum et exclamavit voce magna 34dicens sine quid nobis et tibi Iesu Nazarene venisti perdere nos scio te qui sis Sanctus Dei 35et increpavit illi Iesus dicens obmutesce et exi ab illo et cum proiecisset illum daemonium in medium exiit ab illo nihilque illum nocuit 36et factus est pavor in omnibus et conloquebantur ad invicem dicentes quod est hoc verbum quia in potestate et virtute imperat inmundis spiritibus et exeunt 37et divulgabatur fama de illo in omnem locum regionis 38surgens autem de synagoga introivit in domum Simonis socrus autem Simonis tenebatur magnis febribus et rogaverunt illum pro ea 39et stans super illam imperavit febri et dimisit illam et continuo surgens ministrabat illis 40cum sol autem occidisset omnes qui habebant infirmos variis languoribus ducebant illos ad eum at ille singulis manus inponens curabat eos 41exiebant autem etiam daemonia a multis clamantia et dicentia quia tu es Filius Dei et increpans non sinebat ea loqui quia sciebant ipsum esse Christum 42facta autem die egressus ibat in desertum locum et turbae requirebant eum et venerunt usque ad ipsum et detinebant illum ne discederet ab eis 43quibus ille ait quia et aliis civitatibus oportet me evangelizare regnum Dei quia ideo missus sum 44et erat praedicans in synagogis Galilaeae

Chapter 5

1factum est autem cum turbae inruerent in eum ut audirent verbum Dei et ipse stabat secus stagnum Gennesareth 2et vidit duas naves stantes secus stagnum piscatores autem descenderant et lavabant retia 3ascendens autem in unam navem quae erat Simonis rogavit eum a terra reducere pusillum et sedens docebat de navicula turbas 4ut cessavit autem loqui dixit ad Simonem duc in altum et laxate retia vestra in capturam 5et respondens Simon dixit illi praeceptor per totam noctem laborantes nihil cepimus in verbo autem tuo laxabo rete 6et cum hoc fecissent concluserunt piscium multitudinem copiosam rumpebatur autem rete eorum 7et annuerunt sociis qui erant in alia navi ut venirent et adiuvarent eos et venerunt et impleverunt ambas naviculas ita ut mergerentur 8quod cum videret Simon Petrus procidit ad genua Iesu dicens exi a me quia homo peccator sum Domine 9stupor enim circumdederat eum et omnes qui cum illo erant in captura piscium quam ceperant 10similiter autem Iacobum et Iohannem filios Zebedaei qui erant socii Simonis et ait ad Simonem Iesus noli timere ex hoc iam homines eris capiens 11et subductis ad terram navibus relictis omnibus secuti sunt illum 12et factum est cum esset in una civitatum et ecce vir plenus lepra et videns Iesum et procidens in faciem rogavit eum dicens Domine si vis potes me mundare 13et extendens manum tetigit illum dicens volo mundare et confestim lepra discessit ab illo 14et ipse praecepit illi ut nemini diceret sed vade ostende te sacerdoti et offer pro emundatione tua sicut praecepit Moses in testimonium illis 15perambulabat autem magis sermo de illo et conveniebant turbae multae ut audirent et curarentur ab infirmitatibus suis 16ipse autem secedebat in deserto et orabat 17et factum est in una dierum et ipse sedebat docens et erant Pharisaei sedentes et legis doctores qui venerant ex omni castello Galilaeae et Iudaeae et Hierusalem et virtus erat Domini ad sanandum eos 18et ecce viri portantes in lecto hominem qui erat paralyticus et quaerebant eum inferre et ponere ante eum 19et non invenientes qua parte illum inferrent prae turba ascenderunt supra tectum per tegulas submiserunt illum cum lecto in medium ante Iesum 20quorum fidem ut vidit dixit homo remittuntur tibi peccata tua 21et coeperunt cogitare scribae et Pharisaei dicentes quis est hic qui loquitur blasphemias quis potest dimittere peccata nisi solus Deus 22ut cognovit autem Iesus cogitationes eorum respondens dixit ad illos quid cogitatis in cordibus vestris 23quid est facilius dicere dimittuntur tibi peccata an dicere surge et ambula 24ut autem sciatis quia Filius hominis potestatem habet in terra dimittere peccata ait paralytico tibi dico surge tolle lectum tuum et vade in domum tuam 25et confestim surgens coram illis tulit in quo iacebat et abiit in domum suam magnificans Deum 26et stupor adprehendit omnes et magnificabant Deum et repleti sunt timore dicentes quia vidimus mirabilia hodie 27et post haec exiit et vidit publicanum nomine Levi sedentem ad teloneum et ait illi sequere me 28et relictis omnibus surgens secutus est eum 29et fecit ei convivium magnum Levi in domo sua et erat turba multa publicanorum et aliorum qui cum illis erant discumbentes 30et murmurabant Pharisaei et scribae eorum dicentes ad discipulos eius quare cum publicanis et peccatoribus manducatis et bibitis 31et respondens Iesus dixit ad illos non egent qui sani sunt medico sed qui male habent 32non veni vocare iustos sed peccatores in paenitentiam 33at illi dixerunt ad eum quare discipuli Iohannis ieiunant frequenter et obsecrationes faciunt similiter et Pharisaeorum tui autem edunt et bibunt 34quibus ipse ait numquid potestis filios sponsi dum cum illis est sponsus facere ieiunare 35venient autem dies et cum ablatus fuerit ab illis sponsus tunc ieiunabunt in illis diebus 36dicebat autem et similitudinem ad illos quia nemo commissuram a vestimento novo inmittit in vestimentum vetus alioquin et novum rumpit et veteri non convenit commissura a novo 37et nemo mittit vinum novum in utres veteres alioquin rumpet vinum novum utres et ipsum effundetur et utres peribunt 38sed vinum novum in utres novos mittendum est et utraque conservantur 39et nemo bibens vetus statim vult novum dicit enim vetus melius est

Chapter 6

1factum est autem in sabbato secundoprimo cum transiret per sata vellebant discipuli eius spicas et manducabant confricantes manibus 2quidam autem Pharisaeorum dicebant illis quid facitis quod non licet in sabbatis 3et respondens Iesus ad eos dixit nec hoc legistis quod fecit David cum esurisset ipse et qui cum eo erant 4quomodo intravit in domum Dei et panes propositionis sumpsit et manducavit et dedit his qui cum ipso erant quos non licet manducare nisi tantum sacerdotibus 5et dicebat illis quia dominus est Filius hominis etiam sabbati 6factum est autem et in alio sabbato ut intraret in synagogam et doceret et erat ibi homo et manus eius dextra erat arida 7observabant autem scribae et Pharisaei si in sabbato curaret ut invenirent accusare illum 8ipse vero sciebat cogitationes eorum et ait homini qui habebat manum aridam surge et sta in medium et surgens stetit 9ait autem ad illos Iesus interrogo vos si licet sabbato bene facere an male animam salvam facere an perdere 10et circumspectis omnibus dixit homini extende manum tuam et extendit et restituta est manus eius 11ipsi autem repleti sunt insipientia et conloquebantur ad invicem quidnam facerent Iesu 12factum est autem in illis diebus exiit in montem orare et erat pernoctans in oratione Dei 13et cum dies factus esset vocavit discipulos suos et elegit duodecim ex ipsis quos et apostolos nominavit 14Simonem quem cognominavit Petrum et Andream fratrem eius Iacobum et Iohannem Philippum et Bartholomeum 15Mattheum et Thomam Iacobum Alphei et Simonem qui vocatur Zelotes 16Iudam Iacobi et Iudam Scarioth qui fuit proditor 17et descendens cum illis stetit in loco campestri et turba discipulorum eius et multitudo copiosa plebis ab omni Iudaea et Hierusalem et maritimae Tyri et Sidonis 18qui venerunt ut audirent eum et sanarentur a languoribus suis et qui vexabantur ab spiritibus inmundis curabantur 19et omnis turba quaerebant eum tangere quia virtus de illo exiebat et sanabat omnes 20et ipse elevatis oculis in discipulos suos dicebat beati pauperes quia vestrum est regnum Dei 21beati qui nunc esuritis quia saturabimini beati qui nunc fletis quia ridebitis 22beati eritis cum vos oderint homines et cum separaverint vos et exprobraverint et eiecerint nomen vestrum tamquam malum propter Filium hominis 23gaudete in illa die et exultate ecce enim merces vestra multa in caelo secundum haec enim faciebant prophetis patres eorum 24verumtamen vae vobis divitibus quia habetis consolationem vestram 25vae vobis qui saturati estis quia esurietis vae vobis qui ridetis nunc quia lugebitis et flebitis 26vae cum bene vobis dixerint omnes homines secundum haec faciebant prophetis patres eorum 27sed vobis dico qui auditis diligite inimicos vestros benefacite his qui vos oderunt 28benedicite maledicentibus vobis orate pro calumniantibus vos 29ei qui te percutit in maxillam praebe et alteram et ab eo qui aufert tibi vestimentum etiam tunicam noli prohibere 30omni autem petenti te tribue et qui aufert quae tua sunt ne repetas 31et prout vultis ut faciant vobis homines et vos facite illis similiter 32et si diligitis eos qui vos diligunt quae vobis est gratia nam et peccatores diligentes se diligunt 33et si benefeceritis his qui vobis benefaciunt quae vobis est gratia siquidem et peccatores hoc faciunt 34et si mutuum dederitis his a quibus speratis recipere quae gratia est vobis nam et peccatores peccatoribus fenerantur ut recipiant aequalia 35verumtamen diligite inimicos vestros et benefacite et mutuum date nihil desperantes et erit merces vestra multa et eritis filii Altissimi quia ipse benignus est super ingratos et malos 36estote ergo misericordes sicut et Pater vester misericors est 37nolite iudicare et non iudicabimini nolite condemnare et non condemnabimini dimittite et dimittemini 38date et dabitur vobis mensuram bonam confersam et coagitatam et supereffluentem dabunt in sinum vestrum eadem quippe mensura qua mensi fueritis remetietur vobis 39dicebat autem illis et similitudinem numquid potest caecus caecum ducere nonne ambo in foveam cadent 40non est discipulus super magistrum perfectus autem omnis erit sicut magister eius 41quid autem vides festucam in oculo fratris tui trabem autem quae in oculo tuo est non consideras 42et quomodo potes dicere fratri tuo frater sine eiciam festucam de oculo tuo ipse in oculo tuo trabem non videns hypocrita eice primum trabem de oculo tuo et tunc perspicies ut educas festucam de oculo fratris tui 43non est enim arbor bona quae facit fructus malos neque arbor mala faciens fructum bonum 44unaquaeque enim arbor de fructu suo cognoscitur neque enim de spinis colligunt ficus neque de rubo vindemiant uvam 45bonus homo de bono thesauro cordis sui profert bonum et malus homo de malo profert malum ex abundantia enim cordis os loquitur 46quid autem vocatis me Domine Domine et non facitis quae dico 47omnis qui venit ad me et audit sermones meos et facit eos ostendam vobis cui similis est 48similis est homini aedificanti domum qui fodit in altum et posuit fundamenta supra petram inundatione autem facta inlisum est flumen domui illi et non potuit eam movere fundata enim erat supra petram 49qui autem audivit et non fecit similis est homini aedificanti domum suam supra terram sine fundamento in quam inlisus est fluvius et continuo concidit et facta est ruina domus illius magna

Chapter 7

1cum autem implesset omnia verba sua in aures plebis intravit Capharnaum 2centurionis autem cuiusdam servus male habens erat moriturus qui illi erat pretiosus 3et cum audisset de Iesu misit ad eum seniores Iudaeorum rogans eum ut veniret et salvaret servum eius 4at illi cum venissent ad Iesum rogabant eum sollicite dicentes ei quia dignus est ut hoc illi praestes 5diligit enim gentem nostram et synagogam ipse aedificavit nobis 6Iesus autem ibat cum illis et cum iam non longe esset a domo misit ad eum centurio amicos dicens Domine noli vexari non enim dignus sum ut sub tectum meum intres 7propter quod et me ipsum non sum dignum arbitratus ut venirem ad te sed dic verbo et sanabitur puer meus 8nam et ego homo sum sub potestate constitutus habens sub me milites et dico huic vade et vadit et alio veni et venit et servo meo fac hoc et facit 9quo audito Iesus miratus est et conversus sequentibus se turbis dixit amen dico vobis nec in Israhel tantam fidem inveni 10et reversi qui missi fuerant domum invenerunt servum qui languerat sanum 11et factum est deinceps ibat in civitatem quae vocatur Naim et ibant cum illo discipuli eius et turba copiosa 12cum autem adpropinquaret portae civitatis et ecce defunctus efferebatur filius unicus matri suae et haec vidua erat et turba civitatis multa cum illa 13quam cum vidisset Dominus misericordia motus super ea dixit illi noli flere 14et accessit et tetigit loculum hii autem qui portabant steterunt et ait adulescens tibi dico surge 15et resedit qui erat mortuus et coepit loqui et dedit illum matri suae 16accepit autem omnes timor et magnificabant Deum dicentes quia propheta magnus surrexit in nobis et quia Deus visitavit plebem suam 17et exiit hic sermo in universam Iudaeam de eo et omnem circa regionem 18et nuntiaverunt Iohanni discipuli eius de omnibus his 19et convocavit duos de discipulis suis Iohannes et misit ad Dominum dicens tu es qui venturus es an alium expectamus 20cum autem venissent ad eum viri dixerunt Iohannes Baptista misit nos ad te dicens tu es qui venturus es an alium expectamus 21in ipsa autem hora curavit multos a languoribus et plagis et spiritibus malis et caecis multis donavit visum 22et respondens dixit illis euntes nuntiate Iohanni quae vidistis et audistis quia caeci vident claudi ambulant leprosi mundantur surdi audiunt mortui resurgunt pauperes evangelizantur 23et beatus est quicumque non fuerit scandalizatus in me 24et cum discessissent nuntii Iohannis coepit dicere de Iohanne ad turbas quid existis in desertum videre harundinem vento moveri 25sed quid existis videre hominem mollibus vestimentis indutum ecce qui in veste pretiosa sunt et deliciis in domibus regum sunt 26sed quid existis videre prophetam utique dico vobis et plus quam prophetam 27hic est de quo scriptum est ecce mitto angelum meum ante faciem tuam qui praeparabit viam tuam ante te 28dico enim vobis maior inter natos mulierum propheta Iohanne Baptista nemo est qui autem minor est in regno Dei maior est illo 29et omnis populus audiens et publicani iustificaverunt Deum baptizati baptismo Iohannis 30Pharisaei autem et legis periti consilium Dei spreverunt in semet ipsos non baptizati ab eo 31cui ergo similes dicam homines generationis huius et cui similes sunt 32similes sunt pueris sedentibus in foro et loquentibus ad invicem et dicentibus cantavimus vobis tibiis et non saltastis lamentavimus et non plorastis 33venit enim Iohannes Baptista neque manducans panem neque bibens vinum et dicitis daemonium habet 34venit Filius hominis manducans et bibens et dicitis ecce homo devorator et bibens vinum amicus publicanorum et peccatorum 35et iustificata est sapientia ab omnibus filiis suis 36rogabat autem illum quidam de Pharisaeis ut manducaret cum illo et ingressus domum Pharisaei discubuit 37et ecce mulier quae erat in civitate peccatrix ut cognovit quod accubuit in domo Pharisaei adtulit alabastrum unguenti 38et stans retro secus pedes eius lacrimis coepit rigare pedes eius et capillis capitis sui tergebat et osculabatur pedes eius et unguento unguebat 39videns autem Pharisaeus qui vocaverat eum ait intra se dicens hic si esset propheta sciret utique quae et qualis mulier quae tangit eum quia peccatrix est 40et respondens Iesus dixit ad illum Simon habeo tibi aliquid dicere at ille ait magister dic 41duo debitores erant cuidam feneratori unus debebat denarios quingentos alius quinquaginta 42non habentibus illis unde redderent donavit utrisque quis ergo eum plus diliget 43respondens Simon dixit aestimo quia is cui plus donavit at ille dixit ei recte iudicasti 44et conversus ad mulierem dixit Simoni vides hanc mulierem intravi in domum tuam aquam pedibus meis non dedisti haec autem lacrimis rigavit pedes meos et capillis suis tersit 45osculum mihi non dedisti haec autem ex quo intravit non cessavit osculari pedes meos 46oleo caput meum non unxisti haec autem unguento unxit pedes meos 47propter quod dico tibi remittentur ei peccata multa quoniam dilexit multum cui autem minus dimittitur minus diligit 48dixit autem ad illam remittuntur tibi peccata 49et coeperunt qui simul accumbebant dicere intra se quis est hic qui etiam peccata dimittit 50dixit autem ad mulierem fides tua te salvam fecit vade in pace

Chapter 8

1et factum est deinceps et ipse iter faciebat per civitatem et castellum praedicans et evangelizans regnum Dei et duodecim cum illo 2et mulieres aliquae quae erant curatae ab spiritibus malignis et infirmitatibus Maria quae vocatur Magdalene de qua daemonia septem exierant 3et Iohanna uxor Chuza procuratoris Herodis et Susanna et aliae multae quae ministrabant eis de facultatibus suis 4cum autem turba plurima conveniret et de civitatibus properarent ad eum dixit per similitudinem 5exiit qui seminat seminare semen suum et dum seminat aliud cecidit secus viam et conculcatum est et volucres caeli comederunt illud 6et aliud cecidit supra petram et natum aruit quia non habebat humorem 7et aliud cecidit inter spinas et simul exortae spinae suffocaverunt illud 8et aliud cecidit in terram bonam et ortum fecit fructum centuplum haec dicens clamabat qui habet aures audiendi audiat 9interrogabant autem eum discipuli eius quae esset haec parabola 10quibus ipse dixit vobis datum est nosse mysterium regni Dei ceteris autem in parabolis ut videntes non videant et audientes non intellegant 11est autem haec parabola semen est verbum Dei 12qui autem secus viam sunt qui audiunt deinde venit diabolus et tollit verbum de corde eorum ne credentes salvi fiant 13nam qui supra petram qui cum audierint cum gaudio suscipiunt verbum et hii radices non habent qui ad tempus credunt et in tempore temptationis recedunt 14quod autem in spinis cecidit hii sunt qui audierunt et a sollicitudinibus et divitiis et voluptatibus vitae euntes suffocantur et non referunt fructum 15quod autem in bonam terram hii sunt qui in corde bono et optimo audientes verbum retinent et fructum adferunt in patientia 16nemo autem lucernam accendens operit eam vaso aut subtus lectum ponit sed supra candelabrum ponit ut intrantes videant lumen 17non enim est occultum quod non manifestetur nec absconditum quod non cognoscatur et in palam veniat 18videte ergo quomodo auditis qui enim habet dabitur illi et quicumque non habet etiam quod putat se habere auferetur ab illo 19venerunt autem ad illum mater et fratres eius et non poterant adire ad eum prae turba 20et nuntiatum est illi mater tua et fratres tui stant foris volentes te videre 21qui respondens dixit ad eos mater mea et fratres mei hii sunt qui verbum Dei audiunt et faciunt 22factum est autem in una dierum et ipse ascendit in naviculam et discipuli eius et ait ad illos transfretemus trans stagnum et ascenderunt 23navigantibus autem illis obdormiit et descendit procella venti in stagnum et conplebantur et periclitabantur 24accedentes autem suscitaverunt eum dicentes praeceptor perimus at ille surgens increpavit ventum et tempestatem aquae et cessavit et facta est tranquillitas 25dixit autem illis ubi est fides vestra qui timentes mirati sunt dicentes ad invicem quis putas hic est quia et ventis imperat et mari et oboediunt ei 26enavigaverunt autem ad regionem Gerasenorum quae est contra Galilaeam 27et cum egressus esset ad terram occurrit illi vir quidam qui habebat daemonium iam temporibus multis et vestimento non induebatur neque in domo manebat sed in monumentis 28is ut vidit Iesum procidit ante illum et exclamans voce magna dixit quid mihi et tibi est Iesu Fili Dei altissimi obsecro te ne me torqueas 29praecipiebat enim spiritui inmundo ut exiret ab homine multis enim temporibus arripiebat illum et vinciebatur catenis et conpedibus custoditus et ruptis vinculis agebatur a daemonio in deserta 30interrogavit autem illum Iesus dicens quod tibi nomen est at ille dixit Legio quia intraverunt daemonia multa in eum 31et rogabant illum ne imperaret illis ut in abyssum irent 32erat autem ibi grex porcorum multorum pascentium in monte et rogabant eum ut permitteret eos in illos ingredi et permisit illos 33exierunt ergo daemonia ab homine et intraverunt in porcos et impetu abiit grex per praeceps in stagnum et suffocatus est 34quod ut viderunt factum qui pascebant fugerunt et nuntiaverunt in civitatem et in villas 35exierunt autem videre quod factum est et venerunt ad Iesum et invenerunt hominem sedentem a quo daemonia exierant vestitum ac sana mente ad pedes eius et timuerunt 36nuntiaverunt autem illis et qui viderant quomodo sanus factus esset a Legione 37et rogaverunt illum omnis multitudo regionis Gerasenorum ut discederet ab ipsis quia timore magno tenebantur ipse autem ascendens navem reversus est 38et rogabat illum vir a quo daemonia exierant ut cum eo esset dimisit autem eum Iesus dicens 39redi domum tuam et narra quanta tibi fecit Deus et abiit per universam civitatem praedicans quanta illi fecisset Iesus 40factum est autem cum redisset Iesus excepit illum turba erant enim omnes expectantes eum 41et ecce venit vir cui nomen Iairus et ipse princeps synagogae erat et cecidit ad pedes Iesu rogans eum ut intraret in domum eius 42quia filia unica erat illi fere annorum duodecim et haec moriebatur et contigit dum iret a turbis conprimebatur 43et mulier quaedam erat in fluxu sanguinis ab annis duodecim quae in medicos erogaverat omnem substantiam suam nec ab ullo potuit curari 44accessit retro et tetigit fimbriam vestimenti eius et confestim stetit fluxus sanguinis eius 45et ait Iesus quis est qui me tetigit negantibus autem omnibus dixit Petrus et qui cum illo erant praeceptor turbae te conprimunt et adfligunt et dicis quis me tetigit 46et dixit Iesus tetigit me aliquis nam ego novi virtutem de me exisse 47videns autem mulier quia non latuit tremens venit et procidit ante pedes illius et ob quam causam tetigerit eum indicavit coram omni populo et quemadmodum confestim sanata sit 48at ipse dixit illi filia fides tua te salvam fecit vade in pace 49adhuc illo loquente venit a principe synagogae dicens ei quia mortua est filia tua noli vexare illum 50Iesus autem audito hoc verbo respondit patri puellae noli timere crede tantum et salva erit 51et cum venisset domum non permisit intrare secum quemquam nisi Petrum et Iohannem et Iacobum et patrem et matrem puellae 52flebant autem omnes et plangebant illam at ille dixit nolite flere non est mortua sed dormit 53et deridebant eum scientes quia mortua esset 54ipse autem tenens manum eius clamavit dicens puella surge 55et reversus est spiritus eius et surrexit continuo et iussit illi dari manducare 56et stupuerunt parentes eius quibus praecepit ne alicui dicerent quod factum erat

Chapter 9

1convocatis autem duodecim apostolis dedit illis virtutem et potestatem super omnia daemonia et ut languores curarent 2et misit illos praedicare regnum Dei et sanare infirmos 3et ait ad illos nihil tuleritis in via neque virgam neque peram neque panem neque pecuniam neque duas tunicas habeatis 4et in quamcumque domum intraveritis ibi manete et inde ne exeatis 5et quicumque non receperint vos exeuntes de civitate illa etiam pulverem pedum vestrorum excutite in testimonium supra illos 6egressi autem circumibant per castella evangelizantes et curantes ubique 7audivit autem Herodes tetrarcha omnia quae fiebant ab eo et haesitabat eo quod diceretur 8a quibusdam quia Iohannes surrexit a mortuis a quibusdam vero quia Helias apparuit ab aliis autem quia propheta unus de antiquis surrexit 9et ait Herodes Iohannem ego decollavi quis autem est iste de quo audio ego talia et quaerebat videre eum 10et reversi apostoli narraverunt illi quaecumque fecerunt et adsumptis illis secessit seorsum in locum desertum qui est Bethsaida 11quod cum cognovissent turbae secutae sunt illum et excepit illos et loquebatur illis de regno Dei et eos qui cura indigebant sanabat 12dies autem coeperat declinare et accedentes duodecim dixerunt illi dimitte turbas ut euntes in castella villasque quae circa sunt devertant et inveniant escas quia hic in loco deserto sumus 13ait autem ad illos vos date illis manducare at illi dixerunt non sunt nobis plus quam quinque panes et duo pisces nisi forte nos eamus et emamus in omnem hanc turbam escas 14erant autem fere viri quinque milia ait autem ad discipulos suos facite illos discumbere per convivia quinquagenos 15et ita fecerunt et discumbere fecerunt omnes 16acceptis autem quinque panibus et duobus piscibus respexit in caelum et benedixit illis et fregit et distribuit discipulis suis ut ponerent ante turbas 17et manducaverunt omnes et saturati sunt et sublatum est quod superfuit illis fragmentorum cofini duodecim 18et factum est cum solus esset orans erant cum illo et discipuli et interrogavit illos dicens quem me dicunt esse turbae 19at illi responderunt et dixerunt Iohannem Baptistam alii autem Heliam alii quia propheta unus de prioribus surrexit 20dixit autem illis vos autem quem me esse dicitis respondens Simon Petrus dixit Christum Dei 21at ille increpans illos praecepit ne cui dicerent hoc 22dicens quia oportet Filium hominis multa pati et reprobari a senioribus et principibus sacerdotum et scribis et occidi et tertia die resurgere 23dicebat autem ad omnes si quis vult post me venire abneget se ipsum et tollat crucem suam cotidie et sequatur me 24qui enim voluerit animam suam salvam facere perdet illam nam qui perdiderit animam suam propter me salvam faciet illam 25quid enim proficit homo si lucretur universum mundum se autem ipsum perdat et detrimentum sui faciat 26nam qui me erubuerit et meos sermones hunc Filius hominis erubescet cum venerit in maiestate sua et Patris et sanctorum angelorum 27dico autem vobis vere sunt aliqui hic stantes qui non gustabunt mortem donec videant regnum Dei 28factum est autem post haec verba fere dies octo et adsumpsit Petrum et Iohannem et Iacobum et ascendit in montem ut oraret 29et factum est dum oraret species vultus eius altera et vestitus eius albus refulgens 30et ecce duo viri loquebantur cum illo erant autem Moses et Helias 31visi in maiestate et dicebant excessum eius quem conpleturus erat in Hierusalem 32Petrus vero et qui cum illo gravati erant somno et evigilantes viderunt maiestatem eius et duos viros qui stabant cum illo 33et factum est cum discederent ab illo ait Petrus ad Iesum praeceptor bonum est nos hic esse et faciamus tria tabernacula unum tibi et unum Mosi et unum Heliae nesciens quid diceret 34haec autem illo loquente facta est nubes et obumbravit eos et timuerunt intrantibus illis in nubem 35et vox facta est de nube dicens hic est Filius meus electus ipsum audite 36et dum fieret vox inventus est Iesus solus et ipsi tacuerunt et nemini dixerunt in illis diebus quicquam ex his quae viderant 37factum est autem in sequenti die descendentibus illis de monte occurrit illi turba multa 38et ecce vir de turba exclamavit dicens magister obsecro te respice in filium meum quia unicus est mihi 39et ecce spiritus adprehendit illum et subito clamat et elidit et dissipat eum cum spuma et vix discedit dilanians eum 40et rogavi discipulos tuos ut eicerent illum et non potuerunt 41respondens autem Iesus dixit o generatio infidelis et perversa usquequo ero apud vos et patiar vos adduc huc filium tuum 42et cum accederet elisit illum daemonium et dissipavit 43et increpavit Iesus spiritum inmundum et sanavit puerum et reddidit illum patri eius 44stupebant autem omnes in magnitudine Dei omnibusque mirantibus in omnibus quae faciebat dixit ad discipulos suos ponite vos in cordibus vestris sermones istos Filius enim hominis futurum est ut tradatur in manus hominum 45at illi ignorabant verbum istud et erat velatum ante eos ut non sentirent illud et timebant interrogare eum de hoc verbo 46intravit autem cogitatio in eos quis eorum maior esset 47at Iesus videns cogitationes cordis illorum adprehendens puerum statuit eum secus se 48et ait illis quicumque susceperit puerum istum in nomine meo me recipit et quicumque me recipit recipit eum qui me misit nam qui minor est inter omnes vos hic maior est 49respondens autem Iohannes dixit praeceptor vidimus quendam in nomine tuo eicientem daemonia et prohibuimus eum quia non sequitur nobiscum 50et ait ad illum Iesus nolite prohibere qui enim non est adversum vos pro vobis est 51factum est autem dum conplerentur dies adsumptionis eius et ipse faciem suam firmavit ut iret Hierusalem 52et misit nuntios ante conspectum suum et euntes intraverunt in civitatem Samaritanorum ut pararent illi 53et non receperunt eum quia facies eius erat euntis Hierusalem 54cum vidissent autem discipuli eius Iacobus et Iohannes dixerunt Domine vis dicimus ut ignis descendat de caelo et consumat illos 55et conversus increpavit illos 56et abierunt in aliud castellum 57factum est autem ambulantibus illis in via dixit quidam ad illum sequar te quocumque ieris 58et ait illi Iesus vulpes foveas habent et volucres caeli nidos Filius autem hominis non habet ubi caput reclinet 59ait autem ad alterum sequere me ille autem dixit Domine permitte mihi primum ire sepelire patrem meum 60dixitque ei Iesus sine ut mortui sepeliant mortuos suos tu autem vade adnuntia regnum Dei 61et ait alter sequar te Domine sed primum permitte mihi renuntiare his qui domi sunt 62ait ad illum Iesus nemo mittens manum suam in aratrum et aspiciens retro aptus est regno Dei

Chapter 10

1post haec autem designavit Dominus et alios septuaginta duos et misit illos binos ante faciem suam in omnem civitatem et locum quo erat ipse venturus 2et dicebat illis messis quidem multa operarii autem pauci rogate ergo Dominum messis ut mittat operarios in messem 3ite ecce ego mitto vos sicut agnos inter lupos 4nolite portare sacculum neque peram neque calciamenta et neminem per viam salutaveritis 5in quamcumque domum intraveritis primum dicite pax huic domui 6et si ibi fuerit filius pacis requiescet super illam pax vestra sin autem ad vos revertetur 7in eadem autem domo manete edentes et bibentes quae apud illos sunt dignus enim est operarius mercede sua nolite transire de domo in domum 8et in quamcumque civitatem intraveritis et susceperint vos manducate quae adponuntur vobis 9et curate infirmos qui in illa sunt et dicite illis adpropinquavit in vos regnum Dei 10in quamcumque civitatem intraveritis et non receperint vos exeuntes in plateas eius dicite 11etiam pulverem qui adhesit nobis de civitate vestra extergimus in vos tamen hoc scitote quia adpropinquavit regnum Dei 12dico vobis quia Sodomis in die illa remissius erit quam illi civitati 13vae tibi Corazain vae tibi Bethsaida quia si in Tyro et Sidone factae fuissent virtutes quae in vobis factae sunt olim in cilicio et cinere sedentes paeniterent 14verumtamen Tyro et Sidoni remissius erit in iudicio quam vobis 15et tu Capharnaum usque in caelum exaltata usque ad infernum demergeris 16qui vos audit me audit et qui vos spernit me spernit qui autem me spernit spernit eum qui me misit 17reversi sunt autem septuaginta duo cum gaudio dicentes Domine etiam daemonia subiciuntur nobis in nomine tuo 18et ait illis videbam Satanan sicut fulgur de caelo cadentem 19ecce dedi vobis potestatem calcandi supra serpentes et scorpiones et supra omnem virtutem inimici et nihil vobis nocebit 20verumtamen in hoc nolite gaudere quia spiritus vobis subiciuntur gaudete autem quod nomina vestra scripta sunt in caelis 21in ipsa hora exultavit Spiritu Sancto et dixit confiteor tibi Pater Domine caeli et terrae quod abscondisti haec a sapientibus et prudentibus et revelasti ea parvulis etiam Pater quia sic placuit ante te 22omnia mihi tradita sunt a Patre meo et nemo scit qui sit Filius nisi Pater et qui sit Pater nisi Filius et cui voluerit Filius revelare 23et conversus ad discipulos suos dixit beati oculi qui vident quae videtis 24dico enim vobis quod multi prophetae et reges voluerunt videre quae vos videtis et non viderunt et audire quae auditis et non audierunt 25et ecce quidam legis peritus surrexit temptans illum et dicens magister quid faciendo vitam aeternam possidebo 26at ille dixit ad eum in lege quid scriptum est quomodo legis 27ille respondens dixit diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo et ex tota anima tua et ex omnibus viribus tuis et ex omni mente tua et proximum tuum sicut te ipsum 28dixitque illi recte respondisti hoc fac et vives 29ille autem volens iustificare se ipsum dixit ad Iesum et quis est meus proximus 30suscipiens autem Iesus dixit homo quidam descendebat ab Hierusalem in Hiericho et incidit in latrones qui etiam despoliaverunt eum et plagis inpositis abierunt semivivo relicto 31accidit autem ut sacerdos quidam descenderet eadem via et viso illo praeterivit 32similiter et Levita cum esset secus locum et videret eum pertransiit 33Samaritanus autem quidam iter faciens venit secus eum et videns eum misericordia motus est 34et adpropians alligavit vulnera eius infundens oleum et vinum et inponens illum in iumentum suum duxit in stabulum et curam eius egit 35et altera die protulit duos denarios et dedit stabulario et ait curam illius habe et quodcumque supererogaveris ego cum rediero reddam tibi 36quis horum trium videtur tibi proximus fuisse illi qui incidit in latrones 37at ille dixit qui fecit misericordiam in illum et ait illi Iesus vade et tu fac similiter 38factum est autem dum irent et ipse intravit in quoddam castellum et mulier quaedam Martha nomine excepit illum in domum suam 39et huic erat soror nomine Maria quae etiam sedens secus pedes Domini audiebat verbum illius 40Martha autem satagebat circa frequens ministerium quae stetit et ait Domine non est tibi curae quod soror mea reliquit me solam ministrare dic ergo illi ut me adiuvet 41et respondens dixit illi Dominus Martha Martha sollicita es et turbaris erga plurima 42porro unum est necessarium Maria optimam partem elegit quae non auferetur ab ea

Chapter 11

1et factum est cum esset in loco quodam orans ut cessavit dixit unus ex discipulis eius ad eum Domine doce nos orare sicut et Iohannes docuit discipulos suos 2et ait illis cum oratis dicite Pater sanctificetur nomen tuum adveniat regnum tuum 3panem nostrum cotidianum da nobis cotidie 4et dimitte nobis peccata nostra siquidem et ipsi dimittimus omni debenti nobis et ne nos inducas in temptationem 5et ait ad illos quis vestrum habebit amicum et ibit ad illum media nocte et dicit illi amice commoda mihi tres panes 6quoniam amicus meus venit de via ad me et non habeo quod ponam ante illum 7et ille de intus respondens dicat noli mihi molestus esse iam ostium clausum est et pueri mei mecum sunt in cubili non possum surgere et dare tibi 8dico vobis et si non dabit illi surgens eo quod amicus eius sit propter inprobitatem tamen eius surget et dabit illi quotquot habet necessarios 9et ego vobis dico petite et dabitur vobis quaerite et invenietis pulsate et aperietur vobis 10omnis enim qui petit accipit et qui quaerit invenit et pulsanti aperietur 11quis autem ex vobis patrem petet panem numquid lapidem dabit illi aut piscem numquid pro pisce serpentem dabit illi 12aut si petierit ovum numquid porriget illi scorpionem 13si ergo vos cum sitis mali nostis bona data dare filiis vestris quanto magis Pater vester de caelo dabit spiritum bonum petentibus se 14et erat eiciens daemonium et illud erat mutum et cum eiecisset daemonium locutus est mutus et admiratae sunt turbae 15quidam autem ex eis dixerunt in Beelzebub principe daemoniorum eicit daemonia 16et alii temptantes signum de caelo quaerebant ab eo 17ipse autem ut vidit cogitationes eorum dixit eis omne regnum in se ipsum divisum desolatur et domus supra domum cadet 18si autem et Satanas in se ipsum divisus est quomodo stabit regnum ipsius quia dicitis in Beelzebub eicere me daemonia 19si autem ego in Beelzebub eicio daemonia filii vestri in quo eiciunt ideo ipsi iudices vestri erunt 20porro si in digito Dei eicio daemonia profecto praevenit in vos regnum Dei 21cum fortis armatus custodit atrium suum in pace sunt ea quae possidet 22si autem fortior illo superveniens vicerit eum universa arma eius aufert in quibus confidebat et spolia eius distribuit 23qui non est mecum adversum me est et qui non colligit mecum dispergit 24cum inmundus spiritus exierit de homine perambulat per loca inaquosa quaerens requiem et non inveniens dicit revertar in domum meam unde exivi 25et cum venerit invenit scopis mundatam 26et tunc vadit et adsumit septem alios spiritus nequiores se et ingressi habitant ibi et sunt novissima hominis illius peiora prioribus 27factum est autem cum haec diceret extollens vocem quaedam mulier de turba dixit illi beatus venter qui te portavit et ubera quae suxisti 28at ille dixit quippini beati qui audiunt verbum Dei et custodiunt 29turbis autem concurrentibus coepit dicere generatio haec generatio nequam est signum quaerit et signum non dabitur illi nisi signum Ionae 30nam sicut Ionas fuit signum Ninevitis ita erit et Filius hominis generationi isti 31regina austri surget in iudicio cum viris generationis huius et condemnabit illos quia venit a finibus terrae audire sapientiam Salomonis et ecce plus Salomone hic 32viri ninevitae surgent in iudicio cum generatione hac et condemnabunt illam quia paenitentiam egerunt ad praedicationem Ionae et ecce plus Iona hic 33nemo lucernam accendit et in abscondito ponit neque sub modio sed supra candelabrum ut qui ingrediuntur lumen videant 34lucerna corporis tui est oculus tuus si oculus tuus fuerit simplex totum corpus tuum lucidum erit si autem nequam fuerit etiam corpus tuum tenebrosum erit 35vide ergo ne lumen quod in te est tenebrae sint 36si ergo corpus tuum totum lucidum fuerit non habens aliquam partem tenebrarum erit lucidum totum et sicut lucerna fulgoris inluminabit te 37et cum loqueretur rogavit illum quidam Pharisaeus ut pranderet apud se et ingressus recubuit 38Pharisaeus autem coepit intra se reputans dicere quare non baptizatus esset ante prandium 39et ait Dominus ad illum nunc vos Pharisaei quod de foris est calicis et catini mundatis quod autem intus est vestrum plenum est rapina et iniquitate 40stulti nonne qui fecit quod de foris est etiam id quod de intus est fecit 41verumtamen quod superest date elemosynam et ecce omnia munda sunt vobis 42sed vae vobis Pharisaeis quia decimatis mentam et rutam et omne holus et praeteritis iudicium et caritatem Dei haec autem oportuit facere et illa non omittere 43vae vobis Pharisaeis quia diligitis primas cathedras in synagogis et salutationes in foro 44vae vobis quia estis ut monumenta quae non parent et homines ambulantes supra nesciunt 45respondens autem quidam ex legis peritis ait illi magister haec dicens etiam nobis contumeliam facis 46at ille ait et vobis legis peritis vae quia oneratis homines oneribus quae portari non possunt et ipsi uno digito vestro non tangitis sarcinas 47vae vobis quia aedificatis monumenta prophetarum patres autem vestri occiderunt illos 48profecto testificamini quod consentitis operibus patrum vestrorum quoniam quidem ipsi eos occiderunt vos autem aedificatis eorum sepulchra 49propterea et sapientia Dei dixit mittam ad illos prophetas et apostolos et ex illis occident et persequentur 50ut inquiratur sanguis omnium prophetarum qui effusus est a constitutione mundi a generatione ista 51a sanguine Abel usque ad sanguinem Zacchariae qui periit inter altare et aedem ita dico vobis requiretur ab hac generatione 52vae vobis legis peritis quia tulistis clavem scientiae ipsi non introistis et eos qui introibant prohibuistis 53cum haec ad illos diceret coeperunt Pharisaei et legis periti graviter insistere et os eius opprimere de multis 54insidiantes et quaerentes capere aliquid ex ore eius ut accusarent eum

Chapter 12

1multis autem turbis circumstantibus ita ut se invicem conculcarent coepit dicere ad discipulos suos adtendite a fermento Pharisaeorum quae est hypocrisis 2nihil autem opertum est quod non reveletur neque absconditum quod non sciatur 3quoniam quae in tenebris dixistis in lumine dicentur et quod in aurem locuti estis in cubiculis praedicabitur in tectis 4dico autem vobis amicis meis ne terreamini ab his qui occidunt corpus et post haec non habent amplius quod faciant 5ostendam autem vobis quem timeatis timete eum qui postquam occiderit habet potestatem mittere in gehennam ita dico vobis hunc timete 6nonne quinque passeres veneunt dipundio et unus ex illis non est in oblivione coram Deo 7sed et capilli capitis vestri omnes numerati sunt nolite ergo timere multis passeribus pluris estis 8dico autem vobis omnis quicumque confessus fuerit in me coram hominibus et Filius hominis confitebitur in illo coram angelis Dei 9qui autem negaverit me coram hominibus denegabitur coram angelis Dei 10et omnis qui dicit verbum in Filium hominis remittetur illi ei autem qui in Spiritum Sanctum blasphemaverit non remittetur 11cum autem inducent vos in synagogas et ad magistratus et potestates nolite solliciti esse qualiter aut quid respondeatis aut quid dicatis 12Spiritus enim Sanctus docebit vos in ipsa hora quae oporteat dicere 13ait autem quidam ei de turba magister dic fratri meo ut dividat mecum hereditatem 14at ille dixit ei homo quis me constituit iudicem aut divisorem super vos 15dixitque ad illos videte et cavete ab omni avaritia quia non in abundantia cuiusquam vita eius est ex his quae possidet 16dixit autem similitudinem ad illos dicens hominis cuiusdam divitis uberes fructus ager adtulit 17et cogitabat intra se dicens quid faciam quod non habeo quo congregem fructus meos 18et dixit hoc faciam destruam horrea mea et maiora faciam et illuc congregabo omnia quae nata sunt mihi et bona mea 19et dicam animae meae anima habes multa bona posita in annos plurimos requiesce comede bibe epulare 20dixit autem illi Deus stulte hac nocte animam tuam repetunt a te quae autem parasti cuius erunt 21sic est qui sibi thesaurizat et non est in Deum dives 22dixitque ad discipulos suos ideo dico vobis nolite solliciti esse animae quid manducetis neque corpori quid vestiamini 23anima plus est quam esca et corpus quam vestimentum 24considerate corvos quia non seminant neque metunt quibus non est cellarium neque horreum et Deus pascit illos quanto magis vos pluris estis illis 25quis autem vestrum cogitando potest adicere ad staturam suam cubitum unum 26si ergo neque quod minimum est potestis quid de ceteris solliciti estis 27considerate lilia quomodo crescunt non laborant non nent dico autem vobis nec Salomon in omni gloria sua vestiebatur sicut unum ex istis 28si autem faenum quod hodie in agro est et cras in clibanum mittitur Deus sic vestit quanto magis vos pusillae fidei 29et vos nolite quaerere quid manducetis aut quid bibatis et nolite in sublime tolli 30haec enim omnia gentes mundi quaerunt Pater autem vester scit quoniam his indigetis 31verumtamen quaerite regnum Dei et haec omnia adicientur vobis 32nolite timere pusillus grex quia conplacuit Patri vestro dare vobis regnum 33vendite quae possidetis et date elemosynam facite vobis sacculos qui non veterescunt thesaurum non deficientem in caelis quo fur non adpropiat neque tinea corrumpit 34ubi enim thesaurus vester est ibi et cor vestrum erit 35sint lumbi vestri praecincti et lucernae ardentes 36et vos similes hominibus expectantibus dominum suum quando revertatur a nuptiis ut cum venerit et pulsaverit confestim aperiant ei 37beati servi illi quos cum venerit dominus invenerit vigilantes amen dico vobis quod praecinget se et faciet illos discumbere et transiens ministrabit illis 38et si venerit in secunda vigilia et si in tertia vigilia venerit et ita invenerit beati sunt servi illi 39hoc autem scitote quia si sciret pater familias qua hora fur veniret vigilaret utique et non sineret perfodiri domum suam 40et vos estote parati quia qua hora non putatis Filius hominis venit 41ait autem ei Petrus Domine ad nos dicis hanc parabolam an et ad omnes 42dixit autem Dominus quis putas est fidelis dispensator et prudens quem constituet dominus super familiam suam ut det illis in tempore tritici mensuram 43beatus ille servus quem cum venerit dominus invenerit ita facientem 44vere dico vobis quia supra omnia quae possidet constituet illum 45quod si dixerit servus ille in corde suo moram facit dominus meus venire et coeperit percutere pueros et ancillas et edere et bibere et inebriari 46veniet dominus servi illius in die qua non sperat et hora qua nescit et dividet eum partemque eius cum infidelibus ponet 47ille autem servus qui cognovit voluntatem domini sui et non praeparavit et non fecit secundum voluntatem eius vapulabit multas 48qui autem non cognovit et fecit digna plagis vapulabit paucis omni autem cui multum datum est multum quaeretur ab eo et cui commendaverunt multum plus petent ab eo 49ignem veni mittere in terram et quid volo si accendatur 50baptisma autem habeo baptizari et quomodo coartor usque dum perficiatur 51putatis quia pacem veni dare in terram non dico vobis sed separationem 52erunt enim ex hoc quinque in domo una divisi tres in duo et duo in tres 53dividentur pater in filium et filius in patrem suum mater in filiam et filia in matrem socrus in nurum suam et nurus in socrum suam 54dicebat autem et ad turbas cum videritis nubem orientem ab occasu statim dicitis nimbus venit et ita fit 55et cum austrum flantem dicitis quia aestus erit et fit 56hypocritae faciem terrae et caeli nostis probare hoc autem tempus quomodo non probatis 57quid autem et a vobis ipsis non iudicatis quod iustum est 58cum autem vadis cum adversario tuo ad principem in via da operam liberari ab illo ne forte trahat te apud iudicem et iudex tradat te exactori et exactor mittat te in carcerem 59dico tibi non exies inde donec etiam novissimum minutum reddas

Chapter 13

1aderant autem quidam ipso in tempore nuntiantes illi de Galilaeis quorum sanguinem Pilatus miscuit cum sacrificiis eorum 2et respondens dixit illis putatis quod hii Galilaei prae omnibus Galilaeis peccatores fuerunt quia talia passi sunt 3non dico vobis sed nisi paenitentiam habueritis omnes similiter peribitis 4sicut illi decem et octo supra quos cecidit turris in Siloam et occidit eos putatis quia et ipsi debitores fuerunt praeter omnes homines habitantes in Hierusalem 5non dico vobis sed si non paenitentiam egeritis omnes similiter peribitis 6dicebat autem hanc similitudinem arborem fici habebat quidam plantatam in vinea sua et venit quaerens fructum in illa et non invenit 7dixit autem ad cultorem vineae ecce anni tres sunt ex quo venio quaerens fructum in ficulnea hac et non invenio succide ergo illam ut quid etiam terram occupat 8at ille respondens dixit illi domine dimitte illam et hoc anno usque dum fodiam circa illam et mittam stercora 9et si quidem fecerit fructum sin autem in futurum succides eam 10erat autem docens in synagoga eorum sabbatis 11et ecce mulier quae habebat spiritum infirmitatis annis decem et octo et erat inclinata nec omnino poterat sursum respicere 12quam cum videret Iesus vocavit ad se et ait illi mulier dimissa es ab infirmitate tua 13et inposuit illi manus et confestim erecta est et glorificabat Deum 14respondens autem archisynagogus indignans quia sabbato curasset Iesus dicebat turbae sex dies sunt in quibus oportet operari in his ergo venite et curamini et non in die sabbati 15respondit autem ad illum Dominus et dixit hypocritae unusquisque vestrum sabbato non solvit bovem suum aut asinum a praesepio et ducit adaquare 16hanc autem filiam Abrahae quam alligavit Satanas ecce decem et octo annis non oportuit solvi a vinculo isto die sabbati 17et cum haec diceret erubescebant omnes adversarii eius et omnis populus gaudebat in universis quae gloriose fiebant ab eo 18dicebat ergo cui simile est regnum Dei et cui simile esse existimabo illud 19simile est grano sinapis quod acceptum homo misit in hortum suum et crevit et factum est in arborem magnam et volucres caeli requieverunt in ramis eius 20et iterum dixit cui simile aestimabo regnum Dei 21simile est fermento quod acceptum mulier abscondit in farinae sata tria donec fermentaretur totum 22et ibat per civitates et castella docens et iter faciens in Hierusalem 23ait autem illi quidam Domine si pauci sunt qui salvantur ipse autem dixit ad illos 24contendite intrare per angustam portam quia multi dico vobis quaerunt intrare et non poterunt 25cum autem intraverit pater familias et cluserit ostium et incipietis foris stare et pulsare ostium dicentes Domine aperi nobis et respondens dicet vobis nescio vos unde sitis 26tunc incipietis dicere manducavimus coram te et bibimus et in plateis nostris docuisti 27et dicet vobis nescio vos unde sitis discedite a me omnes operarii iniquitatis 28ibi erit fletus et stridor dentium cum videritis Abraham et Isaac et Iacob et omnes prophetas in regno Dei vos autem expelli foras 29et venient ab oriente et occidente et aquilone et austro et accumbent in regno Dei 30et ecce sunt novissimi qui erunt primi et sunt primi qui erunt novissimi 31in ipsa die accesserunt quidam Pharisaeorum dicentes illi exi et vade hinc quia Herodes vult te occidere 32et ait illis ite dicite vulpi illi ecce eicio daemonia et sanitates perficio hodie et cras et tertia consummor 33verumtamen oportet me hodie et cras et sequenti ambulare quia non capit prophetam perire extra Hierusalem 34Hierusalem Hierusalem quae occidis prophetas et lapidas eos qui mittuntur ad te quotiens volui congregare filios tuos quemadmodum avis nidum suum sub pinnis et noluisti 35ecce relinquitur vobis domus vestra dico autem vobis quia non videbitis me donec veniat cum dicetis benedictus qui venit in nomine Domini

Chapter 14

1et factum est cum intraret in domum cuiusdam principis Pharisaeorum sabbato manducare panem et ipsi observabant eum 2et ecce homo quidam hydropicus erat ante illum 3et respondens Iesus dixit ad legis peritos et Pharisaeos dicens si licet sabbato curare 4at illi tacuerunt ipse vero adprehensum sanavit eum ac dimisit 5et respondens ad illos dixit cuius vestrum asinus aut bos in puteum cadet et non continuo extrahet illum die sabbati 6et non poterant ad haec respondere illi 7dicebat autem et ad invitatos parabolam intendens quomodo primos accubitus eligerent dicens ad illos 8cum invitatus fueris ad nuptias non discumbas in primo loco ne forte honoratior te sit invitatus ab eo 9et veniens is qui te et illum vocavit dicat tibi da huic locum et tunc incipias cum rubore novissimum locum tenere 10sed cum vocatus fueris vade recumbe in novissimo loco ut cum venerit qui te invitavit dicat tibi amice ascende superius tunc erit tibi gloria coram simul discumbentibus 11quia omnis qui se exaltat humiliabitur et qui se humiliat exaltabitur 12dicebat autem et ei qui se invitaverat cum facis prandium aut cenam noli vocare amicos tuos neque fratres tuos neque cognatos neque vicinos divites ne forte et ipsi te reinvitent et fiat tibi retributio 13sed cum facis convivium voca pauperes debiles claudos caecos 14et beatus eris quia non habent retribuere tibi retribuetur enim tibi in resurrectione iustorum 15haec cum audisset quidam de simul discumbentibus dixit illi beatus qui manducabit panem in regno Dei 16at ipse dixit ei homo quidam fecit cenam magnam et vocavit multos 17et misit servum suum hora cenae dicere invitatis ut venirent quia iam parata sunt omnia 18et coeperunt simul omnes excusare primus dixit ei villam emi et necesse habeo exire et videre illam rogo te habe me excusatum 19et alter dixit iuga boum emi quinque et eo probare illa rogo te habe me excusatum 20et alius dixit uxorem duxi et ideo non possum venire 21et reversus servus nuntiavit haec domino suo tunc iratus pater familias dixit servo suo exi cito in plateas et vicos civitatis et pauperes ac debiles et caecos et claudos introduc huc 22et ait servus domine factum est ut imperasti et adhuc locus est 23et ait dominus servo exi in vias et sepes et conpelle intrare ut impleatur domus mea 24dico autem vobis quod nemo virorum illorum qui vocati sunt gustabit cenam meam 25ibant autem turbae multae cum eo et conversus dixit ad illos 26si quis venit ad me et non odit patrem suum et matrem et uxorem et filios et fratres et sorores adhuc autem et animam suam non potest esse meus discipulus 27et qui non baiulat crucem suam et venit post me non potest esse meus discipulus 28quis enim ex vobis volens turrem aedificare non prius sedens conputat sumptus qui necessarii sunt si habet ad perficiendum 29ne posteaquam posuerit fundamentum et non potuerit perficere omnes qui vident incipiant inludere ei 30dicentes quia hic homo coepit aedificare et non potuit consummare 31aut qui rex iturus committere bellum adversus alium regem non sedens prius cogitat si possit cum decem milibus occurrere ei qui cum viginti milibus venit ad se 32alioquin adhuc illo longe agente legationem mittens rogat ea quae pacis sunt 33sic ergo omnis ex vobis qui non renuntiat omnibus quae possidet non potest meus esse discipulus 34bonum est sal si autem sal quoque evanuerit in quo condietur 35neque in terram neque in sterquilinium utile est sed foras mittetur qui habet aures audiendi audiat

Chapter 15

1erant autem adpropinquantes ei publicani et peccatores ut audirent illum 2et murmurabant Pharisaei et scribae dicentes quia hic peccatores recipit et manducat cum illis 3et ait ad illos parabolam istam dicens 4quis ex vobis homo qui habet centum oves et si perdiderit unam ex illis nonne dimittit nonaginta novem in deserto et vadit ad illam quae perierat donec inveniat illam 5et cum invenerit eam inponit in umeros suos gaudens 6et veniens domum convocat amicos et vicinos dicens illis congratulamini mihi quia inveni ovem meam quae perierat 7dico vobis quod ita gaudium erit in caelo super uno peccatore paenitentiam habente quam super nonaginta novem iustis qui non indigent paenitentia 8aut quae mulier habens dragmas decem si perdiderit dragmam unam nonne accendit lucernam et everrit domum et quaerit diligenter donec inveniat 9et cum invenerit convocat amicas et vicinas dicens congratulamini mihi quia inveni dragmam quam perdideram 10ita dico vobis gaudium erit coram angelis Dei super uno peccatore paenitentiam agente 11ait autem homo quidam habuit duos filios 12et dixit adulescentior ex illis patri pater da mihi portionem substantiae quae me contingit et divisit illis substantiam 13et non post multos dies congregatis omnibus adulescentior filius peregre profectus est in regionem longinquam et ibi dissipavit substantiam suam vivendo luxuriose 14et postquam omnia consummasset facta est fames valida in regione illa et ipse coepit egere 15et abiit et adhesit uni civium regionis illius et misit illum in villam suam ut pasceret porcos 16et cupiebat implere ventrem suum de siliquis quas porci manducabant et nemo illi dabat 17in se autem reversus dixit quanti mercennarii patris mei abundant panibus ego autem hic fame pereo 18surgam et ibo ad patrem meum et dicam illi pater peccavi in caelum et coram te 19et iam non sum dignus vocari filius tuus fac me sicut unum de mercennariis tuis 20et surgens venit ad patrem suum cum autem adhuc longe esset vidit illum pater ipsius et misericordia motus est et adcurrens cecidit supra collum eius et osculatus est illum 21dixitque ei filius pater peccavi in caelum et coram te iam non sum dignus vocari filius tuus 22dixit autem pater ad servos suos cito proferte stolam primam et induite illum et date anulum in manum eius et calciamenta in pedes 23et adducite vitulum saginatum et occidite et manducemus et epulemur 24quia hic filius meus mortuus erat et revixit perierat et inventus est et coeperunt epulari 25erat autem filius eius senior in agro et cum veniret et adpropinquaret domui audivit symphoniam et chorum 26et vocavit unum de servis et interrogavit quae haec essent 27isque dixit illi frater tuus venit et occidit pater tuus vitulum saginatum quia salvum illum recepit 28indignatus est autem et nolebat introire pater ergo illius egressus coepit rogare illum 29at ille respondens dixit patri suo ecce tot annis servio tibi et numquam mandatum tuum praeterii et numquam dedisti mihi hedum ut cum amicis meis epularer 30sed postquam filius tuus hic qui devoravit substantiam suam cum meretricibus venit occidisti illi vitulum saginatum 31at ipse dixit illi fili tu semper mecum es et omnia mea tua sunt 32epulari autem et gaudere oportebat quia frater tuus hic mortuus erat et revixit perierat et inventus est

Chapter 16

1dicebat autem et ad discipulos suos homo quidam erat dives qui habebat vilicum et hic diffamatus est apud illum quasi dissipasset bona ipsius 2et vocavit illum et ait illi quid hoc audio de te redde rationem vilicationis tuae iam enim non poteris vilicare 3ait autem vilicus intra se quid faciam quia dominus meus aufert a me vilicationem fodere non valeo mendicare erubesco 4scio quid faciam ut cum amotus fuero a vilicatione recipiant me in domos suas 5convocatis itaque singulis debitoribus domini sui dicebat primo quantum debes domino meo 6at ille dixit centum cados olei dixitque illi accipe cautionem tuam et sede cito scribe quinquaginta 7deinde alio dixit tu vero quantum debes qui ait centum choros tritici ait illi accipe litteras tuas et scribe octoginta 8et laudavit dominus vilicum iniquitatis quia prudenter fecisset quia filii huius saeculi prudentiores filiis lucis in generatione sua sunt 9et ego vobis dico facite vobis amicos de mamona iniquitatis ut cum defeceritis recipiant vos in aeterna tabernacula 10qui fidelis est in minimo et in maiori fidelis est et qui in modico iniquus est et in maiori iniquus est 11si ergo in iniquo mamona fideles non fuistis quod verum est quis credet vobis 12et si in alieno fideles non fuistis quod vestrum est quis dabit vobis 13nemo servus potest duobus dominis servire aut enim unum odiet et alterum diliget aut uni adherebit et alterum contemnet non potestis Deo servire et mamonae 14audiebant autem omnia haec Pharisaei qui erant avari et deridebant illum 15et ait illis vos estis qui iustificatis vos coram hominibus Deus autem novit corda vestra quia quod hominibus altum est abominatio est ante Deum 16lex et prophetae usque ad Iohannem ex eo regnum Dei evangelizatur et omnis in illud vim facit 17facilius est autem caelum et terram praeterire quam de lege unum apicem cadere 18omnis qui dimittit uxorem suam et ducit alteram moechatur et qui dimissam a viro ducit moechatur 19homo quidam erat dives et induebatur purpura et bysso et epulabatur cotidie splendide 20et erat quidam mendicus nomine Lazarus qui iacebat ad ianuam eius ulceribus plenus 21cupiens saturari de micis quae cadebant de mensa divitis sed et canes veniebant et lingebant ulcera eius 22factum est autem ut moreretur mendicus et portaretur ab angelis in sinum Abrahae mortuus est autem et dives et sepultus est in inferno 23elevans oculos suos cum esset in tormentis videbat Abraham a longe et Lazarum in sinu eius 24et ipse clamans dixit pater Abraham miserere mei et mitte Lazarum ut intinguat extremum digiti sui in aqua ut refrigeret linguam meam quia crucior in hac flamma 25et dixit illi Abraham fili recordare quia recepisti bona in vita tua et Lazarus similiter mala nunc autem hic consolatur tu vero cruciaris 26et in his omnibus inter nos et vos chasma magnum firmatum est ut hii qui volunt hinc transire ad vos non possint neque inde huc transmeare 27et ait rogo ergo te pater ut mittas eum in domum patris mei 28habeo enim quinque fratres ut testetur illis ne et ipsi veniant in locum hunc tormentorum 29et ait illi Abraham habent Mosen et prophetas audiant illos 30at ille dixit non pater Abraham sed si quis ex mortuis ierit ad eos paenitentiam agent 31ait autem illi si Mosen et prophetas non audiunt neque si quis ex mortuis resurrexerit credent

Chapter 17

1et ad discipulos suos ait inpossibile est ut non veniant scandala vae autem illi per quem veniunt 2utilius est illi si lapis molaris inponatur circa collum eius et proiciatur in mare quam ut scandalizet unum de pusillis istis 3adtendite vobis si peccaverit frater tuus increpa illum et si paenitentiam egerit dimitte illi 4et si septies in die peccaverit in te et septies in die conversus fuerit ad te dicens paenitet me dimitte illi 5et dixerunt apostoli Domino adauge nobis fidem 6dixit autem Dominus si haberetis fidem sicut granum sinapis diceretis huic arbori moro eradicare et transplantare in mare et oboediret vobis 7quis autem vestrum habens servum arantem aut pascentem qui regresso de agro dicet illi statim transi recumbe 8et non dicet ei para quod cenem et praecinge te et ministra mihi donec manducem et bibam et post haec tu manducabis et bibes 9numquid gratiam habet servo illi quia fecit quae sibi imperaverat non puto 10sic et vos cum feceritis omnia quae praecepta sunt vobis dicite servi inutiles sumus quod debuimus facere fecimus 11et factum est dum iret in Hierusalem transiebat per mediam Samariam et Galilaeam 12et cum ingrederetur quoddam castellum occurrerunt ei decem viri leprosi qui steterunt a longe 13et levaverunt vocem dicentes Iesu praeceptor miserere nostri 14quos ut vidit dixit ite ostendite vos sacerdotibus et factum est dum irent mundati sunt 15unus autem ex illis ut vidit quia mundatus est regressus est cum magna voce magnificans Deum 16et cecidit in faciem ante pedes eius gratias agens et hic erat Samaritanus 17respondens autem Iesus dixit nonne decem mundati sunt et novem ubi sunt 18non est inventus qui rediret et daret gloriam Deo nisi hic alienigena 19et ait illi surge vade quia fides tua te salvum fecit 20interrogatus autem a Pharisaeis quando venit regnum Dei respondit eis et dixit non venit regnum Dei cum observatione 21neque dicent ecce hic aut ecce illic ecce enim regnum Dei intra vos est 22et ait ad discipulos venient dies quando desideretis videre unum diem Filii hominis et non videbitis 23et dicent vobis ecce hic ecce illic nolite ire neque sectemini 24nam sicut fulgur coruscans de sub caelo in ea quae sub caelo sunt fulget ita erit Filius hominis in die sua 25primum autem oportet illum multa pati et reprobari a generatione hac 26et sicut factum est in diebus Noe ita erit et in diebus Filii hominis 27edebant et bibebant uxores ducebant et dabantur ad nuptias usque in diem qua intravit Noe in arcam et venit diluvium et perdidit omnes 28similiter sicut factum est in diebus Loth edebant et bibebant emebant et vendebant plantabant aedificabant 29qua die autem exiit Loth a Sodomis pluit ignem et sulphur de caelo et omnes perdidit 30secundum haec erit qua die Filius hominis revelabitur 31in illa hora qui fuerit in tecto et vasa eius in domo ne descendat tollere illa et qui in agro similiter non redeat retro 32memores estote uxoris Loth 33quicumque quaesierit animam suam salvare perdet illam et qui perdiderit illam vivificabit eam 34dico vobis illa nocte erunt duo in lecto uno unus adsumetur et alter relinquetur 35duae erunt molentes in unum una adsumetur et altera relinquetur duo in agro unus adsumetur et alter relinquetur 36respondentes dicunt illi ubi Domine 37qui dixit eis ubicumque fuerit corpus illuc congregabuntur aquilae

Chapter 18

1dicebat autem et parabolam ad illos quoniam oportet semper orare et non deficere 2dicens iudex quidam erat in quadam civitate qui Deum non timebat et hominem non verebatur 3vidua autem quaedam erat in civitate illa et veniebat ad eum dicens vindica me de adversario meo 4et nolebat per multum tempus post haec autem dixit intra se et si Deum non timeo nec hominem revereor 5tamen quia molesta est mihi haec vidua vindicabo illam ne in novissimo veniens suggillet me 6ait autem Dominus audite quid iudex iniquitatis dicit 7Deus autem non faciet vindictam electorum suorum clamantium ad se die ac nocte et patientiam habebit in illis 8dico vobis quia cito faciet vindictam illorum verumtamen Filius hominis veniens putas inveniet fidem in terra 9dixit autem et ad quosdam qui in se confidebant tamquam iusti et aspernabantur ceteros parabolam istam 10duo homines ascenderunt in templum ut orarent unus Pharisaeus et alter publicanus 11Pharisaeus stans haec apud se orabat Deus gratias ago tibi quia non sum sicut ceteri hominum raptores iniusti adulteri vel ut etiam hic publicanus 12ieiuno bis in sabbato decimas do omnium quae possideo 13et publicanus a longe stans nolebat nec oculos ad caelum levare sed percutiebat pectus suum dicens Deus propitius esto mihi peccatori 14dico vobis descendit hic iustificatus in domum suam ab illo quia omnis qui se exaltat humiliabitur et qui se humiliat exaltabitur 15adferebant autem ad illum et infantes ut eos tangeret quod cum viderent discipuli increpabant illos 16Iesus autem convocans illos dixit sinite pueros venire ad me et nolite eos vetare talium est enim regnum Dei 17amen dico vobis quicumque non acceperit regnum Dei sicut puer non intrabit in illud 18et interrogavit eum quidam princeps dicens magister bone quid faciens vitam aeternam possidebo 19dixit autem ei Iesus quid me dicis bonum nemo bonus nisi solus Deus 20mandata nosti non occides non moechaberis non furtum facies non falsum testimonium dices honora patrem tuum et matrem 21qui ait haec omnia custodivi a iuventute mea 22quo audito Iesus ait ei adhuc unum tibi deest omnia quaecumque habes vende et da pauperibus et habebis thesaurum in caelo et veni sequere me 23his ille auditis contristatus est quia dives erat valde 24videns autem illum Iesus tristem factum dixit quam difficile qui pecunias habent in regnum Dei intrabunt 25facilius est enim camelum per foramen acus transire quam divitem intrare in regnum Dei 26et dixerunt qui audiebant et quis potest salvus fieri 27ait illis quae inpossibilia sunt apud homines possibilia sunt apud Deum 28ait autem Petrus ecce nos dimisimus omnia et secuti sumus te 29qui dixit eis amen dico vobis nemo est qui reliquit domum aut parentes aut fratres aut uxorem aut filios propter regnum Dei 30et non recipiat multo plura in hoc tempore et in saeculo venturo vitam aeternam 31adsumpsit autem Iesus duodecim et ait illis ecce ascendimus Hierosolyma et consummabuntur omnia quae scripta sunt per prophetas de Filio hominis 32tradetur enim gentibus et inludetur et flagellabitur et conspuetur 33et postquam flagellaverint occident eum et die tertia resurget 34et ipsi nihil horum intellexerunt et erat verbum istud absconditum ab eis et non intellegebant quae dicebantur 35factum est autem cum adpropinquaret Hiericho caecus quidam sedebat secus viam mendicans 36et cum audiret turbam praetereuntem interrogabat quid hoc esset 37dixerunt autem ei quod Iesus Nazarenus transiret 38et clamavit dicens Iesu Fili David miserere mei 39et qui praeibant increpabant eum ut taceret ipse vero multo magis clamabat Fili David miserere mei 40stans autem Iesus iussit illum adduci ad se et cum adpropinquasset interrogavit illum 41dicens quid tibi vis faciam at ille dixit Domine ut videam 42et Iesus dixit illi respice fides tua te salvum fecit 43et confestim vidit et sequebatur illum magnificans Deum et omnis plebs ut vidit dedit laudem Deo

Chapter 19

1et ingressus perambulabat Hiericho 2et ecce vir nomine Zaccheus et hic erat princeps publicanorum et ipse dives 3et quaerebat videre Iesum quis esset et non poterat prae turba quia statura pusillus erat 4et praecurrens ascendit in arborem sycomorum ut videret illum quia inde erat transiturus 5et cum venisset ad locum suspiciens Iesus vidit illum et dixit ad eum Zacchee festinans descende quia hodie in domo tua oportet me manere 6et festinans descendit et excepit illum gaudens 7et cum viderent omnes murmurabant dicentes quod ad hominem peccatorem devertisset 8stans autem Zaccheus dixit ad Dominum ecce dimidium bonorum meorum Domine do pauperibus et si quid aliquem defraudavi reddo quadruplum 9ait Iesus ad eum quia hodie salus domui huic facta est eo quod et ipse filius sit Abrahae 10venit enim Filius hominis quaerere et salvum facere quod perierat 11haec illis audientibus adiciens dixit parabolam eo quod esset prope Hierusalem et quia existimarent quod confestim regnum Dei manifestaretur 12dixit ergo homo quidam nobilis abiit in regionem longinquam accipere sibi regnum et reverti 13vocatis autem decem servis suis dedit illis decem mnas et ait ad illos negotiamini dum venio 14cives autem eius oderant illum et miserunt legationem post illum dicentes nolumus hunc regnare super nos 15et factum est ut rediret accepto regno et iussit vocari servos quibus dedit pecuniam ut sciret quantum quisque negotiatus esset 16venit autem primus dicens domine mna tua decem mnas adquisivit 17et ait illi euge bone serve quia in modico fidelis fuisti eris potestatem habens supra decem civitates 18et alter venit dicens domine mna tua fecit quinque mnas 19et huic ait et tu esto supra quinque civitates 20et alter venit dicens domine ecce mna tua quam habui repositam in sudario 21timui enim te quia homo austeris es tollis quod non posuisti et metis quod non seminasti 22dicit ei de ore tuo te iudico serve nequam sciebas quod ego austeris homo sum tollens quod non posui et metens quod non seminavi 23et quare non dedisti pecuniam meam ad mensam et ego veniens cum usuris utique exegissem illud 24et adstantibus dixit auferte ab illo mnam et date illi qui decem mnas habet 25et dixerunt ei domine habet decem mnas 26dico autem vobis quia omni habenti dabitur ab eo autem qui non habet et quod habet auferetur ab eo 27verumtamen inimicos meos illos qui noluerunt me regnare super se adducite huc et interficite ante me 28et his dictis praecedebat ascendens in Hierosolyma 29et factum est cum adpropinquasset ad Bethfage et Bethania ad montem qui vocatur Oliveti misit duos discipulos suos 30dicens ite in castellum quod contra est in quod introeuntes invenietis pullum asinae alligatum cui nemo umquam hominum sedit solvite illum et adducite 31et si quis vos interrogaverit quare solvitis sic dicetis ei quia Dominus operam eius desiderat 32abierunt autem qui missi erant et invenerunt sicut dixit illis stantem pullum 33solventibus autem illis pullum dixerunt domini eius ad illos quid solvitis pullum 34at illi dixerunt quia Dominus eum necessarium habet 35et duxerunt illum ad Iesum et iactantes vestimenta sua supra pullum inposuerunt Iesum 36eunte autem illo substernebant vestimenta sua in via 37et cum adpropinquaret iam ad descensum montis Oliveti coeperunt omnes turbae discentium gaudentes laudare Deum voce magna super omnibus quas viderant virtutibus 38dicentes benedictus qui venit rex in nomine Domini pax in caelo et gloria in excelsis 39et quidam Pharisaeorum de turbis dixerunt ad illum magister increpa discipulos tuos 40quibus ipse ait dico vobis quia si hii tacuerint lapides clamabunt 41et ut adpropinquavit videns civitatem flevit super illam dicens 42quia si cognovisses et tu et quidem in hac die tua quae ad pacem tibi nunc autem abscondita sunt ab oculis tuis 43quia venient dies in te et circumdabunt te inimici tui vallo et circumdabunt te et coangustabunt te undique 44ad terram prosternent te et filios qui in te sunt et non relinquent in te lapidem super lapidem eo quod non cognoveris tempus visitationis tuae 45et ingressus in templum coepit eicere vendentes in illo et ementes 46dicens illis scriptum est quia domus mea domus orationis est vos autem fecistis illam speluncam latronum 47et erat docens cotidie in templo principes autem sacerdotum et scribae et principes plebis quaerebant illum perdere 48et non inveniebant quid facerent illi omnis enim populus suspensus erat audiens illum

Chapter 20

1et factum est in una dierum docente illo populum in templo et evangelizante convenerunt principes sacerdotum et scribae cum senioribus 2et aiunt dicentes ad illum dic nobis in qua potestate haec facis aut quis est qui dedit tibi hanc potestatem 3respondens autem dixit ad illos interrogabo vos et ego verbum respondete mihi 4baptismum Iohannis de caelo erat an ex hominibus 5at illi cogitabant inter se dicentes quia si dixerimus de caelo dicet quare ergo non credidistis illi 6si autem dixerimus ex hominibus plebs universa lapidabit nos certi sunt enim Iohannem prophetam esse 7et responderunt se nescire unde esset 8et Iesus ait illis neque ego dico vobis in qua potestate haec facio 9coepit autem dicere ad plebem parabolam hanc homo plantavit vineam et locavit eam colonis et ipse peregre fuit multis temporibus 10et in tempore misit ad cultores servum ut de fructu vineae darent illi qui caesum dimiserunt eum inanem 11et addidit alterum servum mittere illi autem hunc quoque caedentes et adficientes contumelia dimiserunt inanem 12et addidit tertium mittere qui et illum vulnerantes eiecerunt 13dixit autem dominus vineae quid faciam mittam filium meum dilectum forsitan cum hunc viderint verebuntur 14quem cum vidissent coloni cogitaverunt inter se dicentes hic est heres occidamus illum ut nostra fiat hereditas 15et eiectum illum extra vineam occiderunt quid ergo faciet illis dominus vineae 16veniet et perdet colonos istos et dabit vineam aliis quo audito dixerunt illi absit 17ille autem aspiciens eos ait quid est ergo hoc quod scriptum est lapidem quem reprobaverunt aedificantes hic factus est in caput anguli 18omnis qui ceciderit supra illum lapidem conquassabitur supra quem autem ceciderit comminuet illum 19et quaerebant principes sacerdotum et scribae mittere in illum manus illa hora et timuerunt populum cognoverunt enim quod ad ipsos dixerit similitudinem istam 20et observantes miserunt insidiatores qui se iustos simularent ut caperent eum in sermone et traderent illum principatui et potestati praesidis 21et interrogaverunt illum dicentes magister scimus quia recte dicis et doces et non accipis personam sed in veritate viam Dei doces 22licet nobis dare tributum Caesari an non 23considerans autem dolum illorum dixit ad eos quid me temptatis 24ostendite mihi denarium cuius habet imaginem et inscriptionem respondentes dixerunt Caesaris 25et ait illis reddite ergo quae Caesaris sunt Caesari et quae Dei sunt Deo 26et non potuerunt verbum eius reprehendere coram plebe et mirati in responso eius tacuerunt 27accesserunt autem quidam Sadducaeorum qui negant esse resurrectionem et interrogaverunt eum 28dicentes magister Moses scripsit nobis si frater alicuius mortuus fuerit habens uxorem et hic sine filiis fuerit ut accipiat eam frater eius uxorem et suscitet semen fratri suo 29septem ergo fratres erant et primus accepit uxorem et mortuus est sine filiis 30et sequens accepit illam et ipse mortuus est sine filio 31et tertius accepit illam similiter et omnes septem et non reliquerunt semen et mortui sunt 32novissima omnium mortua est et mulier 33in resurrectione ergo cuius eorum erit uxor siquidem septem habuerunt eam uxorem 34et ait illis Iesus filii saeculi huius nubunt et traduntur ad nuptias 35illi autem qui digni habebuntur saeculo illo et resurrectione ex mortuis neque nubunt neque ducunt uxores 36neque enim ultra mori poterunt aequales enim angelis sunt et filii sunt Dei cum sint filii resurrectionis 37quia vero resurgant mortui et Moses ostendit secus rubum sicut dicit Dominum Deum Abraham et Deum Isaac et Deum Iacob 38Deus autem non est mortuorum sed vivorum omnes enim vivunt ei 39respondentes autem quidam scribarum dixerunt magister bene dixisti 40et amplius non audebant eum quicquam interrogare 41dixit autem ad illos quomodo dicunt Christum Filium David esse 42et ipse David dicit in libro Psalmorum dixit Dominus Domino meo sede a dextris meis 43donec ponam inimicos tuos scabillum pedum tuorum 44David ergo Dominum illum vocat et quomodo filius eius est 45audiente autem omni populo dixit discipulis suis 46adtendite a scribis qui volunt ambulare in stolis et amant salutationes in foro et primas cathedras in synagogis et primos discubitus in conviviis 47qui devorant domos viduarum simulantes longam orationem hii accipient damnationem maiorem

Chapter 21

1respiciens autem vidit eos qui mittebant munera sua in gazofilacium divites 2vidit autem et quandam viduam pauperculam mittentem aera minuta duo 3et dixit vere dico vobis quia vidua haec pauper plus quam omnes misit 4nam omnes hii ex abundanti sibi miserunt in munera Dei haec autem ex eo quod deest illi omnem victum suum quem habuit misit 5et quibusdam dicentibus de templo quod lapidibus bonis et donis ornatum esset dixit 6haec quae videtis venient dies in quibus non relinquetur lapis super lapidem qui non destruatur 7interrogaverunt autem illum dicentes praeceptor quando haec erunt et quod signum cum fieri incipient 8qui dixit videte ne seducamini multi enim venient in nomine meo dicentes quia ego sum et tempus adpropinquavit nolite ergo ire post illos 9cum autem audieritis proelia et seditiones nolite terreri oportet primum haec fieri sed non statim finis 10tunc dicebat illis surget gens contra gentem et regnum adversus regnum 11terraemotus magni erunt per loca et pestilentiae et fames terroresque de caelo et signa magna erunt 12sed ante haec omnia inicient vobis manus suas et persequentur tradentes in synagogas et custodias trahentes ad reges et praesides propter nomen meum 13continget autem vobis in testimonium 14ponite ergo in cordibus vestris non praemeditari quemadmodum respondeatis 15ego enim dabo vobis os et sapientiam cui non poterunt resistere et contradicere omnes adversarii vestri 16trademini autem a parentibus et fratribus et cognatis et amicis et morte adficient ex vobis 17et eritis odio omnibus propter nomen meum 18et capillus de capite vestro non peribit 19in patientia vestra possidebitis animas vestras 20cum autem videritis circumdari ab exercitu Hierusalem tunc scitote quia adpropinquavit desolatio eius 21tunc qui in Iudaea sunt fugiant in montes et qui in medio eius discedant et qui in regionibus non intrent in eam 22quia dies ultionis hii sunt ut impleantur omnia quae scripta sunt 23vae autem praegnatibus et nutrientibus in illis diebus erit enim pressura magna supra terram et ira populo huic 24et cadent in ore gladii et captivi ducentur in omnes gentes et Hierusalem calcabitur a gentibus donec impleantur tempora nationum 25et erunt signa in sole et luna et stellis et in terris pressura gentium prae confusione sonitus maris et fluctuum 26arescentibus hominibus prae timore et expectatione quae supervenient universo orbi nam virtutes caelorum movebuntur 27et tunc videbunt Filium hominis venientem in nube cum potestate magna et maiestate 28his autem fieri incipientibus respicite et levate capita vestra quoniam adpropinquat redemptio vestra 29et dixit illis similitudinem videte ficulneam et omnes arbores 30cum producunt iam ex se fructum scitis quoniam prope est aestas 31ita et vos cum videritis haec fieri scitote quoniam prope est regnum Dei 32amen dico vobis quia non praeteribit generatio haec donec omnia fiant 33caelum et terra transibunt verba autem mea non transient 34adtendite autem vobis ne forte graventur corda vestra in crapula et ebrietate et curis huius vitae et superveniat in vos repentina dies illa 35tamquam laqueus enim superveniet in omnes qui sedent super faciem omnis terrae 36vigilate itaque omni tempore orantes ut digni habeamini fugere ista omnia quae futura sunt et stare ante Filium hominis 37erat autem diebus docens in templo noctibus vero exiens morabatur in monte qui vocatur Oliveti 38et omnis populus manicabat ad eum in templo audire eum

Chapter 22

1adpropinquabat autem dies festus azymorum qui dicitur pascha 2et quaerebant principes sacerdotum et scribae quomodo eum interficerent timebant vero plebem 3intravit autem Satanas in Iudam qui cognominatur Scarioth unum de duodecim 4et abiit et locutus est cum principibus sacerdotum et magistratibus quemadmodum illum traderet eis 5et gavisi sunt et pacti sunt pecuniam illi dare 6et spopondit et quaerebat oportunitatem ut traderet illum sine turbis 7venit autem dies azymorum in qua necesse erat occidi pascha 8et misit Petrum et Iohannem dicens euntes parate nobis pascha ut manducemus 9at illi dixerunt ubi vis paremus 10et dixit ad eos ecce introeuntibus vobis in civitatem occurret vobis homo amphoram aquae portans sequimini eum in domum in qua intrat 11et dicetis patri familias domus dicit tibi magister ubi est diversorium ubi pascha cum discipulis meis manducem 12et ipse vobis ostendet cenaculum magnum stratum et ibi parate 13euntes autem invenerunt sicut dixit illis et paraverunt pascha 14et cum facta esset hora discubuit et duodecim apostoli cum eo 15et ait illis desiderio desideravi hoc pascha manducare vobiscum antequam patiar 16dico enim vobis quia ex hoc non manducabo illud donec impleatur in regno Dei 17et accepto calice gratias egit et dixit accipite et dividite inter vos 18dico enim vobis quod non bibam de generatione vitis donec regnum Dei veniat 19et accepto pane gratias egit et fregit et dedit eis dicens hoc est corpus meum quod pro vobis datur hoc facite in meam commemorationem 20similiter et calicem postquam cenavit dicens hic est calix novum testamentum in sanguine meo quod pro vobis funditur 21verumtamen ecce manus tradentis me mecum est in mensa 22et quidem Filius hominis secundum quod definitum est vadit verumtamen vae illi homini per quem traditur 23et ipsi coeperunt quaerere inter se quis esset ex eis qui hoc facturus esset 24facta est autem et contentio inter eos quis eorum videretur esse maior 25dixit autem eis reges gentium dominantur eorum et qui potestatem habent super eos benefici vocantur 26vos autem non sic sed qui maior est in vobis fiat sicut iunior et qui praecessor est sicut ministrator 27nam quis maior est qui recumbit an qui ministrat nonne qui recumbit ego autem in medio vestrum sum sicut qui ministrat 28vos autem estis qui permansistis mecum in temptationibus meis 29et ego dispono vobis sicut disposuit mihi Pater meus regnum 30ut edatis et bibatis super mensam meam in regno et sedeatis super thronos iudicantes duodecim tribus Israhel 31ait autem Dominus Simon Simon ecce Satanas expetivit vos ut cribraret sicut triticum 32ego autem rogavi pro te ut non deficiat fides tua et tu aliquando conversus confirma fratres tuos 33qui dixit ei Domine tecum paratus sum et in carcerem et in mortem ire 34et ille dixit dico tibi Petre non cantabit hodie gallus donec ter abneges nosse me 35et dixit eis quando misi vos sine sacculo et pera et calciamentis numquid aliquid defuit vobis at illi dixerunt nihil 36dixit ergo eis sed nunc qui habet sacculum tollat similiter et peram et qui non habet vendat tunicam suam et emat gladium 37dico enim vobis quoniam adhuc hoc quod scriptum est oportet impleri in me et quod cum iniustis deputatus est etenim ea quae sunt de me finem habent 38at illi dixerunt Domine ecce gladii duo hic at ille dixit eis satis est 39et egressus ibat secundum consuetudinem in montem Olivarum secuti sunt autem illum et discipuli 40et cum pervenisset ad locum dixit illis orate ne intretis in temptationem 41et ipse avulsus est ab eis quantum iactus est lapidis et positis genibus orabat 42dicens Pater si vis transfer calicem istum a me verumtamen non mea voluntas sed tua fiat 43apparuit autem illi angelus de caelo confortans eum et factus in agonia prolixius orabat 44et factus est sudor eius sicut guttae sanguinis decurrentis in terram 45et cum surrexisset ab oratione et venisset ad discipulos suos invenit eos dormientes prae tristitia 46et ait illis quid dormitis surgite orate ne intretis in temptationem 47adhuc eo loquente ecce turba et qui vocabatur Iudas unus de duodecim antecedebat eos et adpropinquavit Iesu ut oscularetur eum 48Iesus autem dixit ei Iuda osculo Filium hominis tradis 49videntes autem hii qui circa ipsum erant quod futurum erat dixerunt ei Domine si percutimus in gladio 50et percussit unus ex illis servum principis sacerdotum et amputavit auriculam eius dextram 51respondens autem Iesus ait sinite usque huc et cum tetigisset auriculam eius sanavit eum 52dixit autem Iesus ad eos qui venerant ad se principes sacerdotum et magistratus templi et seniores quasi ad latronem existis cum gladiis et fustibus 53cum cotidie vobiscum fuerim in templo non extendistis manus in me sed haec est hora vestra et potestas tenebrarum 54conprehendentes autem eum duxerunt ad domum principis sacerdotum Petrus vero sequebatur a longe 55accenso autem igni in medio atrio et circumsedentibus illis erat Petrus in medio eorum 56quem cum vidisset ancilla quaedam sedentem ad lumen et eum fuisset intuita dixit et hic cum illo erat 57at ille negavit eum dicens mulier non novi illum 58et post pusillum alius videns eum dixit et tu de illis es Petrus vero ait o homo non sum 59et intervallo facto quasi horae unius alius quidam adfirmabat dicens vere et hic cum illo erat nam et Galilaeus est 60et ait Petrus homo nescio quod dicis et continuo adhuc illo loquente cantavit gallus 61et conversus Dominus respexit Petrum et recordatus est Petrus verbi Domini sicut dixit quia priusquam gallus cantet ter me negabis 62et egressus foras Petrus flevit amare 63et viri qui tenebant illum inludebant ei caedentes 64et velaverunt eum et percutiebant faciem eius et interrogabant eum dicentes prophetiza quis est qui te percussit 65et alia multa blasphemantes dicebant in eum 66et ut factus est dies convenerunt seniores plebis et principes sacerdotum et scribae et duxerunt illum in concilium suum dicentes si tu es Christus dic nobis 67et ait illis si vobis dixero non creditis mihi 68si autem et interrogavero non respondebitis mihi neque dimittetis 69ex hoc autem erit Filius hominis sedens a dextris virtutis Dei 70dixerunt autem omnes tu ergo es Filius Dei qui ait vos dicitis quia ego sum 71at illi dixerunt quid adhuc desideramus testimonium ipsi enim audivimus de ore eius

Chapter 23

1et surgens omnis multitudo eorum duxerunt illum ad Pilatum 2coeperunt autem accusare illum dicentes hunc invenimus subvertentem gentem nostram et prohibentem tributa dari Caesari et dicentem se Christum regem esse 3Pilatus autem interrogavit eum dicens tu es rex Iudaeorum at ille respondens ait tu dicis 4ait autem Pilatus ad principes sacerdotum et turbas nihil invenio causae in hoc homine 5at illi invalescebant dicentes commovet populum docens per universam Iudaeam et incipiens a Galilaea usque huc 6Pilatus autem audiens Galilaeam interrogavit si homo Galilaeus esset 7et ut cognovit quod de Herodis potestate esset remisit eum ad Herodem qui et ipse Hierosolymis erat illis diebus 8Herodes autem viso Iesu gavisus est valde erat enim cupiens ex multo tempore videre eum eo quod audiret multa de illo et sperabat signum aliquod videre ab eo fieri 9interrogabat autem illum multis sermonibus at ipse nihil illi respondebat 10stabant etiam principes sacerdotum et scribae constanter accusantes eum 11sprevit autem illum Herodes cum exercitu suo et inlusit indutum veste alba et remisit ad Pilatum 12et facti sunt amici Herodes et Pilatus in ipsa die nam antea inimici erant ad invicem 13Pilatus autem convocatis principibus sacerdotum et magistratibus et plebe 14dixit ad illos obtulistis mihi hunc hominem quasi avertentem populum et ecce ego coram vobis interrogans nullam causam inveni in homine isto ex his in quibus eum accusatis 15sed neque Herodes nam remisi vos ad illum et ecce nihil dignum morte actum est ei 16emendatum ergo illum dimittam 17necesse autem habebat dimittere eis per diem festum unum 18exclamavit autem simul universa turba dicens tolle hunc et dimitte nobis Barabban 19qui erat propter seditionem quandam factam in civitate et homicidium missus in carcerem 20iterum autem Pilatus locutus est ad illos volens dimittere Iesum 21at illi succlamabant dicentes crucifige crucifige illum 22ille autem tertio dixit ad illos quid enim mali fecit iste nullam causam mortis invenio in eo corripiam ergo illum et dimittam 23at illi instabant vocibus magnis postulantes ut crucifigeretur et invalescebant voces eorum 24et Pilatus adiudicavit fieri petitionem eorum 25dimisit autem illis eum qui propter homicidium et seditionem missus fuerat in carcerem quem petebant Iesum vero tradidit voluntati eorum 26et cum ducerent eum adprehenderunt Simonem quendam Cyrenensem venientem de villa et inposuerunt illi crucem portare post Iesum 27sequebatur autem illum multa turba populi et mulierum quae plangebant et lamentabant eum 28conversus autem ad illas Iesus dixit filiae Hierusalem nolite flere super me sed super vos ipsas flete et super filios vestros 29quoniam ecce venient dies in quibus dicent beatae steriles et ventres qui non genuerunt et ubera quae non lactaverunt 30tunc incipient dicere montibus cadite super nos et collibus operite nos 31quia si in viridi ligno haec faciunt in arido quid fiet 32ducebantur autem et alii duo nequam cum eo ut interficerentur 33et postquam venerunt in locum qui vocatur Calvariae ibi crucifixerunt eum et latrones unum a dextris et alterum a sinistris 34Iesus autem dicebat Pater dimitte illis non enim sciunt quid faciunt dividentes vero vestimenta eius miserunt sortes 35et stabat populus expectans et deridebant illum principes cum eis dicentes alios salvos fecit se salvum faciat si hic est Christus Dei electus 36inludebant autem ei et milites accedentes et acetum offerentes illi 37dicentes si tu es rex Iudaeorum salvum te fac 38erat autem et superscriptio inscripta super illum litteris graecis et latinis et hebraicis hic est rex Iudaeorum 39unus autem de his qui pendebant latronibus blasphemabat eum dicens si tu es Christus salvum fac temet ipsum et nos 40respondens autem alter increpabat illum dicens neque tu times Deum quod in eadem damnatione es 41et nos quidem iuste nam digna factis recipimus hic vero nihil mali gessit 42et dicebat ad Iesum Domine memento mei cum veneris in regnum tuum 43et dixit illi Iesus amen dico tibi hodie mecum eris in paradiso 44erat autem fere hora sexta et tenebrae factae sunt in universa terra usque in nonam horam 45et obscuratus est sol et velum templi scissum est medium 46et clamans voce magna Iesus ait Pater in manus tuas commendo spiritum meum et haec dicens exspiravit 47videns autem centurio quod factum fuerat glorificavit Deum dicens vere hic homo iustus erat 48et omnis turba eorum qui simul aderant ad spectaculum istud et videbant quae fiebant percutientes pectora sua revertebantur 49stabant autem omnes noti eius a longe et mulieres quae secutae erant eum a Galilaea haec videntes 50et ecce vir nomine Ioseph qui erat decurio vir bonus et iustus 51hic non consenserat consilio et actibus eorum ab Arimathia civitate Iudaeae qui expectabat et ipse regnum Dei 52hic accessit ad Pilatum et petiit corpus Iesu 53et depositum involvit sindone et posuit eum in monumento exciso in quo nondum quisquam positus fuerat 54et dies erat parasceves et sabbatum inlucescebat 55subsecutae autem mulieres quae cum ipso venerant de Galilaea viderunt monumentum et quemadmodum positum erat corpus eius 56et revertentes paraverunt aromata et unguenta et sabbato quidem siluerunt secundum mandatum

Chapter 24

1una autem sabbati valde diluculo venerunt ad monumentum portantes quae paraverant aromata 2et invenerunt lapidem revolutum a monumento 3et ingressae non invenerunt corpus Domini Iesu 4et factum est dum mente consternatae essent de isto ecce duo viri steterunt secus illas in veste fulgenti 5cum timerent autem et declinarent vultum in terram dixerunt ad illas quid quaeritis viventem cum mortuis 6non est hic sed surrexit recordamini qualiter locutus est vobis cum adhuc in Galilaea esset 7dicens quia oportet Filium hominis tradi in manus hominum peccatorum et crucifigi et die tertia resurgere 8et recordatae sunt verborum eius 9et regressae a monumento nuntiaverunt haec omnia illis undecim et ceteris omnibus 10erat autem Maria Magdalene et Iohanna et Maria Iacobi et ceterae quae cum eis erant quae dicebant ad apostolos haec 11et visa sunt ante illos sicut deliramentum verba ista et non credebant illis 12Petrus autem surgens cucurrit ad monumentum et procumbens videt linteamina sola posita et abiit secum mirans quod factum fuerat 13et ecce duo ex illis ibant ipsa die in castellum quod erat in spatio stadiorum sexaginta ab Hierusalem nomine Emmaus 14et ipsi loquebantur ad invicem de his omnibus quae acciderant 15et factum est dum fabularentur et secum quaererent et ipse Iesus adpropinquans ibat cum illis 16oculi autem illorum tenebantur ne eum agnoscerent 17et ait ad illos qui sunt hii sermones quos confertis ad invicem ambulantes et estis tristes 18et respondens unus cui nomen Cleopas dixit ei tu solus peregrinus es in Hierusalem et non cognovisti quae facta sunt in illa his diebus 19quibus ille dixit quae et dixerunt de Iesu Nazareno qui fuit vir propheta potens in opere et sermone coram Deo et omni populo 20et quomodo eum tradiderunt summi sacerdotum et principes nostri in damnationem mortis et crucifixerunt eum 21nos autem sperabamus quia ipse esset redempturus Israhel et nunc super haec omnia tertia dies hodie quod haec facta sunt 22sed et mulieres quaedam ex nostris terruerunt nos quae ante lucem fuerunt ad monumentum 23et non invento corpore eius venerunt dicentes se etiam visionem angelorum vidisse qui dicunt eum vivere 24et abierunt quidam ex nostris ad monumentum et ita invenerunt sicut mulieres dixerunt ipsum vero non viderunt 25et ipse dixit ad eos o stulti et tardi corde ad credendum in omnibus quae locuti sunt prophetae 26nonne haec oportuit pati Christum et ita intrare in gloriam suam 27et incipiens a Mose et omnibus prophetis interpretabatur illis in omnibus scripturis quae de ipso erant 28et adpropinquaverunt castello quo ibant et ipse se finxit longius ire 29et coegerunt illum dicentes mane nobiscum quoniam advesperascit et inclinata est iam dies et intravit cum illis 30et factum est dum recumberet cum illis accepit panem et benedixit ac fregit et porrigebat illis 31et aperti sunt oculi eorum et cognoverunt eum et ipse evanuit ex oculis eorum 32et dixerunt ad invicem nonne cor nostrum ardens erat in nobis dum loqueretur in via et aperiret nobis scripturas 33et surgentes eadem hora regressi sunt in Hierusalem et invenerunt congregatos undecim et eos qui cum ipsis erant 34dicentes quod surrexit Dominus vere et apparuit Simoni 35et ipsi narrabant quae gesta erant in via et quomodo cognoverunt eum in fractione panis 36dum haec autem loquuntur Iesus stetit in medio eorum et dicit eis pax vobis ego sum nolite timere 37conturbati vero et conterriti existimabant se spiritum videre 38et dixit eis quid turbati estis et cogitationes ascendunt in corda vestra 39videte manus meas et pedes quia ipse ego sum palpate et videte quia spiritus carnem et ossa non habet sicut me videtis habere 40et cum hoc dixisset ostendit eis manus et pedes 41adhuc autem illis non credentibus et mirantibus prae gaudio dixit habetis hic aliquid quod manducetur 42at illi obtulerunt ei partem piscis assi et favum mellis 43et cum manducasset coram eis sumens reliquias dedit eis 44et dixit ad eos haec sunt verba quae locutus sum ad vos cum adhuc essem vobiscum quoniam necesse est impleri omnia quae scripta sunt in lege Mosi et prophetis et psalmis de me 45tunc aperuit illis sensum ut intellegerent scripturas 46et dixit eis quoniam sic scriptum est et sic oportebat Christum pati et resurgere a mortuis die tertia 47et praedicari in nomine eius paenitentiam et remissionem peccatorum in omnes gentes incipientibus ab Hierosolyma 48vos autem estis testes horum 49et ego mitto promissum Patris mei in vos vos autem sedete in civitate quoadusque induamini virtutem ex alto 50eduxit autem eos foras in Bethaniam et elevatis manibus suis benedixit eis 51et factum est dum benediceret illis recessit ab eis et ferebatur in caelum 52et ipsi adorantes regressi sunt in Hierusalem cum gaudio magno

John

Chapter 1

1in principio erat Verbum et Verbum erat apud Deum et Deus erat Verbum 2hoc erat in principio apud Deum 3omnia per ipsum facta sunt et sine ipso factum est nihil quod factum est 4in ipso vita erat et vita erat lux hominum 5et lux in tenebris lucet et tenebrae eam non conprehenderunt 6fuit homo missus a Deo cui nomen erat Iohannes 7hic venit in testimonium ut testimonium perhiberet de lumine ut omnes crederent per illum 8non erat ille lux sed ut testimonium perhiberet de lumine 9erat lux vera quae inluminat omnem hominem venientem in mundum 10in mundo erat et mundus per ipsum factus est et mundus eum non cognovit 11in propria venit et sui eum non receperunt 12quotquot autem receperunt eum dedit eis potestatem filios Dei fieri his qui credunt in nomine eius 13qui non ex sanguinibus neque ex voluntate carnis neque ex voluntate viri sed ex Deo nati sunt 14et Verbum caro factum est et habitavit in nobis et vidimus gloriam eius gloriam quasi unigeniti a Patre plenum gratiae et veritatis 15Iohannes testimonium perhibet de ipso et clamat dicens hic erat quem dixi vobis qui post me venturus est ante me factus est quia prior me erat 16et de plenitudine eius nos omnes accepimus et gratiam pro gratia 17quia lex per Mosen data est gratia et veritas per Iesum Christum facta est 18Deum nemo vidit umquam unigenitus Filius qui est in sinu Patris ipse enarravit 19et hoc est testimonium Iohannis quando miserunt Iudaei ab Hierosolymis sacerdotes et Levitas ad eum ut interrogarent eum tu quis es 20et confessus est et non negavit et confessus est quia non sum ego Christus 21et interrogaverunt eum quid ergo Helias es tu et dicit non sum propheta es tu et respondit non 22dixerunt ergo ei quis es ut responsum demus his qui miserunt nos quid dicis de te ipso 23ait ego vox clamantis in deserto dirigite viam Domini sicut dixit Esaias propheta 24et qui missi fuerant erant ex Pharisaeis 25et interrogaverunt eum et dixerunt ei quid ergo baptizas si tu non es Christus neque Helias neque propheta 26respondit eis Iohannes dicens ego baptizo in aqua medius autem vestrum stetit quem vos non scitis 27ipse est qui post me venturus est qui ante me factus est cuius ego non sum dignus ut solvam eius corrigiam calciamenti 28haec in Bethania facta sunt trans Iordanen ubi erat Iohannes baptizans 29altera die videt Iohannes Iesum venientem ad se et ait ecce agnus Dei qui tollit peccatum mundi 30hic est de quo dixi post me venit vir qui ante me factus est quia prior me erat 31et ego nesciebam eum sed ut manifestaretur Israhel propterea veni ego in aqua baptizans 32et testimonium perhibuit Iohannes dicens quia vidi Spiritum descendentem quasi columbam de caelo et mansit super eum 33et ego nesciebam eum sed qui misit me baptizare in aqua ille mihi dixit super quem videris Spiritum descendentem et manentem super eum hic est qui baptizat in Spiritu Sancto 34et ego vidi et testimonium perhibui quia hic est Filius Dei 35altera die iterum stabat Iohannes et ex discipulis eius duo 36et respiciens Iesum ambulantem dicit ecce agnus Dei 37et audierunt eum duo discipuli loquentem et secuti sunt Iesum 38conversus autem Iesus et videns eos sequentes dicit eis quid quaeritis qui dixerunt ei rabbi quod dicitur interpretatum magister ubi habitas 39dicit eis venite et videte venerunt et viderunt ubi maneret et apud eum manserunt die illo hora autem erat quasi decima 40erat autem Andreas frater Simonis Petri unus ex duobus qui audierant ab Iohanne et secuti fuerant eum 41invenit hic primum fratrem suum Simonem et dicit ei invenimus Messiam quod est interpretatum Christus 42et adduxit eum ad Iesum intuitus autem eum Iesus dixit tu es Simon filius Iohanna tu vocaberis Cephas quod interpretatur Petrus 43in crastinum voluit exire in Galilaeam et invenit Philippum et dicit ei Iesus sequere me 44erat autem Philippus a Bethsaida civitate Andreae et Petri 45invenit Philippus Nathanahel et dicit ei quem scripsit Moses in lege et prophetae invenimus Iesum filium Ioseph a Nazareth 46et dixit ei Nathanahel a Nazareth potest aliquid boni esse dicit ei Philippus veni et vide 47vidit Iesus Nathanahel venientem ad se et dicit de eo ecce vere Israhelita in quo dolus non est 48dicit ei Nathanahel unde me nosti respondit Iesus et dixit ei priusquam te Philippus vocaret cum esses sub ficu vidi te 49respondit ei Nathanahel et ait rabbi tu es Filius Dei tu es rex Israhel 50respondit Iesus et dixit ei quia dixi tibi vidi te sub ficu credis maius his videbis 51et dicit ei amen amen dico vobis videbitis caelum apertum et angelos Dei ascendentes et descendentes supra Filium hominis

Chapter 2

1et die tertio nuptiae factae sunt in Cana Galilaeae et erat mater Iesu ibi 2vocatus est autem ibi et Iesus et discipuli eius ad nuptias 3et deficiente vino dicit mater Iesu ad eum vinum non habent 4et dicit ei Iesus quid mihi et tibi est mulier nondum venit hora mea 5dicit mater eius ministris quodcumque dixerit vobis facite 6erant autem ibi lapideae hydriae sex positae secundum purificationem Iudaeorum capientes singulae metretas binas vel ternas 7dicit eis Iesus implete hydrias aqua et impleverunt eas usque ad summum 8et dicit eis Iesus haurite nunc et ferte architriclino et tulerunt 9ut autem gustavit architriclinus aquam vinum factam et non sciebat unde esset ministri autem sciebant qui haurierant aquam vocat sponsum architriclinus 10et dicit ei omnis homo primum bonum vinum ponit et cum inebriati fuerint tunc id quod deterius est tu servasti bonum vinum usque adhuc 11hoc fecit initium signorum Iesus in Cana Galilaeae et manifestavit gloriam suam et crediderunt in eum discipuli eius 12post hoc descendit Capharnaum ipse et mater eius et fratres eius et discipuli eius et ibi manserunt non multis diebus 13et prope erat pascha Iudaeorum et ascendit Hierosolyma Iesus 14et invenit in templo vendentes boves et oves et columbas et nummularios sedentes 15et cum fecisset quasi flagellum de funiculis omnes eiecit de templo oves quoque et boves et nummulariorum effudit aes et mensas subvertit 16et his qui columbas vendebant dixit auferte ista hinc nolite facere domum Patris mei domum negotiationis 17recordati vero sunt discipuli eius quia scriptum est zelus domus tuae comedit me 18responderunt ergo Iudaei et dixerunt ei quod signum ostendis nobis quia haec facis 19respondit Iesus et dixit eis solvite templum hoc et in tribus diebus excitabo illud 20dixerunt ergo Iudaei quadraginta et sex annis aedificatum est templum hoc et tu tribus diebus excitabis illud 21ille autem dicebat de templo corporis sui 22cum ergo resurrexisset a mortuis recordati sunt discipuli eius quia hoc dicebat et crediderunt scripturae et sermoni quem dixit Iesus 23cum autem esset Hierosolymis in pascha in die festo multi crediderunt in nomine eius videntes signa eius quae faciebat 24ipse autem Iesus non credebat semet ipsum eis eo quod ipse nosset omnes 25et quia opus ei non erat ut quis testimonium perhiberet de homine ipse enim sciebat quid esset in homine

Chapter 3

1erat autem homo ex Pharisaeis Nicodemus nomine princeps Iudaeorum 2hic venit ad eum nocte et dixit ei rabbi scimus quia a Deo venisti magister nemo enim potest haec signa facere quae tu facis nisi fuerit Deus cum eo 3respondit Iesus et dixit ei amen amen dico tibi nisi quis natus fuerit denuo non potest videre regnum Dei 4dicit ad eum Nicodemus quomodo potest homo nasci cum senex sit numquid potest in ventrem matris suae iterato introire et nasci 5respondit Iesus amen amen dico tibi nisi quis renatus fuerit ex aqua et Spiritu non potest introire in regnum Dei 6quod natum est ex carne caro est et quod natum est ex Spiritu spiritus est 7non mireris quia dixi tibi oportet vos nasci denuo 8Spiritus ubi vult spirat et vocem eius audis sed non scis unde veniat et quo vadat sic est omnis qui natus est ex Spiritu 9respondit Nicodemus et dixit ei quomodo possunt haec fieri 10respondit Iesus et dixit ei tu es magister Israhel et haec ignoras 11amen amen dico tibi quia quod scimus loquimur et quod vidimus testamur et testimonium nostrum non accipitis 12si terrena dixi vobis et non creditis quomodo si dixero vobis caelestia credetis 13et nemo ascendit in caelum nisi qui descendit de caelo Filius hominis qui est in caelo 14et sicut Moses exaltavit serpentem in deserto ita exaltari oportet Filium hominis 15ut omnis qui credit in ipso non pereat sed habeat vitam aeternam 16sic enim dilexit Deus mundum ut Filium suum unigenitum daret ut omnis qui credit in eum non pereat sed habeat vitam aeternam 17non enim misit Deus Filium suum in mundum ut iudicet mundum sed ut salvetur mundus per ipsum 18qui credit in eum non iudicatur qui autem non credit iam iudicatus est quia non credidit in nomine unigeniti Filii Dei 19hoc est autem iudicium quia lux venit in mundum et dilexerunt homines magis tenebras quam lucem erant enim eorum mala opera 20omnis enim qui mala agit odit lucem et non venit ad lucem ut non arguantur opera eius 21qui autem facit veritatem venit ad lucem ut manifestentur eius opera quia in Deo sunt facta 22post haec venit Iesus et discipuli eius in iudaeam terram et illic demorabatur cum eis et baptizabat 23erat autem et Iohannes baptizans in Aenon iuxta Salim quia aquae multae erant illic et adveniebant et baptizabantur 24nondum enim missus fuerat in carcerem Iohannes 25facta est ergo quaestio ex discipulis Iohannis cum Iudaeis de purificatione 26et venerunt ad Iohannem et dixerunt ei rabbi qui erat tecum trans Iordanen cui tu testimonium perhibuisti ecce hic baptizat et omnes veniunt ad eum 27respondit Iohannes et dixit non potest homo accipere quicquam nisi fuerit ei datum de caelo 28ipsi vos mihi testimonium perhibetis quod dixerim ego non sum Christus sed quia missus sum ante illum 29qui habet sponsam sponsus est amicus autem sponsi qui stat et audit eum gaudio gaudet propter vocem sponsi hoc ergo gaudium meum impletum est 30illum oportet crescere me autem minui 31qui desursum venit supra omnes est qui est de terra de terra est et de terra loquitur qui de caelo venit supra omnes est 32et quod vidit et audivit hoc testatur et testimonium eius nemo accipit 33qui accipit eius testimonium signavit quia Deus verax est 34quem enim misit Deus verba Dei loquitur non enim ad mensuram dat Deus Spiritum 35Pater diligit Filium et omnia dedit in manu eius 36qui credit in Filium habet vitam aeternam qui autem incredulus est Filio non videbit vitam sed ira Dei manet super eum

Chapter 4

1ut ergo cognovit Iesus quia audierunt Pharisaei quia Iesus plures discipulos facit et baptizat quam Iohannes 2quamquam Iesus non baptizaret sed discipuli eius 3reliquit Iudaeam et abiit iterum in Galilaeam 4oportebat autem eum transire per Samariam 5venit ergo in civitatem Samariae quae dicitur Sychar iuxta praedium quod dedit Iacob Ioseph filio suo 6erat autem ibi fons Iacob Iesus ergo fatigatus ex itinere sedebat sic super fontem hora erat quasi sexta 7venit mulier de Samaria haurire aquam dicit ei Iesus da mihi bibere 8discipuli enim eius abierant in civitatem ut cibos emerent 9dicit ergo ei mulier illa samaritana quomodo tu Iudaeus cum sis bibere a me poscis quae sum mulier samaritana non enim coutuntur Iudaei Samaritanis 10respondit Iesus et dixit ei si scires donum Dei et quis est qui dicit tibi da mihi bibere tu forsitan petisses ab eo et dedisset tibi aquam vivam 11dicit ei mulier Domine neque in quo haurias habes et puteus altus est unde ergo habes aquam vivam 12numquid tu maior es patre nostro Iacob qui dedit nobis puteum et ipse ex eo bibit et filii eius et pecora eius 13respondit Iesus et dixit ei omnis qui bibit ex aqua hac sitiet iterum qui autem biberit ex aqua quam ego dabo ei non sitiet in aeternum 14sed aqua quam dabo ei fiet in eo fons aquae salientis in vitam aeternam 15dicit ad eum mulier Domine da mihi hanc aquam ut non sitiam neque veniam huc haurire 16dicit ei Iesus vade voca virum tuum et veni huc 17respondit mulier et dixit non habeo virum dicit ei Iesus bene dixisti quia non habeo virum 18quinque enim viros habuisti et nunc quem habes non est tuus vir hoc vere dixisti 19dicit ei mulier Domine video quia propheta es tu 20patres nostri in monte hoc adoraverunt et vos dicitis quia Hierosolymis est locus ubi adorare oportet 21dicit ei Iesus mulier crede mihi quia veniet hora quando neque in monte hoc neque in Hierosolymis adorabitis Patrem 22vos adoratis quod nescitis nos adoramus quod scimus quia salus ex Iudaeis est 23sed venit hora et nunc est quando veri adoratores adorabunt Patrem in spiritu et veritate nam et Pater tales quaerit qui adorent eum 24spiritus est Deus et eos qui adorant eum in spiritu et veritate oportet adorare 25dicit ei mulier scio quia Messias venit qui dicitur Christus cum ergo venerit ille nobis adnuntiabit omnia 26dicit ei Iesus ego sum qui loquor tecum 27et continuo venerunt discipuli eius et mirabantur quia cum muliere loquebatur nemo tamen dixit quid quaeris aut quid loqueris cum ea 28reliquit ergo hydriam suam mulier et abiit in civitatem et dicit illis hominibus 29venite videte hominem qui dixit mihi omnia quaecumque feci numquid ipse est Christus 30exierunt de civitate et veniebant ad eum 31interea rogabant eum discipuli dicentes rabbi manduca 32ille autem dixit eis ego cibum habeo manducare quem vos nescitis 33dicebant ergo discipuli ad invicem numquid aliquis adtulit ei manducare 34dicit eis Iesus meus cibus est ut faciam voluntatem eius qui misit me ut perficiam opus eius 35nonne vos dicitis quod adhuc quattuor menses sunt et messis venit ecce dico vobis levate oculos vestros et videte regiones quia albae sunt iam ad messem 36et qui metit mercedem accipit et congregat fructum in vitam aeternam ut et qui seminat simul gaudeat et qui metit 37in hoc enim est verbum verum quia alius est qui seminat et alius est qui metit 38ego misi vos metere quod vos non laborastis alii laboraverunt et vos in laborem eorum introistis 39ex civitate autem illa multi crediderunt in eum Samaritanorum propter verbum mulieris testimonium perhibentis quia dixit mihi omnia quaecumque feci 40cum venissent ergo ad illum Samaritani rogaverunt eum ut ibi maneret et mansit ibi duos dies 41et multo plures crediderunt propter sermonem eius 42et mulieri dicebant quia iam non propter tuam loquellam credimus ipsi enim audivimus et scimus quia hic est vere salvator mundi 43post duos autem dies exiit inde et abiit in Galilaeam 44ipse enim Iesus testimonium perhibuit quia propheta in sua patria honorem non habet 45cum ergo venisset in Galilaeam exceperunt eum Galilaei cum omnia vidissent quae fecerat Hierosolymis in die festo et ipsi enim venerant in diem festum 46venit ergo iterum in Cana Galilaeae ubi fecit aquam vinum et erat quidam regulus cuius filius infirmabatur Capharnaum 47hic cum audisset quia Iesus adveniret a Iudaea in Galilaeam abiit ad eum et rogabat eum ut descenderet et sanaret filium eius incipiebat enim mori 48dixit ergo Iesus ad eum nisi signa et prodigia videritis non creditis 49dicit ad eum regulus Domine descende priusquam moriatur filius meus 50dicit ei Iesus vade filius tuus vivit credidit homo sermoni quem dixit ei Iesus et ibat 51iam autem eo descendente servi occurrerunt ei et nuntiaverunt dicentes quia filius eius viveret 52interrogabat ergo horam ab eis in qua melius habuerit et dixerunt ei quia heri hora septima reliquit eum febris 53cognovit ergo pater quia illa hora erat in qua dixit ei Iesus filius tuus vivit et credidit ipse et domus eius tota 54hoc iterum secundum signum fecit Iesus cum venisset a Iudaea in Galilaeam

Chapter 5

1post haec erat dies festus Iudaeorum et ascendit Iesus Hierosolymis 2est autem Hierosolymis super Probatica piscina quae cognominatur hebraice Bethsaida quinque porticus habens 3in his iacebat multitudo magna languentium caecorum claudorum aridorum expectantium aquae motum 4[] 5erat autem quidam homo ibi triginta et octo annos habens in infirmitate sua 6hunc cum vidisset Iesus iacentem et cognovisset quia multum iam tempus habet dicit ei vis sanus fieri 7respondit ei languidus Domine hominem non habeo ut cum turbata fuerit aqua mittat me in piscinam dum venio enim ego alius ante me descendit 8dicit ei Iesus surge tolle grabattum tuum et ambula 9et statim sanus factus est homo et sustulit grabattum suum et ambulabat erat autem sabbatum in illo die 10dicebant Iudaei illi qui sanatus fuerat sabbatum est non licet tibi tollere grabattum tuum 11respondit eis qui me fecit sanum ille mihi dixit tolle grabattum tuum et ambula 12interrogaverunt ergo eum quis est ille homo qui dixit tibi tolle grabattum tuum et ambula 13is autem qui sanus fuerat effectus nesciebat quis esset Iesus enim declinavit turba constituta in loco 14postea invenit eum Iesus in templo et dixit illi ecce sanus factus es iam noli peccare ne deterius tibi aliquid contingat 15abiit ille homo et nuntiavit Iudaeis quia Iesus esset qui fecit eum sanum 16propterea persequebantur Iudaei Iesum quia haec faciebat in sabbato 17Iesus autem respondit eis Pater meus usque modo operatur et ego operor 18propterea ergo magis quaerebant eum Iudaei interficere quia non solum solvebat sabbatum sed et Patrem suum dicebat Deum aequalem se faciens Deo respondit itaque Iesus et dixit eis 19amen amen dico vobis non potest Filius a se facere quicquam nisi quod viderit Patrem facientem quaecumque enim ille fecerit haec et Filius similiter facit 20Pater enim diligit Filium et omnia demonstrat ei quae ipse facit et maiora his demonstrabit ei opera ut vos miremini 21sicut enim Pater suscitat mortuos et vivificat sic et Filius quos vult vivificat 22neque enim Pater iudicat quemquam sed iudicium omne dedit Filio 23ut omnes honorificent Filium sicut honorificant Patrem qui non honorificat Filium non honorificat Patrem qui misit illum 24amen amen dico vobis quia qui verbum meum audit et credit ei qui misit me habet vitam aeternam et in iudicium non venit sed transit a morte in vitam 25amen amen dico vobis quia venit hora et nunc est quando mortui audient vocem Filii Dei et qui audierint vivent 26sicut enim Pater habet vitam in semet ipso sic dedit et Filio vitam habere in semet ipso 27et potestatem dedit ei et iudicium facere quia Filius hominis est 28nolite mirari hoc quia venit hora in qua omnes qui in monumentis sunt audient vocem eius 29et procedent qui bona fecerunt in resurrectionem vitae qui vero mala egerunt in resurrectionem iudicii 30non possum ego a me ipso facere quicquam sicut audio iudico et iudicium meum iustum est quia non quaero voluntatem meam sed voluntatem eius qui misit me 31si ego testimonium perhibeo de me testimonium meum non est verum 32alius est qui testimonium perhibet de me et scio quia verum est testimonium quod perhibet de me 33vos misistis ad Iohannem et testimonium perhibuit veritati 34ego autem non ab homine testimonium accipio sed haec dico ut vos salvi sitis 35ille erat lucerna ardens et lucens vos autem voluistis exultare ad horam in luce eius 36ego autem habeo testimonium maius Iohanne opera enim quae dedit mihi Pater ut perficiam ea ipsa opera quae ego facio testimonium perhibent de me quia Pater me misit 37et qui misit me Pater ipse testimonium perhibuit de me neque vocem eius umquam audistis neque speciem eius vidistis 38et verbum eius non habetis in vobis manens quia quem misit ille huic vos non creditis 39scrutamini scripturas quia vos putatis in ipsis vitam aeternam habere et illae sunt quae testimonium perhibent de me 40et non vultis venire ad me ut vitam habeatis 41claritatem ab hominibus non accipio 42sed cognovi vos quia dilectionem Dei non habetis in vobis 43ego veni in nomine Patris mei et non accipitis me si alius venerit in nomine suo illum accipietis 44quomodo potestis vos credere qui gloriam ab invicem accipitis et gloriam quae a solo est Deo non quaeritis 45nolite putare quia ego accusaturus sim vos apud Patrem est qui accuset vos Moses in quo vos speratis 46si enim crederetis Mosi crederetis forsitan et mihi de me enim ille scripsit 47si autem illius litteris non creditis quomodo meis verbis credetis

Chapter 6

1post haec abiit Iesus trans mare Galilaeae quod est Tiberiadis 2et sequebatur eum multitudo magna quia videbant signa quae faciebat super his qui infirmabantur 3subiit ergo in montem Iesus et ibi sedebat cum discipulis suis 4erat autem proximum pascha dies festus Iudaeorum 5cum sublevasset ergo oculos Iesus et vidisset quia multitudo maxima venit ad eum dicit ad Philippum unde ememus panes ut manducent hii 6hoc autem dicebat temptans eum ipse enim sciebat quid esset facturus 7respondit ei Philippus ducentorum denariorum panes non sufficiunt eis ut unusquisque modicum quid accipiat 8dicit ei unus ex discipulis eius Andreas frater Simonis Petri 9est puer unus hic qui habet quinque panes hordiacios et duos pisces sed haec quid sunt inter tantos 10dixit ergo Iesus facite homines discumbere erat autem faenum multum in loco discubuerunt ergo viri numero quasi quinque milia 11accepit ergo panes Iesus et cum gratias egisset distribuit discumbentibus similiter et ex piscibus quantum volebant 12ut autem impleti sunt dixit discipulis suis colligite quae superaverunt fragmenta ne pereant 13collegerunt ergo et impleverunt duodecim cofinos fragmentorum ex quinque panibus hordiaciis quae superfuerunt his qui manducaverunt 14illi ergo homines cum vidissent quod fecerat signum dicebant quia hic est vere propheta qui venturus est in mundum 15Iesus ergo cum cognovisset quia venturi essent ut raperent eum et facerent eum regem fugit iterum in montem ipse solus 16ut autem sero factum est descenderunt discipuli eius ad mare 17et cum ascendissent navem venerunt trans mare in Capharnaum et tenebrae iam factae erant et non venerat ad eos Iesus 18mare autem vento magno flante exsurgebat 19cum remigassent ergo quasi stadia viginti quinque aut triginta vident Iesum ambulantem super mare et proximum navi fieri et timuerunt 20ille autem dicit eis ego sum nolite timere 21voluerunt ergo accipere eum in navi et statim fuit navis ad terram quam ibant 22altera die turba quae stabat trans mare vidit quia navicula alia non erat ibi nisi una et quia non introisset cum discipulis suis Iesus in navem sed soli discipuli eius abissent 23aliae vero supervenerunt naves a Tiberiade iuxta locum ubi manducaverant panem gratias agente Domino 24cum ergo vidisset turba quia Iesus non esset ibi neque discipuli eius ascenderunt naviculas et venerunt Capharnaum quaerentes Iesum 25et cum invenissent eum trans mare dixerunt ei rabbi quando huc venisti 26respondit eis Iesus et dixit amen amen dico vobis quaeritis me non quia vidistis signa sed quia manducastis ex panibus et saturati estis 27operamini non cibum qui perit sed qui permanet in vitam aeternam quem Filius hominis vobis dabit hunc enim Pater signavit Deus 28dixerunt ergo ad eum quid faciemus ut operemur opera Dei 29respondit Iesus et dixit eis hoc est opus Dei ut credatis in eum quem misit ille 30dixerunt ergo ei quod ergo tu facis signum ut videamus et credamus tibi quid operaris 31patres nostri manna manducaverunt in deserto sicut scriptum est panem de caelo dedit eis manducare 32dixit ergo eis Iesus amen amen dico vobis non Moses dedit vobis panem de caelo sed Pater meus dat vobis panem de caelo verum 33panis enim Dei est qui descendit de caelo et dat vitam mundo 34dixerunt ergo ad eum Domine semper da nobis panem hunc 35dixit autem eis Iesus ego sum panis vitae qui veniet ad me non esuriet et qui credit in me non sitiet umquam 36sed dixi vobis quia et vidistis me et non creditis 37omne quod dat mihi Pater ad me veniet et eum qui venit ad me non eiciam foras 38quia descendi de caelo non ut faciam voluntatem meam sed voluntatem eius qui misit me 39haec est autem voluntas eius qui misit me Patris ut omne quod dedit mihi non perdam ex eo sed resuscitem illum novissimo die 40haec est enim voluntas Patris mei qui misit me ut omnis qui videt Filium et credit in eum habeat vitam aeternam et resuscitabo ego eum in novissimo die 41murmurabant ergo Iudaei de illo quia dixisset ego sum panis qui de caelo descendi 42et dicebant nonne hic est Iesus filius Ioseph cuius nos novimus patrem et matrem quomodo ergo dicit hic quia de caelo descendi 43respondit ergo Iesus et dixit eis nolite murmurare in invicem 44nemo potest venire ad me nisi Pater qui misit me traxerit eum et ego resuscitabo eum novissimo die 45est scriptum in prophetis et erunt omnes docibiles Dei omnis qui audivit a Patre et didicit venit ad me 46non quia Patrem vidit quisquam nisi is qui est a Deo hic vidit Patrem 47amen amen dico vobis qui credit in me habet vitam aeternam 48ego sum panis vitae 49patres vestri manducaverunt in deserto manna et mortui sunt 50hic est panis de caelo descendens ut si quis ex ipso manducaverit non moriatur 51ego sum panis vivus qui de caelo descendi 52si quis manducaverit ex hoc pane vivet in aeternum et panis quem ego dabo caro mea est pro mundi vita 53litigabant ergo Iudaei ad invicem dicentes quomodo potest hic nobis carnem suam dare ad manducandum 54dixit ergo eis Iesus amen amen dico vobis nisi manducaveritis carnem Filii hominis et biberitis eius sanguinem non habetis vitam in vobis 55qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem habet vitam aeternam et ego resuscitabo eum in novissimo die 56caro enim mea vere est cibus et sanguis meus vere est potus 57qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem in me manet et ego in illo 58sicut misit me vivens Pater et ego vivo propter Patrem et qui manducat me et ipse vivet propter me 59hic est panis qui de caelo descendit non sicut manducaverunt patres vestri manna et mortui sunt qui manducat hunc panem vivet in aeternum 60haec dixit in synagoga docens in Capharnaum 61multi ergo audientes ex discipulis eius dixerunt durus est hic sermo quis potest eum audire 62sciens autem Iesus apud semet ipsum quia murmurarent de hoc discipuli eius dixit eis hoc vos scandalizat 63si ergo videritis Filium hominis ascendentem ubi erat prius 64spiritus est qui vivificat caro non prodest quicquam verba quae ego locutus sum vobis spiritus et vita sunt 65sed sunt quidam ex vobis qui non credunt sciebat enim ab initio Iesus qui essent credentes et quis traditurus esset eum 66et dicebat propterea dixi vobis quia nemo potest venire ad me nisi fuerit ei datum a Patre meo 67ex hoc multi discipulorum eius abierunt retro et iam non cum illo ambulabant 68dixit ergo Iesus ad duodecim numquid et vos vultis abire 69respondit ergo ei Simon Petrus Domine ad quem ibimus verba vitae aeternae habes 70et nos credidimus et cognovimus quia tu es Christus Filius Dei 71respondit eis Iesus nonne ego vos duodecim elegi et ex vobis unus diabolus est 72dicebat autem Iudam Simonis Scariotis hic enim erat traditurus eum cum esset unus ex duodecim

Chapter 7

1post haec ambulabat Iesus in Galilaeam non enim volebat in Iudaeam ambulare quia quaerebant eum Iudaei interficere 2erat autem in proximo dies festus Iudaeorum scenopegia 3dixerunt autem ad eum fratres eius transi hinc et vade in Iudaeam ut et discipuli tui videant opera tua quae facis 4nemo quippe in occulto quid facit et quaerit ipse in palam esse si haec facis manifesta te ipsum mundo 5neque enim fratres eius credebant in eum 6dicit ergo eis Iesus tempus meum nondum advenit tempus autem vestrum semper est paratum 7non potest mundus odisse vos me autem odit quia ego testimonium perhibeo de illo quia opera eius mala sunt 8vos ascendite ad diem festum hunc ego non ascendo ad diem festum istum quia meum tempus nondum impletum est 9haec cum dixisset ipse mansit in Galilaea 10ut autem ascenderunt fratres eius tunc et ipse ascendit ad diem festum non manifeste sed quasi in occulto 11Iudaei ergo quaerebant eum in die festo et dicebant ubi est ille 12et murmur multus de eo erat in turba; quidam enim dicebant quia bonus est alii autem dicebant non sed seducit turbas 13nemo tamen palam loquebatur de illo propter metum Iudaeorum 14iam autem die festo mediante ascendit Iesus in templum et docebat 15et mirabantur Iudaei dicentes quomodo hic litteras scit cum non didicerit 16respondit eis Iesus et dixit mea doctrina non est mea sed eius qui misit me 17si quis voluerit voluntatem eius facere cognoscet de doctrina utrum ex Deo sit an ego a me ipso loquar 18qui a semet ipso loquitur gloriam propriam quaerit qui autem quaerit gloriam eius qui misit illum hic verax est et iniustitia in illo non est 19nonne Moses dedit vobis legem et nemo ex vobis facit legem 20quid me quaeritis interficere respondit turba et dixit daemonium habes quis te quaerit interficere 21respondit Iesus et dixit eis unum opus feci et omnes miramini 22propterea Moses dedit vobis circumcisionem non quia ex Mose est sed ex patribus et in sabbato circumciditis hominem 23si circumcisionem accipit homo in sabbato ut non solvatur lex Mosi mihi indignamini quia totum hominem sanum feci in sabbato 24nolite iudicare secundum faciem sed iustum iudicium iudicate 25dicebant ergo quidam ex Hierosolymis nonne hic est quem quaerunt interficere 26et ecce palam loquitur et nihil ei dicunt numquid vere cognoverunt principes quia hic est Christus 27sed hunc scimus unde sit Christus autem cum venerit nemo scit unde sit 28clamabat ergo docens in templo Iesus et dicens et me scitis et unde sim scitis et a me ipso non veni sed est verus qui misit me quem vos non scitis 29ego scio eum quia ab ipso sum et ipse me misit 30quaerebant ergo eum adprehendere et nemo misit in illum manus quia nondum venerat hora eius 31de turba autem multi crediderunt in eum et dicebant Christus cum venerit numquid plura signa faciet quam quae hic facit 32audierunt Pharisaei turbam murmurantem de illo haec et miserunt principes et Pharisaei ministros ut adprehenderent eum 33dixit ergo Iesus adhuc modicum tempus vobiscum sum et vado ad eum qui misit me 34quaeretis me et non invenietis et ubi sum ego vos non potestis venire 35dixerunt ergo Iudaei ad se ipsos quo hic iturus est quia non inveniemus eum numquid in dispersionem gentium iturus est et docturus gentes 36quis est hic sermo quem dixit quaeretis me et non invenietis et ubi sum ego non potestis venire 37in novissimo autem die magno festivitatis stabat Iesus et clamabat dicens si quis sitit veniat ad me et bibat 38qui credit in me sicut dixit scriptura flumina de ventre eius fluent aquae vivae 39hoc autem dixit de Spiritu quem accepturi erant credentes in eum non enim erat Spiritus quia Iesus nondum fuerat glorificatus 40ex illa ergo turba cum audissent hos sermones eius dicebant hic est vere propheta 41alii dicebant hic est Christus quidam autem dicebant numquid a Galilaea Christus venit 42nonne scriptura dicit quia ex semine David et Bethleem castello ubi erat David venit Christus 43dissensio itaque facta est in turba propter eum 44quidam autem ex ipsis volebant adprehendere eum sed nemo misit super illum manus 45venerunt ergo ministri ad pontifices et Pharisaeos et dixerunt eis illi quare non adduxistis eum 46responderunt ministri numquam sic locutus est homo sicut hic homo 47responderunt ergo eis Pharisaei numquid et vos seducti estis 48numquid aliquis ex principibus credidit in eum aut ex Pharisaeis 49sed turba haec quae non novit legem maledicti sunt 50dicit Nicodemus ad eos ille qui venit ad eum nocte qui unus erat ex ipsis 51numquid lex nostra iudicat hominem nisi audierit ab ipso prius et cognoverit quid faciat 52responderunt et dixerunt ei numquid et tu Galilaeus es scrutare et vide quia propheta a Galilaea non surgit 53et reversi sunt unusquisque in domum suam

Chapter 8

1Iesus autem perrexit in montem Oliveti 2et diluculo iterum venit in templum et omnis populus venit ad eum et sedens docebat eos 3adducunt autem scribae et Pharisaei mulierem in adulterio deprehensam et statuerunt eam in medio 4et dixerunt ei magister haec mulier modo deprehensa est in adulterio 5in lege autem Moses mandavit nobis huiusmodi lapidare tu ergo quid dicis 6haec autem dicebant temptantes eum ut possent accusare eum Iesus autem inclinans se deorsum digito scribebat in terra 7cum autem perseverarent interrogantes eum erexit se et dixit eis qui sine peccato est vestrum primus in illam lapidem mittat 8et iterum se inclinans scribebat in terra 9audientes autem unus post unum exiebant incipientes a senioribus et remansit solus et mulier in medio stans 10erigens autem se Iesus dixit ei mulier ubi sunt nemo te condemnavit 11quae dixit nemo Domine dixit autem Iesus nec ego te condemnabo vade et amplius iam noli peccare 12iterum ergo locutus est eis Iesus dicens ego sum lux mundi qui sequitur me non ambulabit in tenebris sed habebit lucem vitae 13dixerunt ergo ei Pharisaei tu de te ipso testimonium perhibes testimonium tuum non est verum 14respondit Iesus et dixit eis et si ego testimonium perhibeo de me ipso verum est testimonium meum quia scio unde veni et quo vado vos autem nescitis unde venio aut quo vado 15vos secundum carnem iudicatis ego non iudico quemquam 16et si iudico ego iudicium meum verum est quia solus non sum sed ego et qui me misit Pater 17et in lege vestra scriptum est quia duorum hominum testimonium verum est 18ego sum qui testimonium perhibeo de me ipso et testimonium perhibet de me qui misit me Pater 19dicebant ergo ei ubi est Pater tuus respondit Iesus neque me scitis neque Patrem meum si me sciretis forsitan et Patrem meum sciretis 20haec verba locutus est in gazofilacio docens in templo et nemo adprehendit eum quia necdum venerat hora eius 21dixit ergo iterum eis Iesus ego vado et quaeretis me et in peccato vestro moriemini quo ego vado vos non potestis venire 22dicebant ergo Iudaei numquid interficiet semet ipsum quia dicit quo ego vado vos non potestis venire 23et dicebat eis vos de deorsum estis ego de supernis sum vos de mundo hoc estis ego non sum de hoc mundo 24dixi ergo vobis quia moriemini in peccatis vestris si enim non credideritis quia ego sum moriemini in peccato vestro 25dicebant ergo ei tu quis es dixit eis Iesus principium quia et loquor vobis 26multa habeo de vobis loqui et iudicare sed qui misit me verax est et ego quae audivi ab eo haec loquor in mundo 27et non cognoverunt quia Patrem eis dicebat 28dixit ergo eis Iesus cum exaltaveritis Filium hominis tunc cognoscetis quia ego sum et a me ipso facio nihil sed sicut docuit me Pater haec loquor 29et qui me misit mecum est non reliquit me solum quia ego quae placita sunt ei facio semper 30haec illo loquente multi crediderunt in eum 31dicebat ergo Iesus ad eos qui crediderunt ei Iudaeos si vos manseritis in sermone meo vere discipuli mei eritis 32et cognoscetis veritatem et veritas liberabit vos 33responderunt ei semen Abrahae sumus et nemini servivimus umquam quomodo tu dicis liberi eritis 34respondit eis Iesus amen amen dico vobis quia omnis qui facit peccatum servus est peccati 35servus autem non manet in domo in aeternum filius manet in aeternum 36si ergo Filius vos liberaverit vere liberi eritis 37scio quia filii Abrahae estis sed quaeritis me interficere quia sermo meus non capit in vobis 38ego quod vidi apud Patrem loquor et vos quae vidistis apud patrem vestrum facitis 39responderunt et dixerunt ei pater noster Abraham est dicit eis Iesus si filii Abrahae estis opera Abrahae facite 40nunc autem quaeritis me interficere hominem qui veritatem vobis locutus sum quam audivi a Deo hoc Abraham non fecit 41vos facitis opera patris vestri dixerunt itaque ei nos ex fornicatione non sumus nati unum patrem habemus Deum 42dixit ergo eis Iesus si Deus pater vester esset diligeretis utique me ego enim ex Deo processi et veni neque enim a me ipso veni sed ille me misit 43quare loquellam meam non cognoscitis quia non potestis audire sermonem meum 44vos ex patre diabolo estis et desideria patris vestri vultis facere ille homicida erat ab initio et in veritate non stetit quia non est veritas in eo cum loquitur mendacium ex propriis loquitur quia mendax est et pater eius 45ego autem quia veritatem dico non creditis mihi 46quis ex vobis arguit me de peccato si veritatem dico quare vos non creditis mihi 47qui est ex Deo verba Dei audit propterea vos non auditis quia ex Deo non estis 48responderunt igitur Iudaei et dixerunt ei nonne bene dicimus nos quia Samaritanus es tu et daemonium habes 49respondit Iesus ego daemonium non habeo sed honorifico Patrem meum et vos inhonoratis me 50ego autem non quaero gloriam meam est qui quaerit et iudicat 51amen amen dico vobis si quis sermonem meum servaverit mortem non videbit in aeternum 52dixerunt ergo Iudaei nunc cognovimus quia daemonium habes Abraham mortuus est et prophetae et tu dicis si quis sermonem meum servaverit non gustabit mortem in aeternum 53numquid tu maior es patre nostro Abraham qui mortuus est et prophetae mortui sunt quem te ipsum facis 54respondit Iesus si ego glorifico me ipsum gloria mea nihil est est Pater meus qui glorificat me quem vos dicitis quia Deus noster est 55et non cognovistis eum ego autem novi eum et si dixero quia non scio eum ero similis vobis mendax sed scio eum et sermonem eius servo 56Abraham pater vester exultavit ut videret diem meum et vidit et gavisus est 57dixerunt ergo Iudaei ad eum quinquaginta annos nondum habes et Abraham vidisti 58dixit eis Iesus amen amen dico vobis antequam Abraham fieret ego sum 59tulerunt ergo lapides ut iacerent in eum Iesus autem abscondit se et exivit de templo

Chapter 9

1et praeteriens vidit hominem caecum a nativitate 2et interrogaverunt eum discipuli sui rabbi quis peccavit hic aut parentes eius ut caecus nasceretur 3respondit Iesus neque hic peccavit neque parentes eius sed ut manifestetur opera Dei in illo 4me oportet operari opera eius qui misit me donec dies est venit nox quando nemo potest operari 5quamdiu in mundo sum lux sum mundi 6haec cum dixisset expuit in terram et fecit lutum ex sputo et linuit lutum super oculos eius 7et dixit ei vade lava in natatoria Siloae quod interpretatur Missus abiit ergo et lavit et venit videns 8itaque vicini et qui videbant eum prius quia mendicus erat dicebant nonne hic est qui sedebat et mendicabat alii dicebant quia hic est 9alii autem nequaquam sed similis est eius ille dicebat quia ego sum 10dicebant ergo ei quomodo aperti sunt oculi tibi 11respondit ille homo qui dicitur Iesus lutum fecit et unxit oculos meos et dixit mihi vade ad natatoriam Siloae et lava et abii et lavi et vidi 12dixerunt ei ubi est ille ait nescio 13adducunt eum ad Pharisaeos qui caecus fuerat 14erat autem sabbatum quando lutum fecit Iesus et aperuit oculos eius 15iterum ergo interrogabant eum Pharisaei quomodo vidisset ille autem dixit eis lutum posuit mihi super oculos et lavi et video 16dicebant ergo ex Pharisaeis quidam non est hic homo a Deo quia sabbatum non custodit alii dicebant quomodo potest homo peccator haec signa facere et scisma erat in eis 17dicunt ergo caeco iterum tu quid dicis de eo qui aperuit oculos tuos ille autem dixit quia propheta est 18non crediderunt ergo Iudaei de illo quia caecus fuisset et vidisset donec vocaverunt parentes eius qui viderat 19et interrogaverunt eos dicentes hic est filius vester quem vos dicitis quia caecus natus est quomodo ergo nunc videt 20responderunt eis parentes eius et dixerunt scimus quia hic est filius noster et quia caecus natus est 21quomodo autem nunc videat nescimus aut quis eius aperuit oculos nos nescimus ipsum interrogate aetatem habet ipse de se loquatur 22haec dixerunt parentes eius quia timebant Iudaeos iam enim conspiraverant Iudaei ut si quis eum confiteretur Christum extra synagogam fieret 23propterea parentes eius dixerunt quia aetatem habet ipsum interrogate 24vocaverunt ergo rursum hominem qui fuerat caecus et dixerunt ei da gloriam Deo nos scimus quia hic homo peccator est 25dixit ergo ille si peccator est nescio unum scio quia caecus cum essem modo video 26dixerunt ergo illi quid fecit tibi quomodo aperuit tibi oculos 27respondit eis dixi vobis iam et audistis quid iterum vultis audire numquid et vos vultis discipuli eius fieri 28maledixerunt ei et dixerunt tu discipulus illius es nos autem Mosi discipuli sumus 29nos scimus quia Mosi locutus est Deus hunc autem nescimus unde sit 30respondit ille homo et dixit eis in hoc enim mirabile est quia vos nescitis unde sit et aperuit meos oculos 31scimus autem quia peccatores Deus non audit sed si quis Dei cultor est et voluntatem eius facit hunc exaudit 32a saeculo non est auditum quia aperuit quis oculos caeci nati 33nisi esset hic a Deo non poterat facere quicquam 34responderunt et dixerunt ei in peccatis natus es totus et tu doces nos et eiecerunt eum foras 35audivit Iesus quia eiecerunt eum foras et cum invenisset eum dixit ei tu credis in Filium Dei 36respondit ille et dixit quis est Domine ut credam in eum 37et dixit ei Iesus et vidisti eum et qui loquitur tecum ipse est 38at ille ait credo Domine et procidens adoravit eum 39dixit ei Iesus in iudicium ego in hunc mundum veni ut qui non vident videant et qui vident caeci fiant 40et audierunt ex Pharisaeis qui cum ipso erant et dixerunt ei numquid et nos caeci sumus 41dixit eis Iesus si caeci essetis non haberetis peccatum nunc vero dicitis quia videmus peccatum vestrum manet

Chapter 10

1amen amen dico vobis qui non intrat per ostium in ovile ovium sed ascendit aliunde ille fur est et latro 2qui autem intrat per ostium pastor est ovium 3huic ostiarius aperit et oves vocem eius audiunt et proprias oves vocat nominatim et educit eas 4et cum proprias oves emiserit ante eas vadit et oves illum sequuntur quia sciunt vocem eius 5alienum autem non sequuntur sed fugient ab eo quia non noverunt vocem alienorum 6hoc proverbium dixit eis Iesus illi autem non cognoverunt quid loqueretur eis 7dixit ergo eis iterum Iesus amen amen dico vobis quia ego sum ostium ovium 8omnes quotquot venerunt fures sunt et latrones sed non audierunt eos oves 9ego sum ostium per me si quis introierit salvabitur et ingredietur et egredietur et pascua inveniet 10fur non venit nisi ut furetur et mactet et perdat ego veni ut vitam habeant et abundantius habeant 11ego sum pastor bonus bonus pastor animam suam dat pro ovibus 12mercennarius et qui non est pastor cuius non sunt oves propriae videt lupum venientem et dimittit oves et fugit et lupus rapit et dispergit oves 13mercennarius autem fugit quia mercennarius est et non pertinet ad eum de ovibus 14ego sum pastor bonus et cognosco meas et cognoscunt me meae 15sicut novit me Pater et ego agnosco Patrem et animam meam pono pro ovibus 16et alias oves habeo quae non sunt ex hoc ovili et illas oportet me adducere et vocem meam audient et fiet unum ovile unus pastor 17propterea me Pater diligit quia ego pono animam meam ut iterum sumam eam 18nemo tollit eam a me sed ego pono eam a me ipso potestatem habeo ponendi eam et potestatem habeo iterum sumendi eam hoc mandatum accepi a Patre meo 19dissensio iterum facta est inter Iudaeos propter sermones hos 20dicebant autem multi ex ipsis daemonium habet et insanit quid eum auditis 21alii dicebant haec verba non sunt daemonium habentis numquid daemonium potest caecorum oculos aperire 22facta sunt autem encenia in Hierosolymis et hiemps erat 23et ambulabat Iesus in templo in porticu Salomonis 24circumdederunt ergo eum Iudaei et dicebant ei quousque animam nostram tollis si tu es Christus dic nobis palam 25respondit eis Iesus loquor vobis et non creditis opera quae ego facio in nomine Patris mei haec testimonium perhibent de me 26sed vos non creditis quia non estis ex ovibus meis 27oves meae vocem meam audiunt et ego cognosco eas et sequuntur me 28et ego vitam aeternam do eis et non peribunt in aeternum et non rapiet eas quisquam de manu mea 29Pater meus quod dedit mihi maius omnibus est et nemo potest rapere de manu Patris mei 30ego et Pater unum sumus 31sustulerunt lapides Iudaei ut lapidarent eum 32respondit eis Iesus multa opera bona ostendi vobis ex Patre meo propter quod eorum opus me lapidatis 33responderunt ei Iudaei de bono opere non lapidamus te sed de blasphemia et quia tu homo cum sis facis te ipsum Deum 34respondit eis Iesus nonne scriptum est in lege vestra quia ego dixi dii estis 35si illos dixit deos ad quos sermo Dei factus est et non potest solvi scriptura 36quem Pater sanctificavit et misit in mundum vos dicitis quia blasphemas quia dixi Filius Dei sum 37si non facio opera Patris mei nolite credere mihi 38si autem facio et si mihi non vultis credere operibus credite ut cognoscatis et credatis quia in me est Pater et ego in Patre 39quaerebant ergo eum prendere et exivit de manibus eorum 40et abiit iterum trans Iordanen in eum locum ubi erat Iohannes baptizans primum et mansit illic 41et multi venerunt ad eum et dicebant quia Iohannes quidem signum fecit nullum 42omnia autem quaecumque dixit Iohannes de hoc vera erant et multi crediderunt in eum

Chapter 11

1erat autem quidam languens Lazarus a Bethania de castello Mariae et Marthae sororis eius 2Maria autem erat quae unxit Dominum unguento et extersit pedes eius capillis suis cuius frater Lazarus infirmabatur 3miserunt ergo sorores ad eum dicentes Domine ecce quem amas infirmatur 4audiens autem Iesus dixit eis infirmitas haec non est ad mortem sed pro gloria Dei ut glorificetur Filius Dei per eam 5diligebat autem Iesus Martham et sororem eius Mariam et Lazarum 6ut ergo audivit quia infirmabatur tunc quidem mansit in eodem loco duobus diebus 7deinde post haec dicit discipulis suis eamus in Iudaeam iterum 8dicunt ei discipuli rabbi nunc quaerebant te Iudaei lapidare et iterum vadis illuc 9respondit Iesus nonne duodecim horae sunt diei si quis ambulaverit in die non offendit quia lucem huius mundi videt 10si autem ambulaverit nocte offendit quia lux non est in eo 11haec ait et post hoc dicit eis Lazarus amicus noster dormit sed vado ut a somno exsuscitem eum 12dixerunt ergo discipuli eius Domine si dormit salvus erit 13dixerat autem Iesus de morte eius illi autem putaverunt quia de dormitione somni diceret 14tunc ergo dixit eis Iesus manifeste Lazarus mortuus est 15et gaudeo propter vos ut credatis quoniam non eram ibi sed eamus ad eum 16dixit ergo Thomas qui dicitur Didymus ad condiscipulos eamus et nos ut moriamur cum eo 17venit itaque Iesus et invenit eum quattuor dies iam in monumento habentem 18erat autem Bethania iuxta Hierosolyma quasi stadiis quindecim 19multi autem ex Iudaeis venerant ad Martham et Mariam ut consolarentur eas de fratre suo 20Martha ergo ut audivit quia Iesus venit occurrit illi Maria autem domi sedebat 21dixit ergo Martha ad Iesum Domine si fuisses hic frater meus non fuisset mortuus 22sed et nunc scio quia quaecumque poposceris a Deo dabit tibi Deus 23dicit illi Iesus resurget frater tuus 24dicit ei Martha scio quia resurget in resurrectione in novissima die 25dixit ei Iesus ego sum resurrectio et vita qui credit in me et si mortuus fuerit vivet 26et omnis qui vivit et credit in me non morietur in aeternum credis hoc 27ait illi utique Domine ego credidi quia tu es Christus Filius Dei qui in mundum venisti 28et cum haec dixisset abiit et vocavit Mariam sororem suam silentio dicens magister adest et vocat te 29illa ut audivit surgit cito et venit ad eum 30nondum enim venerat Iesus in castellum sed erat adhuc in illo loco ubi occurrerat ei Martha 31Iudaei igitur qui erant cum ea in domo et consolabantur eam cum vidissent Mariam quia cito surrexit et exiit secuti sunt eam dicentes quia vadit ad monumentum ut ploret ibi 32Maria ergo cum venisset ubi erat Iesus videns eum cecidit ad pedes eius et dixit ei Domine si fuisses hic non esset mortuus frater meus 33Iesus ergo ut vidit eam plorantem et Iudaeos qui venerant cum ea plorantes fremuit spiritu et turbavit se ipsum 34et dixit ubi posuistis eum dicunt ei Domine veni et vide 35et lacrimatus est Iesus 36dixerunt ergo Iudaei ecce quomodo amabat eum 37quidam autem dixerunt ex ipsis non poterat hic qui aperuit oculos caeci facere ut et hic non moreretur 38Iesus ergo rursum fremens in semet ipso venit ad monumentum erat autem spelunca et lapis superpositus erat ei 39ait Iesus tollite lapidem dicit ei Martha soror eius qui mortuus fuerat Domine iam fetet quadriduanus enim est 40dicit ei Iesus nonne dixi tibi quoniam si credideris videbis gloriam Dei 41tulerunt ergo lapidem Iesus autem elevatis sursum oculis dixit Pater gratias ago tibi quoniam audisti me 42ego autem sciebam quia semper me audis sed propter populum qui circumstat dixi ut credant quia tu me misisti 43haec cum dixisset voce magna clamavit Lazare veni foras 44et statim prodiit qui fuerat mortuus ligatus pedes et manus institis et facies illius sudario erat ligata dicit Iesus eis solvite eum et sinite abire 45multi ergo ex Iudaeis qui venerant ad Mariam et viderant quae fecit crediderunt in eum 46quidam autem ex ipsis abierunt ad Pharisaeos et dixerunt eis quae fecit Iesus 47collegerunt ergo pontifices et Pharisaei concilium et dicebant quid facimus quia hic homo multa signa facit 48si dimittimus eum sic omnes credent in eum et venient Romani et tollent nostrum et locum et gentem 49unus autem ex ipsis Caiaphas cum esset pontifex anni illius dixit eis vos nescitis quicquam 50nec cogitatis quia expedit nobis ut unus moriatur homo pro populo et non tota gens pereat 51hoc autem a semet ipso non dixit sed cum esset pontifex anni illius prophetavit quia Iesus moriturus erat pro gente 52et non tantum pro gente sed et ut filios Dei qui erant dispersi congregaret in unum 53ab illo ergo die cogitaverunt ut interficerent eum 54Iesus ergo iam non in palam ambulabat apud Iudaeos sed abiit in regionem iuxta desertum in civitatem quae dicitur Efrem et ibi morabatur cum discipulis 55proximum autem erat pascha Iudaeorum et ascenderunt multi Hierosolyma de regione ante pascha ut sanctificarent se ipsos 56quaerebant ergo Iesum et conloquebantur ad invicem in templo stantes quid putatis quia non veniat ad diem festum 57dederant autem pontifices et Pharisaei mandatum ut si quis cognoverit ubi sit indicet ut adprehendant eum

Chapter 12

1Iesus ergo ante sex dies paschae venit Bethaniam ubi fuerat Lazarus mortuus quem suscitavit Iesus 2fecerunt autem ei cenam ibi et Martha ministrabat Lazarus vero unus erat ex discumbentibus cum eo 3Maria ergo accepit libram unguenti nardi pistici pretiosi unxit pedes Iesu et extersit capillis suis pedes eius et domus impleta est ex odore unguenti 4dicit ergo unus ex discipulis eius Iudas Scariotis qui erat eum traditurus 5quare hoc unguentum non veniit trecentis denariis et datum est egenis 6dixit autem hoc non quia de egenis pertinebat ad eum sed quia fur erat et loculos habens ea quae mittebantur portabat 7dixit ergo Iesus sine illam ut in die sepulturae meae servet illud 8pauperes enim semper habetis vobiscum me autem non semper habetis 9cognovit ergo turba multa ex Iudaeis quia illic est et venerunt non propter Iesum tantum sed ut Lazarum viderent quem suscitavit a mortuis 10cogitaverunt autem principes sacerdotum ut et Lazarum interficerent 11quia multi propter illum abibant ex Iudaeis et credebant in Iesum 12in crastinum autem turba multa quae venerat ad diem festum cum audissent quia venit Iesus Hierosolyma 13acceperunt ramos palmarum et processerunt obviam ei et clamabant osanna benedictus qui venit in nomine Domini rex Israhel 14et invenit Iesus asellum et sedit super eum sicut scriptum est 15noli timere filia Sion ecce rex tuus venit sedens super pullum asinae 16haec non cognoverunt discipuli eius primum sed quando glorificatus est Iesus tunc recordati sunt quia haec erant scripta de eo et haec fecerunt ei 17testimonium ergo perhibebat turba quae erat cum eo quando Lazarum vocavit de monumento et suscitavit eum a mortuis 18propterea et obviam venit ei turba quia audierunt eum fecisse hoc signum 19Pharisaei ergo dixerunt ad semet ipsos videtis quia nihil proficimus ecce mundus totus post eum abiit 20erant autem gentiles quidam ex his qui ascenderant ut adorarent in die festo 21hii ergo accesserunt ad Philippum qui erat a Bethsaida Galilaeae et rogabant eum dicentes domine volumus Iesum videre 22venit Philippus et dicit Andreae Andreas rursum et Philippus dixerunt Iesu 23Iesus autem respondit eis dicens venit hora ut clarificetur Filius hominis 24amen amen dico vobis nisi granum frumenti cadens in terram mortuum fuerit 25ipsum solum manet si autem mortuum fuerit multum fructum adfert qui amat animam suam perdet eam et qui odit animam suam in hoc mundo in vitam aeternam custodit eam 26si quis mihi ministrat me sequatur et ubi sum ego illic et minister meus erit si quis mihi ministraverit honorificabit eum Pater meus 27nunc anima mea turbata est et quid dicam Pater salvifica me ex hora hac sed propterea veni in horam hanc 28Pater clarifica tuum nomen venit ergo vox de caelo et clarificavi et iterum clarificabo 29turba ergo quae stabat et audierat dicebant tonitruum factum esse alii dicebant angelus ei locutus est 30respondit Iesus et dixit non propter me vox haec venit sed propter vos 31nunc iudicium est mundi nunc princeps huius mundi eicietur foras 32et ego si exaltatus fuero a terra omnia traham ad me ipsum 33hoc autem dicebat significans qua morte esset moriturus 34respondit ei turba nos audivimus ex lege quia Christus manet in aeternum et quomodo tu dicis oportet exaltari Filium hominis quis est iste Filius hominis 35dixit ergo eis Iesus adhuc modicum lumen in vobis est ambulate dum lucem habetis ut non tenebrae vos conprehendant et qui ambulat in tenebris nescit quo vadat 36dum lucem habetis credite in lucem ut filii lucis sitis haec locutus est Iesus et abiit et abscondit se ab eis 37cum autem tanta signa fecisset coram eis non credebant in eum 38ut sermo Esaiae prophetae impleretur quem dixit Domine quis credidit auditui nostro et brachium Domini cui revelatum est 39propterea non poterant credere quia iterum dixit Esaias 40excaecavit oculos eorum et induravit eorum cor ut non videant oculis et intellegant corde et convertantur et sanem eos 41haec dixit Esaias quando vidit gloriam eius et locutus est de eo 42verumtamen et ex principibus multi crediderunt in eum sed propter Pharisaeos non confitebantur ut de synagoga non eicerentur 43dilexerunt enim gloriam hominum magis quam gloriam Dei 44Iesus autem clamavit et dixit qui credit in me non credit in me sed in eum qui misit me 45et qui videt me videt eum qui misit me 46ego lux in mundum veni ut omnis qui credit in me in tenebris non maneat 47et si quis audierit verba mea et non custodierit ego non iudico eum non enim veni ut iudicem mundum sed ut salvificem mundum 48qui spernit me et non accipit verba mea habet qui iudicet eum sermo quem locutus sum ille iudicabit eum in novissimo die 49quia ego ex me ipso non sum locutus sed qui misit me Pater ipse mihi mandatum dedit quid dicam et quid loquar 50et scio quia mandatum eius vita aeterna est quae ergo ego loquor sicut dixit mihi Pater sic loquor

Chapter 13

1ante diem autem festum paschae sciens Iesus quia venit eius hora ut transeat ex hoc mundo ad Patrem cum dilexisset suos qui erant in mundo in finem dilexit eos 2et cena facta cum diabolus iam misisset in corde ut traderet eum Iudas Simonis Scariotis 3sciens quia omnia dedit ei Pater in manus et quia a Deo exivit et ad Deum vadit 4surgit a cena et ponit vestimenta sua et cum accepisset linteum praecinxit se 5deinde mittit aquam in pelvem et coepit lavare pedes discipulorum et extergere linteo quo erat praecinctus 6venit ergo ad Simonem Petrum et dicit ei Petrus Domine tu mihi lavas pedes 7respondit Iesus et dicit ei quod ego facio tu nescis modo scies autem postea 8dicit ei Petrus non lavabis mihi pedes in aeternum respondit Iesus ei si non lavero te non habes partem mecum 9dicit ei Simon Petrus Domine non tantum pedes meos sed et manus et caput 10dicit ei Iesus qui lotus est non indiget ut lavet sed est mundus totus et vos mundi estis sed non omnes 11sciebat enim quisnam esset qui traderet eum propterea dixit non estis mundi omnes 12postquam ergo lavit pedes eorum et accepit vestimenta sua cum recubuisset iterum dixit eis scitis quid fecerim vobis 13vos vocatis me magister et Domine et bene dicitis sum etenim 14si ergo ego lavi vestros pedes Dominus et magister et vos debetis alter alterius lavare pedes 15exemplum enim dedi vobis ut quemadmodum ego feci vobis ita et vos faciatis 16amen amen dico vobis non est servus maior domino suo neque apostolus maior eo qui misit illum 17si haec scitis beati eritis si feceritis ea 18non de omnibus vobis dico ego scio quos elegerim sed ut impleatur scriptura qui manducat mecum panem levavit contra me calcaneum suum 19amodo dico vobis priusquam fiat ut credatis cum factum fuerit quia ego sum 20amen amen dico vobis qui accipit si quem misero me accipit qui autem me accipit accipit eum qui me misit 21cum haec dixisset Iesus turbatus est spiritu et protestatus est et dixit amen amen dico vobis quia unus ex vobis tradet me 22aspiciebant ergo ad invicem discipuli haesitantes de quo diceret 23erat ergo recumbens unus ex discipulis eius in sinu Iesu quem diligebat Iesus 24innuit ergo huic Simon Petrus et dicit ei quis est de quo dicit 25itaque cum recubuisset ille supra pectus Iesu dicit ei Domine quis est 26respondit Iesus ille est cui ego intinctum panem porrexero et cum intinxisset panem dedit Iudae Simonis Scariotis 27et post buccellam tunc introivit in illum Satanas dicit ei Iesus quod facis fac citius 28hoc autem nemo scivit discumbentium ad quid dixerit ei 29quidam enim putabant quia loculos habebat Iudas quia dicit ei Iesus eme ea quae opus sunt nobis ad diem festum aut egenis ut aliquid daret 30cum ergo accepisset ille buccellam exivit continuo erat autem nox 31cum ergo exisset dicit Iesus nunc clarificatus est Filius hominis et Deus clarificatus est in eo 32si Deus clarificatus est in eo et Deus clarificabit eum in semet ipso et continuo clarificabit eum 33filioli adhuc modicum vobiscum sum quaeretis me et sicut dixi Iudaeis quo ego vado vos non potestis venire et vobis dico modo 34mandatum novum do vobis ut diligatis invicem sicut dilexi vos ut et vos diligatis invicem 35in hoc cognoscent omnes quia mei discipuli estis si dilectionem habueritis ad invicem 36dicit ei Simon Petrus Domine quo vadis respondit Iesus quo ego vado non potes me modo sequi sequeris autem postea 37dicit ei Petrus quare non possum sequi te modo animam meam pro te ponam 38respondit Iesus animam tuam pro me ponis amen amen dico tibi non cantabit gallus donec me ter neges

Chapter 14

1non turbetur cor vestrum creditis in Deum et in me credite 2in domo Patris mei mansiones multae sunt si quo minus dixissem vobis quia vado parare vobis locum 3et si abiero et praeparavero vobis locum iterum venio et accipiam vos ad me ipsum ut ubi sum ego et vos sitis 4et quo ego vado scitis et viam scitis 5dicit ei Thomas Domine nescimus quo vadis et quomodo possumus viam scire 6dicit ei Iesus ego sum via et veritas et vita nemo venit ad Patrem nisi per me 7si cognovissetis me et Patrem meum utique cognovissetis et amodo cognoscitis eum et vidistis eum 8dicit ei Philippus Domine ostende nobis Patrem et sufficit nobis 9dicit ei Iesus tanto tempore vobiscum sum et non cognovistis me Philippe qui vidit me vidit et Patrem quomodo tu dicis ostende nobis Patrem 10non credis quia ego in Patre et Pater in me est verba quae ego loquor vobis a me ipso non loquor Pater autem in me manens ipse facit opera 11non creditis quia ego in Patre et Pater in me est 12alioquin propter opera ipsa credite amen amen dico vobis qui credit in me opera quae ego facio et ipse faciet et maiora horum faciet quia ego ad Patrem vado 13et quodcumque petieritis in nomine meo hoc faciam ut glorificetur Pater in Filio 14si quid petieritis me in nomine meo hoc faciam 15si diligitis me mandata mea servate 16et ego rogabo Patrem et alium paracletum dabit vobis ut maneat vobiscum in aeternum 17Spiritum veritatis quem mundus non potest accipere quia non videt eum nec scit eum vos autem cognoscitis eum quia apud vos manebit et in vobis erit 18non relinquam vos orfanos veniam ad vos 19adhuc modicum et mundus me iam non videt vos autem videtis me quia ego vivo et vos vivetis 20in illo die vos cognoscetis quia ego sum in Patre meo et vos in me et ego in vobis 21qui habet mandata mea et servat ea ille est qui diligit me qui autem diligit me diligetur a Patre meo et ego diligam eum et manifestabo ei me ipsum 22dicit ei Iudas non ille Scariotis Domine quid factum est quia nobis manifestaturus es te ipsum et non mundo 23respondit Iesus et dixit ei si quis diligit me sermonem meum servabit et Pater meus diliget eum et ad eum veniemus et mansiones apud eum faciemus 24qui non diligit me sermones meos non servat et sermonem quem audistis non est meus sed eius qui misit me Patris 25haec locutus sum vobis apud vos manens 26paracletus autem Spiritus Sanctus quem mittet Pater in nomine meo ille vos docebit omnia et suggeret vobis omnia quaecumque dixero vobis 27pacem relinquo vobis pacem meam do vobis non quomodo mundus dat ego do vobis non turbetur cor vestrum neque formidet 28audistis quia ego dixi vobis vado et venio ad vos si diligeretis me gauderetis utique quia vado ad Patrem quia Pater maior me est 29et nunc dixi vobis priusquam fiat ut cum factum fuerit credatis 30iam non multa loquar vobiscum venit enim princeps mundi huius et in me non habet quicquam 31sed ut cognoscat mundus quia diligo Patrem et sicut mandatum dedit mihi Pater sic facio surgite eamus hinc

Chapter 15

1ego sum vitis vera et Pater meus agricola est 2omnem palmitem in me non ferentem fructum tollet eum et omnem qui fert fructum purgabit eum ut fructum plus adferat 3iam vos mundi estis propter sermonem quem locutus sum vobis 4manete in me et ego in vobis sicut palmes non potest ferre fructum a semet ipso nisi manserit in vite sic nec vos nisi in me manseritis 5ego sum vitis vos palmites qui manet in me et ego in eo hic fert fructum multum quia sine me nihil potestis facere 6si quis in me non manserit mittetur foras sicut palmes et aruit et colligent eos et in ignem mittunt et ardent 7si manseritis in me et verba mea in vobis manserint quodcumque volueritis petetis et fiet vobis 8in hoc clarificatus est Pater meus ut fructum plurimum adferatis et efficiamini mei discipuli 9sicut dilexit me Pater et ego dilexi vos manete in dilectione mea 10si praecepta mea servaveritis manebitis in dilectione mea sicut et ego Patris mei praecepta servavi et maneo in eius dilectione 11haec locutus sum vobis ut gaudium meum in vobis sit et gaudium vestrum impleatur 12hoc est praeceptum meum ut diligatis invicem sicut dilexi vos 13maiorem hac dilectionem nemo habet ut animam suam quis ponat pro amicis suis 14vos amici mei estis si feceritis quae ego praecipio vobis 15iam non dico vos servos quia servus nescit quid facit dominus eius vos autem dixi amicos quia omnia quaecumque audivi a Patre meo nota feci vobis 16non vos me elegistis sed ego elegi vos et posui vos ut eatis et fructum adferatis et fructus vester maneat ut quodcumque petieritis Patrem in nomine meo det vobis 17haec mando vobis ut diligatis invicem 18si mundus vos odit scitote quia me priorem vobis odio habuit 19si de mundo fuissetis mundus quod suum erat diligeret quia vero de mundo non estis sed ego elegi vos de mundo propterea odit vos mundus 20mementote sermonis mei quem ego dixi vobis non est servus maior domino suo si me persecuti sunt et vos persequentur si sermonem meum servaverunt et vestrum servabunt 21sed haec omnia facient vobis propter nomen meum quia nesciunt eum qui misit me 22si non venissem et locutus fuissem eis peccatum non haberent nunc autem excusationem non habent de peccato suo 23qui me odit et Patrem meum odit 24si opera non fecissem in eis quae nemo alius fecit peccatum non haberent nunc autem et viderunt et oderunt et me et Patrem meum 25sed ut impleatur sermo qui in lege eorum scriptus est quia odio me habuerunt gratis 26cum autem venerit paracletus quem ego mittam vobis a Patre Spiritum veritatis qui a Patre procedit ille testimonium perhibebit de me 27et vos testimonium perhibetis quia ab initio mecum estis

Chapter 16

1haec locutus sum vobis ut non scandalizemini 2absque synagogis facient vos sed venit hora ut omnis qui interficit vos arbitretur obsequium se praestare Deo 3et haec facient quia non noverunt Patrem neque me 4sed haec locutus sum vobis ut cum venerit hora eorum reminiscamini quia ego dixi vobis 5haec autem vobis ab initio non dixi quia vobiscum eram at nunc vado ad eum qui me misit et nemo ex vobis interrogat me quo vadis 6sed quia haec locutus sum vobis tristitia implevit cor vestrum 7sed ego veritatem dico vobis expedit vobis ut ego vadam si enim non abiero paracletus non veniet ad vos si autem abiero mittam eum ad vos 8et cum venerit ille arguet mundum de peccato et de iustitia et de iudicio 9de peccato quidem quia non credunt in me 10de iustitia vero quia ad Patrem vado et iam non videbitis me 11de iudicio autem quia princeps mundi huius iudicatus est 12adhuc multa habeo vobis dicere sed non potestis portare modo 13cum autem venerit ille Spiritus veritatis docebit vos in omnem veritatem non enim loquetur a semet ipso sed quaecumque audiet loquetur et quae ventura sunt adnuntiabit vobis 14ille me clarificabit quia de meo accipiet et adnuntiabit vobis 15omnia quaecumque habet Pater mea sunt propterea dixi quia de meo accipit et adnuntiabit vobis 16modicum et iam non videbitis me et iterum modicum et videbitis me quia vado ad Patrem 17dixerunt ergo ex discipulis eius ad invicem quid est hoc quod dicit nobis modicum et non videbitis me et iterum modicum et videbitis me et quia vado ad Patrem 18dicebant ergo quid est hoc quod dicit modicum nescimus quid loquitur 19cognovit autem Iesus quia volebant eum interrogare et dixit eis de hoc quaeritis inter vos quia dixi modicum et non videbitis me et iterum modicum et videbitis me 20amen amen dico vobis quia plorabitis et flebitis vos mundus autem gaudebit vos autem contristabimini sed tristitia vestra vertetur in gaudium 21mulier cum parit tristitiam habet quia venit hora eius cum autem pepererit puerum iam non meminit pressurae propter gaudium quia natus est homo in mundum 22et vos igitur nunc quidem tristitiam habetis iterum autem videbo vos et gaudebit cor vestrum et gaudium vestrum nemo tollit a vobis 23et in illo die me non rogabitis quicquam amen amen dico vobis si quid petieritis Patrem in nomine meo dabit vobis 24usque modo non petistis quicquam in nomine meo petite et accipietis ut gaudium vestrum sit plenum 25haec in proverbiis locutus sum vobis venit hora cum iam non in proverbiis loquar vobis sed palam de Patre adnuntiabo vobis 26illo die in nomine meo petetis et non dico vobis quia ego rogabo Patrem de vobis 27ipse enim Pater amat vos quia vos me amastis et credidistis quia ego a Deo exivi 28exivi a Patre et veni in mundum iterum relinquo mundum et vado ad Patrem 29dicunt ei discipuli eius ecce nunc palam loqueris et proverbium nullum dicis 30nunc scimus quia scis omnia et non opus est tibi ut quis te interroget in hoc credimus quia a Deo existi 31respondit eis Iesus modo creditis 32ecce venit hora et iam venit ut dispergamini unusquisque in propria et me solum relinquatis et non sum solus quia Pater mecum est 33haec locutus sum vobis ut in me pacem habeatis in mundo pressuram habetis sed confidite ego vici mundum

Chapter 17

1haec locutus est Iesus et sublevatis oculis in caelum dixit Pater venit hora clarifica Filium tuum ut Filius tuus clarificet te 2sicut dedisti ei potestatem omnis carnis ut omne quod dedisti ei det eis vitam aeternam 3haec est autem vita aeterna ut cognoscant te solum verum Deum et quem misisti Iesum Christum 4ego te clarificavi super terram opus consummavi quod dedisti mihi ut faciam 5et nunc clarifica me tu Pater apud temet ipsum claritatem quam habui priusquam mundus esset apud te 6manifestavi nomen tuum hominibus quos dedisti mihi de mundo tui erant et mihi eos dedisti et sermonem tuum servaverunt 7nunc cognoverunt quia omnia quae dedisti mihi abs te sunt 8quia verba quae dedisti mihi dedi eis et ipsi acceperunt et cognoverunt vere quia a te exivi et crediderunt quia tu me misisti 9ego pro eis rogo non pro mundo rogo sed pro his quos dedisti mihi quia tui sunt 10et mea omnia tua sunt et tua mea sunt et clarificatus sum in eis 11et iam non sum in mundo et hii in mundo sunt et ego ad te venio Pater sancte serva eos in nomine tuo quos dedisti mihi ut sint unum sicut et nos 12cum essem cum eis ego servabam eos in nomine tuo quos dedisti mihi custodivi et nemo ex his perivit nisi filius perditionis ut scriptura impleatur 13nunc autem ad te venio et haec loquor in mundo ut habeant gaudium meum impletum in semet ipsis 14ego dedi eis sermonem tuum et mundus odio eos habuit quia non sunt de mundo sicut et ego non sum de mundo 15non rogo ut tollas eos de mundo sed ut serves eos ex malo 16de mundo non sunt sicut et ego non sum de mundo 17sanctifica eos in veritate sermo tuus veritas est 18sicut me misisti in mundum et ego misi eos in mundum 19et pro eis ego sanctifico me ipsum ut sint et ipsi sanctificati in veritate 20non pro his autem rogo tantum sed et pro eis qui credituri sunt per verbum eorum in me 21ut omnes unum sint sicut tu Pater in me et ego in te ut et ipsi in nobis unum sint ut mundus credat quia tu me misisti 22et ego claritatem quam dedisti mihi dedi eis ut sint unum sicut nos unum sumus 23ego in eis et tu in me ut sint consummati in unum et cognoscat mundus quia tu me misisti et dilexisti eos sicut me dilexisti 24Pater quos dedisti mihi volo ut ubi ego sum et illi sint mecum ut videant claritatem meam quam dedisti mihi quia dilexisti me ante constitutionem mundi 25Pater iuste et mundus te non cognovit ego autem te cognovi et hii cognoverunt quia tu me misisti 26et notum feci eis nomen tuum et notum faciam ut dilectio qua dilexisti me in ipsis sit et ego in ipsis

Chapter 18

1haec cum dixisset Iesus egressus est cum discipulis suis trans torrentem Cedron ubi erat hortus in quem introivit ipse et discipuli eius 2sciebat autem et Iudas qui tradebat eum ipsum locum quia frequenter Iesus convenerat illuc cum discipulis suis 3Iudas ergo cum accepisset cohortem et a pontificibus et Pharisaeis ministros venit illuc cum lanternis et facibus et armis 4Iesus itaque sciens omnia quae ventura erant super eum processit et dicit eis quem quaeritis 5responderunt ei Iesum Nazarenum dicit eis Iesus ego sum stabat autem et Iudas qui tradebat eum cum ipsis 6ut ergo dixit eis ego sum abierunt retrorsum et ceciderunt in terram 7iterum ergo eos interrogavit quem quaeritis illi autem dixerunt Iesum Nazarenum 8respondit Iesus dixi vobis quia ego sum si ergo me quaeritis sinite hos abire 9ut impleretur sermo quem dixit quia quos dedisti mihi non perdidi ex ipsis quemquam 10Simon ergo Petrus habens gladium eduxit eum et percussit pontificis servum et abscidit eius auriculam dextram erat autem nomen servo Malchus 11dixit ergo Iesus Petro mitte gladium in vaginam calicem quem dedit mihi Pater non bibam illum 12cohors ergo et tribunus et ministri Iudaeorum conprehenderunt Iesum et ligaverunt eum 13et adduxerunt eum ad Annam primum erat enim socer Caiaphae qui erat pontifex anni illius 14erat autem Caiaphas qui consilium dederat Iudaeis quia expedit unum hominem mori pro populo 15sequebatur autem Iesum Simon Petrus et alius discipulus discipulus autem ille erat notus pontifici et introivit cum Iesu in atrium pontificis 16Petrus autem stabat ad ostium foris exivit ergo discipulus alius qui erat notus pontifici et dixit ostiariae et introduxit Petrum 17dicit ergo Petro ancilla ostiaria numquid et tu ex discipulis es hominis istius dicit ille non sum 18stabant autem servi et ministri ad prunas quia frigus erat et calefiebant erat autem cum eis et Petrus stans et calefaciens se 19pontifex ergo interrogavit Iesum de discipulis suis et de doctrina eius 20respondit ei Iesus ego palam locutus sum mundo ego semper docui in synagoga et in templo quo omnes Iudaei conveniunt et in occulto locutus sum nihil 21quid me interrogas interroga eos qui audierunt quid locutus sum ipsis ecce hii sciunt quae dixerim ego 22haec autem cum dixisset unus adsistens ministrorum dedit alapam Iesu dicens sic respondes pontifici 23respondit ei Iesus si male locutus sum testimonium perhibe de malo si autem bene quid me caedis 24et misit eum Annas ligatum ad Caiaphan pontificem 25erat autem Simon Petrus stans et calefaciens se dixerunt ergo ei numquid et tu ex discipulis eius es negavit ille et dixit non sum 26dicit unus ex servis pontificis cognatus eius cuius abscidit Petrus auriculam nonne ego te vidi in horto cum illo 27iterum ergo negavit Petrus et statim gallus cantavit 28adducunt ergo Iesum a Caiapha in praetorium erat autem mane et ipsi non introierunt in praetorium ut non contaminarentur sed manducarent pascha 29exivit ergo Pilatus ad eos foras et dixit quam accusationem adfertis adversus hominem hunc 30responderunt et dixerunt ei si non esset hic malefactor non tibi tradidissemus eum 31dixit ergo eis Pilatus accipite eum vos et secundum legem vestram iudicate eum dixerunt ergo ei Iudaei nobis non licet interficere quemquam 32ut sermo Iesu impleretur quem dixit significans qua esset morte moriturus 33introivit ergo iterum in praetorium Pilatus et vocavit Iesum et dixit ei tu es rex Iudaeorum 34et respondit Iesus a temet ipso hoc dicis an alii tibi dixerunt de me 35respondit Pilatus numquid ego Iudaeus sum gens tua et pontifices tradiderunt te mihi quid fecisti 36respondit Iesus regnum meum non est de mundo hoc si ex hoc mundo esset regnum meum ministri mei decertarent ut non traderer Iudaeis nunc autem meum regnum non est hinc 37dixit itaque ei Pilatus ergo rex es tu respondit Iesus tu dicis quia rex sum ego ego in hoc natus sum et ad hoc veni in mundum ut testimonium perhibeam veritati omnis qui est ex veritate audit meam vocem 38dicit ei Pilatus quid est veritas et cum hoc dixisset iterum exivit ad Iudaeos et dicit eis ego nullam invenio in eo causam 39est autem consuetudo vobis ut unum dimittam vobis in pascha vultis ergo dimittam vobis regem Iudaeorum 40clamaverunt rursum omnes dicentes non hunc sed Barabban erat autem Barabbas latro

Chapter 19

1tunc ergo adprehendit Pilatus Iesum et flagellavit 2et milites plectentes coronam de spinis inposuerunt capiti eius et veste purpurea circumdederunt eum 3et veniebant ad eum et dicebant have rex Iudaeorum et dabant ei alapas 4exiit iterum Pilatus foras et dicit eis ecce adduco vobis eum foras 5ut cognoscatis quia in eo nullam causam invenio et purpureum vestimentum et dicit eis ecce homo 6cum ergo vidissent eum pontifices et ministri clamabant dicentes crucifige crucifige dicit eis Pilatus accipite eum vos et crucifigite ego enim non invenio in eo causam 7responderunt ei Iudaei nos legem habemus et secundum legem debet mori quia Filium Dei se fecit 8cum ergo audisset Pilatus hunc sermonem magis timuit 9et ingressus est praetorium iterum et dicit ad Iesum unde es tu Iesus autem responsum non dedit ei 10dicit ergo ei Pilatus mihi non loqueris nescis quia potestatem habeo crucifigere te et potestatem habeo dimittere te 11respondit Iesus non haberes potestatem adversum me ullam nisi tibi esset datum desuper propterea qui tradidit me tibi maius peccatum habet 12exinde quaerebat Pilatus dimittere eum Iudaei autem clamabant dicentes si hunc dimittis non es amicus Caesaris omnis qui se regem facit contradicit Caesari 13Pilatus ergo cum audisset hos sermones adduxit foras Iesum et sedit pro tribunali in locum qui dicitur Lithostrotus hebraice autem Gabbatha 14erat autem parasceve paschae hora quasi sexta et dicit Iudaeis ecce rex vester 15illi autem clamabant tolle tolle crucifige eum dixit eis Pilatus regem vestrum crucifigam responderunt pontifices non habemus regem nisi Caesarem 16tunc ergo tradidit eis illum ut crucifigeretur susceperunt autem Iesum et eduxerunt 17et baiulans sibi crucem exivit in eum qui dicitur Calvariae locum hebraice Golgotha 18ubi eum crucifixerunt et cum eo alios duos hinc et hinc medium autem Iesum 19scripsit autem et titulum Pilatus et posuit super crucem erat autem scriptum Iesus Nazarenus rex Iudaeorum 20hunc ergo titulum multi legerunt Iudaeorum quia prope civitatem erat locus ubi crucifixus est Iesus et erat scriptum hebraice graece et latine 21dicebant ergo Pilato pontifices Iudaeorum noli scribere rex Iudaeorum sed quia ipse dixit rex sum Iudaeorum 22respondit Pilatus quod scripsi scripsi 23milites ergo cum crucifixissent eum acceperunt vestimenta eius et fecerunt quattuor partes unicuique militi partem et tunicam erat autem tunica inconsutilis desuper contexta per totum 24dixerunt ergo ad invicem non scindamus eam sed sortiamur de illa cuius sit ut scriptura impleatur dicens partiti sunt vestimenta mea sibi et in vestem meam miserunt sortem et milites quidem haec fecerunt 25stabant autem iuxta crucem Iesu mater eius et soror matris eius Maria Cleopae et Maria Magdalene 26cum vidisset ergo Iesus matrem et discipulum stantem quem diligebat dicit matri suae mulier ecce filius tuus 27deinde dicit discipulo ecce mater tua et ex illa hora accepit eam discipulus in sua 28postea sciens Iesus quia iam omnia consummata sunt ut consummaretur scriptura dicit sitio 29vas ergo positum erat aceto plenum illi autem spongiam plenam aceto hysopo circumponentes obtulerunt ori eius 30cum ergo accepisset Iesus acetum dixit consummatum est et inclinato capite tradidit spiritum 31Iudaei ergo quoniam parasceve erat ut non remanerent in cruce corpora sabbato erat enim magnus dies ille sabbati rogaverunt Pilatum ut frangerentur eorum crura et tollerentur 32venerunt ergo milites et primi quidem fregerunt crura et alterius qui crucifixus est cum eo 33ad Iesum autem cum venissent ut viderunt eum iam mortuum non fregerunt eius crura 34sed unus militum lancea latus eius aperuit et continuo exivit sanguis et aqua 35et qui vidit testimonium perhibuit et verum est eius testimonium et ille scit quia vera dicit ut et vos credatis 36facta sunt enim haec ut scriptura impleatur os non comminuetis ex eo 37et iterum alia scriptura dicit videbunt in quem transfixerunt 38post haec autem rogavit Pilatum Ioseph ab Arimathia eo quod esset discipulus Iesu occultus autem propter metum Iudaeorum ut tolleret corpus Iesu et permisit Pilatus venit ergo et tulit corpus Iesu 39venit autem et Nicodemus qui venerat ad Iesum nocte primum ferens mixturam murrae et aloes quasi libras centum 40acceperunt ergo corpus Iesu et ligaverunt eum linteis cum aromatibus sicut mos Iudaeis est sepelire 41erat autem in loco ubi crucifixus est hortus et in horto monumentum novum in quo nondum quisquam positus erat 42ibi ergo propter parasceven Iudaeorum quia iuxta erat monumentum posuerunt Iesum

Chapter 20

1una autem sabbati Maria Magdalene venit mane cum adhuc tenebrae essent ad monumentum et videt lapidem sublatum a monumento 2cucurrit ergo et venit ad Simonem Petrum et ad alium discipulum quem amabat Iesus et dicit eis tulerunt Dominum de monumento et nescimus ubi posuerunt eum 3exiit ergo Petrus et ille alius discipulus et venerunt ad monumentum 4currebant autem duo simul et ille alius discipulus praecucurrit citius Petro et venit primus ad monumentum 5et cum se inclinasset videt posita linteamina non tamen introivit 6venit ergo Simon Petrus sequens eum et introivit in monumentum et videt linteamina posita 7et sudarium quod fuerat super caput eius non cum linteaminibus positum sed separatim involutum in unum locum 8tunc ergo introivit et ille discipulus qui venerat primus ad monumentum et vidit et credidit 9nondum enim sciebant scripturam quia oportet eum a mortuis resurgere 10abierunt ergo iterum ad semet ipsos discipuli 11Maria autem stabat ad monumentum foris plorans dum ergo fleret inclinavit se et prospexit in monumentum 12et vidit duos angelos in albis sedentes unum ad caput et unum ad pedes ubi positum fuerat corpus Iesu 13dicunt ei illi mulier quid ploras dicit eis quia tulerunt Dominum meum et nescio ubi posuerunt eum 14haec cum dixisset conversa est retrorsum et videt Iesum stantem et non sciebat quia Iesus est 15dicit ei Iesus mulier quid ploras quem quaeris illa existimans quia hortulanus esset dicit ei domine si tu sustulisti eum dicito mihi ubi posuisti eum et ego eum tollam 16dicit ei Iesus Maria conversa illa dicit ei rabboni quod dicitur magister 17dicit ei Iesus noli me tangere nondum enim ascendi ad Patrem meum vade autem ad fratres meos et dic eis ascendo ad Patrem meum et Patrem vestrum et Deum meum et Deum vestrum 18venit Maria Magdalene adnuntians discipulis quia vidi Dominum et haec dixit mihi 19cum esset ergo sero die illo una sabbatorum et fores essent clausae ubi erant discipuli propter metum Iudaeorum venit Iesus et stetit in medio et dicit eis pax vobis 20et hoc cum dixisset ostendit eis manus et latus gavisi sunt ergo discipuli viso Domino 21dixit ergo eis iterum pax vobis sicut misit me Pater et ego mitto vos 22hoc cum dixisset insuflavit et dicit eis accipite Spiritum Sanctum 23quorum remiseritis peccata remittuntur eis quorum retinueritis detenta sunt 24Thomas autem unus ex duodecim qui dicitur Didymus non erat cum eis quando venit Iesus 25dixerunt ergo ei alii discipuli vidimus Dominum ille autem dixit eis nisi videro in manibus eius figuram clavorum et mittam digitum meum in locum clavorum et mittam manum meam in latus eius non credam 26et post dies octo iterum erant discipuli eius intus et Thomas cum eis venit Iesus ianuis clausis et stetit in medio et dixit pax vobis 27deinde dicit Thomae infer digitum tuum huc et vide manus meas et adfer manum tuam et mitte in latus meum et noli esse incredulus sed fidelis 28respondit Thomas et dixit ei Dominus meus et Deus meus 29dicit ei Iesus quia vidisti me credidisti beati qui non viderunt et crediderunt 30multa quidem et alia signa fecit Iesus in conspectu discipulorum suorum quae non sunt scripta in libro hoc 31haec autem scripta sunt ut credatis quia Iesus est Christus Filius Dei et ut credentes vitam habeatis in nomine eius

Chapter 21

1postea manifestavit se iterum Iesus ad mare Tiberiadis manifestavit autem sic 2erant simul Simon Petrus et Thomas qui dicitur Didymus et Nathanahel qui erat a Cana Galilaeae et filii Zebedaei et alii ex discipulis eius duo 3dicit eis Simon Petrus vado piscari dicunt ei venimus et nos tecum et exierunt et ascenderunt in navem et illa nocte nihil prendiderunt 4mane autem iam facto stetit Iesus in litore non tamen cognoverunt discipuli quia Iesus est 5dicit ergo eis Iesus pueri numquid pulmentarium habetis responderunt ei non 6dixit eis mittite in dexteram navigii rete et invenietis miserunt ergo et iam non valebant illud trahere a multitudine piscium 7dicit ergo discipulus ille quem diligebat Iesus Petro Dominus est Simon Petrus cum audisset quia Dominus est tunicam succinxit se erat enim nudus et misit se in mare 8alii autem discipuli navigio venerunt non enim longe erant a terra sed quasi a cubitis ducentis trahentes rete piscium 9ut ergo descenderunt in terram viderunt prunas positas et piscem superpositum et panem 10dicit eis Iesus adferte de piscibus quos prendidistis nunc 11ascendit Simon Petrus et traxit rete in terram plenum magnis piscibus centum quinquaginta tribus et cum tanti essent non est scissum rete 12dicit eis Iesus venite prandete et nemo audebat discentium interrogare eum tu quis es scientes quia Dominus esset 13et venit Iesus et accepit panem et dat eis et piscem similiter 14hoc iam tertio manifestatus est Iesus discipulis cum surrexisset a mortuis 15cum ergo prandissent dicit Simoni Petro Iesus Simon Iohannis diligis me plus his dicit ei etiam Domine tu scis quia amo te dicit ei pasce agnos meos 16dicit ei iterum Simon Iohannis diligis me ait illi etiam Domine tu scis quia amo te dicit ei pasce agnos meos 17dicit ei tertio Simon Iohannis amas me contristatus est Petrus quia dixit ei tertio amas me et dicit ei Domine tu omnia scis tu scis quia amo te dicit ei pasce oves meas 18amen amen dico tibi cum esses iunior cingebas te et ambulabas ubi volebas cum autem senueris extendes manus tuas et alius te cinget et ducet quo non vis 19hoc autem dixit significans qua morte clarificaturus esset Deum et hoc cum dixisset dicit ei sequere me 20conversus Petrus vidit illum discipulum quem diligebat Iesus sequentem qui et recubuit in cena super pectus eius et dixit Domine quis est qui tradit te 21hunc ergo cum vidisset Petrus dicit Iesu Domine hic autem quid 22dicit ei Iesus si sic eum volo manere donec veniam quid ad te tu me sequere 23exivit ergo sermo iste in fratres quia discipulus ille non moritur et non dixit ei Iesus non moritur sed si sic eum volo manere donec venio quid ad te 24hic est discipulus qui testimonium perhibet de his et scripsit haec et scimus quia verum est testimonium eius

Acts

Chapter 1

1primum quidem sermonem feci de omnibus o Theophile quae coepit Iesus facere et docere 2usque in diem qua praecipiens apostolis per Spiritum Sanctum quos elegit adsumptus est 3quibus et praebuit se ipsum vivum post passionem suam in multis argumentis per dies quadraginta apparens eis et loquens de regno Dei 4et convescens praecepit eis ab Hierosolymis ne discederent sed expectarent promissionem Patris quam audistis per os meum 5quia Iohannes quidem baptizavit aqua vos autem baptizabimini Spiritu Sancto non post multos hos dies 6igitur qui convenerant interrogabant eum dicentes Domine si in tempore hoc restitues regnum Israhel 7dixit autem eis non est vestrum nosse tempora vel momenta quae Pater posuit in sua potestate 8sed accipietis virtutem supervenientis Spiritus Sancti in vos et eritis mihi testes in Hierusalem et in omni Iudaea et Samaria et usque ad ultimum terrae 9et cum haec dixisset videntibus illis elevatus est et nubes suscepit eum ab oculis eorum 10cumque intuerentur in caelum eunte illo ecce duo viri adstiterunt iuxta illos in vestibus albis 11qui et dixerunt viri galilaei quid statis aspicientes in caelum hic Iesus qui adsumptus est a vobis in caelum sic veniet quemadmodum vidistis eum euntem in caelum 12tunc reversi sunt Hierosolymam a monte qui vocatur Oliveti qui est iuxta Hierusalem sabbati habens iter 13et cum introissent in cenaculum ascenderunt ubi manebant Petrus et Iohannes Iacobus et Andreas Philippus et Thomas Bartholomeus et Mattheus Iacobus Alphei et Simon Zelotes et Iudas Iacobi 14hii omnes erant perseverantes unianimiter in oratione cum mulieribus et Maria matre Iesu et fratribus eius 15et in diebus illis exsurgens Petrus in medio fratrum dixit erat autem turba nominum simul fere centum viginti 16viri fratres oportet impleri scripturam quam praedixit Spiritus Sanctus per os David de Iuda qui fuit dux eorum qui conprehenderunt Iesum 17quia connumeratus erat in nobis et sortitus est sortem ministerii huius 18et hic quidem possedit agrum de mercede iniquitatis et suspensus crepuit medius et diffusa sunt omnia viscera eius 19et notum factum est omnibus habitantibus Hierusalem ita ut appellaretur ager ille lingua eorum Acheldemach hoc est ager Sanguinis 20scriptum est enim in libro Psalmorum fiat commoratio eius deserta et non sit qui inhabitet in ea et episcopatum eius accipiat alius 21oportet ergo ex his viris qui nobiscum congregati sunt in omni tempore quo intravit et exivit inter nos Dominus Iesus 22incipiens a baptismate Iohannis usque in diem qua adsumptus est a nobis testem resurrectionis eius nobiscum fieri unum ex istis 23et statuerunt duos Ioseph qui vocabatur Barsabban qui cognominatus est Iustus et Matthiam 24et orantes dixerunt tu Domine qui corda nosti omnium ostende quem elegeris ex his duobus unum 25accipere locum ministerii huius et apostolatus de quo praevaricatus est Iudas ut abiret in locum suum 26et dederunt sortes eis et cecidit sors super Matthiam et adnumeratus est cum undecim apostolis

Chapter 2

1et cum conplerentur dies pentecostes erant omnes pariter in eodem loco 2et factus est repente de caelo sonus tamquam advenientis spiritus vehementis et replevit totam domum ubi erant sedentes 3et apparuerunt illis dispertitae linguae tamquam ignis seditque supra singulos eorum 4et repleti sunt omnes Spiritu Sancto et coeperunt loqui aliis linguis prout Spiritus Sanctus dabat eloqui illis 5erant autem in Hierusalem habitantes Iudaei viri religiosi ex omni natione quae sub caelo sunt 6facta autem hac voce convenit multitudo et mente confusa est quoniam audiebat unusquisque lingua sua illos loquentes 7stupebant autem omnes et mirabantur dicentes nonne omnes ecce isti qui loquuntur Galilaei sunt 8et quomodo nos audivimus unusquisque lingua nostra in qua nati sumus 9Parthi et Medi et Elamitae et qui habitant Mesopotamiam et Iudaeam et Cappadociam Pontum et Asiam 10Frygiam et Pamphiliam Aegyptum et partes Lybiae quae est circa Cyrenen et advenae romani 11Iudaei quoque et proselyti Cretes et Arabes audivimus loquentes eos nostris linguis magnalia Dei 12stupebant autem omnes et mirabantur ad invicem dicentes quidnam hoc vult esse 13alii autem inridentes dicebant quia musto pleni sunt isti 14stans autem Petrus cum undecim levavit vocem suam et locutus est eis viri iudaei et qui habitatis Hierusalem universi hoc vobis notum sit et auribus percipite verba mea 15non enim sicut vos aestimatis hii ebrii sunt cum sit hora diei tertia 16sed hoc est quod dictum est per prophetam Iohel 17et erit in novissimis diebus dicit Dominus effundam de Spiritu meo super omnem carnem et prophetabunt filii vestri et filiae vestrae et iuvenes vestri visiones videbunt et seniores vestri somnia somniabunt 18et quidem super servos meos et super ancillas meas in diebus illis effundam de Spiritu meo et prophetabunt 19et dabo prodigia in caelo sursum et signa in terra deorsum sanguinem et ignem et vaporem fumi 20sol convertetur in tenebras et luna in sanguinem antequam veniat dies Domini magnus et manifestus 21et erit omnis quicumque invocaverit nomen Domini salvus erit 22viri israhelitae audite verba haec Iesum Nazarenum virum adprobatum a Deo in vobis virtutibus et prodigiis et signis quae fecit per illum Deus in medio vestri sicut vos scitis 23hunc definito consilio et praescientia Dei traditum per manus iniquorum adfigentes interemistis 24quem Deus suscitavit solutis doloribus inferni iuxta quod inpossibile erat teneri illum ab eo 25David enim dicit in eum providebam Dominum coram me semper quoniam a dextris meis est ne commovear 26propter hoc laetatum est cor meum et exultavit lingua mea insuper et caro mea requiescet in spe 27quoniam non derelinques animam meam in inferno neque dabis Sanctum tuum videre corruptionem 28notas fecisti mihi vias vitae replebis me iucunditate cum facie tua 29viri fratres liceat audenter dicere ad vos de patriarcha David quoniam et defunctus est et sepultus est et sepulchrum eius est apud nos usque in hodiernum diem 30propheta igitur cum esset et sciret quia iureiurando iurasset illi Deus de fructu lumbi eius sedere super sedem eius 31providens locutus est de resurrectione Christi quia neque derelictus est in inferno neque caro eius vidit corruptionem 32hunc Iesum resuscitavit Deus cui omnes nos testes sumus 33dextera igitur Dei exaltatus et promissione Spiritus Sancti accepta a Patre effudit hunc quem vos videtis et audistis 34non enim David ascendit in caelos dicit autem ipse dixit Dominus Domino meo sede a dextris meis 35donec ponam inimicos tuos scabillum pedum tuorum 36certissime ergo sciat omnis domus Israhel quia et Dominum eum et Christum Deus fecit hunc Iesum quem vos crucifixistis 37his auditis conpuncti sunt corde et dixerunt ad Petrum et ad reliquos apostolos quid faciemus viri fratres 38Petrus vero ad illos paenitentiam inquit agite et baptizetur unusquisque vestrum in nomine Iesu Christi in remissionem peccatorum vestrorum et accipietis donum Sancti Spiritus 39vobis enim est repromissio et filiis vestris et omnibus qui longe sunt quoscumque advocaverit Dominus Deus noster 40aliis etiam verbis pluribus testificatus est et exhortabatur eos dicens salvamini a generatione ista prava 41qui ergo receperunt sermonem eius baptizati sunt et adpositae sunt in illa die animae circiter tria milia 42erant autem perseverantes in doctrina apostolorum et communicatione fractionis panis et orationibus 43fiebat autem omni animae timor multa quoque prodigia et signa per apostolos fiebant in Hierusalem et metus erat magnus in universis 44omnes etiam qui credebant erant pariter et habebant omnia communia 45possessiones et substantias vendebant et dividebant illa omnibus prout cuique opus erat 46cotidie quoque perdurantes unianimiter in templo et frangentes circa domos panem sumebant cibum cum exultatione et simplicitate cordis 47conlaudantes Deum et habentes gratiam ad omnem plebem Dominus autem augebat qui salvi fierent cotidie in id ipsum

Chapter 3

1Petrus autem et Iohannes ascendebant in templum ad horam orationis nonam 2et quidam vir qui erat claudus ex utero matris suae baiulabatur quem ponebant cotidie ad portam templi quae dicitur Speciosa ut peteret elemosynam ab introeuntibus in templum 3is cum vidisset Petrum et Iohannem incipientes introire in templum rogabat ut elemosynam acciperet 4intuens autem in eum Petrus cum Iohanne dixit respice in nos 5at ille intendebat in eos sperans se aliquid accepturum ab eis 6Petrus autem dixit argentum et aurum non est mihi quod autem habeo hoc tibi do in nomine Iesu Christi Nazareni surge et ambula 7et adprehensa ei manu dextera adlevavit eum et protinus consolidatae sunt bases eius et plantae 8et exiliens stetit et ambulabat et intravit cum illis in templum ambulans et exiliens et laudans Dominum 9et vidit omnis populus eum ambulantem et laudantem Deum 10cognoscebant autem illum quoniam ipse erat qui ad elemosynam sedebat ad Speciosam portam templi et impleti sunt stupore et extasi in eo quod contigerat illi 11cum teneret autem Petrum et Iohannem concurrit omnis populus ad eos ad porticum qui appellatur Salomonis stupentes 12videns autem Petrus respondit ad populum viri israhelitae quid miramini in hoc aut nos quid intuemini quasi nostra virtute aut pietate fecerimus hunc ambulare 13Deus Abraham et Deus Isaac et Deus Iacob Deus patrum nostrorum glorificavit Filium suum Iesum quem vos quidem tradidistis et negastis ante faciem Pilati iudicante illo dimitti 14vos autem sanctum et iustum negastis et petistis virum homicidam donari vobis 15auctorem vero vitae interfecistis quem Deus suscitavit a mortuis cuius nos testes sumus 16et in fide nominis eius hunc quem videtis et nostis confirmavit nomen eius et fides quae per eum est dedit integram sanitatem istam in conspectu omnium vestrum 17et nunc fratres scio quia per ignorantiam fecistis sicut et principes vestri 18Deus autem quae praenuntiavit per os omnium prophetarum pati Christum suum implevit sic 19paenitemini igitur et convertimini ut deleantur vestra peccata 20ut cum venerint tempora refrigerii a conspectu Domini et miserit eum qui praedicatus est vobis Iesum Christum 21quem oportet caelum quidem suscipere usque in tempora restitutionis omnium quae locutus est Deus per os sanctorum suorum a saeculo prophetarum 22Moses quidem dixit quia prophetam vobis suscitabit Dominus Deus vester de fratribus vestris tamquam me ipsum audietis iuxta omnia quaecumque locutus fuerit vobis 23erit autem omnis anima quae non audierit prophetam illum exterminabitur de plebe 24et omnes prophetae a Samuhel et deinceps qui locuti sunt et adnuntiaverunt dies istos 25vos estis filii prophetarum et testamenti quod disposuit Deus ad patres vestros dicens ad Abraham et in semine tuo benedicentur omnes familiae terrae 26vobis primum Deus suscitans Filium suum misit eum benedicentem vobis ut convertat se unusquisque a nequitia sua

Chapter 4

1loquentibus autem illis ad populum supervenerunt sacerdotes et magistratus templi et Sadducaei 2dolentes quod docerent populum et adnuntiarent in Iesu resurrectionem ex mortuis 3et iniecerunt in eis manus et posuerunt eos in custodiam in crastinum erat enim iam vespera 4multi autem eorum qui audierant verbum crediderunt et factus est numerus virorum quinque milia 5factum est autem in crastinum ut congregarentur principes eorum et seniores et scribae in Hierusalem 6et Annas princeps sacerdotum et Caiphas et Iohannes et Alexander et quotquot erant de genere sacerdotali 7et statuentes eos in medio interrogabant in qua virtute aut in quo nomine fecistis hoc vos 8tunc Petrus repletus Spiritu Sancto dixit ad eos principes populi et seniores 9si nos hodie diiudicamur in benefacto hominis infirmi in quo iste salvus factus est 10notum sit omnibus vobis et omni plebi Israhel quia in nomine Iesu Christi Nazareni quem vos crucifixistis quem Deus suscitavit a mortuis in hoc iste adstat coram vobis sanus 11hic est lapis qui reprobatus est a vobis aedificantibus qui factus est in caput anguli 12et non est in alio aliquo salus nec enim nomen aliud est sub caelo datum hominibus in quo oportet nos salvos fieri 13videntes autem Petri constantiam et Iohannis conperto quod homines essent sine litteris et idiotae admirabantur et cognoscebant eos quoniam cum Iesu fuerant 14hominem quoque videntes stantem cum eis qui curatus fuerat nihil poterant contradicere 15iusserunt autem eos foras extra concilium secedere et conferebant ad invicem 16dicentes quid faciemus hominibus istis quoniam quidem notum signum factum est per eos omnibus habitantibus in Hierusalem manifestum et non possumus negare 17sed ne amplius divulgetur in populum comminemur eis ne ultra loquantur in nomine hoc ulli hominum 18et vocantes eos denuntiaverunt ne omnino loquerentur neque docerent in nomine Iesu 19Petrus vero et Iohannes respondentes dixerunt ad eos si iustum est in conspectu Dei vos potius audire quam Deum iudicate 20non enim possumus quae vidimus et audivimus non loqui 21at illi comminantes dimiserunt eos non invenientes quomodo punirent eos propter populum quia omnes clarificabant Deum in eo quod acciderat 22annorum enim erat amplius quadraginta homo in quo factum erat signum istud sanitatis 23dimissi autem venerunt ad suos et adnuntiaverunt eis quanta ad eos principes sacerdotum et seniores dixissent 24qui cum audissent unianimiter levaverunt vocem ad Deum et dixerunt Domine tu qui fecisti caelum et terram et mare et omnia quae in eis sunt 25qui Spiritu Sancto per os patris nostri David pueri tui dixisti quare fremuerunt gentes et populi meditati sunt inania 26adstiterunt reges terrae et principes convenerunt in unum adversus Dominum et adversus Christum eius 27convenerunt enim vere in civitate ista adversus sanctum puerum tuum Iesum quem unxisti Herodes et Pontius Pilatus cum gentibus et populis Israhel 28facere quae manus tua et consilium decreverunt fieri 29et nunc Domine respice in minas eorum et da servis tuis cum omni fiducia loqui verbum tuum 30in eo cum manum tuam extendas sanitates et signa et prodigia fieri per nomen sancti Filii tui Iesu 31et cum orassent motus est locus in quo erant congregati et repleti sunt omnes Spiritu Sancto et loquebantur verbum Dei cum fiducia 32multitudinis autem credentium erat cor et anima una nec quisquam eorum quae possidebant aliquid suum esse dicebat sed erant illis omnia communia 33et virtute magna reddebant apostoli testimonium resurrectionis Iesu Christi Domini et gratia magna erat in omnibus illis 34neque enim quisquam egens erat inter illos quotquot enim possessores agrorum aut domorum erant vendentes adferebant pretia eorum quae vendebant 35et ponebant ante pedes apostolorum dividebantur autem singulis prout cuique opus erat 36Ioseph autem qui cognominatus est Barnabas ab apostolis quod est interpretatum Filius consolationis Levites Cyprius genere 37cum haberet agrum vendidit illum et adtulit pretium et posuit ante pedes apostolorum

Chapter 5

1vir autem quidam nomine Ananias cum Saffira uxore sua vendidit agrum 2et fraudavit de pretio agri conscia uxore sua et adferens partem quandam ad pedes apostolorum posuit 3dixit autem Petrus Anania cur temptavit Satanas cor tuum mentiri te Spiritui Sancto et fraudare de pretio agri 4nonne manens tibi manebat et venundatum in tua erat potestate quare posuisti in corde tuo hanc rem non es mentitus hominibus sed Deo 5audiens autem Ananias haec verba cecidit et exspiravit et factus est timor magnus in omnes qui audierant 6surgentes autem iuvenes amoverunt eum et efferentes sepelierunt 7factum est autem quasi horarum trium spatium et uxor ipsius nesciens quod factum fuerat introiit 8respondit autem ei Petrus dic mihi si tanti agrum vendidistis at illa dixit etiam tanti 9Petrus autem ad eam quid utique convenit vobis temptare Spiritum Domini ecce pedes eorum qui sepelierunt virum tuum ad ostium et efferent te 10confestim cecidit ante pedes eius et exspiravit intrantes autem iuvenes invenerunt illam mortuam et extulerunt et sepelierunt ad virum suum 11et factus est timor magnus in universa ecclesia et in omnes qui audierunt haec 12per manus autem apostolorum fiebant signa et prodigia multa in plebe et erant unianimiter omnes in porticu Salomonis 13ceterorum autem nemo audebat coniungere se illis sed magnificabat eos populus 14magis autem augebatur credentium in Domino multitudo virorum ac mulierum 15ita ut in plateas eicerent infirmos et ponerent in lectulis et grabattis ut veniente Petro saltim umbra illius obumbraret quemquam eorum 16concurrebat autem et multitudo vicinarum civitatum Hierusalem adferentes aegros et vexatos ab spiritibus inmundis qui curabantur omnes 17exsurgens autem princeps sacerdotum et omnes qui cum illo erant quae est heresis Sadducaeorum repleti sunt zelo 18et iniecerunt manus in apostolos et posuerunt illos in custodia publica 19angelus autem Domini per noctem aperiens ianuas carceris et educens eos dixit 20ite et stantes loquimini in templo plebi omnia verba vitae huius 21qui cum audissent intraverunt diluculo in templum et docebant adveniens autem princeps sacerdotum et qui cum eo erant convocaverunt concilium et omnes seniores filiorum Israhel et miserunt in carcerem ut adducerentur 22cum venissent autem ministri et aperto carcere non invenissent illos reversi nuntiaverunt 23dicentes carcerem quidem invenimus clausum cum omni diligentia et custodes stantes ad ianuas aperientes autem neminem intus invenimus 24ut audierunt autem hos sermones magistratus templi et principes sacerdotum ambigebant de illis quidnam fieret 25adveniens autem quidam nuntiavit eis quia ecce viri quos posuistis in carcere sunt in templo stantes et docentes populum 26tunc abiit magistratus cum ministris et adduxit illos sine vi timebant enim populum ne lapidarentur 27et cum adduxissent illos statuerunt in concilio et interrogavit eos princeps sacerdotum 28dicens praecipiendo praecepimus vobis ne doceretis in nomine isto et ecce replestis Hierusalem doctrina vestra et vultis inducere super nos sanguinem hominis istius 29respondens autem Petrus et apostoli dixerunt oboedire oportet Deo magis quam hominibus 30Deus patrum nostrorum suscitavit Iesum quem vos interemistis suspendentes in ligno 31hunc Deus principem et salvatorem exaltavit dextera sua ad dandam paenitentiam Israhel et remissionem peccatorum 32et nos sumus testes horum verborum et Spiritus Sanctus quem dedit Deus omnibus oboedientibus sibi 33haec cum audissent dissecabantur et cogitabant interficere illos 34surgens autem quidam in concilio Pharisaeus nomine Gamalihel legis doctor honorabilis universae plebi iussit foras ad breve homines fieri 35dixitque ad illos viri israhelitae adtendite vobis super hominibus istis quid acturi sitis 36ante hos enim dies extitit Theodas dicens esse se aliquem cui consensit virorum numerus circiter quadringentorum qui occisus est et omnes quicumque credebant ei dissipati sunt et redactus est ad nihilum 37post hunc extitit Iudas Galilaeus in diebus professionis et avertit populum post se et ipse periit et omnes quotquot consenserunt ei dispersi sunt 38et nunc itaque dico vobis discedite ab hominibus istis et sinite illos quoniam si est ex hominibus consilium hoc aut opus dissolvetur 39si vero ex Deo est non poteritis dissolvere eos ne forte et Deo repugnare inveniamini consenserunt autem illi 40et convocantes apostolos caesis denuntiaverunt ne loquerentur in nomine Iesu et dimiserunt eos 41et illi quidem ibant gaudentes a conspectu concilii quoniam digni habiti sunt pro nomine Iesu contumeliam pati 42omni autem die in templo et circa domos non cessabant docentes et evangelizantes Christum Iesum

Chapter 6

1in diebus autem illis crescente numero discipulorum factus est murmur Graecorum adversus Hebraeos eo quod dispicerentur in ministerio cotidiano viduae eorum 2convocantes autem duodecim multitudinem discipulorum dixerunt non est aequum nos derelinquere verbum Dei et ministrare mensis 3considerate ergo fratres viros ex vobis boni testimonii septem plenos Spiritu et sapientia quos constituamus super hoc opus 4nos vero orationi et ministerio verbi instantes erimus 5et placuit sermo coram omni multitudine et elegerunt Stephanum virum plenum fide et Spiritu Sancto et Philippum et Prochorum et Nicanorem et Timonem et Parmenam et Nicolaum advenam Antiochenum 6hos statuerunt ante conspectum apostolorum et orantes inposuerunt eis manus 7et verbum Dei crescebat et multiplicabatur numerus discipulorum in Hierusalem valde multa etiam turba sacerdotum oboediebat fidei 8Stephanus autem plenus gratia et fortitudine faciebat prodigia et signa magna in populo 9surrexerunt autem quidam de synagoga quae appellatur Libertinorum et Cyrenensium et Alexandrinorum et eorum qui erant a Cilicia et Asia disputantes cum Stephano 10et non poterant resistere sapientiae et Spiritui quo loquebatur 11tunc submiserunt viros qui dicerent se audisse eum dicentem verba blasphemiae in Mosen et Deum 12commoverunt itaque plebem et seniores et scribas et concurrentes rapuerunt eum et adduxerunt in concilium 13et statuerunt testes falsos dicentes homo iste non cessat loqui verba adversus locum sanctum et legem 14audivimus enim eum dicentem quoniam Iesus Nazarenus hic destruet locum istum et mutabit traditiones quas tradidit nobis Moses 15et intuentes eum omnes qui sedebant in concilio viderunt faciem eius tamquam faciem angeli

Chapter 7

1dixit autem princeps sacerdotum si haec ita se habent 2qui ait viri fratres et patres audite Deus gloriae apparuit patri nostro Abraham cum esset in Mesopotamiam priusquam moraretur in Charram 3et dixit ad illum exi de terra tua et de cognatione tua et veni in terram quam tibi monstravero 4tunc exiit de terra Chaldeorum et habitavit in Charram et inde postquam mortuus est pater eius transtulit illum in terram istam in qua nunc vos habitatis 5et non dedit illi hereditatem in ea nec passum pedis et repromisit dare illi eam in possessionem et semini eius post ipsum cum non haberet filium 6locutus est autem Deus quia erit semen eius accola in terra aliena et servituti eos subicient et male tractabunt eos annis quadringentis 7et gentem cui servierint iudicabo ego dixit Deus et post haec exibunt et deservient mihi in loco isto 8et dedit illi testamentum circumcisionis et sic genuit Isaac et circumcidit eum die octava et Isaac Iacob et Iacob duodecim patriarchas 9et patriarchae aemulantes Ioseph vendiderunt in Aegyptum et erat Deus cum eo 10et eripuit eum ex omnibus tribulationibus eius et dedit ei gratiam et sapientiam in conspectu Pharaonis regis Aegypti et constituit eum praepositum super Aegyptum et super omnem domum suam 11venit autem fames in universam Aegyptum et Chanaan et tribulatio magna et non inveniebant cibos patres nostri 12cum audisset autem Iacob esse frumentum in Aegypto misit patres nostros primum 13et in secundo cognitus est Ioseph a fratribus suis et manifestatum est Pharaoni genus eius 14mittens autem Ioseph accersivit Iacob patrem suum et omnem cognationem in animabus septuaginta quinque 15et descendit Iacob in Aegyptum et defunctus est ipse et patres nostri 16et translati sunt in Sychem et positi sunt in sepulchro quod emit Abraham pretio argenti a filiis Emmor filii Sychem 17cum adpropinquaret autem tempus repromissionis quam confessus erat Deus Abrahae crevit populus et multiplicatus est in Aegypto 18quoadusque surrexit rex alius in Aegypto qui non sciebat Ioseph 19hic circumveniens genus nostrum adflixit patres ut exponerent infantes suos ne vivificarentur 20eodem tempore natus est Moses et fuit gratus Deo qui nutritus est tribus mensibus in domo patris sui 21exposito autem illo sustulit eum filia Pharaonis et enutrivit eum sibi in filium 22et eruditus est Moses omni sapientia Aegyptiorum et erat potens in verbis et in operibus suis 23cum autem impleretur ei quadraginta annorum tempus ascendit in cor eius ut visitaret fratres suos filios Israhel 24et cum vidisset quendam iniuriam patientem vindicavit illum et fecit ultionem ei qui iniuriam sustinebat percusso Aegyptio 25existimabat autem intellegere fratres quoniam Deus per manum ipsius daret salutem illis at illi non intellexerunt 26sequenti vero die apparuit illis litigantibus et reconciliabat eos in pacem dicens viri fratres estis ut quid nocetis alterutrum 27qui autem iniuriam faciebat proximo reppulit eum dicens quis te constituit principem et iudicem super nos 28numquid interficere me tu vis quemadmodum interfecisti heri Aegyptium 29fugit autem Moses in verbo isto et factus est advena in terra Madiam ubi generavit filios duos 30et expletis annis quadraginta apparuit illi in deserto montis Sina angelus in igne flammae rubi 31Moses autem videns admiratus est visum et accedente illo ut consideraret facta est vox Domini 32ego Deus patrum tuorum Deus Abraham et Deus Isaac et Deus Iacob tremefactus autem Moses non audebat considerare 33dixit autem illi Dominus solve calciamentum pedum tuorum locus enim in quo stas terra sancta est 34videns vidi adflictionem populi mei qui est in Aegypto et gemitum eorum audivi et descendi liberare eos et nunc veni et mittam te in Aegyptum 35hunc Mosen quem negaverunt dicentes quis te constituit principem et iudicem hunc Deus principem et redemptorem misit cum manu angeli qui apparuit illi in rubo 36hic eduxit illos faciens prodigia et signa in terra Aegypti et in Rubro mari et in deserto annis quadraginta 37hic est Moses qui dixit filiis Israhel prophetam vobis suscitabit Deus de fratribus vestris tamquam me 38hic est qui fuit in ecclesia in solitudine cum angelo qui loquebatur ei in monte Sina et cum patribus nostris qui accepit verba vitae dare nobis 39cui noluerunt oboedire patres nostri sed reppulerunt et aversi sunt cordibus suis in Aegyptum 40dicentes ad Aaron fac nobis deos qui praecedant nos Moses enim hic qui eduxit nos de terra Aegypti nescimus quid factum sit ei 41et vitulum fecerunt in illis diebus et obtulerunt hostiam simulacro et laetabantur in operibus manuum suarum 42convertit autem Deus et tradidit eos servire militiae caeli sicut scriptum est in libro Prophetarum numquid victimas aut hostias obtulistis mihi annis quadraginta in deserto domus Israhel 43et suscepistis tabernaculum Moloch et sidus dei vestri Rempham figuras quas fecistis adorare eas et transferam vos trans Babylonem 44tabernaculum testimonii fuit patribus nostris in deserto sicut disposuit loquens ad Mosen ut faceret illud secundum formam quam viderat 45quod et induxerunt suscipientes patres nostri cum Iesu in possessionem gentium quas expulit Deus a facie patrum nostrorum usque in diebus David 46qui invenit gratiam ante Deum et petiit ut inveniret tabernaculum Deo Iacob 47Salomon autem aedificavit illi domum 48sed non Excelsus in manufactis habitat sicut propheta dicit 49caelum mihi sedis est terra autem scabillum pedum meorum quam domum aedificabitis mihi dicit Dominus aut quis locus requietionis meae est 50nonne manus mea fecit haec omnia 51dura cervice et incircumcisi cordibus et auribus vos semper Spiritui Sancto resistitis sicut patres vestri et vos 52quem prophetarum non sunt persecuti patres vestri et occiderunt eos qui praenuntiabant de adventu Iusti cuius vos nunc proditores et homicidae fuistis 53qui accepistis legem in dispositionem angelorum et non custodistis 54audientes autem haec dissecabantur cordibus suis et stridebant dentibus in eum 55cum autem esset plenus Spiritu Sancto intendens in caelum vidit gloriam Dei et Iesum stantem a dextris Dei et ait ecce video caelos apertos et Filium hominis a dextris stantem Dei 56exclamantes autem voce magna continuerunt aures suas et impetum fecerunt unianimiter in eum 57et eicientes eum extra civitatem lapidabant et testes deposuerunt vestimenta sua secus pedes adulescentis qui vocabatur Saulus 58et lapidabant Stephanum invocantem et dicentem Domine Iesu suscipe spiritum meum 59positis autem genibus clamavit voce magna Domine ne statuas illis hoc peccatum et cum hoc dixisset obdormivit Saulus autem erat consentiens neci eius

Chapter 8

1facta est autem in illa die persecutio magna in ecclesia quae erat Hierosolymis et omnes dispersi sunt per regiones Iudaeae et Samariae praeter apostolos 2curaverunt autem Stephanum viri timorati et fecerunt planctum magnum super illum 3Saulus vero devastabat ecclesiam per domos intrans et trahens viros ac mulieres tradebat in custodiam 4igitur qui dispersi erant pertransiebant evangelizantes verbum 5Philippus autem descendens in civitatem Samariae praedicabat illis Christum 6intendebant autem turbae his quae a Philippo dicebantur unianimiter audientes et videntes signa quae faciebat 7multi enim eorum qui habebant spiritus inmundos clamantes voce magna exiebant multi autem paralytici et claudi curati sunt 8factum est ergo magnum gaudium in illa civitate 9vir autem quidam nomine Simon qui ante fuerat in civitate magus seducens gentem Samariae dicens esse se aliquem magnum 10cui auscultabant omnes a minimo usque ad maximum dicentes hic est virtus Dei quae vocatur Magna 11adtendebant autem eum propter quod multo tempore magicis suis dementasset eos 12cum vero credidissent Philippo evangelizanti de regno Dei et nomine Iesu Christi baptizabantur viri ac mulieres 13tunc Simon et ipse credidit et cum baptizatus esset adherebat Philippo videns etiam signa et virtutes maximas fieri stupens admirabatur 14cum autem audissent apostoli qui erant Hierosolymis quia recepit Samaria verbum Dei miserunt ad illos Petrum et Iohannem 15qui cum venissent oraverunt pro ipsis ut acciperent Spiritum Sanctum 16nondum enim in quemquam illorum venerat sed baptizati tantum erant in nomine Domini Iesu 17tunc inponebant manus super illos et accipiebant Spiritum Sanctum 18cum vidisset autem Simon quia per inpositionem manus apostolorum daretur Spiritus Sanctus obtulit eis pecuniam 19dicens date et mihi hanc potestatem ut cuicumque inposuero manus accipiat Spiritum Sanctum Petrus autem dixit ad eum 20pecunia tua tecum sit in perditionem quoniam donum Dei existimasti pecunia possideri 21non est tibi pars neque sors in sermone isto cor enim tuum non est rectum coram Deo 22paenitentiam itaque age ab hac nequitia tua et roga Deum si forte remittatur tibi haec cogitatio cordis tui 23in felle enim amaritudinis et obligatione iniquitatis video te esse 24respondens autem Simon dixit precamini vos pro me ad Dominum ut nihil veniat super me horum quae dixistis 25et illi quidem testificati et locuti verbum Domini rediebant Hierosolymam et multis regionibus Samaritanorum evangelizabant 26angelus autem Domini locutus est ad Philippum dicens surge et vade contra meridianum ad viam quae descendit ab Hierusalem in Gazam haec est deserta 27et surgens abiit et ecce vir aethiops eunuchus potens Candacis reginae Aethiopum qui erat super omnes gazas eius venerat adorare in Hierusalem 28et revertebatur sedens super currum suum legensque prophetam Esaiam 29dixit autem Spiritus Philippo accede et adiunge te ad currum istum 30adcurrens autem Philippus audivit illum legentem Esaiam prophetam et dixit putasne intellegis quae legis 31qui ait et quomodo possum si non aliquis ostenderit mihi rogavitque Philippum ut ascenderet et sederet secum 32locus autem scripturae quam legebat erat hic tamquam ovis ad occisionem ductus est et sicut agnus coram tondente se sine voce sic non aperuit os suum 33in humilitate iudicium eius sublatum est generationem illius quis enarrabit quoniam tollitur de terra vita eius 34respondens autem eunuchus Philippo dixit obsecro te de quo propheta dicit hoc de se an de alio aliquo 35aperiens autem Philippus os suum et incipiens ab scriptura ista evangelizavit illi Iesum 36et dum irent per viam venerunt ad quandam aquam et ait eunuchus ecce aqua quid prohibet me baptizari 37[] 38et iussit stare currum et descenderunt uterque in aquam Philippus et eunuchus et baptizavit eum 39cum autem ascendissent de aqua Spiritus Domini rapuit Philippum et amplius non vidit eum eunuchus ibat enim per viam suam gaudens 40Philippus autem inventus est in Azoto et pertransiens evangelizabat civitatibus cunctis donec veniret Caesaream

Chapter 9

1Saulus autem adhuc inspirans minarum et caedis in discipulos Domini accessit ad principem sacerdotum 2et petiit ab eo epistulas in Damascum ad synagogas ut si quos invenisset huius viae viros ac mulieres vinctos perduceret in Hierusalem 3et cum iter faceret contigit ut adpropinquaret Damasco et subito circumfulsit eum lux de caelo 4et cadens in terram audivit vocem dicentem sibi Saule Saule quid me persequeris 5qui dixit quis es Domine et ille ego sum Iesus quem tu persequeris 6[] 7sed surge et ingredere civitatem et dicetur tibi quid te oporteat facere viri autem illi qui comitabantur cum eo stabant stupefacti audientes quidem vocem neminem autem videntes 8surrexit autem Saulus de terra apertisque oculis nihil videbat ad manus autem illum trahentes introduxerunt Damascum 9et erat tribus diebus non videns et non manducavit neque bibit 10erat autem quidam discipulus Damasci nomine Ananias et dixit ad illum in visu Dominus Anania at ille ait ecce ego Domine 11et Dominus ad illum surgens vade in vicum qui vocatur Rectus et quaere in domo Iudae Saulum nomine Tarsensem ecce enim orat 12et vidit virum Ananiam nomine introeuntem et inponentem sibi manus ut visum recipiat 13respondit autem Ananias Domine audivi a multis de viro hoc quanta mala sanctis tuis fecerit in Hierusalem 14et hic habet potestatem a principibus sacerdotum alligandi omnes qui invocant nomen tuum 15dixit autem ad eum Dominus vade quoniam vas electionis est mihi iste ut portet nomen meum coram gentibus et regibus et filiis Israhel 16ego enim ostendam illi quanta oporteat eum pro nomine meo pati 17et abiit Ananias et introivit in domum et inponens ei manus dixit Saule frater Dominus misit me Iesus qui apparuit tibi in via qua veniebas ut videas et implearis Spiritu Sancto 18et confestim ceciderunt ab oculis eius tamquam squamae et visum recepit et surgens baptizatus est 19et cum accepisset cibum confortatus est fuit autem cum discipulis qui erant Damasci per dies aliquot 20et continuo in synagogis praedicabat Iesum quoniam hic est Filius Dei 21stupebant autem omnes qui audiebant et dicebant nonne hic est qui expugnabat in Hierusalem eos qui invocabant nomen istud et huc ad hoc venit ut vinctos illos duceret ad principes sacerdotum 22Saulus autem magis convalescebat et confundebat Iudaeos qui habitabant Damasci adfirmans quoniam hic est Christus 23cum implerentur autem dies multi consilium fecerunt Iudaei ut eum interficerent 24notae autem factae sunt Saulo insidiae eorum custodiebant autem et portas die ac nocte ut eum interficerent 25accipientes autem discipuli eius nocte per murum dimiserunt eum submittentes in sporta 26cum autem venisset in Hierusalem temptabat iungere se discipulis et omnes timebant eum non credentes quia esset discipulus 27Barnabas autem adprehensum illum duxit ad apostolos et narravit illis quomodo in via vidisset Dominum et quia locutus est ei et quomodo in Damasco fiducialiter egerit in nomine Iesu 28et erat cum illis intrans et exiens in Hierusalem et fiducialiter agens in nomine Domini 29loquebatur quoque et disputabat cum Graecis illi autem quaerebant occidere eum 30quod cum cognovissent fratres deduxerunt eum Caesaream et dimiserunt Tarsum 31ecclesia quidem per totam Iudaeam et Galilaeam et Samariam habebat pacem et aedificabatur ambulans in timore Domini et consolatione Sancti Spiritus replebatur 32factum est autem Petrum dum pertransiret universos devenire et ad sanctos qui habitabant Lyddae 33invenit autem ibi hominem quendam nomine Aeneam ab annis octo iacentem in grabatto qui erat paralyticus 34et ait illi Petrus Aeneas sanat te Iesus Christus surge et sterne tibi et continuo surrexit 35et viderunt illum omnes qui habitabant Lyddae et Saronae qui conversi sunt ad Dominum 36in Ioppe autem fuit quaedam discipula nomine Tabitas quae interpretata dicitur Dorcas haec erat plena operibus bonis et elemosynis quas faciebat 37factum est autem in diebus illis ut infirmata moreretur quam cum lavissent posuerunt eam in cenaculo 38cum autem prope esset Lydda ab Ioppe discipuli audientes quia Petrus esset in ea miserunt duos viros ad eum rogantes ne pigriteris venire usque ad nos 39exsurgens autem Petrus venit cum illis et cum advenisset duxerunt illum in cenaculum et circumsteterunt illum omnes viduae flentes et ostendentes tunicas et vestes quas faciebat illis Dorcas 40eiectis autem omnibus foras Petrus ponens genua oravit et conversus ad corpus dixit Tabita surge at illa aperuit oculos suos et viso Petro resedit 41dans autem illi manum erexit eam et cum vocasset sanctos et viduas adsignavit eam vivam 42notum autem factum est per universam Ioppen et crediderunt multi in Domino 43factum est autem ut dies multos moraretur in Ioppe apud quendam Simonem coriarium

Chapter 10

1vir autem quidam erat in Caesarea nomine Cornelius centurio cohortis quae dicitur Italica 2religiosus et timens Deum cum omni domo sua faciens elemosynas multas plebi et deprecans Deum semper 3vidit in visu manifeste quasi hora nona diei angelum Dei introeuntem ad se et dicentem sibi Corneli 4at ille intuens eum timore correptus dixit quid est domine dixit autem illi orationes tuae et elemosynae tuae ascenderunt in memoriam in conspectu Dei 5et nunc mitte viros in Ioppen et accersi Simonem quendam qui cognominatur Petrus 6hic hospitatur apud Simonem quendam coriarium cuius est domus iuxta mare 7et cum discessisset angelus qui loquebatur illi vocavit duos domesticos suos et militem metuentem Dominum ex his qui illi parebant 8quibus cum narrasset omnia misit illos in Ioppen 9postera autem die iter illis facientibus et adpropinquantibus civitati ascendit Petrus in superiora ut oraret circa horam sextam 10et cum esuriret voluit gustare parantibus autem eis cecidit super eum mentis excessus 11et videt caelum apertum et descendens vas quoddam velut linteum magnum quattuor initiis submitti de caelo in terram 12in quo erant omnia quadrupedia et serpentia terrae et volatilia caeli 13et facta est vox ad eum surge Petre et occide et manduca 14ait autem Petrus absit Domine quia numquam manducavi omne commune et inmundum 15et vox iterum secundo ad eum quae Deus purificavit ne tu commune dixeris 16hoc autem factum est per ter et statim receptum est vas in caelum 17et dum intra se haesitaret Petrus quidnam esset visio quam vidisset ecce viri qui missi erant a Cornelio inquirentes domum Simonis adstiterunt ad ianuam 18et cum vocassent interrogabant si Simon qui cognominatur Petrus illic haberet hospitium 19Petro autem cogitante de visione dixit Spiritus ei ecce viri tres quaerunt te 20surge itaque et descende et vade cum eis nihil dubitans quia ego misi illos 21descendens autem Petrus ad viros dixit ecce ego sum quem quaeritis quae causa est propter quam venistis 22qui dixerunt Cornelius centurio vir iustus et timens Deum et testimonium habens ab universa gente Iudaeorum responsum accepit ab angelo sancto accersire te in domum suam et audire verba abs te 23introducens igitur eos recepit hospitio sequenti autem die surgens profectus est cum eis et quidam ex fratribus ab Ioppe comitati sunt eum 24altera autem die introivit Caesaream Cornelius vero expectabat illos convocatis cognatis suis et necessariis amicis 25et factum est cum introisset Petrus obvius ei Cornelius et procidens ad pedes adoravit 26Petrus vero levavit eum dicens surge et ego ipse homo sum 27et loquens cum illo intravit et invenit multos qui convenerant 28dixitque ad illos vos scitis quomodo abominatum sit viro iudaeo coniungi aut accedere ad alienigenam et mihi ostendit Deus neminem communem aut inmundum dicere hominem 29propter quod sine dubitatione veni accersitus interrogo ergo quam ob causam accersistis me 30et Cornelius ait a nudius quartana die usque in hanc horam orans eram hora nona in domo mea et ecce vir stetit ante me in veste candida et ait 31Corneli exaudita est oratio tua et elemosynae tuae commemoratae sunt in conspectu Dei 32mitte ergo in Ioppen et accersi Simonem qui cognominatur Petrus hic hospitatur in domo Simonis coriarii iuxta mare 33confestim igitur misi ad te et tu bene fecisti veniendo nunc ergo omnes nos in conspectu tuo adsumus audire omnia quaecumque tibi praecepta sunt a Domino 34aperiens autem Petrus os dixit in veritate conperi quoniam non est personarum acceptor Deus 35sed in omni gente qui timet eum et operatur iustitiam acceptus est illi 36verbum misit filiis Israhel adnuntians pacem per Iesum Christum hic est omnium Dominus 37vos scitis quod factum est verbum per universam Iudaeam incipiens enim a Galilaea post baptismum quod praedicavit Iohannes 38Iesum a Nazareth quomodo unxit eum Deus Spiritu Sancto et virtute qui pertransivit benefaciendo et sanando omnes oppressos a diabolo quoniam Deus erat cum illo 39et nos testes sumus omnium quae fecit in regione Iudaeorum et Hierusalem quem et occiderunt suspendentes in ligno 40hunc Deus suscitavit tertia die et dedit eum manifestum fieri 41non omni populo sed testibus praeordinatis a Deo nobis qui manducavimus et bibimus cum illo postquam resurrexit a mortuis 42et praecepit nobis praedicare populo et testificari quia ipse est qui constitutus est a Deo iudex vivorum et mortuorum 43huic omnes prophetae testimonium perhibent remissionem peccatorum accipere per nomen eius omnes qui credunt in eum 44adhuc loquente Petro verba haec cecidit Spiritus Sanctus super omnes qui audiebant verbum 45et obstipuerunt ex circumcisione fideles qui venerant cum Petro quia et in nationes gratia Spiritus Sancti effusa est 46audiebant enim illos loquentes linguis et magnificantes Deum 47tunc respondit Petrus numquid aquam quis prohibere potest ut non baptizentur hii qui Spiritum Sanctum acceperunt sicut et nos 48et iussit eos in nomine Iesu Christi baptizari tunc rogaverunt eum ut maneret aliquot diebus

Chapter 11

1audierunt autem apostoli et fratres qui erant in Iudaea quoniam et gentes receperunt verbum Dei 2cum ascendisset autem Petrus in Hierosolymam disceptabant adversus illum qui erant ex circumcisione 3dicentes quare introisti ad viros praeputium habentes et manducasti cum illis 4incipiens autem Petrus exponebat illis ordinem dicens 5ego eram in civitate Ioppe orans et vidi in excessu mentis visionem descendens vas quoddam velut linteum magnum quattuor initiis submitti de caelo et venit usque ad me 6in quod intuens considerabam et vidi quadrupedia terrae et bestias et reptilia et volatilia caeli 7audivi autem et vocem dicentem mihi surgens Petre occide et manduca 8dixi autem nequaquam Domine quia commune aut inmundum numquam introivit in os meum 9respondit autem vox secundo de caelo quae Deus mundavit tu ne commune dixeris 10hoc autem factum est per ter et recepta sunt rursum omnia in caelum 11et ecce confestim tres viri adstiterunt in domo in qua eram missi a Caesarea ad me 12dixit autem Spiritus mihi ut irem cum illis nihil haesitans venerunt autem mecum et sex fratres isti et ingressi sumus in domum viri 13narravit autem nobis quomodo vidisset angelum in domo sua stantem et dicentem sibi mitte in Ioppen et accersi Simonem qui cognominatur Petrus 14qui loquetur tibi verba in quibus salvus eris tu et universa domus tua 15cum autem coepissem loqui decidit Spiritus Sanctus super eos sicut et in nos in initio 16recordatus sum autem verbi Domini sicut dicebat Iohannes quidem baptizavit aqua vos autem baptizabimini Spiritu Sancto 17si ergo eandem gratiam dedit illis Deus sicut et nobis qui credidimus in Dominum Iesum Christum ego quis eram qui possem prohibere Deum 18his auditis tacuerunt et glorificaverunt Deum dicentes ergo et gentibus Deus paenitentiam ad vitam dedit 19et illi quidem qui dispersi fuerant a tribulatione quae facta fuerat sub Stephano perambulaverunt usque Foenicen et Cyprum et Antiochiam nemini loquentes verbum nisi solis Iudaeis 20erant autem quidam ex eis viri cyprii et cyrenei qui cum introissent Antiochiam loquebantur et ad Graecos adnuntiantes Dominum Iesum 21et erat manus Domini cum eis multusque numerus credentium conversus est ad Dominum 22pervenit autem sermo ad aures ecclesiae quae erat Hierosolymis super istis et miserunt Barnaban usque Antiochiam 23qui cum pervenisset et vidisset gratiam Dei gavisus est et hortabatur omnes proposito cordis permanere in Domino 24quia erat vir bonus et plenus Spiritu Sancto et fide et adposita est turba multa Domino 25profectus est autem Tarsum ut quaereret Saulum quem cum invenisset perduxit Antiochiam 26et annum totum conversati sunt in ecclesia et docuerunt turbam multam ita ut cognominarentur primum Antiochiae discipuli Christiani 27in his autem diebus supervenerunt ab Hierosolymis prophetae Antiochiam 28et surgens unus ex eis nomine Agabus significabat per Spiritum famem magnam futuram in universo orbe terrarum quae facta est sub Claudio 29discipuli autem prout quis habebat proposuerunt singuli eorum in ministerium mittere habitantibus in Iudaea fratribus 30quod et fecerunt mittentes ad seniores per manus Barnabae et Sauli

Chapter 12

1eodem autem tempore misit Herodes rex manus ut adfligeret quosdam de ecclesia 2occidit autem Iacobum fratrem Iohannis gladio 3videns autem quia placeret Iudaeis adposuit adprehendere et Petrum erant autem dies azymorum 4quem cum adprehendisset misit in carcerem tradens quattuor quaternionibus militum custodire eum volens post pascha producere eum populo 5et Petrus quidem servabatur in carcere oratio autem fiebat sine intermissione ab ecclesia ad Deum pro eo 6cum autem producturus eum esset Herodes in ipsa nocte erat Petrus dormiens inter duos milites vinctus catenis duabus et custodes ante ostium custodiebant carcerem 7et ecce angelus Domini adstitit et lumen refulsit in habitaculo percussoque latere Petri suscitavit eum dicens surge velociter et ceciderunt catenae de manibus eius 8dixit autem angelus ad eum praecingere et calcia te gallicas tuas et fecit sic et dixit illi circumda tibi vestimentum tuum et sequere me 9et exiens sequebatur et nesciebat quia verum est quod fiebat per angelum aestimabat autem se visum videre 10transeuntes autem primam et secundam custodiam venerunt ad portam ferream quae ducit ad civitatem quae ultro aperta est eis et exeuntes processerunt vicum unum et continuo discessit angelus ab eo 11et Petrus ad se reversus dixit nunc scio vere quia misit Dominus angelum suum et eripuit me de manu Herodis et de omni expectatione plebis Iudaeorum 12consideransque venit ad domum Mariae matris Iohannis qui cognominatus est Marcus ubi erant multi congregati et orantes 13pulsante autem eo ostium ianuae processit puella ad audiendum nomine Rhode 14et ut cognovit vocem Petri prae gaudio non aperuit ianuam sed intro currens nuntiavit stare Petrum ante ianuam 15at illi dixerunt ad eam insanis illa autem adfirmabat sic se habere illi autem dicebant angelus eius est 16Petrus autem perseverabat pulsans cum autem aperuissent viderunt eum et obstipuerunt 17annuens autem eis manu ut tacerent enarravit quomodo Dominus eduxisset eum de carcere dixitque nuntiate Iacobo et fratribus haec et egressus abiit in alium locum 18facta autem die erat non parva turbatio inter milites quidnam de Petro factum esset 19Herodes autem cum requisisset eum et non invenisset inquisitione facta de custodibus iussit eos duci descendensque a Iudaea in Caesaream ibi commoratus est 20erat autem iratus Tyriis et Sidoniis at illi unianimes venerunt ad eum et persuaso Blasto qui erat super cubiculum regis postulabant pacem eo quod alerentur regiones eorum ab illo 21statuto autem die Herodes vestitus veste regia sedit pro tribunali et contionabatur ad eos 22populus autem adclamabat dei voces et non hominis 23confestim autem percussit eum angelus Domini eo quod non dedisset honorem Deo et consumptus a vermibus exspiravit 24verbum autem Domini crescebat et multiplicabatur 25Barnabas autem et Saulus reversi sunt ab Hierosolymis expleto ministerio adsumpto Iohanne qui cognominatus est Marcus

Chapter 13

1erant autem in ecclesia quae erat Antiochiae prophetae et doctores in quibus Barnabas et Symeon qui vocabatur Niger et Lucius Cyrenensis et Manaen qui erat Herodis tetrarchae conlactaneus et Saulus 2ministrantibus autem illis Domino et ieiunantibus dixit Spiritus Sanctus separate mihi Barnaban et Saulum in opus quod adsumpsi eos 3tunc ieiunantes et orantes inponentesque eis manus dimiserunt illos 4et ipsi quidem missi ab Spiritu Sancto abierunt Seleuciam et inde navigaverunt Cyprum 5et cum venissent Salamina praedicabant verbum Dei in synagogis Iudaeorum habebant autem et Iohannem in ministerio 6et cum perambulassent universam insulam usque Paphum invenerunt quendam virum magum pseudoprophetam Iudaeum cui nomen erat Bariesu 7qui erat cum proconsule Sergio Paulo viro prudente hic accitis Barnaba et Saulo desiderabat audire verbum Dei 8resistebat autem illis Elymas magus sic enim interpretatur nomen eius quaerens avertere proconsulem a fide 9Saulus autem qui et Paulus repletus Spiritu Sancto intuens in eum 10dixit o plene omni dolo et omni fallacia fili diaboli inimice omnis iustitiae non desinis subvertere vias Domini rectas 11et nunc ecce manus Domini super te et eris caecus non videns solem usque ad tempus et confestim cecidit in eum caligo et tenebrae et circumiens quaerebat qui ei manum daret 12tunc proconsul cum vidisset factum credidit admirans super doctrinam Domini 13et cum a Papho navigassent Paulus et qui cum eo venerunt Pergen Pamphiliae Iohannes autem discedens ab eis reversus est Hierosolymam 14illi vero pertranseuntes Pergen venerunt Antiochiam Pisidiae et ingressi synagogam die sabbatorum sederunt 15post lectionem autem legis et prophetarum miserunt principes synagogae ad eos dicentes viri fratres si quis est in vobis sermo exhortationis ad plebem dicite 16surgens autem Paulus et manu silentium indicens ait viri israhelitae et qui timetis Deum audite 17Deus plebis Israhel elegit patres nostros et plebem exaltavit cum essent incolae in terra Aegypti et in brachio excelso eduxit eos ex ea 18et per quadraginta annorum tempus mores eorum sustinuit in deserto 19et destruens gentes septem in terra Chanaan sorte distribuit eis terram eorum 20quasi post quadringentos et quinquaginta annos et post haec dedit iudices usque ad Samuhel prophetam 21et exinde postulaverunt regem et dedit illis Deus Saul filium Cis virum de tribu Beniamin annis quadraginta 22et amoto illo suscitavit illis David regem cui et testimonium perhibens dixit inveni David filium Iesse virum secundum cor meum qui faciet omnes voluntates meas 23huius Deus ex semine secundum promissionem eduxit Israhel salvatorem Iesum 24praedicante Iohanne ante faciem adventus eius baptismum paenitentiae omni populo Israhel 25cum impleret autem Iohannes cursum suum dicebat quem me arbitramini esse non sum ego sed ecce venit post me cuius non sum dignus calciamenta pedum solvere 26viri fratres filii generis Abraham et qui in vobis timent Deum vobis verbum salutis huius missum est 27qui enim habitabant Hierusalem et principes eius hunc ignorantes et voces prophetarum quae per omne sabbatum leguntur iudicantes impleverunt 28et nullam causam mortis invenientes in eum petierunt a Pilato ut interficerent eum 29cumque consummassent omnia quae de eo scripta erant deponentes eum de ligno posuerunt in monumento 30Deus vero suscitavit eum a mortuis qui visus est per dies multos his 31qui simul ascenderant cum eo de Galilaea in Hierusalem qui usque nunc sunt testes eius ad plebem 32et nos vobis adnuntiamus ea quae ad patres nostros repromissio facta est 33quoniam hanc Deus adimplevit filiis nostris resuscitans Iesum sicut et in psalmo secundo scriptum est Filius meus es tu ego hodie genui te 34quod autem suscitaverit eum a mortuis amplius iam non reversurum in corruptionem ita dixit quia dabo vobis sancta David fidelia 35ideoque et alias dicit non dabis Sanctum tuum videre corruptionem 36David enim sua generatione cum administrasset voluntati Dei dormivit et adpositus est ad patres suos et vidit corruptionem 37quem vero Deus suscitavit non vidit corruptionem 38notum igitur sit vobis viri fratres quia per hunc vobis remissio peccatorum adnuntiatur ab omnibus quibus non potuistis in lege Mosi iustificari 39in hoc omnis qui credit iustificatur 40videte ergo ne superveniat quod dictum est in prophetis 41videte contemptores et admiramini et disperdimini quia opus operor ego in diebus vestris opus quod non credetis si quis enarraverit vobis 42exeuntibus autem illis rogabant ut sequenti sabbato loquerentur sibi verba haec 43cumque dimissa esset synagoga secuti sunt multi Iudaeorum et colentium advenarum Paulum et Barnaban qui loquentes suadebant eis ut permanerent in gratia Dei 44sequenti vero sabbato paene universa civitas convenit audire verbum Domini 45videntes autem turbas Iudaei repleti sunt zelo et contradicebant his quae a Paulo dicebantur blasphemantes 46tunc constanter Paulus et Barnabas dixerunt vobis oportebat primum loqui verbum Dei sed quoniam repellitis illud et indignos vos iudicastis aeternae vitae ecce convertimur ad gentes 47sic enim praecepit nobis Dominus posui te in lumen gentibus ut sis in salutem usque ad extremum terrae 48audientes autem gentes gavisae sunt et glorificabant verbum Domini et crediderunt quotquot erant praeordinati ad vitam aeternam 49disseminabatur autem verbum Domini per universam regionem 50Iudaei autem concitaverunt religiosas mulieres et honestas et primos civitatis et excitaverunt persecutionem in Paulum et Barnaban et eiecerunt eos de finibus suis 51at illi excusso pulvere pedum in eos venerunt Iconium 52discipuli quoque replebantur gaudio et Spiritu Sancto

Chapter 14

1factum est autem Iconii ut simul introirent synagogam Iudaeorum et loquerentur ita ut crederet Iudaeorum et Graecorum copiosa multitudo 2qui vero increduli fuerunt Iudaei suscitaverunt et ad iracundiam concitaverunt animas gentium adversus fratres 3multo igitur tempore demorati sunt fiducialiter agentes in Domino testimonium perhibente verbo gratiae suae dante signa et prodigia fieri per manus eorum 4divisa est autem multitudo civitatis et quidam quidem erant cum Iudaeis quidam vero cum apostolis 5cum autem factus esset impetus gentilium et Iudaeorum cum principibus suis ut contumeliis adficerent et lapidarent eos 6intellegentes confugerunt ad civitates Lycaoniae Lystram et Derben et universam in circuitu regionem et ibi evangelizantes erant 7et quidam vir in Lystris infirmus pedibus sedebat claudus ex utero matris suae qui numquam ambulaverat 8hic audivit Paulum loquentem qui intuitus eum et videns quia haberet fidem ut salvus fieret 9dixit magna voce surge super pedes tuos rectus et exilivit et ambulabat 10turbae autem cum vidissent quod fecerat Paulus levaverunt vocem suam lycaonice dicentes dii similes facti hominibus descenderunt ad nos 11et vocabant Barnaban Iovem Paulum vero Mercurium quoniam ipse erat dux verbi 12sacerdos quoque Iovis qui erat ante civitatem tauros et coronas ante ianuas adferens cum populis volebat sacrificare 13quod ubi audierunt apostoli Barnabas et Paulus conscissis tunicis suis exilierunt in turbas clamantes 14et dicentes viri quid haec facitis et nos mortales sumus similes vobis homines adnuntiantes vobis ab his vanis converti ad Deum vivum qui fecit caelum et terram et mare et omnia quae in eis sunt 15qui in praeteritis generationibus dimisit omnes gentes ingredi in vias suas 16et quidem non sine testimonio semet ipsum reliquit benefaciens de caelo dans pluvias et tempora fructifera implens cibo et laetitia corda vestra 17et haec dicentes vix sedaverunt turbas ne sibi immolarent 18supervenerunt autem quidam ab Antiochia et Iconio Iudaei et persuasis turbis lapidantesque Paulum traxerunt extra civitatem aestimantes eum mortuum esse 19circumdantibus autem eum discipulis surgens intravit civitatem et postera die profectus est cum Barnaba in Derben 20cumque evangelizassent civitati illi et docuissent multos reversi sunt Lystram et Iconium et Antiochiam 21confirmantes animas discipulorum exhortantes ut permanerent in fide et quoniam per multas tribulationes oportet nos intrare in regnum Dei 22et cum constituissent illis per singulas ecclesias presbyteros et orassent cum ieiunationibus commendaverunt eos Domino in quem crediderunt 23transeuntesque Pisidiam venerunt Pamphiliam 24et loquentes in Pergen verbum Domini descenderunt in Attaliam 25et inde navigaverunt Antiochiam unde erant traditi gratiae Dei in opus quod conpleverunt 26cum autem venissent et congregassent ecclesiam rettulerunt quanta fecisset Deus cum illis quia aperuisset gentibus ostium fidei 27morati sunt autem tempus non modicum cum discipulis

Chapter 15

1et quidam descendentes de Iudaea docebant fratres quia nisi circumcidamini secundum morem Mosi non potestis salvi fieri 2facta ergo seditione non minima Paulo et Barnabae adversum illos statuerunt ut ascenderent Paulus et Barnabas et quidam alii ex illis ad apostolos et presbyteros in Hierusalem super hac quaestione 3illi igitur deducti ab ecclesia pertransiebant Foenicen et Samariam narrantes conversionem gentium et faciebant gaudium magnum omnibus fratribus 4cum autem venissent Hierosolymam suscepti sunt ab ecclesia et ab apostolis et senioribus adnuntiantes quanta Deus fecisset cum illis 5surrexerunt autem quidam de heresi Pharisaeorum qui crediderant dicentes quia oportet circumcidi eos praecipere quoque servare legem Mosi 6conveneruntque apostoli et seniores videre de verbo hoc 7cum autem magna conquisitio fieret surgens Petrus dixit ad eos viri fratres vos scitis quoniam ab antiquis diebus in nobis elegit Deus per os meum audire gentes verbum evangelii et credere 8et qui novit corda Deus testimonium perhibuit dans illis Spiritum Sanctum sicut et nobis 9et nihil discrevit inter nos et illos fide purificans corda eorum 10nunc ergo quid temptatis Deum inponere iugum super cervicem discipulorum quod neque patres nostri neque nos portare potuimus 11sed per gratiam Domini Iesu credimus salvari quemadmodum et illi 12tacuit autem omnis multitudo et audiebant Barnaban et Paulum narrantes quanta fecisset Deus signa et prodigia in gentibus per eos 13et postquam tacuerunt respondit Iacobus dicens viri fratres audite me 14Simeon narravit quemadmodum primum Deus visitavit sumere ex gentibus populum nomini suo 15et huic concordant verba prophetarum sicut scriptum est 16post haec revertar et aedificabo tabernaculum David quod decidit et diruta eius reaedificabo et erigam illud 17ut requirant ceteri hominum Dominum et omnes gentes super quas invocatum est nomen meum dicit Dominus faciens haec 18notum a saeculo est Domino opus suum 19propter quod ego iudico non inquietari eos qui ex gentibus convertuntur ad Deum 20sed scribere ad eos ut abstineant se a contaminationibus simulacrorum et fornicatione et suffocatis et sanguine 21Moses enim a temporibus antiquis habet in singulis civitatibus qui eum praedicent in synagogis ubi per omne sabbatum legitur 22tunc placuit apostolis et senioribus cum omni ecclesia eligere viros ex eis et mittere Antiochiam cum Paulo et Barnaba Iudam qui cognominatur Barsabban et Silam viros primos in fratribus 23scribentes per manus eorum apostoli et seniores fratres his qui sunt Antiochiae et Syriae et Ciliciae fratribus ex gentibus salutem 24quoniam audivimus quia quidam ex nobis exeuntes turbaverunt vos verbis evertentes animas vestras quibus non mandavimus 25placuit nobis collectis in unum eligere viros et mittere ad vos cum carissimis nostris Barnaba et Paulo 26hominibus qui tradiderunt animas suas pro nomine Domini nostri Iesu Christi 27misimus ergo Iudam et Silam qui et ipsi vobis verbis referent eadem 28visum est enim Spiritui Sancto et nobis nihil ultra inponere vobis oneris quam haec necessario 29ut abstineatis vos ab immolatis simulacrorum et sanguine suffocato et fornicatione a quibus custodientes vos bene agetis valete 30illi igitur dimissi descenderunt Antiochiam et congregata multitudine tradiderunt epistulam 31quam cum legissent gavisi sunt super consolatione 32Iudas autem et Silas et ipsi cum essent prophetae verbo plurimo consolati sunt fratres et confirmaverunt 33facto autem ibi tempore dimissi sunt cum pace a fratribus ad eos qui miserant illos 34[] 35Paulus autem et Barnabas demorabantur Antiochiae docentes et evangelizantes cum aliis pluribus verbum Domini 36post aliquot autem dies dixit ad Barnaban Paulus revertentes visitemus fratres per universas civitates in quibus praedicavimus verbum Domini quomodo se habeant 37Barnabas autem volebat secum adsumere et Iohannem qui cognominatur Marcus 38Paulus autem rogabat eum qui discessisset ab eis a Pamphilia et non isset cum eis in opus non debere recipi eum 39facta est autem dissensio ita ut discederent ab invicem et Barnabas adsumpto Marco navigaret Cyprum 40Paulus vero electo Sila profectus est traditus gratiae Domini a fratribus 41perambulabat autem Syriam et Ciliciam confirmans ecclesias

Chapter 16

1pervenit autem in Derben et Lystram et ecce discipulus quidam erat ibi nomine Timotheus filius mulieris iudaeae fidelis patre gentili 2huic testimonium reddebant qui in Lystris erant et Iconii fratres 3hunc voluit Paulus secum proficisci et adsumens circumcidit eum propter Iudaeos qui erant in illis locis sciebant enim omnes quod pater eius gentilis esset 4cum autem pertransirent civitates tradebant eis custodire dogmata quae erant decreta ab apostolis et senioribus qui essent Hierosolymis 5et ecclesiae quidem confirmabantur fide et abundabant numero cotidie 6transeuntes autem Frygiam et Galatiae regionem vetati sunt a Sancto Spiritu loqui verbum in Asia 7cum venissent autem in Mysiam temptabant ire Bithyniam et non permisit eos Spiritus Iesu 8cum autem pertransissent Mysiam descenderunt Troadem 9et visio per noctem Paulo ostensa est vir macedo quidam erat stans et deprecans eum et dicens transiens in Macedoniam adiuva nos 10ut autem visum vidit statim quaesivimus proficisci in Macedoniam certi facti quia vocasset nos Deus evangelizare eis 11navigantes autem a Troade recto cursu venimus Samothraciam et sequenti die Neapolim 12et inde Philippis quae est prima partis Macedoniae civitas colonia eramus autem in hac urbe diebus aliquot conferentes 13die autem sabbatorum egressi sumus foras portam iuxta flumen ubi videbatur oratio esse et sedentes loquebamur mulieribus quae convenerant 14et quaedam mulier nomine Lydia purpuraria civitatis Thyatirenorum colens Deum audivit cuius Dominus aperuit cor intendere his quae dicebantur a Paulo 15cum autem baptizata esset et domus eius deprecata est dicens si iudicastis me fidelem Domino esse introite in domum meam et manete et coegit nos 16factum est autem euntibus nobis ad orationem puellam quandam habentem spiritum pythonem obviare nobis quae quaestum magnum praestabat dominis suis divinando 17haec subsecuta Paulum et nos clamabat dicens isti homines servi Dei excelsi sunt qui adnuntiant vobis viam salutis 18hoc autem faciebat multis diebus dolens autem Paulus et conversus spiritui dixit praecipio tibi in nomine Iesu Christi exire ab ea et exiit eadem hora 19videntes autem domini eius quia exivit spes quaestus eorum adprehendentes Paulum et Silam perduxerunt in forum ad principes 20et offerentes eos magistratibus dixerunt hii homines conturbant civitatem nostram cum sint Iudaei 21et adnuntiant morem quem non licet nobis suscipere neque facere cum simus Romani 22et concurrit plebs adversus eos et magistratus scissis tunicis eorum iusserunt virgis caedi 23et cum multas plagas eis inposuissent miserunt eos in carcerem praecipientes custodi ut diligenter custodiret eos 24qui cum tale praeceptum accepisset misit eos in interiorem carcerem et pedes eorum strinxit in ligno 25media autem nocte Paulus et Silas adorantes laudabant Deum et audiebant eos qui in custodia erant 26subito vero terraemotus factus est magnus ita ut moverentur fundamenta carceris et aperta sunt statim ostia omnia et universorum vincula soluta sunt 27expergefactus autem custos carceris et videns apertas ianuas carceris evaginato gladio volebat se interficere aestimans fugisse vinctos 28clamavit autem Paulus magna voce dicens nihil feceris tibi mali universi enim hic sumus 29petitoque lumine introgressus est et tremefactus procidit Paulo et Silae 30et producens eos foras ait domini quid me oportet facere ut salvus fiam 31at illi dixerunt crede in Domino Iesu et salvus eris tu et domus tua 32et locuti sunt ei verbum Domini cum omnibus qui erant in domo eius 33et tollens eos in illa hora noctis lavit plagas eorum et baptizatus est ipse et omnes eius continuo 34cumque perduxisset eos in domum suam adposuit eis mensam et laetatus est cum omni domo sua credens Deo 35et cum dies factus esset miserunt magistratus lictores dicentes dimitte homines illos 36nuntiavit autem custos carceris verba haec Paulo quia miserunt magistratus ut dimittamini nunc igitur exeuntes ite in pace 37Paulus autem dixit eis caesos nos publice indemnatos homines romanos miserunt in carcerem et nunc occulte nos eiciunt non ita sed veniant 38et ipsi nos eiciant nuntiaverunt autem magistratibus lictores verba haec timueruntque audito quod Romani essent 39et venientes deprecati sunt eos et educentes rogabant ut egrederentur urbem 40exeuntes autem de carcere introierunt ad Lydiam et visis fratribus consolati sunt eos et profecti sunt

Chapter 17

1cum autem perambulassent Amphipolim et Apolloniam venerunt Thessalonicam ubi erat synagoga Iudaeorum 2secundum consuetudinem autem Paulus introivit ad eos et per sabbata tria disserebat eis de scripturis 3adaperiens et insinuans quia Christum oportuit pati et resurgere a mortuis et quia hic est Christus Iesus quem ego adnuntio vobis 4et quidam ex eis crediderunt et adiuncti sunt Paulo et Silae et de colentibus gentilibusque multitudo magna et mulieres nobiles non paucae 5zelantes autem Iudaei adsumentesque de vulgo viros quosdam malos et turba facta concitaverunt civitatem et adsistentes domui Iasonis quaerebant eos producere in populum 6et cum non invenissent eos trahebant Iasonem et quosdam fratres ad principes civitatis clamantes quoniam hii qui orbem concitant et huc venerunt 7quos suscepit Iason et hii omnes contra decreta Caesaris faciunt regem alium dicentes esse Iesum 8concitaverunt autem plebem et principes civitatis audientes haec 9et accepto satis ab Iasone et a ceteris dimiserunt eos 10fratres vero confestim per noctem dimiserunt Paulum et Silam in Beroeam qui cum advenissent in synagogam Iudaeorum introierunt 11hii autem erant nobiliores eorum qui sunt Thessalonicae qui susceperunt verbum cum omni aviditate cotidie scrutantes scripturas si haec ita se haberent 12et multi quidem crediderunt ex eis et gentilium mulierum honestarum et viri non pauci 13cum autem cognovissent in Thessalonica Iudaei quia et Beroeae praedicatum est a Paulo verbum Dei venerunt et illuc commoventes et turbantes multitudinem 14statimque tunc Paulum dimiserunt fratres ut iret usque ad mare Silas autem et Timotheus remanserunt ibi 15qui autem deducebant Paulum perduxerunt usque Athenas et accepto mandato ab eo ad Silam et Timotheum ut quam celeriter venirent ad illum profecti sunt 16Paulus autem cum Athenis eos expectaret incitabatur spiritus eius in ipso videns idolatriae deditam civitatem 17disputabat igitur in synagoga cum Iudaeis et colentibus et in foro per omnes dies ad eos qui aderant 18quidam autem epicurei et stoici philosophi disserebant cum eo et quidam dicebant quid vult seminiverbius hic dicere alii vero novorum daemoniorum videtur adnuntiator esse quia Iesum et resurrectionem adnuntiabat eis 19et adprehensum eum ad Ariopagum duxerunt dicentes possumus scire quae est haec nova quae a te dicitur doctrina 20nova enim quaedam infers auribus nostris volumus ergo scire quidnam velint haec esse 21Athenienses autem omnes et advenae hospites ad nihil aliud vacabant nisi aut dicere aut audire aliquid novi 22stans autem Paulus in medio Ariopagi ait viri athenienses per omnia quasi superstitiosiores vos video 23praeteriens enim et videns simulacra vestra inveni et aram in qua scriptum erat ignoto deo quod ergo ignorantes colitis hoc ego adnuntio vobis 24Deus qui fecit mundum et omnia quae in eo sunt hic caeli et terrae cum sit Dominus non in manufactis templis inhabitat 25nec manibus humanis colitur indigens aliquo cum ipse det omnibus vitam et inspirationem et omnia 26fecitque ex uno omne genus hominum inhabitare super universam faciem terrae definiens statuta tempora et terminos habitationis eorum 27quaerere Deum si forte adtractent eum aut inveniant quamvis non longe sit ab unoquoque nostrum 28in ipso enim vivimus et movemur et sumus sicut et quidam vestrum poetarum dixerunt ipsius enim et genus sumus 29genus ergo cum simus Dei non debemus aestimare auro aut argento aut lapidi sculpturae artis et cogitationis hominis divinum esse simile 30et tempora quidem huius ignorantiae despiciens Deus nunc adnuntiat hominibus ut omnes ubique paenitentiam agant 31eo quod statuit diem in qua iudicaturus est orbem in aequitate in viro in quo statuit fidem praebens omnibus suscitans eum a mortuis 32cum audissent autem resurrectionem mortuorum quidam quidem inridebant quidam vero dixerunt audiemus te de hoc iterum 33sic Paulus exivit de medio eorum 34quidam vero viri adherentes ei crediderunt in quibus et Dionisius Ariopagita et mulier nomine Damaris et alii cum eis

Chapter 18

1post haec egressus ab Athenis venit Corinthum 2et inveniens quendam Iudaeum nomine Aquilam Ponticum genere qui nuper venerat ab Italia et Priscillam uxorem eius eo quod praecepisset Claudius discedere omnes Iudaeos a Roma accessit ad eos 3et quia eiusdem erat artis manebat apud eos et operabatur erat autem scenofactoriae artis 4[] 5cum venissent autem de Macedonia Silas et Timotheus instabat verbo Paulus testificans Iudaeis esse Christum Iesum 6contradicentibus autem eis et blasphemantibus excutiens vestimenta dixit ad eos sanguis vester super caput vestrum mundus ego ex hoc ad gentes vadam 7et migrans inde intravit in domum cuiusdam nomine Titi Iusti colentis Deum cuius domus erat coniuncta synagogae 8Crispus autem archisynagogus credidit Domino cum omni domo sua et multi Corinthiorum audientes credebant et baptizabantur 9dixit autem Dominus nocte per visionem Paulo noli timere sed loquere et ne taceas 10propter quod ego sum tecum et nemo adponetur tibi ut noceat te quoniam populus est mihi multus in hac civitate 11sedit autem annum et sex menses docens apud eos verbum Dei 12Gallione autem proconsule Achaiae insurrexerunt uno animo Iudaei in Paulum et adduxerunt eum ad tribunal 13dicentes quia contra legem hic persuadet hominibus colere Deum 14incipiente autem Paulo aperire os dixit Gallio ad Iudaeos si quidem esset iniquum aliquid aut facinus pessimum o viri iudaei recte vos sustinerem 15si vero quaestiones sunt de verbo et nominibus et legis vestrae vos ipsi videritis iudex ego horum nolo esse 16et minavit eos a tribunali 17adprehendentes autem omnes Sosthenen principem synagogae percutiebant ante tribunal et nihil eorum Gallioni curae erat 18Paulus vero cum adhuc sustinuisset dies multos fratribus valefaciens navigavit Syriam et cum eo Priscilla et Aquila qui sibi totonderat in Cencris caput habebat enim votum 19devenitque Ephesum et illos ibi reliquit ipse vero ingressus synagogam disputavit cum Iudaeis 20rogantibus autem eis ut ampliori tempore maneret non consensit 21sed valefaciens et dicens iterum revertar ad vos Deo volente profectus est ab Epheso 22et descendens Caesaream ascendit et salutavit ecclesiam et descendit Antiochiam 23et facto ibi aliquanto tempore profectus est perambulans ex ordine galaticam regionem et Frygiam confirmans omnes discipulos 24Iudaeus autem quidam Apollo nomine Alexandrinus natione vir eloquens devenit Ephesum potens in scripturis 25hic erat edoctus viam Domini et fervens spiritu loquebatur et docebat diligenter ea quae sunt Iesu sciens tantum baptisma Iohannis 26hic ergo coepit fiducialiter agere in synagoga quem cum audissent Priscilla et Aquila adsumpserunt eum et diligentius exposuerunt ei viam Dei 27cum autem vellet ire Achaiam exhortati fratres scripserunt discipulis ut susciperent eum qui cum venisset contulit multum his qui crediderant 28vehementer enim Iudaeos revincebat publice ostendens per scripturas esse Christum Iesum

Chapter 19

1factum est autem cum Apollo esset Corinthi ut Paulus peragratis superioribus partibus veniret Ephesum et inveniret quosdam discipulos 2dixitque ad eos si Spiritum Sanctum accepistis credentes at illi ad eum sed neque si Spiritus Sanctus est audivimus 3ille vero ait in quo ergo baptizati estis qui dixerunt in Iohannis baptismate 4dixit autem Paulus Iohannes baptizavit baptisma paenitentiae populum dicens in eum qui venturus esset post ipsum ut crederent hoc est in Iesum 5his auditis baptizati sunt in nomine Domini Iesu 6et cum inposuisset illis manum Paulus venit Spiritus Sanctus super eos et loquebantur linguis et prophetabant 7erant autem omnes viri fere duodecim 8introgressus autem synagogam cum fiducia loquebatur per tres menses disputans et suadens de regno Dei 9cum autem quidam indurarentur et non crederent maledicentes viam coram multitudine discedens ab eis segregavit discipulos cotidie disputans in scola Tyranni 10hoc autem factum est per biennium ita ut omnes qui habitabant in Asia audirent verbum Domini Iudaei atque gentiles 11virtutesque non quaslibet Deus faciebat per manus Pauli 12ita ut etiam super languidos deferrentur a corpore eius sudaria vel semicintia et recedebant ab eis languores et spiritus nequam egrediebantur 13temptaverunt autem quidam et de circumeuntibus iudaeis exorcistis invocare super eos qui habebant spiritus malos nomen Domini Iesu dicentes adiuro vos per Iesum quem Paulus praedicat 14erant autem quidam Scevae Iudaei principis sacerdotum septem filii qui hoc faciebant 15respondens autem spiritus nequam dixit eis Iesum novi et Paulum scio vos autem qui estis 16et insiliens homo in eos in quo erat daemonium pessimum et dominatus amborum invaluit contra eos ita ut nudi et vulnerati effugerent de domo illa 17hoc autem notum factum est omnibus Iudaeis atque gentilibus qui habitabant Ephesi et cecidit timor super omnes illos et magnificabatur nomen Domini Iesu 18multique credentium veniebant confitentes et adnuntiantes actus suos 19multi autem ex his qui fuerant curiosa sectati contulerunt libros et conbuserunt coram omnibus et conputatis pretiis illorum invenerunt pecuniam denariorum quinquaginta milium 20ita fortiter verbum Dei crescebat et confirmabatur 21his autem expletis posuit Paulus in Spiritu transita Macedonia et Achaia ire Hierosolymam dicens quoniam postquam fuero ibi oportet me et Romam videre 22mittens autem in Macedoniam duos ex ministrantibus sibi Timotheum et Erastum ipse remansit ad tempus in Asia 23facta est autem in illo tempore turbatio non minima de via 24Demetrius enim quidam nomine argentarius faciens aedes argenteas Dianae praestabat artificibus non modicum quaestum 25quos convocans et eos qui eiusmodi erant opifices dixit viri scitis quia de hoc artificio adquisitio est nobis 26et videtis et auditis quia non solum Ephesi sed paene totius Asiae Paulus hic suadens avertit multam turbam dicens quoniam non sunt dii qui manibus fiunt 27non solum autem haec periclitabitur nobis pars in redargutionem venire sed et magnae deae Dianae templum in nihilum reputabitur sed et destrui incipiet maiestas eius quam tota Asia et orbis colit 28his auditis repleti sunt ira et exclamaverunt dicentes magna Diana Ephesiorum 29et impleta est civitas confusione et impetum fecerunt uno animo in theatrum rapto Gaio et Aristarcho Macedonibus comitibus Pauli 30Paulo autem volente intrare in populum non permiserunt discipuli 31quidam autem et de Asiae principibus qui erant amici eius miserunt ad eum rogantes ne se daret in theatrum 32alii autem aliud clamabant erat enim ecclesia confusa et plures nesciebant qua ex causa convenissent 33de turba autem detraxerunt Alexandrum propellentibus eum Iudaeis Alexander ergo manu silentio postulato volebat rationem reddere populo 34quem ut cognoverunt Iudaeum esse vox facta est una omnium quasi per horas duas clamantium magna Diana Ephesiorum 35et cum sedasset scriba turbas dixit viri ephesii quis enim est hominum qui nesciat Ephesiorum civitatem cultricem esse magnae Dianae Iovisque prolis 36cum ergo his contradici non possit oportet vos sedatos esse et nihil temere agere 37adduxistis enim homines istos neque sacrilegos neque blasphemantes deam vestram 38quod si Demetrius et qui cum eo sunt artifices habent adversus aliquem causam conventus forenses aguntur et pro consulibus sunt accusent invicem 39si quid autem alterius rei quaeritis in legitima ecclesia poterit absolvi 40nam et periclitamur argui seditionis hodiernae cum nullus obnoxius sit de quo non possimus reddere rationem concursus istius et cum haec dixisset dimisit ecclesiam

Chapter 20

1postquam autem cessavit tumultus vocatis Paulus discipulis et exhortatus eos valedixit et profectus est ut iret in Macedoniam 2cum autem perambulasset partes illas et exhortatus eos fuisset multo sermone venit ad Graeciam 3ubi cum fecisset menses tres factae sunt illi insidiae a Iudaeis navigaturo in Syriam habuitque consilium ut reverteretur per Macedoniam 4comitatus est autem eum Sopater Pyrri Beroensis Thessalonicensium vero Aristarchus et Secundus et Gaius Derbeus et Timotheus Asiani vero Tychicus et Trophimus 5hii cum praecessissent sustinebant nos Troade 6nos vero navigavimus post dies azymorum a Philippis et venimus ad eos Troadem in diebus quinque ubi demorati sumus diebus septem 7in una autem sabbati cum convenissemus ad frangendum panem Paulus disputabat eis profecturus in crastinum protraxitque sermonem usque in mediam noctem 8erant autem lampades copiosae in cenaculo ubi eramus congregati 9sedens autem quidam adulescens nomine Eutychus super fenestram cum mergeretur somno gravi disputante diu Paulo eductus somno cecidit de tertio cenaculo deorsum et sublatus est mortuus 10ad quem cum descendisset Paulus incubuit super eum et conplexus dixit nolite turbari anima enim ipsius in eo est 11ascendens autem frangensque panem et gustans satisque adlocutus usque in lucem sic profectus est 12adduxerunt autem puerum viventem et consolati sunt non minime 13nos autem ascendentes navem enavigavimus in Asson inde suscepturi Paulum sic enim disposuerat ipse per terram iter facturus 14cum autem convenisset nos in Asson adsumpto eo venimus Mytilenen 15et inde navigantes sequenti die venimus contra Chium et alia adplicuimus Samum et sequenti venimus Miletum 16proposuerat enim Paulus transnavigare Ephesum ne qua mora illi fieret in Asia festinabat enim si possibile sibi esset ut diem pentecosten faceret Hierosolymis 17a Mileto autem mittens Ephesum vocavit maiores natu ecclesiae 18qui cum venissent ad eum et simul essent dixit eis vos scitis a prima die qua ingressus sum in Asiam qualiter vobiscum per omne tempus fuerim 19serviens Domino cum omni humilitate et lacrimis et temptationibus quae mihi acciderunt ex insidiis Iudaeorum 20quomodo nihil subtraxerim utilium quo minus adnuntiarem vobis et docerem vos publice et per domos 21testificans Iudaeis atque gentilibus in Deum paenitentiam et fidem in Dominum nostrum Iesum Christum 22et nunc ecce alligatus ego Spiritu vado in Hierusalem quae in ea eventura sint mihi ignorans 23nisi quod Spiritus Sanctus per omnes civitates protestatur mihi dicens quoniam vincula et tribulationes me manent 24sed nihil horum vereor nec facio animam pretiosiorem quam me dummodo consummem cursum meum et ministerium quod accepi a Domino Iesu testificari evangelium gratiae Dei 25et nunc ecce ego scio quia amplius non videbitis faciem meam vos omnes per quos transivi praedicans regnum Dei 26quapropter contestor vos hodierna die quia mundus sum a sanguine omnium 27non enim subterfugi quo minus adnuntiarem omne consilium Dei vobis 28adtendite vobis et universo gregi in quo vos Spiritus Sanctus posuit episcopos regere ecclesiam Dei quam adquisivit sanguine suo 29ego scio quoniam intrabunt post discessionem meam lupi graves in vos non parcentes gregi 30et ex vobis ipsis exsurgent viri loquentes perversa ut abducant discipulos post se 31propter quod vigilate memoria retinentes quoniam per triennium nocte et die non cessavi cum lacrimis monens unumquemque vestrum 32et nunc commendo vos Deo et verbo gratiae ipsius qui potens est aedificare et dare hereditatem in sanctificatis omnibus 33argentum aut aurum aut vestem nullius concupivi 34ipsi scitis quoniam ad ea quae mihi opus erant et his qui mecum sunt ministraverunt manus istae 35omnia ostendi vobis quoniam sic laborantes oportet suscipere infirmos ac meminisse verbi Domini Iesu quoniam ipse dixit beatius est magis dare quam accipere 36et cum haec dixisset positis genibus suis cum omnibus illis oravit 37magnus autem fletus factus est omnium et procumbentes super collum Pauli osculabantur eum 38dolentes maxime in verbo quo dixerat quoniam amplius faciem eius non essent visuri et deducebant eum ad navem

Chapter 21

1cum autem factum esset ut navigaremus abstracti ab eis recto cursu venimus Cho et sequenti die Rhodum et inde Patara 2et cum invenissemus navem transfretantem in Foenicen ascendentes navigavimus 3cum paruissemus autem Cypro et relinquentes eam ad sinistram navigabamus in Syriam et venimus Tyrum ibi enim navis erat expositura onus 4inventis autem discipulis mansimus ibi diebus septem qui Paulo dicebant per Spiritum ne ascenderet Hierosolymam 5et explicitis diebus profecti ibamus deducentibus nos omnibus cum uxoribus et filiis usque foras civitatem et positis genibus in litore oravimus 6et cum valefecissemus invicem ascendimus in navem illi autem redierunt in sua 7nos vero navigatione explicita a Tyro descendimus Ptolomaida et salutatis fratribus mansimus die una apud illos 8alia autem die profecti venimus Caesaream et intrantes in domum Philippi evangelistae qui erat de septem mansimus apud eum 9huic autem erant filiae quattuor virgines prophetantes 10et cum moraremur per dies aliquot supervenit quidam a Iudaea propheta nomine Agabus 11is cum venisset ad nos tulit zonam Pauli et alligans sibi pedes et manus dixit haec dicit Spiritus Sanctus virum cuius est zona haec sic alligabunt in Hierusalem Iudaei et tradent in manus gentium 12quod cum audissemus rogabamus nos et qui loci illius erant ne ascenderet Hierosolymam 13tunc respondit Paulus et dixit quid facitis flentes et adfligentes cor meum ego enim non solum alligari sed et mori in Hierusalem paratus sum propter nomen Domini Iesu 14et cum ei suadere non possemus quievimus dicentes Domini voluntas fiat 15post dies autem istos praeparati ascendebamus Hierusalem 16venerunt autem et ex discipulis a Caesarea nobiscum adducentes apud quem hospitaremur Mnasonem quendam Cyprium antiquum discipulum 17et cum venissemus Hierosolymam libenter exceperunt nos fratres 18sequenti autem die introibat Paulus nobiscum ad Iacobum omnesque collecti sunt seniores 19quos cum salutasset narrabat per singula quae fecisset Deus in gentibus per ministerium ipsius 20at illi cum audissent magnificabant Deum dixeruntque ei vides frater quot milia sint in Iudaeis qui crediderunt et omnes aemulatores sunt legis 21audierunt autem de te quia discessionem doceas a Mose eorum qui per gentes sunt Iudaeorum dicens non debere circumcidere eos filios suos neque secundum consuetudinem ingredi 22quid ergo est utique oportet convenire multitudinem audient enim te supervenisse 23hoc ergo fac quod tibi dicimus sunt nobis viri quattuor votum habentes super se 24his adsumptis sanctifica te cum illis et inpende in illis ut radant capita et scient omnes quia quae de te audierunt falsa sunt sed ambulas et ipse custodiens legem 25de his autem qui crediderunt ex gentibus nos scripsimus iudicantes ut abstineant se ab idolis immolato et sanguine et suffocato et fornicatione 26tunc Paulus adsumptis viris postera die purificatus cum illis intravit in templum adnuntians expletionem dierum purificationis donec offerretur pro unoquoque eorum oblatio 27dum autem septem dies consummarentur hii qui de Asia erant Iudaei cum vidissent eum in templo concitaverunt omnem populum et iniecerunt ei manus clamantes 28viri israhelitae adiuvate hic est homo qui adversus populum et legem et locum hunc omnes ubique docens insuper et gentiles induxit in templum et violavit sanctum locum istum 29viderant enim Trophimum Ephesium in civitate cum ipso quem aestimaverunt quoniam in templum induxisset Paulus 30commotaque est civitas tota et facta est concursio populi et adprehendentes Paulum trahebant eum extra templum et statim clausae sunt ianuae 31quaerentibus autem eum occidere nuntiatum est tribuno cohortis quia tota confunditur Hierusalem 32qui statim adsumptis militibus et centurionibus decucurrit ad illos qui cum vidissent tribunum et milites cessaverunt percutere Paulum 33tunc accedens tribunus adprehendit eum et iussit alligari catenis duabus et interrogabat quis esset et quid fecisset 34alii autem aliud clamabant in turba et cum non posset certum cognoscere prae tumultu iussit duci eum in castra 35et cum venisset ad gradus contigit ut portaretur a militibus propter vim populi 36sequebatur enim multitudo populi clamans tolle eum 37et cum coepisset induci in castra Paulus dicit tribuno si licet mihi loqui aliquid ad te qui dixit graece nosti 38nonne tu es Aegyptius qui ante hos dies tumultum concitasti et eduxisti in desertum quattuor milia virorum sicariorum 39et dixit ad eum Paulus ego homo sum quidem iudaeus a Tarso Ciliciae non ignotae civitatis municeps rogo autem te permitte mihi loqui ad populum 40et cum ille permisisset Paulus stans in gradibus annuit manu ad plebem et magno silentio facto adlocutus est hebraea lingua dicens

Chapter 22

1viri fratres et patres audite quam ad vos nunc reddo rationem 2cum audissent autem quia hebraea lingua loquitur ad illos magis praestiterunt silentium 3et dixit ego sum vir iudaeus natus Tarso Ciliciae nutritus autem in ista civitate secus pedes Gamalihel eruditus iuxta veritatem paternae legis aemulator legis sicut et vos omnes estis hodie 4qui hanc viam persecutus sum usque ad mortem alligans et tradens in custodias viros ac mulieres 5sicut princeps sacerdotum testimonium mihi reddit et omnes maiores natu a quibus et epistulas accipiens ad fratres Damascum pergebam ut adducerem inde vinctos in Hierusalem uti punirentur 6factum est autem eunte me et adpropinquante Damasco media die subito de caelo circumfulsit me lux copiosa 7et decidens in terram audivi vocem dicentem mihi Saule Saule quid me persequeris 8ego autem respondi quis es Domine dixitque ad me ego sum Iesus Nazarenus quem tu persequeris 9et qui mecum erant lumen quidem viderunt vocem autem non audierunt eius qui loquebatur mecum 10et dixi quid faciam Domine Dominus autem dixit ad me surgens vade Damascum et ibi tibi dicetur de omnibus quae te oporteat facere 11et cum non viderem prae claritate luminis illius ad manum deductus a comitibus veni Damascum 12Ananias autem quidam vir secundum legem testimonium habens ab omnibus habitantibus Iudaeis 13veniens ad me et adstans dixit mihi Saule frater respice et ego eadem hora respexi in eum 14at ille dixit Deus patrum nostrorum praeordinavit te ut cognosceres voluntatem eius et videres Iustum et audires vocem ex ore eius 15quia eris testis illius ad omnes homines eorum quae vidisti et audisti 16et nunc quid moraris exsurge baptizare et ablue peccata tua invocato nomine ipsius 17factum est autem revertenti mihi in Hierusalem et oranti in templo fieri me in stupore mentis 18et videre illum dicentem mihi festina et exi velociter ex Hierusalem quoniam non recipient testimonium tuum de me 19et ego dixi Domine ipsi sciunt quia ego eram concludens in carcerem et caedens per synagogas eos qui credebant in te 20et cum funderetur sanguis Stephani testis tui ego adstabam et consentiebam et custodiebam vestimenta interficientium illum 21et dixit ad me vade quoniam ego in nationes longe mittam te 22audiebant autem eum usque ad hoc verbum et levaverunt vocem suam dicentes tolle de terra eiusmodi non enim fas est eum vivere 23vociferantibus autem eis et proicientibus vestimenta sua et pulverem iactantibus in aerem 24iussit tribunus induci eum in castra et flagellis caedi et torqueri eum ut sciret propter quam causam sic adclamarent ei 25et cum adstrinxissent eum loris dixit adstanti sibi centurioni Paulus si hominem romanum et indemnatum licet vobis flagellare 26quo audito centurio accessit ad tribunum et nuntiavit dicens quid acturus es hic enim homo civis romanus est 27accedens autem tribunus dixit illi dic mihi tu Romanus es at ille dixit etiam 28et respondit tribunus ego multa summa civitatem hanc consecutus sum et Paulus ait ego autem et natus sum 29protinus ergo discesserunt ab illo qui eum torturi erant tribunus quoque timuit postquam rescivit quia civis romanus esset et quia alligasset eum 30postera autem die volens scire diligentius qua ex causa accusaretur a Iudaeis solvit eum et iussit sacerdotes convenire et omne concilium et producens Paulum statuit inter illos

Chapter 23

1intendens autem concilium Paulus ait viri fratres ego omni conscientia bona conversatus sum ante Deum usque in hodiernum diem 2princeps autem sacerdotum Ananias praecepit adstantibus sibi percutere os eius 3tunc Paulus ad eum dixit percutiet te Deus paries dealbate et tu sedens iudicas me secundum legem et contra legem iubes me percuti 4et qui adstabant dixerunt summum sacerdotem Dei maledicis 5dixit autem Paulus nesciebam fratres quia princeps est sacerdotum scriptum est enim principem populi tui non maledices 6sciens autem Paulus quia una pars esset Sadducaeorum et altera Pharisaeorum exclamavit in concilio viri fratres ego Pharisaeus sum filius Pharisaeorum de spe et resurrectione mortuorum ego iudicor 7et cum haec dixisset facta est dissensio inter Pharisaeos et Sadducaeos et soluta est multitudo 8Sadducaei enim dicunt non esse resurrectionem neque angelum neque spiritum Pharisaei autem utrumque confitentur 9factus est autem clamor magnus et surgentes quidam Pharisaeorum pugnabant dicentes nihil mali invenimus in homine isto quod si spiritus locutus est ei aut angelus 10et cum magna dissensio facta esset timens tribunus ne discerperetur Paulus ab ipsis iussit milites descendere et rapere eum de medio eorum ac deducere eum in castra 11sequenti autem nocte adsistens ei Dominus ait constans esto sicut enim testificatus es de me Hierusalem sic te oportet et Romae testificari 12facta autem die collegerunt se quidam ex Iudaeis et devoverunt se dicentes neque manducaturos neque bibituros donec occiderent Paulum 13erant autem plus quam quadraginta qui hanc coniurationem fecerant 14qui accesserunt ad principes sacerdotum et seniores et dixerunt devotione devovimus nos nihil gustaturos donec occidamus Paulum 15nunc ergo vos notum facite tribuno cum concilio ut producat illum ad vos tamquam aliquid certius cognituri de eo nos vero priusquam adpropiet parati sumus interficere illum 16quod cum audisset filius sororis Pauli insidias venit et intravit in castra nuntiavitque Paulo 17vocans autem Paulus ad se unum ex centurionibus ait adulescentem hunc perduc ad tribunum habet enim aliquid indicare illi 18et ille quidem adsumens eum duxit ad tribunum et ait vinctus Paulus vocans rogavit me hunc adulescentem perducere ad te habentem aliquid loqui tibi 19adprehendens autem tribunus manum illius secessit cum eo seorsum et interrogavit illum quid est quod habes indicare mihi 20ille autem dixit Iudaeis convenit rogare te ut crastina die Paulum producas in concilium quasi aliquid certius inquisituri sint de illo 21tu vero ne credideris illis insidiantur enim ei ex eis viri amplius quadraginta qui se devoverunt non manducare neque bibere donec interficiant eum et nunc parati sunt expectantes promissum tuum 22tribunus igitur dimisit adulescentem praecipiens ne cui loqueretur quoniam haec nota sibi fecisset 23et vocatis duobus centurionibus dixit illis parate milites ducentos ut eant usque Caesaream et equites septuaginta et lancearios ducentos a tertia hora noctis 24et iumenta praeparate ut inponentes Paulum salvum perducerent ad Felicem praesidem 25[] 26scribens epistulam continentem haec Claudius Lysias optimo praesidi Felici salutem 27virum hunc conprehensum a Iudaeis et incipientem interfici ab eis superveniens cum exercitu eripui cognito quia Romanus est 28volensque scire causam quam obiciebant illi deduxi eum in concilium eorum 29quem inveni accusari de quaestionibus legis ipsorum nihil vero dignum morte aut vinculis habentem crimen 30et cum mihi perlatum esset de insidiis quas paraverunt ei misi ad te denuntians et accusatoribus ut dicant apud te 31milites ergo secundum praeceptum sibi adsumentes Paulum duxerunt per noctem in Antipatridem 32et postera die dimissis equitibus ut irent cum eo reversi sunt ad castra 33qui cum venissent Caesaream et tradidissent epistulam praesidi statuerunt ante illum et Paulum 34cum legisset autem et interrogasset de qua provincia esset et cognoscens quia de Cilicia 35audiam te inquit cum et accusatores tui venerint iussitque in praetorio Herodis custodiri eum

Chapter 24

1post quinque autem dies descendit princeps sacerdotum Ananias cum senioribus quibusdam et Tertullo quodam oratore qui adierunt praesidem adversus Paulum 2et citato Paulo coepit accusare Tertullus dicens cum in multa pace agamus per te et multa corrigantur per tuam providentiam 3semper et ubique suscipimus optime Felix cum omni gratiarum actione 4ne diutius autem te protraham oro breviter audias nos pro tua clementia 5invenimus hunc hominem pestiferum et concitantem seditiones omnibus Iudaeis in universo orbe et auctorem seditionis sectae Nazarenorum 6qui etiam templum violare conatus est quem et adprehendimus 7[] 8a quo poteris ipse iudicans de omnibus istis cognoscere de quibus nos accusamus eum 9adiecerunt autem et Iudaei dicentes haec ita se habere 10respondit autem Paulus annuente sibi praeside dicere ex multis annis esse te iudicem genti huic sciens bono animo pro me satisfaciam 11potes enim cognoscere quia non plus sunt dies mihi quam duodecim ex quo ascendi adorare in Hierusalem 12et neque in templo invenerunt me cum aliquo disputantem aut concursum facientem turbae neque in synagogis neque in civitate 13neque probare possunt tibi de quibus nunc accusant me 14confiteor autem hoc tibi quod secundum sectam quam dicunt heresim sic deservio patrio Deo meo credens omnibus quae in lege et prophetis scripta sunt 15spem habens in Deum quam et hii ipsi expectant resurrectionem futuram iustorum et iniquorum 16in hoc et ipse studeo sine offendiculo conscientiam habere ad Deum et ad homines semper 17post annos autem plures elemosynas facturus in gentem meam veni et oblationes et vota 18in quibus invenerunt me purificatum in templo non cum turba neque cum tumultu 19quidam autem ex Asia Iudaei quos oportebat apud te praesto esse et accusare si quid haberent adversum me 20aut hii ipsi dicant si quid invenerunt in me iniquitatis cum stem in concilio 21nisi de una hac solummodo voce qua clamavi inter eos stans quoniam de resurrectione mortuorum ego iudicor hodie a vobis 22distulit autem illos Felix certissime sciens de via dicens cum tribunus Lysias descenderit audiam vos 23iussitque centurioni custodiri eum et habere requiem nec quemquam prohibere de suis ministrare ei 24post aliquot autem dies veniens Felix cum Drusilla uxore sua quae erat Iudaea vocavit Paulum et audivit ab eo fidem quae est in Iesum Christum 25disputante autem illo de iustitia et castitate et de iudicio futuro timefactus Felix respondit quod nunc adtinet vade tempore autem oportuno accersiam te 26simul et sperans quia pecunia daretur a Paulo propter quod et frequenter accersiens eum loquebatur cum eo 27biennio autem expleto accepit successorem Felix Porcium Festum volens autem gratiam praestare Iudaeis Felix reliquit Paulum vinctum

Chapter 25

1Festus ergo cum venisset in provinciam post triduum ascendit Hierosolymam a Caesarea 2adieruntque eum principes sacerdotum et primi Iudaeorum adversus Paulum et rogabant eum 3postulantes gratiam adversum eum ut iuberet perduci eum Hierusalem insidias tendentes ut eum interficerent in via 4Festus autem respondit servari Paulum in Caesarea se autem maturius profecturum 5qui ergo in vobis ait potentes sunt descendentes simul si quod est in viro crimen accusent eum 6demoratus autem inter eos dies non amplius quam octo aut decem descendit Caesaream et altera die sedit pro tribunali et iussit Paulum adduci 7qui cum perductus esset circumsteterunt eum qui ab Hierosolyma descenderant Iudaei multas et graves causas obicientes quas non poterant probare 8Paulo autem rationem reddente quoniam neque in legem Iudaeorum neque in templum neque in Caesarem quicquam peccavi 9Festus autem volens Iudaeis gratiam praestare respondens Paulo dixit vis Hierosolymam ascendere et ibi de his iudicari apud me 10dixit autem Paulus ad tribunal Caesaris sto ubi me oportet iudicari Iudaeis non nocui sicut tu melius nosti 11si enim nocui aut dignum morte aliquid feci non recuso mori si vero nihil est eorum quae hii accusant me nemo potest me illis donare Caesarem appello 12tunc Festus cum consilio locutus respondit Caesarem appellasti ad Caesarem ibis 13et cum dies aliquot transacti essent Agrippa rex et Bernice descenderunt Caesaream ad salutandum Festum 14et cum dies plures ibi demorarentur Festus regi indicavit de Paulo dicens vir quidam est derelictus a Felice vinctus 15de quo cum essem Hierosolymis adierunt me principes sacerdotum et seniores Iudaeorum postulantes adversus illum damnationem 16ad quos respondi quia non est consuetudo Romanis donare aliquem hominem priusquam is qui accusatur praesentes habeat accusatores locumque defendendi accipiat ad abluenda crimina 17cum ergo huc convenissent sine ulla dilatione sequenti die sedens pro tribunali iussi adduci virum 18de quo cum stetissent accusatores nullam causam deferebant de quibus ego suspicabar malum 19quaestiones vero quasdam de sua superstitione habebant adversus eum et de quodam Iesu defuncto quem adfirmabat Paulus vivere 20haesitans autem ego de huiusmodi quaestione dicebam si vellet ire Hierosolymam et ibi iudicari de istis 21Paulo autem appellante ut servaretur ad Augusti cognitionem iussi servari eum donec mittam eum ad Caesarem 22Agrippa autem ad Festum volebam et ipse hominem audire cras inquit audies eum 23altera autem die cum venisset Agrippa et Bernice cum multa ambitione et introissent in auditorium cum tribunis et viris principalibus civitatis et iubente Festo adductus est Paulus 24et dixit Festus Agrippa rex et omnes qui simul adestis nobiscum viri videtis hunc de quo omnis multitudo Iudaeorum interpellavit me Hierosolymis petens et hic clamantes non oportere eum vivere amplius 25ego vero conperi nihil dignum eum morte admisisse ipso autem hoc appellante Augustum iudicavi mittere 26de quo quid certum scribam domino non habeo propter quod produxi eum ad vos et maxime ad te rex Agrippa ut interrogatione facta habeam quid scribam 27sine ratione enim mihi videtur mittere vinctum et causas eius non significare

Chapter 26

1Agrippa vero ad Paulum ait permittitur tibi loqui pro temet ipso tunc Paulus extenta manu coepit rationem reddere 2de omnibus quibus accusor a Iudaeis rex Agrippa aestimo me beatum apud te cum sim defensurus me hodie 3maxime te sciente omnia quae apud Iudaeos sunt consuetudines et quaestiones propter quod obsecro patienter me audias 4et quidem vitam meam a iuventute quae ab initio fuit in gente mea in Hierosolymis noverunt omnes Iudaei 5praescientes me ab initio si velint testimonium perhibere quoniam secundum certissimam sectam nostrae religionis vixi Pharisaeus 6et nunc in spe quae ad patres nostros repromissionis facta est a Deo sto iudicio subiectus 7in quam duodecim tribus nostrae nocte ac die deservientes sperant devenire de qua spe accusor a Iudaeis rex 8quid incredibile iudicatur apud vos si Deus mortuos suscitat 9et ego quidem existimaveram me adversus nomen Iesu Nazareni debere multa contraria agere 10quod et feci Hierosolymis et multos sanctorum ego in carceribus inclusi a principibus sacerdotum potestate accepta et cum occiderentur detuli sententiam 11et per omnes synagogas frequenter puniens eos conpellebam blasphemare et amplius insaniens in eos persequebar usque in exteras civitates 12in quibus dum irem Damascum cum potestate et permissu principum sacerdotum 13die media in via vidi rex de caelo supra splendorem solis circumfulsisse me lumen et eos qui mecum simul erant 14omnesque nos cum decidissemus in terram audivi vocem loquentem mihi hebraica lingua Saule Saule quid me persequeris durum est tibi contra stimulum calcitrare 15ego autem dixi quis es Domine Dominus autem dixit ego sum Iesus quem tu persequeris 16sed exsurge et sta super pedes tuos ad hoc enim apparui tibi ut constituam te ministrum et testem eorum quae vidisti et eorum quibus apparebo tibi 17eripiens te de populo et gentibus in quas nunc ego mitto te 18aperire oculos eorum ut convertantur a tenebris ad lucem et de potestate Satanae ad Deum ut accipiant remissionem peccatorum et sortem inter sanctos per fidem quae est in me 19unde rex Agrippa non fui incredulus caelestis visionis 20sed his qui sunt Damasci primum et Hierosolymis et in omnem regionem Iudaeae et gentibus adnuntiabam ut paenitentiam agerent et converterentur ad Deum digna paenitentiae opera facientes 21hac ex causa me Iudaei cum essem in templo conprehensum temptabant interficere 22auxilio autem adiutus Dei usque in hodiernum diem sto testificans minori atque maiori nihil extra dicens quam ea quae prophetae sunt locuti futura esse et Moses 23si passibilis Christus si primus ex resurrectione mortuorum lumen adnuntiaturus est populo et gentibus 24haec loquente eo et rationem reddente Festus magna voce dixit insanis Paule multae te litterae ad insaniam convertunt 25at Paulus non insanio inquit optime Feste sed veritatis et sobrietatis verba eloquor 26scit enim de his rex ad quem et constanter loquor latere enim eum nihil horum arbitror neque enim in angulo quicquam horum gestum est 27credis rex Agrippa prophetis scio quia credis 28Agrippa autem ad Paulum in modico suades me Christianum fieri 29et Paulus opto apud Deum et in modico et in magno non tantum te sed et omnes hos qui audiunt hodie fieri tales qualis et ego sum exceptis vinculis his 30et exsurrexit rex et praeses et Bernice et qui adsidebant eis 31et cum secessissent loquebantur ad invicem dicentes quia nihil morte aut vinculorum dignum quid facit homo iste 32Agrippa autem Festo dixit dimitti poterat homo hic si non appellasset Caesarem

Chapter 27

1ut autem iudicatum est eum navigare in Italiam et tradi Paulum cum reliquis custodiis centurioni nomine Iulio cohortis Augustae 2ascendentes autem navem hadrumetinam incipientem navigare circa Asiae loca sustulimus perseverante nobiscum Aristarcho Macedone Thessalonicense 3sequenti autem die devenimus Sidonem humane autem tractans Iulius Paulum permisit ad amicos ire et curam sui agere 4et inde cum sustulissemus subnavigavimus Cypro propterea quod essent venti contrarii 5et pelagus Ciliciae et Pamphiliae navigantes venimus Lystram quae est Lyciae 6et ibi inveniens centurio navem alexandrinam navigantem in Italiam transposuit nos in eam 7et cum multis diebus tarde navigaremus et vix devenissemus contra Cnidum prohibente nos vento adnavigavimus Cretae secundum Salmonem 8et vix iuxta navigantes venimus in locum quendam qui vocatur Boni portus cui iuxta erat civitas Thalassa 9multo autem tempore peracto et cum iam non esset tuta navigatio eo quod et ieiunium iam praeterisset consolabatur Paulus 10dicens eis viri video quoniam cum iniuria et multo damno non solum oneris et navis sed etiam animarum nostrarum incipit esse navigatio 11centurio autem gubernatori et nauclerio magis credebat quam his quae a Paulo dicebantur 12et cum aptus portus non esset ad hiemandum plurimi statuerunt consilium navigare inde si quo modo possent devenientes Phoenice hiemare portum Cretae respicientem ad africum et ad chorum 13adspirante autem austro aestimantes propositum se tenere cum sustulissent de Asson legebant Cretam 14non post multum autem misit se contra ipsam ventus typhonicus qui vocatur euroaquilo 15cumque arrepta esset navis et non posset conari in ventum data nave flatibus ferebamur 16insulam autem quandam decurrentes quae vocatur Caudam potuimus vix obtinere scapham 17qua sublata adiutoriis utebantur accingentes navem timentes ne in Syrtim inciderent submisso vase sic ferebantur 18valide autem nobis tempestate iactatis sequenti die iactum fecerunt 19et tertia die suis manibus armamenta navis proiecerunt 20neque sole autem neque sideribus apparentibus per plures dies et tempestate non exigua inminente iam ablata erat spes omnis salutis nostrae 21et cum multa ieiunatio fuisset tunc stans Paulus in medio eorum dixit oportebat quidem o viri audito me non tollere a Creta lucrique facere iniuriam hanc et iacturam 22et nunc suadeo vobis bono animo esse amissio enim nullius animae erit ex vobis praeterquam navis 23adstitit enim mihi hac nocte angelus Dei cuius sum ego et cui deservio 24dicens ne timeas Paule Caesari te oportet adsistere et ecce donavit tibi Deus omnes qui navigant tecum 25propter quod bono animo estote viri credo enim Deo quia sic erit quemadmodum dictum est mihi 26in insulam autem quandam oportet nos devenire 27sed posteaquam quartadecima nox supervenit navigantibus nobis in Hadria circa mediam noctem suspicabantur nautae apparere sibi aliquam regionem 28qui submittentes invenerunt passus viginti et pusillum inde separati invenerunt passus quindecim 29timentes autem ne in aspera loca incideremus de puppi mittentes anchoras quattuor optabant diem fieri 30nautis vero quaerentibus fugere de navi cum misissent scapham in mare sub obtentu quasi a prora inciperent anchoras extendere 31dixit Paulus centurioni et militibus nisi hii in navi manserint vos salvi fieri non potestis 32tunc absciderunt milites funes scaphae et passi sunt eam excidere 33et cum lux inciperet fieri rogabat Paulus omnes sumere cibum dicens quartadecima hodie die expectantes ieiuni permanetis nihil accipientes 34propter quod rogo vos accipere cibum pro salute vestra quia nullius vestrum capillus de capite peribit 35et cum haec dixisset sumens panem gratias egit Deo in conspectu omnium et cum fregisset coepit manducare 36animaequiores autem facti omnes et ipsi adsumpserunt cibum 37eramus vero universae animae in navi ducentae septuaginta sex 38et satiati cibo adleviabant navem iactantes triticum in mare 39cum autem dies factus esset terram non agnoscebant sinum vero quendam considerabant habentem litus in quem cogitabant si possent eicere navem 40et cum anchoras abstulissent committebant se mari simul laxantes iuncturas gubernaculorum et levato artemone secundum flatum aurae tendebant ad litus 41et cum incidissemus in locum bithalassum inpegerunt navem et prora quidem fixa manebat inmobilis puppis vero solvebatur a vi maris 42militum autem consilium fuit ut custodias occiderent ne quis cum enatasset effugeret 43centurio autem volens servare Paulum prohibuit fieri iussitque eos qui possent natare mittere se primos et evadere et ad terram exire 44et ceteros alios in tabulis ferebant quosdam super ea quae de navi essent et sic factum est ut omnes animae evaderent ad terram

Chapter 28

1et cum evasissemus tunc cognovimus quia Militene insula vocatur barbari vero praestabant non modicam humanitatem nobis 2accensa enim pyra reficiebant nos omnes propter imbrem qui inminebat et frigus 3cum congregasset autem Paulus sarmentorum aliquantam multitudinem et inposuisset super ignem vipera a calore cum processisset invasit manum eius 4ut vero viderunt barbari pendentem bestiam de manu eius ad invicem dicebant utique homicida est homo hic qui cum evaserit de mari Ultio non sinit vivere 5et ille quidem excutiens bestiam in ignem nihil mali passus est 6at illi existimabant eum in tumorem convertendum et subito casurum et mori diu autem illis sperantibus et videntibus nihil mali in eo fieri convertentes se dicebant eum esse deum 7in locis autem illis erant praedia principis insulae nomine Publii qui nos suscipiens triduo benigne exhibuit 8contigit autem patrem Publii febribus et dysenteria vexatum iacere ad quem Paulus intravit et cum orasset et inposuisset ei manus salvavit eum 9quo facto et omnes qui in insula habebant infirmitates accedebant et curabantur 10qui etiam multis honoribus nos honoraverunt et navigantibus inposuerunt quae necessaria erant 11post menses autem tres navigavimus in nave alexandrina quae in insula hiemaverat cui erat insigne Castorum 12et cum venissemus Syracusam mansimus ibi triduo 13inde circumlegentes devenimus Regium et post unum diem flante austro secunda die venimus Puteolos 14ubi inventis fratribus rogati sumus manere apud eos dies septem et sic venimus Romam 15et inde cum audissent fratres occurrerunt nobis usque ad Appii Forum et Tribus Tabernis quos cum vidisset Paulus gratias agens Deo accepit fiduciam 16cum venissemus autem Romam permissum est Paulo manere sibimet cum custodiente se milite 17post tertium autem diem convocavit primos Iudaeorum cumque convenissent dicebat eis ego viri fratres nihil adversus plebem faciens aut morem paternum vinctus ab Hierosolymis traditus sum in manus Romanorum 18qui cum interrogationem de me habuissent voluerunt me dimittere eo quod nulla causa esset mortis in me 19contradicentibus autem Iudaeis coactus sum appellare Caesarem non quasi gentem meam habens aliquid accusare 20propter hanc igitur causam rogavi vos videre et adloqui propter spem enim Israhel catena hac circumdatus sum 21at illi dixerunt ad eum nos neque litteras accepimus de te a Iudaea neque adveniens aliquis fratrum nuntiavit aut locutus est quid de te malum 22rogamus autem a te audire quae sentis nam de secta hac notum est nobis quia ubique ei contradicitur 23cum constituissent autem illi diem venerunt ad eum in hospitium plures quibus exponebat testificans regnum Dei suadensque eos de Iesu ex lege Mosi et prophetis a mane usque ad vesperam 24et quidam credebant his quae dicebantur quidam vero non credebant 25cumque invicem non essent consentientes discedebant dicente Paulo unum verbum quia bene Spiritus Sanctus locutus est per Esaiam prophetam ad patres nostros 26dicens vade ad populum istum et dic aure audietis et non intellegetis et videntes videbitis et non perspicietis 27incrassatum est enim cor populi huius et auribus graviter audierunt et oculos suos conpresserunt ne forte videant oculis et auribus audiant et corde intellegant et convertantur et sanem illos 28notum ergo sit vobis quoniam gentibus missum est hoc salutare Dei ipsi et audient 29[] 30mansit autem biennio toto in suo conducto et suscipiebat omnes qui ingrediebantur ad eum

Romans

Chapter 1

1Paulus servus Christi Iesu vocatus apostolus segregatus in evangelium Dei 2quod ante promiserat per prophetas suos in scripturis sanctis 3de Filio suo qui factus est ex semine David secundum carnem 4qui praedestinatus est Filius Dei in virtute secundum Spiritum sanctificationis ex resurrectione mortuorum Iesu Christi Domini nostri 5per quem accepimus gratiam et apostolatum ad oboediendum fidei in omnibus gentibus pro nomine eius 6in quibus estis et vos vocati Iesu Christi 7omnibus qui sunt Romae dilectis Dei vocatis sanctis gratia vobis et pax a Deo Patre nostro et Domino Iesu Christo 8primum quidem gratias ago Deo meo per Iesum Christum pro omnibus vobis quia fides vestra adnuntiatur in universo mundo 9testis enim mihi est Deus cui servio in spiritu meo in evangelio Filii eius quod sine intermissione memoriam vestri facio 10semper in orationibus meis obsecrans si quo modo tandem aliquando prosperum iter habeam in voluntate Dei veniendi ad vos 11desidero enim videre vos ut aliquid inpertiar gratiae vobis spiritalis ad confirmandos vos 12id est simul consolari in vobis per eam quae invicem est fidem vestram atque meam 13nolo autem vos ignorare fratres quia saepe proposui venire ad vos et prohibitus sum usque adhuc ut aliquem fructum habeam et in vobis sicut et in ceteris gentibus 14Graecis ac barbaris sapientibus et insipientibus debitor sum 15ita quod in me promptum est et vobis qui Romae estis evangelizare 16non enim erubesco evangelium virtus enim Dei est in salutem omni credenti Iudaeo primum et Graeco 17iustitia enim Dei in eo revelatur ex fide in fidem sicut scriptum est iustus autem ex fide vivit 18revelatur enim ira Dei de caelo super omnem impietatem et iniustitiam hominum eorum qui veritatem in iniustitiam detinent 19quia quod notum est Dei manifestum est in illis Deus enim illis manifestavit 20invisibilia enim ipsius a creatura mundi per ea quae facta sunt intellecta conspiciuntur sempiterna quoque eius virtus et divinitas ut sint inexcusabiles 21quia cum cognovissent Deum non sicut Deum glorificaverunt aut gratias egerunt sed evanuerunt in cogitationibus suis et obscuratum est insipiens cor eorum 22dicentes enim se esse sapientes stulti facti sunt 23et mutaverunt gloriam incorruptibilis Dei in similitudinem imaginis corruptibilis hominis et volucrum et quadrupedum et serpentium 24propter quod tradidit illos Deus in desideria cordis eorum in inmunditiam ut contumeliis adficiant corpora sua in semet ipsis 25qui commutaverunt veritatem Dei in mendacio et coluerunt et servierunt creaturae potius quam creatori qui est benedictus in saecula amen 26propterea tradidit illos Deus in passiones ignominiae nam feminae eorum inmutaverunt naturalem usum in eum usum qui est contra naturam 27similiter autem et masculi relicto naturali usu feminae exarserunt in desideriis suis in invicem masculi in masculos turpitudinem operantes et mercedem quam oportuit erroris sui in semet ipsis recipientes 28et sicut non probaverunt Deum habere in notitia tradidit eos Deus in reprobum sensum ut faciant quae non conveniunt 29repletos omni iniquitate malitia fornicatione avaritia nequitia plenos invidia homicidio contentione dolo malignitate susurrones 30detractores Deo odibiles contumeliosos superbos elatos inventores malorum parentibus non oboedientes 31insipientes inconpositos sine affectione absque foedere sine misericordia 32qui cum iustitiam Dei cognovissent non intellexerunt quoniam qui talia agunt digni sunt morte non solum ea faciunt sed et consentiunt facientibus

Chapter 2

1propter quod inexcusabilis es o homo omnis qui iudicas in quo enim iudicas alterum te ipsum condemnas eadem enim agis qui iudicas 2scimus enim quoniam iudicium Dei est secundum veritatem in eos qui talia agunt 3existimas autem hoc o homo qui iudicas eos qui talia agunt et facis ea quia tu effugies iudicium Dei 4an divitias bonitatis eius et patientiae et longanimitatis contemnis ignorans quoniam benignitas Dei ad paenitentiam te adducit 5secundum duritiam autem tuam et inpaenitens cor thesaurizas tibi iram in die irae et revelationis iusti iudicii Dei 6qui reddet unicuique secundum opera eius 7his quidem qui secundum patientiam boni operis gloriam et honorem et incorruptionem quaerentibus vitam aeternam 8his autem qui ex contentione et qui non adquiescunt veritati credunt autem iniquitati ira et indignatio 9tribulatio et angustia in omnem animam hominis operantis malum Iudaei primum et Graeci 10gloria autem et honor et pax omni operanti bonum Iudaeo primum et Graeco 11non est enim personarum acceptio apud Deum 12quicumque enim sine lege peccaverunt sine lege et peribunt et quicumque in lege peccaverunt per legem iudicabuntur 13non enim auditores legis iusti sunt apud Deum sed factores legis iustificabuntur 14cum enim gentes quae legem non habent naturaliter quae legis sunt faciunt eiusmodi legem non habentes ipsi sibi sunt lex 15qui ostendunt opus legis scriptum in cordibus suis testimonium reddente illis conscientia ipsorum et inter se invicem cogitationum accusantium aut etiam defendentium 16in die cum iudicabit Deus occulta hominum secundum evangelium meum per Iesum Christum 17si autem tu Iudaeus cognominaris et requiescis in lege et gloriaris in Deo 18et nosti voluntatem et probas utiliora instructus per legem 19confidis te ipsum ducem esse caecorum lumen eorum qui in tenebris sunt 20eruditorem insipientium magistrum infantium habentem formam scientiae et veritatis in lege 21qui ergo alium doces te ipsum non doces qui praedicas non furandum furaris 22qui dicis non moechandum moecharis qui abominaris idola sacrilegium facis 23qui in lege gloriaris per praevaricationem legis Deum inhonoras 24nomen enim Dei per vos blasphematur inter gentes sicut scriptum est 25circumcisio quidem prodest si legem observes si autem praevaricator legis sis circumcisio tua praeputium facta est 26si igitur praeputium iustitias legis custodiat nonne praeputium illius in circumcisionem reputabitur 27et iudicabit quod ex natura est praeputium legem consummans te qui per litteram et circumcisionem praevaricator legis es 28non enim qui in manifesto Iudaeus est neque quae in manifesto in carne circumcisio 29sed qui in abscondito Iudaeus et circumcisio cordis in spiritu non littera cuius laus non ex hominibus sed ex Deo est

Chapter 3

1quid ergo amplius est Iudaeo aut quae utilitas circumcisionis 2multum per omnem modum primum quidem quia credita sunt illis eloquia Dei 3quid enim si quidam illorum non crediderunt numquid incredulitas illorum fidem Dei evacuabit absit 4est autem Deus verax omnis autem homo mendax sicut scriptum est ut iustificeris in sermonibus tuis et vincas cum iudicaris 5si autem iniquitas nostra iustitiam Dei commendat quid dicemus numquid iniquus Deus qui infert iram secundum hominem dico 6absit alioquin quomodo iudicabit Deus mundum 7si enim veritas Dei in meo mendacio abundavit in gloriam ipsius quid adhuc et ego tamquam peccator iudicor 8et non sicut blasphemamur et sicut aiunt nos quidam dicere faciamus mala ut veniant bona quorum damnatio iusta est 9quid igitur praecellimus eos nequaquam causati enim sumus Iudaeos et Graecos omnes sub peccato esse 10sicut scriptum est quia non est iustus quisquam 11non est intellegens non est requirens Deum 12omnes declinaverunt simul inutiles facti sunt non est qui faciat bonum non est usque ad unum 13sepulchrum patens est guttur eorum linguis suis dolose agebant venenum aspidum sub labiis eorum 14quorum os maledictione et amaritudine plenum est 15veloces pedes eorum ad effundendum sanguinem 16contritio et infelicitas in viis eorum 17et viam pacis non cognoverunt 18non est timor Dei ante oculos eorum 19scimus autem quoniam quaecumque lex loquitur his qui in lege sunt loquitur ut omne os obstruatur et subditus fiat omnis mundus Deo 20quia ex operibus legis non iustificabitur omnis caro coram illo per legem enim cognitio peccati 21nunc autem sine lege iustitia Dei manifestata est testificata a lege et prophetis 22iustitia autem Dei per fidem Iesu Christi super omnes qui credunt non enim est distinctio 23omnes enim peccaverunt et egent gloriam Dei 24iustificati gratis per gratiam ipsius per redemptionem quae est in Christo Iesu 25quem proposuit Deus propitiationem per fidem in sanguine ipsius ad ostensionem iustitiae suae propter remissionem praecedentium delictorum 26in sustentatione Dei ad ostensionem iustitiae eius in hoc tempore ut sit ipse iustus et iustificans eum qui ex fide est Iesu 27ubi est ergo gloriatio exclusa est per quam legem factorum non sed per legem fidei 28arbitramur enim iustificari hominem per fidem sine operibus legis 29an Iudaeorum Deus tantum nonne et gentium immo et gentium 30quoniam quidem unus Deus qui iustificabit circumcisionem ex fide et praeputium per fidem 31legem ergo destruimus per fidem absit sed legem statuimus

Chapter 4

1quid ergo dicemus invenisse Abraham patrem nostrum secundum carnem 2si enim Abraham ex operibus iustificatus est habet gloriam sed non apud Deum 3quid enim scriptura dicit credidit Abraham Deo et reputatum est illi ad iustitiam 4ei autem qui operatur merces non inputatur secundum gratiam sed secundum debitum 5ei vero qui non operatur credenti autem in eum qui iustificat impium reputatur fides eius ad iustitiam 6sicut et David dicit beatitudinem hominis cui Deus accepto fert iustitiam sine operibus 7beati quorum remissae sunt iniquitates et quorum tecta sunt peccata 8beatus vir cui non inputabit Dominus peccatum 9beatitudo ergo haec in circumcisione an etiam in praeputio dicimus enim quia reputata est Abrahae fides ad iustitiam 10quomodo ergo reputata est in circumcisione an in praeputio non in circumcisione sed in praeputio 11et signum accepit circumcisionis signaculum iustitiae fidei quae est in praeputio ut sit pater omnium credentium per praeputium ut reputetur et illis ad iustitiam 12et sit pater circumcisionis non his tantum qui sunt ex circumcisione sed et his qui sectantur vestigia quae est in praeputio fidei patris nostri Abrahae 13non enim per legem promissio Abrahae aut semini eius ut heres esset mundi sed per iustitiam fidei 14si enim qui ex lege heredes sunt exinanita est fides abolita est promissio 15lex enim iram operatur ubi enim non est lex nec praevaricatio 16ideo ex fide ut secundum gratiam ut firma sit promissio omni semini non ei qui ex lege est solum sed et ei qui ex fide est Abrahae qui est pater omnium nostrum 17sicut scriptum est quia patrem multarum gentium posui te ante Deum cui credidit qui vivificat mortuos et vocat quae non sunt tamquam ea quae sunt 18qui contra spem in spem credidit ut fieret pater multarum gentium secundum quod dictum est sic erit semen tuum 19et non infirmatus fide consideravit corpus suum emortuum cum fere centum annorum esset et emortuam vulvam Sarrae 20in repromissione etiam Dei non haesitavit diffidentia sed confortatus est fide dans gloriam Deo 21plenissime sciens quia quaecumque promisit potens est et facere 22ideo et reputatum est illi ad iustitiam 23non est autem scriptum tantum propter ipsum quia reputatum est illi 24sed et propter nos quibus reputabitur credentibus in eum qui suscitavit Iesum Dominum nostrum a mortuis 25qui traditus est propter delicta nostra et resurrexit propter iustificationem nostram

Chapter 5

1iustificati igitur ex fide pacem habeamus ad Deum per Dominum nostrum Iesum Christum 2per quem et accessum habemus fide in gratiam istam in qua stamus et gloriamur in spe gloriae filiorum Dei 3non solum autem sed et gloriamur in tribulationibus scientes quod tribulatio patientiam operatur 4patientia autem probationem probatio vero spem 5spes autem non confundit quia caritas Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum Sanctum qui datus est nobis 6ut quid enim Christus cum adhuc infirmi essemus secundum tempus pro impiis mortuus est 7vix enim pro iusto quis moritur nam pro bono forsitan quis et audeat mori 8commendat autem suam caritatem Deus in nos quoniam cum adhuc peccatores essemus 9Christus pro nobis mortuus est multo igitur magis iustificati nunc in sanguine ipsius salvi erimus ab ira per ipsum 10si enim cum inimici essemus reconciliati sumus Deo per mortem Filii eius multo magis reconciliati salvi erimus in vita ipsius 11non solum autem sed et gloriamur in Deo per Dominum nostrum Iesum Christum per quem nunc reconciliationem accepimus 12propterea sicut per unum hominem in hunc mundum peccatum intravit et per peccatum mors et ita in omnes homines mors pertransiit in quo omnes peccaverunt 13usque ad legem enim peccatum erat in mundo peccatum autem non inputatur cum lex non est 14sed regnavit mors ab Adam usque ad Mosen etiam in eos qui non peccaverunt in similitudinem praevaricationis Adae qui est forma futuri 15sed non sicut delictum ita et donum si enim unius delicto multi mortui sunt multo magis gratia Dei et donum in gratiam unius hominis Iesu Christi in plures abundavit 16et non sicut per unum peccantem ita et donum nam iudicium ex uno in condemnationem gratia autem ex multis delictis in iustificationem 17si enim in unius delicto mors regnavit per unum multo magis abundantiam gratiae et donationis et iustitiae accipientes in vita regnabunt per unum Iesum Christum 18igitur sicut per unius delictum in omnes homines in condemnationem sic et per unius iustitiam in omnes homines in iustificationem vitae 19sicut enim per inoboedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi ita et per unius oboeditionem iusti constituentur multi 20lex autem subintravit ut abundaret delictum ubi autem abundavit delictum superabundavit gratia 21ut sicut regnavit peccatum in morte ita et gratia regnet per iustitiam in vitam aeternam per Iesum Christum Dominum nostrum

Chapter 6

1quid ergo dicemus permanebimus in peccato ut gratia abundet 2absit qui enim mortui sumus peccato quomodo adhuc vivemus in illo 3an ignoratis quia quicumque baptizati sumus in Christo Iesu in morte ipsius baptizati sumus 4consepulti enim sumus cum illo per baptismum in mortem ut quomodo surrexit Christus a mortuis per gloriam Patris ita et nos in novitate vitae ambulemus 5si enim conplantati facti sumus similitudini mortis eius simul et resurrectionis erimus 6hoc scientes quia vetus homo noster simul crucifixus est ut destruatur corpus peccati ut ultra non serviamus peccato 7qui enim mortuus est iustificatus est a peccato 8si autem mortui sumus cum Christo credimus quia simul etiam vivemus cum Christo 9scientes quod Christus surgens ex mortuis iam non moritur mors illi ultra non dominabitur 10quod enim mortuus est peccato mortuus est semel quod autem vivit vivit Deo 11ita et vos existimate vos mortuos quidem esse peccato viventes autem Deo in Christo Iesu 12non ergo regnet peccatum in vestro mortali corpore ut oboediatis concupiscentiis eius 13sed neque exhibeatis membra vestra arma iniquitatis peccato sed exhibete vos Deo tamquam ex mortuis viventes et membra vestra arma iustitiae Deo 14peccatum enim vobis non dominabitur non enim sub lege estis sed sub gratia 15quid ergo peccavimus quoniam non sumus sub lege sed sub gratia absit 16nescitis quoniam cui exhibetis vos servos ad oboediendum servi estis eius cui oboeditis sive peccati sive oboeditionis ad iustitiam 17gratias autem Deo quod fuistis servi peccati oboedistis autem ex corde in eam formam doctrinae in qua traditi estis 18liberati autem a peccato servi facti estis iustitiae 19humanum dico propter infirmitatem carnis vestrae sicut enim exhibuistis membra vestra servire inmunditiae et iniquitati ad iniquitatem ita nunc exhibete membra vestra servire iustitiae in sanctificationem 20cum enim servi essetis peccati liberi fuistis iustitiae 21quem ergo fructum habuistis tunc in quibus nunc erubescitis nam finis illorum mors est 22nunc vero liberati a peccato servi autem facti Deo habetis fructum vestrum in sanctificationem finem vero vitam aeternam 23stipendia enim peccati mors gratia autem Dei vita aeterna in Christo Iesu Domino nostro

Chapter 7

1an ignoratis fratres scientibus enim legem loquor quia lex in homine dominatur quanto tempore vivit 2nam quae sub viro est mulier vivente viro alligata est legi si autem mortuus fuerit vir soluta est a lege viri 3igitur vivente viro vocabitur adultera si fuerit cum alio viro si autem mortuus fuerit vir eius liberata est a lege ut non sit adultera si fuerit cum alio viro 4itaque fratres mei et vos mortificati estis legi per corpus Christi ut sitis alterius qui ex mortuis resurrexit ut fructificaremus Deo 5cum enim essemus in carne passiones peccatorum quae per legem erant operabantur in membris nostris ut fructificarent morti 6nunc autem soluti sumus a lege morientes in quo detinebamur ita ut serviamus in novitate spiritus et non in vetustate litterae 7quid ergo dicemus lex peccatum est absit sed peccatum non cognovi nisi per legem nam concupiscentiam nesciebam nisi lex diceret non concupisces 8occasione autem accepta peccatum per mandatum operatum est in me omnem concupiscentiam sine lege enim peccatum mortuum erat 9ego autem vivebam sine lege aliquando sed cum venisset mandatum peccatum revixit 10ego autem mortuus sum et inventum est mihi mandatum quod erat ad vitam hoc esse ad mortem 11nam peccatum occasione accepta per mandatum seduxit me et per illud occidit 12itaque lex quidem sancta et mandatum sanctum et iustum et bonum 13quod ergo bonum est mihi factum est mors absit sed peccatum ut appareat peccatum per bonum mihi operatum est mortem ut fiat supra modum peccans peccatum per mandatum 14scimus enim quod lex spiritalis est ego autem carnalis sum venundatus sub peccato 15quod enim operor non intellego non enim quod volo hoc ago sed quod odi illud facio 16si autem quod nolo illud facio consentio legi quoniam bona 17nunc autem iam non ego operor illud sed quod habitat in me peccatum 18scio enim quia non habitat in me hoc est in carne mea bonum nam velle adiacet mihi perficere autem bonum non invenio 19non enim quod volo bonum hoc facio sed quod nolo malum hoc ago 20si autem quod nolo illud facio non ego operor illud sed quod habitat in me peccatum 21invenio igitur legem volenti mihi facere bonum quoniam mihi malum adiacet 22condelector enim legi Dei secundum interiorem hominem 23video autem aliam legem in membris meis repugnantem legi mentis meae et captivantem me in lege peccati quae est in membris meis 24infelix ego homo quis me liberabit de corpore mortis huius 25gratia Dei per Iesum Christum Dominum nostrum igitur ego ipse mente servio legi Dei carne autem legi peccati

Chapter 8

1nihil ergo nunc damnationis est his qui sunt in Christo Iesu qui non secundum carnem ambulant 2lex enim Spiritus vitae in Christo Iesu liberavit me a lege peccati et mortis 3nam quod inpossibile erat legis in quo infirmabatur per carnem Deus Filium suum mittens in similitudinem carnis peccati et de peccato damnavit peccatum in carne 4ut iustificatio legis impleretur in nobis qui non secundum carnem ambulamus sed secundum Spiritum 5qui enim secundum carnem sunt quae carnis sunt sapiunt qui vero secundum Spiritum quae sunt Spiritus sentiunt 6nam prudentia carnis mors prudentia autem Spiritus vita et pax 7quoniam sapientia carnis inimicitia est in Deum legi enim Dei non subicitur nec enim potest 8qui autem in carne sunt Deo placere non possunt 9vos autem in carne non estis sed in Spiritu si tamen Spiritus Dei habitat in vobis si quis autem Spiritum Christi non habet hic non est eius 10si autem Christus in vobis est corpus quidem mortuum est propter peccatum spiritus vero vita propter iustificationem 11quod si Spiritus eius qui suscitavit Iesum a mortuis habitat in vobis qui suscitavit Iesum Christum a mortuis vivificabit et mortalia corpora vestra propter inhabitantem Spiritum eius in vobis 12ergo fratres debitores sumus non carni ut secundum carnem vivamus 13si enim secundum carnem vixeritis moriemini si autem Spiritu facta carnis mortificatis vivetis 14quicumque enim Spiritu Dei aguntur hii filii sunt Dei 15non enim accepistis spiritum servitutis iterum in timore sed accepistis Spiritum adoptionis filiorum in quo clamamus Abba Pater 16ipse Spiritus testimonium reddit spiritui nostro quod sumus filii Dei 17si autem filii et heredes heredes quidem Dei coheredes autem Christi si tamen conpatimur ut et conglorificemur 18existimo enim quod non sunt condignae passiones huius temporis ad futuram gloriam quae revelabitur in nobis 19nam expectatio creaturae revelationem filiorum Dei expectat 20vanitati enim creatura subiecta est non volens sed propter eum qui subiecit in spem 21quia et ipsa creatura liberabitur a servitute corruptionis in libertatem gloriae filiorum Dei 22scimus enim quod omnis creatura ingemescit et parturit usque adhuc 23non solum autem illa sed et nos ipsi primitias Spiritus habentes et ipsi intra nos gemimus adoptionem filiorum expectantes redemptionem corporis nostri 24spe enim salvi facti sumus spes autem quae videtur non est spes nam quod videt quis quid sperat 25si autem quod non videmus speramus per patientiam expectamus 26similiter autem et Spiritus adiuvat infirmitatem nostram nam quid oremus sicut oportet nescimus sed ipse Spiritus postulat pro nobis gemitibus inenarrabilibus 27qui autem scrutatur corda scit quid desideret Spiritus quia secundum Deum postulat pro sanctis 28scimus autem quoniam diligentibus Deum omnia cooperantur in bonum his qui secundum propositum vocati sunt sancti 29nam quos praescivit et praedestinavit conformes fieri imaginis Filii eius ut sit ipse primogenitus in multis fratribus 30quos autem praedestinavit hos et vocavit et quos vocavit hos et iustificavit quos autem iustificavit illos et glorificavit 31quid ergo dicemus ad haec si Deus pro nobis quis contra nos 32qui etiam Filio suo non pepercit sed pro nobis omnibus tradidit illum quomodo non etiam cum illo omnia nobis donabit 33quis accusabit adversus electos Dei Deus qui iustificat 34quis est qui condemnet Christus Iesus qui mortuus est immo qui resurrexit qui et est ad dexteram Dei qui etiam interpellat pro nobis 35quis nos separabit a caritate Christi tribulatio an angustia an persecutio an fames an nuditas an periculum an gladius 36sicut scriptum est quia propter te mortificamur tota die aestimati sumus ut oves occisionis 37sed in his omnibus superamus propter eum qui dilexit nos 38certus sum enim quia neque mors neque vita neque angeli neque principatus neque instantia neque futura neque fortitudines 39neque altitudo neque profundum neque creatura alia poterit nos separare a caritate Dei quae est in Christo Iesu Domino nostro

Chapter 9

1veritatem dico in Christo non mentior testimonium mihi perhibente conscientia mea in Spiritu Sancto 2quoniam tristitia est mihi magna et continuus dolor cordi meo 3optabam enim ipse ego anathema esse a Christo pro fratribus meis qui sunt cognati mei secundum carnem 4qui sunt Israhelitae quorum adoptio est filiorum et gloria et testamenta et legislatio et obsequium et promissa 5quorum patres et ex quibus Christus secundum carnem qui est super omnia Deus benedictus in saecula amen 6non autem quod exciderit verbum Dei non enim omnes qui ex Israhel hii sunt Israhel 7neque quia semen sunt Abrahae omnes filii sed in Isaac vocabitur tibi semen 8id est non qui filii carnis hii filii Dei sed qui filii sunt promissionis aestimantur in semine 9promissionis enim verbum hoc est secundum hoc tempus veniam et erit Sarrae filius 10non solum autem sed et Rebecca ex uno concubitum habens Isaac patre nostro 11cum enim nondum nati fuissent aut aliquid egissent bonum aut malum ut secundum electionem propositum Dei maneret 12non ex operibus sed ex vocante dictum est ei quia maior serviet minori 13sicut scriptum est Iacob dilexi Esau autem odio habui 14quid ergo dicemus numquid iniquitas apud Deum absit 15Mosi enim dicit miserebor cuius misereor et misericordiam praestabo cuius miserebor 16igitur non volentis neque currentis sed miserentis Dei 17dicit enim scriptura Pharaoni quia in hoc ipsum excitavi te ut ostendam in te virtutem meam et ut adnuntietur nomen meum in universa terra 18ergo cuius vult miseretur et quem vult indurat 19dicis itaque mihi quid adhuc queritur voluntati enim eius quis resistit 20o homo tu quis es qui respondeas Deo numquid dicit figmentum ei qui se finxit quid me fecisti sic 21an non habet potestatem figulus luti ex eadem massa facere aliud quidem vas in honorem aliud vero in contumeliam 22quod si volens Deus ostendere iram et notam facere potentiam suam sustinuit in multa patientia vasa irae aptata in interitum 23ut ostenderet divitias gloriae suae in vasa misericordiae quae praeparavit in gloriam 24quos et vocavit nos non solum ex Iudaeis sed etiam ex gentibus 25sicut in Osee dicit vocabo non plebem meam plebem meam et non misericordiam consecutam misericordiam consecutam 26et erit in loco ubi dictum est eis non plebs mea vos ibi vocabuntur filii Dei vivi 27Esaias autem clamat pro Israhel si fuerit numerus filiorum Israhel tamquam harena maris reliquiae salvae fient 28verbum enim consummans et brevians in aequitate quia verbum breviatum faciet Dominus super terram 29et sicut praedixit Esaias nisi Dominus Sabaoth reliquisset nobis semen sicut Sodoma facti essemus et sicut Gomorra similes fuissemus 30quid ergo dicemus quod gentes quae non sectabantur iustitiam adprehenderunt iustitiam iustitiam autem quae ex fide est 31Israhel vero sectans legem iustitiae in legem iustitiae non pervenit 32quare quia non ex fide sed quasi ex operibus offenderunt in lapidem offensionis 33sicut scriptum est ecce pono in Sion lapidem offensionis et petram scandali et omnis qui credit in eum non confundetur

Chapter 10

1fratres voluntas quidem cordis mei et obsecratio ad Deum fit pro illis in salutem 2testimonium enim perhibeo illis quod aemulationem Dei habent sed non secundum scientiam 3ignorantes enim Dei iustitiam et suam quaerentes statuere iustitiae Dei non sunt subiecti 4finis enim legis Christus ad iustitiam omni credenti 5Moses enim scripsit quoniam iustitiam quae ex lege est qui fecerit homo vivet in ea 6quae autem ex fide est iustitia sic dicit ne dixeris in corde tuo quis ascendit in caelum id est Christum deducere 7aut quis descendit in abyssum hoc est Christum ex mortuis revocare 8sed quid dicit prope est verbum in ore tuo et in corde tuo hoc est verbum fidei quod praedicamus 9quia si confitearis in ore tuo Dominum Iesum et in corde tuo credideris quod Deus illum excitavit ex mortuis salvus eris 10corde enim creditur ad iustitiam ore autem confessio fit in salutem 11dicit enim scriptura omnis qui credit in illum non confundetur 12non enim est distinctio Iudaei et Graeci nam idem Dominus omnium dives in omnes qui invocant illum 13omnis enim quicumque invocaverit nomen Domini salvus erit 14quomodo ergo invocabunt in quem non crediderunt aut quomodo credent ei quem non audierunt quomodo autem audient sine praedicante 15quomodo vero praedicabunt nisi mittantur sicut scriptum est quam speciosi pedes evangelizantium pacem evangelizantium bona 16sed non omnes oboedierunt evangelio Esaias enim dicit Domine quis credidit auditui nostro 17ergo fides ex auditu auditus autem per verbum Christi 18sed dico numquid non audierunt et quidem in omnem terram exiit sonus eorum et in fines orbis terrae verba eorum 19sed dico numquid Israhel non cognovit primus Moses dicit ego ad aemulationem vos adducam in non gentem in gentem insipientem in iram vos mittam 20Esaias autem audet et dicit inventus sum non quaerentibus me palam apparui his qui me non interrogabant 21ad Israhel autem dicit tota die expandi manus meas ad populum non credentem et contradicentem

Chapter 11

1dico ergo numquid reppulit Deus populum suum absit nam et ego Israhelita sum ex semine Abraham tribu Beniamin 2non reppulit Deus plebem suam quam praesciit an nescitis in Helia quid dicit scriptura quemadmodum interpellat Deum adversus Israhel 3Domine prophetas tuos occiderunt altaria tua suffoderunt et ego relictus sum solus et quaerunt animam meam 4sed quid dicit illi responsum divinum reliqui mihi septem milia virorum qui non curvaverunt genu Baal 5sic ergo et in hoc tempore reliquiae secundum electionem gratiae factae sunt 6si autem gratia non ex operibus alioquin gratia iam non est gratia 7quid ergo quod quaerebat Israhel hoc non est consecutus electio autem consecuta est ceteri vero excaecati sunt 8sicut scriptum est dedit illis Deus spiritum conpunctionis oculos ut non videant et aures ut non audiant usque in hodiernum diem 9et David dicit fiat mensa eorum in laqueum et in captionem et in scandalum et in retributionem illis 10obscurentur oculi eorum ne videant et dorsum illorum semper incurva 11dico ergo numquid sic offenderunt ut caderent absit sed illorum delicto salus gentibus ut illos aemulentur 12quod si delictum illorum divitiae sunt mundi et deminutio eorum divitiae gentium quanto magis plenitudo eorum 13vobis enim dico gentibus quamdiu quidem ego sum gentium apostolus ministerium meum honorificabo 14si quo modo ad aemulandum provocem carnem meam et salvos faciam aliquos ex illis 15si enim amissio eorum reconciliatio est mundi quae adsumptio nisi vita ex mortuis 16quod si delibatio sancta est et massa et si radix sancta et rami 17quod si aliqui ex ramis fracti sunt tu autem cum oleaster esses insertus es in illis et socius radicis et pinguidinis olivae factus es 18noli gloriari adversus ramos quod si gloriaris non tu radicem portas sed radix te 19dices ergo fracti sunt rami ut ego inserar 20bene propter incredulitatem fracti sunt tu autem fide stas noli altum sapere sed time 21si enim Deus naturalibus ramis non pepercit ne forte nec tibi parcat 22vide ergo bonitatem et severitatem Dei in eos quidem qui ceciderunt severitatem in te autem bonitatem Dei si permanseris in bonitate alioquin et tu excideris 23sed et illi si non permanserint in incredulitate inserentur potens est enim Deus iterum inserere illos 24nam si tu ex naturali excisus es oleastro et contra naturam insertus es in bonam olivam quanto magis hii secundum naturam inserentur suae olivae 25nolo enim vos ignorare fratres mysterium hoc ut non sitis vobis ipsis sapientes quia caecitas ex parte contigit in Israhel donec plenitudo gentium intraret 26et sic omnis Israhel salvus fieret sicut scriptum est veniet ex Sion qui eripiat avertet impietates ab Iacob 27et hoc illis a me testamentum cum abstulero peccata eorum 28secundum evangelium quidem inimici propter vos secundum electionem autem carissimi propter patres 29sine paenitentia enim sunt dona et vocatio Dei 30sicut enim aliquando et vos non credidistis Deo nunc autem misericordiam consecuti estis propter illorum incredulitatem 31ita et isti nunc non crediderunt in vestram misericordiam ut et ipsi misericordiam consequantur 32conclusit enim Deus omnia in incredulitatem ut omnium misereatur 33o altitudo divitiarum sapientiae et scientiae Dei quam inconprehensibilia sunt iudicia eius et investigabiles viae eius 34quis enim cognovit sensum Domini aut quis consiliarius eius fuit 35aut quis prior dedit illi et retribuetur ei 36quoniam ex ipso et per ipsum et in ipso omnia ipsi gloria in saecula amen

Chapter 12

1obsecro itaque vos fratres per misericordiam Dei ut exhibeatis corpora vestra hostiam viventem sanctam Deo placentem rationabile obsequium vestrum 2et nolite conformari huic saeculo sed reformamini in novitate sensus vestri ut probetis quae sit voluntas Dei bona et placens et perfecta 3dico enim per gratiam quae data est mihi omnibus qui sunt inter vos non plus sapere quam oportet sapere sed sapere ad sobrietatem unicuique sicut Deus divisit mensuram fidei 4sicut enim in uno corpore multa membra habemus omnia autem membra non eundem actum habent 5ita multi unum corpus sumus in Christo singuli autem alter alterius membra 6habentes autem donationes secundum gratiam quae data est nobis differentes sive prophetiam secundum rationem fidei 7sive ministerium in ministrando sive qui docet in doctrina 8qui exhortatur in exhortando qui tribuit in simplicitate qui praeest in sollicitudine qui miseretur in hilaritate 9dilectio sine simulatione odientes malum adherentes bono 10caritatem fraternitatis invicem diligentes honore invicem praevenientes 11sollicitudine non pigri spiritu ferventes Domino servientes 12spe gaudentes in tribulatione patientes orationi instantes 13necessitatibus sanctorum communicantes hospitalitatem sectantes 14benedicite persequentibus benedicite et nolite maledicere 15gaudere cum gaudentibus flere cum flentibus 16id ipsum invicem sentientes non alta sapientes sed humilibus consentientes nolite esse prudentes apud vosmet ipsos 17nulli malum pro malo reddentes providentes bona non tantum coram Deo sed etiam coram omnibus hominibus 18si fieri potest quod ex vobis est cum omnibus hominibus pacem habentes 19non vosmet ipsos defendentes carissimi sed date locum irae scriptum est enim mihi vindictam ego retribuam dicit Dominus 20sed si esurierit inimicus tuus ciba illum si sitit potum da illi hoc enim faciens carbones ignis congeres super caput eius 21noli vinci a malo sed vince in bono malum

Chapter 13

1omnis anima potestatibus sublimioribus subdita sit non est enim potestas nisi a Deo quae autem sunt a Deo ordinatae sunt 2itaque qui resistit potestati Dei ordinationi resistit qui autem resistunt ipsi sibi damnationem adquirunt 3nam principes non sunt timori boni operis sed mali vis autem non timere potestatem bonum fac et habebis laudem ex illa 4Dei enim minister est tibi in bonum si autem male feceris time non enim sine causa gladium portat Dei enim minister est vindex in iram ei qui malum agit 5ideo necessitate subditi estote non solum propter iram sed et propter conscientiam 6ideo enim et tributa praestatis ministri enim Dei sunt in hoc ipsum servientes 7reddite omnibus debita cui tributum tributum cui vectigal vectigal cui timorem timorem cui honorem honorem 8nemini quicquam debeatis nisi ut invicem diligatis qui enim diligit proximum legem implevit 9nam non adulterabis non occides non furaberis non concupisces et si quod est aliud mandatum in hoc verbo instauratur diliges proximum tuum tamquam te ipsum 10dilectio proximo malum non operatur plenitudo ergo legis est dilectio 11et hoc scientes tempus quia hora est iam nos de somno surgere nunc enim propior est nostra salus quam cum credidimus 12nox praecessit dies autem adpropiavit abiciamus ergo opera tenebrarum et induamur arma lucis 13sicut in die honeste ambulemus non in comesationibus et ebrietatibus non in cubilibus et inpudicitiis non in contentione et aemulatione 14sed induite Dominum Iesum Christum et carnis curam ne feceritis in desideriis

Chapter 14

1infirmum autem in fide adsumite non in disceptationibus cogitationum 2alius enim credit manducare omnia qui autem infirmus est holus manducat 3is qui manducat non manducantem non spernat et qui non manducat manducantem non iudicet Deus enim illum adsumpsit 4tu quis es qui iudices alienum servum suo domino stat aut cadit stabit autem potens est enim Deus statuere illum 5nam alius iudicat diem plus inter diem alius iudicat omnem diem unusquisque in suo sensu abundet 6qui sapit diem Domino sapit et qui manducat Domino manducat gratias enim agit Deo et qui non manducat Domino non manducat et gratias agit Deo 7nemo enim nostrum sibi vivit et nemo sibi moritur 8sive enim vivimus Domino vivimus sive morimur Domino morimur sive ergo vivimus sive morimur Domini sumus 9in hoc enim Christus et mortuus est et revixit ut et mortuorum et vivorum dominetur 10tu autem quid iudicas fratrem tuum aut tu quare spernis fratrem tuum omnes enim stabimus ante tribunal Dei 11scriptum est enim vivo ego dicit Dominus quoniam mihi flectet omne genu et omnis lingua confitebitur Deo 12itaque unusquisque nostrum pro se rationem reddet Deo 13non ergo amplius invicem iudicemus sed hoc iudicate magis ne ponatis offendiculum fratri vel scandalum 14scio et confido in Domino Iesu quia nihil commune per ipsum nisi ei qui existimat quid commune esse illi commune est 15si enim propter cibum frater tuus contristatur iam non secundum caritatem ambulas noli cibo tuo illum perdere pro quo Christus mortuus est 16non ergo blasphemetur bonum nostrum 17non est regnum Dei esca et potus sed iustitia et pax et gaudium in Spiritu Sancto 18qui enim in hoc servit Christo placet Deo et probatus est hominibus 19itaque quae pacis sunt sectemur et quae aedificationis sunt in invicem 20noli propter escam destruere opus Dei omnia quidem munda sunt sed malum est homini qui per offendiculum manducat 21bonum est non manducare carnem et non bibere vinum neque in quo frater tuus offendit aut scandalizatur aut infirmatur 22tu fidem habes penes temet ipsum habe coram Deo beatus qui non iudicat semet ipsum in eo quo probat 23qui autem discernit si manducaverit damnatus est quia non ex fide omne autem quod non ex fide peccatum est

Chapter 15

1debemus autem nos firmiores inbecillitates infirmorum sustinere et non nobis placere 2unusquisque vestrum proximo suo placeat in bonum ad aedificationem 3etenim Christus non sibi placuit sed sicut scriptum est inproperia inproperantium tibi ceciderunt super me 4quaecumque enim scripta sunt ad nostram doctrinam scripta sunt ut per patientiam et consolationem scripturarum spem habeamus 5Deus autem patientiae et solacii det vobis id ipsum sapere in alterutrum secundum Iesum Christum 6ut unianimes uno ore honorificetis Deum et Patrem Domini nostri Iesu Christi 7propter quod suscipite invicem sicut et Christus suscepit vos in honorem Dei 8dico enim Christum Iesum ministrum fuisse circumcisionis propter veritatem Dei ad confirmandas promissiones patrum 9gentes autem super misericordiam honorare Deum sicut scriptum est propter hoc confitebor tibi in gentibus et nomini tuo cantabo 10et iterum dicit laetamini gentes cum plebe eius 11et iterum laudate omnes gentes Dominum et magnificate eum omnes populi 12et rursus Esaias ait erit radix Iesse et qui exsurget regere gentes in eo gentes sperabunt 13Deus autem spei repleat vos omni gaudio et pace in credendo ut abundetis in spe in virtute Spiritus Sancti 14certus sum autem fratres mei et ego ipse de vobis quoniam et ipsi pleni estis dilectione repleti omni scientia ita ut possitis alterutrum monere 15audacius autem scripsi vobis fratres ex parte tamquam in memoriam vos reducens propter gratiam quae data est mihi a Deo 16ut sim minister Christi Iesu in gentibus sanctificans evangelium Dei ut fiat oblatio gentium accepta sanctificata in Spiritu Sancto 17habeo igitur gloriam in Christo Iesu ad Deum 18non enim audeo aliquid loqui eorum quae per me non effecit Christus in oboedientiam gentium verbo et factis 19in virtute signorum et prodigiorum in virtute Spiritus Sancti ita ut ab Hierusalem per circuitum usque in Illyricum repleverim evangelium Christi 20sic autem hoc praedicavi evangelium non ubi nominatus est Christus ne super alienum fundamentum aedificarem 21sed sicut scriptum est quibus non est adnuntiatum de eo videbunt et qui non audierunt intellegent 22propter quod et inpediebar plurimum venire ad vos 23nunc vero ulterius locum non habens in his regionibus cupiditatem autem habens veniendi ad vos ex multis iam annis 24cum in Hispaniam proficisci coepero spero quod praeteriens videam vos et a vobis deducar illuc si vobis primum ex parte fruitus fuero 25nunc igitur proficiscar in Hierusalem ministrare sanctis 26probaverunt enim Macedonia et Achaia conlationem aliquam facere in pauperes sanctorum qui sunt in Hierusalem 27placuit enim eis et debitores sunt eorum nam si spiritalium eorum participes facti sunt gentiles debent et in carnalibus ministrare eis 28hoc igitur cum consummavero et adsignavero eis fructum hunc proficiscar per vos in Hispaniam 29scio autem quoniam veniens ad vos in abundantia benedictionis Christi veniam 30obsecro igitur vos fratres per Dominum nostrum Iesum Christum et per caritatem Spiritus ut adiuvetis me in orationibus pro me ad Deum 31ut liberer ab infidelibus qui sunt in Iudaea et obsequii mei oblatio accepta fiat in Hierosolyma sanctis 32ut veniam ad vos in gaudio per voluntatem Dei et refrigerer vobiscum 33Deus autem pacis sit cum omnibus vobis amen

Chapter 16

1commendo autem vobis Phoebem sororem nostram quae est in ministerio ecclesiae quae est Cenchris 2ut eam suscipiatis in Domino digne sanctis et adsistatis ei in quocumque negotio vestri indiguerit etenim ipsa quoque adstitit multis et mihi ipsi 3salutate Priscam et Aquilam adiutores meos in Christo Iesu 4qui pro anima mea suas cervices subposuerunt quibus non solus ego gratias ago sed et cunctae ecclesiae gentium 5et domesticam eorum ecclesiam salutate Ephaenetum dilectum mihi qui est primitivus Asiae in Christo 6salutate Mariam quae multum laboravit in vobis 7salutate Andronicum et Iuniam cognatos et concaptivos meos qui sunt nobiles in apostolis qui et ante me fuerunt in Christo 8salutate Ampliatum dilectissimum mihi in Domino 9salutate Urbanum adiutorem nostrum in Christo et Stachyn dilectum meum 10salutate Apellen probum in Christo 11salutate eos qui sunt ex Aristoboli salutate Herodionem cognatum meum salutate eos qui sunt ex Narcissi qui sunt in Domino 12salutate Tryfenam et Tryfosam quae laborant in Domino salutate Persidam carissimam quae multum laboravit in Domino 13salutate Rufum electum in Domino et matrem eius et meam 14salutate Asyncritum Flegonta Hermen Patrobam Hermam et qui cum eis sunt fratres 15salutate Filologum et Iuliam Nereum et sororem eius et Olympiadem et omnes qui cum eis sunt sanctos 16salutate invicem in osculo sancto salutant vos omnes ecclesiae Christi 17rogo autem vos fratres ut observetis eos qui dissensiones et offendicula praeter doctrinam quam vos didicistis faciunt et declinate ab illis 18huiusmodi enim Christo Domino nostro non serviunt sed suo ventri et per dulces sermones et benedictiones seducunt corda innocentium 19vestra enim oboedientia in omnem locum divulgata est gaudeo igitur in vobis sed volo vos sapientes esse in bono et simplices in malo 20Deus autem pacis conteret Satanan sub pedibus vestris velociter gratia Domini nostri Iesu Christi vobiscum 21salutat vos Timotheus adiutor meus et Lucius et Iason et Sosipater cognati mei 22saluto vos ego Tertius qui scripsi epistulam in Domino 23salutat vos Gaius hospes meus et universae ecclesiae salutat vos Erastus arcarius civitatis et Quartus frater 24[] 25ei autem qui potens est vos confirmare iuxta evangelium meum et praedicationem Iesu Christi secundum revelationem mysterii temporibus aeternis taciti 26quod nunc patefactum est per scripturas prophetarum secundum praeceptum aeterni Dei ad oboeditionem fidei in cunctis gentibus cognito

1 Corinthians

Chapter 1

1Paulus vocatus apostolus Christi Iesu per voluntatem Dei et Sosthenes frater 2ecclesiae Dei quae est Corinthi sanctificatis in Christo Iesu vocatis sanctis cum omnibus qui invocant nomen Domini nostri Iesu Christi in omni loco ipsorum et nostro 3gratia vobis et pax a Deo Patre nostro et Domino Iesu Christo 4gratias ago Deo meo semper pro vobis in gratia Dei quae data est vobis in Christo Iesu 5quia in omnibus divites facti estis in illo in omni verbo et in omni scientia 6sicut testimonium Christi confirmatum est in vobis 7ita ut nihil vobis desit in ulla gratia expectantibus revelationem Domini nostri Iesu Christi 8qui et confirmabit vos usque ad finem sine crimine in die adventus Domini nostri Iesu Christi 9fidelis Deus per quem vocati estis in societatem Filii eius Iesu Christi Domini nostri 10obsecro autem vos fratres per nomen Domini nostri Iesu Christi ut id ipsum dicatis omnes et non sint in vobis scismata sitis autem perfecti in eodem sensu et in eadem sententia 11significatum est enim mihi de vobis fratres mei ab his qui sunt Chloes quia contentiones inter vos sunt 12hoc autem dico quod unusquisque vestrum dicit ego quidem sum Pauli ego autem Apollo ego vero Cephae ego autem Christi 13divisus est Christus numquid Paulus crucifixus est pro vobis aut in nomine Pauli baptizati estis 14gratias ago Deo quod neminem vestrum baptizavi nisi Crispum et Gaium 15ne quis dicat quod in nomine meo baptizati sitis 16baptizavi autem et Stephanae domum ceterum nescio si quem alium baptizaverim 17non enim misit me Christus baptizare sed evangelizare non in sapientia verbi ut non evacuetur crux Christi 18verbum enim crucis pereuntibus quidem stultitia est his autem qui salvi fiunt id est nobis virtus Dei est 19scriptum est enim perdam sapientiam sapientium et prudentiam prudentium reprobabo 20ubi sapiens ubi scriba ubi conquisitor huius saeculi nonne stultam fecit Deus sapientiam huius mundi 21nam quia in Dei sapientia non cognovit mundus per sapientiam Deum placuit Deo per stultitiam praedicationis salvos facere credentes 22quoniam et Iudaei signa petunt et Graeci sapientiam quaerunt 23nos autem praedicamus Christum crucifixum Iudaeis quidem scandalum gentibus autem stultitiam 24ipsis autem vocatis Iudaeis atque Graecis Christum Dei virtutem et Dei sapientiam 25quia quod stultum est Dei sapientius est hominibus et quod infirmum est Dei fortius est hominibus 26videte enim vocationem vestram fratres quia non multi sapientes secundum carnem non multi potentes non multi nobiles 27sed quae stulta sunt mundi elegit Deus ut confundat sapientes et infirma mundi elegit Deus ut confundat fortia 28et ignobilia mundi et contemptibilia elegit Deus et quae non sunt ut ea quae sunt destrueret 29ut non glorietur omnis caro in conspectu eius 30ex ipso autem vos estis in Christo Iesu qui factus est sapientia nobis a Deo et iustitia et sanctificatio et redemptio 31ut quemadmodum scriptum est qui gloriatur in Domino glorietur

Chapter 2

1et ego cum venissem ad vos fratres veni non per sublimitatem sermonis aut sapientiae adnuntians vobis testimonium Christi 2non enim iudicavi scire me aliquid inter vos nisi Iesum Christum et hunc crucifixum 3et ego in infirmitate et timore et tremore multo fui apud vos 4et sermo meus et praedicatio mea non in persuasibilibus sapientiae verbis sed in ostensione Spiritus et virtutis 5ut fides vestra non sit in sapientia hominum sed in virtute Dei 6sapientiam autem loquimur inter perfectos sapientiam vero non huius saeculi neque principum huius saeculi qui destruuntur 7sed loquimur Dei sapientiam in mysterio quae abscondita est quam praedestinavit Deus ante saecula in gloriam nostram 8quam nemo principum huius saeculi cognovit si enim cognovissent numquam Dominum gloriae crucifixissent 9sed sicut scriptum est quod oculus non vidit nec auris audivit nec in cor hominis ascendit quae praeparavit Deus his qui diligunt illum 10nobis autem revelavit Deus per Spiritum suum Spiritus enim omnia scrutatur etiam profunda Dei 11quis enim scit hominum quae sint hominis nisi spiritus hominis qui in ipso est ita et quae Dei sunt nemo cognovit nisi Spiritus Dei 12nos autem non spiritum mundi accepimus sed Spiritum qui ex Deo est ut sciamus quae a Deo donata sunt nobis 13quae et loquimur non in doctis humanae sapientiae verbis sed in doctrina Spiritus spiritalibus spiritalia conparantes 14animalis autem homo non percipit ea quae sunt Spiritus Dei stultitia est enim illi et non potest intellegere quia spiritaliter examinatur 15spiritalis autem iudicat omnia et ipse a nemine iudicatur 16quis enim cognovit sensum Domini qui instruat eum nos autem sensum Christi habemus

Chapter 3

1et ego fratres non potui vobis loqui quasi spiritalibus sed quasi carnalibus tamquam parvulis in Christo 2lac vobis potum dedi non escam nondum enim poteratis sed ne nunc quidem potestis adhuc enim estis carnales 3cum enim sit inter vos zelus et contentio nonne carnales estis et secundum hominem ambulatis 4cum enim quis dicit ego quidem sum Pauli alius autem ego Apollo nonne homines estis quid igitur est Apollo quid vero Paulus 5ministri eius cui credidistis et unicuique sicut Dominus dedit 6ego plantavi Apollo rigavit sed Deus incrementum dedit 7itaque neque qui plantat est aliquid neque qui rigat sed qui incrementum dat Deus 8qui plantat autem et qui rigat unum sunt unusquisque autem propriam mercedem accipiet secundum suum laborem 9Dei enim sumus adiutores Dei agricultura estis Dei aedificatio estis 10secundum gratiam Dei quae data est mihi ut sapiens architectus fundamentum posui alius autem superaedificat unusquisque autem videat quomodo superaedificet 11fundamentum enim aliud nemo potest ponere praeter id quod positum est qui est Christus Iesus 12si quis autem superaedificat supra fundamentum hoc aurum argentum lapides pretiosos ligna faenum stipulam 13uniuscuiusque opus manifestum erit dies enim declarabit quia in igne revelabitur et uniuscuiusque opus quale sit ignis probabit 14si cuius opus manserit quod superaedificavit mercedem accipiet 15si cuius opus arserit detrimentum patietur ipse autem salvus erit sic tamen quasi per ignem 16nescitis quia templum Dei estis et Spiritus Dei habitat in vobis 17si quis autem templum Dei violaverit disperdet illum Deus templum enim Dei sanctum est quod estis vos 18nemo se seducat si quis videtur inter vos sapiens esse in hoc saeculo stultus fiat ut sit sapiens 19sapientia enim huius mundi stultitia est apud Deum scriptum est enim conprehendam sapientes in astutia eorum 20et iterum Dominus novit cogitationes sapientium quoniam vanae sunt 21itaque nemo glorietur in hominibus omnia enim vestra sunt 22sive Paulus sive Apollo sive Cephas sive mundus sive vita sive mors sive praesentia sive futura omnia enim vestra sunt 23vos autem Christi Christus autem Dei

Chapter 4

1sic nos existimet homo ut ministros Christi et dispensatores mysteriorum Dei 2hic iam quaeritur inter dispensatores ut fidelis quis inveniatur 3mihi autem pro minimo est ut a vobis iudicer aut ab humano die sed neque me ipsum iudico 4nihil enim mihi conscius sum sed non in hoc iustificatus sum qui autem iudicat me Dominus est 5itaque nolite ante tempus iudicare quoadusque veniat Dominus qui et inluminabit abscondita tenebrarum et manifestabit consilia cordium et tunc laus erit unicuique a Deo 6haec autem fratres transfiguravi in me et Apollo propter vos ut in nobis discatis ne supra quam scriptum est unus adversus alterum infletur pro alio 7quis enim te discernit quid autem habes quod non accepisti si autem accepisti quid gloriaris quasi non acceperis 8iam saturati estis iam divites facti estis sine nobis regnastis et utinam regnaretis ut et nos vobiscum regnaremus 9puto enim Deus nos apostolos novissimos ostendit tamquam morti destinatos quia spectaculum facti sumus mundo et angelis et hominibus 10nos stulti propter Christum vos autem prudentes in Christo nos infirmi vos autem fortes vos nobiles nos autem ignobiles 11usque in hanc horam et esurimus et sitimus et nudi sumus et colaphis caedimur et instabiles sumus 12et laboramus operantes manibus nostris maledicimur et benedicimus persecutionem patimur et sustinemus 13blasphemamur et obsecramus tamquam purgamenta huius mundi facti sumus omnium peripsima usque adhuc 14non ut confundam vos haec scribo sed ut filios meos carissimos moneo 15nam si decem milia pedagogorum habeatis in Christo sed non multos patres nam in Christo Iesu per evangelium ego vos genui 16rogo ergo vos imitatores mei estote 17ideo misi ad vos Timotheum qui est filius meus carissimus et fidelis in Domino qui vos commonefaciat vias meas quae sunt in Christo sicut ubique in omni ecclesia doceo 18tamquam non venturus sim ad vos sic inflati sunt quidam 19veniam autem cito ad vos si Dominus voluerit et cognoscam non sermonem eorum qui inflati sunt sed virtutem 20non enim in sermone est regnum Dei sed in virtute 21quid vultis in virga veniam ad vos an in caritate et spiritu mansuetudinis

Chapter 5

1omnino auditur inter vos fornicatio et talis fornicatio qualis nec inter gentes ita ut uxorem patris aliquis habeat 2et vos inflati estis et non magis luctum habuistis ut tollatur de medio vestrum qui hoc opus fecit 3ego quidem absens corpore praesens autem spiritu iam iudicavi ut praesens eum qui sic operatus est 4in nomine Domini nostri Iesu Christi congregatis vobis et meo spiritu cum virtute Domini Iesu 5tradere huiusmodi Satanae in interitum carnis ut spiritus salvus sit in die Domini Iesu 6non bona gloriatio vestra nescitis quia modicum fermentum totam massam corrumpit 7expurgate vetus fermentum ut sitis nova consparsio sicut estis azymi etenim pascha nostrum immolatus est Christus 8itaque epulemur non in fermento veteri neque in fermento malitiae et nequitiae sed in azymis sinceritatis et veritatis 9scripsi vobis in epistula ne commisceamini fornicariis 10non utique fornicariis huius mundi aut avaris aut rapacibus aut idolis servientibus alioquin debueratis de hoc mundo exisse 11nunc autem scripsi vobis non commisceri si is qui frater nominatur est fornicator aut avarus aut idolis serviens aut maledicus aut ebriosus aut rapax cum eiusmodi nec cibum sumere 12quid enim mihi de his qui foris sunt iudicare nonne de his qui intus sunt vos iudicatis 13nam eos qui foris sunt Deus iudicabit auferte malum ex vobis ipsis

Chapter 6

1audet aliquis vestrum habens negotium adversus alterum iudicari apud iniquos et non apud sanctos 2an nescitis quoniam sancti de mundo iudicabunt et si in vobis iudicabitur mundus indigni estis qui de minimis iudicetis 3nescitis quoniam angelos iudicabimus quanto magis saecularia 4saecularia igitur iudicia si habueritis contemptibiles qui sunt in ecclesia illos constituite ad iudicandum 5ad verecundiam vestram dico sic non est inter vos sapiens quisquam qui possit iudicare inter fratrem suum 6sed frater cum fratre iudicio contendit et hoc apud infideles 7iam quidem omnino delictum est in vobis quod iudicia habetis inter vos quare non magis iniuriam accipitis quare non magis fraudem patimini 8sed vos iniuriam facitis et fraudatis et hoc fratribus 9an nescitis quia iniqui regnum Dei non possidebunt nolite errare neque fornicarii neque idolis servientes neque adulteri 10neque molles neque masculorum concubitores neque fures neque avari neque ebriosi neque maledici neque rapaces regnum Dei possidebunt 11et haec quidam fuistis sed abluti estis sed sanctificati estis sed iustificati estis in nomine Domini nostri Iesu Christi et in Spiritu Dei nostri 12omnia mihi licent sed non omnia expediunt omnia mihi licent sed ego sub nullius redigar potestate 13esca ventri et venter escis Deus autem et hunc et haec destruet corpus autem non fornicationi sed Domino et Dominus corpori 14Deus vero et Dominum suscitavit et nos suscitabit per virtutem suam 15nescitis quoniam corpora vestra membra Christi sunt tollens ergo membra Christi faciam membra meretricis absit 16an nescitis quoniam qui adheret meretrici unum corpus efficitur erunt enim inquit duo in carne una 17qui autem adheret Domino unus spiritus est 18fugite fornicationem omne peccatum quodcumque fecerit homo extra corpus est qui autem fornicatur in corpus suum peccat 19an nescitis quoniam membra vestra templum est Spiritus Sancti qui in vobis est quem habetis a Deo et non estis vestri 20empti enim estis pretio magno glorificate et portate Deum in corpore vestro

Chapter 7

1de quibus autem scripsistis bonum est homini mulierem non tangere 2propter fornicationes autem unusquisque suam uxorem habeat et unaquaeque suum virum habeat 3uxori vir debitum reddat similiter autem et uxor viro 4mulier sui corporis potestatem non habet sed vir similiter autem et vir sui corporis potestatem non habet sed mulier 5nolite fraudare invicem nisi forte ex consensu ad tempus ut vacetis orationi et iterum revertimini in id ipsum ne temptet vos Satanas propter incontinentiam vestram 6hoc autem dico secundum indulgentiam non secundum imperium 7volo autem omnes homines esse sicut me ipsum sed unusquisque proprium habet donum ex Deo alius quidem sic alius vero sic 8dico autem non nuptis et viduis bonum est illis si sic maneant sicut et ego 9quod si non se continent nubant melius est enim nubere quam uri 10his autem qui matrimonio iuncti sunt praecipio non ego sed Dominus uxorem a viro non discedere 11quod si discesserit manere innuptam aut viro suo reconciliari et vir uxorem ne dimittat 12nam ceteris ego dico non Dominus si quis frater uxorem habet infidelem et haec consentit habitare cum illo non dimittat illam 13et si qua mulier habet virum infidelem et hic consentit habitare cum illa non dimittat virum 14sanctificatus est enim vir infidelis in muliere fideli et sanctificata est mulier infidelis per virum fidelem alioquin filii vestri inmundi essent nunc autem sancti sunt 15quod si infidelis discedit discedat non est enim servituti subiectus frater aut soror in eiusmodi in pace autem vocavit nos Deus 16unde enim scis mulier si virum salvum facies aut unde scis vir si mulierem salvam facies 17nisi unicuique sicut divisit Dominus unumquemque sicut vocavit Deus ita ambulet et sic in omnibus ecclesiis doceo 18circumcisus aliquis vocatus est non adducat praeputium in praeputio aliquis vocatus est non circumcidatur 19circumcisio nihil est et praeputium nihil est sed observatio mandatorum Dei 20unusquisque in qua vocatione vocatus est in ea permaneat 21servus vocatus es non sit tibi curae sed et si potes liber fieri magis utere 22qui enim in Domino vocatus est servus libertus est Domini similiter qui liber vocatus est servus est Christi 23pretio empti estis nolite fieri servi hominum 24unusquisque in quo vocatus est fratres in hoc maneat apud Deum 25de virginibus autem praeceptum Domini non habeo consilium autem do tamquam misericordiam consecutus a Domino ut sim fidelis 26existimo ergo hoc bonum esse propter instantem necessitatem quoniam bonum est homini sic esse 27alligatus es uxori noli quaerere solutionem solutus es ab uxore noli quaerere uxorem 28si autem acceperis uxorem non peccasti et si nupserit virgo non peccavit tribulationem tamen carnis habebunt huiusmodi ego autem vobis parco 29hoc itaque dico fratres tempus breve est reliquum est ut qui habent uxores tamquam non habentes sint 30et qui flent tamquam non flentes et qui gaudent tamquam non gaudentes et qui emunt tamquam non possidentes 31et qui utuntur hoc mundo tamquam non utantur praeterit enim figura huius mundi 32volo autem vos sine sollicitudine esse qui sine uxore est sollicitus est quae Domini sunt quomodo placeat Deo 33qui autem cum uxore est sollicitus est quae sunt mundi quomodo placeat uxori et divisus est 34et mulier innupta et virgo cogitat quae Domini sunt ut sit sancta et corpore et spiritu quae autem nupta est cogitat quae sunt mundi quomodo placeat viro 35porro hoc ad utilitatem vestram dico non ut laqueum vobis iniciam sed ad id quod honestum est et quod facultatem praebeat sine inpedimento Dominum observandi 36si quis autem turpem se videri existimat super virgine sua quod sit superadulta et ita oportet fieri quod vult faciat non peccat nubat 37nam qui statuit in corde suo firmus non habens necessitatem potestatem autem habet suae voluntatis et hoc iudicavit in corde suo servare virginem suam bene facit 38igitur et qui matrimonio iungit virginem suam bene facit et qui non iungit melius facit 39mulier alligata est quanto tempore vir eius vivit quod si dormierit vir eius liberata est cui vult nubat tantum in Domino 40beatior autem erit si sic permanserit secundum meum consilium puto autem quod et ego Spiritum Dei habeo

Chapter 8

1de his autem quae idolis sacrificantur scimus quia omnes scientiam habemus scientia inflat caritas vero aedificat 2si quis se existimat scire aliquid nondum cognovit quemadmodum oporteat eum scire 3si quis autem diligit Deum hic cognitus est ab eo 4de escis autem quae idolis immolantur scimus quia nihil est idolum in mundo et quod nullus Deus nisi unus 5nam et si sunt qui dicantur dii sive in caelo sive in terra siquidem sunt dii multi et domini multi 6nobis tamen unus Deus Pater ex quo omnia et nos in illum et unus Dominus Iesus Christus per quem omnia et nos per ipsum 7sed non in omnibus est scientia quidam autem conscientia usque nunc idoli quasi idolothytum manducant et conscientia ipsorum cum sit infirma polluitur 8esca autem nos non commendat Deo neque si non manducaverimus deficiemus neque si manducaverimus abundabimus 9videte autem ne forte haec licentia vestra offendiculum fiat infirmibus 10si enim quis viderit eum qui habet scientiam in idolio recumbentem nonne conscientia eius cum sit infirma aedificabitur ad manducandum idolothyta 11et peribit infirmus in tua scientia frater propter quem Christus mortuus est 12sic autem peccantes in fratres et percutientes conscientiam eorum infirmam in Christo peccatis 13quapropter si esca scandalizat fratrem meum non manducabo carnem in aeternum ne fratrem meum scandalizem

Chapter 9

1non sum liber non sum apostolus nonne Iesum Dominum nostrum vidi non opus meum vos estis in Domino 2si aliis non sum apostolus sed tamen vobis sum nam signaculum apostolatus mei vos estis in Domino 3mea defensio apud eos qui me interrogant haec est 4numquid non habemus potestatem manducandi et bibendi 5numquid non habemus potestatem sororem mulierem circumducendi sicut et ceteri apostoli et fratres Domini et Cephas 6aut solus ego et Barnabas non habemus potestatem hoc operandi 7quis militat suis stipendiis umquam quis plantat vineam et fructum eius non edit quis pascit gregem et de lacte gregis non manducat 8numquid secundum hominem haec dico an et lex haec non dicit 9scriptum est enim in lege Mosi non alligabis os bovi trituranti numquid de bubus cura est Deo 10an propter nos utique dicit nam propter nos scripta sunt quoniam debet in spe qui arat arare et qui triturat in spe fructus percipiendi 11si nos vobis spiritalia seminavimus magnum est si nos carnalia vestra metamus 12si alii potestatis vestrae participes sunt non potius nos sed non usi sumus hac potestate sed omnia sustinemus ne quod offendiculum demus evangelio Christi 13nescitis quoniam qui in sacrario operantur quae de sacrario sunt edunt qui altario deserviunt cum altario participantur 14ita et Dominus ordinavit his qui evangelium adnuntiant de evangelio vivere 15ego autem nullo horum usus sum non scripsi autem haec ut ita fiant in me bonum est enim mihi magis mori quam ut gloriam meam quis evacuet 16nam si evangelizavero non est mihi gloria necessitas enim mihi incumbit vae enim mihi est si non evangelizavero 17si enim volens hoc ago mercedem habeo si autem invitus dispensatio mihi credita est 18quae est ergo merces mea ut evangelium praedicans sine sumptu ponam evangelium ut non abutar potestate mea in evangelio 19nam cum liber essem ex omnibus omnium me servum feci ut plures lucri facerem 20et factus sum Iudaeis tamquam Iudaeus ut Iudaeos lucrarer 21his qui sub lege sunt quasi sub lege essem cum ipse non essem sub lege ut eos qui sub lege erant lucri facerem his qui sine lege erant tamquam sine lege essem cum sine lege Dei non essem sed in lege essem Christi ut lucri facerem eos qui sine lege erant 22factus sum infirmis infirmus ut infirmos lucri facerem omnibus omnia factus sum ut omnes facerem salvos 23omnia autem facio propter evangelium ut particeps eius efficiar 24nescitis quod hii qui in stadio currunt omnes quidem currunt sed unus accipit bravium sic currite ut conprehendatis 25omnis autem qui in agone contendit ab omnibus se abstinet et illi quidem ut corruptibilem coronam accipiant nos autem incorruptam 26ego igitur sic curro non quasi in incertum sic pugno non quasi aerem verberans 27sed castigo corpus meum et in servitutem redigo ne forte cum aliis praedicaverim ipse reprobus efficiar

Chapter 10

1nolo enim vos ignorare fratres quoniam patres nostri omnes sub nube fuerunt et omnes mare transierunt 2et omnes in Mose baptizati sunt in nube et in mari 3et omnes eandem escam spiritalem manducaverunt 4et omnes eundem potum spiritalem biberunt bibebant autem de spiritali consequenti eos petra petra autem erat Christus 5sed non in pluribus eorum beneplacitum est Deo nam prostrati sunt in deserto 6haec autem in figura facta sunt nostri ut non simus concupiscentes malorum sicut et illi concupierunt 7neque idolorum cultores efficiamini sicut quidam ex ipsis quemadmodum scriptum est sedit populus manducare et bibere et surrexerunt ludere 8neque fornicemur sicut quidam ex ipsis fornicati sunt et ceciderunt una die viginti tria milia 9neque temptemus Christum sicut quidam eorum temptaverunt et a serpentibus perierunt 10neque murmuraveritis sicut quidam eorum murmuraverunt et perierunt ab exterminatore 11haec autem omnia in figura contingebant illis scripta sunt autem ad correptionem nostram in quos fines saeculorum devenerunt 12itaque qui se existimat stare videat ne cadat 13temptatio vos non adprehendat nisi humana fidelis autem Deus qui non patietur vos temptari super id quod potestis sed faciet cum temptatione etiam proventum ut possitis sustinere 14propter quod carissimi mihi fugite ab idolorum cultura 15ut prudentibus loquor vos iudicate quod dico 16calicem benedictionis cui benedicimus nonne communicatio sanguinis Christi est et panis quem frangimus nonne participatio corporis Domini est 17quoniam unus panis unum corpus multi sumus omnes quidem de uno pane participamur 18videte Israhel secundum carnem nonne qui edunt hostias participes sunt altaris 19quid ergo dico quod idolis immolatum sit aliquid aut quod idolum sit aliquid 20sed quae immolant gentes daemoniis immolant et non Deo nolo autem vos socios fieri daemoniorum non potestis calicem Domini bibere et calicem daemoniorum 21non potestis mensae Domini participes esse et mensae daemoniorum 22an aemulamur Dominum numquid fortiores illo sumus omnia licent sed non omnia expediunt 23omnia licent sed non omnia aedificant 24nemo quod suum est quaerat sed quod alterius 25omne quod in macello venit manducate nihil interrogantes propter conscientiam 26Domini est terra et plenitudo eius 27si quis vocat vos infidelium et vultis ire omne quod vobis adponitur manducate nihil interrogantes propter conscientiam 28si quis autem dixerit hoc immolaticium est idolis nolite manducare propter illum qui indicavit et propter conscientiam 29conscientiam autem dico non tuam sed alterius ut quid enim libertas mea iudicatur ab alia conscientia 30si ego cum gratia participo quid blasphemor pro eo quod gratias ago 31sive ergo manducatis sive bibitis vel aliud quid facitis omnia in gloriam Dei facite 32sine offensione estote Iudaeis et gentilibus et ecclesiae Dei 33sicut et ego per omnia omnibus placeo non quaerens quod mihi utile est sed quod multis ut salvi fiant

Chapter 11

1imitatores mei estote sicut et ego Christi 2laudo autem vos fratres quod omnia mei memores estis et sicut tradidi vobis praecepta mea tenetis 3volo autem vos scire quod omnis viri caput Christus est caput autem mulieris vir caput vero Christi Deus 4omnis vir orans aut prophetans velato capite deturpat caput suum 5omnis autem mulier orans aut prophetans non velato capite deturpat caput suum unum est enim atque si decalvetur 6nam si non velatur mulier et tondeatur si vero turpe est mulieri tonderi aut decalvari velet caput suum 7vir quidem non debet velare caput quoniam imago et gloria est Dei mulier autem gloria viri est 8non enim vir ex muliere est sed mulier ex viro 9etenim non est creatus vir propter mulierem sed mulier propter virum 10ideo debet mulier potestatem habere supra caput propter angelos 11verumtamen neque vir sine muliere neque mulier sine viro in Domino 12nam sicut mulier de viro ita et vir per mulierem omnia autem ex Deo 13vos ipsi iudicate decet mulierem non velatam orare Deum 14nec ipsa natura docet vos quod vir quidem si comam nutriat ignominia est illi 15mulier vero si comam nutriat gloria est illi quoniam capilli pro velamine ei dati sunt 16si quis autem videtur contentiosus esse nos talem consuetudinem non habemus neque ecclesiae Dei 17hoc autem praecipio non laudans quod non in melius sed in deterius convenitis 18primum quidem convenientibus vobis in ecclesia audio scissuras esse et ex parte credo 19nam oportet et hereses esse ut et qui probati sunt manifesti fiant in vobis 20convenientibus ergo vobis in unum iam non est dominicam cenam manducare 21unusquisque enim suam cenam praesumit ad manducandum et alius quidem esurit alius autem ebrius est 22numquid domos non habetis ad manducandum et bibendum aut ecclesiam Dei contemnitis et confunditis eos qui non habent quid dicam vobis laudo vos in hoc non laudo 23ego enim accepi a Domino quod et tradidi vobis quoniam Dominus Iesus in qua nocte tradebatur accepit panem 24et gratias agens fregit et dixit hoc est corpus meum pro vobis hoc facite in meam commemorationem 25similiter et calicem postquam cenavit dicens hic calix novum testamentum est in meo sanguine hoc facite quotienscumque bibetis in meam commemorationem 26quotienscumque enim manducabitis panem hunc et calicem bibetis mortem Domini adnuntiatis donec veniat 27itaque quicumque manducaverit panem vel biberit calicem Domini indigne reus erit corporis et sanguinis Domini 28probet autem se ipsum homo et sic de pane illo edat et de calice bibat 29qui enim manducat et bibit indigne iudicium sibi manducat et bibit non diiudicans corpus 30ideo inter vos multi infirmes et inbecilles et dormiunt multi 31quod si nosmet ipsos diiudicaremus non utique iudicaremur 32dum iudicamur autem a Domino corripimur ut non cum hoc mundo damnemur 33itaque fratres mei cum convenitis ad manducandum invicem expectate 34si quis esurit domi manducet ut non in iudicium conveniatis cetera autem cum venero disponam

Chapter 12

1de spiritalibus autem nolo vos ignorare fratres 2scitis quoniam cum gentes essetis ad simulacra muta prout ducebamini euntes 3ideo notum vobis facio quod nemo in Spiritu Dei loquens dicit anathema Iesu et nemo potest dicere Dominus Iesus nisi in Spiritu Sancto 4divisiones vero gratiarum sunt idem autem Spiritus 5et divisiones ministrationum sunt idem autem Dominus 6et divisiones operationum sunt idem vero Deus qui operatur omnia in omnibus 7unicuique autem datur manifestatio Spiritus ad utilitatem 8alii quidem per Spiritum datur sermo sapientiae alii autem sermo scientiae secundum eundem Spiritum 9alteri fides in eodem Spiritu alii gratia sanitatum in uno Spiritu 10alii operatio virtutum alii prophetatio alii discretio spirituum alii genera linguarum alii interpretatio sermonum 11haec autem omnia operatur unus atque idem Spiritus dividens singulis prout vult 12sicut enim corpus unum est et membra habet multa omnia autem membra corporis cum sint multa unum corpus sunt ita et Christus 13etenim in uno Spiritu omnes nos in unum corpus baptizati sumus sive Iudaei sive gentiles sive servi sive liberi et omnes unum Spiritum potati sumus 14nam et corpus non est unum membrum sed multa 15si dixerit pes quoniam non sum manus non sum de corpore non ideo non est de corpore 16et si dixerit auris quia non sum oculus non sum de corpore non ideo non est de corpore 17si totum corpus oculus ubi auditus si totum auditus ubi odoratus 18nunc autem posuit Deus membra unumquodque eorum in corpore sicut voluit 19quod si essent omnia unum membrum ubi corpus 20nunc autem multa quidem membra unum autem corpus 21non potest dicere oculus manui opera tua non indigeo aut iterum caput pedibus non estis mihi necessarii 22sed multo magis quae videntur membra corporis infirmiora esse necessariora sunt 23et quae putamus ignobiliora membra esse corporis his honorem abundantiorem circumdamus et quae inhonesta sunt nostra abundantiorem honestatem habent 24honesta autem nostra nullius egent sed Deus temperavit corpus ei cui deerat abundantiorem tribuendo honorem 25ut non sit scisma in corpore sed id ipsum pro invicem sollicita sint membra 26et si quid patitur unum membrum conpatiuntur omnia membra sive gloriatur unum membrum congaudent omnia membra 27vos autem estis corpus Christi et membra de membro 28et quosdam quidem posuit Deus in ecclesia primum apostolos secundo prophetas tertio doctores deinde virtutes exin gratias curationum opitulationes gubernationes genera linguarum 29numquid omnes apostoli numquid omnes prophetae numquid omnes doctores 30numquid omnes virtutes numquid omnes gratiam habent curationum numquid omnes linguis loquuntur numquid omnes interpretantur 31aemulamini autem charismata maiora et adhuc excellentiorem viam vobis demonstro

Chapter 13

1si linguis hominum loquar et angelorum caritatem autem non habeam factus sum velut aes sonans aut cymbalum tinniens 2et si habuero prophetiam et noverim mysteria omnia et omnem scientiam et habuero omnem fidem ita ut montes transferam caritatem autem non habuero nihil sum 3et si distribuero in cibos pauperum omnes facultates meas et si tradidero corpus meum ut ardeam caritatem autem non habuero nihil mihi prodest 4caritas patiens est benigna est caritas non aemulatur non agit perperam non inflatur 5non est ambitiosa non quaerit quae sua sunt non inritatur non cogitat malum 6non gaudet super iniquitatem congaudet autem veritati 7omnia suffert omnia credit omnia sperat omnia sustinet 8caritas numquam excidit sive prophetiae evacuabuntur sive linguae cessabunt sive scientia destruetur 9ex parte enim cognoscimus et ex parte prophetamus 10cum autem venerit quod perfectum est evacuabitur quod ex parte est 11cum essem parvulus loquebar ut parvulus sapiebam ut parvulus cogitabam ut parvulus quando factus sum vir evacuavi quae erant parvuli 12videmus nunc per speculum in enigmate tunc autem facie ad faciem nunc cognosco ex parte tunc autem cognoscam sicut et cognitus sum 13nunc autem manet fides spes caritas tria haec maior autem his est caritas

Chapter 14

1sectamini caritatem aemulamini spiritalia magis autem ut prophetetis 2qui enim loquitur lingua non hominibus loquitur sed Deo nemo enim audit Spiritu autem loquitur mysteria 3nam qui prophetat hominibus loquitur aedificationem et exhortationem et consolationes 4qui loquitur lingua semet ipsum aedificat qui autem prophetat ecclesiam aedificat 5volo autem omnes vos loqui linguis magis autem prophetare nam maior est qui prophetat quam qui loquitur linguis nisi si forte ut interpretetur ut ecclesia aedificationem accipiat 6nunc autem fratres si venero ad vos linguis loquens quid vobis prodero nisi si vobis loquar aut in revelatione aut scientia aut prophetia aut in doctrina 7tamen quae sine anima sunt vocem dantia sive tibia sive cithara nisi distinctionem sonituum dederint quomodo scietur quod canitur aut quod citharizatur 8etenim si incertam vocem det tuba quis parabit se ad bellum 9ita et vos per linguam nisi manifestum sermonem dederitis quomodo scietur id quod dicitur eritis enim in aera loquentes 10tam multa ut puta genera linguarum sunt in mundo et nihil sine voce est 11si ergo nesciero virtutem vocis ero ei cui loquor barbarus et qui loquitur mihi barbarus 12sic et vos quoniam aemulatores estis spirituum ad aedificationem ecclesiae quaerite ut abundetis 13et ideo qui loquitur lingua oret ut interpretetur 14nam si orem lingua spiritus meus orat mens autem mea sine fructu est 15quid ergo est orabo spiritu orabo et mente psallam spiritu psallam et mente 16ceterum si benedixeris spiritu qui supplet locum idiotae quomodo dicet amen super tuam benedictionem quoniam quid dicas nescit 17nam tu quidem bene gratias agis sed alter non aedificatur 18gratias ago Deo quod omnium vestrum lingua loquor 19sed in ecclesia volo quinque verba sensu meo loqui ut et alios instruam quam decem milia verborum in lingua 20fratres nolite pueri effici sensibus sed malitia parvuli estote sensibus autem perfecti estote 21in lege scriptum est quoniam in aliis linguis et labiis aliis loquar populo huic et nec sic exaudient me dicit Dominus 22itaque linguae in signum sunt non fidelibus sed infidelibus prophetia autem non infidelibus sed fidelibus 23si ergo conveniat universa ecclesia in unum et omnes linguis loquantur intrent autem idiotae aut infideles nonne dicent quod insanitis 24si autem omnes prophetent intret autem quis infidelis vel idiota convincitur ab omnibus diiudicatur ab omnibus 25occulta cordis eius manifesta fiunt et ita cadens in faciem adorabit Deum pronuntians quod vere Deus in vobis est 26quid ergo est fratres cum convenitis unusquisque vestrum psalmum habet doctrinam habet apocalypsin habet linguam habet interpretationem habet omnia ad aedificationem fiant 27sive lingua quis loquitur secundum duos aut ut multum tres et per partes et unus interpretetur 28si autem non fuerit interpres taceat in ecclesia sibi autem loquatur et Deo 29prophetae duo aut tres dicant et ceteri diiudicent 30quod si alii revelatum fuerit sedenti prior taceat 31potestis enim omnes per singulos prophetare ut omnes discant et omnes exhortentur 32et spiritus prophetarum prophetis subiecti sunt 33non enim est dissensionis Deus sed pacis sicut in omnibus ecclesiis sanctorum 34mulieres in ecclesiis taceant non enim permittitur eis loqui sed subditas esse sicut et lex dicit 35si quid autem volunt discere domi viros suos interrogent turpe est enim mulieri loqui in ecclesia 36an a vobis verbum Dei processit aut in vos solos pervenit 37si quis videtur propheta esse aut spiritalis cognoscat quae scribo vobis quia Domini sunt mandata 38si quis autem ignorat ignorabitur 39itaque fratres aemulamini prophetare et loqui linguis nolite prohibere 40omnia autem honeste et secundum ordinem fiant

Chapter 15

1notum autem vobis facio fratres evangelium quod praedicavi vobis quod et accepistis in quo et statis 2per quod et salvamini qua ratione praedicaverim vobis si tenetis nisi si frustra credidistis 3tradidi enim vobis in primis quod et accepi quoniam Christus mortuus est pro peccatis nostris secundum scripturas 4et quia sepultus est et quia resurrexit tertia die secundum scripturas 5et quia visus est Cephae et post haec undecim 6deinde visus est plus quam quingentis fratribus simul ex quibus multi manent usque adhuc quidam autem dormierunt 7deinde visus est Iacobo deinde apostolis omnibus 8novissime autem omnium tamquam abortivo visus est et mihi 9ego enim sum minimus apostolorum qui non sum dignus vocari apostolus quoniam persecutus sum ecclesiam Dei 10gratia autem Dei sum id quod sum et gratia eius in me vacua non fuit sed abundantius illis omnibus laboravi non ego autem sed gratia Dei mecum 11sive enim ego sive illi sic praedicamus et sic credidistis 12si autem Christus praedicatur quod resurrexit a mortuis quomodo quidam dicunt in vobis quoniam resurrectio mortuorum non est 13si autem resurrectio mortuorum non est neque Christus resurrexit 14si autem Christus non resurrexit inanis est ergo praedicatio nostra inanis est et fides vestra 15invenimur autem et falsi testes Dei quoniam testimonium diximus adversus Deum quod suscitaverit Christum quem non suscitavit si mortui non resurgunt 16nam si mortui non resurgunt neque Christus resurrexit 17quod si Christus non resurrexit vana est fides vestra adhuc enim estis in peccatis vestris 18ergo et qui dormierunt in Christo perierunt 19si in hac vita tantum in Christo sperantes sumus miserabiliores sumus omnibus hominibus 20nunc autem Christus resurrexit a mortuis primitiae dormientium 21quoniam enim per hominem mors et per hominem resurrectio mortuorum 22et sicut in Adam omnes moriuntur ita et in Christo omnes vivificabuntur 23unusquisque autem in suo ordine primitiae Christus deinde hii qui sunt Christi in adventu eius 24deinde finis cum tradiderit regnum Deo et Patri cum evacuaverit omnem principatum et potestatem et virtutem 25oportet autem illum regnare donec ponat omnes inimicos sub pedibus eius 26novissima autem inimica destruetur mors omnia enim subiecit sub pedibus eius cum autem dicat 27omnia subiecta sunt sine dubio praeter eum qui subiecit ei omnia 28cum autem subiecta fuerint illi omnia tunc ipse Filius subiectus erit illi qui sibi subiecit omnia ut sit Deus omnia in omnibus 29alioquin quid facient qui baptizantur pro mortuis si omnino mortui non resurgunt ut quid et baptizantur pro illis 30ut quid et nos periclitamur omni hora 31cotidie morior per vestram gloriam fratres quam habeo in Christo Iesu Domino nostro 32si secundum hominem ad bestias pugnavi Ephesi quid mihi prodest si mortui non resurgunt manducemus et bibamus cras enim moriemur 33nolite seduci corrumpunt mores bonos conloquia mala 34evigilate iuste et nolite peccare ignorantiam enim Dei quidam habent ad reverentiam vobis loquor 35sed dicet aliquis quomodo resurgunt mortui quali autem corpore veniunt 36insipiens tu quod seminas non vivificatur nisi prius moriatur 37et quod seminas non corpus quod futurum est seminas sed nudum granum ut puta tritici aut alicuius ceterorum 38Deus autem dat illi corpus sicut voluit et unicuique seminum proprium corpus 39non omnis caro eadem caro sed alia hominum alia pecorum alia caro volucrum alia autem piscium 40et corpora caelestia et corpora terrestria sed alia quidem caelestium gloria alia autem terrestrium 41alia claritas solis alia claritas lunae et alia claritas stellarum stella enim ab stella differt in claritate 42sic et resurrectio mortuorum seminatur in corruptione surgit in incorruptione 43seminatur in ignobilitate surgit in gloria seminatur in infirmitate surgit in virtute 44seminatur corpus animale surgit corpus spiritale si est corpus animale est et spiritale sic et scriptum est 45factus est primus homo Adam in animam viventem novissimus Adam in spiritum vivificantem 46sed non prius quod spiritale est sed quod animale est deinde quod spiritale 47primus homo de terra terrenus secundus homo de caelo caelestis 48qualis terrenus tales et terreni et qualis caelestis tales et caelestes 49igitur sicut portavimus imaginem terreni portemus et imaginem caelestis 50hoc autem dico fratres quoniam caro et sanguis regnum Dei possidere non possunt neque corruptio incorruptelam possidebit 51ecce mysterium vobis dico omnes quidem resurgemus sed non omnes inmutabimur 52in momento in ictu oculi in novissima tuba canet enim et mortui resurgent incorrupti et nos inmutabimur 53oportet enim corruptibile hoc induere incorruptelam et mortale hoc induere inmortalitatem 54cum autem mortale hoc induerit inmortalitatem tunc fiet sermo qui scriptus est absorta est mors in victoria 55ubi est mors victoria tua ubi est mors stimulus tuus 56stimulus autem mortis peccatum est virtus vero peccati lex 57Deo autem gratias qui dedit nobis victoriam per Dominum nostrum Iesum Christum 58itaque fratres mei dilecti stabiles estote et inmobiles abundantes in opere Domini semper scientes quod labor vester non est inanis in Domino

Chapter 16

1de collectis autem quae fiunt in sanctos sicut ordinavi ecclesiis Galatiae ita et vos facite 2per unam sabbati unusquisque vestrum apud se ponat recondens quod ei beneplacuerit ut non cum venero tunc collectae fiant 3cum autem praesens fuero quos probaveritis per epistulas hos mittam perferre gratiam vestram in Hierusalem 4quod si dignum fuerit ut et ego eam mecum ibunt 5veniam autem ad vos cum Macedoniam pertransiero nam Macedoniam pertransibo 6apud vos autem forsitan manebo vel etiam hiemabo ut vos me deducatis quocumque iero 7nolo enim vos modo in transitu videre spero enim me aliquantum temporis manere apud vos si Dominus permiserit 8permanebo autem Ephesi usque ad pentecosten 9ostium enim mihi apertum est magnum et evidens et adversarii multi 10si autem venerit Timotheus videte ut sine timore sit apud vos opus enim Domini operatur sicut et ego 11ne quis ergo illum spernat deducite autem illum in pace ut veniat ad me expecto enim illum cum fratribus 12de Apollo autem fratre multum rogavi eum ut veniret ad vos cum fratribus et utique non fuit voluntas ut nunc veniret veniet autem cum ei vacuum fuerit 13vigilate state in fide viriliter agite et confortamini 14omnia vestra in caritate fiant 15obsecro autem vos fratres nostis domum Stephanae et Fortunati quoniam sunt primitiae Achaiae et in ministerium sanctorum ordinaverunt se ipsos 16ut et vos subditi sitis eiusmodi et omni cooperanti et laboranti 17gaudeo autem in praesentia Stephanae et Fortunati et Achaici quoniam id quod vobis deerat ipsi suppleverunt 18refecerunt enim et meum spiritum et vestrum cognoscite ergo qui eiusmodi sunt 19salutant vos ecclesiae Asiae salutant vos in Domino multum Aquila et Prisca cum domestica sua ecclesia 20salutant vos fratres omnes salutate invicem in osculo sancto 21salutatio mea manu Pauli 22si quis non amat Dominum Iesum Christum sit anathema maranatha 23gratia Domini Iesu vobiscum

2 Corinthians

Chapter 1

1Paulus apostolus Iesu Christi per voluntatem Dei et Timotheus frater ecclesiae Dei quae est Corinthi cum sanctis omnibus qui sunt in universa Achaia 2gratia vobis et pax a Deo Patre nostro et Domino Iesu Christo 3benedictus Deus et Pater Domini nostri Iesu Christi Pater misericordiarum et Deus totius consolationis 4qui consolatur nos in omni tribulatione nostra ut possimus et ipsi consolari eos qui in omni pressura sunt per exhortationem qua exhortamur et ipsi a Deo 5quoniam sicut abundant passiones Christi in nobis ita et per Christum abundat consolatio nostra 6sive autem tribulamur pro vestra exhortatione et salute sive exhortamur pro vestra exhortatione quae operatur in tolerantia earundem passionum quas et nos patimur 7et spes nostra firma pro vobis scientes quoniam sicut socii passionum estis sic eritis et consolationis 8non enim volumus ignorare vos fratres de tribulatione nostra quae facta est in Asia quoniam supra modum gravati sumus supra virtutem ita ut taederet nos etiam vivere 9sed ipsi in nobis ipsis responsum mortis habuimus ut non simus fidentes in nobis sed in Deo qui suscitat mortuos 10qui de tantis periculis eripuit nos et eruet in quem speramus quoniam et adhuc eripiet 11adiuvantibus et vobis in oratione pro nobis ut ex multis personis eius quae in nobis est donationis per multos gratiae agantur pro nobis 12nam gloria nostra haec est testimonium conscientiae nostrae quod in simplicitate et sinceritate Dei et non in sapientia carnali sed in gratia Dei conversati sumus in mundo abundantius autem ad vos 13non enim alia scribimus vobis quam quae legistis et cognoscitis spero autem quod usque in finem cognoscetis 14sicut et cognovistis nos ex parte quia gloria vestra sumus sicut et vos nostra in die Domini nostri Iesu Christi 15et hac confidentia volui prius venire ad vos ut secundam gratiam haberetis 16et per vos transire in Macedoniam et iterum a Macedonia venire ad vos et a vobis deduci in Iudaeam 17cum hoc ergo voluissem numquid levitate usus sum aut quae cogito secundum carnem cogito ut sit apud me est et non 18fidelis autem Deus quia sermo noster qui fit apud vos non est in illo est et non 19Dei enim Filius Iesus Christus qui in vobis per nos praedicatus est per me et Silvanum et Timotheum non fuit est et non sed est in illo fuit 20quotquot enim promissiones Dei sunt in illo est ideo et per ipsum amen Deo ad gloriam nostram 21qui autem confirmat nos vobiscum in Christum et qui unxit nos Deus 22et qui signavit nos et dedit pignus Spiritus in cordibus nostris 23ego autem testem Deum invoco in animam meam quod parcens vobis non veni ultra Corinthum 24non quia dominamur fidei vestrae sed adiutores sumus gaudii vestri nam fide stetistis

Chapter 2

1statui autem hoc ipse apud me ne iterum in tristitia venirem ad vos 2si enim ego contristo vos et quis est qui me laetificet nisi qui contristatur ex me 3et hoc ipsum scripsi ut non cum venero tristitiam super tristitiam habeam de quibus oportuerat me gaudere confidens in omnibus vobis quia meum gaudium omnium vestrum est 4nam ex multa tribulatione et angustia cordis scripsi vobis per multas lacrimas non ut contristemini sed ut sciatis quam caritatem habeo abundantius in vobis 5si quis autem contristavit non me contristavit sed ex parte ut non onerem omnes vos 6sufficit illi qui eiusmodi est obiurgatio haec quae fit a pluribus 7ita ut e contra magis donetis et consolemini ne forte abundantiori tristitia absorbeatur qui eiusmodi est 8propter quod obsecro vos ut confirmetis in illum caritatem 9ideo enim et scripsi ut cognoscam experimentum vestrum an in omnibus oboedientes sitis 10cui autem aliquid donatis et ego nam et ego quod donavi si quid donavi propter vos in persona Christi 11ut non circumveniamur a Satana non enim ignoramus cogitationes eius 12cum venissem autem Troadem propter evangelium Christi et ostium mihi apertum esset in Domino 13non habui requiem spiritui meo eo quod non invenerim Titum fratrem meum sed valefaciens eis profectus sum in Macedoniam 14Deo autem gratias qui semper triumphat nos in Christo Iesu et odorem notitiae suae manifestat per nos in omni loco 15quia Christi bonus odor sumus Deo in his qui salvi fiunt et in his qui pereunt 16aliis quidem odor mortis in mortem aliis autem odor vitae in vitam et ad haec quis tam idoneus 17non enim sumus sicut plurimi adulterantes verbum Dei sed ex sinceritate sed sicut ex Deo coram Deo in Christo loquimur

Chapter 3

1incipimus iterum nosmet ipsos commendare aut numquid egemus sicut quidam commendaticiis epistulis ad vos aut ex vobis 2epistula nostra vos estis scripta in cordibus nostris quae scitur et legitur ab omnibus hominibus 3manifestati quoniam epistula estis Christi ministrata a nobis et scripta non atramento sed Spiritu Dei vivi non in tabulis lapideis sed in tabulis cordis carnalibus 4fiduciam autem talem habemus per Christum ad Deum 5non quod sufficientes simus cogitare aliquid a nobis quasi ex nobis sed sufficientia nostra ex Deo est 6qui et idoneos nos fecit ministros novi testamenti non litterae sed Spiritus littera enim occidit Spiritus autem vivificat 7quod si ministratio mortis litteris deformata in lapidibus fuit in gloria ita ut non possent intendere filii Israhel in faciem Mosi propter gloriam vultus eius quae evacuatur 8quomodo non magis ministratio Spiritus erit in gloria 9nam si ministratio damnationis gloria est multo magis abundat ministerium iustitiae in gloria 10nam nec glorificatum est quod claruit in hac parte propter excellentem gloriam 11si enim quod evacuatur per gloriam est multo magis quod manet in gloria est 12habentes igitur talem spem multa fiducia utimur 13et non sicut Moses ponebat velamen super faciem suam ut non intenderent filii Israhel in faciem eius quod evacuatur 14sed obtusi sunt sensus eorum usque in hodiernum enim diem id ipsum velamen in lectione veteris testamenti manet non revelatum quoniam in Christo evacuatur 15sed usque in hodiernum diem cum legitur Moses velamen est positum super cor eorum 16cum autem conversus fuerit ad Deum aufertur velamen 17Dominus autem Spiritus est ubi autem Spiritus Domini ibi libertas 18nos vero omnes revelata facie gloriam Domini speculantes in eandem imaginem transformamur a claritate in claritatem tamquam a Domini Spiritu

Chapter 4

1ideo habentes hanc ministrationem iuxta quod misericordiam consecuti sumus non deficimus 2sed abdicamus occulta dedecoris non ambulantes in astutia neque adulterantes verbum Dei sed in manifestatione veritatis commendantes nosmet ipsos ad omnem conscientiam hominum coram Deo 3quod si etiam opertum est evangelium nostrum in his qui pereunt est opertum 4in quibus deus huius saeculi excaecavit mentes infidelium ut non fulgeat inluminatio evangelii gloriae Christi qui est imago Dei 5non enim nosmet ipsos praedicamus sed Iesum Christum Dominum nos autem servos vestros per Iesum 6quoniam Deus qui dixit de tenebris lucem splendescere qui inluxit in cordibus nostris ad inluminationem scientiae claritatis Dei in facie Christi Iesu 7habemus autem thesaurum istum in vasis fictilibus ut sublimitas sit virtutis Dei et non ex nobis 8in omnibus tribulationem patimur sed non angustiamur aporiamur sed non destituimur 9persecutionem patimur sed non derelinquimur deicimur sed non perimus 10semper mortificationem Iesu in corpore nostro circumferentes ut et vita Iesu in corporibus nostris manifestetur 11semper enim nos qui vivimus in mortem tradimur propter Iesum ut et vita Iesu manifestetur in carne nostra mortali 12ergo mors in nobis operatur vita autem in vobis 13habentes autem eundem spiritum fidei sicut scriptum est credidi propter quod locutus sum et nos credimus propter quod et loquimur 14scientes quoniam qui suscitavit Iesum et nos cum Iesu suscitabit et constituet vobiscum 15omnia enim propter vos ut gratia abundans per multos gratiarum actione abundet in gloriam Dei 16propter quod non deficimus sed licet is qui foris est noster homo corrumpitur tamen is qui intus est renovatur de die in diem 17id enim quod in praesenti est momentaneum et leve tribulationis nostrae supra modum in sublimitatem aeternum gloriae pondus operatur nobis 18non contemplantibus nobis quae videntur sed quae non videntur quae enim videntur temporalia sunt quae autem non videntur aeterna sunt

Chapter 5

1scimus enim quoniam si terrestris domus nostra huius habitationis dissolvatur quod aedificationem ex Deo habeamus domum non manufactam aeternam in caelis 2nam et in hoc ingemescimus habitationem nostram quae de caelo est superindui cupientes 3si tamen vestiti non nudi inveniamur 4nam et qui sumus in tabernaculo ingemescimus gravati eo quod nolumus expoliari sed supervestiri ut absorbeatur quod mortale est a vita 5qui autem efficit nos in hoc ipsum Deus qui dedit nobis pignus Spiritus 6audentes igitur semper et scientes quoniam dum sumus in corpore peregrinamur a Domino 7per fidem enim ambulamus et non per speciem 8audemus autem et bonam voluntatem habemus magis peregrinari a corpore et praesentes esse ad Deum 9et ideo contendimus sive absentes sive praesentes placere illi 10omnes enim nos manifestari oportet ante tribunal Christi ut referat unusquisque propria corporis prout gessit sive bonum sive malum 11scientes ergo timorem Domini hominibus suademus Deo autem manifesti sumus spero autem et in conscientiis vestris manifestos nos esse 12non iterum nos commendamus vobis sed occasionem damus vobis gloriandi pro nobis ut habeatis ad eos qui in facie gloriantur et non in corde 13sive enim mente excedimus Deo sive sobrii sumus vobis 14caritas enim Christi urget nos aestimantes hoc quoniam si unus pro omnibus mortuus est ergo omnes mortui sunt 15et pro omnibus mortuus est ut et qui vivunt iam non sibi vivant sed ei qui pro ipsis mortuus est et resurrexit 16itaque nos ex hoc neminem novimus secundum carnem et si cognovimus secundum carnem Christum sed nunc iam non novimus 17si qua ergo in Christo nova creatura vetera transierunt ecce facta sunt nova 18omnia autem ex Deo qui reconciliavit nos sibi per Christum et dedit nobis ministerium reconciliationis 19quoniam quidem Deus erat in Christo mundum reconcilians sibi non reputans illis delicta ipsorum et posuit in nobis verbum reconciliationis 20pro Christo ergo legationem fungimur tamquam Deo exhortante per nos obsecramus pro Christo reconciliamini Deo 21eum qui non noverat peccatum pro nobis peccatum fecit ut nos efficeremur iustitia Dei in ipso

Chapter 6

1adiuvantes autem et exhortamur ne in vacuum gratiam Dei recipiatis 2ait enim tempore accepto exaudivi te et in die salutis adiuvavi te ecce nunc tempus acceptabile ecce nunc dies salutis 3nemini dantes ullam offensionem ut non vituperetur ministerium 4sed in omnibus exhibeamus nosmet ipsos sicut Dei ministros in multa patientia in tribulationibus in necessitatibus in angustiis 5in plagis in carceribus in seditionibus in laboribus in vigiliis in ieiuniis 6in castitate in scientia in longanimitate in suavitate in Spiritu Sancto in caritate non ficta 7in verbo veritatis in virtute Dei per arma iustitiae a dextris et sinistris 8per gloriam et ignobilitatem per infamiam et bonam famam ut seductores et veraces sicut qui ignoti et cogniti 9quasi morientes et ecce vivimus ut castigati et non mortificati 10quasi tristes semper autem gaudentes sicut egentes multos autem locupletantes tamquam nihil habentes et omnia possidentes 11os nostrum patet ad vos o Corinthii cor nostrum dilatatum est 12non angustiamini in nobis angustiamini autem in visceribus vestris 13eandem autem habentes remunerationem tamquam filiis dico dilatamini et vos 14nolite iugum ducere cum infidelibus quae enim participatio iustitiae cum iniquitate aut quae societas luci ad tenebras 15quae autem conventio Christi ad Belial aut quae pars fideli cum infidele 16qui autem consensus templo Dei cum idolis vos enim estis templum Dei vivi sicut dicit Deus quoniam inhabitabo in illis et inambulabo et ero illorum Deus et ipsi erunt mihi populus 17propter quod exite de medio eorum et separamini dicit Dominus et inmundum ne tetigeritis 18et ego recipiam vos et ero vobis in patrem et vos eritis mihi in filios et filias dicit Dominus omnipotens

Chapter 7

1has igitur habentes promissiones carissimi mundemus nos ab omni inquinamento carnis et spiritus perficientes sanctificationem in timore Dei 2capite nos neminem laesimus neminem corrupimus neminem circumvenimus 3non ad condemnationem dico praedixi enim quod in cordibus nostris estis ad conmoriendum et ad convivendum 4multa mihi fiducia est apud vos multa mihi gloriatio pro vobis repletus sum consolatione superabundo gaudio in omni tribulatione nostra 5nam et cum venissemus Macedoniam nullam requiem habuit caro nostra sed omnem tribulationem passi foris pugnae intus timores 6sed qui consolatur humiles consolatus est nos Deus in adventu Titi 7non solum autem in adventu eius sed etiam in solacio quo consolatus est in vobis referens nobis vestrum desiderium vestrum fletum vestram aemulationem pro me ita ut magis gauderem 8quoniam et si contristavi vos in epistula non me paenitet et si paeniteret videns quod epistula illa et si ad horam vos contristavit 9nunc gaudeo non quia contristati estis sed quia contristati estis ad paenitentiam contristati enim estis secundum Deum ut in nullo detrimentum patiamini ex nobis 10quae enim secundum Deum tristitia est paenitentiam in salutem stabilem operatur saeculi autem tristitia mortem operatur 11ecce enim hoc ipsum secundum Deum contristari vos quantam in vobis operatur sollicitudinem sed defensionem sed indignationem sed timorem sed desiderium sed aemulationem sed vindictam in omnibus exhibuistis vos incontaminatos esse negotio 12igitur et si scripsi vobis non propter eum qui fecit iniuriam nec propter eum qui passus est sed ad manifestandam sollicitudinem nostram quam pro vobis habemus ad vos coram Deo 13ideo consolati sumus in consolatione autem nostra abundantius magis gavisi sumus super gaudium Titi quia refectus est spiritus eius ab omnibus vobis 14et si quid apud illum de vobis gloriatus sum non sum confusus sed sicut omnia vobis in veritate locuti sumus ita et gloriatio nostra quae fuit ad Titum veritas facta est 15et viscera eius abundantius in vos sunt reminiscentis omnium vestrum oboedientiam quomodo cum timore et tremore excepistis eum 16gaudeo quod in omnibus confido in vobis

Chapter 8

1notam autem facimus vobis fratres gratiam Dei quae data est in ecclesiis Macedoniae 2quod in multo experimento tribulationis abundantia gaudii ipsorum et altissima paupertas eorum abundavit in divitias simplicitatis eorum 3quia secundum virtutem testimonium illis reddo et supra virtutem voluntarii fuerunt 4cum multa exhortatione obsecrantes nos gratiam et communicationem ministerii quod fit in sanctos 5et non sicut speravimus sed semet ipsos dederunt primum Domino deinde nobis per voluntatem Dei 6ita ut rogaremus Titum ut quemadmodum coepit ita et perficiat in vos etiam gratiam istam 7sed sicut in omnibus abundatis fide et sermone et scientia et omni sollicitudine et caritate vestra in nos ut et in hac gratia abundetis 8non quasi imperans dico sed per aliorum sollicitudinem etiam vestrae caritatis ingenitum bonum conprobans 9scitis enim gratiam Domini nostri Iesu Christi quoniam propter vos egenus factus est cum esset dives ut illius inopia vos divites essetis 10et consilium in hoc do hoc enim vobis utile est qui non solum facere sed et velle coepistis ab anno priore 11nunc vero et facto perficite ut quemadmodum promptus est animus voluntatis ita sit et perficiendi ex eo quod habetis 12si enim voluntas prompta est secundum id quod habet accepta est non secundum quod non habet 13non enim ut aliis sit remissio vobis autem tribulatio sed ex aequalitate 14in praesenti tempore vestra abundantia illorum inopiam suppleat ut et illorum abundantia vestrae inopiae sit supplementum ut fiat aequalitas sicut scriptum est 15qui multum non abundavit et qui modicum non minoravit 16gratias autem Deo qui dedit eandem sollicitudinem pro vobis in corde Titi 17quoniam exhortationem quidem suscepit sed cum sollicitior esset sua voluntate profectus est ad vos 18misimus etiam cum illo fratrem cuius laus est in evangelio per omnes ecclesias 19non solum autem sed et ordinatus ab ecclesiis comes peregrinationis nostrae in hac gratia quae ministratur a nobis ad Domini gloriam et destinatam voluntatem nostram 20devitantes hoc ne quis nos vituperet in hac plenitudine quae ministratur a nobis 21providemus enim bona non solum coram Deo sed etiam coram hominibus 22misimus autem cum illis et fratrem nostrum quem probavimus in multis saepe sollicitum esse nunc autem multo sollicitiorem confidentia multa in vos 23sive pro Tito qui est socius meus et in vos adiutor sive fratres nostri apostoli ecclesiarum gloriae Christi 24ostensionem ergo quae est caritatis vestrae et nostrae gloriae pro vobis in illos ostendite in faciem ecclesiarum

Chapter 9

1nam de ministerio quod fit in sanctos ex abundanti est mihi scribere vobis 2scio enim promptum animum vestrum pro quo de vobis glorior apud Macedonas quoniam Achaia parata est ab anno praeterito et vestra aemulatio provocavit plurimos 3misi autem fratres ut ne quod gloriamur de vobis evacuetur in hac parte ut quemadmodum dixi parati sitis 4ne cum venerint mecum Macedones et invenerint vos inparatos erubescamus nos ut non dicamus vos in hac substantia 5necessarium ergo existimavi rogare fratres ut praeveniant ad vos et praeparent repromissam benedictionem hanc paratam esse sic quasi benedictionem non quasi avaritiam 6hoc autem qui parce seminat parce et metet et qui seminat in benedictionibus de benedictionibus et metet 7unusquisque prout destinavit corde suo non ex tristitia aut ex necessitate hilarem enim datorem diligit Deus 8potens est autem Deus omnem gratiam abundare facere in vobis ut in omnibus semper omnem sufficientiam habentes abundetis in omne opus bonum 9sicut scriptum est dispersit dedit pauperibus iustitia eius manet in aeternum 10qui autem administrat semen seminanti et panem ad manducandum praestabit et multiplicabit semen vestrum et augebit incrementa frugum iustitiae vestrae 11ut in omnibus locupletati abundetis in omnem simplicitatem quae operatur per nos gratiarum actionem Deo 12quoniam ministerium huius officii non solum supplet ea quae desunt sanctis sed etiam abundat per multas gratiarum actiones in Domino 13per probationem ministerii huius glorificantes Deum in oboedientia confessionis vestrae in evangelium Christi et simplicitate communicationis in illos et in omnes 14et ipsorum obsecratione pro vobis desiderantium vos propter eminentem gratiam Dei in vobis 15gratias Deo super inenarrabili dono eius

Chapter 10

1ipse autem ego Paulus obsecro vos per mansuetudinem et modestiam Christi qui in facie quidem humilis inter vos absens autem confido in vobis 2rogo autem ne praesens audeam per eam confidentiam qua existimo audere in quosdam qui arbitrantur nos tamquam secundum carnem ambulemus 3in carne enim ambulantes non secundum carnem militamus 4nam arma militiae nostrae non carnalia sed potentia Deo ad destructionem munitionum consilia destruentes 5et omnem altitudinem extollentem se adversus scientiam Dei et in captivitatem redigentes omnem intellectum in obsequium Christi 6et in promptu habentes ulcisci omnem inoboedientiam cum impleta fuerit vestra oboedientia 7quae secundum faciem sunt videte si quis confidit sibi Christi se esse hoc cogitet iterum apud se quia sicut ipse Christi est ita et nos 8nam et si amplius aliquid gloriatus fuero de potestate nostra quam dedit Dominus in aedificationem et non in destructionem vestram non erubescam 9ut autem non existimer tamquam terrere vos per epistulas 10quoniam quidem epistulae inquiunt graves sunt et fortes praesentia autem corporis infirma et sermo contemptibilis 11hoc cogitet qui eiusmodi est quia quales sumus verbo per epistulas absentes tales et praesentes in facto 12non enim audemus inserere aut conparare nos quibusdam qui se ipsos commendant sed ipsi in nobis nosmet ipsos metientes et conparantes nosmet ipsos nobis 13nos autem non in inmensum gloriabimur sed secundum mensuram regulae quam mensus est nobis Deus mensuram pertingendi usque ad vos 14non enim quasi non pertingentes ad vos superextendimus nos usque ad vos enim pervenimus in evangelio Christi 15non in inmensum gloriantes in alienis laboribus spem autem habentes crescentis fidei vestrae in vobis magnificari secundum regulam nostram in abundantiam 16etiam in illa quae ultra vos sunt evangelizare non in aliena regula in his quae praeparata sunt gloriari 17qui autem gloriatur in Domino glorietur 18non enim qui se ipsum commendat ille probatus est sed quem Dominus commendat

Chapter 11

1utinam sustineretis modicum quid insipientiae meae sed et subportate me 2aemulor enim vos Dei aemulatione despondi enim vos uni viro virginem castam exhibere Christo 3timeo autem ne sicut serpens Evam seduxit astutia sua ita corrumpantur sensus vestri et excidant a simplicitate quae est in Christo 4nam si is qui venit alium Christum praedicat quem non praedicavimus aut alium spiritum accipitis quem non accepistis aut aliud evangelium quod non recepistis recte pateremini 5existimo enim nihil me minus fecisse magnis apostolis 6et si inperitus sermone sed non scientia in omnibus autem manifestatus sum vobis 7aut numquid peccatum feci me ipsum humilians ut vos exaltemini quoniam gratis evangelium Dei evangelizavi vobis 8alias ecclesias expoliavi accipiens stipendium ad ministerium vestrum 9et cum essem apud vos et egerem nulli onerosus fui nam quod mihi deerat suppleverunt fratres qui venerunt a Macedonia et in omnibus sine onere me vobis servavi et servabo 10est veritas Christi in me quoniam haec gloria non infringetur in me in regionibus Achaiae 11quare quia non diligo vos Deus scit 12quod autem facio et faciam ut amputem occasionem eorum qui volunt occasionem ut in quo gloriantur inveniantur sicut et nos 13nam eiusmodi pseudoapostoli operarii subdoli transfigurantes se in apostolos Christi 14et non mirum ipse enim Satanas transfigurat se in angelum lucis 15non est ergo magnum si ministri eius transfigurentur velut ministri iustitiae quorum finis erit secundum opera ipsorum 16iterum dico ne quis me putet insipientem alioquin velut insipientem accipite me ut et ego modicum quid glorier 17quod loquor non loquor secundum Dominum sed quasi in insipientia in hac substantia gloriae 18quoniam multi gloriantur secundum carnem et ego gloriabor 19libenter enim suffertis insipientes cum sitis ipsi sapientes 20sustinetis enim si quis vos in servitutem redigit si quis devorat si quis accipit si quis extollitur si quis in faciem vos caedit 21secundum ignobilitatem dico quasi nos infirmi fuerimus in quo quis audet in insipientia dico audeo et ego 22Hebraei sunt et ego Israhelitae sunt et ego semen Abrahae sunt et ego 23ministri Christi sunt minus sapiens dico plus ego in laboribus plurimis in carceribus abundantius in plagis supra modum in mortibus frequenter 24a Iudaeis quinquies quadragenas una minus accepi 25ter virgis caesus sum semel lapidatus sum ter naufragium feci nocte et die in profundo maris fui 26in itineribus saepe periculis fluminum periculis latronum periculis ex genere periculis ex gentibus periculis in civitate periculis in solitudine periculis in mari periculis in falsis fratribus 27in labore et aerumna in vigiliis multis in fame et siti in ieiuniis multis in frigore et nuditate 28praeter illa quae extrinsecus sunt instantia mea cotidiana sollicitudo omnium ecclesiarum 29quis infirmatur et non infirmor quis scandalizatur et ego non uror 30si gloriari oportet quae infirmitatis meae sunt gloriabor 31Deus et Pater Domini Iesu scit qui est benedictus in saecula quod non mentior 32Damasci praepositus gentis Aretae regis custodiebat civitatem Damascenorum ut me conprehenderet 33et per fenestram in sporta dimissus sum per murum et effugi manus eius

Chapter 12

1si gloriari oportet non expedit quidem veniam autem ad visiones et revelationes Domini 2scio hominem in Christo ante annos quattuordecim sive in corpore nescio sive extra corpus nescio Deus scit raptum eiusmodi usque ad tertium caelum 3et scio huiusmodi hominem sive in corpore sive extra corpus nescio Deus scit 4quoniam raptus est in paradisum et audivit arcana verba quae non licet homini loqui 5pro eiusmodi gloriabor pro me autem nihil gloriabor nisi in infirmitatibus meis 6nam et si voluero gloriari non ero insipiens veritatem enim dicam parco autem ne quis in me existimet supra id quod videt me aut audit ex me 7et ne magnitudo revelationum extollat me datus est mihi stimulus carnis meae angelus Satanae ut me colaphizet 8propter quod ter Dominum rogavi ut discederet a me 9et dixit mihi sufficit tibi gratia mea nam virtus in infirmitate perficitur libenter igitur gloriabor in infirmitatibus meis ut inhabitet in me virtus Christi 10propter quod placeo mihi in infirmitatibus in contumeliis in necessitatibus in persecutionibus in angustiis pro Christo cum enim infirmor tunc potens sum 11factus sum insipiens vos me coegistis ego enim debui a vobis commendari nihil enim minus fui ab his qui sunt supra modum apostoli tametsi nihil sum 12signa tamen apostoli facta sunt super vos in omni patientia signis et prodigiis et virtutibus 13quid est enim quod minus habuistis prae ceteris ecclesiis nisi quod ego ipse non gravavi vos donate mihi hanc iniuriam 14ecce tertio hoc paratus sum venire ad vos et non ero gravis vobis non enim quaero quae vestra sunt sed vos nec enim debent filii parentibus thesaurizare sed parentes filiis 15ego autem libentissime inpendam et superinpendar ipse pro animabus vestris licet plus vos diligens minus diligar 16sed esto ego vos non gravavi sed cum essem astutus dolo vos cepi 17numquid per aliquem eorum quos misi ad vos circumveni vos 18rogavi Titum et misi cum illo fratrem numquid Titus vos circumvenit nonne eodem spiritu ambulavimus nonne hisdem vestigiis 19olim putatis quod excusemus nos apud vos coram Deo in Christo loquimur omnia autem carissimi propter vestram aedificationem 20timeo enim ne forte cum venero non quales volo inveniam vos et ego inveniar a vobis qualem non vultis ne forte contentiones aemulationes animositates dissensiones detractiones susurrationes inflationes seditiones sint inter vos 21ne iterum cum venero humiliet me Deus apud vos et lugeam multos ex his qui ante peccaverunt et non egerunt paenitentiam super inmunditia et fornicatione et inpudicitia quam gesserunt

Chapter 13

1ecce tertio hoc venio ad vos in ore duorum vel trium testium stabit omne verbum 2praedixi et praedico ut praesens bis et nunc absens his qui ante peccaverunt et ceteris omnibus quoniam si venero iterum non parcam 3an experimentum quaeritis eius qui in me loquitur Christi qui in vos non infirmatur sed potens est in vobis 4nam et si crucifixus est ex infirmitate sed vivit ex virtute Dei nam et nos infirmi sumus in illo sed vivemus cum eo ex virtute Dei in vobis 5vosmet ipsos temptate si estis in fide ipsi vos probate an non cognoscitis vos ipsos quia Christus Iesus in vobis est nisi forte reprobi estis 6spero autem quod cognoscetis quia nos non sumus reprobi 7oramus autem Deum ut nihil mali faciatis non ut nos probati pareamus sed ut vos quod bonum est faciatis nos autem ut reprobi simus 8non enim possumus aliquid adversus veritatem sed pro veritate 9gaudemus enim quando nos infirmi sumus vos autem potentes estis hoc et oramus vestram consummationem 10ideo haec absens scribo ut non praesens durius agam secundum potestatem quam Dominus dedit mihi in aedificationem et non in destructionem 11de cetero fratres gaudete perfecti estote exhortamini idem sapite pacem habete et Deus dilectionis et pacis erit vobiscum 12salutate invicem in osculo sancto salutant vos sancti omnes

Galatians

Chapter 1

1Paulus apostolus non ab hominibus neque per hominem sed per Iesum Christum et Deum Patrem qui suscitavit eum a mortuis 2et qui mecum sunt omnes fratres ecclesiis Galatiae 3gratia vobis et pax a Deo Patre et Domino nostro Iesu Christo 4qui dedit semet ipsum pro peccatis nostris ut eriperet nos de praesenti saeculo nequam secundum voluntatem Dei et Patris nostri 5cui est gloria in saecula saeculorum amen 6miror quod sic tam cito transferimini ab eo qui vos vocavit in gratiam Christi in aliud evangelium 7quod non est aliud nisi sunt aliqui qui vos conturbant et volunt convertere evangelium Christi 8sed licet nos aut angelus de caelo evangelizet vobis praeterquam quod evangelizavimus vobis anathema sit 9sicut praediximus et nunc iterum dico si quis vobis evangelizaverit praeter id quod accepistis anathema sit 10modo enim hominibus suadeo aut Deo aut quaero hominibus placere si adhuc hominibus placerem Christi servus non essem 11notum enim vobis facio fratres evangelium quod evangelizatum est a me quia non est secundum hominem 12neque enim ego ab homine accepi illud neque didici sed per revelationem Iesu Christi 13audistis enim conversationem meam aliquando in iudaismo quoniam supra modum persequebar ecclesiam Dei et expugnabam illam 14et proficiebam in iudaismo supra multos coetaneos in genere meo abundantius aemulator existens paternarum mearum traditionum 15cum autem placuit ei qui me segregavit de utero matris meae et vocavit per gratiam suam 16ut revelaret Filium suum in me ut evangelizarem illum in gentibus continuo non adquievi carni et sanguini 17neque veni Hierosolyma ad antecessores meos apostolos sed abii in Arabiam et iterum reversus sum Damascum 18deinde post annos tres veni Hierosolyma videre Petrum et mansi apud eum diebus quindecim 19alium autem apostolorum vidi neminem nisi Iacobum fratrem Domini 20quae autem scribo vobis ecce coram Deo quia non mentior 21deinde veni in partes Syriae et Ciliciae 22eram autem ignotus facie ecclesiis Iudaeae quae erant in Christo 23tantum autem auditum habebant quoniam qui persequebatur nos aliquando nunc evangelizat fidem quam aliquando expugnabat 24et in me clarificabant Deum

Chapter 2

1deinde post annos quattuordecim iterum ascendi Hierosolyma cum Barnaba adsumpto et Tito 2ascendi autem secundum revelationem et contuli cum illis evangelium quod praedico in gentibus seorsum autem his qui videbantur ne forte in vacuum currerem aut cucurrissem 3sed neque Titus qui mecum erat cum esset gentilis conpulsus est circumcidi 4sed propter subintroductos falsos fratres qui subintroierunt explorare libertatem nostram quam habemus in Christo Iesu ut nos in servitutem redigerent 5quibus neque ad horam cessimus subiectioni ut veritas evangelii permaneat apud vos 6ab his autem qui videbantur esse aliquid quales aliquando fuerint nihil mea interest Deus personam hominis non accipit mihi enim qui videbantur nihil contulerunt 7sed e contra cum vidissent quod creditum est mihi evangelium praeputii sicut Petro circumcisionis 8qui enim operatus est Petro in apostolatum circumcisionis operatus est et mihi inter gentes 9et cum cognovissent gratiam quae data est mihi Iacobus et Cephas et Iohannes qui videbantur columnae esse dextras dederunt mihi et Barnabae societatis ut nos in gentes ipsi autem in circumcisionem 10tantum ut pauperum memores essemus quod etiam sollicitus fui hoc ipsum facere 11cum autem venisset Cephas Antiochiam in faciem ei restiti quia reprehensibilis erat 12prius enim quam venirent quidam ab Iacobo cum gentibus edebat cum autem venissent subtrahebat et segregabat se timens eos qui ex circumcisione erant 13et simulationi eius consenserunt ceteri Iudaei ita ut et Barnabas duceretur ab eis in illa simulatione 14sed cum vidissem quod non recte ambularent ad veritatem evangelii dixi Cephae coram omnibus si tu cum Iudaeus sis gentiliter et non iudaice vivis quomodo gentes cogis iudaizare 15nos natura Iudaei et non ex gentibus peccatores 16scientes autem quod non iustificatur homo ex operibus legis nisi per fidem Iesu Christi et nos in Christo Iesu credidimus ut iustificemur ex fide Christi et non ex operibus legis propter quod ex operibus legis non iustificabitur omnis caro 17quod si quaerentes iustificari in Christo inventi sumus et ipsi peccatores numquid Christus peccati minister est absit 18si enim quae destruxi haec iterum aedifico praevaricatorem me constituo 19ego enim per legem legi mortuus sum ut Deo vivam Christo confixus sum cruci 20vivo autem iam non ego vivit vero in me Christus quod autem nunc vivo in carne in fide vivo Filii Dei qui dilexit me et tradidit se ipsum pro me 21non abicio gratiam Dei si enim per legem iustitia ergo Christus gratis mortuus est

Chapter 3

1o insensati Galatae quis vos fascinavit ante quorum oculos Iesus Christus proscriptus est crucifixus 2hoc solum volo a vobis discere ex operibus legis Spiritum accepistis an ex auditu fidei 3sic stulti estis cum Spiritu coeperitis nunc carne consummamini 4tanta passi estis sine causa si tamen sine causa 5qui ergo tribuit vobis Spiritum et operatur virtutes in vobis ex operibus legis an ex auditu fidei 6sicut Abraham credidit Deo et reputatum est ei ad iustitiam 7cognoscitis ergo quia qui ex fide sunt hii sunt filii Abrahae 8providens autem scriptura quia ex fide iustificat gentes Deus praenuntiavit Abrahae quia benedicentur in te omnes gentes 9igitur qui ex fide sunt benedicentur cum fideli Abraham 10quicumque enim ex operibus legis sunt sub maledicto sunt scriptum est enim maledictus omnis qui non permanserit in omnibus quae scripta sunt in libro legis ut faciat ea 11quoniam autem in lege nemo iustificatur apud Deum manifestum est quia iustus ex fide vivit 12lex autem non est ex fide sed qui fecerit ea vivet in illis 13Christus nos redemit de maledicto legis factus pro nobis maledictum quia scriptum est maledictus omnis qui pendet in ligno 14ut in gentibus benedictio Abrahae fieret in Christo Iesu ut pollicitationem Spiritus accipiamus per fidem 15fratres secundum hominem dico tamen hominis confirmatum testamentum nemo spernit aut superordinat 16Abrahae dictae sunt promissiones et semini eius non dicit et seminibus quasi in multis sed quasi in uno et semini tuo qui est Christus 17hoc autem dico testamentum confirmatum a Deo quae post quadringentos et triginta annos facta est lex non irritam facit ad evacuandam promissionem 18nam si ex lege hereditas iam non ex repromissione Abrahae autem per promissionem donavit Deus 19quid igitur lex propter transgressiones posita est donec veniret semen cui promiserat ordinata per angelos in manu mediatoris 20mediator autem unius non est Deus autem unus est 21lex ergo adversus promissa Dei absit si enim data esset lex quae posset vivificare vere ex lege esset iustitia 22sed conclusit scriptura omnia sub peccato ut promissio ex fide Iesu Christi daretur credentibus 23prius autem quam veniret fides sub lege custodiebamur conclusi in eam fidem quae revelanda erat 24itaque lex pedagogus noster fuit in Christo ut ex fide iustificemur 25at ubi venit fides iam non sumus sub pedagogo 26omnes enim filii Dei estis per fidem in Christo Iesu 27quicumque enim in Christo baptizati estis Christum induistis 28non est Iudaeus neque Graecus non est servus neque liber non est masculus neque femina omnes enim vos unum estis in Christo Iesu 29si autem vos Christi ergo Abrahae semen estis secundum promissionem heredes

Chapter 4

1dico autem quanto tempore heres parvulus est nihil differt servo cum sit dominus omnium 2sed sub tutoribus est et actoribus usque ad praefinitum tempus a patre 3ita et nos cum essemus parvuli sub elementis mundi eramus servientes 4at ubi venit plenitudo temporis misit Deus Filium suum factum ex muliere factum sub lege 5ut eos qui sub lege erant redimeret ut adoptionem filiorum reciperemus 6quoniam autem estis filii misit Deus Spiritum Filii sui in corda nostra clamantem Abba Pater 7itaque iam non es servus sed filius quod si filius et heres per Deum 8sed tunc quidem ignorantes Deum his qui natura non sunt dii serviebatis 9nunc autem cum cognoveritis Deum immo cogniti sitis a Deo quomodo convertimini iterum ad infirma et egena elementa quibus denuo servire vultis 10dies observatis et menses et tempora et annos 11timeo vos ne forte sine causa laboraverim in vobis 12estote sicut et ego quia et ego sicut vos fratres obsecro vos nihil me laesistis 13scitis autem quia per infirmitatem carnis evangelizavi vobis iam pridem 14et temptationem vestram in carne mea non sprevistis neque respuistis sed sicut angelum Dei excepistis me sicut Christum Iesum 15ubi est ergo beatitudo vestra testimonium enim perhibeo vobis quia si fieri posset oculos vestros eruissetis et dedissetis mihi 16ergo inimicus vobis factus sum verum dicens vobis 17aemulantur vos non bene sed excludere vos volunt ut illos aemulemini 18bonum autem aemulamini in bono semper et non tantum cum praesens sum apud vos 19filioli mei quos iterum parturio donec formetur Christus in vobis 20vellem autem esse apud vos modo et mutare vocem meam quoniam confundor in vobis 21dicite mihi qui sub lege vultis esse legem non legistis 22scriptum est enim quoniam Abraham duos filios habuit unum de ancilla et unum de libera 23sed qui de ancilla secundum carnem natus est qui autem de libera per repromissionem 24quae sunt per allegoriam dicta haec enim sunt duo testamenta unum quidem a monte Sina in servitutem generans quae est Agar 25Sina enim mons est in Arabia qui coniunctus est ei quae nunc est Hierusalem et servit cum filiis eius 26illa autem quae sursum est Hierusalem libera est quae est mater nostra 27scriptum est enim laetare sterilis quae non paris erumpe et exclama quae non parturis quia multi filii desertae magis quam eius quae habet virum 28nos autem fratres secundum Isaac promissionis filii sumus 29sed quomodo tunc qui secundum carnem natus fuerat persequebatur eum qui secundum spiritum ita et nunc 30sed quid dicit scriptura eice ancillam et filium eius non enim heres erit filius ancillae cum filio liberae 31itaque fratres non sumus ancillae filii sed liberae qua libertate nos Christus liberavit

Chapter 5

1state et nolite iterum iugo servitutis contineri 2ecce ego Paulus dico vobis quoniam si circumcidamini Christus vobis nihil proderit 3testificor autem rursum omni homini circumcidenti se quoniam debitor est universae legis faciendae 4evacuati estis a Christo qui in lege iustificamini a gratia excidistis 5nos enim spiritu ex fide spem iustitiae expectamus 6nam in Christo Iesu neque circumcisio aliquid valet neque praeputium sed fides quae per caritatem operatur 7currebatis bene quis vos inpedivit veritati non oboedire 8persuasio non est ex eo qui vocat vos 9modicum fermentum totam massam corrumpit 10ego confido in vobis in Domino quod nihil aliud sapietis qui autem conturbat vos portabit iudicium quicumque est ille 11ego autem fratres si circumcisionem adhuc praedico quid adhuc persecutionem patior ergo evacuatum est scandalum crucis 12utinam et abscidantur qui vos conturbant 13vos enim in libertatem vocati estis fratres tantum ne libertatem in occasionem detis carnis sed per caritatem servite invicem 14omnis enim lex in uno sermone impletur diliges proximum tuum sicut te ipsum 15quod si invicem mordetis et comeditis videte ne ab invicem consumamini 16dico autem spiritu ambulate et desiderium carnis non perficietis 17caro enim concupiscit adversus spiritum spiritus autem adversus carnem haec enim invicem adversantur ut non quaecumque vultis illa faciatis 18quod si spiritu ducimini non estis sub lege 19manifesta autem sunt opera carnis quae sunt fornicatio inmunditia luxuria 20idolorum servitus veneficia inimicitiae contentiones aemulationes irae rixae dissensiones sectae 21invidiae homicidia ebrietates comesationes et his similia quae praedico vobis sicut praedixi quoniam qui talia agunt regnum Dei non consequentur 22fructus autem Spiritus est caritas gaudium pax longanimitas bonitas benignitas 23fides modestia continentia adversus huiusmodi non est lex 24qui autem sunt Christi carnem crucifixerunt cum vitiis et concupiscentiis 25si vivimus spiritu spiritu et ambulemus 26non efficiamur inanis gloriae cupidi invicem provocantes invicem invidentes

Chapter 6

1fratres et si praeoccupatus fuerit homo in aliquo delicto vos qui spiritales estis huiusmodi instruite in spiritu lenitatis considerans te ipsum ne et tu tempteris 2alter alterius onera portate et sic adimplebitis legem Christi 3nam si quis existimat se aliquid esse cum sit nihil ipse se seducit 4opus autem suum probet unusquisque et sic in semet ipso tantum gloriam habebit et non in altero 5unusquisque enim onus suum portabit 6communicet autem is qui catecizatur verbum ei qui se catecizat in omnibus bonis 7nolite errare Deus non inridetur 8quae enim seminaverit homo haec et metet quoniam qui seminat in carne sua de carne et metet corruptionem qui autem seminat in spiritu de spiritu metet vitam aeternam 9bonum autem facientes non deficiamus tempore enim suo metemus non deficientes 10ergo dum tempus habemus operemur bonum ad omnes maxime autem ad domesticos fidei 11videte qualibus litteris scripsi vobis mea manu 12quicumque volunt placere in carne hii cogunt vos circumcidi tantum ut crucis Christi persecutionem non patiantur 13neque enim qui circumciduntur legem custodiunt sed volunt vos circumcidi ut in carne vestra glorientur 14mihi autem absit gloriari nisi in cruce Domini nostri Iesu Christi per quem mihi mundus crucifixus est et ego mundo 15in Christo enim Iesu neque circumcisio aliquid valet neque praeputium sed nova creatura 16et quicumque hanc regulam secuti fuerint pax super illos et misericordia et super Israhel Dei 17de cetero nemo mihi molestus sit ego enim stigmata Iesu in corpore meo porto

Ephesians

Chapter 1

1Paulus apostolus Christi Iesu per voluntatem Dei sanctis omnibus qui sunt Ephesi et fidelibus in Christo Iesu 2gratia vobis et pax a Deo Patre nostro et Domino Iesu Christo 3benedictus Deus et Pater Domini nostri Iesu Christi qui benedixit nos in omni benedictione spiritali in caelestibus in Christo 4sicut elegit nos in ipso ante mundi constitutionem ut essemus sancti et inmaculati in conspectu eius in caritate 5qui praedestinavit nos in adoptionem filiorum per Iesum Christum in ipsum secundum propositum voluntatis suae 6in laudem gloriae gratiae suae in qua gratificavit nos in dilecto 7in quo habemus redemptionem per sanguinem eius remissionem peccatorum secundum divitias gratiae eius 8quae superabundavit in nobis in omni sapientia et prudentia 9ut notum faceret nobis sacramentum voluntatis suae secundum bonum placitum eius quod proposuit in eo 10in dispensationem plenitudinis temporum instaurare omnia in Christo quae in caelis et quae in terra sunt in ipso 11in quo etiam sorte vocati sumus praedestinati secundum propositum eius qui omnia operatur secundum consilium voluntatis suae 12ut simus in laudem gloriae eius qui ante speravimus in Christo 13in quo et vos cum audissetis verbum veritatis evangelium salutis vestrae in quo et credentes signati estis Spiritu promissionis Sancto 14qui est pignus hereditatis nostrae in redemptionem adquisitionis in laudem gloriae ipsius 15propterea et ego audiens fidem vestram quae est in Domino Iesu et dilectionem in omnes sanctos 16non cesso gratias agens pro vobis memoriam vestri faciens in orationibus meis 17ut Deus Domini nostri Iesu Christi Pater gloriae det vobis spiritum sapientiae et revelationis in agnitione eius 18inluminatos oculos cordis vestri ut sciatis quae sit spes vocationis eius quae divitiae gloriae hereditatis eius in sanctis 19et quae sit supereminens magnitudo virtutis eius in nos qui credidimus secundum operationem potentiae virtutis eius 20quam operatus est in Christo suscitans illum a mortuis et constituens ad dexteram suam in caelestibus 21supra omnem principatum et potestatem et virtutem et dominationem et omne nomen quod nominatur non solum in hoc saeculo sed et in futuro 22et omnia subiecit sub pedibus eius et ipsum dedit caput supra omnia ecclesiae 23quae est corpus ipsius plenitudo eius qui omnia in omnibus adimpletur

Chapter 2

1et vos cum essetis mortui delictis et peccatis vestris 2in quibus aliquando ambulastis secundum saeculum mundi huius secundum principem potestatis aeris huius spiritus qui nunc operatur in filios diffidentiae 3in quibus et nos omnes aliquando conversati sumus in desideriis carnis nostrae facientes voluntates carnis et cogitationum et eramus natura filii irae sicut et ceteri 4Deus autem qui dives est in misericordia propter nimiam caritatem suam qua dilexit nos 5et cum essemus mortui peccatis convivificavit nos Christo gratia estis salvati 6et conresuscitavit et consedere fecit in caelestibus in Christo Iesu 7ut ostenderet in saeculis supervenientibus abundantes divitias gratiae suae in bonitate super nos in Christo Iesu 8gratia enim estis salvati per fidem et hoc non ex vobis Dei enim donum est 9non ex operibus ut ne quis glorietur 10ipsius enim sumus factura creati in Christo Iesu in operibus bonis quae praeparavit Deus ut in illis ambulemus 11propter quod memores estote quod aliquando vos gentes in carne qui dicimini praeputium ab ea quae dicitur circumcisio in carne manufacta 12quia eratis illo in tempore sine Christo alienati a conversatione Israhel et hospites testamentorum promissionis spem non habentes et sine Deo in mundo 13nunc autem in Christo Iesu vos qui aliquando eratis longe facti estis prope in sanguine Christi 14ipse est enim pax nostra qui fecit utraque unum et medium parietem maceriae solvens inimicitiam in carne sua 15legem mandatorum decretis evacuans ut duos condat in semet ipsum in unum novum hominem faciens pacem 16et reconciliet ambos in uno corpore Deo per crucem interficiens inimicitiam in semet ipso 17et veniens evangelizavit pacem vobis qui longe fuistis et pacem his qui prope 18quoniam per ipsum habemus accessum ambo in uno Spiritu ad Patrem 19ergo iam non estis hospites et advenae sed estis cives sanctorum et domestici Dei 20superaedificati super fundamentum apostolorum et prophetarum ipso summo angulari lapide Christo Iesu 21in quo omnis aedificatio constructa crescit in templum sanctum in Domino 22in quo et vos coaedificamini in habitaculum Dei in Spiritu

Chapter 3

1huius rei gratia ego Paulus vinctus Christi Iesu pro vobis gentibus 2si tamen audistis dispensationem gratiae Dei quae data est mihi in vobis 3quoniam secundum revelationem notum mihi factum est sacramentum sicut supra scripsi in brevi 4prout potestis legentes intellegere prudentiam meam in mysterio Christi 5quod aliis generationibus non est agnitum filiis hominum sicuti nunc revelatum est sanctis apostolis eius et prophetis in Spiritu 6esse gentes coheredes et concorporales et conparticipes promissionis in Christo Iesu per evangelium 7cuius factus sum minister secundum donum gratiae Dei quae data est mihi secundum operationem virtutis eius 8mihi omnium sanctorum minimo data est gratia haec in gentibus evangelizare ininvestigabiles divitias Christi 9et inluminare omnes quae sit dispensatio sacramenti absconditi a saeculis in Deo qui omnia creavit 10ut innotescat principibus et potestatibus in caelestibus per ecclesiam multiformis sapientia Dei 11secundum praefinitionem saeculorum quam fecit in Christo Iesu Domino nostro 12in quo habemus fiduciam et accessum in confidentia per fidem eius 13propter quod peto ne deficiatis in tribulationibus meis pro vobis quae est gloria vestra 14huius rei gratia flecto genua mea ad Patrem Domini nostri Iesu Christi 15ex quo omnis paternitas in caelis et in terra nominatur 16ut det vobis secundum divitias gloriae suae virtute corroborari per Spiritum eius in interiore homine 17habitare Christum per fidem in cordibus vestris in caritate radicati et fundati 18ut possitis conprehendere cum omnibus sanctis quae sit latitudo et longitudo et sublimitas et profundum 19scire etiam supereminentem scientiae caritatem Christi ut impleamini in omnem plenitudinem Dei 20ei autem qui potens est omnia facere superabundanter quam petimus aut intellegimus secundum virtutem quae operatur in nobis 21ipsi gloria in ecclesia et in Christo Iesu in omnes generationes saeculi saeculorum amen

Chapter 4

1obsecro itaque vos ego vinctus in Domino ut digne ambuletis vocatione qua vocati estis 2cum omni humilitate et mansuetudine cum patientia subportantes invicem in caritate 3solliciti servare unitatem spiritus in vinculo pacis 4unum corpus et unus spiritus sicut vocati estis in una spe vocationis vestrae 5unus Dominus una fides unum baptisma 6unus Deus et Pater omnium qui super omnes et per omnia et in omnibus nobis 7unicuique autem nostrum data est gratia secundum mensuram donationis Christi 8propter quod dicit ascendens in altum captivam duxit captivitatem dedit dona hominibus 9quod autem ascendit quid est nisi quia et descendit primum in inferiores partes terrae 10qui descendit ipse est et qui ascendit super omnes caelos ut impleret omnia 11et ipse dedit quosdam quidem apostolos quosdam autem prophetas alios vero evangelistas alios autem pastores et doctores 12ad consummationem sanctorum in opus ministerii in aedificationem corporis Christi 13donec occurramus omnes in unitatem fidei et agnitionis Filii Dei in virum perfectum in mensuram aetatis plenitudinis Christi 14ut iam non simus parvuli fluctuantes et circumferamur omni vento doctrinae in nequitia hominum in astutia ad circumventionem erroris 15veritatem autem facientes in caritate crescamus in illo per omnia qui est caput Christus 16ex quo totum corpus conpactum et conexum per omnem iuncturam subministrationis secundum operationem in mensuram uniuscuiusque membri augmentum corporis facit in aedificationem sui in caritate 17hoc igitur dico et testificor in Domino ut iam non ambuletis sicut gentes ambulant in vanitate sensus sui 18tenebris obscuratum habentes intellectum alienati a vita Dei per ignorantiam quae est in illis propter caecitatem cordis ipsorum 19qui desperantes semet ipsos tradiderunt inpudicitiae in operationem inmunditiae omnis in avaritia 20vos autem non ita didicistis Christum 21si tamen illum audistis et in ipso edocti estis sicut est veritas in Iesu 22deponere vos secundum pristinam conversationem veterem hominem qui corrumpitur secundum desideria erroris 23renovamini autem spiritu mentis vestrae 24et induite novum hominem qui secundum Deum creatus est in iustitia et sanctitate veritatis 25propter quod deponentes mendacium loquimini veritatem unusquisque cum proximo suo quoniam sumus invicem membra 26irascimini et nolite peccare sol non occidat super iracundiam vestram 27nolite locum dare diabolo 28qui furabatur iam non furetur magis autem laboret operando manibus quod bonum est ut habeat unde tribuat necessitatem patienti 29omnis sermo malus ex ore vestro non procedat sed si quis bonus ad aedificationem oportunitatis ut det gratiam audientibus 30et nolite contristare Spiritum Sanctum Dei in quo signati estis in die redemptionis 31omnis amaritudo et ira et indignatio et clamor et blasphemia tollatur a vobis cum omni malitia 32estote autem invicem benigni misericordes donantes invicem sicut et Deus in Christo donavit nobis

Chapter 5

1estote ergo imitatores Dei sicut filii carissimi 2et ambulate in dilectione sicut et Christus dilexit nos et tradidit se ipsum pro nobis oblationem et hostiam Deo in odorem suavitatis 3fornicatio autem et omnis inmunditia aut avaritia nec nominetur in vobis sicut decet sanctos 4aut turpitudo aut stultiloquium aut scurrilitas quae ad rem non pertinent sed magis gratiarum actio 5hoc enim scitote intellegentes quod omnis fornicator aut inmundus aut avarus quod est idolorum servitus non habet hereditatem in regno Christi et Dei 6nemo vos seducat inanibus verbis propter haec enim venit ira Dei in filios diffidentiae 7nolite ergo effici participes eorum 8eratis enim aliquando tenebrae nunc autem lux in Domino ut filii lucis ambulate 9fructus enim lucis est in omni bonitate et iustitia et veritate 10probantes quid sit beneplacitum Deo 11et nolite communicare operibus infructuosis tenebrarum magis autem et redarguite 12quae enim in occulto fiunt ab ipsis turpe est et dicere 13omnia autem quae arguuntur a lumine manifestantur omne enim quod manifestatur lumen est 14propter quod dicit surge qui dormis et exsurge a mortuis et inluminabit tibi Christus 15videte itaque fratres quomodo caute ambuletis non quasi insipientes sed ut sapientes 16redimentes tempus quoniam dies mali sunt 17propterea nolite fieri inprudentes sed intellegentes quae sit voluntas Domini 18et nolite inebriari vino in quo est luxuria sed implemini Spiritu 19loquentes vobismet ipsis in psalmis et hymnis et canticis spiritalibus cantantes et psallentes in cordibus vestris Domino 20gratias agentes semper pro omnibus in nomine Domini nostri Iesu Christi Deo et Patri 21subiecti invicem in timore Christi 22mulieres viris suis subditae sint sicut Domino 23quoniam vir caput est mulieris sicut Christus caput est ecclesiae ipse salvator corporis 24sed ut ecclesia subiecta est Christo ita et mulieres viris suis in omnibus 25viri diligite uxores sicut et Christus dilexit ecclesiam et se ipsum tradidit pro ea 26ut illam sanctificaret mundans lavacro aquae in verbo 27ut exhiberet ipse sibi gloriosam ecclesiam non habentem maculam aut rugam aut aliquid eiusmodi sed ut sit sancta et inmaculata 28ita et viri debent diligere uxores suas ut corpora sua qui suam uxorem diligit se ipsum diligit 29nemo enim umquam carnem suam odio habuit sed nutrit et fovet eam sicut et Christus ecclesiam 30quia membra sumus corporis eius de carne eius et de ossibus eius 31propter hoc relinquet homo patrem et matrem suam et adherebit uxori suae et erunt duo in carne una 32sacramentum hoc magnum est ego autem dico in Christo et in ecclesia 33verumtamen et vos singuli unusquisque suam uxorem sicut se ipsum diligat uxor autem ut timeat virum

Chapter 6

1filii oboedite parentibus vestris in Domino hoc enim est iustum 2honora patrem tuum et matrem quod est mandatum primum in promissione 3ut bene sit tibi et sis longevus super terram 4et patres nolite ad iracundiam provocare filios vestros sed educate illos in disciplina et correptione Domini 5servi oboedite dominis carnalibus cum timore et tremore in simplicitate cordis vestri sicut Christo 6non ad oculum servientes quasi hominibus placentes sed ut servi Christi facientes voluntatem Dei ex animo 7cum bona voluntate servientes sicut Domino et non hominibus 8scientes quoniam unusquisque quodcumque fecerit bonum hoc percipiet a Domino sive servus sive liber 9et domini eadem facite illis remittentes minas scientes quia et illorum et vester Dominus est in caelis et personarum acceptio non est apud eum 10de cetero fratres confortamini in Domino et in potentia virtutis eius 11induite vos arma Dei ut possitis stare adversus insidias diaboli 12quia non est nobis conluctatio adversus carnem et sanguinem sed adversus principes et potestates adversus mundi rectores tenebrarum harum contra spiritalia nequitiae in caelestibus 13propterea accipite armaturam Dei ut possitis resistere in die malo et omnibus perfectis stare 14state ergo succincti lumbos vestros in veritate et induti loricam iustitiae 15et calciati pedes in praeparatione evangelii pacis 16in omnibus sumentes scutum fidei in quo possitis omnia tela nequissimi ignea extinguere 17et galeam salutis adsumite et gladium Spiritus quod est verbum Dei 18per omnem orationem et obsecrationem orantes omni tempore in Spiritu et in ipso vigilantes in omni instantia et obsecratione pro omnibus sanctis 19et pro me ut detur mihi sermo in apertione oris mei cum fiducia notum facere mysterium evangelii 20pro quo legatione fungor in catena ita ut in ipso audeam prout oportet me loqui 21ut autem et vos sciatis quae circa me sunt quid agam omnia nota vobis faciet Tychicus carissimus frater et fidelis minister in Domino 22quem misi ad vos in hoc ipsum ut cognoscatis quae circa nos sunt et consoletur corda vestra 23pax fratribus et caritas cum fide a Deo Patre et Domino Iesu Christo

Philippians

Chapter 1

1Paulus et Timotheus servi Iesu Christi omnibus sanctis in Christo Iesu qui sunt Philippis cum episcopis et diaconis 2gratia vobis et pax a Deo Patre nostro et Domino Iesu Christo 3gratias ago Deo meo in omni memoria vestri 4semper in cunctis orationibus meis pro omnibus vobis cum gaudio deprecationem faciens 5super communicatione vestra in evangelio a prima die usque nunc 6confidens hoc ipsum quia qui coepit in vobis opus bonum perficiet usque in diem Christi Iesu 7sicut est mihi iustum hoc sentire pro omnibus vobis eo quod habeam in corde vos et in vinculis meis et in defensione et confirmatione evangelii socios gaudii mei omnes vos esse 8testis enim mihi est Deus quomodo cupiam omnes vos in visceribus Christi Iesu 9et hoc oro ut caritas vestra magis ac magis abundet in scientia et omni sensu 10ut probetis potiora ut sitis sinceres et sine offensa in diem Christi 11repleti fructu iustitiae per Christum Iesum in gloriam et laudem Dei 12scire autem vos volo fratres quia quae circa me sunt magis ad profectum venerunt evangelii 13ita ut vincula mea manifesta fierent in Christo in omni praetorio et in ceteris omnibus 14et plures e fratribus in Domino confidentes vinculis meis abundantius audere sine timore verbum Dei loqui 15quidam quidem et propter invidiam et contentionem quidam autem et propter bonam voluntatem Christum praedicant 16quidam ex caritate scientes quoniam in defensionem evangelii positus sum 17quidam autem ex contentione Christum adnuntiant non sincere existimantes pressuram se suscitare vinculis meis 18quid enim dum omni modo sive per occasionem sive per veritatem Christus adnuntiatur et in hoc gaudeo sed et gaudebo 19scio enim quia hoc mihi proveniet in salutem per vestram orationem et subministrationem Spiritus Iesu Christi 20secundum expectationem et spem meam quia in nullo confundar sed in omni fiducia sicut semper et nunc magnificabitur Christus in corpore meo sive per vitam sive per mortem 21mihi enim vivere Christus est et mori lucrum 22quod si vivere in carne hic mihi fructus operis est et quid eligam ignoro 23coartor autem e duobus desiderium habens dissolvi et cum Christo esse multo magis melius 24permanere autem in carne magis necessarium est propter vos 25et hoc confidens scio quia manebo et permanebo omnibus vobis ad profectum vestrum et gaudium fidei 26ut gratulatio vestra abundet in Christo Iesu in me per meum adventum iterum ad vos 27tantum digne evangelio Christi conversamini ut sive cum venero et videro vos sive absens audiam de vobis quia stetistis uno spiritu unianimes conlaborantes fide evangelii 28et in nullo terreamini ab adversariis quae est illis causa perditionis vobis autem salutis et hoc a Deo 29quia vobis donatum est pro Christo non solum ut in eum credatis sed ut etiam pro illo patiamini 30eundem certamen habentes qualem et vidistis in me et nunc audistis de me

Chapter 2

1si qua ergo consolatio in Christo si quod solacium caritatis si qua societas spiritus si quid viscera et miserationes 2implete gaudium meum ut idem sapiatis eandem caritatem habentes unianimes id ipsum sentientes 3nihil per contentionem neque per inanem gloriam sed in humilitate superiores sibi invicem arbitrantes 4non quae sua sunt singuli considerantes sed et ea quae aliorum 5hoc enim sentite in vobis quod et in Christo Iesu 6qui cum in forma Dei esset non rapinam arbitratus est esse se aequalem Deo 7sed semet ipsum exinanivit formam servi accipiens in similitudinem hominum factus et habitu inventus ut homo 8humiliavit semet ipsum factus oboediens usque ad mortem mortem autem crucis 9propter quod et Deus illum exaltavit et donavit illi nomen super omne nomen 10ut in nomine Iesu omne genu flectat caelestium et terrestrium et infernorum 11et omnis lingua confiteatur quia Dominus Iesus Christus in gloria est Dei Patris 12itaque carissimi mei sicut semper oboedistis non ut in praesentia mei tantum sed multo magis nunc in absentia mea cum metu et tremore vestram salutem operamini 13Deus est enim qui operatur in vobis et velle et perficere pro bona voluntate 14omnia autem facite sine murmurationibus et haesitationibus 15ut sitis sine querella et simplices filii Dei sine reprehensione in medio nationis pravae et perversae inter quos lucetis sicut luminaria in mundo 16verbum vitae continentes ad gloriam meam in die Christi quia non in vacuum cucurri neque in vacuum laboravi 17sed et si immolor supra sacrificium et obsequium fidei vestrae gaudeo et congratulor omnibus vobis 18id ipsum autem et vos gaudete et congratulamini mihi 19spero autem in Domino Iesu Timotheum cito me mittere ad vos ut et ego bono animo sim cognitis quae circa vos sunt 20neminem enim habeo tam unianimem qui sincera affectione pro vobis sollicitus sit 21omnes enim sua quaerunt non quae sunt Christi Iesu 22experimentum autem eius cognoscite quoniam sicut patri filius mecum servivit in evangelium 23hunc igitur spero me mittere mox ut videro quae circa me sunt 24confido autem in Domino quoniam et ipse veniam ad vos cito 25necessarium autem existimavi Epafroditum fratrem et cooperatorem et commilitonem meum vestrum autem apostolum et ministrum necessitatis meae mittere ad vos 26quoniam quidem omnes vos desiderabat et maestus erat propterea quod audieratis illum infirmatum 27nam et infirmatus est usque ad mortem sed Deus misertus est eius non solum autem eius verum etiam et mei ne tristitiam super tristitiam haberem 28festinantius ergo misi illum ut viso eo iterum gaudeatis et ego sine tristitia sim 29excipite itaque illum cum omni gaudio in Domino et eiusmodi cum honore habetote 30quoniam propter opus Christi usque ad mortem accessit tradens animam suam ut impleret id quod ex vobis deerat erga meum obsequium

Chapter 3

1de cetero fratres mei gaudete in Domino eadem vobis scribere mihi quidem non pigrum vobis autem necessarium 2videte canes videte malos operarios videte concisionem 3nos enim sumus circumcisio qui spiritu Deo servimus et gloriamur in Christo Iesu et non in carne fiduciam habentes 4quamquam ego habeam confidentiam et in carne si quis alius videtur confidere in carne ego magis 5circumcisus octava die ex genere Israhel de tribu Beniamin Hebraeus ex Hebraeis secundum legem Pharisaeus 6secundum aemulationem persequens ecclesiam Dei secundum iustitiam quae in lege est conversatus sine querella 7sed quae mihi fuerunt lucra haec arbitratus sum propter Christum detrimenta 8verumtamen existimo omnia detrimentum esse propter eminentem scientiam Iesu Christi Domini mei propter quem omnia detrimentum feci et arbitror ut stercora ut Christum lucri faciam 9et inveniar in illo non habens meam iustitiam quae ex lege est sed illam quae ex fide est Christi quae ex Deo est iustitia in fide 10ad agnoscendum illum et virtutem resurrectionis eius et societatem passionum illius configuratus morti eius 11si quo modo occurram ad resurrectionem quae est ex mortuis 12non quod iam acceperim aut iam perfectus sim sequor autem si conprehendam in quo et conprehensus sum a Christo Iesu 13fratres ego me non arbitror conprehendisse unum autem quae quidem retro sunt obliviscens ad ea vero quae sunt in priora extendens me 14ad destinatum persequor ad bravium supernae vocationis Dei in Christo Iesu 15quicumque ergo perfecti hoc sentiamus et si quid aliter sapitis et hoc vobis Deus revelabit 16verumtamen ad quod pervenimus ut idem sapiamus et in eadem permaneamus regula 17imitatores mei estote fratres et observate eos qui ita ambulant sicut habetis formam nos 18multi enim ambulant quos saepe dicebam vobis nunc autem et flens dico inimicos crucis Christi 19quorum finis interitus quorum deus venter et gloria in confusione ipsorum qui terrena sapiunt 20nostra autem conversatio in caelis est unde etiam salvatorem expectamus Dominum Iesum Christum 21qui reformabit corpus humilitatis nostrae configuratum corpori claritatis suae secundum operationem qua possit etiam subicere sibi omnia

Chapter 4

1itaque fratres mei carissimi et desiderantissimi gaudium meum et corona mea sic state in Domino carissimi 2Euhodiam rogo et Syntychen deprecor id ipsum sapere in Domino 3etiam rogo et te germane conpar adiuva illas quae mecum laboraverunt in evangelio cum Clemente et ceteris adiutoribus meis quorum nomina sunt in libro vitae 4gaudete in Domino semper iterum dico gaudete 5modestia vestra nota sit omnibus hominibus Dominus prope 6nihil solliciti sitis sed in omni oratione et obsecratione cum gratiarum actione petitiones vestrae innotescant apud Deum 7et pax Dei quae exsuperat omnem sensum custodiat corda vestra et intellegentias vestras in Christo Iesu 8de cetero fratres quaecumque sunt vera quaecumque pudica quaecumque iusta quaecumque sancta quaecumque amabilia quaecumque bonae famae si qua virtus si qua laus haec cogitate 9quae et didicistis et accepistis et audistis et vidistis in me haec agite et Deus pacis erit vobiscum 10gavisus sum autem in Domino vehementer quoniam tandem aliquando refloruistis pro me sentire sicut et sentiebatis occupati autem eratis 11non quasi propter penuriam dico ego enim didici in quibus sum sufficiens esse 12scio et humiliari scio et abundare ubique et in omnibus institutus sum et satiari et esurire et abundare et penuriam pati 13omnia possum in eo qui me confortat 14verumtamen bene fecistis communicantes tribulationi meae 15scitis autem et vos Philippenses quod in principio evangelii quando profectus sum a Macedonia nulla mihi ecclesia communicavit in ratione dati et accepti nisi vos soli 16quia et Thessalonicam et semel et bis in usum mihi misistis 17non quia quaero datum sed requiro fructum abundantem in rationem vestram 18habeo autem omnia et abundo repletus sum acceptis ab Epafrodito quae misistis odorem suavitatis hostiam acceptam placentem Deo 19Deus autem meus impleat omne desiderium vestrum secundum divitias suas in gloria in Christo Iesu 20Deo autem et Patri nostro gloria in saecula saeculorum amen 21salutate omnem sanctum in Christo Iesu salutant vos qui mecum sunt fratres 22salutant vos omnes sancti maxime autem qui de Caesaris domo sunt

Colossians

Chapter 1

1Paulus apostolus Christi Iesu per voluntatem Dei et Timotheus frater 2his qui sunt Colossis sanctis et fidelibus fratribus in Christo Iesu gratia vobis et pax a Deo Patre nostro 3gratias agimus Deo et Patri Domini nostri Iesu Christi semper pro vobis orantes 4audientes fidem vestram in Christo Iesu et dilectionem quam habetis in sanctos omnes 5propter spem quae reposita est vobis in caelis quam audistis in verbo veritatis evangelii 6quod pervenit ad vos sicut et in universo mundo est et fructificat et crescit sicut in vobis ex ea die qua audistis et cognovistis gratiam Dei in veritate 7sicut didicistis ab Epaphra carissimo conservo nostro qui est fidelis pro vobis minister Christi Iesu 8qui etiam manifestavit nobis dilectionem vestram in Spiritu 9ideo et nos ex qua die audivimus non cessamus pro vobis orantes et postulantes ut impleamini agnitione voluntatis eius in omni sapientia et intellectu spiritali 10ut ambuletis digne Deo per omnia placentes in omni opere bono fructificantes et crescentes in scientia Dei 11in omni virtute confortati secundum potentiam claritatis eius in omni patientia et longanimitate cum gaudio 12gratias agentes Patri qui dignos nos fecit in partem sortis sanctorum in lumine 13qui eripuit nos de potestate tenebrarum et transtulit in regnum Filii dilectionis suae 14in quo habemus redemptionem remissionem peccatorum 15qui est imago Dei invisibilis primogenitus omnis creaturae 16quia in ipso condita sunt universa in caelis et in terra visibilia et invisibilia sive throni sive dominationes sive principatus sive potestates omnia per ipsum et in ipso creata sunt 17et ipse est ante omnes et omnia in ipso constant 18et ipse est caput corporis ecclesiae qui est principium primogenitus ex mortuis ut sit in omnibus ipse primatum tenens 19quia in ipso conplacuit omnem plenitudinem habitare 20et per eum reconciliare omnia in ipsum pacificans per sanguinem crucis eius sive quae in terris sive quae in caelis sunt 21et vos cum essetis aliquando alienati et inimici sensu in operibus malis 22nunc autem reconciliavit in corpore carnis eius per mortem exhibere vos sanctos et inmaculatos et inreprehensibiles coram ipso 23si tamen permanetis in fide fundati et stabiles et inmobiles ab spe evangelii quod audistis quod praedicatum est in universa creatura quae sub caelo est cuius factus sum ego Paulus minister 24qui nunc gaudeo in passionibus pro vobis et adimpleo ea quae desunt passionum Christi in carne mea pro corpore eius quod est ecclesia 25cuius factus sum ego minister secundum dispensationem Dei quae data est mihi in vos ut impleam verbum Dei 26mysterium quod absconditum fuit a saeculis et generationibus nunc autem manifestatum est sanctis eius 27quibus voluit Deus notas facere divitias gloriae sacramenti huius in gentibus quod est Christus in vobis spes gloriae 28quem nos adnuntiamus corripientes omnem hominem et docentes omnem hominem in omni sapientia ut exhibeamus omnem hominem perfectum in Christo Iesu 29in quo et laboro certando secundum operationem eius quam operatur in me in virtute

Chapter 2

1volo enim vos scire qualem sollicitudinem habeam pro vobis et pro his qui sunt Laodiciae et quicumque non viderunt faciem meam in carne 2ut consolentur corda ipsorum instructi in caritate et in omnes divitias plenitudinis intellectus in agnitionem mysterii Dei Patris Christi Iesu 3in quo sunt omnes thesauri sapientiae et scientiae absconditi 4hoc autem dico ut nemo vos decipiat in subtilitate sermonum 5nam et si corpore absens sum sed spiritu vobiscum sum gaudens et videns ordinem vestrum et firmamentum eius quae in Christo est fidei vestrae 6sicut ergo accepistis Christum Iesum Dominum in ipso ambulate 7radicati et superaedificati in ipso et confirmati fide sicut et didicistis abundantes in gratiarum actione 8videte ne quis vos decipiat per philosophiam et inanem fallaciam secundum traditionem hominum secundum elementa mundi et non secundum Christum 9quia in ipso inhabitat omnis plenitudo divinitatis corporaliter 10et estis in illo repleti qui est caput omnis principatus et potestatis 11in quo et circumcisi estis circumcisione non manufacta in expoliatione corporis carnis in circumcisione Christi 12consepulti ei in baptismo in quo et resurrexistis per fidem operationis Dei qui suscitavit illum a mortuis 13et vos cum mortui essetis in delictis et praeputio carnis vestrae convivificavit cum illo donans vobis omnia delicta 14delens quod adversum nos erat chirografum decretis quod erat contrarium nobis et ipsum tulit de medio adfigens illud cruci 15expolians principatus et potestates traduxit palam triumphans illos in semet ipso 16nemo ergo vos iudicet in cibo aut in potu aut in parte diei festi aut neomeniae aut sabbatorum 17quae sunt umbra futurorum corpus autem Christi 18nemo vos seducat volens in humilitate et religione angelorum quae non vidit ambulans frustra inflatus sensu carnis suae 19et non tenens caput ex quo totum corpus per nexus et coniunctiones subministratum et constructum crescit in augmentum Dei 20si mortui estis cum Christo ab elementis mundi quid adhuc tamquam viventes in mundo decernitis 21ne tetigeris neque gustaveris neque contrectaveris 22quae sunt omnia in interitu ipso usu secundum praecepta et doctrinas hominum 23quae sunt rationem quidem habentia sapientiae in superstitione et humilitate et ad non parcendum corpori non in honore aliquo ad saturitatem carnis

Chapter 3

1igitur si conresurrexistis Christo quae sursum sunt quaerite ubi Christus est in dextera Dei sedens 2quae sursum sunt sapite non quae supra terram 3mortui enim estis et vita vestra abscondita est cum Christo in Deo 4cum Christus apparuerit vita vestra tunc et vos apparebitis cum ipso in gloria 5mortificate ergo membra vestra quae sunt super terram fornicationem inmunditiam libidinem concupiscentiam malam et avaritiam quae est simulacrorum servitus 6propter quae venit ira Dei super filios incredulitatis 7in quibus et vos ambulastis aliquando cum viveretis in illis 8nunc autem deponite et vos omnia iram indignationem malitiam blasphemiam turpem sermonem de ore vestro 9nolite mentiri invicem expoliantes vos veterem hominem cum actibus eius 10et induentes novum eum qui renovatur in agnitionem secundum imaginem eius qui creavit eum 11ubi non est gentilis et Iudaeus circumcisio et praeputium barbarus et Scytha servus et liber sed omnia et in omnibus Christus 12induite vos ergo sicut electi Dei sancti et dilecti viscera misericordiae benignitatem humilitatem modestiam patientiam 13subportantes invicem et donantes vobis ipsis si quis adversus aliquem habet querellam sicut et Dominus donavit vobis ita et vos 14super omnia autem haec caritatem quod est vinculum perfectionis 15et pax Christi exultet in cordibus vestris in qua et vocati estis in uno corpore et grati estote 16verbum Christi habitet in vobis abundanter in omni sapientia docentes et commonentes vosmet ipsos psalmis hymnis canticis spiritalibus in gratia cantantes in cordibus vestris Deo 17omne quodcumque facitis in verbo aut in opere omnia in nomine Domini Iesu gratias agentes Deo et Patri per ipsum 18mulieres subditae estote viris sicut oportet in Domino 19viri diligite uxores et nolite amari esse ad illas 20filii oboedite parentibus per omnia hoc enim placitum est in Domino 21patres nolite ad indignationem provocare filios vestros ut non pusillo animo fiant 22servi oboedite per omnia dominis carnalibus non ad oculum servientes quasi hominibus placentes sed in simplicitate cordis timentes Dominum 23quodcumque facitis ex animo operamini sicut Domino et non hominibus 24scientes quod a Domino accipietis retributionem hereditatis Domino Christo servite 25qui enim iniuriam facit recipiet id quod inique gessit et non est personarum acceptio

Chapter 4

1domini quod iustum est et aequum servis praestate scientes quoniam et vos Dominum habetis in caelo 2orationi instate vigilantes in ea in gratiarum actione 3orantes simul et pro nobis ut Deus aperiat nobis ostium sermonis ad loquendum mysterium Christi propter quod etiam vinctus sum 4ut manifestem illud ita ut oportet me loqui 5in sapientia ambulate ad eos qui foris sunt tempus redimentes 6sermo vester semper in gratia sale sit conditus ut sciatis quomodo oporteat vos unicuique respondere 7quae circa me sunt omnia vobis nota faciet Tychicus carissimus frater et fidelis minister et conservus in Domino 8quem misi ad vos ad hoc ipsum ut cognoscat quae circa vos sunt et consoletur corda vestra 9cum Onesimo carissimo et fideli fratre qui est ex vobis omnia quae hic aguntur nota facient vobis 10salutat vos Aristarchus concaptivus meus et Marcus consobrinus Barnabae de quo accepistis mandata si venerit ad vos excipite illum 11et Iesus qui dicitur Iustus qui sunt ex circumcisione hii soli sunt adiutores in regno Dei qui mihi fuerunt solacio 12salutat vos Epaphras qui ex vobis est servus Christi Iesu semper sollicitus pro vobis in orationibus ut stetis perfecti et pleni in omni voluntate Dei 13testimonium enim illi perhibeo quod habet multum laborem pro vobis et pro his qui sunt Laodiciae et qui Hierapoli 14salutat vos Lucas medicus carissimus et Demas 15salutate fratres qui sunt Laodiciae et Nympham et quae in domo eius est ecclesiam 16et cum lecta fuerit apud vos epistula facite ut et in Laodicensium ecclesia legatur et eam quae Laodicensium est vos legatis 17et dicite Archippo vide ministerium quod accepisti in Domino ut illud impleas

1 Thessalonians

Chapter 1

1Paulus et Silvanus et Timotheus ecclesiae Thessalonicensium in Deo Patre et Domino Iesu Christo gratia vobis et pax 2gratias agimus Deo semper pro omnibus vobis memoriam facientes in orationibus nostris sine intermissione 3memores operis fidei vestrae et laboris et caritatis et sustinentiae spei Domini nostri Iesu Christi ante Deum et Patrem nostrum 4scientes fratres dilecti a Deo electionem vestram 5quia evangelium nostrum non fuit ad vos in sermone tantum sed et in virtute et in Spiritu Sancto et in plenitudine multa sicut scitis quales fuerimus vobis propter vos 6et vos imitatores nostri facti estis et Domini excipientes verbum in tribulatione multa cum gaudio Spiritus Sancti 7ita ut facti sitis forma omnibus credentibus in Macedonia et in Achaia 8a vobis enim diffamatus est sermo Domini non solum in Macedonia et in Achaia sed in omni loco fides vestra quae est ad Deum profecta est ita ut non sit nobis necesse quicquam loqui 9ipsi enim de nobis adnuntiant qualem introitum habuerimus ad vos et quomodo conversi estis ad Deum a simulacris servire Deo vivo et vero 10et expectare Filium eius de caelis quem suscitavit ex mortuis Iesum qui eripuit nos ab ira ventura

Chapter 2

1nam ipsi scitis fratres introitum nostrum ad vos quia non inanis fuit 2sed ante passi et contumeliis affecti sicut scitis in Philippis fiduciam habuimus in Deo nostro loqui ad vos evangelium Dei in multa sollicitudine 3exhortatio enim nostra non de errore neque de inmunditia neque in dolo 4sed sicut probati sumus a Deo ut crederetur nobis evangelium ita loquimur non quasi hominibus placentes sed Deo qui probat corda nostra 5neque enim aliquando fuimus in sermone adulationis sicut scitis neque in occasione avaritiae Deus testis est 6nec quaerentes ab hominibus gloriam neque a vobis neque ab aliis 7cum possimus oneri esse ut Christi apostoli sed facti sumus lenes in medio vestrum tamquam si nutrix foveat filios suos 8ita desiderantes vos cupide volebamus tradere vobis non solum evangelium Dei sed etiam animas nostras quoniam carissimi nobis facti estis 9memores enim estis fratres laborem nostrum et fatigationem nocte et die operantes ne quem vestrum gravaremus praedicavimus in vobis evangelium Dei 10vos testes estis et Deus quam sancte et iuste et sine querella vobis qui credidistis fuimus 11sicut scitis qualiter unumquemque vestrum tamquam pater filios suos 12deprecantes vos et consolantes testificati sumus ut ambularetis digne Deo qui vocavit vos in suum regnum et gloriam 13ideo et nos gratias agimus Deo sine intermissione quoniam cum accepissetis a nobis verbum auditus Dei accepistis non ut verbum hominum sed sicut est vere verbum Dei qui operatur in vobis qui credidistis 14vos enim imitatores facti estis fratres ecclesiarum Dei quae sunt in Iudaea in Christo Iesu quia eadem passi estis et vos a contribulibus vestris sicut et ipsi a Iudaeis 15qui et Dominum occiderunt Iesum et prophetas et nos persecuti sunt et Deo non placent et omnibus hominibus adversantur 16prohibentes nos gentibus loqui ut salvae fiant ut impleant peccata sua semper praevenit autem ira Dei super illos usque in finem 17nos autem fratres desolati a vobis ad tempus horae aspectu non corde abundantius festinavimus faciem vestram videre cum multo desiderio 18quoniam voluimus venire ad vos ego quidem Paulus et semel et iterum et inpedivit nos Satanas 19quae est enim nostra spes aut gaudium aut corona gloriae nonne vos ante Dominum nostrum Iesum estis in adventu eius 20vos enim estis gloria nostra et gaudium

Chapter 3

1propter quod non sustinentes amplius placuit nobis remanere Athenis solis 2et misimus Timotheum fratrem nostrum et ministrum Dei in evangelio Christi ad confirmandos vos et exhortandos pro fide vestra 3ut nemo moveatur in tribulationibus istis ipsi enim scitis quod in hoc positi sumus 4nam et cum apud vos essemus praedicebamus vobis passuros nos tribulationes sicut et factum est et scitis 5propterea et ego amplius non sustinens misi ad cognoscendam fidem vestram ne forte temptaverit vos is qui temptat et inanis fiat labor noster 6nunc autem veniente Timotheo ad nos a vobis et adnuntiante nobis fidem et caritatem vestram et quia memoriam nostri habetis bonam semper desiderantes nos videre sicut nos quoque vos 7ideo consolati sumus fratres in vobis in omni necessitate et tribulatione nostra per vestram fidem 8quoniam nunc vivimus si vos statis in Domino 9quam enim gratiarum actionem possumus Deo retribuere pro vobis in omni gaudio quo gaudemus propter vos ante Deum nostrum 10nocte et die abundantius orantes ut videamus faciem vestram et conpleamus ea quae desunt fidei vestrae 11ipse autem Deus et Pater noster et Dominus Iesus dirigat viam nostram ad vos 12vos autem Dominus multiplicet et abundare faciat caritatem in invicem et in omnes quemadmodum et nos in vobis 13ad confirmanda corda vestra sine querella in sanctitate ante Deum et Patrem nostrum in adventu Domini nostri Iesu cum omnibus sanctis eius amen

Chapter 4

1de cetero ergo fratres rogamus vos et obsecramus in Domino Iesu ut quemadmodum accepistis a nobis quomodo vos oporteat ambulare et placere Deo sicut et ambulatis ut abundetis magis 2scitis enim quae praecepta dederimus vobis per Dominum Iesum 3haec est enim voluntas Dei sanctificatio vestra 4ut abstineatis vos a fornicatione ut sciat unusquisque vestrum suum vas possidere in sanctificatione et honore 5non in passione desiderii sicut et gentes quae ignorant Deum 6ut ne quis supergrediatur neque circumveniat in negotio fratrem suum quoniam vindex est Dominus de his omnibus sicut et praediximus vobis et testificati sumus 7non enim vocavit nos Deus in inmunditia sed in sanctificatione 8itaque qui spernit non hominem spernit sed Deum qui etiam dedit Spiritum suum Sanctum in vobis 9de caritate autem fraternitatis non necesse habemus scribere vobis ipsi enim vos a Deo didicistis ut diligatis invicem 10etenim facitis illud in omnes fratres in universa Macedonia rogamus autem vos fratres ut abundetis magis 11et operam detis ut quieti sitis et ut vestrum negotium agatis et operemini manibus vestris sicut praecepimus vobis 12et ut honeste ambuletis ad eos qui foris sunt et nullius aliquid desideretis 13nolumus autem vos ignorare fratres de dormientibus ut non contristemini sicut et ceteri qui spem non habent 14si enim credimus quod Iesus mortuus est et resurrexit ita et Deus eos qui dormierunt per Iesum adducet cum eo 15hoc enim vobis dicimus in verbo Domini quia nos qui vivimus qui residui sumus in adventum Domini non praeveniemus eos qui dormierunt 16quoniam ipse Dominus in iussu et in voce archangeli et in tuba Dei descendet de caelo et mortui qui in Christo sunt resurgent primi 17deinde nos qui vivimus qui relinquimur simul rapiemur cum illis in nubibus obviam Domino in aera et sic semper cum Domino erimus 18itaque consolamini invicem in verbis istis

Chapter 5

1de temporibus autem et momentis fratres non indigetis ut scribamus vobis 2ipsi enim diligenter scitis quia dies Domini sicut fur in nocte ita veniet 3cum enim dixerint pax et securitas tunc repentinus eis superveniet interitus sicut dolor in utero habenti et non effugient 4vos autem fratres non estis in tenebris ut vos dies ille tamquam fur conprehendat 5omnes enim vos filii lucis estis et filii diei non sumus noctis neque tenebrarum 6igitur non dormiamus sicut ceteri sed vigilemus et sobrii simus 7qui enim dormiunt nocte dormiunt et qui ebrii sunt nocte ebrii sunt 8nos autem qui diei sumus sobrii simus induti loricam fidei et caritatis et galeam spem salutis 9quoniam non posuit nos Deus in iram sed in adquisitionem salutis per Dominum nostrum Iesum Christum 10qui mortuus est pro nobis ut sive vigilemus sive dormiamus simul cum illo vivamus 11propter quod consolamini invicem et aedificate alterutrum sicut et facitis 12rogamus autem vos fratres ut noveritis eos qui laborant inter vos et praesunt vobis in Domino et monent vos 13ut habeatis illos abundantius in caritate propter opus illorum pacem habete cum eis 14rogamus autem vos fratres corripite inquietos consolamini pusillianimes suscipite infirmos patientes estote ad omnes 15videte ne quis malum pro malo alicui reddat sed semper quod bonum est sectamini et in invicem et in omnes 16semper gaudete 17sine intermissione orate 18in omnibus gratias agite haec enim voluntas Dei est in Christo Iesu in omnibus vobis 19Spiritum nolite extinguere 20prophetias nolite spernere 21omnia autem probate quod bonum est tenete 22ab omni specie mala abstinete vos 23ipse autem Deus pacis sanctificet vos per omnia et integer spiritus vester et anima et corpus sine querella in adventu Domini nostri Iesu Christi servetur 24fidelis est qui vocavit vos qui etiam faciet 25fratres orate pro nobis 26salutate fratres omnes in osculo sancto 27adiuro vos per Dominum ut legatur epistula omnibus sanctis fratribus

2 Thessalonians

Chapter 1

1Paulus et Silvanus et Timotheus ecclesiae Thessalonicensium in Deo Patre nostro et Domino Iesu Christo 2gratia vobis et pax a Deo Patre nostro et Domino Iesu Christo 3gratias agere debemus Deo semper pro vobis fratres ita ut dignum est quoniam supercrescit fides vestra et abundat caritas uniuscuiusque omnium vestrum in invicem 4ita ut et nos ipsi in vobis gloriemur in ecclesiis Dei pro patientia vestra et fide in omnibus persecutionibus vestris et tribulationibus quas sustinetis 5in exemplum iusti iudicii Dei ut digni habeamini regno Dei pro quo et patimini 6si tamen iustum est apud Deum retribuere tribulationem his qui vos tribulant 7et vobis qui tribulamini requiem nobiscum in revelatione Domini Iesu de caelo cum angelis virtutis eius 8in flamma ignis dantis vindictam his qui non noverunt Deum et qui non oboediunt evangelio Domini nostri Iesu 9qui poenas dabunt in interitu aeternas a facie Domini et a gloria virtutis eius 10cum venerit glorificari in sanctis suis et admirabilis fieri in omnibus qui crediderunt quia creditum est testimonium nostrum super vos in die illo 11in quo etiam oramus semper pro vobis ut dignetur vos vocatione sua Deus et impleat omnem voluntatem bonitatis et opus fidei in virtute 12ut clarificetur nomen Domini nostri Iesu Christi in vobis et vos in illo secundum gratiam Dei nostri et Domini Iesu Christi

Chapter 2

1rogamus autem vos fratres per adventum Domini nostri Iesu Christi et nostrae congregationis in ipsum 2ut non cito moveamini a sensu neque terreamini neque per spiritum neque per sermonem neque per epistulam tamquam per nos quasi instet dies Domini 3ne quis vos seducat ullo modo quoniam nisi venerit discessio primum et revelatus fuerit homo peccati filius perditionis 4qui adversatur et extollitur supra omne quod dicitur Deus aut quod colitur ita ut in templo Dei sedeat ostendens se quia sit Deus 5non retinetis quod cum adhuc essem apud vos haec dicebam vobis 6et nunc quid detineat scitis ut reveletur in suo tempore 7nam mysterium iam operatur iniquitatis tantum ut qui tenet nunc donec de medio fiat 8et tunc revelabitur ille iniquus quem Dominus Iesus interficiet spiritu oris sui et destruet inlustratione adventus sui 9eum cuius est adventus secundum operationem Satanae in omni virtute et signis et prodigiis mendacibus 10et in omni seductione iniquitatis his qui pereunt eo quod caritatem veritatis non receperunt ut salvi fierent 11ideo mittit illis Deus operationem erroris ut credant mendacio 12ut iudicentur omnes qui non crediderunt veritati sed consenserunt iniquitati 13nos autem debemus gratias agere Deo semper pro vobis fratres dilecti a Deo quod elegerit nos Deus primitias in salutem in sanctificatione Spiritus et fide veritatis 14ad quod et vocavit vos per evangelium nostrum in adquisitionem gloriae Domini nostri Iesu Christi 15itaque fratres state et tenete traditiones quas didicistis sive per sermonem sive per epistulam nostram 16ipse autem Dominus noster Iesus Christus et Deus et Pater noster qui dilexit nos et dedit consolationem aeternam et spem bonam in gratia 17exhortetur corda vestra et confirmet in omni opere et sermone bono

Chapter 3

1de cetero fratres orate pro nobis ut sermo Domini currat et clarificetur sicut et apud vos 2et ut liberemur ab inportunis et malis hominibus non enim omnium est fides 3fidelis autem Dominus est qui confirmabit vos et custodiet a malo 4confidimus autem de vobis in Domino quoniam quae praecipimus et facitis et facietis 5Dominus autem dirigat corda vestra in caritate Dei et patientia Christi 6denuntiamus autem vobis fratres in nomine Domini nostri Iesu Christi ut subtrahatis vos ab omni fratre ambulante inordinate et non secundum traditionem quam acceperunt a nobis 7ipsi enim scitis quemadmodum oporteat imitari nos quoniam non inquieti fuimus inter vos 8neque gratis panem manducavimus ab aliquo sed in labore et fatigatione nocte et die operantes ne quem vestrum gravaremus 9non quasi non habuerimus potestatem sed ut nosmet ipsos formam daremus vobis ad imitandum nos 10nam et cum essemus apud vos hoc denuntiabamus vobis quoniam si quis non vult operari nec manducet 11audimus enim inter vos quosdam ambulare inquiete nihil operantes sed curiose agentes 12his autem qui eiusmodi sunt denuntiamus et obsecramus in Domino Iesu Christo ut cum silentio operantes suum panem manducent 13vos autem fratres nolite deficere benefacientes 14quod si quis non oboedit verbo nostro per epistulam hunc notate et non commisceamini cum illo ut confundatur 15et nolite quasi inimicum existimare sed corripite ut fratrem 16ipse autem Dominus pacis det vobis pacem sempiternam in omni loco Dominus cum omnibus vobis 17salutatio mea manu Pauli quod est signum in omni epistula ita scribo

1 Timothy

Chapter 1

1Paulus apostolus Christi Iesu secundum imperium Dei salvatoris nostri et Christi Iesu spei nostrae 2Timotheo dilecto filio in fide gratia misericordia pax a Deo Patre et Christo Iesu Domino nostro 3sicut rogavi te ut remaneres Ephesi cum irem in Macedoniam ut denuntiares quibusdam ne aliter docerent 4neque intenderent fabulis et genealogiis interminatis quae quaestiones praestant magis quam aedificationem Dei quae est in fide 5finis autem praecepti est caritas de corde puro et conscientia bona et fide non ficta 6a quibus quidam aberrantes conversi sunt in vaniloquium 7volentes esse legis doctores non intellegentes neque quae loquuntur neque de quibus adfirmant 8scimus autem quia bona est lex si quis ea legitime utatur 9sciens hoc quia iusto lex non est posita sed iniustis et non subditis impiis et peccatoribus sceleratis et contaminatis patricidis et matricidis homicidis 10fornicariis masculorum concubitoribus plagiariis mendacibus periuris et si quid aliud sanae doctrinae adversatur 11quae est secundum evangelium gloriae beati Dei quod creditum est mihi 12gratias ago ei qui me confortavit Christo Iesu Domino nostro quia fidelem me existimavit ponens in ministerio 13qui prius fui blasphemus et persecutor et contumeliosus sed misericordiam consecutus sum quia ignorans feci in incredulitate 14superabundavit autem gratia Domini nostri cum fide et dilectione quae est in Christo Iesu 15fidelis sermo et omni acceptione dignus quia Christus Iesus venit in mundum peccatores salvos facere quorum primus ego sum 16sed ideo misericordiam consecutus sum ut in me primo ostenderet Christus Iesus omnem patientiam ad deformationem eorum qui credituri sunt illi in vitam aeternam 17regi autem saeculorum inmortali invisibili soli Deo honor et gloria in saecula saeculorum amen 18hoc praeceptum commendo tibi fili Timothee secundum praecedentes in te prophetias ut milites in illis bonam militiam 19habens fidem et bonam conscientiam quam quidam repellentes circa fidem naufragaverunt 20ex quibus est Hymeneus et Alexander quos tradidi Satanae ut discant non blasphemare

Chapter 2

1obsecro igitur primo omnium fieri obsecrationes orationes postulationes gratiarum actiones pro omnibus hominibus 2pro regibus et omnibus qui in sublimitate sunt ut quietam et tranquillam vitam agamus in omni pietate et castitate 3hoc enim bonum est et acceptum coram salutari nostro Deo 4qui omnes homines vult salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire 5unus enim Deus unus et mediator Dei et hominum homo Christus Iesus 6qui dedit redemptionem semet ipsum pro omnibus testimonium temporibus suis 7in quo positus sum ego praedicator et apostolus veritatem dico non mentior doctor gentium in fide et veritate 8volo ergo viros orare in omni loco levantes puras manus sine ira et disceptatione 9similiter et mulieres in habitu ornato cum verecundia et sobrietate ornantes se non in tortis crinibus aut auro aut margaritis vel veste pretiosa 10sed quod decet mulieres promittentes pietatem per opera bona 11mulier in silentio discat cum omni subiectione 12docere autem mulieri non permitto neque dominari in virum sed esse in silentio 13Adam enim primus formatus est deinde Eva 14et Adam non est seductus mulier autem seducta in praevaricatione fuit 15salvabitur autem per filiorum generationem si permanserint in fide et dilectione et sanctificatione cum sobrietate

Chapter 3

1fidelis sermo si quis episcopatum desiderat bonum opus desiderat 2oportet ergo episcopum inreprehensibilem esse unius uxoris virum sobrium prudentem ornatum hospitalem doctorem 3non vinolentum non percussorem sed modestum non litigiosum non cupidum 4suae domui bene praepositum filios habentem subditos cum omni castitate 5si quis autem domui suae praeesse nescit quomodo ecclesiae Dei diligentiam habebit 6non neophytum ne in superbia elatus in iudicium incidat diaboli 7oportet autem illum et testimonium habere bonum ab his qui foris sunt ut non in obprobrium incidat et laqueum diaboli 8diaconos similiter pudicos non bilingues non multo vino deditos non turpe lucrum sectantes 9habentes mysterium fidei in conscientia pura 10et hii autem probentur primum et sic ministrent nullum crimen habentes 11mulieres similiter pudicas non detrahentes sobrias fideles in omnibus 12diacones sint unius uxoris viri qui filiis suis bene praesunt et suis domibus 13qui enim bene ministraverint gradum sibi bonum adquirent et multam fiduciam in fide quae est in Christo Iesu 14haec tibi scribo sperans venire ad te cito 15si autem tardavero ut scias quomodo oporteat te in domo Dei conversari quae est ecclesia Dei vivi columna et firmamentum veritatis 16et manifeste magnum est pietatis sacramentum quod manifestatum est in carne iustificatum est in spiritu apparuit angelis praedicatum est gentibus creditum est in mundo adsumptum est in gloria

Chapter 4

1Spiritus autem manifeste dicit quia in novissimis temporibus discedent quidam a fide adtendentes spiritibus erroris et doctrinis daemoniorum 2in hypocrisi loquentium mendacium et cauteriatam habentium suam conscientiam 3prohibentium nubere abstinere a cibis quos Deus creavit ad percipiendum cum gratiarum actione fidelibus et his qui cognoverunt veritatem 4quia omnis creatura Dei bona et nihil reiciendum quod cum gratiarum actione percipitur 5sanctificatur enim per verbum Dei et orationem 6haec proponens fratribus bonus eris minister Christi Iesu enutritus verbis fidei et bonae doctrinae quam adsecutus es 7ineptas autem et aniles fabulas devita exerce te ipsum ad pietatem 8nam corporalis exercitatio ad modicum utilis est pietas autem ad omnia utilis est promissionem habens vitae quae nunc est et futurae 9fidelis sermo et omni acceptione dignus 10in hoc enim laboramus et maledicimur quia speravimus in Deum vivum qui est salvator omnium hominum maxime fidelium 11praecipe haec et doce 12nemo adulescentiam tuam contemnat sed exemplum esto fidelium in verbo in conversatione in caritate in fide in castitate 13dum venio adtende lectioni exhortationi doctrinae 14noli neglegere gratiam quae in te est quae data est tibi per prophetiam cum inpositione manuum presbyterii 15haec meditare in his esto ut profectus tuus manifestus sit omnibus 16adtende tibi et doctrinae insta in illis hoc enim faciens et te ipsum salvum facies et qui te audiunt

Chapter 5

1seniorem ne increpaveris sed obsecra ut patrem iuvenes ut fratres 2anus ut matres iuvenculas ut sorores in omni castitate 3viduas honora quae vere viduae sunt 4si qua autem vidua filios aut nepotes habet discant primum domum suam regere et mutuam vicem reddere parentibus hoc enim acceptum est coram Deo 5quae autem vere vidua est et desolata speravit in Deum et instat obsecrationibus et orationibus nocte ac die 6nam quae in deliciis est vivens mortua est 7et hoc praecipe ut inreprehensibiles sint 8si quis autem suorum et maxime domesticorum curam non habet fidem negavit et est infideli deterior 9vidua eligatur non minus sexaginta annorum quae fuerit unius viri uxor 10in operibus bonis testimonium habens si filios educavit si hospitio recepit si sanctorum pedes lavit si tribulationem patientibus subministravit si omne opus bonum subsecuta est 11adulescentiores autem viduas devita cum enim luxuriatae fuerint in Christo nubere volunt 12habentes damnationem quia primam fidem irritam fecerunt 13simul autem et otiosae discunt circumire domos non solum otiosae sed et verbosae et curiosae loquentes quae non oportet 14volo ergo iuveniores nubere filios procreare matres familias esse nullam occasionem dare adversario maledicti gratia 15iam enim quaedam conversae sunt retro Satanan 16si qua fidelis habet viduas subministret illis et non gravetur ecclesia ut his quae vere viduae sunt sufficiat 17qui bene praesunt presbyteri duplici honore digni habeantur maxime qui laborant in verbo et doctrina 18dicit enim scriptura non infrenabis os bovi trituranti et dignus operarius mercede sua 19adversus presbyterum accusationem noli recipere nisi sub duobus et tribus testibus 20peccantes coram omnibus argue ut et ceteri timorem habeant 21testor coram Deo et Christo Iesu et electis angelis ut haec custodias sine praeiudicio nihil faciens in aliam partem declinando 22manus cito nemini inposueris neque communicaveris peccatis alienis te ipsum castum custodi 23noli adhuc aquam bibere sed vino modico utere propter stomachum tuum et frequentes tuas infirmitates 24quorundam hominum peccata manifesta sunt praecedentia ad iudicium quosdam autem et subsequuntur 25similiter et facta bona manifesta sunt et quae aliter se habent abscondi non possunt

Chapter 6

1quicumque sunt sub iugo servi dominos suos omni honore dignos arbitrentur ne nomen Domini et doctrina blasphemetur 2qui autem fideles habent dominos non contemnant quia fratres sunt sed magis serviant quia fideles sunt et dilecti qui beneficii participes sunt haec doce et exhortare 3si quis aliter docet et non adquiescit sanis sermonibus Domini nostri Iesu Christi et ei quae secundum pietatem est doctrinae 4superbus nihil sciens sed languens circa quaestiones et pugnas verborum ex quibus oriuntur invidiae contentiones blasphemiae suspiciones malae 5conflictationes hominum mente corruptorum et qui veritate privati sunt existimantium quaestum esse pietatem 6est autem quaestus magnus pietas cum sufficientia 7nihil enim intulimus in mundum haut dubium quia nec auferre quid possumus 8habentes autem alimenta et quibus tegamur his contenti sumus 9nam qui volunt divites fieri incidunt in temptationem et laqueum et desideria multa inutilia et nociva quae mergunt homines in interitum et perditionem 10radix enim omnium malorum est cupiditas quam quidam appetentes erraverunt a fide et inseruerunt se doloribus multis 11tu autem o homo Dei haec fuge sectare vero iustitiam pietatem fidem caritatem patientiam mansuetudinem 12certa bonum certamen fidei adprehende vitam aeternam in qua vocatus es et confessus bonam confessionem coram multis testibus 13praecipio tibi coram Deo qui vivificat omnia et Christo Iesu qui testimonium reddidit sub Pontio Pilato bonam confessionem 14ut serves mandatum sine macula inreprehensibile usque in adventum Domini nostri Iesu Christi 15quem suis temporibus ostendet beatus et solus potens rex regum et Dominus dominantium 16qui solus habet inmortalitatem lucem habitans inaccessibilem quem vidit nullus hominum sed nec videre potest cui honor et imperium sempiternum amen 17divitibus huius saeculi praecipe non sublime sapere neque sperare in incerto divitiarum sed in Deo qui praestat nobis omnia abunde ad fruendum 18bene agere divites fieri in operibus bonis facile tribuere communicare 19thesaurizare sibi fundamentum bonum in futurum ut adprehendant veram vitam 20o Timothee depositum custodi devitans profanas vocum novitates et oppositiones falsi nominis scientiae

2 Timothy

Chapter 1

1Paulus apostolus Christi Iesu per voluntatem Dei secundum promissionem vitae quae est in Christo Iesu 2Timotheo carissimo filio gratia misericordia pax a Deo Patre et Christo Iesu Domino nostro 3gratias ago Deo cui servio a progenitoribus in conscientia pura quam sine intermissione habeam tui memoriam in orationibus meis nocte ac die 4desiderans te videre memor lacrimarum tuarum ut gaudio implear 5recordationem accipiens eius fidei quae est in te non ficta quae et habitavit primum in avia tua Loide et matre tua Eunice certus sum autem quod et in te 6propter quam causam admoneo te ut resuscites gratiam Dei quae est in te per inpositionem manuum mearum 7non enim dedit nobis Deus spiritum timoris sed virtutis et dilectionis et sobrietatis 8noli itaque erubescere testimonium Domini nostri neque me vinctum eius sed conlabora evangelio secundum virtutem Dei 9qui nos liberavit et vocavit vocatione sancta non secundum opera nostra sed secundum propositum suum et gratiam quae data est nobis in Christo Iesu ante tempora saecularia 10manifestata est autem nunc per inluminationem salvatoris nostri Iesu Christi qui destruxit quidem mortem inluminavit autem vitam et incorruptionem per evangelium 11in quo positus sum ego praedicator et apostolus et magister gentium 12ob quam causam etiam haec patior sed non confundor scio enim cui credidi et certus sum quia potens est depositum meum servare in illum diem 13formam habe sanorum verborum quae a me audisti in fide et dilectione in Christo Iesu 14bonum depositum custodi per Spiritum Sanctum qui habitat in nobis 15scis hoc quod aversi sunt a me omnes qui in Asia sunt ex quibus est Phygelus et Hermogenes 16det misericordiam Dominus Onesifori domui quia saepe me refrigeravit et catenam meam non erubuit 17sed cum Romam venisset sollicite me quaesivit et invenit 18det illi Dominus invenire misericordiam a Domino in illa die et quanta Ephesi ministravit melius tu nosti

Chapter 2

1tu ergo fili mi confortare in gratia quae est in Christo Iesu 2et quae audisti a me per multos testes haec commenda fidelibus hominibus qui idonei erunt et alios docere 3labora sicut bonus miles Christi Iesu 4nemo militans inplicat se negotiis saecularibus ut ei placeat cui se probavit 5nam et qui certat in agone non coronatur nisi legitime certaverit 6laborantem agricolam oportet primum de fructibus accipere 7intellege quae dico dabit enim tibi Dominus in omnibus intellectum 8memor esto Iesum Christum resurrexisse a mortuis ex semine David secundum evangelium meum 9in quo laboro usque ad vincula quasi male operans sed verbum Dei non est alligatum 10ideo omnia sustineo propter electos ut et ipsi salutem consequantur quae est in Christo Iesu cum gloria caelesti 11fidelis sermo nam si conmortui sumus et convivemus 12si sustinemus et conregnabimus si negabimus et ille negabit nos 13si non credimus ille fidelis manet negare se ipsum non potest 14haec commone testificans coram Domino noli verbis contendere in nihil utile ad subversionem audientium 15sollicite cura te ipsum probabilem exhibere Deo operarium inconfusibilem recte tractantem verbum veritatis 16profana autem inaniloquia devita multum enim proficient ad impietatem 17et sermo eorum ut cancer serpit ex quibus est Hymeneus et Philetus 18qui a veritate exciderunt dicentes resurrectionem iam factam et subvertunt quorundam fidem 19sed firmum fundamentum Dei stetit habens signaculum hoc cognovit Dominus qui sunt eius et discedat ab iniquitate omnis qui nominat nomen Domini 20in magna autem domo non solum sunt vasa aurea et argentea sed et lignea et fictilia et quaedam quidem in honorem quaedam autem in contumeliam 21si quis ergo emundaverit se ab istis erit vas in honorem sanctificatum et utile Domino ad omne opus bonum paratum 22iuvenilia autem desideria fuge sectare vero iustitiam fidem caritatem pacem cum his qui invocant Dominum de corde puro 23stultas autem et sine disciplina quaestiones devita sciens quia generant lites 24servum autem Domini non oportet litigare sed mansuetum esse ad omnes docibilem patientem 25cum modestia corripientem eos qui resistunt nequando det illis Deus paenitentiam ad cognoscendam veritatem 26et resipiscant a diaboli laqueis a quo capti tenentur ad ipsius voluntatem

Chapter 3

1hoc autem scito quod in novissimis diebus instabunt tempora periculosa 2et erunt homines se ipsos amantes cupidi elati superbi blasphemi parentibus inoboedientes ingrati scelesti 3sine affectione sine pace criminatores incontinentes inmites sine benignitate 4proditores protervi tumidi voluptatium amatores magis quam Dei 5habentes speciem quidem pietatis virtutem autem eius abnegantes et hos devita 6ex his enim sunt qui penetrant domos et captivas ducunt mulierculas oneratas peccatis quae ducuntur variis desideriis 7semper discentes et numquam ad scientiam veritatis pervenientes 8quemadmodum autem Iannes et Mambres restiterunt Mosi ita et hii resistunt veritati homines corrupti mente reprobi circa fidem 9sed ultra non proficient insipientia enim eorum manifesta erit omnibus sicut et illorum fuit 10tu autem adsecutus es meam doctrinam institutionem propositum fidem longanimitatem dilectionem patientiam 11persecutiones passiones qualia mihi facta sunt Antiochiae Iconii Lystris quales persecutiones sustinui et ex omnibus me eripuit Dominus 12et omnes qui volunt pie vivere in Christo Iesu persecutionem patientur 13mali autem homines et seductores proficient in peius errantes et in errorem mittentes 14tu vero permane in his quae didicisti et credita sunt tibi sciens a quo didiceris 15et quia ab infantia sacras litteras nosti quae te possint instruere ad salutem per fidem quae est in Christo Iesu 16omnis scriptura divinitus inspirata et utilis ad docendum ad arguendum ad corrigendum ad erudiendum in iustitia 17ut perfectus sit homo Dei ad omne opus bonum instructus

Chapter 4

1testificor coram Deo et Christo Iesu qui iudicaturus est vivos ac mortuos et adventum ipsius et regnum eius 2praedica verbum insta oportune inportune argue obsecra increpa in omni patientia et doctrina 3erit enim tempus cum sanam doctrinam non sustinebunt sed ad sua desideria coacervabunt sibi magistros prurientes auribus 4et a veritate quidem auditum avertent ad fabulas autem convertentur 5tu vero vigila in omnibus labora opus fac evangelistae ministerium tuum imple 6ego enim iam delibor et tempus meae resolutionis instat 7bonum certamen certavi cursum consummavi fidem servavi 8in reliquo reposita est mihi iustitiae corona quam reddet mihi Dominus in illa die iustus iudex non solum autem mihi sed et his qui diligunt adventum eius 9festina venire ad me cito 10Demas enim me dereliquit diligens hoc saeculum et abiit Thessalonicam Crescens in Galliam Titus in Dalmatiam 11Lucas est mecum solus Marcum adsume et adduc tecum est enim mihi utilis in ministerium 12Tychicum autem misi Ephesum 13paenulam quam reliqui Troade apud Carpum veniens adfers et libros maxime autem membranas 14Alexander aerarius multa mala mihi ostendit reddat ei Dominus secundum opera eius 15quem et tu devita valde enim restitit verbis nostris 16in prima mea defensione nemo mihi adfuit sed omnes me dereliquerunt non illis reputetur 17Dominus autem mihi adstitit et confortavit me ut per me praedicatio impleatur et audiant omnes gentes et liberatus sum de ore leonis 18liberabit me Dominus ab omni opere malo et salvum faciet in regnum suum caeleste cui gloria in saecula saeculorum amen 19saluta Priscam et Aquilam et Onesifori domum 20Erastus remansit Corinthi Trophimum autem reliqui infirmum Mileti 21festina ante hiemem venire salutat te Eubulus et Pudens et Linus et Claudia et fratres omnes

Titus

Chapter 1

1Paulus servus Dei apostolus autem Iesu Christi secundum fidem electorum Dei et agnitionem veritatis quae secundum pietatem est 2in spem vitae aeternae quam promisit qui non mentitur Deus ante tempora saecularia 3manifestavit autem temporibus suis verbum suum in praedicatione quae credita est mihi secundum praeceptum salvatoris nostri Dei 4Tito dilecto filio secundum communem fidem gratia et pax a Deo Patre et Christo Iesu salvatore nostro 5huius rei gratia reliqui te Cretae ut ea quae desunt corrigas et constituas per civitates presbyteros sicut ego tibi disposui 6si quis sine crimine est unius uxoris vir filios habens fideles non in accusatione luxuriae aut non subditos 7oportet enim episcopum sine crimine esse sicut Dei dispensatorem non superbum non iracundum non vinolentum non percussorem non turpilucri cupidum 8sed hospitalem benignum sobrium iustum sanctum continentem 9amplectentem eum qui secundum doctrinam est fidelem sermonem ut potens sit et exhortari in doctrina sana et eos qui contradicunt arguere 10sunt enim multi et inoboedientes vaniloqui et seductores maxime qui de circumcisione sunt 11quos oportet redargui qui universas domos subvertunt docentes quae non oportet turpis lucri gratia 12dixit quidam ex illis proprius ipsorum propheta Cretenses semper mendaces malae bestiae ventres pigri 13testimonium hoc verum est quam ob causam increpa illos dure ut sani sint in fide 14non intendentes iudaicis fabulis et mandatis hominum aversantium se a veritate 15omnia munda mundis coinquinatis autem et infidelibus nihil mundum sed inquinatae sunt eorum et mens et conscientia 16confitentur se nosse Deum factis autem negant cum sunt abominati et incredibiles et ad omne opus bonum reprobi

Chapter 2

1tu autem loquere quae decet sanam doctrinam 2senes ut sobrii sint pudici prudentes sani fide dilectione patientia 3anus similiter in habitu sancto non criminatrices non vino multo servientes bene docentes 4ut prudentiam doceant adulescentulas ut viros suos ament filios diligant 5prudentes castas domus curam habentes benignas subditas suis viris ut non blasphemetur verbum Dei 6iuvenes similiter hortare ut sobrii sint 7in omnibus te ipsum praebe exemplum bonorum operum in doctrina integritatem gravitatem 8verbum sanum inreprehensibilem ut is qui ex adverso est vereatur nihil habens malum dicere de nobis 9servos dominis suis subditos esse in omnibus placentes non contradicentes 10non fraudantes, sed in omnibus fidem bonam ostendentes ut doctrinam salutaris nostri Dei ornent in omnibus 11apparuit enim gratia Dei salutaris omnibus hominibus 12erudiens nos ut abnegantes impietatem et saecularia desideria sobrie et iuste et pie vivamus in hoc saeculo 13expectantes beatam spem et adventum gloriae magni Dei et salvatoris nostri Iesu Christi 14qui dedit semet ipsum pro nobis ut nos redimeret ab omni iniquitate et mundaret sibi populum acceptabilem sectatorem bonorum operum 15haec loquere et exhortare et argue cum omni imperio nemo te contemnat

Chapter 3

1admone illos principibus et potestatibus subditos esse dicto oboedire ad omne opus bonum paratos esse 2neminem blasphemare non litigiosos esse modestos omnem ostendentes mansuetudinem ad omnes homines 3eramus enim et nos aliquando insipientes increduli errantes servientes desideriis et voluptatibus variis in malitia et invidia agentes odibiles odientes invicem 4cum autem benignitas et humanitas apparuit salvatoris nostri Dei 5non ex operibus iustitiae quae fecimus nos sed secundum suam misericordiam salvos nos fecit per lavacrum regenerationis et renovationis Spiritus Sancti 6quem effudit in nos abunde per Iesum Christum salvatorem nostrum 7ut iustificati gratia ipsius heredes simus secundum spem vitae aeternae 8fidelis sermo est et de his volo te confirmare ut curent bonis operibus praeesse qui credunt Deo haec sunt bona et utilia hominibus 9stultas autem quaestiones et genealogias et contentiones et pugnas legis devita sunt enim inutiles et vanae 10hereticum hominem post unam et secundam correptionem devita 11sciens quia subversus est qui eiusmodi est et delinquit proprio iudicio condemnatus 12cum misero ad te Arteman aut Tychicum festina ad me venire Nicopolim ibi enim statui hiemare 13Zenan legis peritum et Apollo sollicite praemitte ut nihil illis desit 14discant autem et nostri bonis operibus praeesse ad usus necessarios ut non sint infructuosi

Philemon

Chapter 1

1Paulus vinctus Iesu Christi et Timotheus frater Philemoni dilecto et adiutori nostro 2et Appiae sorori et Archippo commilitoni nostro et ecclesiae quae in domo tua est 3gratia vobis et pax a Deo Patre nostro et Domino Iesu Christo 4gratias ago Deo meo semper memoriam tui faciens in orationibus meis 5audiens caritatem tuam et fidem quam habes in Domino Iesu et in omnes sanctos 6ut communicatio fidei tuae evidens fiat in agnitione omnis boni in nobis in Christo Iesu 7gaudium enim magnum habui et consolationem in caritate tua quia viscera sanctorum requieverunt per te frater 8propter quod multam fiduciam habentes in Christo Iesu imperandi tibi quod ad rem pertinet 9propter caritatem magis obsecro cum sis talis ut Paulus senex nunc autem et vinctus Iesu Christi 10obsecro te de meo filio quem genui in vinculis Onesimo 11qui tibi aliquando inutilis fuit nunc autem et tibi et mihi utilis 12quem remisi tu autem illum id est mea viscera suscipe 13quem ego volueram mecum detinere ut pro te mihi ministraret in vinculis evangelii 14sine consilio autem tuo nihil volui facere uti ne velut ex necessitate bonum tuum esset sed voluntarium 15forsitan enim ideo discessit ad horam a te ut aeternum illum recipere 16iam non ut servum sed plus servo carissimum fratrem maxime mihi quanto autem magis tibi et in carne et in Domino 17si ergo habes me socium suscipe illum sicut me 18si autem aliquid nocuit tibi aut debet hoc mihi inputa 19ego Paulus scripsi mea manu ego reddam ut non dicam tibi quod et te ipsum mihi debes 20ita frater ego te fruar in Domino refice viscera mea in Domino 21confidens oboedientia tua scripsi tibi sciens quoniam et super id quod dico facies 22simul autem et para mihi hospitium nam spero per orationes vestras donari me vobis 23salutat te Epaphras concaptivus meus in Christo Iesu 24Marcus Aristarchus Demas Lucas adiutores mei

Hebrews

Chapter 1

1multifariam et multis modis olim Deus loquens patribus in prophetis 2novissime diebus istis locutus est nobis in Filio quem constituit heredem universorum per quem fecit et saecula 3qui cum sit splendor gloriae et figura substantiae eius portansque omnia verbo virtutis suae purgationem peccatorum faciens sedit ad dexteram Maiestatis in excelsis 4tanto melior angelis effectus quanto differentius prae illis nomen hereditavit 5cui enim dixit aliquando angelorum Filius meus es tu ego hodie genui te et rursum ego ero illi in Patrem et ipse erit mihi in Filium 6et cum iterum introducit primogenitum in orbem terrae dicit et adorent eum omnes angeli Dei 7et ad angelos quidem dicit qui facit angelos suos spiritus et ministros suos flammam ignis 8ad Filium autem thronus tuus Deus in saeculum saeculi et virga aequitatis virga regni tui 9dilexisti iustitiam et odisti iniquitatem propterea unxit te Deus Deus tuus oleo exultationis prae participibus tuis 10et tu in principio Domine terram fundasti et opera manuum tuarum sunt caeli 11ipsi peribunt tu autem permanebis et omnes ut vestimentum veterescent 12et velut amictum involves eos et mutabuntur tu autem idem es et anni tui non deficient 13ad quem autem angelorum dixit aliquando sede a dextris meis quoadusque ponam inimicos tuos scabillum pedum tuorum 14nonne omnes sunt administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditatem capient salutis

Chapter 2

1propterea abundantius oportet observare nos ea quae audivimus ne forte pereffluamus 2si enim qui per angelos dictus est sermo factus est firmus et omnis praevaricatio et inoboedientia accepit iustam mercedis retributionem 3quomodo nos effugiemus si tantam neglexerimus salutem quae cum initium accepisset enarrari per Dominum ab eis qui audierunt in nos confirmata est 4contestante Deo signis et portentis et variis virtutibus et Spiritus Sancti distributionibus secundum suam voluntatem 5non enim angelis subiecit orbem terrae futurum de quo loquimur 6testatus est autem in quodam loco quis dicens quid est homo quod memor es eius aut filius hominis quoniam visitas eum 7minuisti eum paulo minus ab angelis gloria et honore coronasti eum et constituisti eum super opera manuum tuarum 8omnia subiecisti sub pedibus eius in eo enim quod ei omnia subiecit nihil dimisit non subiectum ei nunc autem necdum videmus omnia subiecta ei 9eum autem qui modico quam angeli minoratus est videmus Iesum propter passionem mortis gloria et honore coronatum ut gratia Dei pro omnibus gustaret mortem 10decebat enim eum propter quem omnia et per quem omnia qui multos filios in gloriam adduxerat auctorem salutis eorum per passiones consummare 11qui enim sanctificat et qui sanctificantur ex uno omnes propter quam causam non confunditur fratres eos vocare dicens 12nuntiabo nomen tuum fratribus meis in medio ecclesiae laudabo te 13et iterum ego ero fidens in eum et iterum ecce ego et pueri mei quos mihi dedit Deus 14quia ergo pueri communicaverunt sanguini et carni et ipse similiter participavit hisdem ut per mortem destrueret eum qui habebat mortis imperium id est diabolum 15et liberaret eos qui timore mortis per totam vitam obnoxii erant servituti 16nusquam enim angelos adprehendit sed semen Abrahae adprehendit 17unde debuit per omnia fratribus similare ut misericors fieret et fidelis pontifex ad Deum ut repropitiaret delicta populi 18in eo enim in quo passus est ipse temptatus potens est eis qui temptantur auxiliari

Chapter 3

1unde fratres sancti vocationis caelestis participes considerate apostolum et pontificem confessionis nostrae Iesum 2qui fidelis est ei qui fecit illum sicut et Moses in omni domo illius 3amplioris enim gloriae iste prae Mose dignus habitus est quanto ampliorem honorem habet domus qui fabricavit illam 4omnis namque domus fabricatur ab aliquo qui autem omnia creavit Deus 5et Moses quidem fidelis erat in tota domo eius tamquam famulus in testimonium eorum quae dicenda erant 6Christus vero tamquam filius in domo sua quae domus sumus nos si fiduciam et gloriam spei usque ad finem firmam retineamus 7quapropter sicut dicit Spiritus Sanctus hodie si vocem eius audieritis 8nolite obdurare corda vestra sicut in exacerbatione secundum diem temptationis in deserto 9ubi temptaverunt me patres vestri probaverunt et viderunt opera mea 10quadraginta annos propter quod infensus fui generationi huic et dixi semper errant corde ipsi autem non cognoverunt vias meas 11sicut iuravi in ira mea si introibunt in requiem meam 12videte fratres ne forte sit in aliquo vestrum cor malum incredulitatis discedendi a Deo vivo 13sed adhortamini vosmet ipsos per singulos dies donec hodie cognominatur ut non obduretur quis ex vobis fallacia peccati 14participes enim Christi effecti sumus si tamen initium substantiae usque ad finem firmum retineamus 15dum dicitur hodie si vocem eius audieritis nolite obdurare corda vestra quemadmodum in illa exacerbatione 16quidam enim audientes exacerbaverunt sed non universi qui profecti sunt ab Aegypto per Mosen 17quibus autem infensus est quadraginta annos nonne illis qui peccaverunt quorum cadavera prostrata sunt in deserto 18quibus autem iuravit non introire in requiem ipsius nisi illis qui increduli fuerunt 19et videmus quia non potuerunt introire propter incredulitatem

Chapter 4

1timeamus ergo ne forte relicta pollicitatione introeundi in requiem eius existimetur aliqui ex vobis deesse 2etenim et nobis nuntiatum est quemadmodum et illis sed non profuit illis sermo auditus non admixtis fidei ex his quae audierunt 3ingrediemur enim in requiem qui credidimus quemadmodum dixit sicut iuravi in ira mea si introibunt in requiem meam et quidem operibus ab institutione mundi factis 4dixit enim quodam loco de die septima sic et requievit Deus die septima ab omnibus operibus suis 5et in isto rursum si introibunt in requiem meam 6quoniam ergo superest quosdam introire in illam et hii quibus prioribus adnuntiatum est non introierunt propter incredulitatem 7iterum terminat diem quendam hodie in David dicendo post tantum temporis sicut supra dictum est hodie si vocem eius audieritis nolite obdurare corda vestra 8nam si eis Iesus requiem praestitisset numquam de alio loqueretur posthac die 9itaque relinquitur sabbatismus populo Dei 10qui enim ingressus est in requiem eius etiam ipse requievit ab operibus suis sicut a suis Deus 11festinemus ergo ingredi in illam requiem ut ne in id ipsum quis incidat incredulitatis exemplum 12vivus est enim Dei sermo et efficax et penetrabilior omni gladio ancipiti et pertingens usque ad divisionem animae ac spiritus conpagum quoque et medullarum et discretor cogitationum et intentionum cordis 13et non est ulla creatura invisibilis in conspectu eius omnia autem nuda et aperta sunt oculis eius ad quem nobis sermo 14habentes ergo pontificem magnum qui penetraverit caelos Iesum Filium Dei teneamus confessionem 15non enim habemus pontificem qui non possit conpati infirmitatibus nostris temptatum autem per omnia pro similitudine absque peccato 16adeamus ergo cum fiducia ad thronum gratiae ut misericordiam consequamur et gratiam inveniamus in auxilio oportuno

Chapter 5

1omnis namque pontifex ex hominibus adsumptus pro hominibus constituitur in his quae sunt ad Deum ut offerat dona et sacrificia pro peccatis 2qui condolere possit his qui ignorant et errant quoniam et ipse circumdatus est infirmitate 3et propter eam debet quemadmodum et pro populo ita etiam pro semet ipso offerre pro peccatis 4nec quisquam sumit sibi honorem sed qui vocatur a Deo tamquam Aaron 5sic et Christus non semet ipsum clarificavit ut pontifex fieret sed qui locutus est ad eum Filius meus es tu ego hodie genui te 6quemadmodum et in alio dicit tu es sacerdos in aeternum secundum ordinem Melchisedech 7qui in diebus carnis suae preces supplicationesque ad eum qui possit salvum illum a morte facere cum clamore valido et lacrimis offerens et exauditus pro sua reverentia 8et quidem cum esset Filius didicit ex his quae passus est oboedientiam 9et consummatus factus est omnibus obtemperantibus sibi causa salutis aeternae 10appellatus a Deo pontifex iuxta ordinem Melchisedech 11de quo grandis nobis sermo et ininterpretabilis ad dicendum quoniam inbecilles facti estis ad audiendum 12etenim cum deberetis magistri esse propter tempus rursum indigetis ut vos doceamini quae sint elementa exordii sermonum Dei et facti estis quibus lacte opus sit non solido cibo 13omnis enim qui lactis est particeps expers est sermonis iustitiae parvulus enim est 14perfectorum autem est solidus cibus eorum qui pro consuetudine exercitatos habent sensus ad discretionem boni ac mali

Chapter 6

1quapropter intermittentes inchoationis Christi sermonem ad perfectionem feramur non rursum iacientes fundamentum paenitentiae ab operibus mortuis et fidei ad Deum 2baptismatum doctrinae inpositionis quoque manuum ac resurrectionis mortuorum et iudicii aeterni 3et hoc faciemus siquidem permiserit Deus 4inpossibile est enim eos qui semel sunt inluminati gustaverunt etiam donum caeleste et participes sunt facti Spiritus Sancti 5gustaverunt nihilominus bonum Dei verbum virtutesque saeculi venturi 6et prolapsi sunt renovari rursus ad paenitentiam rursum crucifigentes sibimet ipsis Filium Dei et ostentui habentes 7terra enim saepe venientem super se bibens imbrem et generans herbam oportunam illis a quibus colitur accipit benedictionem a Deo 8proferens autem spinas ac tribulos reproba est et maledicto proxima cuius consummatio in conbustionem 9confidimus autem de vobis dilectissimi meliora et viciniora saluti tametsi ita loquimur 10non enim iniustus Deus ut obliviscatur operis vestri et dilectionis quam ostendistis in nomine ipsius qui ministrastis sanctis et ministratis 11cupimus autem unumquemque vestrum eandem ostentare sollicitudinem ad expletionem spei usque in finem 12ut non segnes efficiamini verum imitatores eorum qui fide et patientia hereditabunt promissiones 13Abrahae namque promittens Deus quoniam neminem habuit per quem iuraret maiorem iuravit per semet ipsum 14dicens nisi benedicens benedicam te et multiplicans multiplicabo te 15et sic longanimiter ferens adeptus est repromissionem 16homines enim per maiorem sui iurant et omnis controversiae eorum finis ad confirmationem est iuramentum 17in quo abundantius volens Deus ostendere pollicitationis heredibus inmobilitatem consilii sui interposuit iusiurandum 18ut per duas res inmobiles quibus inpossibile est mentiri Deum fortissimum solacium habeamus qui confugimus ad tenendam propositam spem 19quam sicut anchoram habemus animae tutam ac firmam et incedentem usque in interiora velaminis 20ubi praecursor pro nobis introiit Iesus secundum ordinem Melchisedech pontifex factus in aeternum

Chapter 7

1hic enim Melchisedech rex Salem sacerdos Dei summi qui obviavit Abrahae regresso a caede regum et benedixit ei 2cui decimas omnium divisit Abraham primum quidem qui interpretatur rex iustitiae deinde autem et rex Salem quod est rex pacis 3sine patre sine matre sine genealogia neque initium dierum neque finem vitae habens adsimilatus autem Filio Dei manet sacerdos in perpetuum 4intuemini autem quantus sit hic cui et decimam dedit de praecipuis Abraham patriarcha 5et quidem de filiis Levi sacerdotium accipientes mandatum habent decimas sumere a populo secundum legem id est a fratribus suis quamquam et ipsi exierunt de lumbis Abrahae 6cuius autem generatio non adnumeratur in eis decimas sumpsit Abraham et hunc qui habebat repromissiones benedixit 7sine ulla autem contradictione quod minus est a meliore benedicitur 8et hic quidem decimas morientes homines accipiunt ibi autem contestatus quia vivit 9et ut ita dictum sit per Abraham et Levi qui decimas accipit decimatus est 10adhuc enim in lumbis patris erat quando obviavit ei Melchisedech 11si ergo consummatio per sacerdotium leviticum erat populus enim sub ipso legem accepit quid adhuc necessarium secundum ordinem Melchisedech alium surgere sacerdotem et non secundum ordinem Aaron dici 12translato enim sacerdotio necesse est ut et legis translatio fiat 13in quo enim haec dicuntur de alia tribu est de qua nullus altario praesto fuit 14manifestum enim quod ex Iuda ortus sit Dominus noster in qua tribu nihil de sacerdotibus Moses locutus est 15et amplius adhuc manifestum est si secundum similitudinem Melchisedech exsurgit alius sacerdos 16qui non secundum legem mandati carnalis factus est sed secundum virtutem vitae insolubilis 17contestatur enim quoniam tu es sacerdos in aeternum secundum ordinem Melchisedech 18reprobatio quidem fit praecedentis mandati propter infirmitatem eius et inutilitatem 19nihil enim ad perfectum adduxit lex introductio vero melioris spei per quam proximamus ad Deum 20et quantum est non sine iureiurando alii quidem sine iureiurando sacerdotes facti sunt 21hic autem cum iureiurando per eum qui dixit ad illum iuravit Dominus et non paenitebit tu es sacerdos in aeternum 22in tantum melioris testamenti sponsor factus est Iesus 23et alii quidem plures facti sunt sacerdotes idcirco quod morte prohiberentur permanere 24hic autem eo quod maneat in aeternum sempiternum habet sacerdotium 25unde et salvare in perpetuo potest accedentes per semet ipsum ad Deum semper vivens ad interpellandum pro eis 26talis enim decebat ut nobis esset pontifex sanctus innocens inpollutus segregatus a peccatoribus et excelsior caelis factus 27qui non habet cotidie necessitatem quemadmodum sacerdotes prius pro suis delictis hostias offerre deinde pro populi hoc enim fecit semel se offerendo 28lex enim homines constituit sacerdotes infirmitatem habentes sermo autem iurisiurandi qui post legem est Filium in aeternum perfectum

Chapter 8

1capitulum autem super ea quae dicuntur talem habemus pontificem qui consedit in dextera sedis Magnitudinis in caelis 2sanctorum minister et tabernaculi veri quod fixit Dominus et non homo 3omnis enim pontifex ad offerenda munera et hostias constituitur unde necesse est et hunc habere aliquid quod offerat 4si ergo esset super terram nec esset sacerdos cum essent qui offerrent secundum legem munera 5qui exemplari et umbrae deserviunt caelestium sicut responsum est Mosi cum consummaret tabernaculum vide inquit omnia facito secundum exemplar quod tibi ostensum est in monte 6nunc autem melius sortitus est ministerium quanto et melioris testamenti mediator est quod in melioribus repromissionibus sanctum est 7nam si illud prius culpa vacasset non utique secundi locus inquireretur 8vituperans enim eos dicit ecce dies veniunt dicit Dominus et consummabo super domum Israhel et super domum Iuda testamentum novum 9non secundum testamentum quod feci patribus eorum in die qua adprehendi manum illorum ut educerem illos de terra Aegypti quoniam ipsi non permanserunt in testamento meo et ego neglexi eos dicit Dominus 10quia hoc testamentum quod disponam domui Israhel post dies illos dicit Dominus dando leges meas in mentem eorum et in corde eorum superscribam eas et ero eis in Deum et ipsi erunt mihi in populum 11et non docebit unusquisque proximum suum et unusquisque fratrem suum dicens cognosce Dominum quoniam omnes scient me a minore usque ad maiorem eorum 12quia propitius ero iniquitatibus eorum et peccatorum illorum iam non memorabor 13dicendo autem novum veteravit prius quod autem antiquatur et senescit prope interitum est

Chapter 9

1habuit quidem et prius iustificationes culturae et sanctum saeculare 2tabernaculum enim factum est primum in quo inerant candelabra et mensa et propositio panum quae dicitur sancta 3post velamentum autem secundum tabernaculum quod dicitur sancta sanctorum 4aureum habens turibulum et arcam testamenti circumtectam ex omni parte auro in qua urna aurea habens manna et virga Aaron quae fronduerat et tabulae testamenti 5superque eam cherubin gloriae obumbrantia propitiatorium de quibus non est modo dicendum per singula 6his vero ita conpositis in priori quidem tabernaculo semper introibant sacerdotes sacrificiorum officia consummantes 7in secundo autem semel in anno solus pontifex non sine sanguine quem offert pro sua et populi ignorantia 8hoc significante Spiritu Sancto nondum propalatam esse sanctorum viam adhuc priore tabernaculo habente statum 9quae parabola est temporis instantis iuxta quam munera et hostiae offeruntur quae non possunt iuxta conscientiam perfectum facere servientem 10solummodo in cibis et in potibus et variis baptismis et iustitiis carnis usque ad tempus correctionis inpositis 11Christus autem adsistens pontifex futurorum bonorum per amplius et perfectius tabernaculum non manufactum id est non huius creationis 12neque per sanguinem hircorum et vitulorum sed per proprium sanguinem introivit semel in sancta aeterna redemptione inventa 13si enim sanguis hircorum et taurorum et cinis vitulae aspersus inquinatos sanctificat ad emundationem carnis 14quanto magis sanguis Christi qui per Spiritum Sanctum semet ipsum obtulit inmaculatum Deo emundabit conscientiam vestram ab operibus mortuis ad serviendum Deo viventi 15et ideo novi testamenti mediator est ut morte intercedente in redemptionem earum praevaricationum quae erant sub priore testamento repromissionem accipiant qui vocati sunt aeternae hereditatis 16ubi enim testamentum mors necesse est intercedat testatoris 17testamentum enim in mortuis confirmatum est alioquin nondum valet dum vivit qui testatus est 18unde ne primum quidem sine sanguine dedicatum est 19lecto enim omni mandato legis a Mose universo populo accipiens sanguinem vitulorum et hircorum cum aqua et lana coccinea et hysopo ipsum quoque librum et omnem populum aspersit 20dicens hic sanguis testamenti quod mandavit ad vos Deus 21etiam tabernaculum et omnia vasa ministerii sanguine similiter aspersit 22et omnia paene in sanguine mundantur secundum legem et sine sanguinis fusione non fit remissio 23necesse est ergo exemplaria quidem caelestium his mundari ipsa autem caelestia melioribus hostiis quam istis 24non enim in manufactis sanctis Iesus introiit exemplaria verorum sed in ipsum caelum ut appareat nunc vultui Dei pro nobis 25neque ut saepe offerat semet ipsum quemadmodum pontifex intrat in sancta per singulos annos in sanguine alieno 26alioquin oportebat eum frequenter pati ab origine mundi nunc autem semel in consummatione saeculorum ad destitutionem peccati per hostiam suam apparuit 27et quemadmodum statutum est hominibus semel mori post hoc autem iudicium 28sic et Christus semel oblatus ad multorum exhaurienda peccata secundo sine peccato apparebit expectantibus se in salutem

Chapter 10

1umbram enim habens lex bonorum futurorum non ipsam imaginem rerum per singulos annos hisdem ipsis hostiis quas offerunt indesinenter numquam potest accedentes perfectos facere 2alioquin non cessassent offerri ideo quod nullam haberent ultra conscientiam peccati cultores semel mundati 3sed in ipsis commemoratio peccatorum per singulos annos fit 4inpossibile enim est sanguine taurorum et hircorum auferri peccata 5ideo ingrediens mundum dicit hostiam et oblationem noluisti corpus autem aptasti mihi 6holocaustomata et pro peccato non tibi placuit 7tunc dixi ecce venio in capitulo libri scriptum est de me ut faciam Deus voluntatem tuam 8superius dicens quia hostias et oblationes et holocaustomata et pro peccato noluisti nec placita sunt tibi quae secundum legem offeruntur 9tunc dixit ecce venio ut faciam Deus voluntatem tuam aufert primum ut sequens statuat 10in qua voluntate sanctificati sumus per oblationem corporis Christi Iesu in semel 11et omnis quidem sacerdos praesto est cotidie ministrans et easdem saepe offerens hostias quae numquam possunt auferre peccata 12hic autem unam pro peccatis offerens hostiam in sempiternum sedit in dextera Dei 13de cetero expectans donec ponantur inimici eius scabillum pedum eius 14una enim oblatione consummavit in sempiternum sanctificatos 15contestatur autem nos et Spiritus Sanctus postquam enim dixit 16hoc autem testamentum quod testabor ad illos post dies illos dicit Dominus dando leges meas in cordibus eorum et in mente eorum superscribam eas 17et peccatorum et iniquitatium eorum iam non recordabor amplius 18ubi autem horum remissio iam non oblatio pro peccato 19habentes itaque fratres fiduciam in introitu sanctorum in sanguine Christi 20quam initiavit nobis viam novam et viventem per velamen id est carnem suam 21et sacerdotem magnum super domum Dei 22accedamus cum vero corde in plenitudine fidei aspersi corda a conscientia mala et abluti corpus aqua munda 23teneamus spei nostrae confessionem indeclinabilem fidelis enim est qui repromisit 24et consideremus invicem in provocationem caritatis et bonorum operum 25non deserentes collectionem nostram sicut est consuetudinis quibusdam sed consolantes et tanto magis quanto videritis adpropinquantem diem 26voluntarie enim peccantibus nobis post acceptam notitiam veritatis iam non relinquitur pro peccatis hostia 27terribilis autem quaedam expectatio iudicii et ignis aemulatio quae consumptura est adversarios 28irritam quis faciens legem Mosi sine ulla miseratione duobus vel tribus testibus moritur 29quanto magis putatis deteriora mereri supplicia qui Filium Dei conculcaverit et sanguinem testamenti pollutum duxerit in quo sanctificatus est et Spiritui gratiae contumeliam fecerit 30scimus enim qui dixit mihi vindictam ego reddam et iterum quia iudicabit Dominus populum suum 31horrendum est incidere in manus Dei viventis 32rememoramini autem pristinos dies in quibus inluminati magnum certamen sustinuistis passionum 33et in altero quidem obprobriis et tribulationibus spectaculum facti in altero autem socii taliter conversantium effecti 34nam et vinctis conpassi estis et rapinam bonorum vestrorum cum gaudio suscepistis cognoscentes vos habere meliorem et manentem substantiam 35nolite itaque amittere confidentiam vestram quae magnam habet remunerationem 36patientia enim vobis necessaria est ut voluntatem Dei facientes reportetis promissionem 37adhuc enim modicum quantulum qui venturus est veniet et non tardabit 38iustus autem meus ex fide vivit quod si subtraxerit se non placebit animae meae 39nos autem non sumus subtractionis in perditionem sed fidei in adquisitionem animae

Chapter 11

1est autem fides sperandorum substantia rerum argumentum non parentum 2in hac enim testimonium consecuti sunt senes 3fide intellegimus aptata esse saecula verbo Dei ut ex invisibilibus visibilia fierent 4fide plurimam hostiam Abel quam Cain obtulit Deo per quam testimonium consecutus est esse iustus testimonium perhibente muneribus eius Deo et per illam defunctus adhuc loquitur 5fide Enoch translatus est ne videret mortem et non inveniebatur quia transtulit illum Deus ante translationem enim testimonium habebat placuisse Deo 6sine fide autem inpossibile placere credere enim oportet accedentem ad Deum quia est et inquirentibus se remunerator fit 7fide Noe responso accepto de his quae adhuc non videbantur metuens aptavit arcam in salutem domus suae per quam damnavit mundum et iustitiae quae per fidem est heres est institutus 8fide qui vocatur Abraham oboedivit in locum exire quem accepturus erat in hereditatem et exiit nesciens quo iret 9fide moratus est in terra repromissionis tamquam in aliena in casulis habitando cum Isaac et Iacob coheredibus repromissionis eiusdem 10expectabat enim fundamenta habentem civitatem cuius artifex et conditor Deus 11fide et ipsa Sarra sterilis virtutem in conceptionem seminis accepit etiam praeter tempus aetatis quoniam fidelem credidit esse qui promiserat 12propter quod et ab uno orti sunt et haec emortuo tamquam sidera caeli in multitudinem et sicut harena quae est ad oram maris innumerabilis 13iuxta fidem defuncti sunt omnes isti non acceptis repromissionibus sed a longe eas aspicientes et salutantes et confitentes quia peregrini et hospites sunt supra terram 14qui enim haec dicunt significant se patriam inquirere 15et si quidem illius meminissent de qua exierunt habebant utique tempus revertendi 16nunc autem meliorem appetunt id est caelestem ideo non confunditur Deus vocari Deus eorum paravit enim illis civitatem 17fide obtulit Abraham Isaac cum temptaretur et unigenitum offerebat qui susceperat repromissiones 18ad quem dictum est quia in Isaac vocabitur tibi semen 19arbitrans quia et a mortuis suscitare potens est Deus unde eum et in parabola accepit 20fide et de futuris benedixit Isaac Iacob et Esau 21fide Iacob moriens singulis filiorum Ioseph benedixit et adoravit fastigium virgae eius 22fide Ioseph moriens de profectione filiorum Israhel memoratus est et de ossibus suis mandavit 23fide Moses natus occultatus est mensibus tribus a parentibus suis eo quod vidissent elegantem infantem et non timuerunt regis edictum 24fide Moses grandis factus negavit se esse filium filiae Pharaonis 25magis eligens adfligi cum populo Dei quam temporalis peccati habere iucunditatem 26maiores divitias aestimans thesauro Aegyptiorum inproperium Christi aspiciebat enim in remunerationem 27fide reliquit Aegyptum non veritus animositatem regis invisibilem enim tamquam videns sustinuit 28fide celebravit pascha et sanguinis effusionem ne qui vastabat primitiva tangeret eos 29fide transierunt mare Rubrum tamquam per aridam terram quod experti Aegyptii devorati sunt 30fide muri Hiericho ruerunt circuiti dierum septem 31fide Raab meretrix non periit cum incredulis excipiens exploratores cum pace 32et quid adhuc dicam deficiet enim me tempus enarrantem de Gedeon Barac Samson Iepthae David et Samuhel et prophetis 33qui per fidem devicerunt regna operati sunt iustitiam adepti sunt repromissiones obturaverunt ora leonum 34extinxerunt impetum ignis effugerunt aciem gladii convaluerunt de infirmitate fortes facti sunt in bello castra verterunt exterorum 35acceperunt mulieres de resurrectione mortuos suos alii autem distenti sunt non suscipientes redemptionem ut meliorem invenirent resurrectionem 36alii vero ludibria et verbera experti insuper et vincula et carceres 37lapidati sunt secti sunt temptati sunt in occisione gladii mortui sunt circumierunt in melotis in pellibus caprinis egentes angustiati adflicti 38quibus dignus non erat mundus in solitudinibus errantes et montibus et speluncis et in cavernis terrae 39et hii omnes testimonio fidei probati non acceperunt repromissionem 40Deo pro nobis melius aliquid providente ut ne sine nobis consummarentur

Chapter 12

1ideoque et nos tantam habentes inpositam nubem testium deponentes omne pondus et circumstans nos peccatum per patientiam curramus propositum nobis certamen 2aspicientes in auctorem fidei et consummatorem Iesum qui pro proposito sibi gaudio sustinuit crucem confusione contempta atque in dextera sedis Dei sedit 3recogitate enim eum qui talem sustinuit a peccatoribus adversum semet ipsos contradictionem ut ne fatigemini animis vestris deficientes 4nondum usque ad sanguinem restitistis adversus peccatum repugnantes 5et obliti estis consolationis quae vobis tamquam filiis loquitur dicens fili mi noli neglegere disciplinam Domini neque fatigeris dum ab eo argueris 6quem enim diligit Dominus castigat flagellat autem omnem filium quem recipit 7in disciplina perseverate tamquam filiis vobis offert Deus quis enim filius quem non corripit pater 8quod si extra disciplinam estis cuius participes facti sunt omnes ergo adulteri et non filii estis 9deinde patres quidem carnis nostrae habuimus eruditores et reverebamur non multo magis obtemperabimus Patri spirituum et vivemus 10et illi quidem in tempore paucorum dierum secundum voluntatem suam erudiebant nos hic autem ad id quod utile est in recipiendo sanctificationem eius 11omnis autem disciplina in praesenti quidem videtur non esse gaudii sed maeroris postea autem fructum pacatissimum exercitatis per eam reddit iustitiae 12propter quod remissas manus et soluta genua erigite 13et gressus rectos facite pedibus vestris ut non claudicans erret magis autem sanetur 14pacem sequimini cum omnibus et sanctimoniam sine qua nemo videbit Dominum 15contemplantes ne quis desit gratiae Dei ne qua radix amaritudinis sursum germinans inpediat et per illam inquinentur multi 16ne quis fornicator aut profanus ut Esau qui propter unam escam vendidit primitiva sua 17scitote enim quoniam et postea cupiens hereditare benedictionem reprobatus est non enim invenit paenitentiae locum quamquam cum lacrimis inquisisset eam 18non enim accessistis ad tractabilem et accensibilem ignem et turbinem et caliginem et procellam 19et tubae sonum et vocem verborum quam qui audierunt excusaverunt se ne eis fieret verbum 20non enim portabant quod dicebatur et si bestia tetigerit montem lapidabitur 21et ita terribile erat quod videbatur Moses dixit exterritus sum et tremebundus 22sed accessistis ad Sion montem et civitatem Dei viventis Hierusalem caelestem et multorum milium angelorum frequentiae 23et ecclesiam primitivorum qui conscripti sunt in caelis et iudicem omnium Deum et spiritus iustorum perfectorum 24et testamenti novi mediatorem Iesum et sanguinis sparsionem melius loquentem quam Abel 25videte ne recusetis loquentem si enim illi non effugerunt recusantes eum qui super terram loquebatur multo magis nos qui de caelis loquentem nobis avertimur 26cuius vox movit terram tunc modo autem repromittit dicens adhuc semel ego movebo non solum terram sed et caelum 27quod autem adhuc semel dicit declarat mobilium translationem tamquam factorum ut maneant ea quae sunt inmobilia 28itaque regnum inmobile suscipientes habemus gratiam per quam serviamus placentes Deo cum metu et reverentia 29etenim Deus noster ignis consumens est

Chapter 13

1caritas fraternitatis maneat 2hospitalitatem nolite oblivisci per hanc enim latuerunt quidam angelis hospitio receptis 3mementote vinctorum tamquam simul vincti et laborantium tamquam et ipsi in corpore morantes 4honorabile conubium in omnibus et torus inmaculatus fornicatores enim et adulteros iudicabit Deus 5sint mores sine avaritia contenti praesentibus ipse enim dixit non te deseram neque derelinquam 6ita ut confidenter dicamus Dominus mihi adiutor non timebo quid faciat mihi homo 7mementote praepositorum vestrorum qui vobis locuti sunt verbum Dei quorum intuentes exitum conversationis imitamini fidem 8Iesus Christus heri et hodie ipse et in saecula 9doctrinis variis et peregrinis nolite abduci optimum enim est gratia stabiliri cor non escis quae non profuerunt ambulantibus in eis 10habemus altare de quo edere non habent potestatem qui tabernaculo deserviunt 11quorum enim animalium infertur sanguis pro peccato in sancta per pontificem horum corpora cremantur extra castra 12propter quod et Iesus ut sanctificaret per suum sanguinem populum extra portam passus est 13exeamus igitur ad eum extra castra inproperium eius portantes 14non enim habemus hic manentem civitatem sed futuram inquirimus 15per ipsum ergo offeramus hostiam laudis semper Deo id est fructum labiorum confitentium nomini eius 16beneficientiae autem et communionis nolite oblivisci talibus enim hostiis promeretur Deus 17oboedite praepositis vestris et subiacete eis ipsi enim pervigilant quasi rationem pro animabus vestris reddituri ut cum gaudio hoc faciant et non gementes hoc enim non expedit vobis 18orate pro nobis confidimus enim quia bonam conscientiam habemus in omnibus bene volentes conversari 19amplius autem deprecor vos hoc facere ut quo celerius restituar vobis 20Deus autem pacis qui eduxit de mortuis pastorem magnum ovium in sanguine testamenti aeterni Dominum nostrum Iesum 21aptet vos in omni bono ut faciatis voluntatem eius faciens in vobis quod placeat coram se per Iesum Christum cui gloria in saecula saeculorum amen 22rogo autem vos fratres sufferatis verbum solacii etenim perpaucis scripsi vobis 23cognoscite fratrem nostrum Timotheum dimissum cum quo si celerius venerit videbo vos 24salutate omnes praepositos vestros et omnes sanctos salutant vos de Italia

James

Chapter 1

1Iacobus Dei et Domini nostri Iesu Christi servus duodecim tribubus quae sunt in dispersione salutem 2omne gaudium existimate fratres mei cum in temptationibus variis incideritis 3scientes quod probatio fidei vestrae patientiam operatur 4patientia autem opus perfectum habeat ut sitis perfecti et integri in nullo deficientes 5si quis autem vestrum indiget sapientiam postulet a Deo qui dat omnibus affluenter et non inproperat et dabitur ei 6postulet autem in fide nihil haesitans qui enim haesitat similis est fluctui maris qui a vento movetur et circumfertur 7non ergo aestimet homo ille quod accipiat aliquid a Domino 8vir duplex animo inconstans in omnibus viis suis 9glorietur autem frater humilis in exaltatione sua 10dives autem in humilitate sua quoniam sicut flos faeni transibit 11exortus est enim sol cum ardore et arefecit faenum et flos eius decidit et decor vultus eius deperiit ita et dives in itineribus suis marcescet 12beatus vir qui suffert temptationem quia cum probatus fuerit accipiet coronam vitae quam repromisit Deus diligentibus se 13nemo cum temptatur dicat quoniam a Deo temptor Deus enim intemptator malorum est ipse autem neminem temptat 14unusquisque vero temptatur a concupiscentia sua abstractus et inlectus 15dein concupiscentia cum conceperit parit peccatum peccatum vero cum consummatum fuerit generat mortem 16nolite itaque errare fratres mei dilectissimi 17omne datum optimum et omne donum perfectum desursum est descendens a Patre luminum apud quem non est transmutatio nec vicissitudinis obumbratio 18voluntarie genuit nos verbo veritatis ut simus initium aliquod creaturae eius 19scitis fratres mei dilecti sit autem omnis homo velox ad audiendum tardus autem ad loquendum et tardus ad iram 20ira enim viri iustitiam Dei non operatur 21propter quod abicientes omnem inmunditiam et abundantiam malitiae in mansuetudine suscipite insitum verbum quod potest salvare animas vestras 22estote autem factores verbi et non auditores tantum fallentes vosmet ipsos 23quia si quis auditor est verbi et non factor hic conparabitur viro consideranti vultum nativitatis suae in speculo 24consideravit enim se et abiit et statim oblitus est qualis fuerit 25qui autem perspexerit in lege perfecta libertatis et permanserit non auditor obliviosus factus sed factor operis hic beatus in facto suo erit 26si quis autem putat se religiosum esse non refrenans linguam suam sed seducens cor suum huius vana est religio 27religio munda et inmaculata apud Deum et Patrem haec est visitare pupillos et viduas in tribulatione eorum inmaculatum se custodire ab hoc saeculo

Chapter 2

1fratres mei nolite in personarum acceptione habere fidem Domini nostri Iesu Christi gloriae 2etenim si introierit in conventu vestro vir aureum anulum habens in veste candida introierit autem et pauper in sordido habitu 3et intendatis in eum qui indutus est veste praeclara et dixeritis tu sede hic bene pauperi autem dicatis tu sta illic aut sede sub scabillo pedum meorum 4nonne iudicatis apud vosmet ipsos et facti estis iudices cogitationum iniquarum 5audite fratres mei dilectissimi nonne Deus elegit pauperes in hoc mundo divites in fide et heredes regni quod repromisit Deus diligentibus se 6vos autem exhonorastis pauperem nonne divites per potentiam opprimunt vos et ipsi trahunt vos ad iudicia 7nonne ipsi blasphemant bonum nomen quod invocatum est super vos 8si tamen legem perficitis regalem secundum scripturas diliges proximum tuum sicut te ipsum bene facitis 9si autem personas accipitis peccatum operamini redarguti a lege quasi transgressores 10quicumque autem totam legem servaverit offendat autem in uno factus est omnium reus 11qui enim dixit non moechaberis dixit et non occides quod si non moechaberis occides autem factus es transgressor legis 12sic loquimini et sic facite sicut per legem libertatis incipientes iudicari 13iudicium enim sine misericordia illi qui non fecit misericordiam superexultat autem misericordia iudicio 14quid proderit fratres mei si fidem quis dicat se habere opera autem non habeat numquid poterit fides salvare eum 15si autem frater aut soror nudi sunt et indigent victu cotidiano 16dicat autem aliquis de vobis illis ite in pace calefacimini et saturamini non dederitis autem eis quae necessaria sunt corporis quid proderit 17sic et fides si non habeat opera mortua est in semet ipsam 18sed dicet quis tu fidem habes et ego opera habeo ostende mihi fidem tuam sine operibus et ego ostendam tibi ex operibus fidem meam 19tu credis quoniam unus est Deus bene facis et daemones credunt et contremescunt 20vis autem scire o homo inanis quoniam fides sine operibus otiosa est 21Abraham pater noster nonne ex operibus iustificatus est offerens Isaac filium suum super altare 22vides quoniam fides cooperabatur operibus illius et ex operibus fides consummata est 23et suppleta est scriptura dicens credidit Abraham Deo et reputatum est illi ad iustitiam et amicus Dei appellatus est 24videtis quoniam ex operibus iustificatur homo et non ex fide tantum 25similiter autem et Raab meretrix nonne ex operibus iustificata est suscipiens nuntios et alia via eiciens 26sicut enim corpus sine spiritu emortuum est ita et fides sine operibus mortua est

Chapter 3

1nolite plures magistri fieri fratres mei scientes quoniam maius iudicium sumitis 2in multis enim offendimus omnes si quis in verbo non offendit hic perfectus est vir potens etiam freno circumducere totum corpus 3si autem equorum frenos in ora mittimus ad consentiendum nobis et omne corpus illorum circumferimus 4ecce et naves cum magnae sint et a ventis validis minentur circumferuntur a modico gubernaculo ubi impetus dirigentis voluerit 5ita et lingua modicum quidem membrum est et magna exultat ecce quantus ignis quam magnam silvam incendit 6et lingua ignis est universitas iniquitatis lingua constituitur in membris nostris quae maculat totum corpus et inflammat rotam nativitatis nostrae inflammata a gehenna 7omnis enim natura bestiarum et volucrum et serpentium etiam ceterorum domantur et domita sunt a natura humana 8linguam autem nullus hominum domare potest inquietum malum plena veneno mortifero 9in ipsa benedicimus Dominum et Patrem et in ipsa maledicimus homines qui ad similitudinem Dei facti sunt 10ex ipso ore procedit benedictio et maledictio non oportet fratres mei haec ita fieri 11numquid fons de eodem foramine emanat dulcem et amaram aquam 12numquid potest fratres mei ficus olivas facere aut vitis ficus sic neque salsa dulcem potest facere aquam 13quis sapiens et disciplinatus inter vos ostendat ex bona conversatione operationem suam in mansuetudine sapientiae 14quod si zelum amarum habetis et contentiones in cordibus vestris nolite gloriari et mendaces esse adversus veritatem 15non est ista sapientia desursum descendens sed terrena animalis diabolica 16ubi enim zelus et contentio ibi inconstantia et omne opus pravum 17quae autem desursum est sapientia primum quidem pudica est deinde pacifica modesta suadibilis plena misericordia et fructibus bonis non iudicans sine simulatione 18fructus autem iustitiae in pace seminatur facientibus pacem

Chapter 4

1unde bella et lites in vobis nonne hinc ex concupiscentiis vestris quae militant in membris vestris 2concupiscitis et non habetis occiditis et zelatis et non potestis adipisci litigatis et belligeratis non habetis propter quod non postulatis 3petitis et non accipitis eo quod male petatis ut in concupiscentiis vestris insumatis 4adulteri nescitis quia amicitia huius mundi inimica est Dei quicumque ergo voluerit amicus esse saeculi huius inimicus Dei constituitur 5aut putatis quia inaniter scriptura dicat ad invidiam concupiscit Spiritus qui inhabitat in nobis 6maiorem autem dat gratiam propter quod dicit Deus superbis resistit humilibus autem dat gratiam 7subditi igitur estote Deo resistite autem diabolo et fugiet a vobis 8adpropiate Domino et adpropinquabit vobis emundate manus peccatores et purificate corda duplices animo 9miseri estote et lugete et plorate risus vester in luctum convertatur et gaudium in maerorem 10humiliamini in conspectu Domini et exaltabit vos 11nolite detrahere de alterutrum fratres qui detrahit fratri aut qui iudicat fratrem suum detrahit legi et iudicat legem si autem iudicas legem non es factor legis sed iudex 12unus est legislator et iudex qui potest perdere et liberare tu autem quis es qui iudicas proximum 13ecce nunc qui dicitis hodie aut crastino ibimus in illam civitatem et faciemus quidem ibi annum et mercabimur et lucrum faciemus 14qui ignoratis quid erit in crastinum quae enim est vita vestra vapor est ad modicum parens deinceps exterminatur 15pro eo ut dicatis si Dominus voluerit et vixerimus faciemus hoc aut illud 16nunc autem exultatis in superbiis vestris omnis exultatio talis maligna est 17scienti igitur bonum facere et non facienti peccatum est illi

Chapter 5

1age nunc divites plorate ululantes in miseriis quae advenient vobis 2divitiae vestrae putrefactae sunt et vestimenta vestra a tineis comesta sunt 3aurum et argentum vestrum eruginavit et erugo eorum in testimonium vobis erit et manducabit carnes vestras sicut ignis thesaurizastis in novissimis diebus 4ecce merces operariorum qui messuerunt regiones vestras qui fraudatus est a vobis clamat et clamor ipsorum in aures Domini Sabaoth introiit 5epulati estis super terram et in luxuriis enutristis corda vestra in die occisionis 6addixistis occidistis iustum non resistit vobis 7patientes igitur estote fratres usque ad adventum Domini ecce agricola expectat pretiosum fructum terrae patienter ferens donec accipiat temporivum et serotinum 8patientes estote et vos confirmate corda vestra quoniam adventus Domini adpropinquavit 9nolite ingemescere fratres in alterutrum ut non iudicemini ecce iudex ante ianuam adsistit 10exemplum accipite fratres laboris et patientiae prophetas qui locuti sunt in nomine Domini 11ecce beatificamus qui sustinuerunt sufferentiam Iob audistis et finem Domini vidistis quoniam misericors est Dominus et miserator 12ante omnia autem fratres mei nolite iurare neque per caelum neque per terram neque aliud quodcumque iuramentum sit autem vestrum est est non non uti non sub iudicio decidatis 13tristatur aliquis vestrum oret aequo animo est psallat 14infirmatur quis in vobis inducat presbyteros ecclesiae et orent super eum unguentes eum oleo in nomine Domini 15et oratio fidei salvabit infirmum et adlevabit eum Dominus et si in peccatis sit dimittentur ei 16confitemini ergo alterutrum peccata vestra et orate pro invicem ut salvemini multum enim valet deprecatio iusti adsidua 17Helias homo erat similis nobis passibilis et oratione oravit ut non plueret super terram et non pluit annos tres et menses sex 18et rursum oravit et caelum dedit pluviam et terra dedit fructum suum 19fratres mei si quis ex vobis erraverit a veritate et converterit quis eum

1 Peter

Chapter 1

1Petrus apostolus Iesu Christi electis advenis dispersionis Ponti Galatiae Cappadociae Asiae et Bithyniae 2secundum praescientiam Dei Patris in sanctificatione Spiritus in oboedientiam et aspersionem sanguinis Iesu Christi gratia vobis et pax multiplicetur 3benedictus Deus et Pater Domini nostri Iesu Christi qui secundum magnam misericordiam suam regeneravit nos in spem vivam per resurrectionem Iesu Christi ex mortuis 4in hereditatem incorruptibilem et incontaminatam et inmarcescibilem conservatam in caelis in vobis 5qui in virtute Dei custodimini per fidem in salutem paratam revelari in tempore novissimo 6in quo exultatis modicum nunc si oportet contristati in variis temptationibus 7ut probatum vestrae fidei multo pretiosius sit auro quod perit per ignem probato inveniatur in laudem et gloriam et honorem in revelatione Iesu Christi 8quem cum non videritis diligitis in quem nunc quoque non videntes credentes autem exultatis laetitia inenarrabili et glorificata 9reportantes finem fidei vestrae salutem animarum 10de qua salute exquisierunt atque scrutati sunt prophetae qui de futura in vobis gratia prophetaverunt 11scrutantes in quod vel quale tempus significaret in eis Spiritus Christi praenuntians eas quae in Christo sunt passiones et posteriores glorias 12quibus revelatum est quia non sibi ipsis vobis autem ministrabant ea quae nunc nuntiata sunt vobis per eos qui evangelizaverunt vos Spiritu Sancto misso de caelo in quae desiderant angeli prospicere 13propter quod succincti lumbos mentis vestrae sobrii perfecte sperate in eam quae offertur vobis gratiam in revelatione Iesu Christi 14quasi filii oboedientiae non configurati prioribus ignorantiae vestrae desideriis 15sed secundum eum qui vocavit vos sanctum et ipsi sancti in omni conversatione sitis 16quoniam scriptum est sancti eritis quia ego sanctus sum 17et si Patrem invocatis eum qui sine acceptione personarum iudicat secundum uniuscuiusque opus in timore incolatus vestri tempore conversamini 18scientes quod non corruptibilibus argento vel auro redempti estis de vana vestra conversatione paternae traditionis 19sed pretioso sanguine quasi agni incontaminati et inmaculati Christi 20praecogniti quidem ante constitutionem mundi manifestati autem novissimis temporibus propter vos 21qui per ipsum fideles estis in Deo qui suscitavit eum a mortuis et dedit ei gloriam ut fides vestra et spes esset in Deo 22animas vestras castificantes in oboedientia caritatis in fraternitatis amore simplici ex corde invicem diligite adtentius 23renati non ex semine corruptibili sed incorruptibili per verbum Dei vivi et permanentis 24quia omnis caro ut faenum et omnis gloria eius tamquam flos faeni exaruit faenum et flos decidit 25verbum autem Domini manet in aeternum hoc est autem verbum quod evangelizatum est in vos

Chapter 2

1deponentes igitur omnem malitiam et omnem dolum et simulationes et invidias et omnes detractiones 2sicut modo geniti infantes rationale sine dolo lac concupiscite ut in eo crescatis in salutem 3si gustastis quoniam dulcis Dominus 4ad quem accedentes lapidem vivum ab hominibus quidem reprobatum a Deo autem electum honorificatum 5et ipsi tamquam lapides vivi superaedificamini domus spiritalis sacerdotium sanctum offerre spiritales hostias acceptabiles Deo per Iesum Christum 6propter quod continet in scriptura ecce pono in Sion lapidem summum angularem electum pretiosum et qui crediderit in eo non confundetur 7vobis igitur honor credentibus non credentibus autem lapis quem reprobaverunt aedificantes hic factus est in caput anguli 8et lapis offensionis et petra scandali qui offendunt verbo nec credunt in quod et positi sunt 9vos autem genus electum regale sacerdotium gens sancta populus adquisitionis ut virtutes adnuntietis eius qui de tenebris vos vocavit in admirabile lumen suum 10qui aliquando non populus nunc autem populus Dei qui non consecuti misericordiam nunc autem misericordiam consecuti 11carissimi obsecro tamquam advenas et peregrinos abstinere vos a carnalibus desideriis quae militant adversus animam 12conversationem vestram inter gentes habentes bonam ut in eo quod detractant de vobis tamquam de malefactoribus ex bonis operibus considerantes glorificent Deum in die visitationis 13subiecti estote omni humanae creaturae propter Dominum sive regi quasi praecellenti 14sive ducibus tamquam ab eo missis ad vindictam malefactorum laudem vero bonorum 15quia sic est voluntas Dei ut benefacientes obmutescere faciatis inprudentium hominum ignorantiam 16quasi liberi et non quasi velamen habentes malitiae libertatem sed sicut servi Dei 17omnes honorate fraternitatem diligite Deum timete regem honorificate 18servi subditi in omni timore dominis non tantum bonis et modestis sed etiam discolis 19haec est enim gratia si propter conscientiam Dei sustinet quis tristitias patiens iniuste 20quae enim gloria est si peccantes et colaphizati suffertis sed si benefacientes et patientes sustinetis haec est gratia apud Deum 21in hoc enim vocati estis quia et Christus passus est pro vobis vobis relinquens exemplum ut sequamini vestigia eius 22qui peccatum non fecit nec inventus est dolus in ore ipsius 23qui cum malediceretur non maledicebat cum pateretur non comminabatur tradebat autem iudicanti se iniuste 24qui peccata nostra ipse pertulit in corpore suo super lignum ut peccatis mortui iustitiae viveremus cuius livore sanati estis 25eratis enim sicut oves errantes sed conversi estis nunc ad pastorem et episcopum animarum vestrarum

Chapter 3

1similiter mulieres subditae suis viris ut et si qui non credunt verbo per mulierum conversationem sine verbo lucri fiant 2considerantes in timore castam conversationem vestram 3quarum sit non extrinsecus capillaturae aut circumdatio auri aut indumenti vestimentorum cultus 4sed qui absconditus cordis est homo in incorruptibilitate quieti et modesti spiritus quod est in conspectu Dei locuples 5sic enim aliquando et sanctae mulieres sperantes in Deo ornabant se subiectae propriis viris 6sicut Sarra oboediebat Abrahae dominum eum vocans cuius estis filiae benefacientes et non timentes ullam perturbationem 7viri similiter cohabitantes secundum scientiam quasi infirmiori vaso muliebri inpertientes honorem tamquam et coheredibus gratiae vitae uti ne inpediantur orationes vestrae 8in fine autem omnes unianimes conpatientes fraternitatis amatores misericordes humiles 9non reddentes malum pro malo vel maledictum pro maledicto sed e contrario benedicentes quia in hoc vocati estis ut benedictionem hereditate possideatis 10qui enim vult vitam diligere et videre dies bonos coerceat linguam suam a malo et labia eius ne loquantur dolum 11declinet autem a malo et faciat bonum inquirat pacem et persequatur eam 12quia oculi Domini super iustos et aures eius in preces eorum vultus autem Domini super facientes mala 13et quis est qui vobis noceat si boni aemulatores fueritis 14sed et si quid patimini propter iustitiam beati timorem autem eorum ne timueritis et non conturbemini 15Dominum autem Christum sanctificate in cordibus vestris parati semper ad satisfactionem omni poscenti vos rationem de ea quae in vobis est spe 16sed cum modestia et timore conscientiam habentes bonam ut in eo quod detrahunt vobis confundantur qui calumniantur vestram bonam in Christo conversationem 17melius est enim benefacientes si velit voluntas Dei pati quam malefacientes 18quia et Christus semel pro peccatis mortuus est iustus pro iniustis ut nos offerret Deo mortificatus carne vivificatus autem spiritu 19in quo et his qui in carcere erant spiritibus veniens praedicavit 20qui increduli fuerant aliquando quando expectabat Dei patientia in diebus Noe cum fabricaretur arca in qua pauci id est octo animae salvae factae sunt per aquam 21quod et vos nunc similis formae salvos facit baptisma non carnis depositio sordium sed conscientiae bonae interrogatio in Deum per resurrectionem Iesu Christi 22qui est in dextera Dei profectus in caelum subiectis sibi angelis et potestatibus et virtutibus

Chapter 4

1Christo igitur passo in carne et vos eadem cogitatione armamini quia qui passus est carne desiit a peccatis 2ut iam non hominum desideriis sed voluntate Dei quod reliquum est in carne vivat temporis 3sufficit enim praeteritum tempus ad voluntatem gentium consummandam qui ambulaverunt in luxuriis desideriis vinolentiis comesationibus potationibus et inlicitis idolorum cultibus 4in quo peregrinantur non concurrentibus vobis in eandem luxuriae confusionem blasphemantes 5qui reddent rationem ei qui paratus est iudicare vivos et mortuos 6propter hoc enim et mortuis evangelizatum est ut iudicentur quidem secundum homines in carne vivant autem secundum Deum spiritu 7omnium autem finis adpropinquavit estote itaque prudentes et vigilate in orationibus 8ante omnia mutuam in vosmet ipsos caritatem continuam habentes quia caritas operit multitudinem peccatorum 9hospitales invicem sine murmuratione 10unusquisque sicut accepit gratiam in alterutrum illam administrantes sicut boni dispensatores multiformis gratiae Dei 11si quis loquitur quasi sermones Dei si quis ministrat tamquam ex virtute quam administrat Deus ut in omnibus honorificetur Deus per Iesum Christum cui est gloria et imperium in saecula saeculorum amen 12carissimi nolite peregrinari in fervore qui ad temptationem vobis fit quasi novi aliquid vobis contingat 13sed communicantes Christi passionibus gaudete ut et in revelatione gloriae eius gaudeatis exultantes 14si exprobramini in nomine Christi beati quoniam gloriae Dei Spiritus in vobis requiescit 15nemo enim vestrum patiatur quasi homicida aut fur aut maledicus aut alienorum appetitor 16si autem ut Christianus non erubescat glorificet autem Deum in isto nomine 17quoniam tempus ut incipiat iudicium de domo Dei si autem primum a nobis qui finis eorum qui non credunt Dei evangelio 18et si iustus vix salvatur impius et peccator ubi parebit 19itaque et hii qui patiuntur secundum voluntatem Dei fideli creatori commendant animas suas in benefactis

Chapter 5

1seniores ergo qui in vobis sunt obsecro consenior et testis Christi passionum qui et eius quae in futuro revelanda est gloriae communicator 2pascite qui est in vobis gregem Dei providentes non coacto sed spontanee secundum Deum neque turpis lucri gratia sed voluntarie 3neque ut dominantes in cleris sed formae facti gregi et ex animo 4et cum apparuerit princeps pastorum percipietis inmarcescibilem gloriae coronam 5similiter adulescentes subditi estote senioribus omnes autem invicem humilitatem insinuate quia Deus superbis resistit humilibus autem dat gratiam 6humiliamini igitur sub potenti manu Dei ut vos exaltet in tempore visitationis 7omnem sollicitudinem vestram proicientes in eum quoniam ipsi cura est de vobis 8sobrii estote vigilate quia adversarius vester diabolus tamquam leo rugiens circuit quaerens quem devoret 9cui resistite fortes fide scientes eadem passionum ei quae in mundo est vestrae fraternitati fieri 10Deus autem omnis gratiae qui vocavit nos in aeternam suam gloriam in Christo Iesu modicum passos ipse perficiet confirmabit solidabit 11ipsi imperium in saecula saeculorum amen 12per Silvanum vobis fidelem fratrem ut arbitror breviter scripsi obsecrans et contestans hanc esse veram gratiam Dei in qua state 13salutat vos quae est in Babylone cumelecta et Marcus filius meus

2 Peter

Chapter 1

1Simon Petrus servus et apostolus Iesu Christi his qui coaequalem nobis sortiti sunt fidem in iustitia Dei nostri et salvatoris Iesu Christi 2gratia vobis et pax adimpleatur in cognitione Domini nostri 3quomodo omnia nobis divinae virtutis suae quae ad vitam et pietatem donata est per cognitionem eius qui vocavit nos propria gloria et virtute 4per quae maxima et pretiosa nobis promissa donavit ut per haec efficiamini divinae consortes naturae fugientes eius quae in mundo est concupiscentiae corruptionem 5vos autem curam omnem subinferentes ministrate in fide vestra virtutem in virtute autem scientiam 6in scientia autem abstinentiam in abstinentia autem patientiam in patientia autem pietatem 7in pietate autem amorem fraternitatis in amore autem fraternitatis caritatem 8haec enim vobis cum adsint et superent non vacuos nec sine fructu vos constituent in Domini nostri Iesu Christi cognitione 9cui enim non praesto sunt haec caecus est et manu temptans oblivionem accipiens purgationis veterum suorum delictorum 10quapropter fratres magis satagite ut per bona opera certam vestram vocationem et electionem faciatis haec enim facientes non peccabitis aliquando 11sic enim abundanter ministrabitur vobis introitus in aeternum regnum Domini nostri et salvatoris Iesu Christi 12propter quod incipiam vos semper commonere de his et quidem scientes et confirmatos in praesenti veritate 13iustum autem arbitror quamdiu sum in hoc tabernaculo suscitare vos in commonitione 14certus quod velox est depositio tabernaculi mei secundum quod et Dominus noster Iesus Christus significavit mihi 15dabo autem operam et frequenter habere vos post obitum meum ut horum memoriam faciatis 16non enim doctas fabulas secuti notam fecimus vobis Domini nostri Iesu Christi virtutem et praesentiam sed speculatores facti illius magnitudinis 17accipiens enim a Deo Patre honorem et gloriam voce delapsa ad eum huiuscemodi a magnifica gloria hic est Filius meus dilectus in quo mihi conplacui 18et hanc vocem nos audivimus de caelo adlatam cum essemus cum ipso in monte sancto 19et habemus firmiorem propheticum sermonem cui bene facitis adtendentes quasi lucernae lucenti in caliginoso loco donec dies inlucescat et lucifer oriatur in cordibus vestris 20hoc primum intellegentes quod omnis prophetia scripturae propria interpretatione non fit 21non enim voluntate humana adlata est aliquando prophetia sed Spiritu Sancto inspirati locuti sunt sancti Dei homines

Chapter 2

1fuerunt vero et pseudoprophetae in populo sicut et in vobis erunt magistri mendaces qui introducent sectas perditionis et eum qui emit eos Dominum negant superducentes sibi celerem perditionem 2et multi sequentur eorum luxurias per quos via veritatis blasphemabitur 3et in avaritia fictis verbis de vobis negotiabuntur quibus iudicium iam olim non cessat et perditio eorum non dormitat 4si enim Deus angelis peccantibus non pepercit sed rudentibus inferni detractos in tartarum tradidit in iudicium cruciatos reservari 5et originali mundo non pepercit sed octavum Noe iustitiae praeconem custodivit diluvium mundo impiorum inducens 6et civitates Sodomorum et Gomorraeorum in cinerem redigens eversione damnavit exemplum eorum qui impie acturi sunt ponens 7et iustum Loth oppressum a nefandorum iniuria conversatione eruit 8aspectu enim et auditu iustus erat habitans apud eos qui diem de die animam iustam iniquis operibus cruciabant 9novit Dominus pios de temptatione eripere iniquos vero in diem iudicii cruciandos reservare 10magis autem eos qui post carnem in concupiscentia inmunditiae ambulant dominationemque contemnunt audaces sibi placentes sectas non metuunt blasphemantes 11ubi angeli fortitudine et virtute cum sint maiores non portant adversum se execrabile iudicium 12hii vero velut inrationabilia pecora naturaliter in captionem et in perniciem in his quae ignorant blasphemantes in corruptione sua et peribunt 13percipientes mercedem iniustitiae voluptatem existimantes diei delicias coinquinationes et maculae deliciis affluentes in conviviis suis luxuriantes vobiscum 14oculos habentes plenos adulterio et incessabiles delicti pellicentes animas instabiles cor exercitatum avaritiae habentes maledictionis filii 15derelinquentes rectam viam erraverunt secuti viam Balaam ex Bosor qui mercedem iniquitatis amavit 16correptionem vero habuit suae vesaniae subiugale mutum in hominis voce loquens prohibuit prophetae insipientiam 17hii sunt fontes sine aqua et nebulae turbinibus exagitatae quibus caligo tenebrarum reservatur 18superba enim vanitatis loquentes pellicent in desideriis carnis luxuriae eos qui paululum effugiunt qui in errore conversantur 19libertatem illis promittentes cum ipsi servi sint corruptionis a quo enim quis superatus est huius et servus est 20si enim refugientes coinquinationes mundi in cognitione Domini nostri et salvatoris Iesu Christi his rursus inpliciti superantur facta sunt eis posteriora deteriora prioribus 21melius enim erat illis non cognoscere viam iustitiae quam post agnitionem retrorsum converti ab eo quod illis traditum est sancto mandato 22contigit enim eis illud veri proverbii canis reversus ad suum vomitum et sus lota in volutabro luti

Chapter 3

1hanc ecce vobis carissimi secundam scribo epistulam in quibus excito vestram in commonitione sinceram mentem 2ut memores sitis eorum quae praedixi verborum a sanctis prophetis et apostolorum vestrorum praeceptorum Domini et salvatoris 3hoc primum scientes quod venient in novissimis diebus in deceptione inlusores iuxta proprias concupiscentias ambulantes 4dicentes ubi est promissio aut adventus eius ex quo enim patres dormierunt omnia sic perseverant ab initio creaturae 5latet enim eos hoc volentes quod caeli erant prius et terra de aqua et per aquam consistens Dei verbo 6per quae ille tunc mundus aqua inundatus periit 7caeli autem qui nunc sunt et terra eodem verbo repositi sunt igni servati in diem iudicii et perditionis impiorum hominum 8unum vero hoc non lateat vos carissimi quia unus dies apud Dominum sicut mille anni et mille anni sicut dies unus 9non tardat Dominus promissi sed patienter agit propter vos nolens aliquos perire sed omnes ad paenitentiam reverti 10adveniet autem dies Domini ut fur in qua caeli magno impetu transient elementa vero calore solventur 11cum haec igitur omnia dissolvenda sint quales oportet esse vos in sanctis conversationibus et pietatibus 12expectantes et properantes in adventum Dei diei per quam caeli ardentes solventur et elementa ignis ardore tabescent 13novos vero caelos et novam terram et promissa ipsius expectamus in quibus iustitia habitat 14propter quod carissimi haec expectantes satis agite inmaculati et inviolati ei inveniri in pace 15et Domini nostri longanimitatem salutem arbitramini sicut et carissimus frater noster Paulus secundum datam sibi sapientiam scripsit vobis 16sicut et in omnibus epistulis loquens in eis de his in quibus sunt quaedam difficilia intellectu quae indocti et instabiles depravant sicut et ceteras scripturas ad suam ipsorum perditionem 17vos igitur fratres praescientes custodite ne insipientium errore transducti excidatis a propria firmitate

1 John

Chapter 1

1quod fuit ab initio quod audivimus quod vidimus oculis nostris quod perspeximus et manus nostrae temptaverunt de verbo vitae 2et vita manifestata est et vidimus et testamur et adnuntiamus vobis vitam aeternam quae erat apud Patrem et apparuit nobis 3quod vidimus et audivimus adnuntiamus et vobis ut et vos societatem habeatis nobiscum et societas nostra sit cum Patre et cum Filio eius Iesu Christo 4et haec scribimus vobis ut gaudium nostrum sit plenum 5et haec est adnuntiatio quam audivimus ab eo et adnuntiamus vobis quoniam Deus lux est et tenebrae in eo non sunt ullae 6si dixerimus quoniam societatem habemus cum eo et in tenebris ambulamus mentimur et non facimus veritatem 7si autem in luce ambulemus sicut et ipse est in luce societatem habemus ad invicem et sanguis Iesu Filii eius mundat nos ab omni peccato 8si dixerimus quoniam peccatum non habemus ipsi nos seducimus et veritas in nobis non est 9si confiteamur peccata nostra fidelis est et iustus ut remittat nobis peccata et emundet nos ab omni iniquitate 10si dixerimus quoniam non peccavimus mendacem facimus eum et verbum eius non est in nobis

Chapter 2

1filioli mei haec scribo vobis ut non peccetis sed et si quis peccaverit advocatum habemus apud Patrem Iesum Christum iustum 2et ipse est propitiatio pro peccatis nostris non pro nostris autem tantum sed etiam pro totius mundi 3et in hoc scimus quoniam cognovimus eum si mandata eius observemus 4qui dicit se nosse eum et mandata eius non custodit mendax est in hoc veritas non est 5qui autem servat verbum eius vere in hoc caritas Dei perfecta est in hoc scimus quoniam in ipso sumus 6qui dicit se in ipso manere debet sicut ille ambulavit et ipse ambulare 7carissimi non mandatum novum scribo vobis sed mandatum vetus quod habuistis ab initio mandatum vetus est verbum quod audistis 8iterum mandatum novum scribo vobis quod est verum et in ipso et in vobis quoniam tenebrae transeunt et lumen verum iam lucet 9qui dicit se in luce esse et fratrem suum odit in tenebris est usque adhuc 10qui diligit fratrem suum in lumine manet et scandalum in eo non est 11qui autem odit fratrem suum in tenebris est et in tenebris ambulat et nescit quo eat quoniam tenebrae obcaecaverunt oculos eius 12scribo vobis filioli quoniam remittuntur vobis peccata propter nomen eius 13scribo vobis patres quoniam cognovistis eum qui ab initio est scribo vobis adulescentes quoniam vicistis malignum 14scripsi vobis infantes quoniam cognovistis Patrem scripsi vobis patres quia cognovistis eum qui ab initio scripsi vobis adulescentes quia fortes estis et verbum Dei in vobis manet et vicistis malignum 15nolite diligere mundum neque ea quae in mundo sunt si quis diligit mundum non est caritas Patris in eo 16quoniam omne quod est in mundo concupiscentia carnis et concupiscentia oculorum est et superbia vitae quae non est ex Patre sed ex mundo est 17et mundus transit et concupiscentia eius qui autem facit voluntatem Dei manet in aeternum 18filioli novissima hora est et sicut audistis quia antichristus venit nunc antichristi multi facti sunt unde scimus quoniam novissima hora est 19ex nobis prodierunt sed non erant ex nobis nam si fuissent ex nobis permansissent utique nobiscum sed ut manifesti sint quoniam non sunt omnes ex nobis 20sed vos unctionem habetis a Sancto et nostis omnia 21non scripsi vobis quasi ignorantibus veritatem sed quasi scientibus eam et quoniam omne mendacium ex veritate non est 22quis est mendax nisi is qui negat quoniam Iesus non est Christus hic est antichristus qui negat Patrem et Filium 23omnis qui negat Filium nec Patrem habet qui confitetur Filium et Patrem habet 24vos quod audistis ab initio in vobis permaneat si in vobis permanserit quod ab initio audistis et vos in Filio et Patre manebitis 25et haec est repromissio quam ipse pollicitus est nobis vitam aeternam 26haec scripsi vobis de eis qui seducunt vos 27et vos unctionem quam accepistis ab eo manet in vobis et non necesse habetis ut aliquis doceat vos sed sicut unctio eius docet vos de omnibus et verum est et non est mendacium et sicut docuit vos manete in eo 28et nunc filioli manete in eo ut cum apparuerit habeamus fiduciam et non confundamur ab eo in adventu eius 29si scitis quoniam iustus est scitote quoniam et omnis qui facit iustitiam ex ipso natus est

Chapter 3

1videte qualem caritatem dedit nobis Pater ut filii Dei nominemur et sumus propter hoc mundus non novit nos quia non novit eum 2carissimi nunc filii Dei sumus et nondum apparuit quid erimus scimus quoniam cum apparuerit similes ei erimus quoniam videbimus eum sicuti est 3et omnis qui habet spem hanc in eo sanctificat se sicut et ille sanctus est 4omnis qui facit peccatum et iniquitatem facit et peccatum est iniquitas 5et scitis quoniam ille apparuit ut peccata tolleret et peccatum in eo non est 6omnis qui in eo manet non peccat omnis qui peccat non vidit eum nec cognovit eum 7filioli nemo vos seducat qui facit iustitiam iustus est sicut et ille iustus est 8qui facit peccatum ex diabolo est quoniam ab initio diabolus peccat in hoc apparuit Filius Dei ut dissolvat opera diaboli 9omnis qui natus est ex Deo peccatum non facit quoniam semen ipsius in eo manet et non potest peccare quoniam ex Deo natus est 10in hoc manifesti sunt filii Dei et filii diaboli omnis qui non est iustus non est de Deo et qui non diligit fratrem suum 11quoniam haec est adnuntiatio quam audistis ab initio ut diligamus alterutrum 12non sicut Cain ex maligno erat et occidit fratrem suum et propter quid occidit eum quoniam opera eius maligna erant fratris autem eius iusta 13nolite mirari fratres si odit vos mundus 14nos scimus quoniam translati sumus de morte in vitam quoniam diligimus fratres qui non diligit manet in morte 15omnis qui odit fratrem suum homicida est et scitis quoniam omnis homicida non habet vitam aeternam in se manentem 16in hoc cognovimus caritatem quoniam ille pro nobis animam suam posuit et nos debemus pro fratribus animas ponere 17qui habuerit substantiam mundi et viderit fratrem suum necesse habere et clauserit viscera sua ab eo quomodo caritas Dei manet in eo 18filioli non diligamus verbo nec lingua sed opere et veritate 19in hoc cognoscimus quoniam ex veritate sumus et in conspectu eius suadeamus corda nostra 20quoniam si reprehenderit nos cor maior est Deus corde nostro et novit omnia 21carissimi si cor non reprehenderit nos fiduciam habemus ad Deum 22et quodcumque petierimus accipiemus ab eo quoniam mandata eius custodimus et ea quae sunt placita coram eo facimus 23et hoc est mandatum eius ut credamus in nomine Filii eius Iesu Christi et diligamus alterutrum sicut dedit mandatum nobis 24et qui servat mandata eius in illo manet et ipse in eo et in hoc scimus quoniam manet in nobis de Spiritu quem nobis dedit

Chapter 4

1carissimi nolite omni spiritui credere sed probate spiritus si ex Deo sint quoniam multi pseudoprophetae exierunt in mundum 2in hoc cognoscitur Spiritus Dei omnis spiritus qui confitetur Iesum Christum in carne venisse ex Deo est 3et omnis spiritus qui solvit Iesum ex Deo non est et hoc est antichristi quod audistis quoniam venit et nunc iam in mundo est 4vos ex Deo estis filioli et vicistis eos quoniam maior est qui in vobis est quam qui in mundo 5ipsi de mundo sunt ideo de mundo loquuntur et mundus eos audit 6nos ex Deo sumus qui novit Deum audit nos qui non est ex Deo non audit nos in hoc cognoscimus Spiritum veritatis et spiritum erroris 7carissimi diligamus invicem quoniam caritas ex Deo est et omnis qui diligit ex Deo natus est et cognoscit Deum 8qui non diligit non novit Deum quoniam Deus caritas est 9in hoc apparuit caritas Dei in nobis quoniam Filium suum unigenitum misit Deus in mundum ut vivamus per eum 10in hoc est caritas non quasi nos dilexerimus Deum sed quoniam ipse dilexit nos et misit Filium suum propitiationem pro peccatis nostris 11carissimi si sic Deus dilexit nos et nos debemus alterutrum diligere 12Deum nemo vidit umquam si diligamus invicem Deus in nobis manet et caritas eius in nobis perfecta est 13in hoc intellegimus quoniam in eo manemus et ipse in nobis quoniam de Spiritu suo dedit nobis 14et nos vidimus et testificamur quoniam Pater misit Filium salvatorem mundi 15quisque confessus fuerit quoniam Iesus est Filius Dei Deus in eo manet et ipse in Deo 16et nos cognovimus et credidimus caritati quam habet Deus in nobis Deus caritas est et qui manet in caritate in Deo manet et Deus in eo 17in hoc perfecta est caritas nobiscum ut fiduciam habeamus in die iudicii quia sicut ille est et nos sumus in hoc mundo 18timor non est in caritate sed perfecta caritas foras mittit timorem quoniam timor poenam habet qui autem timet non est perfectus in caritate 19nos ergo diligamus quoniam Deus prior dilexit nos 20si quis dixerit quoniam diligo Deum et fratrem suum oderit mendax est qui enim non diligit fratrem suum quem vidit Deum quem non vidit quomodo potest diligere 21et hoc mandatum habemus ab eo ut qui diligit Deum diligat et fratrem suum

Chapter 5

1omnis qui credit quoniam Iesus est Christus ex Deo natus est et omnis qui diligit eum qui genuit diligit eum qui natus est ex eo 2in hoc cognoscimus quoniam diligimus natos Dei cum Deum diligamus et mandata eius faciamus 3haec est enim caritas Dei ut mandata eius custodiamus et mandata eius gravia non sunt 4quoniam omne quod natum est ex Deo vincit mundum et haec est victoria quae vincit mundum fides nostra 5quis est qui vincit mundum nisi qui credit quoniam Iesus est Filius Dei 6hic est qui venit per aquam et sanguinem Iesus Christus non in aqua solum sed in aqua et sanguine et Spiritus est qui testificatur quoniam Christus est veritas 7quia tres sunt qui testimonium dant 8Spiritus et aqua et sanguis et tres unum sunt 9si testimonium hominum accipimus testimonium Dei maius est quoniam hoc est testimonium Dei quod maius est quia testificatus est de Filio suo 10qui credit in Filio Dei habet testimonium Dei in se qui non credit Filio mendacem facit eum quoniam non credidit in testimonio quod testificatus est Deus de Filio suo 11et hoc est testimonium quoniam vitam aeternam dedit nobis Deus et haec vita in Filio eius est 12qui habet Filium habet vitam qui non habet Filium Dei vitam non habet 13haec scripsi vobis ut sciatis quoniam vitam habetis aeternam qui creditis in nomine Filii Dei 14et haec est fiducia quam habemus ad eum quia quodcumque petierimus secundum voluntatem eius audit nos 15et scimus quoniam audit nos quicquid petierimus scimus quoniam habemus petitiones quas postulavimus ab eo 16qui scit fratrem suum peccare peccatum non ad mortem petet et dabit ei vitam peccantibus non ad mortem est peccatum ad mortem non pro illo dico ut roget 17omnis iniquitas peccatum est et est peccatum non ad mortem 18scimus quoniam omnis qui natus est ex Deo non peccat sed generatio Dei conservat eum et malignus non tangit eum 19scimus quoniam ex Deo sumus et mundus totus in maligno positus est 20et scimus quoniam Filius Dei venit et dedit nobis sensum ut cognoscamus verum Deum et simus in vero Filio eius hic est verus Deus et vita aeterna

2 John

Chapter 1

1senior electae dominae et natis eius quos ego diligo in veritate et non ego solus sed et omnes qui cognoverunt veritatem 2propter veritatem quae permanet in nobis et nobiscum erit in aeternum 3sit nobiscum gratia misericordia pax a Deo Patre et a Christo Iesu Filio Patris in veritate et caritate 4gavisus sum valde quoniam inveni de filiis tuis ambulantes in veritate sicut mandatum accepimus a Patre 5et nunc rogo te domina non tamquam mandatum novum scribens tibi sed quod habuimus ab initio ut diligamus alterutrum 6et haec est caritas ut ambulemus secundum mandata eius hoc mandatum est ut quemadmodum audistis ab initio in eo ambuletis 7quoniam multi seductores exierunt in mundum qui non confitentur Iesum Christum venientem in carne hic est seductor et antichristus 8videte vosmet ipsos ne perdatis quae operati estis sed ut mercedem plenam accipiatis 9omnis qui praecedit et non manet in doctrina Christi Deum non habet qui permanet in doctrina hic et Filium et Patrem habet 10si quis venit ad vos et hanc doctrinam non adfert nolite recipere eum in domum nec have ei dixeritis 11qui enim dicit illi have communicat operibus illius malignis 12plura habens vobis scribere nolui per cartam et atramentum spero enim me futurum apud vos et os ad os loqui ut gaudium vestrum plenum sit

3 John

Chapter 1

1senior Gaio carissimo quem ego diligo in veritate 2carissime de omnibus orationem facio prospere te ingredi et valere sicut prospere agit anima tua 3gavisus sum valde venientibus fratribus et testimonium perhibentibus veritati tuae sicut tu in veritate ambulas 4maiorem horum non habeo gratiam quam ut audiam filios meos in veritate ambulantes 5carissime fideliter facis quicquid operaris in fratres et hoc in peregrinos 6qui testimonium reddiderunt caritati tuae in conspectu ecclesiae quos bene facies deducens digne Deo 7pro nomine enim profecti sunt nihil accipientes a gentibus 8nos ergo debemus suscipere huiusmodi ut cooperatores simus veritatis 9scripsissem forsitan ecclesiae sed is qui amat primatum gerere in eis Diotrepes non recipit nos 10propter hoc si venero commoneam eius opera quae facit verbis malignis garriens in nos et quasi non ei ista sufficiant nec ipse suscipit fratres et eos qui cupiunt prohibet et de ecclesia eicit 11carissime noli imitari malum sed quod bonum est qui benefacit ex Deo est qui malefacit non vidit Deum 12Demetrio testimonium redditur ab omnibus et ab ipsa veritate et nos autem testimonium perhibemus et nosti quoniam testimonium nostrum verum est 13multa habui scribere tibi sed nolui per atramentum et calamum scribere tibi 14spero autem protinus te videre et os ad os loquemur

Jude

Chapter 1

1Iudas Iesu Christi servus frater autem Iacobi his qui in Deo Patre dilectis et Iesu Christo conservatis vocatis 2misericordia vobis et pax et caritas adimpleatur 3carissimi omnem sollicitudinem faciens scribendi vobis de communi vestra salute necesse habui scribere vobis deprecans supercertari semel traditae sanctis fidei 4subintroierunt enim quidam homines qui olim praescripti sunt in hoc iudicium impii Dei nostri gratiam transferentes in luxuriam et solum Dominatorem et Dominum nostrum Iesum Christum negantes 5commonere autem vos volo scientes semel omnia quoniam Iesus populum de terra Aegypti salvans secundo eos qui non crediderunt perdidit 6angelos vero qui non servaverunt suum principatum sed dereliquerunt suum domicilium in iudicium magni diei vinculis aeternis sub caligine reservavit 7sicut Sodoma et Gomorra et finitimae civitates simili modo exfornicatae et abeuntes post carnem alteram factae sunt exemplum ignis aeterni poenam sustinentes 8similiter et hii carnem quidem maculant dominationem autem spernunt maiestates autem blasphemant 9cum Michahel archangelus cum diabolo disputans altercaretur de Mosi corpore non est ausus iudicium inferre blasphemiae sed dixit imperet tibi Dominus 10hii autem quaecumque quidem ignorant blasphemant quaecumque autem naturaliter tamquam muta animalia norunt in his corrumpuntur 11vae illis quia via Cain abierunt et errore Balaam mercede effusi sunt et contradictione Core perierunt 12hii sunt in epulis suis maculae convivantes sine timore semet ipsos pascentes nubes sine aqua quae a ventis circumferuntur arbores autumnales infructuosae bis mortuae eradicatae 13fluctus feri maris despumantes suas confusiones sidera errantia quibus procella tenebrarum in aeternum servata est 14prophetavit autem et his septimus ab Adam Enoc dicens ecce venit Dominus in sanctis milibus suis 15facere iudicium contra omnes et arguere omnes impios de omnibus operibus impietatis eorum quibus impie egerunt et de omnibus duris quae locuti sunt contra eum peccatores impii 16hii sunt murmuratores querellosi secundum desideria sua ambulantes et os illorum loquitur superba mirantes personas quaestus causa 17vos autem carissimi memores estote verborum quae praedicta sunt ab apostolis Domini nostri Iesu Christi 18quia dicebant vobis quoniam in novissimo tempore venient inlusores secundum sua desideria ambulantes impietatum 19hii sunt qui segregant animales Spiritum non habentes 20vos autem carissimi superaedificantes vosmet ipsos sanctissimae vestrae fidei in Spiritu Sancto orantes 21ipsos vos in dilectione Dei servate 22et hos quidem arguite iudicatos 23illos vero salvate de igne rapientes aliis autem miseremini in timore odientes et eam quae carnalis est maculatam tunicam 24ei autem qui potest vos conservare sine peccato et constituere ante conspectum gloriae suae inmaculatos in exultatione

Revelation

Chapter 1

1apocalypsis Iesu Christi quam dedit illi Deus palam facere servis suis quae oportet fieri cito et significavit mittens per angelum suum servo suo Iohanni 2qui testimonium perhibuit verbo Dei et testimonium Iesu Christi quaecumque vidit 3beatus qui legit et qui audiunt verba prophetiae et servant ea quae in ea scripta sunt tempus enim prope est 4Iohannes septem ecclesiis quae sunt in Asia gratia vobis et pax ab eo qui est et qui erat et qui venturus est et a septem spiritibus qui in conspectu throni eius sunt 5et ab Iesu Christo qui est testis fidelis primogenitus mortuorum et princeps regum terrae qui dilexit nos et lavit nos a peccatis nostris in sanguine suo 6et fecit nostrum regnum sacerdotes Deo et Patri suo ipsi gloria et imperium in saecula saeculorum amen 7ecce venit cum nubibus et videbit eum omnis oculus et qui eum pupugerunt et plangent se super eum omnes tribus terrae etiam amen 8ego sum Alpha et Omega principium et finis dicit Dominus Deus qui est et qui erat et qui venturus est Omnipotens 9ego Iohannes frater vester et particeps in tribulatione et regno et patientia in Iesu fui in insula quae appellatur Patmos propter verbum Dei et testimonium Iesu 10fui in spiritu in dominica die et audivi post me vocem magnam tamquam tubae 11dicentis quod vides scribe in libro et mitte septem ecclesiis Ephesum et Zmyrnam et Pergamum et Thyatiram et Sardis et Philadelphiam et Laodiciam 12et conversus sum ut viderem vocem quae loquebatur mecum et conversus vidi septem candelabra aurea 13et in medio septem candelabrorum similem Filio hominis vestitum podere et praecinctum ad mamillas zonam auream 14caput autem eius et capilli erant candidi tamquam lana alba tamquam nix et oculi eius velut flamma ignis 15et pedes eius similes orichalco sicut in camino ardenti et vox illius tamquam vox aquarum multarum 16et habebat in dextera sua stellas septem et de ore eius gladius utraque parte acutus exiebat et facies eius sicut sol lucet in virtute sua 17et cum vidissem eum cecidi ad pedes eius tamquam mortuus et posuit dexteram suam super me dicens noli timere ego sum primus et novissimus 18et vivus et fui mortuus et ecce sum vivens in saecula saeculorum et habeo claves mortis et inferni 19scribe ergo quae vidisti et quae sunt et quae oportet fieri post haec 20sacramentum septem stellarum quas vidisti in dextera mea et septem candelabra aurea septem stellae angeli sunt septem ecclesiarum et candelabra septem septem ecclesiae sunt

Chapter 2

1angelo Ephesi ecclesiae scribe haec dicit qui tenet septem stellas in dextera sua qui ambulat in medio septem candelabrorum aureorum 2scio opera tua et laborem et patientiam tuam et quia non potes sustinere malos et temptasti eos qui se dicunt apostolos et non sunt et invenisti eos mendaces 3et patientiam habes et sustinuisti propter nomen meum et non defecisti 4sed habeo adversus te quod caritatem tuam primam reliquisti 5memor esto itaque unde excideris et age paenitentiam et prima opera fac sin autem venio tibi et movebo candelabrum tuum de loco suo nisi paenitentiam egeris 6sed hoc habes quia odisti facta Nicolaitarum quae et ego odi 7qui habet aurem audiat quid Spiritus dicat ecclesiis vincenti dabo ei edere de ligno vitae quod est in paradiso Dei mei 8et angelo Zmyrnae ecclesiae scribe haec dicit primus et novissimus qui fuit mortuus et vivit 9scio tribulationem tuam et paupertatem tuam sed dives es et blasphemaris ab his qui se dicunt Iudaeos esse et non sunt sed sunt synagoga Satanae 10nihil horum timeas quae passurus es ecce missurus est diabolus ex vobis in carcerem ut temptemini et habebitis tribulationem diebus decem esto fidelis usque ad mortem et dabo tibi coronam vitae 11qui habet aurem audiat quid Spiritus dicat ecclesiis qui vicerit non laedetur a morte secunda 12et angelo Pergami ecclesiae scribe haec dicit qui habet rompheam utraque parte acutam 13scio ubi habitas ubi sedes est Satanae et tenes nomen meum et non negasti fidem meam et in diebus Antipas testis meus fidelis qui occisus est apud vos ubi Satanas habitat 14sed habeo adversus te pauca quia habes illic tenentes doctrinam Balaam qui docebat Balac mittere scandalum coram filiis Israhel edere et fornicari 15ita habes et tu tenentes doctrinam Nicolaitarum 16similiter paenitentiam age si quo minus venio tibi cito et pugnabo cum illis in gladio oris mei 17qui habet aurem audiat quid Spiritus dicat ecclesiis vincenti dabo ei manna absconditum et dabo illi calculum candidum et in calculo nomen novum scriptum quod nemo scit nisi qui accipit 18et angelo Thyatirae ecclesiae scribe haec dicit Filius Dei qui habet oculos ut flammam ignis et pedes eius similes orichalco 19novi opera tua et caritatem et fidem et ministerium et patientiam tuam et opera tua novissima plura prioribus 20sed habeo adversus te quia permittis mulierem Hiezabel quae se dicit propheten docere et seducere servos meos fornicari et manducare de idolothytis 21et dedi illi tempus ut paenitentiam ageret et non vult paeniteri a fornicatione sua 22ecce mitto eam in lectum et qui moechantur cum ea in tribulationem maximam nisi paenitentiam egerint ab operibus eius 23et filios eius interficiam in morte et scient omnes ecclesiae quia ego sum scrutans renes et corda et dabo unicuique vestrum secundum opera vestra 24vobis autem dico ceteris qui Thyatirae estis quicumque non habent doctrinam hanc qui non cognoverunt altitudines Satanae quemadmodum dicunt non mittam super vos aliud pondus 25tamen id quod habetis tenete donec veniam 26et qui vicerit et qui custodierit usque in finem opera mea dabo illi potestatem super gentes 27et reget illas in virga ferrea tamquam vas figuli confringentur 28sicut et ego accepi a Patre meo et dabo illi stellam matutinam 29qui habet aurem audiat quid Spiritus dicat ecclesiis

Chapter 3

1et angelo ecclesiae Sardis scribe haec dicit qui habet septem spiritus Dei et septem stellas scio opera tua quia nomen habes quod vivas et mortuus es 2esto vigilans et confirma cetera quae moritura erant non enim invenio opera tua plena coram Deo meo 3in mente ergo habe qualiter acceperis et audieris et serva et paenitentiam age si ergo non vigilaveris veniam tamquam fur et nescies qua hora veniam ad te 4sed habes pauca nomina in Sardis qui non inquinaverunt vestimenta sua et ambulabunt mecum in albis quia digni sunt 5qui vicerit sic vestietur vestimentis albis et non delebo nomen eius de libro vitae et confitebor nomen eius coram Patre meo et coram angelis eius 6qui habet aurem audiat quid Spiritus dicat ecclesiis 7et angelo Philadelphiae ecclesiae scribe haec dicit sanctus et verus qui habet clavem David qui aperit et nemo cludit et cludit et nemo aperit 8scio opera tua ecce dedi coram te ostium apertum quod nemo potest cludere quia modicam habes virtutem et servasti verbum meum et non negasti nomen meum 9ecce dabo de synagoga Satanae qui dicunt se Iudaeos esse et non sunt sed mentiuntur ecce faciam illos ut veniant et adorent ante pedes tuos et scient quia ego dilexi te 10quoniam servasti verbum patientiae meae et ego te servabo ab hora temptationis quae ventura est in orbem universum temptare habitantes in terra 11venio cito tene quod habes ut nemo accipiat coronam tuam 12qui vicerit faciam illum columnam in templo Dei mei et foras non egredietur amplius et scribam super eum nomen Dei mei et nomen civitatis Dei mei novae Hierusalem quae descendit de caelo a Deo meo et nomen meum novum 13qui habet aurem audiat quid Spiritus dicat ecclesiis 14et angelo Laodiciae ecclesiae scribe haec dicit Amen testis fidelis et verus qui est principium creaturae Dei 15scio opera tua quia neque frigidus es neque calidus utinam frigidus esses aut calidus 16sed quia tepidus es et nec frigidus nec calidus incipiam te evomere ex ore meo 17quia dicis quod dives sum et locupletatus et nullius egeo et nescis quia tu es miser et miserabilis et pauper et caecus et nudus 18suadeo tibi emere a me aurum ignitum probatum ut locuples fias et vestimentis albis induaris et non appareat confusio nuditatis tuae et collyrio inungue oculos tuos ut videas 19ego quos amo arguo et castigo aemulare ergo et paenitentiam age 20ecce sto ad ostium et pulso si quis audierit vocem meam et aperuerit ianuam introibo ad illum et cenabo cum illo et ipse mecum 21qui vicerit dabo ei sedere mecum in throno meo sicut et ego vici et sedi cum Patre meo in throno eius 22qui habet aurem audiat quid Spiritus dicat ecclesiis

Chapter 4

1post haec vidi et ecce ostium apertum in caelo et vox prima quam audivi tamquam tubae loquentis mecum dicens ascende huc et ostendam tibi quae oportet fieri post haec 2statim fui in spiritu et ecce sedis posita erat in caelo et supra sedem sedens 3et qui sedebat similis erat aspectui lapidis iaspidis et sardini et iris erat in circuitu sedis similis visioni zmaragdinae 4et in circuitu sedis sedilia viginti quattuor et super thronos viginti quattuor seniores sedentes circumamictos vestimentis albis et in capitibus eorum coronas aureas 5et de throno procedunt fulgura et voces et tonitrua et septem lampades ardentes ante thronum quae sunt septem spiritus Dei 6et in conspectu sedis tamquam mare vitreum simile cristallo et in medio sedis et in circuitu sedis quattuor animalia plena oculis ante et retro 7et animal primum simile leoni et secundum animal simile vitulo et tertium animal habens faciem quasi hominis et quartum animal simile aquilae volanti 8et quattuor animalia singula eorum habebant alas senas et in circuitu et intus plena sunt oculis et requiem non habent die et nocte dicentia sanctus sanctus sanctus Dominus Deus omnipotens qui erat et qui est et qui venturus est 9et cum darent illa animalia gloriam et honorem et benedictionem sedenti super thronum viventi in saecula saeculorum 10procident viginti quattuor seniores ante sedentem in throno et adorabunt viventem in saecula saeculorum et mittent coronas suas ante thronum dicentes 11dignus es Domine et Deus noster accipere gloriam et honorem et virtutem quia tu creasti omnia et propter voluntatem tuam erant et creata sunt

Chapter 5

1et vidi in dextera sedentis super thronum librum scriptum intus et foris signatum sigillis septem 2et vidi angelum fortem praedicantem voce magna quis est dignus aperire librum et solvere signacula eius 3et nemo poterat in caelo neque in terra neque subtus terram aperire librum neque respicere illum 4et ego flebam multum quoniam nemo dignus inventus est aperire librum nec videre eum 5et unus de senioribus dicit mihi ne fleveris ecce vicit leo de tribu Iuda radix David aperire librum et septem signacula eius 6et vidi et ecce in medio throni et quattuor animalium et in medio seniorum agnum stantem tamquam occisum habentem cornua septem et oculos septem qui sunt spiritus Dei missi in omnem terram 7et venit et accepit de dextera sedentis de throno 8et cum aperuisset librum quattuor animalia et viginti quattuor seniores ceciderunt coram agno habentes singuli citharas et fialas aureas plenas odoramentorum quae sunt orationes sanctorum 9et cantant novum canticum dicentes dignus es accipere librum et aperire signacula eius quoniam occisus es et redemisti nos Deo in sanguine tuo ex omni tribu et lingua et populo et natione 10et fecisti eos Deo nostro regnum et sacerdotes et regnabunt super terram 11et vidi et audivi vocem angelorum multorum in circuitu throni et animalium et seniorum et erat numerus eorum milia milium 12dicentium voce magna dignus est agnus qui occisus est accipere virtutem et divinitatem et sapientiam et fortitudinem et honorem et gloriam et benedictionem 13et omnem creaturam quae in caelo est et super terram et sub terram et quae sunt in mari et quae in ea omnes audivi dicentes sedenti in throno et agno benedictio et honor et gloria et potestas in saecula saeculorum 14et quattuor animalia dicebant amen et seniores ceciderunt et adoraverunt

Chapter 6

1et vidi quod aperuisset agnus unum de septem signaculis et audivi unum de quattuor animalibus dicentem tamquam vocem tonitrui veni 2et vidi et ecce equus albus et qui sedebat super illum habebat arcum et data est ei corona et exivit vincens ut vinceret 3et cum aperuisset sigillum secundum audivi secundum animal dicens veni 4et exivit alius equus rufus et qui sedebat super illum datum est ei ut sumeret pacem de terra et ut invicem se interficiant et datus est illi gladius magnus 5et cum aperuisset sigillum tertium audivi tertium animal dicens veni et vidi et ecce equus niger et qui sedebat super eum habebat stateram in manu sua 6et audivi tamquam vocem in medio quattuor animalium dicentem bilibris tritici denario et tres bilibres hordei denario et vinum et oleum ne laeseris 7et cum aperuisset sigillum quartum audivi vocem quarti animalis dicentis veni et vidi 8et ecce equus pallidus et qui sedebat desuper nomen illi Mors et inferus sequebatur eum et data est illi potestas super quattuor partes terrae interficere gladio fame et morte et bestiis terrae 9et cum aperuisset quintum sigillum vidi subtus altare animas interfectorum propter verbum Dei et propter testimonium quod habebant 10et clamabant voce magna dicentes usquequo Domine sanctus et verus non iudicas et vindicas sanguinem nostrum de his qui habitant in terra 11et datae sunt illis singulae stolae albae et dictum est illis ut requiescerent tempus adhuc modicum donec impleantur conservi eorum et fratres eorum qui interficiendi sunt sicut et illi 12et vidi cum aperuisset sigillum sextum et terraemotus factus est magnus et sol factus est niger tamquam saccus cilicinus et luna tota facta est sicut sanguis 13et stellae caeli ceciderunt super terram sicut ficus mittit grossos suos cum vento magno movetur 14et caelum recessit sicut liber involutus et omnis mons et insulae de locis suis motae sunt 15et reges terrae et principes et tribuni et divites et fortes et omnis servus et liber absconderunt se in speluncis et petris montium 16et dicunt montibus et petris cadite super nos et abscondite nos a facie sedentis super thronum et ab ira agni 17quoniam venit dies magnus irae ipsorum et quis poterit stare

Chapter 7

1post haec vidi quattuor angelos stantes super quattuor angulos terrae tenentes quattuor ventos terrae ne flaret ventus super terram neque super mare neque in ullam arborem 2et vidi alterum angelum ascendentem ab ortu solis habentem signum Dei vivi et clamavit voce magna quattuor angelis quibus datum est nocere terrae et mari 3dicens nolite nocere terrae neque mari neque arboribus quoadusque signemus servos Dei nostri in frontibus eorum 4et audivi numerum signatorum centum quadraginta quattuor milia signati ex omni tribu filiorum Israhel 5ex tribu Iuda duodecim milia signati ex tribu Ruben duodecim milia ex tribu Gad duodecim milia 6ex tribu Aser duodecim milia ex tribu Nepthalim duodecim milia ex tribu Manasse duodecim milia 7ex tribu Symeon duodecim milia ex tribu Levi duodecim milia ex tribu Issachar duodecim milia 8ex tribu Zabulon duodecim milia ex tribu Ioseph duodecim milia ex tribu Beniamin duodecim milia signati 9post haec vidi turbam magnam quam dinumerare nemo poterat ex omnibus gentibus et tribubus et populis et linguis stantes ante thronum et in conspectu agni amicti stolas albas et palmae in manibus eorum 10et clamabant voce magna dicentes salus Deo nostro qui sedet super thronum et agno 11et omnes angeli stabant in circuitu throni et seniorum et quattuor animalium et ceciderunt in conspectu throni in facies suas et adoraverunt Deum 12dicentes amen benedictio et claritas et sapientia et gratiarum actio et honor et virtus et fortitudo Deo nostro in saecula saeculorum amen 13et respondit unus de senioribus dicens mihi hii qui amicti sunt stolis albis qui sunt et unde venerunt 14et dixi illi domine mi tu scis et dixit mihi hii sunt qui veniunt de tribulatione magna et laverunt stolas suas et dealbaverunt eas in sanguine agni 15ideo sunt ante thronum Dei et serviunt ei die ac nocte in templo eius et qui sedet in throno habitabit super illos 16non esurient neque sitient amplius neque cadet super illos sol neque ullus aestus 17quoniam agnus qui in medio throni est reget illos et deducet eos ad vitae fontes aquarum et absterget Deus omnem lacrimam ex oculis eorum

Chapter 8

1et cum aperuisset sigillum septimum factum est silentium in caelo quasi media hora 2et vidi septem angelos stantes in conspectu Dei et datae sunt illis septem tubae 3et alius angelus venit et stetit ante altare habens turibulum aureum et data sunt illi incensa multa ut daret orationibus sanctorum omnium super altare aureum quod est ante thronum 4et ascendit fumus incensorum de orationibus sanctorum de manu angeli coram Deo 5et accepit angelus turibulum et implevit illud de igne altaris et misit in terram et facta sunt tonitrua et voces et fulgora et terraemotus 6et septem angeli qui habebant septem tubas paraverunt se ut tuba canerent 7et primus tuba cecinit et facta est grando et ignis mixta in sanguine et missum est in terram et tertia pars terrae conbusta est et tertia pars arborum conbusta est et omne faenum viride conbustum est 8et secundus angelus tuba cecinit et tamquam mons magnus igne ardens missus est in mare et facta est tertia pars maris sanguis 9et mortua est tertia pars creaturae quae habent animas et tertia pars navium interiit 10et tertius angelus tuba cecinit et cecidit de caelo stella magna ardens tamquam facula et cecidit in tertiam partem fluminum et in fontes aquarum 11et nomen stellae dicitur Absinthius et facta est tertia pars aquarum in absinthium et multi hominum mortui sunt de aquis quia amarae factae sunt 12et quartus angelus tuba cecinit et percussa est tertia pars solis et tertia pars lunae et tertia pars stellarum ut obscuraretur tertia pars eorum et diei non luceret pars tertia et nox similiter 13et vidi et audivi vocem unius aquilae volantis per medium caelum dicentis voce magna vae vae vae habitantibus in terra de ceteris vocibus tubae trium angelorum qui erant tuba canituri

Chapter 9

1et quintus angelus tuba cecinit et vidi stellam de caelo cecidisse in terram et data est illi clavis putei abyssi 2et aperuit puteum abyssi et ascendit fumus putei sicut fumus fornacis magnae et obscuratus est sol et aer de fumo putei 3et de fumo exierunt lucustae in terram et data est illis potestas sicut habent potestatem scorpiones terrae 4et praeceptum est illis ne laederent faenum terrae neque omne viride neque omnem arborem nisi tantum homines qui non habent signum Dei in frontibus 5et datum est illis ne occiderent eos sed ut cruciarentur mensibus quinque et cruciatus eorum ut cruciatus scorpii cum percutit hominem 6et in diebus illis quaerent homines mortem et non invenient eam et desiderabunt mori et fugiet mors ab ipsis 7et similitudines lucustarum similes equis paratis in proelium et super capita earum tamquam coronae similes auro et facies earum sicut facies hominum 8et habebant capillos sicut capillos mulierum et dentes earum sicut leonum erant 9et habebant loricas sicut loricas ferreas et vox alarum earum sicut vox curruum equorum multorum currentium in bellum 10et habebant caudas similes scorpionum et aculei in caudis earum potestas earum nocere hominibus mensibus quinque 11et habebant super se regem angelum abyssi cui nomen hebraice Abaddon graece autem Apollyon et latine habet nomen Exterminans 12vae unum abiit ecce veniunt adhuc duo vae post haec 13et sextus angelus tuba cecinit et audivi vocem unum ex cornibus altaris aurei quod est ante oculos Dei 14dicentem sexto angelo qui habebat tubam solve quattuor angelos qui alligati sunt in flumine magno Eufrate 15et soluti sunt quattuor angeli qui parati erant in horam et diem et mensem et annum ut occiderent tertiam partem hominum 16et numerus equestris exercitus vicies milies dena milia audivi numerum eorum 17et ita vidi equos in visione et qui sedebant super eos habentes loricas igneas et hyacinthinas et sulphureas et capita equorum erant tamquam capita leonum et de ore ipsorum procedit ignis et fumus et sulphur 18ab his tribus plagis occisa est tertia pars hominum de igne et fumo et sulphure qui procedebat ex ore ipsorum 19potestas enim equorum in ore eorum est et in caudis eorum nam caudae illorum similes serpentibus habentes capita et in his nocent 20et ceteri homines qui non sunt occisi in his plagis neque paenitentiam egerunt de operibus manuum suarum ut non adorarent daemonia et simulacra aurea et argentea et aerea et lapidea et lignea quae neque videre possunt neque audire neque ambulare 21et non egerunt paenitentiam ab homicidiis suis neque a veneficiis suis neque a fornicatione sua neque a furtis suis

Chapter 10

1et vidi alium angelum fortem descendentem de caelo amictum nube et iris in capite eius et facies eius erat ut sol et pedes eius tamquam columna ignis 2et habebat in manu sua libellum apertum et posuit pedem suum dextrum supra mare sinistrum autem super terram 3et clamavit voce magna quemadmodum cum leo rugit et cum clamasset locuta sunt septem tonitrua voces suas 4et cum locuta fuissent septem tonitrua scripturus eram et audivi vocem de caelo dicentem signa quae locuta sunt septem tonitrua et noli ea scribere 5et angelum quem vidi stantem supra mare et supra terram levavit manum suam ad caelum 6et iuravit per viventem in saecula saeculorum qui creavit caelum et ea quae in illo sunt et terram et ea quae in ea sunt et mare et quae in eo sunt quia tempus amplius non erit 7sed in diebus vocis septimi angeli cum coeperit tuba canere et consummabitur mysterium Dei sicut evangelizavit per servos suos prophetas 8et vox quam audivi de caelo iterum loquentem mecum et dicentem vade accipe librum apertum de manu angeli stantis supra mare et supra terram 9et abii ad angelum dicens ei ut daret mihi librum et dicit mihi accipe et devora illum et faciet amaricare ventrem tuum sed in ore tuo erit dulce tamquam mel 10et accepi librum de manu angeli et devoravi eum et erat in ore meo tamquam mel dulce et cum devorassem eum amaricatus est venter meus 11et dicunt mihi oportet te iterum prophetare populis et gentibus et linguis et regibus multis

Chapter 11

1et datus est mihi calamus similis virgae dicens surge et metire templum Dei et altare et adorantes in eo 2atrium autem quod est foris templum eice foras et ne metieris eum quoniam datum est gentibus et civitatem sanctam calcabunt mensibus quadraginta duobus 3et dabo duobus testibus meis et prophetabunt diebus mille ducentis sexaginta amicti saccos 4hii sunt duo olivae et duo candelabra in conspectu Domini terrae stantes 5et si quis eos voluerit nocere ignis exiet de ore illorum et devorabit inimicos eorum et si quis voluerit eos laedere sic oportet eum occidi 6hii habent potestatem cludendi caelum ne pluat diebus prophetiae ipsorum et potestatem habent super aquas convertendi eas in sanguinem et percutere terram omni plaga quotienscumque voluerint 7et cum finierint testimonium suum bestia quae ascendit de abysso faciet adversus illos bellum et vincet eos et occidet illos 8et corpora eorum in plateis civitatis magnae quae vocatur spiritaliter Sodoma et Aegyptus ubi et Dominus eorum crucifixus est 9et videbunt de populis et tribubus et linguis et gentibus corpora eorum per tres dies et dimidium et corpora eorum non sinunt poni in monumentis 10et inhabitantes terram gaudebunt super illis et iucundabuntur et munera mittent invicem quoniam hii duo prophetae cruciaverunt eos qui inhabitant super terram 11et post dies tres et dimidium spiritus vitae a Deo intravit in eos et steterunt super pedes suos et timor magnus cecidit super eos qui viderunt eos 12et audierunt vocem magnam de caelo dicentem illis ascendite huc et ascenderunt in caelum in nube et viderunt illos inimici eorum 13et in illa hora factus est terraemotus magnus et decima pars civitatis cecidit et occisi sunt in terraemotu nomina hominum septem milia et reliqui in timore sunt missi et dederunt gloriam Deo caeli 14vae secundum abiit ecce vae tertium veniet cito 15et septimus angelus tuba cecinit et factae sunt voces magnae in caelo dicentes factum est regnum huius mundi Domini nostri et Christi eius et regnabit in saecula saeculorum 16et viginti quattuor seniores qui in conspectu Dei sedent in sedibus suis ceciderunt in facies suas et adoraverunt Deum 17dicentes gratias agimus tibi Domine Deus omnipotens qui es et qui eras quia accepisti virtutem tuam magnam et regnasti 18et iratae sunt gentes et advenit ira tua et tempus mortuorum iudicari et reddere mercedem servis tuis prophetis et sanctis et timentibus nomen tuum pusillis et magnis et exterminandi eos qui corruperunt terram 19et apertum est templum Dei in caelo et visa est arca testamenti eius in templo eius et facta sunt fulgora et voces et terraemotus et grando magna

Chapter 12

1et signum magnum paruit in caelo mulier amicta sole et luna sub pedibus eius et in capite eius corona stellarum duodecim 2et in utero habens et clamat parturiens et cruciatur ut pariat 3et visum est aliud signum in caelo et ecce draco magnus rufus habens capita septem et cornua decem et in capitibus suis septem diademata 4et cauda eius trahebat tertiam partem stellarum caeli et misit eas in terram et draco stetit ante mulierem quae erat paritura ut cum peperisset filium eius devoraret 5et peperit filium masculum qui recturus erit omnes gentes in virga ferrea et raptus est filius eius ad Deum et ad thronum eius 6et mulier fugit in solitudinem ubi habet locum paratum a Deo ut ibi pascant illam diebus mille ducentis sexaginta 7et factum est proelium in caelo Michahel et angeli eius proeliabantur cum dracone et draco pugnabat et angeli eius 8et non valuerunt neque locus inventus est eorum amplius in caelo 9et proiectus est draco ille magnus serpens antiquus qui vocatur Diabolus et Satanas qui seducit universum orbem proiectus est in terram et angeli eius cum illo missi sunt 10et audivi vocem magnam in caelo dicentem nunc facta est salus et virtus et regnum Dei nostri et potestas Christi eius quia proiectus est accusator fratrum nostrorum qui accusabat illos ante conspectum Dei nostri die ac nocte 11et ipsi vicerunt illum propter sanguinem agni et propter verbum testimonii sui et non dilexerunt animam suam usque ad mortem 12propterea laetamini caeli et qui habitatis in eis vae terrae et mari quia descendit diabolus ad vos habens iram magnam sciens quod modicum tempus habet 13et postquam vidit draco quod proiectus est in terram persecutus est mulierem quae peperit masculum 14et datae sunt mulieri duae alae aquilae magnae ut volaret in desertum in locum suum ubi alitur per tempus et tempora et dimidium temporis a facie serpentis 15et misit serpens ex ore suo post mulierem aquam tamquam flumen ut eam faceret trahi a flumine 16et adiuvit terra mulierem et aperuit terra os suum et absorbuit flumen quod misit draco de ore suo 17et iratus est draco in mulierem et abiit facere proelium cum reliquis de semine eius qui custodiunt mandata Dei et habent testimonium Iesu 18et stetit super harenam maris

Chapter 13

1et vidi de mare bestiam ascendentem habentem capita septem et cornua decem et super cornua eius decem diademata et super capita eius nomina blasphemiae 2et bestiam quam vidi similis erat pardo et pedes eius sicut ursi et os eius sicut os leonis et dedit illi draco virtutem suam et potestatem magnam 3et unum de capitibus suis quasi occisum in mortem et plaga mortis eius curata est et admirata est universa terra post bestiam 4et adoraverunt draconem quia dedit potestatem bestiae et adoraverunt bestiam dicentes quis similis bestiae et quis poterit pugnare cum ea 5et datum est ei os loquens magna et blasphemiae et data est illi potestas facere menses quadraginta duo 6et aperuit os suum in blasphemias ad Deum blasphemare nomen eius et tabernaculum eius et eos qui in caelo habitant 7et datum est illi bellum facere cum sanctis et vincere illos et data est ei potestas in omnem tribum et populum et linguam et gentem 8et adorabunt eum omnes qui inhabitant terram quorum non sunt scripta nomina in libro vitae agni qui occisus est ab origine mundi 9si quis habet aurem audiat 10qui in captivitatem in captivitatem vadit qui in gladio occiderit oportet eum gladio occidi hic est patientia et fides sanctorum 11et vidi aliam bestiam ascendentem de terra et habebat cornua duo similia agni et loquebatur sicut draco 12et potestatem prioris bestiae omnem faciebat in conspectu eius et facit terram et inhabitantes in eam adorare bestiam primam cuius curata est plaga mortis 13et fecit signa magna ut etiam ignem faceret de caelo descendere in terram in conspectu hominum 14et seducit habitantes terram propter signa quae data sunt illi facere in conspectu bestiae dicens habitantibus in terra ut faciant imaginem bestiae quae habet plagam gladii et vixit 15et datum est illi ut daret spiritum imagini bestiae ut et loquatur imago bestiae et faciat quicumque non adoraverint imaginem bestiae occidantur 16et faciet omnes pusillos et magnos et divites et pauperes et liberos et servos habere caracter in dextera manu aut in frontibus suis 17et ne quis possit emere aut vendere nisi qui habet caracter nomen bestiae aut numerum nominis eius 18hic sapientia est qui habet intellectum conputet numerum bestiae numerus enim hominis est et numerus eius est sescenti sexaginta sex

Chapter 14

1et vidi et ecce agnus stabat supra montem Sion et cum illo centum quadraginta quattuor milia habentes nomen eius et nomen Patris eius scriptum in frontibus suis 2et audivi vocem de caelo tamquam vocem aquarum multarum et tamquam vocem tonitrui magni et vocem quam audivi sicut citharoedorum citharizantium in citharis suis 3et cantabant quasi canticum novum ante sedem et ante quattuor animalia et seniores et nemo poterat discere canticum nisi illa centum quadraginta quattuor milia qui empti sunt de terra 4hii sunt qui cum mulieribus non sunt coinquinati virgines enim sunt hii qui sequuntur agnum quocumque abierit hii empti sunt ex hominibus primitiae Deo et agno 5et in ore ipsorum non est inventum mendacium sine macula sunt 6et vidi alterum angelum volantem per medium caelum habentem evangelium aeternum ut evangelizaret sedentibus super terram et super omnem gentem et tribum et linguam et populum 7dicens magna voce timete Deum et date illi honorem quia venit hora iudicii eius et adorate eum qui fecit caelum et terram et mare et fontes aquarum 8et alius angelus secutus est dicens cecidit cecidit Babylon illa magna quae a vino irae fornicationis suae potionavit omnes gentes 9et alius angelus tertius secutus est illos dicens voce magna si quis adoraverit bestiam et imaginem eius et acceperit caracterem in fronte sua aut in manu sua 10et hic bibet de vino irae Dei qui mixtus est mero in calice irae ipsius et cruciabitur igne et sulphure in conspectu angelorum sanctorum et ante conspectum agni 11et fumus tormentorum eorum in saecula saeculorum ascendit nec habent requiem die ac nocte qui adoraverunt bestiam et imaginem eius et si quis acceperit caracterem nominis eius 12hic patientia sanctorum est qui custodiunt mandata Dei et fidem Iesu 13et audivi vocem de caelo dicentem scribe beati mortui qui in Domino moriuntur amodo iam dicit Spiritus ut requiescant a laboribus suis opera enim illorum sequuntur illos 14et vidi et ecce nubem candidam et supra nubem sedentem similem Filio hominis habentem in capite suo coronam auream et in manu sua falcem acutam 15et alter angelus exivit de templo clamans voce magna ad sedentem super nubem mitte falcem tuam et mete quia venit hora ut metatur quoniam aruit messis terrae 16et misit qui sedebat supra nubem falcem suam in terram et messa est terra 17et alius angelus exivit de templo quod est in caelo habens et ipse falcem acutam 18et alius angelus de altari qui habet potestatem supra ignem et clamavit voce magna qui habebat falcem acutam dicens mitte falcem tuam acutam et vindemia botros vineae terrae quoniam maturae sunt uvae eius 19et misit angelus falcem suam in terram et vindemiavit vineam terrae et misit in lacum irae Dei magnum 20et calcatus est lacus extra civitatem et exivit sanguis de lacu usque ad frenos equorum per stadia mille sescenta

Chapter 15

1et vidi aliud signum in caelo magnum et mirabile angelos septem habentes plagas septem novissimas quoniam in illis consummata est ira Dei 2et vidi tamquam mare vitreum mixtum igne et eos qui vicerunt bestiam et imaginem illius et numerum nominis eius stantes supra mare vitreum habentes citharas Dei 3et cantant canticum Mosi servi Dei et canticum agni dicentes magna et mirabilia opera tua Domine Deus omnipotens iustae et verae viae tuae rex saeculorum 4quis non timebit Domine et magnificabit nomen tuum quia solus pius quoniam omnes gentes venient et adorabunt in conspectu tuo quoniam iudicia tua manifestata sunt 5et post haec vidi et ecce apertum est templum tabernaculi testimonii in caelo 6et exierunt septem angeli habentes septem plagas de templo vestiti lapide mundo candido et praecincti circa pectora zonis aureis 7et unus ex quattuor animalibus dedit septem angelis septem fialas aureas plenas iracundiae Dei viventis in saecula saeculorum 8et impletum est templum fumo a maiestate Dei et de virtute eius et nemo poterat introire in templum donec consummarentur septem plagae septem angelorum

Chapter 16

1et audivi vocem magnam de templo dicentem septem angelis ite et effundite septem fialas irae Dei in terram 2et abiit primus et effudit fialam suam in terram et factum est vulnus saevum ac pessimum in homines qui habent caracterem bestiae et eos qui adoraverunt imaginem eius 3et secundus effudit fialam suam in mare et factus est sanguis tamquam mortui et omnis anima vivens mortua est in mari 4et tertius effudit fialam suam super flumina et super fontes aquarum et factus est sanguis 5et audivi angelum aquarum dicentem iustus es qui es et qui eras sanctus quia haec iudicasti 6quia sanguinem sanctorum et prophetarum fuderunt et sanguinem eis dedisti bibere digni sunt 7et audivi altare dicens etiam Domine Deus omnipotens vera et iusta iudicia tua 8et quartus effudit fialam suam in solem et datum est illi aestu adficere homines et igni 9et aestuaverunt homines aestu magno et blasphemaverunt nomen Dei habentis potestatem super has plagas neque egerunt paenitentiam ut darent illi gloriam 10et quintus effudit fialam suam super sedem bestiae et factum est regnum eius tenebrosum et conmanducaverunt linguas suas prae dolore 11et blasphemaverunt Deum caeli prae doloribus et vulneribus suis et non egerunt paenitentiam ex operibus suis 12et sextus effudit fialam suam in flumen illud magnum Eufraten et siccavit aquam eius ut praepararetur via regibus ab ortu solis 13et vidi de ore draconis et de ore bestiae et de ore pseudoprophetae spiritus tres inmundos in modum ranarum 14sunt enim spiritus daemoniorum facientes signa et procedunt ad reges totius terrae congregare illos in proelium ad diem magnum Dei omnipotentis 15ecce venio sicut fur beatus qui vigilat et custodit vestimenta sua ne nudus ambulet et videant turpitudinem eius 16et congregavit illos in locum qui vocatur hebraice Hermagedon 17et septimus effudit fialam suam in aerem et exivit vox magna de templo a throno dicens factum est 18et facta sunt fulgora et voces et tonitrua et terraemotus factus est magnus qualis numquam fuit ex quo homines fuerunt super terram talis terraemotus sic magnus 19et facta est civitas magna in tres partes et civitates gentium ceciderunt et Babylon magna venit in memoriam ante Deum dare ei calicem vini indignationis irae eius 20et omnis insula fugit et montes non sunt inventi 21et grando magna sicut talentum descendit de caelo in homines et blasphemaverunt homines Deum propter plagam grandinis quoniam magna facta est vehementer

Chapter 17

1et venit unus de septem angelis qui habebant septem fialas et locutus est mecum dicens veni ostendam tibi damnationem meretricis magnae quae sedet super aquas multas 2cum qua fornicati sunt reges terrae et inebriati sunt qui inhabitant terram de vino prostitutionis eius 3et abstulit me in desertum in spiritu et vidi mulierem sedentem super bestiam coccineam plenam nominibus blasphemiae habentem capita septem et cornua decem 4et mulier erat circumdata purpura et coccino et inaurata auro et lapide pretioso et margaritis habens poculum aureum in manu sua plenum abominationum et inmunditia fornicationis eius 5et in fronte eius nomen scriptum mysterium Babylon magna mater fornicationum et abominationum terrae 6et vidi mulierem ebriam de sanguine sanctorum et de sanguine martyrum Iesu et miratus sum cum vidissem illam admiratione magna 7et dixit mihi angelus quare miraris ego tibi dicam sacramentum mulieris et bestiae quae portat eam quae habet capita septem et decem cornua 8bestiam quam vidisti fuit et non est et ascensura est de abysso et in interitum ibit et mirabuntur inhabitantes terram quorum non sunt scripta nomina in libro vitae a constitutione mundi videntes bestiam quia erat et non est 9et hic est sensus qui habet sapientiam septem capita septem montes sunt super quos mulier sedet et reges septem sunt 10quinque ceciderunt unus est alius nondum venit et cum venerit oportet illum breve tempus manere 11et bestia quae erat et non est et ipsa octava est et de septem est et in interitum vadit 12et decem cornua quae vidisti decem reges sunt qui regnum nondum acceperunt sed potestatem tamquam reges una hora accipiunt post bestiam 13hii unum consilium habent et virtutem et potestatem suam bestiae tradunt 14hii cum agno pugnabunt et agnus vincet illos quoniam Dominus dominorum est et rex regum et qui cum illo sunt vocati et electi et fideles 15et dixit mihi aquas quas vidisti ubi meretrix sedet populi sunt et gentes et linguae 16et decem cornua quae vidisti et bestiam hii odient fornicariam et desolatam facient illam et nudam et carnes eius manducabunt et ipsam igni concremabunt 17Deus enim dedit in corda eorum ut faciant quod illi placitum est ut dent regnum suum bestiae donec consummentur verba Dei 18et mulier quam vidisti est civitas magna quae habet regnum super reges terrae

Chapter 18

1et post haec vidi alium angelum descendentem de caelo habentem potestatem magnam et terra inluminata est a gloria eius 2et exclamavit in forti voce dicens cecidit cecidit Babylon magna et facta est habitatio daemoniorum et custodia omnis spiritus inmundi et custodia omnis volucris inmundae 3quia de ira fornicationis eius biberunt omnes gentes et reges terrae cum illa fornicati sunt et mercatores terrae de virtute deliciarum eius divites facti sunt 4et audivi aliam vocem de caelo dicentem exite de illa populus meus ut ne participes sitis delictorum eius et de plagis eius non accipiatis 5quoniam pervenerunt peccata eius usque ad caelum et recordatus est Deus iniquitatum eius 6reddite illi sicut ipsa reddidit et duplicate duplicia secundum opera eius in poculo quo miscuit miscite illi duplum 7quantum glorificavit se et in deliciis fuit tantum date illi tormentum et luctum quia in corde suo dicit sedeo regina et vidua non sum et luctum non videbo 8ideo in una die venient plagae eius mors et luctus et fames et igni conburetur quia fortis est Deus qui iudicavit illam 9et flebunt et plangent se super illam reges terrae qui cum illa fornicati sunt et in deliciis vixerunt cum viderint fumum incendii eius 10longe stantes propter timorem tormentorum eius dicentes vae vae civitas illa magna Babylon civitas illa fortis quoniam una hora venit iudicium tuum 11et negotiatores terrae flebunt et lugebunt super illam quoniam merces eorum nemo emet amplius 12mercem auri et argenti et lapidis pretiosi et margaritis et byssi et purpurae et serici et cocci et omne lignum thyinum et omnia vasa eboris et omnia vasa de lapide pretioso et aeramento et ferro et marmore 13et cinnamomum et amomum et odoramentorum et unguenti et turis et vini et olei et similae et tritici et iumentorum et ovium et equorum et raedarum et mancipiorum et animarum hominum 14et poma tua desiderii animae discessit a te et omnia pinguia et clara perierunt a te et amplius illa iam non invenient 15mercatores horum qui divites facti sunt ab ea longe stabunt propter timorem tormentorum eius flentes ac lugentes 16et dicentes vae vae civitas illa magna quae amicta erat byssino et purpura et cocco et deaurata est auro et lapide pretioso et margaritis 17quoniam una hora destitutae sunt tantae divitiae et omnis gubernator et omnis qui in locum navigat et nautae et qui maria operantur longe steterunt 18et clamaverunt videntes locum incendii eius dicentes quae similis civitati huic magnae 19et miserunt pulverem super capita sua et clamaverunt flentes et lugentes dicentes vae vae civitas magna in qua divites facti sunt omnes qui habent naves in mari de pretiis eius quoniam una hora desolata est 20exulta super eam caelum et sancti et apostoli et prophetae quoniam iudicavit Deus iudicium vestrum de illa 21et sustulit unus angelus fortis lapidem quasi molarem magnum et misit in mare dicens hoc impetu mittetur Babylon magna illa civitas et ultra iam non invenietur 22et vox citharoedorum et musicorum et tibia canentium et tuba non audietur in te amplius et omnis artifex omnis artis non invenietur in te amplius et vox molae non audietur in te amplius 23et lux lucernae non lucebit tibi amplius et vox sponsi et sponsae non audietur adhuc in te quia mercatores tui erant principes terrae quia in veneficiis tuis erraverunt omnes gentes 24et in ea sanguis prophetarum et sanctorum inventus est et omnium qui interfecti sunt in terra

Chapter 19

1post haec audivi quasi vocem magnam turbarum multarum in caelo dicentium alleluia salus et gloria et virtus Deo nostro est 2quia vera et iusta iudicia sunt eius quia iudicavit de meretrice magna quae corrupit terram in prostitutione sua et vindicavit sanguinem servorum suorum de manibus eius 3et iterum dixerunt alleluia et fumus eius ascendit in saecula saeculorum 4et ceciderunt seniores viginti quattuor et quattuor animalia et adoraverunt Deum sedentem super thronum dicentes amen alleluia 5et vox de throno exivit dicens laudem dicite Deo nostro omnes servi eius et qui timetis eum pusilli et magni 6et audivi quasi vocem turbae magnae et sicut vocem aquarum multarum et sicut vocem tonitruum magnorum dicentium alleluia quoniam regnavit Dominus Deus noster omnipotens 7gaudeamus et exultemus et demus gloriam ei quia venerunt nuptiae agni et uxor eius praeparavit se 8et datum est illi ut cooperiat se byssinum splendens candidum byssinum enim iustificationes sunt sanctorum 9et dicit mihi scribe beati qui ad cenam nuptiarum agni vocati sunt et dicit mihi haec verba vera Dei sunt 10et cecidi ante pedes eius ut adorarem eum et dicit mihi vide ne feceris conservus tuus sum et fratrum tuorum habentium testimonium Iesu Deum adora testimonium enim Iesu est spiritus prophetiae 11et vidi caelum apertum et ecce equus albus et qui sedebat super eum vocabatur Fidelis et Verax vocatur et iustitia iudicat et pugnat 12oculi autem eius sicut flamma ignis et in capite eius diademata multa habens nomen scriptum quod nemo novit nisi ipse 13et vestitus erat vestem aspersam sanguine et vocatur nomen eius Verbum Dei 14et exercitus qui sunt in caelo sequebantur eum in equis albis vestiti byssinum album mundum 15et de ore ipsius procedit gladius acutus ut in ipso percutiat gentes et ipse reget eos in virga ferrea et ipse calcat torcular vini furoris irae Dei omnipotentis 16et habet in vestimento et in femore suo scriptum rex regum et Dominus dominantium 17et vidi unum angelum stantem in sole et clamavit voce magna dicens omnibus avibus quae volabant per medium caeli venite congregamini ad cenam magnam Dei 18ut manducetis carnes regum et carnes tribunorum et carnes fortium et carnes equorum et sedentium in ipsis et carnes omnium liberorum ac servorum et pusillorum ac magnorum 19et vidi bestiam et reges terrae et exercitus eorum congregatos ad faciendum proelium cum illo qui sedebat in equo et cum exercitu eius 20et adprehensa est bestia et cum illo pseudopropheta qui fecit signa coram ipso quibus seduxit eos qui acceperunt caracterem bestiae qui et adorant imaginem eius vivi missi sunt hii duo in stagnum ignis ardentis sulphure 21et ceteri occisi sunt in gladio sedentis super equum qui procedit de ore ipsius et omnes aves saturatae sunt carnibus eorum

Chapter 20

1et vidi angelum descendentem de caelo habentem clavem abyssi et catenam magnam in manu sua 2et adprehendit draconem serpentem antiquum qui est diabolus et Satanas et ligavit eum per annos mille 3et misit eum in abyssum et clusit et signavit super illum ut non seducat amplius gentes donec consummentur mille anni post haec oportet illum solvi modico tempore 4et vidi sedes et sederunt super eas et iudicium datum est illis et animas decollatorum propter testimonium Iesu et propter verbum Dei et qui non adoraverunt bestiam neque imaginem eius nec acceperunt caracterem in frontibus aut in manibus suis et vixerunt et regnaverunt cum Christo mille annis 5ceteri mortuorum non vixerunt donec consummentur mille anni haec est resurrectio prima 6beatus et sanctus qui habet partem in resurrectione prima in his secunda mors non habet potestatem sed erunt sacerdotes Dei et Christi et regnabunt cum illo mille annis 7et cum consummati fuerint mille anni solvetur Satanas de carcere suo et exibit et seducet gentes quae sunt super quattuor angulos terrae Gog et Magog et congregabit eos in proelium quorum numerus est sicut harena maris 8et ascenderunt super latitudinem terrae et circumierunt castra sanctorum et civitatem dilectam 9et descendit ignis a Deo de caelo et devoravit eos et diabolus qui seducebat eos missus est in stagnum ignis et sulphuris ubi et bestia 10et pseudoprophetes et cruciabuntur die ac nocte in saecula saeculorum 11et vidi thronum magnum candidum et sedentem super eum a cuius aspectu fugit terra et caelum et locus non est inventus ab eis 12et vidi mortuos magnos et pusillos stantes in conspectu throni et libri aperti sunt et alius liber apertus est qui est vitae et iudicati sunt mortui ex his quae scripta erant in libris secundum opera ipsorum 13et dedit mare mortuos qui in eo erant et mors et inferus dederunt mortuos qui in ipsis erant et iudicatum est de singulis secundum opera ipsorum 14et inferus et mors missi sunt in stagnum ignis haec mors secunda est stagnum ignis 15et qui non est inventus in libro vitae scriptus missus est in stagnum ignis

Chapter 21

1et vidi caelum novum et terram novam primum enim caelum et prima terra abiit et mare iam non est 2et civitatem sanctam Hierusalem novam vidi descendentem de caelo a Deo paratam sicut sponsam ornatam viro suo 3et audivi vocem magnam de throno dicentem ecce tabernaculum Dei cum hominibus et habitabit cum eis et ipsi populus eius erunt et ipse Deus cum eis erit eorum Deus 4et absterget Deus omnem lacrimam ab oculis eorum et mors ultra non erit neque luctus neque clamor neque dolor erit ultra quae prima abierunt 5et dixit qui sedebat in throno ecce nova facio omnia et dicit scribe quia haec verba fidelissima sunt et vera 6et dixit mihi factum est ego sum Alpha et Omega initium et finis ego sitienti dabo de fonte aquae vivae gratis 7qui vicerit possidebit haec et ero illi Deus et ille erit mihi filius 8timidis autem et incredulis et execratis et homicidis et fornicatoribus et veneficis et idolatris et omnibus mendacibus pars illorum erit in stagno ardenti igne et sulphure quod est mors secunda 9et venit unus de septem angelis habentibus fialas plenas septem plagis novissimis et locutus est mecum dicens veni ostendam tibi sponsam uxorem agni 10et sustulit me in spiritu in montem magnum et altum et ostendit mihi civitatem sanctam Hierusalem descendentem de caelo a Deo 11habentem claritatem Dei lumen eius simile lapidi pretioso tamquam lapidi iaspidis sicut cristallum 12et habebat murum magnum et altum habens portas duodecim et in portis angelos duodecim et nomina inscripta quae sunt nomina duodecim tribuum filiorum Israhel 13ab oriente portae tres et ab aquilone portae tres et ab austro portae tres et ab occasu portae tres 14et murus civitatis habens fundamenta duodecim et in ipsis duodecim nomina duodecim apostolorum agni 15et qui loquebatur mecum habebat mensuram harundinem auream ut metiretur civitatem et portas eius et murum 16et civitas in quadro posita est et longitudo eius tanta est quanta et latitudo et mensus est civitatem de harundine per stadia duodecim milia longitudo et latitudo et altitudo eius aequalia sunt 17et mensus est murus eius centum quadraginta quattuor cubitorum mensura hominis quae est angeli 18et erat structura muri eius ex lapide iaspide ipsa vero civitas auro mundo simile vitro mundo 19fundamenta muri civitatis omni lapide pretioso ornata fundamentum primum iaspis secundus sapphyrus tertius carcedonius quartus zmaragdus 20quintus sardonix sextus sardinus septimus chrysolitus octavus berillus nonus topazius decimus chrysoprassus undecimus hyacinthus duodecimus amethistus 21et duodecim portae duodecim margaritae sunt per singulas et singulae portae erant ex singulis margaritis et platea civitatis aurum mundum tamquam vitrum perlucidum 22et templum non vidi in ea Dominus enim Deus omnipotens templum illius est et agnus 23et civitas non eget sole neque luna ut luceant in ea nam claritas Dei inluminavit eam et lucerna eius est agnus 24et ambulabunt gentes per lumen eius et reges terrae adferent gloriam suam et honorem in illam 25et portae eius non cludentur per diem nox enim non erit illic 26et adferent gloriam et honorem gentium in illam 27nec intrabit in ea aliquid coinquinatum et faciens abominationem et mendacium nisi qui scripti sunt in libro vitae agni

Chapter 22

1et ostendit mihi fluvium aquae vitae splendidum tamquam cristallum procedentem de sede Dei et agni 2in medio plateae eius et ex utraque parte fluminis lignum vitae adferens fructus duodecim per menses singula reddentia fructum suum et folia ligni ad sanitatem gentium 3et omne maledictum non erit amplius et sedes Dei et agni in illa erunt et servi eius servient illi 4et videbunt faciem eius et nomen eius in frontibus eorum 5et nox ultra non erit et non egebunt lumine lucernae neque lumine solis quoniam Dominus Deus inluminat illos et regnabunt in saecula saeculorum 6et dixit mihi haec verba fidelissima et vera sunt et Dominus Deus spirituum prophetarum misit angelum suum ostendere servis suis quae oportet fieri cito 7et ecce venio velociter beatus qui custodit verba prophetiae libri huius 8et ego Iohannes qui audivi et vidi haec et postquam audissem et vidissem cecidi ut adorarem ante pedes angeli qui mihi haec ostendebat 9et dicit mihi vide ne feceris conservus tuus sum et fratrum tuorum prophetarum et eorum qui servant verba libri huius Deum adora 10et dicit mihi ne signaveris verba prophetiae libri huius tempus enim prope est 11qui nocet noceat adhuc et qui in sordibus est sordescat adhuc et iustus iustitiam faciat adhuc et sanctus sanctificetur adhuc 12ecce venio cito et merces mea mecum est reddere unicuique secundum opera sua 13ego Alpha et Omega primus et novissimus principium et finis 14beati qui lavant stolas suas ut sit potestas eorum in ligno vitae et portis intrent in civitatem 15foris canes et venefici et inpudici et homicidae et idolis servientes et omnis qui amat et facit mendacium 16ego Iesus misi angelum meum testificari vobis haec in ecclesiis ego sum radix et genus David stella splendida et matutina 17et Spiritus et sponsa dicunt veni et qui audit dicat veni et qui sitit veniat qui vult accipiat aquam vitae gratis 18contestor ego omni audienti verba prophetiae libri huius si quis adposuerit ad haec adponet Deus super illum plagas scriptas in libro isto 19et si quis deminuerit de verbis libri prophetiae huius auferet Deus partem eius de ligno vitae et de civitate sancta et de his quae scripta sunt in libro isto 20dicit qui testimonium perhibet istorum etiam venio cito amen veni Domine Iesu

VIEWNAME is workSection