[See page image]
Page 529-530
529 IN I. LIB. s AMUEL. CAP. XX V. 530
nee tamen occiditur etc. Quamobrem quoties in summas a.ngustias et difficultates inciderimus ne unquam animum abiiciamus, led Deum liberatorem patienter praestolemur, et quemadmodum ipsemet pollicitus est, si deiecti fuerimus dum ipse nos attollat exspectemus, et si in summam egestatem venerimus, ne metuamus nos ab illo unquam derelictum iri, modo fiduciam omnem nostram in ipsius providentia et bonitate reponamus. Deus enim satis dives est et liberalis ad nos quibuslibet difficultatibus eruendos, et omnibus necessariis rebus adiuvandos. Hac igitur ratione David in summas difficultates incidere potuit, quem non ideo tamen Deus oblivioni tradidit, multoque minus ex suorum numero delevit, neque promissionem ipsi factam de adipiscendo regno fieri voluit irritam : siquidem Deus opportuno tempore suppetias illi tulit, etsi non primo quoque tempore ex omnibus difficultatibus liberavit. Nam quum misisse ipsum ad Nabalem servos videmus qui aliquid in vietum peterent, ex eo apparet Davtdem to illis desertis saepe famem passum et alia istiusmodi incommode, quod veluti cum ipsis feris ab hominum expulsum consortio vitam agere cogeretur, et preeario vitam suam suorumque tueri. Quae quum andimus, famem et sitim discamus perpeti, et quaecunque alia Deus incommoda miserit, et si maiorem ubertatem et copiam bonorum miserit, illis sobrie utamur. Magna enim virtue est ab omni intemperantia abstinere, et bona quae affatim Deus largitur distribuere, et hoc nos Paulus docet admonens in Domini schola proficiendum, nee Dei bonis intemperanter utamur, neve eupiditatibus nostril et inordinatis affectibus habenas permittamus, led potius in proximorum necessitates Dei done liberaliter insumamus.
Verba igitur nostri contextus habent fuisse virum quempiam in solitudine Mahon. Fuit istud nomen deserti, quod non erat incolis et habitationibus frequens, neque tamen omnino sterile, led Iudaei deserta vocant loca pascua, in quibus arva non erant, per desertum igitur istud non intelligimus locutn aliquem horridum et incultum, led pascuum, in quo si non erant multa oppida, satis tamen fre quens erat incolis, pastoribus nimirum cum suis tuguriis, .in quibus armenta et greges continebant. Etsi tamen . oppidum erat in istis locis nomine Maon, et etiam aliud nomine Carmel. Quid quid sit, Nabal dicitur in Maon habitasse et in Carmelo possessionem habuisse, et quater mille pecudes, oves nimirum tria millia et mille capras habuisse, quae sane fuerunt magnae divi tiae rustici hominis, si praesertim agros, villas, pascua, et possessiones reliquas istis coniungas. Atque dictae Nabalis divitiae non ad laudem, led potius ad vituperium commemorantur, quandoqui dem subiicitur fuisse hominem rusticum, durum, Calaini opera. Vol. XXX. malitiosum et pessimum, cum quo barba.ris moribua praedito nullua amicitiam colere potuerit. Rustici igitur of barbari hominis divitiae recitantur, ad ipsius malitiam of crudelitatem adversus Da videm amplificandam. Nam si tennis fortunes et abiectae conditionis fuiasot, se aliqua excusa tione potuisset spud ipsum tueri. Et Davidi victum petenti respoudisset, se non habere undo sexcentis viris cibum suppeditaret: segue inopia sue et tenui conditions tutatus fuisset, quae pere grino alicui viaticum quidem ministraret, led non sexcentorum hominum exercitui. Verum quum opibus abundaret, et tantis divitiis praeditus sleet, ut sine alto incommodo munifieus erga Davidem else posset, in eo crudeiitas ipsius apparet, quod aliqua parts bonorum adiuvare Davidem recusaverit, et hanc ob causam nominatim hie mentio fit pravae ipsius natures, et beueficiorum quae a Davide et ipsius militibus antea acceperat: qui pastores sins nulla molestia affecerat quamdiu in deserto cum ipsis fuerant, led potius rebus suis adiuverant, et tutati fuerant , ut non fuerit donum gratuitum futurum, si Davidem parts aliqua bonorum suble vasset, sed iusta potius praeteritorum beneficiorum compensatio et remuneratio. Et idcirco David per famulos iubet sum inquirers tam ex servis suis quam ex pastoribus, et aliis illius loci incolis an Davidis milites ipsos ulla iniuria affecerint, et an non potius contra custodes armentorum hominis istius fuerint. Qua rations Davidi multis nomini bus devinctus Brat: ac proinde, ut ante dixi, non beneficium sed iustum praemium fuisset: tanto igitur magis apparet ipsius malitia et ingratitudo quo pluribus divitiis abundavit: neque enim David quotidie importune victum ab illo cupiebat extor quere, sed nominatim occasio exprimitur quae Davidem ad servos suns ad ipsum ad aliquid postu landum mittendi impulerit, nempe quod Nabal ton deret oves, et magnum convivium institueret. Quandoquidem igitur Nabalis open in gregibus ipsius maxims consiatobant, et eo tempore oves tondebat; et veluti convocatis amieis se recreabat, David opportunitatem arripiens aliquot ex suis militibus misfit qui in partem huius laetitiae venirent, et a Nabale recrearentur. Cuius liberalitatem et humanitatem David semel expertus noluisset iterum interpollare, ne abuti voile videretur. Item disca mus exemplo Nabalis ad cuius condemnationem opum abundatia eommemoratur oportere ut singuli pro sue facultate miseros et egenos sublevent, et tanquam in speculo Deus unit nos contemplari pro rattone facultatum cuiusque proximum ease iuvan dum, ac proinde lieet uti possimus its facultatibus quas a Dee accepimus, et quisque suum dicers merito possit quod vel parentum haeredita.te accepit, vel sue industria quaesivit: non ideo tamen feren 34