Contents

« Prev The Canons of the Synod of Dort, A.D. 1619 and… Next »
550

CANONES SYNODI DORDRECHTANÆ.

The Canons of the Synod of Dort. A.D. 1618 and 1619.

[We give first the full Latin text of the Acts of the Synod of Dort (Dordrecht) on the five controverted heads of doctrine, viz., the Preface, the Articles of Faith, the Errors Rejected, the Names of Subscribers, the Conclusion, the Sentence against the Remonstrants, and the Approval of the States-General, but distinguishing the several parts by different type. They were officially published May 6, 1619, and often since in Latin, Dutch, German, and English. The original is given in the Corpus et Syntagma Confess. ed. II. 1654, in the Oxford Sylloge Confess. (pp. 397–454), in Niemeyer's Collectio (pp. 690–728); the German in Beck's and Böckel's Collections. To the Latin text we append the English abridgment, as adopted by the Reformed Dutch Church in America.]

Judicium Synodi Nationalis Reformatarum Ecclesiarum Belgicarum,

Habito Dordrechti Anno MDCXVIII. et MDCXIX. Cui plurimi insignes Theologi Reformatarum Ecclesiarum Magnæ Britanniæ, Germaniæ, Galliæ, interfuerunt, de Quinque Doctrinæ. Capitibus in Ecclesiis Belgicis Controversis: promulgatum VI. Maii MDCXIX.

Præfatio.

in nomine domini et servatoris nostri jesu christi. amen.

Inter plurima, quæ Dominus et Servator noster Jesus Christus militanti suæ Ecclesiæ in hac ærumnosa peregrinatione dedit solatia, merito celebratur illud, quod ei ad Patrem suum in cœleste sanctuarium abiturus reliquit: Ego, inquiens, sum vobiscum omnibus diebus usque ad consummationem sæculi. Hujus suavissimæ promissionis veritas elucet in omnium temporum Ecclesia, quæ quum non solum aperta inimicorum violentia, et hæreticorum impietate, sed etiam operta seductorum astutia inde ab initio fuerit oppugnata, sane, si unquam salutari promissæ suæ præsentiæ præsidio eam destituisset Dominus, pridem aut vi tyrannorum fuisset oppressa, aut fraude impostorum in exitium seducta. Sed bonus ille Pastor, qui gregem suum, pro quo animam suam posuit, constantissime diligit, persecutorum rabiem tempestive semper, et exserta sæpe dextera, miraculose repressit, et seductorum vias tortuosas, ac consilia fraudulenta detexit atque dissipavit, utroque se in Ecclesia sua præsentissimum esse demonstrans. Hujus rei illustre documentum exstat in historiis piorum imperatorum, regum, et principum, quos Filius Dei in subsidium Ecclesiæ suæ toties excitavit, sancto domus suæ zelo accendit, eorumque opera, non tantum tyrannorum furores compescuit, sed etiam Ecclesiæ cum falsis doctoribus religionem varie adulterantibus conflictanti, sanctarum synodorum remedia procuravit, in quibus fideles Christi servi conjunctis precibus, consiliis, et laboribus pro Ecclesia et veritate Dei fortiter steterunt, Satanæ ministris, licet in angelos lucis se transformantibus, intrepide se opposuerunt, errorum et discordiæ semina sustulerunt, Ecclesiam in religionis puræ concordia conservarunt, et sincerum Dei cultum ad posteritatem illibatum transmiserunt.

Simili beneficio fidelis noster Servator Ecclesiæ Belgicæ, annos aliquam multos afflictissimæ, gratiosam suam præsentiam hoc tempore testatus est. Hanc enim Ecclesiam a Romani antichristi tyrannide et horribili papatus idololatria potenti Dei manu vindicatam, in belli diuturni periculis toties miraculose custoditam, et in veræ doctrinæ atque disciplinæ concordia ad Dei sui laudem, admirabile reipub. incrementum, totiusque reformati orbis gaudium efflorescentem, Jacobus Arminius ejusque sectatores, nomen Remonstrantium præ se ferentes, variis, tam veteribus, quam novis erroribus, primum tecte, deinde aperte tentarunt, et scandalosis dissensionibus ac schismatibus pertinaciter turbatam, in tantum discrimen adduxerunt, ut florentissimæ Ecclesiæ, nisi Servatoris nostri miseratio opportune intervenisset, horribili dissidiorum 551et schismatum incendio tandem conflagrassent. Benedictus autem sit in sæcula Dominus, qui postquam ad momentum faciem suam a nobis (qui multis modis iram et indignationem ejus provocaveramus) abscondisset, universo orbi testatum fecit, se fœderis sui non oblivisci, et suspiria suorum non spernere. Cum enim vix ulla remedii spes humanitus appareret, illustrissimis et præpotentibus Belgii fœderati ordinibus generalibus hanc mentem inspiravit, ut consilio et directione illustrissimi et fortissimi principis Arausicani legitimis mediis, quæ ipsorum apostolorum, et quæ eos secutæ Ecclesiæ Christianæ exemplis longo temporum decursu sunt comprobata, el magno cum fructu in Ecclesiæ etiam Belgica antehac usurpata, sævientibus hisce malis obviam ire decreverint, synodumque ex omnibus, quibus præsunt, provinciis, authoritate sua, Dordrechtum convocarint, expetitis ad eam et favore serenissimi ac potentissimi Magnæ Britanniæ regis Jacobi, et illustrissimorum principum, comitum, et rerumpublicarum, impetratis plurimis gravissimis theologis, ut communi tot Reformatæ Ecclesiæ theologorum judicio, ista Arminii ejusque sectatorum dogmata accurate, et ex solo Dei verbo, dijudicarentur, vera doctrina stabiliretur, et falsa rejiceretur, Ecclesiisque Belgicis concordia, pax et tranquillitas, divina benedictione, restitueretur. Hoc est illud Dei beneficium, in quo exultant Ecclesiæ Belgicæ, et fidelis Servatoris sui miserationes humiliter agnoscunt, ac grate prædicant.

Hæc igitur veneranda Synodus (prævia per summi magistratus authoritatem in omnibus Belgicis Ecclesiis, ad iræ Dei deprecationem et gratiosi auxilii implorationem, precum et jejunii indictione et celebratione) in nomine Domini Dordrechti congregata, divini Numinis et salutis Ecclesiæ accensa amore, et post invocatum Dei nomen, sancto juramento obstricta, se solam Scripturam sacram pro judicii norma habituram, et in caussæ hujus cognitione et judicio, bona integraque conscientia versaturam esse, hoc egit sedulo magnaque patientia, ut præcipuos horum dogmatum patronos, coram se citatos, induceret ad sententiam suam de Quinque notis doctrinæ Capitibus, sententiæque rationes, plenius exponendas. Sed cum Synodi judicium repudiarent, atque ad interrogatoria, eo, quo æquum erat, modo respondere detrectarent, neque Synodi monitiones, nec generosorum atque amplissimorum ordinum generalium Delegatorum mandata, imo ne ipsorum quidem illustrissimorum et præpotentum DD. ordinum generalium imperia, quicquam apud illos proficerent, aliam viam eorundem Dominorum jussu, et ex consuetudine jam olim in synodis antiquis recepta, ingredi coacta fuit; atque ex scriptis, confessionibus, ac declarationibus, partim antea editis, partim etiam huic Synodo exhibitis, examen illorum quinque dogmatum institutum est. Quod cum jam per singularem Dei gratiam, maxima diligentia, fide, ac conscientia, omnium et singulorum consensu absolutum sit, Synodus hæc ad Dei gloriam, et ut veritatis salutaris integritati, conscientiarum tranquillitati, et paci ac saluti Ecclesiæ Belgicæ consulatur, sequens judicium, quo et vera verboque Dei consentanea de prædictis Quinque Doctrinæ Capitibus sententia exponitur, et falsa verboque Dei dissentanea rejicitur, statuit promulgandum.

——————————

Sententia, de Divina Prædestinatione, et Annexis ei Capitibus,

Quam Synodus Dordrechtana Verbo Dei consentaneam, atque in Ecclesiis Reformatis hactenus receptam esse, judicat, quibusdam Articulis exposita.

primum doctrinæ caput, de divina prædestinatione.

Articulus Primus.

Cum omnes homines in Adamo peccaverint, et rei sint facti malediction is et mortis æternæ, Deus nemini fecisset injuriam, si universum genus humanum in peccato et maledictione relinquere, ac propter peccatum 552damnare voluisset, juxta illa Apostoli, Totus mundus est obnoxius condemnationi Dei. Rom. iii. 19. Omnes peccaverunt et destituuntur gloria Dei. Ver. 23. Et, Stipendium peccati mors est. Rom. vi. 23.

II.

Verum in hoc manifestata est charitas Dei, quod Filium suum unigenitum in mundum misit, ut omnis qui credit in eum, non pereat, sed habeat vitam æternam. 1 Johan. iv. 9; Johan. iii. 16.

III.

Ut autem homines ad fidem adducantur, Deus clementer lætissimi hujus nuntii præcones mittit, ad quos vult, et quando vult, quorum ministerio homines ad resipiscentiam et fidem in Christum crucifixum vocantur. Quomodo enim credent in eum, de quo non audierint? quomodo autem audient absque prædicante? quomodo prædicabunt, nisi fuerint missi? Rom. x. 14, 15.

IV.

Qui huic Evangelio non credunt, super eos manet ira Dei. Qui vero illud recipiunt, et Servatorem Jesum vera ac viva fide amplectuntur, illi per ipsum ab ira Dei et interitu liberantur, ac vita æterna donantur.

V.

Incredulitatis istius, ut et omnium aliorum peccatorum, caussa seu culpa neutiquam est in Deo, sed in homine. Fides autem in Jesum Christum et salus per ipsum, est gratuitum Dei donum, sicut scriptum est: Gratia salvati estis per fidem, et hoc non ex vobis, Dei donum est. Ephes. ii. 8. Item: Gratis datum est vobis in Christum credere. Phil. i. 29.

VI.

Quod autem aliqui in tempore fide a Deo donantur, aliqui non donantur, id ab æterno ipsius decreto provenit; Omnia enim opera sua novit ab æterno: Actor. xv. 18; Ephes. i. 11; secundum quod decretum electorum corda, quantumvis dura, gratiose emollit, et ad credendum inflectit, non electos autem justo judicio suæ malitiæ et duritiæ relinquit. Atque hic potissimum sese nobis aperit profunda, misericors pariter et justa hominum æqualiter perditorum discretio; sive decretum 553illud electionis et reprobationis in verbo Dei revelatum. Quod ut perversi, impuri, et parum stabiles in suum detorquent exitium, ita sanctis et religiosis animabus ineffabile præstat solatium.

VII.

Est autem electio immutabile Dei propositum, quo ante jacta mundi fundamenta ex universo genere humano, ex primæva integritate in peccatum et exitium sua culpa prolapso, secundum liberrimum voluntatis suæ beneplacitum, ex mera gratia, certam quorundam hominum multitudinem, aliis nee meliorum, nec digniorum, sed in communi miseria cum aliis jacentium, ad salutem elegit in Christo, quem etiam ab æterno Mediatorem et omnium electorum caput, salutisque fundamentum constituit; atque ita eos ipsi salvandos dare, et ad ejus communionem per verbum et Spiritum suum efficaciter vocare ac trahere; seu vera et ipsum fide donare, justificare, sanctificare, et potenter in Filii sui communione custoditos tandem glorificare decrevit, ad demonstrationem suæ misericordiæ, et laudem divinarum gloriosæ suæ gratiæ, sicut scriptum est: Elegit nos Deus in Christo, ante jacta mundi fundamenta, ut essemus sancti et inculpati in conspectu ejus, cum charitate; qui prædestinavit nos quos adoptaret in filios, per Jesum Christum, in sese, pro beneplacito voluntatis suæ, ad laudem gloriosæ suæ gratiæ, qua nos gratis sibi acceptos fecit in illo dilecto. Ephes. i. 4, 5, 6. Et alibi: Quos prædestinavit, eos etiam vocavit; et quos vocavit, eos etiam justificavit; quos autem justificavit, eos etiam glorificavit. Rom. viii. 30.

VIII.

Hæc electio non est multiplex, sed una et eadem omnium salvandorum in Vetere et Novo Testamento, quandoquidem Scriptura unicum prædicat beneplacitum, propositum, et consilium voluntatis Dei, quo nos ab æterno elegit et ad gratiam et ad gloriam; et ad salutem et ad viam salutis, quam præparavit ut in ea ambulemus.

IX.

Eadem hæc electio facta est non ex prævisa fide, fideique obedientia, sanctitate, aut alia aliqua bona qualitate et dispositione, tanquam caussa seu conditione in homine eligendo prærequisita, sed ad fidem, 554fideique obedientiam, sanctitatem, etc. Ac proinde electio est fons omnis salutaris boni: unde fides, sanctitas, et reliqua dona salvifica, ipsa denique vita æterna, ut fructus et effectus ejus profluunt, secundum illud Apostoli: Elegit nos (non quia eramus, sed) ut essemus sancti et inculpati in conspectu ejus in charitate. Ephes. i. 4.

X.

Caussa vero hujus gratuitæ electionis, est solum Dei beneplacitum, non in eo consistens, quod certas qualitates seu actiones humanas, ex omnibus possibilibus, in salutis conditionem elegit; sed in eo, quod certas quasdam personas ex communi peccatorum multitudine sibi in peculium adscivit, sicut scriptum est: Nondum natis pueris, cum neque boni quippiam fecissent neque mali, etc., dictum est (nempe Rebeccæ), Major serviet minori, sicut scriptum est, Jacob dilexi, Esau odio habui. Rom. ix. 11, 12, 13. Et, Crediderunt quotquot erant ordinati ad vitam æternam. Act. xiii. 48.

XI.

Atque ut Deus ipse est sapientissimus, immutabilis, omniscius, et omnipotens: ita electio ab ipso facta nec interrumpi, nec mutari, revocari, aut abrumpi, nec electi abjici, nec numerus eorum minui potest.

XII.

De hac æterna et immutabili sui ad salutem electione, electi suo tempore, variis licet gradibus et dispari mensura, certiores redduntur, non quidem arcana et profunditates Dei curiose scrutando; sed fructus electionis infallibiles, in verbo Dei designatos, ut sunt vera in Christum fides, filialis Dei timor, dolor de peccatis secundum Deum, esuries et sitis justitiæ, etc., in sese cum spirituali gaudio et sancta voluptate observando.

XIII.

Ex hujus electionis sensu et certitudine, filii Dei majorem indies sese coram Deo humiliandi, abyssum misericordiarum ejus adorandi, seipsos purificandi, et eum, qui ipsos prior tantopere dilexit, vicissim ardenter diligendi, materiam desumunt: tantum abest, ut hac electionis doctrina atque ejus meditatione in mandatorum divinorum observatione segniores, aut carnaliter securi, reddantur. Quod iis justo Dei 555judicio solet accidere, qui de electionis gratia, vel temere præsumentes, vel otiose et proterve fabulantes, in viis electorum ambulare nolunt.

XIV.

Ut autem hæc de divina electione doctrina sapientissimo Dei consilio per prophetas, Christum ipsum, atque Apostolos, sub Veteri æque atque sub Novo Testamento, est prædicata, et sacrarum deinde literarum monumentis commendata: ita et hodie in Ecclesia Dei, cui ea peculiariter est destinata, cum spiritu discretionis, religiose et sancte, suo loco et tempore, missa omni curiosa viarum altissimi scrutatione, est proponenda, idque ad sanctissimi nominis divini gloriam, et vividum populi ipsius solatium.

XV.

Cæterum æternam et gratuitam hanc electionis nostri gratiam eo vel maxime illustrat, nobisque commendat Scriptura Sacra, quod porro testatur non omnes homines esse electos, sed quosdam non electos, sive in æterna Dei electione præteritos, quos scilicet Deus ex liberrimo, justissimo, irreprehensibili, et immutabili beneplacito decrevit in communi miseria, in quam se sua culpa præcipitarunt, relinquere, nec salvifica fide et conversionis gratia donare, sed in viis suis, et sub justo judicio relictos, tandem non tantum propter infidelitatem, sed etiam cætera omnia peccata, ad declarationem justitiæ suæ damnare, et æternum punire. Atque hoc est decretum reprobationis, quod Deum neutiquam peccati authorem (quod cogitatu blasphemum est) sed tremendum, irreprehensibilem, et justum judicem ac vindicem constituit.

XVI.

Qui vivam in Christum fidem, seu certam cordis fiduciam, pacem conscientiæ, studium filialis obedientiæ, gloriationem in Deo per Christum in se nondum efficaciter sentiunt, mediis tamen, per quæ Deus ista se in nobis operaturum promisit, utuntur, ii ad reprobationis mentionem non consternari, nec se reprobis accensere, sed in usu mediorum diligenter pergere, ac horam uberioris gratiæ ardenter desiderare et reverenter humiliterque expectare debent. Multo autem minus doctrina de reprobatione terreri debent ii, qui cum serio ad Deum converti, ei unice placere, et e corpore mortis eripi desiderant, in via tamen 556pietatis et fidei eo usque, quo volunt, pervenire nondum possunt, siquidem linum fumigans se non extincturum, et arundinem quassatam se non fracturum, promisit misericors Deus. Iis autem hæc doctrina merito terrori est, qui Dei et Servatoris Jesu Christi obliti, mundi curis et carnis voluptatibus se totos manciparunt, quamdiu ad Deum serio non convertuntur.

XVII.

Quandoquidem de voluntate Dei ex verbo ipsius nobis est judicandum, quod testatur liberos fidelium esse sanctos, non quidem natura, sed beneficio fœderis gratuiti, in quo illi cum parentibus comprehenduntur, pii parentes de electione et salute suorum liberorum, quos Deus in infantia ex hac vita evocat, dubitare non debent.

XVIII.

Adversus hanc gratuitæ electionis gratiam, et justæ reprobationis severitatem, obmurmuranti opponimus hoc apostolicum: O homo! tu quis es qui ex adverso responsas Deo? Rom. ix. 20. Et illud Servatoris nostri, An non licet mihi quod volo facere in meis? Matt. xx. 15. Nos vero hæc mysteria religiose adorantes, cum Apostolo exclamamus: O profunditatem divitiarum tum sapientiæ tum cognitionis Dei! Quam imperscrutabilia sunt Dei judicia, et ejus viæ impervestigabiles! Quis enim cognovit mentem Domini? Aut quis fuit ei a consiliis? Aut quis prior dedit ei ut reddatur ei? Nam ex eo, et per eum, et in eum sunt omnia. Ipsi sit gloria in sæcula. Amen. Rom. xi. 33–36.

Rejectio Errorum,

Quibus Ecclesiæ Belgicæ sunt aliquamdiu perturbatæ. Exposita doctrina Orthodoxa de Electione et Reprobatione, Synodus rejicit Errores eorum:

I.

Qui docent, 'Voluntatem Dei de servandis credituris, et in fide fideique obedientia perseveraturis, esse totum et integrum electionis ad salutem decretum; nec quicquam aliud de hoc decreto in verbo Dei esse revelatum.' Hi enim simplicioribus imponunt, et Scripturæ sacræ manifeste contradicunt, testanti Deum non tantum servare velle credituros, sed etiam certos quosdam homines ab æterno elegisse, quos præ aliis in tempore fide in Christum et perseverantia donaret; sicut scriptum est, Manifestum feci nomen tuum hominibus, quos dedisti 557mihi. Johan. xvii. 6. Item, Crediderunt quotquot ordinati erant ad vitam æternam. Act xiii. 48. Et, Elegit nos ante jacta mundi fundamenta, ut essemus sancti, etc. Ephes. 1. 4.

II.

Qui docent, 'Electionem Dei ad vitam æternam esse multiplicem; aliam generalem et indefinitam, aliam singularem et definitam; et hanc rursum vel incompletam, revocabilem, non peremptoriam, sive conditionatam: vel completam, irrevocabilem, peremptoriam, seu absolutam.' Item, 'Aliam electionem esse ad fidem, aliam ad salutem; ita ut electio ad fidem justificantem absque electione peremptoria ad salutem esse possit.' Hoc enim est humani cerebri commentum extra Scripturas excogitatum, doctrinam de electione corrumpens, et auream hanc salutis catenam dissolvens: Quos prædestinavit, eos etiam vocavit: et quos vocavit, eos etiam justificavit: quos autem justificavit, eos etiam glorificavit. Rom. viii. 30.

III.

Qui docent, 'Dei beneplacitum ac propositum, cujus Scriptura meminit in doctrina electionis, non consistere in eo, quod Deus certos quosdam homines præ aliis elegerit, sed in eo, quod Deus ex omnibus possibilibus conditionibus (inter quas etiam sunt opera legis) sive ex omnium rerum ordine actum fidei, in sese ignobilem, et obedientiam fidei imperfectam, in salutis conditionem elegerit; eamque gratiose pro perfecta obedientia reputare, et vitæ æternæ præmio dignam censere voluerit.' Hoc enim errore pernicioso beneplacitum Dei et meritum Christi enervatur, et homines inutilibus quæstionibus a veritate justificationis gratuitæ, et simplicitate Scripturarum avocantur; illudque Apostoli falsi arguitur; Deus nos vocavit vocatione sancta; non ex operibus, sed ex suo proposito et gratia, quæ data est nobis in Christo Jesu ante tempora sæculorum. 2 Tim. i. 9.

IV.

Qui docent, 'In electione ad fidem hanc conditionem prærequiri, ut homo lumine naturæ recte utatur, sit probus, parvus, humilis, et ad vitam æternam dispositus, quasi ab ipsis electio aliquatenus pendeat.' Pelagium enim sapiunt, et minime obscure falsi insimulant Apostolum scribentem: Versati sumus olim in cupiditatibus carnis nostræ, facientes quæ carni et cogitationibus libebant, eramusque natura filii iræ, ut et reliqui. Sed Deus, qui dives est misericordia, propter multam charitatem suam, qua dilexit nos, etiam nos cum in offensis mortui essemus, una vivificavit cum Christo, cujus gratia estis servati, unaque suscitavit, unaque collocavit in cœlis in Christo Jesu; ut ostenderet in seculis supervenientibus supereminentes illas opes suæ gratiæ, pro sua erga nos benignitate in Christo Jesu. Gratia enim estis servati per fidem (et hoc non ex vobis, Dei donum est), non ex operibus, ut ne quis glorietur. Ephes. ii. 3–9.

V.

Qui docent, 'Electionem singularium personarum ad salutem, incompletam et non peremptoriam, factam esse ex prævisa fide, resipiscentia, sanctitate et pictate inchoata, aut aliquamdiu continuata: completam vero et peremptoriam ex prævisæ fidei, resipiscentiæ, sanctitatis, et pietatis finali perseverantia: et hanc esse gratiosam et evangelicam dignitatem, propter quam qui eligitur dignior sit illo qui non eligitur: ac proinde fidem, fidei obedientiam, sanctitatem, pietatem, et perseverantiam non esse fructus sive effectus electionis immutabilis ad gloriam, sed conditiones, et caussas sine quibus non, in eligendis complete prærequisitas, et prævisas, tanquam præstitas.' Id quod toti Scripturæ repugnat, quæ hæc et alia dicta passim auribus et cordibus nostris ingerit: Electio non est ex operibus, sed ex vocante. Rom. ix. 11. Credebant quotquot ordinati erant ad vitam æternam. Act. xiii. 48. Elegit nos in semetipse ut sancti essemus. Ephes. i. 4. Non vos me elegistis, sed ego elegi vos. Johan. xv. 16. Si ex gratia, non ex operibus. Rom. xi. 6. In hoc est charitas, non quod nos dilexerimus Deum, sed quod ipse dilexit nos, et misit Filium suum. 1 Johan. iv. 10.

558

VI.

Qui docent, 'Non omnem electionem ad salutem immutabilem esse, sed quosdam electos, nullo Dei decreto obstante, perire posse et æternum perire.' Quo crasso errore et Deum mutabilem faciunt, et consolationem piorum de electionis suæ constantia subvertunt, et Scripturis sacris contradicunt docentibus, Electos non posse seduci: Matt. xxiv. 24. Christum datos sibi a Patre non perdere: Johan. vi. 39. Deum quos prædestinavit, vocavit et justificavit, eos etiam glorificare. Rom. viii. 30.

VII.

Qui docent, 'Electionis immutabilis ad gloriam nullum in hac vita esse fructum, nullum sensum, nullam certitudinem, nisi ex conditione mutabili et contingente.' Præterquam enim quod absurdum sit ponere certitudinem incertam, adversantur hæc experientiæ sanctorum, qui cum Apostolo ex sensu electionis sui exultant, Deique hoc beneficium celebrant, qui gaudent cum discipulis, secundum Christi admonitionem, quod nomina sua scripta sunt in cœlis: Luc. x. 20; qui sensum denique electionis ignitis tentationum diabolicarum telis opponunt, quærentes, Quis intentabit crimina adversus electos Dei? Rom. viii. 33.

VIII.

Qui docent, 'Deum neminem ex mera justa sua voluntate decrevisse in lapsu Adæ et in communi peccati et damnationis statu relinquere, aut in gratiæ ad fidem et conversionem necessariæ communicatione præterire.' Stat enim illud, Quorum vult, miseretur; quos vult, indurat. Rom. ix. 18. Et illud, Vobis datum est nosse mysteria regni cœlorum, illis autem non est datum. Matt. xiii. 11. Item, Glorifico te, Pater, Domine cœli et terræ, quod hæc occultaveris sapientibus et intelligentibus, et ea detexeris infantibus: etiam, Pater, quia ita placuit tibi. Matt. xi. 25, 26.

IX.

Qui docent, 'Caussam cur Deus ad hanc potius, quam ad aliam gentem Evangelium mittat, non esse merum et solum Dei beneplacitum, sed quod hæc gens melior et dignior sit ea, cui Evangelium non communicator.' Reclamat enim Moses, populum Israeliticum sic alloquens, En Jehovæ Dei tui sunt cœli, et cœli cœlorum, terra, et quicquid est in ea: Tantum in majores tuos propensus fuit amore Jehova diligendo eos; unde selegit semen eorum post eos, vos inquam, præ omnibus populis, sicut est hodie. Deut. x. 14, 15. Et Christus: Væ tibi Chorazin, væ tibi Bethsaida, quia si in Tyro et Sidone factæ essent virtutes illæ quæ in vobis factæ sunt, in sacco et cinere olim pœnitentiam egissent. Matt. xi. 21.

————————

Ita nos sentire et judicare, manuum nostrarum subscriptions testamur.

Johannes Bogermannus, Pastor Ecclesiæ Leoverdiensis et Synodi Præses.

Jacobus Rolandus, Pastor Ecclesiæ Amstelodamensis et Præsidis Assessor.

Hermannus Faukelius, Pastor Ecclesiµ Middelburgensis et Præsidis Assessor.

Sebastianus Damman, Pastor Ecclesiæ Zutphaniensis et Synodi Scriba.

Festus Hommius, Pastor Ecclesiæ Leydensis et Synodi Scriba.

Ex Magna Britannia.

Georgius Episcopus Landavensis.

Johannes Davenantius, Presbyter; Doctor ac Sacræ Theologiæ publicus Professor in Academia Cantabrigiensi et Collegii Reginalis ibidem Præses.

Samuel Wardus, Presbyter, SS. Theologiæ Doctor, Archidiaconus Fauntonnensis, et Collegii Sidneyani in Academia Cantabrigiensi Præfectus.

Thomas Goadus, Presbyter, SS. Theologiæ Doctor, Cathedralis Ecclesiæ Paulinæ Londinensis Præcentor.

Gualterus Balcanquallus, Scoto-Britannus, Presbyter, S. Theologiæ Baccalaureus.

Ex Electorali Palatinatu.

Abrahamus Scultetus, S. Theologiæ Doctor et Professor in Academia Heydelbergensi.

Paulus Tossanus, S. Theologiæ Doctor, et Consiliarius in Senatu Ecclesiastico inferioris Palatinatus.

Henricus Altingius, S. Theologiæ Doctor et Professor in Academia Heydelbergensi.

559

Ex Hassia.

Georgius Cruciger, S. Theologiæ Doctor, Professor, et pro tempore Rector Academiæ Marpurgensis.

Paulus Steinius, Concionator Aulicus et S. Theologiæ in Collegio Nobilitatis Adelphico Mauritiano Professor, Cassellis.

Daniel Angelocrator, Ecclesiæ Marpurgensis Pastor, et vicinarum ad Lanum et Æderam Superintendens.

Rodolphus Goclenius, Senior. Philosophiæ purioris in Academia Marpurgensi Antecessor primarius, et nunc Decanus.

Ex Helvetia.

Joannes Jacobus Breytingerus, Ecclesiæ Tigurinæ Pastor.

Marcus Rutimeyerus, S. Theologiæ Doctor et Ecclesiæ Bemensis Minister.

Sebastianus Beckius, SS. Theologiæ Doctor, et Novi Testamenti Professor in Academia Basiliensi, ibidemque Facultatis Theologicæ Decanus.

Wolfgangus Mayerus, SS. Theologiæ Doctor, Ecclesiæ Basiliensis Pastor.

Johannes Conradus Kochius, Ecclesiæ Schaphusianæ Minister.

A Correspondentia Wedderavica.

Johannes Henricus Alstedius, in illustri Schola Nassovica, quæ est Herbornæ, Professor ordinarius.

Georgius Fabricius, Ecclesiæ Windeccensis in Comitatu Sanovico Pastor, et vicinarum Inspector.

Ex Republica et Ecclesia Genevensi.

Johannes Deodatus, in Ecclesia Genevensi Pastor, et in eadem Schola SS. Theologiæ Professor.

Theodorus Tronchinus, Divini verbi Minister in Ecclesia Genevensi, el ibidem SS. Theologiæ Professor.

Ex Republica et Ecclesia Bremensi.

Matthias Martinius, illustris Scholæ Bremensis Rector, et in ea Divinarum literarum Professor.

Henricus Isselburg, SS. Theologiæ Doctor, in Bremensi Ecclesia ad B. Virginis Jesu Christi servus et in Schola Novi Testamenti Professor.

Ludovicus Crocius, SS. Theologiæ Doctor, Ecclesiæ Bremensis ad S. Martini Pastor, et in illustri Schola Veteris Testamenti et Philosophiæ practicæ Professor.

Ex Republica et Ecclesia Emdana.

Daniel Bernardus Eilshemius, Emdanæ Ecclesiæ Pastor Senior

Ritzius Lucas Grimershemius, Emdanæ Ecclesiæ Pastor.

SS. Theologiæ Professores Belgici.

Johannes Polyander, SS. Theologiæ Doctor, atque in A cademia Leydensi Professor.

Sibrandus Lubertus, SS. Theologiæ Doctor, et Professor in Academia Frisiorum.

Franciscus Gomarus, Sacrosanctæ Theologiæ Doctor, et Professor in Academia Gronimgæ et Omlandiæ.

Antonius Tysius, Sacræ Theologiæ in illustri Schola Geldr-Velavica, quæ est Hardervici, Professor.

Antonius Walæus, Pastor Ecclesiæ Middelburgensis, et ex ejusdem urbis illustri Schola inter Theologos ad Synodum evocatus.

Ex Ducatu Geldriæ, et Comitatu Zutphaniæ.

Guilielmus Stephani, SS. Theologiæ Doctor, et Arnhemiensis Ecclesiæ Pastor,

Ellardus a Mehen, Ecclesiæ Hardrovicenæ Pastor.

Johannes Bouillet, Pastor Ecclesiæ Warnsfeldensis.

Jacobus Verheyden, Senior, Ecclesiæ Noviomagensis et Scholæ Rector.

Ex Hollandia Australi.

Balthasar Lydius, M. F. Pastor Ecclesiæ Dei in urbe Dordrechto.

Henricus Arnoldi, Ecclesiastes Delphensis.

Gisbertus Voetius, Ecclesiæ Heusdanæ Pastor.

Arnoldus Musius ab Holy, Baillivus Suyd-Hollandiæ, Senior Ecclesiæ Dortrechtanæ.

Johannes de Laet, Senior Ecclesiæ Leydensis,

560

Ex Hollandia Boreali.

Jacobus Triglandius, Pastor Ecclesiæ Amstelodamensis.

Abrahamus a Doreslaer, Pastor Ecclesiæ Enchusanæ.

Samuel Bartholdus, Pastor Ecclesiæ Monachodammensis.

Theodorus Heyngius, Senior Ecclesiæ Amstelodamensis.

Dominicus ab Heemskerck, Senior Ecclesiæ Amstelodamensis.

Ex Zelandia.

Godefridus Udemannus, Pastor Ecclesiæ Ziericzeanæ.

Cornelius Regius, Ecclesiæ Goesanæ Pastor.

Lambertus de Rycke, Ecclesiæ Bergizomianæ Pastor.

Josias Vosbergius, Senior Ecclesiæ Middelburgensis.

Adrianus Hofferus, urbis Zirizææ Senator, et Ecclesiæ ibidem Senior.

Ex Provincia Ultrajectina.

Johannes Dibbezius, Pastor Dordracenus, Synodi Orthodoxæ Ultrajectinæ Deputatus.

Arnoldus Oortcampius, Ecclesiæ Amersfortianæ Pastor.

Ex Frisia.

Florentius Johannes, Jesu Christi crucifixi Servus in Ecdesia Snecana.

Philippus Danielis Eilshemius, Pastor Ecclesiæ Harlingensis.

Kempo Harinxma a Donia, Senior Ecclesiæ Leoverdiensis.

Tacitus ab Aysma, Senior Ecclesiæ in Buirgirt Hichtum, et Hartwardt.

Ex Transisalania.

Casparus Sibelius, Pastor Ecclesiæ Daventriensis.

Hermannus Wiferdingius, Ecclesiæ Swollanæ in Evangelio Christi Minister.

Hieronymus Vogellius, Hasseltanæ Ecclesiæ Pastor, tempore deputationis inserviens Ecclesiæ Orthodoxæ Campensi.

Johannes Langius, Ecclesiastes Vollenhovianus.

Wilhelmus a Broeckhuysen ten Doerne, tanquam Senior deputatus.

Johannes a Lauwick, tanquam Senior deputatus.

Ex Civitate Groningana, et Omlandiis.

Cornelius Hillenius, Servus Jesu Christi in Ecclesia Groningana.

Georgius Placius, Pastor Ecclesiæ Appingadammonensis.

Wolfgangus Agricola, Pastor Ecclesiæ Bedumanæ.

Wigboldus Homerus, Ecclesiæ Midwoldanæ Pastor.

Egbertus Halbes, Ecclesiæ Groninganæ Senior.

Johannes Rufelaert, Senior Ecclesiæ Stedumanæ.

Ex Drentia.

Themo ab Asscheberg, Pastor Ecclesiæ Meppelensis.

Patroclus Romelingius, Pastor Ecclesiæ Rhuinensis.

Ex Ecclesiis Gallo-Belgicis.

Daniel Colonius, Pastor Ecclesiæ Leydensis, et Regens Collegii Gallo-Belgici in Academia Leydensi

Johannes Crucius, Pastor Ecclesiæ Haerlemensis.

Johannes Doucher, Pastor Ecclesiæ Flissinganæ.

Jeremias de Pours, Ecclesiæ Gallo-Belgicæ Middelburgensis Pastor.

Everardus Beckerus, Senior Ecclesiæ Gallo-Belgicæ Middelburgensis.

Petrus Pontanus, Senior Ecclesiæ Amstelodamensis.

561

Secundum Doctrinæ Caput, de Morte Christi, et Hominum per eam Redemptione.

Articulus Primus.

Deus non tantum est summe misericors, sed etiam summe justus. Postulat autem ejus justitia (prout se in verbo revelavit), ut peccata nostra, adversus infinitam ejus majestatem commissa, non tantum temporalibus, sed etiam æternis, tum animi, tum corporis, pœnis puniantur: quas pœnas effugere non possumus, nisi justitiæ Dei satisfiat.

II.

Cum vero ipsi satisfacere, et ab ira Dei nos liberare non possimus, Deus ex immensa misericordia Filium suum unigenitum nobis Sponsorem dedit, qui, ut pro nobis satisfaceret, peccatum et maledictio in cruce pro nobis, seu vice nostra, factus est.

III.

Hæc mors Filii Dei est unica et perfectissima pro peccatis victima et satisfactio, infiniti valoris et pretii, abunde sufficiens ad totius mundi peccata expianda.

IV.

Ideo autem hæc mors tanti est valoris et pretii, quia persona, quæ eam subiit, non tantum est verus et perfecte sanctus homo, sed etiam unigenitus Dei Filius, ejusdem aeternæ et infinitæ cum Patre et Spiritu S. essentiæ, qualem nostrum Servatorem esse oportebat. Deinde, quia mors ipsius fuit conjuncta cum sensu iræ Dei et maledictionis, quam nos peccatis nostris eramus commeriti.

V.

Cæterum promissio Evangelii est, ut quisquis credit in Christum crucifixum, non pereat, sed habeat vitam æternam. Quæ promissio omnibus populis et hominibus, ad quos Deus pro suo beneplacito mittit Evangelium, promiscue et indiscriminatim annunciari et proponi debet cum resipiscentiæ et fidei mandato.

562

VI.

Quod autem multi per Evangelium vocati non resipiscunt, nec in Christum credunt, sed infidelitate pereunt, non fit hoc hostiæ Christi in cruce oblatæ defectu, vel insufficientia, sed propria ipsorum culpa.

VII.

Quotquot autem vere credunt, et per mortem Christi a peccatis, et interitu liberantur ac servantur, illis hoc beneficium, ex sola Dei gratia, quam nemini debet, ab æterno ipsis in Christo data, obtingit.

VIII.

Fuit enim hoc Dei Patris liberrimum consilium, et gratiosissima voluntas atque intentio, ut mortis pretiosissimæ Filii sui vivifica et salvifica efficacia sese exereret in omnibus electis, ad eos solos fide justificante donandos, et per eam ad salutem infallibiliter perducendos: hoc est, voluit Deus, ut Christus per sanguinem crucis (quo novum fœdus confirmavit) ex omni populo, tribu, gente, et lingua, eos omnes et solos, qui ab æterno ad salutem electi, et a Patre ipsi dati sunt, efficaciter redimeret, fide (quam, ut et alia Spiritus Sancti salvifica dona, ipsis morte sua acquisivit) donaret, ab omnibus peccatis, tum originali, tum actualibus, tam post, quam ante fidem commissis sanguine suo mundaret, ad finem usque fideliter custodiret, tandemque absque omni labe et macula gloriosos coram se sisteret.

IX.

Hoc consilium, ex æterno erga electos amore profectum ab initio mundi in præsens usque tempus, frustra obnitentibus inferorum portis, potenter impletum fuit, et deinceps quoque implebitur: ita quidem ut electi suis temporibus in unum colligantur, et semper sit aliqua credentium Ecclesia in sanguine Christi fundata, quæ illum Servatorem suum, qui pro ea, tanquam Sponsus pro sponsa, animam suam in cruce exposuit, constanter diligat, perseveranter colat, atque hic et in omnem æternitatem celebret.

563

Rejectio Errorum,

Exposita doctrina orthodoxa, rejicit Synodus errores eorum:

I.

Qui docent, 'Quod Deus Pater Filium suum in mortem crucis destinaverit, sine certo ac definito consilio quemquam nominatim salvandi, adeo ut impetrationi mortis Christi sua necessitas, utilitas, dignitas sarta tecta, et numeris suis perfecta, completa atque integra constare potuisset, etiamsi impetrata redemptio nulli individuo unquam actu ipso fuisset applicata.' Hæc enim assertio in Dei Patris sapientiam meritumque Jesu Christi contumeliosa, et Scripturæ contraria est. Sic enim ait Servator: Ego animam pono pro ovibus, et agnosco eas. Johan. x. 15, 27. Et de Servatore Esaias propheta: Cum posuerit se sacrificium pro reatu, videbit semen, prolongabit dies, et voluntas Jehovæ in manu ejus prosperabitur. Esai. liii. 10. Denique, articulum Fidei, quo Ecclesiam credimus, evertit.

II.

Qui docent, 'Non fuisse hunc finem mortis Christi, ut novum gratiæ fœdus suo sanguine reipsa sanciret, sed tantum, ut nudum jus Patri acquireret, quodcunque fœdus, vel gratiæ, vel operum, cum hominibus denuo ineundi.' Hoc enim repugnat Scripturæ, quæ docet, Christum melioris, id est, novi fœderis Sponsorem et Mediatorem factum esse. Heb. vii. 22. Et, Testamentum in mortuis demum ratum esse. Heb. ix. 15, 17.

III.

Qui docent, 'Christum per suam satisfactionem, nullis certo meruisse ipsam salutem et fidem, qua hæc Christi satisfactio ad salutem efficaciter applicetur, sed tantum Patri acquisivisse potestatem vel plenariam voluntatem, de novo cum hominibus agendi, et novas, quascunque vellet conditiones, præscribendi, quarum præstatio a libero hominis arbitrio pendeat, atque ideo fieri potuisse, ut vel nemo, vel omnes eas implerent.' Hi enim de morte Christi nimis abjecte sentiunt, primarium fructum seu beneficium per eam partum nullatenus agnoscunt, et Pelagianum errorem ab inferis revocant.

IV.

Qui docent, ' Fœdus illud novum gratiæ, quod Deus Pater, per mortis Christi interventum cum hominibus pepigit, non in eo consistere, quod per fidem, quatenus meritum Christi apprehendit, coram Deo justificemur et salvemur; sed in hoc, quod Deus, abrogata perfectæ obedientiæ legalis exactione, fidem ipsam et fidei obedientiam imperfectam pro perfecta legis obedientia reputet, et vitæ æternæ præmio gratiose dignam censeat.' Hi enim contradicunt Scripturæ, Justificantur gratis, ejus gratia, per redemptionem factam in Jesu Christo, quem proposuit Deus placamentum per fidem in sanguine ejus. Rom. iii. 24, 25. Et cum impio Socino, novam et peregrinam hominis coram Deo justificationem, contra totius Ecclesiæ consensum, inducunt.

V.

Qui docent, 'Omnes homines in statum reconciliationis et gratiam fœderis esse assumptos, ita ut nemo propter peccatum originate sit damnationi obnoxius, aut damnandus, sed omnes ab istius peccati reatu sint immunes.' Hæc enim sententia repugnat Scriptura, affirmanti nos natura esse filios iræ. [Ephes. ii. 3.]

VI.

Qui impetrationis et applicationis distinctionem usurpant, ut incautis et imperitis hanc opinionem instillent: Deum, quantum ad se attinet, omnibus hominibus ex æquo ea beneficia voluisse conferre, quæ per mortem Christi acquiruntur; quod autem quidam præ aliis participes fiant remissionis peccatorum, et vitæ æternæ, discrimen illud pendere ex libero eorum 564arbitrio, se ad gratiam indifferenter oblatam applicante, non autem ex singulari misericordiæ dono, efficaciter in illis operante, ut præ aliis gratiam illam sibi applicent. Nam isti, dum simulant se distinctionem hanc sano sensu proponere, populo perniciosum Pelagianismi venenum conantur propinare.

VII.

Qui docent, 'Christum, pro iis, quos Deus summe dilexit, et ad vitam æternam elegit, mori nec potuisse, nec debuisse, nec mortuum esse, cum talibus morte Christi non sit opus.' Contradicunt enim Apostolo dicenti: Christus dilexit me, et tradidit seipsum pro me. Galat. ii. 20. Item, Quis est, qui crimina intentet adversus electos Dei? Deus est is, qui justificat. Quis est qui condemnet? Christus est, qui mortuus est. Rom. viii. 33, 34: nimirum, pro illis. Et Salvatori asseveranti, Ego pono animam meam pro ovibus meis, Johan. x. 15. Et, Hoc est præceptum meum, ut diligatis alii alios, sicut ego dilexi vos. Majorem dilectionem nemo habet, quam ut ponat animam suam pro amicis. Johan. xv. 12, 13.

———————

Huic capiti eadem quæ prius subscribuntur nomina.

———————————

Tertium et Quartum Doctrinæ Caput, de Hominis Corruptione, et Conversione ad Deum ejusque Modo.

Articulus Primus.

Homo ab initio ad imaginem Dei conditus vera et salutari sui Creatoris et rerum spiritualium notitia in mente, et justitia in voluntate et corde, puritate in omnibus affectibus exornatus, adeoque totus sanctus fuit; sed Diaboli instinctu, et libera sua voluntate a Deo desciscens, eximiis istis donis seipsum orbavit: atque e contrario eorum loco cœcitatem, horribiles tenebras, vanitatem, ac perversitatem judicii in mente, malitiam, rebellionem, ac duritiem in voluntate et corde, impuritatem denique in omnibus affectibus contraxit.

II.

Qualis autem post lapsum fuit homo, tales et liberos procreavit, nempe corruptus corruptos; corruptione ab Adamo in omnes posteros [solo Christo excepto] non per imitationem [quod Pelagiani olim voluerunt], sed per vitiosæ naturæ propagationem, justo Dei judicio, derivata.

III.

Itaque omnes homines in peccato concipiuntur, et filii iræ nascuntur, inepti ad omne bonum salutare, propensi ad malum, in peccatis mortui, et peccati servi; et absque Spiritus Sancti regenerantis gratia, ad Deum redire, naturam depravatam corrigere, vel ad ejus correctionem se disponere nec volunt, nec possunt.

565

IV.

Residuum quidem est post lapsum in homine lumen aliquod naturæ, cujus beneficio ille notitias quasdam de Deo, de rebus naturalibus, de discrimine honestorum et turpium retinet, et aliquod virtutis ac disciplinæ externæ studium ostendit: sed tantum abest, ut hoc naturæ lumine ad salutarem Dei cognitionem pervenire, et ad eum se convertere possit, ut ne quidem eo in naturalibus ac civilibus recte utatur, quinimo qualecumque id demum sit, id totum variis modis contaminet, atque in injustitia detineat, quod dum facit, coram Deo inexcusabilis redditur.

V.

Quæ luminis naturæ, eadem hæc Decalogi per Mosen a Deo Judæis peculiariter traditi est ratio: cum enim is magnitudinem quidem peccati retegat, ejusque hominem magis ac magis reum peragat, sed nec remedium exhibeat, nec vires emergendi ex miseria conferat, adeoque per carnem infirmatus transgressorem maledictione relinquat, non potest homo per eum salutarem gratiam obtinere.

VI.

Quod igitur nec lumen naturæ, nec lex potest, id Spiritus Sancti virtute præstat Deus, per sermonem, sive ministerium reconciliationis, quod est Evangelium de Messia, per quod placuit Deo homines credentes tam in Veteri, quam in Novo Testamento servare.

VII.

Hoc voluntatis suæ mysterium Deus in Veteri Testamento paucioribus patefecit, in Novo Testamento pluribus, sublato jam populorum discrimine, manifestat. Cujus dispensationis caussa, non in gentis unius præ alia dignitate, aut meliore luminis naturæ usu, sed in liberrimo beneplacito, et gratuita dilectione Dei est collocanda. Unde illi, quibus præter et contra omne meritum tanta fit gratia, eam humili et grato corde agnoscere, in reliquis autem, quibus ea gratia non fit, severitatem et justitiam judiciorum Dei cum Apostolo adorare, nequaquam vero curiose scrutari debent.

VIII.

Quotquot autem per Evangelium vocantur, serio vocantur. Serio 566enim et verissime ostendit Deus verbo suo, quid sibi gratum sit, nimirum, ut vocati ad se veniant. Serio etiam omnibus ad se venientibus et credentibus requiem animarum, et vitam æternam promittit.

IX.

Quod multi per ministerium Evangelii vocati, non veniunt et non convertuntur, hujus culpa non est in Evangelio, nec in Christo per Evangelium oblato, nec in Deo per Evangelium vocante, et dona etiam varia iis conferente, sed in vocatis ipsis, quorum aliqui verbum vitæ non admittunt securi; alii admittunt quidem, sed non in cor immittunt, ideoque post evanidum fidei temporariæ gaudium resiliunt; alii spinis curaram et voluptatibus sæculi semen verbi suffocant, fructusque nullos proferunt; quod Servator noster seminis parabola docet, Matt. xiii.

X.

Quod autem alii, per ministerium Evangelii vocati, veniunt et convertuntur, id non est adscribendum homini, tanquam seipsum per liberum arbitrium ab aliis pari vel sufficiente gratia ad fidem et conversionem instructis discernenti (quod superba Pelagii hæresis statuit), sed Deo, qui ut suos ab æterno in Christo elegit, ita eosdem in tempore efficaciter vocat, fide et resipiscentia donat, et e potestate tenebrarum erutos in Filii sui regnum transfert, ut virtutes ejus, qui ipsos e tenebris in admirandam hanc lucem vocavit, prædicent, et non in se, sed in Domino, glorientur. Scriptura apostolica passim id testante.

XI.

Cæterum, quando Deus hoc suum beneplacitum in electis exequitur, seu veram in iis conversionem operatur, non tantum Evangelium illis externe prædicari curat, et mentem eorum per Spiritum Sanctum potenter illuminat, ut recte intelligant et dijudicent quæ sunt Spiritus Dei, sed ejusdem etiam Spiritus regenerantis efficacia ad intima hominis penetrat, cor clausum aperit, durum emollit, præputiatum circumcidit, voluntati novas qualitates infundit, facitque eam ex mortua vivam, ex mala bonam, ex nolente volentem, ex refractaria morigeram, agitque et roborat eam, ut, ceu arbor bona, fructus bonarum actionum proferre possit.

567

XII.

Atque hæc est illa tantopere in Scripturis prædicata regeneratio, nova creatio, suscitatio e mortuis, et vivificatio, quam Deus sine nobis, in nobis operatur. Ea autem neutiquam fit per solam forinsecus insonantem doctrinam, moralem suasionem, vel talem operandi rationem, ut post Dei (quoad ipsum) operationem, in hominis potestate maneat regenerari vel non regenerari, converti vel non converti; sed est plane supernaturalis, potentissima simul et suavissima, mirabilis, arcana, et ineffabilis operatio, virtute sua, secundum Scripturam (quæ ab Authore hujus operationis est inspirata) nec creatione, nec mortuorum resuscitatione minor, aut inferior, adeo ut omnes illi, in quorum cordibus admirando hoc modo Deus operatur, certo, infallibiliter, et efficaciter regenerentur, et actu credant. Atque tum voluntas jam renovata, non tantum agitur et movetur a Deo, sed a Deo acta, agit et ipsa. Quamobrem etiam homo ipse per gratiam istam acceptam credere et resipiscere recte dicitur.

XIII.

Modum hujus operationis fideles in hac vita plene comprehendere non possunt; in eo interim acquiescentes, quod per istam Dei gratiam, se corde credere, et Servatorem suum diligere, sciant ac sentiant.

XIV.

Sic ergo fides Dei donum est, non eo quod a Deo hominis arbitrio offeratur, sed quod homini reipsa conferatur, inspiretur, et infundatur. Non etiam quod Deus potentiam credendi tantum conferat, consensum vero seu actum credendi ab hominis deinde arbitrio expectet, sed, quod et velle credere, et ipsum credere in homine is efficiat, qui operatur et velle et facere, adeoque omnia operatur in omnibus.

XV.

Hanc gratiam Deus nemini debet. Quid enim debeat ei, qui prior dare nihil potest, ut ei retribuatur? Imo quid debeat ei, qui de suo nihil habet, præter peccatum et mendacium? Qui ergo gratiam illam accipit, soli Deo æternas debet et agit gratias; qui illam non accipit, is aut hæc spiritualia omnino non curat, et in suo sibi placet: aut securus se habere inaniter gloriatur, quod non habet. Porro de iis, qui externe fidem profitentur, et vitam emendant, optime secundum exemplum 568apostolorum judicandum et loquendum est, penetralia enim cordium nobis sunt incomperta. Pro aliis autem qui nondum sunt vocati, orandus est Deus, qui quæ non sunt vocat tanquam sint. Neutiquam vero adversus eos est superbiendum, ac si nosmetipsos discrevissemus.

XVI.

Sicuti vero per lapsum homo non desiit esse homo, intellectu et voluntate præditus, nec peccatum, quod universum genus humanum pervasit, naturam generis humani sustulit, sed depravavit, et spiritualiter occidit; ita etiam hæc divina regenerationis gratia, non agit in hominibus tanquam truncis et stipitibus, nec voluntatem ejusque proprietates tollit, aut invitam violenter cogit, sed spiritualiter vivificat, sanat, corrigit, suaviter simul ac potenter flectit: ut ubi antea plene dominabatur carnis rebellio et resistentia, nunc regnare incipiat prompta, ac sincera Spiritus obedientia; in quo vera et spiritualis nostræ voluntatis instauratio et libertas consistit. Qua ratione nisi admirabilis ille omnis boni opifex nobiscum ageret, nulla spes esset homini surgendi e lapsu per liberum arbitrium, per quod se, cum staret, præcipitavit in exitium.

XVII.

Quemadmodum etiam omnipotens illa Dei operatio, qua vitam hanc nostram naturalem producit et sustentat, non excludit sed requirit usum mediorum, per quæ Deus pro infinita sua sapientia et bonitate virtutem istam suam exercere voluit: ita et hæc prædicta supernaturalis Dei operatio, qua nos regenerat, neutiquam excludit, aut evertit usum Evangelii, quod sapientissimus Deus in semen regenerationis, et cibum animæ ordinavit. Quare, ut Apostoli, et qui eos secuti sunt doctores, de gratia hac Dei ad ejus gloriam et omnis superbiæ depressionem, pie populum docuerant, neque tamen interim sanctis Evangelii monitis, sub verbi, sacramentorum, et disciplinæ exercitio eum continere neglexerunt: sic etiamnum, absit, ut docentes aut discentes in Ecclesia Deum tentare præsumant, ea separando, quæ Deus pro suo beneplacito voluit esse conjunctissima. Per monita enim confertur gratia, et quo nos officium nostrum facimus promptius, hoc ipso Dei in nobis operantis beneficium solet esse illustrius, rectissimeque ejus opus procedit. Cui soli omnis, et mediorum, et salutaris eorum fructus atque efficaciæ debetur gloria in sæcula. Amen.

569

Rejectio Errorum.

Exposita doctrina orthodoxa, Synodus rejicit errores eorum:

I.

Qui docent, 'Proprie dici non posse, quod peccatum originis per se sufficiat toti generi humano condemnando, aut temporales et æternas pœnas promerendo.' Contradicunt enim Apostolo, dicenti, Rom. v. 12: Per unum hominem peccatum in mundum introiit, ac per peccatum mors, et ita in omnes homines mors transiit, in quo omnes peccaverunt. Et vers. 16: Reatus ex uno introiit ad condemnationem. Item, Rom. vi. 23: Peccati stipendium mors est.

II.

Qui docent, 'Dona spiritualia, sive habitus bonos, et virtutes, ut sunt bonitas, sanctitas, justitia, in voluntate hominis, cum primum crearetur, locum habere non potuisse, ac proinde nec in lapsu ab ea separari.' Pugnat enim hoc cum descriptione imaginis Dei, quam Apostolus ponit Ephes. iv. 24; ubi illam describit ex justitia et sanctitate, quæ omnino in voluntate locum habent.

III.

Qui docent, 'Dona spiritualia non esse in morte spirituali ab hominis voluntate separata, cum ea in sese nunquam corrupta fuerit, sed tantum per tenebras mentis, et affectuum inordinationem impedita; quibus impedimentis sublatis, liberam suam facultatem sibi insitam exerere, id est, quodvis bonum sibi propositum ex se, aut velle, sive eligere, aut non velle, sive non eligere possit.' Novum hoc et erroneum est, atque eo facit ut extollantur vires liberi arbitrii, contra Jeremiæ prophetæ dictum, cap. xvii. 9: Fraudulentum est cor ipsum supra omnia et perversum. Et Apostoli, Ephes. ii. 3: Inter quos (homines contumaces) et nos omnes conversati sumus olim in cupiditatibus carnis nostræ, facientes voluntates carnis ac cogitationum.

IV.

Qui docent, 'Hominem irregenitum non esse proprie nec totaliter in peccatis mortuum, aut omnibus ad bonum spirituale viribus destitutum, sed posse justitiam vel vitam esurire ac sitire, sacrificiumque Spiritus contriti, et contribulati, quod Deo acceptum est, offerre.' Adversantur enim hæc apertis Scripturæ testimoniis, Ephes. ii. 1, 5: Eratis mortui in offensis et peccatis. Et Gen. vi. 5 et viii. 21: Imaginatio cogitationum cordis hominis tantummodo mala est omni die. Adhæc liberationem ex miseria et vitam esurire ac sitire, Deoque sacrificium Spiritus contriti offerre, regenitorum est, et eorum qui beati dicuntur. Psa. li. 19 et Matt. v. 6.

V.

Qui docent, 'Hominem corruptum et animalem gratia communi, quæ ipsis est lumen naturæ, sive donis post lapsum relictis, tam recte uti posse, ut bono isto usu majorem gratiam, puta evangelicam, sive salutarem, et salutem ipsam gradatim obtinere possit. Et hac ratione Deum se ex parte sua paratum ostendere, ad Christum omnibus revelandum, quandoquidem media ad Christi revelationem, fidem, et resipiscentiam necessaria, omnibus sufficienter et efficaciter administret.' Falsum enim hoc esse præter omnium temporum experientiam Scriptura testatur. Psa. cxlvii. 19, 20: Indicat verba sua Jacobo, statuta sua et jura sua Israeli, non fecit ita ulli genti, et jura ista non noverunt. Act. xiv. 16: Deus sivit præteritis ætatibus omnes gentes suis ipsarum viis incedere. Act. xvi. 6, 7: Prohibiti sunt (Paulus cum suis) a Spiritu Sancto loqui sermonem Dei in Asia. Et, Quum venissent in Mysiam, tentabant ire versus Bithyniam, sed non permisit eis Spiritus.

VI.

Qui docent, 'In vera hominis conversione, non posse novas qualitates, habitus, seu dona in voluntatem ejus a Deo infundi, atque adeo fidem, qua primum convertimur, et a qua fideles 570nominamur, non esse qualitatem seu donum a Deo infusum; sed tantum actum hominis, neque aliter donum dici posse, quam respectu potestatis ad ipsam perveniendi.' Contradicunt enim hæc sacris literis, quæ testantur Deum novas qualitates fidei, obedientiæ, ac sensus amoris sui cordibus nostris infundere. Jer. xxxi. 33: Indam legem meam menti eorum, ac cordi eorum inscribam eam. Esa. xliv. 3: Effundam aquas super sitientem, et fluenta super aridam; effundam Spiritum meum super semen tuum. Rom. v. 5: Charitas Dei effusa est in cordibus nostris per Spiritum Sanctum, qui datus est nobis. Repugnant etiam continuæ praxi Ecclesiæ, sic apud prophetam orantis: Converte me, Domine, et convertar. Jer. xxxi. 18.

VII.

Qui docent, 'Gratiam, qua convertimur ad Deum, nihil aliud esse quam lenem suasionem; seu' (ut alii explicant) 'nobilissimum agendi modum in conversione hominis, et naturæ humanæ convenientissimum esse, qui fiat suasionibus; nihilque obstare quo minus vel sola moralis gratia homines animales reddat spirituales; imo Deum non aliter quam morali ratione consensum voluntatis producere: atque in eo consistere operationis divinæ efficaciam, qua Satanæ operationem superet, quod Deus æterna bona, Satan autem temporaria promittat.' Omnino enim hoc Pelagianum est, et universæ Scripturæ contrarium, quæ præter hunc etiam alium, et longe efficaciorem ac diviniorem Spiritus Sancti agendi modum, in hominis conversione agnoscit. Ezech. xxxvi. 26: Dabo vobis cor meum, et spiritum novum dabo in medio vestri, et auferam cor lapideum, daboque cor carneum, etc.

VIII.

Qui docent, 'Deum in hominis regeneratione eas suæ omnipotentiæ vires non adhibere, quibus voluntatem ejus ad fidem et conversionem potenter et infallibiliter flectat; sed positis omnibus gratiæ operationibus, quibus Deus ad hominem convertendum utitur, hominem tamen Deo, et Spiritui regenerationem ejus intendenti, et regenerare ipsum volenti, ita posse resistere, et actu ipso sæpe resistere, ut sui regenerationem prorsus impediat, atque adeo in ipsius manere potestate, ut regeneretur vel non regeneretur.' Hoc enim nihil aliud est, quam tollere omnem efficaciam gratiæ Dei in nostri conversione, et actionem Dei omnipotentis subjicere voluntati hominis, idque contra Apostolos, qui docent, Nos credere pro efficacitate fortis roboris Dei. Ephes. i. 19. Et, Deum bonitatis suæ gratuitam benevolentiam et opus fidei potenter in nobis complere. 2 Thess. i. 11. Item, Divinam ipsius vim omnia nobis donasse, quæ ad vitam et pietatem pertinent. 2 Pet. i. 3.

IX.

Qui docent, 'Gratiam et liberum arbitrium esse causas partiales simul concurrentes ad conversionis initium; nec gratiam ordine causalitatis efficientiam voluntatis antecedere;' id est, 'Deum non prius hominis voluntatem efficaciter juvare ad conversionem, quam voluntas ipsa hominis se movet ac determinat.' Hoc enim dogma Ecclesia prisca in Pelagianis jam olim condemnavit, ex Apostolo Rom. ix. 16: Non est volentis nec currentis, sed Dei miserentis. Et, 1 Cor. iv. 7: Quis te discernit? Et, Quid habes quod non acceperis? Item, Phil. ii. 13: Deus est qui in vobis operatur ipsum velle et perficere pro suo beneplacito.

——————

Huic capiti eadem quæ prius subscribuntur nomina.

571

Quintum Doctrinæ Caput, de Perseverantia Sanctorum.

Articulus Primus.

Quos Deus secundum propositum suum, ad communionem Filii sui Domini nostri Jesu Christi, vocat, et per Spiritum Sanctum regenerat, eos quidem et a peccati dominio et servitute, non autem a carne, et corpore peccati, penitus in hac vita liberat.

II.

Hinc quotidiana infirmitatis peccata oriuntur, et optimis etiam sanctorum operibus nævi adhærescunt: quæ illis perpetuam sese coram Deo humiliandi, ad Christum crucifixum confugiendi, carnem magis ac magis per Spiritum precum et sancta pietatis exercitia mortificandi, et ad perfectionis metam suspirandi, materiam suggerunt; tantisper dum hoc mortis corpore soluti, cum Agno Dei in cœlis regnent.

III.

Propter istas peccati inhabitantis reliquias, et mundi insuper ac Satanæ tentationes, non possent conversi in ista gratia perstare, si suis viribus permitterentur. Sed fidelis est Deus, qui ipsos in gratia semel collata misericorditer confirmat, et in eadem usque ad finem potenter conservat.

IV.

Etsi autem illa potentia Dei vere fideles in gratia confirmantis et conservantis, major est, quam quæ a carne superari possit; non semper tamen conversi ita a Deo aguntur et moventur, ut non possint in quibusdam actionibus particularibus a ductu gratiæ, suo vitio, recedere, et a carnis concupiscentiis seduci, iisque obsequi. Quapropter ipsis perpetuo est vigilandum et orandum, ne in tentationes inducantur. Quod cum non faciunt, non solum a carne, mundo, et Satana, in peccata etiam gravia et atrocia abripi possunt, verum etiam interdum justa Dei permissione abripiuntur. Quod tristes Davidis, Petri, aliorumque sanctorum lapsus, in sacra Scriptura descripti, demonstrant.

V.

Talibus autem enormibus peccatis Deum valde offendunt, reatum 572mortis incurrunt, Spiritum S. contristant, fidei exercitium interrumpunt, conscientiam gravissime vulnerant, sensum gratiæ nonnunquam ad tempus amittunt: donec per seriam resipiscentiam in vitam revertentibus paternus Dei vultus rursum affulgeat.

VI.

Deus enim, qui dives est misericordia, ex immutabili electionis proposito, Spiritum Sanctum, etiam in tristibus lapsibus, a suis non prorsus aufert, nec eousque eos prolabi sinit, ut gratia adoptionis, justificationis statu excidant, aut peccatum ad mortem, sive in Spiritum Sanctum committant, et ab eo penitus deserti in exitium æternum sese præcipitent.

VII.

Primo enim in istis lapsibus conservat in illis semen illud suum immortale, ex quo regeniti sunt, ne illud pereat aut excutiatur. Deinde per verbum et Spiritum suum, eos certo et efficaciter renovat ad pœnitentiam, ut de admissis peccatis ex animo secundum Deum doleant, remissionem in sanguine Mediatoris, per fidem, contrito corde, expetant, et obtineant, gratiam Dei reconciliati iterum sentiant, miserationes per fidem ejus adorent, ac deinceps salutem suam cum timore et tremore studiosius operentur.

VIII.

Ita non suis meritis, aut viribus, sed ex gratuita Dei misericordia id obtinent, ut nec totaliter fide et gratia excidant, nec finaliter in lapsibus maneant aut pereant. Quod quoad ipsos non tantum facile fieri posset, sed et indubie fieret; respectu autem Dei fieri omnino non potest: eum nec consilium ipsius mutare, promissio excidere, vocatio secundum propositum revocari, Christi meritum, intercessio, et custodia irrita reddi nec Spiritus Sancti obsignatio frustranea fieri aut deleri possit.

IX.

De hac electorum ad salutem custodia, vereque fidelium in fide perseverantia, ipsi fideles certi esse possunt, et sunt pro mensura fidei, qua certo credunt se esse et perpetuo mansuros vera et viva Ecclesiæ membra, habere remissionem peccatorum, et vitam æternam.

573

X.

Ac proinde hæc certitudo non est ex peculiari quadam revelatione præter aut extra verbum facta, sed ex fide promissionum Dei, quas in verbo suo copiosissime in nostrum solatium revelavit: ex testimonio Spiritus Sancti testantis cum spiritu nostro nos esse Dei filios et hæredes. Rom. viii. 16. Denique ex serio et sancto bonæ conscientiæ et bonorum operum studio. Atque hoc solido obtinendæ victoriæ solatio, et infallibili æternæ gloriæ arrha, si in hoc mundo electi Dei destituerentur, omnium hominum essent miserrimi.

XI.

Interim testatur Scriptura fideles in hac vita cum variis carnis dubitationibus conflictari, et in gravi tentatione constitutos hanc fidei plerophoriam, ac perseverantiæ certitudinem, non semper sentire. Verum Deus, Pater omnis consolationis, supra vires tentari eos non sinit, sed cum tentatione præstat evasionem. 1 Cor. x. 13. Ac per Spiritum Sanctum perseverantiæ certitudinem in iisdem rursum excitat.

XII.

Tantum autem abest, ut hæc perseverantiæ certitudo vere fideles superbos, et carnaliter securos reddat, ut e contrario humilitatis, filialis reverentiæ!, veræ pietatis, patientia; in omni lucta, precum ardentium, constantiæ in cruce et veritatis confessione, solidique in Deo gaudii vera sit radix: et consideratio istius beneficii sit stimulus ad serium et continuum gratitudinis et bonorum operum exercitium, ut ex Scripturæ testimoniis et sanctorum exemplis constat.

XIII.

Neque etiam in iis, qui a lapsu instaurantur, lasciviam ant pietatis injuriam procreat rediviva perseverantiæ fiducia; sed multo majorem curam de viis Domini solicite custodiendis, quæ præsparatæ sunt ut in illis ambulando perseverantiæ suæ certitudinem retineant, ne propter paternæ benignitatis abusum propitii Dei facies (cujus contemplatio piis vita dulcior, subductio morte acerbior) denuo ab ipsis avertatur, et sic in graviores animi cruciatus incidant.

574

XIV.

Quemadmodum autem Deo placuit, opus hoc suum gratiæ per prædicationem Evangelii in nobis inchoare; ita per ejusdem auditum, lectionem, meditationem, adhortationes, minas, promissa, nec non per usum sacramentorum illud conservat, continuat, et perficit.

XV.

Hanc de vere credentium ac sanctorum perseverantia, ejusque certitudine, doctrinam, quam Deus ad nominis sui gloriam, et piarum animarum solatium, in verbo suo abundantissime revelavit, cordibusque fidelium imprimit, caro quidem non capit, Satanas odit, mundus ridet, imperiti et hypocritæ in abusum rapiunt, spiritusque erronei oppugnant; sed sponsa Christi ut inæstimabilis pretii thesaurum tenerrime semper dilexit, et constanter propugnavit: quod ut porro faciat procurabit Deus, adversus quem nec consilium valere, nec robur ullum prævalere potest. Cui soli Deo, Patri, Filio, et Spiritui Sancto sit honor et gloria in sempiternum. Amen.

——————————

Rejectio Errorum circa Doctrinam de Perseverantia Sanctorum.

Exposita doctrina orthodoxa, Synodus rejicit errores eorum:

I.

Qui docent, 'Perseverantiam vere fidelium non esse effectum electionis, aut donum Dei morte Christi partum, sed esse conditionem novi fœderis, ab homine ante sui electionem ac justificationem' (ut ipsi loquuntur) 'peremtoriam, libera voluntate præstandam.' Nam sacra Scriptura testatur eam ex electione sequi, et vi mortis, resurrectionis et intercessionis Christi electis donari. Rom. xi. 7: Electio assecuta est, reliqui occalluerunt. Item, Rom. viii. 32: Qui proprio Filio non pepercit, sed pro omnibus nobis tradidit ipsum, quomodo non cum eo nobis omnia donabit? Quis intentabit crimina adversus electos Dei? Deus est qui justificat. Quis est qui condemnet? Christus in est qui mortuus est, imo qui etiam resurrexit, qui etiam sedet ad dexteram Dei, qui etiam intercedit pro nobis: Quis nos separabit a dilectione Christi?

II.

Qui docent, ' Deum quidem hominem fidelem sufficientibus ad perseverandum viribus instruere, ac paratum esse eas in ipso conservare si officium faciat: positis tamen illis omnibus, quæ ad perseverandum in fide necessaria sunt, quæque Deus ad conservandam fidem adhibere vult, pendere semper a "voluntatis arbitrio, ut perseveret, vel non perseveret.' Haec enim sententia manifestum Pelagianismum continet; et homines, dum vult facere liberos, facit sacrilegos, contra perpetuum evangeliæ doctrina; consensum, quas omnem gloriandi materiam homini adimit, et hujus beneficii laudem soli divinæ gratia; transcribit; et contra Apostolum testantem: Deum esse qui confirmabit nos usque in finem inculpatos in die Domini nostri Jesu Christi. 1 Cor. i. 8.

575

III.

Qui docent, 'Vere credentes et regenitos non tantum posse a fide justificante, item gratia, et salute totaliter et finaliter excidere, sed etiam reipsa non raro ex iis excidere, atque in æternum perire. 'Nam hæc opinio ipsam justificationis ac regenerationis gratiam, et perpetuam Christi custodiam irritam reddit, contra diserta Apostoli Pauli verba, Rom. v. 8, 9: Si Christus pro nobis mortuus est, quum adhuc essemus peccatores, multo igitur magis, jam justificati in sanguine ejus, servabimur per ipsum ab ira. Et contra Apostolum Johannem, 1 John iii. 9: Omnis qui natus est ex Deo, non dat operam peccato: quia semen ejus in eo manet, nec potest peccare, quia ex Deo genitus est. Nec non contra verba Jesu Christi, Johan. x. 28, 29: Ego vitam æternam do ovibus meis, et non peribunt in æternum, nec rapiet eas quisquam de manu mea; Pater meus, qui mihi eas dedit, major est omnibus, nec ullus potest eas rapere de manu Patris mei.

IV.

Qui docent, 'Vere fideles ac regenitos posse peccare peccato ad mortem, vel in Spiritum Sanctum.' Quum idem Apostolus Johan. [Ep. I.] cap. v. postquam vers. 16, 17 peccantium ad mortem meminisset, et pro iis orare vetuisset, statim ver. 18 subjungat: Scimus quod quisquis natus est ex Deo, non peccat (nempe illo peccati genere), sed qui genitus est ex Deo, conservat seipsum, et malignus ille non tangit eum.

V.

Qui docent, 'Nullam certitudinem futuræ perseverantiæ haberi posse in hac vita, absque speciali revelatione.' Per hanc enim doctrinam vere fidelium solida consolatio in hac vita tollitur, et pontificiorum dubitatio in Ecclesiam reducitur. Sacra vero Scriptura passim hanc certitudinem, non ex speciali et extraordinaria revelatione, sed ex propriis filiorum Dei signis, et constantissimis Dei promissionibus petit. Imprimis Apostolus Paulus, Rom. viii. 39: Nulla res creata potest nos separare a charitate Dei, quæ est in Christo Jesu, Domino nostro. Et Johannes, Epist. I. iii. 24: Qui servat mandata ejus, in eo manet, et ille in eo: et per hoc novimus ipsum in nobis manere, ex Spiritu quem dedit nobis.

VI.

Qui docent, 'Doctrinam de perseverantiæ: ac salutis certitudine, ex natura et indole sua, esse carnis pulvinar, et pietati, bonis moribus, precibus aliisque sanctis exercitiis noxiam; contra vero de ea dubitare, esse laudabile.' Hi enim demonstrant se efficaciam divinæ gratiæ, et inhabitantis Spiritus S. operationem ignorare: et contradicunt Apostolo Johanni contrarium disertis verbis affirmanti, Epist. I. iii. 2, 3: Dilecti mei, nunc filii Dei sumus; sed nondum patefactum est id quod erimus: scimus autem fore, ut quum ipse patefactus fuerit, similes ei simus, quoniam videbimus eum, sicuti est. Et quisquis habet hanc spem in eo, purificat seipsum, sicut et ille purus est. Hi præterea sanctorum tam Veteris quam Novi Testament! exemplis redarguuntur, qui licet de sua perseverantia et salute essent certi, in precibus tamen, aliisque pietatis exercitiis, assidui fuerunt.

VII.

Qui docent, 'Fidem temporariorum a justificante et salvifica fide non differre nisi sola duratione.' Nam Christus ipse Matt. xiii. 20 et Luc. viii. 13 ac deinceps, triplex præterea inter temporarios et veros fideles discrimen manifesto constituit, quum illos dicit semen recipere in terra petrosa, hos in terra bona, seu corde bono: illos carere radice, hos radicem firmam habere: illos fructibus esse vacuos, hos fructum suum diversa mensura, constanter seu perseveranter proferre.

VIII.

Qui docent, 'Non esse absurdum, hominem priore regeneratione extincta, iterate, imo renasci.' Hi enim per hanc doctrinam negant seminis Dei, per quod renascimur, incorruptibilitatem: 576adversus testimonium Apostoli Petri, Epist. I. i. 23: Renati non ex semine corruptibili, sed incorruptibili.

IX.

Qui docent, 'Christum nunquam rogasse pro infallibili credentium in fide perseverantia. 'Contradicunt enim ipsi Christo, dicenti, Luc. xxii. 32: Ego rogavi pro te, Petre, ne deficiat fides tua; et Evangelistæ Johanni, testanti, Johan. xvii. 20, Christum non tantum pro apostolis, sed etiam pro omnibus, per sermonem ipsorum credituris, orasse, ver. 11: Pater sancte, conserva eos in nomine tuo; Et ver. 15: Non oro ut eos tollas e mundo, sed ut conserves eos a malo.

Conclusio.

Atque hæc est perspicua, simplex, et ingenua Orthodoxæ de Quinque Articulis in Belgio controversis doctrinæ declaratio, et errorum, quibus Ecclesiæ Belgicæ aliquamdiu sunt perturbatæ, rejectio, quam Synodus ex verbo Dei desumptam, et Confessionibus Reformatarum Ecclesiarum consentaneam esse judicat. Unde liquido apparet eos, quos id minime decuit, citra omnem veritatem, æquitatem, et charitatem, populo inculcatum voluisse:

'Doctrinam Ecclesiarum Reformatarum de prædestinatione et annexis ei capitibus, proprio quodam genio atque impulsu, animos hominum ab omni pietate et religione abducere: esse carnis et Diaboli pulvinar, arcemque Satanæ, ex qua omnibus insidietur, plurimos sauciet, et multos tum desperationis, tum securitatis jaculis lethaliter configat: eandem facere Deum authorem peccati, injustum, tyrannum, hypocritam; nec aliud esse quam interpolatum Stoicismum, Manicheismum, Libertinismum, Turcismum: eandem reddere homines carnaliter securos, quippe ex ea persuasos electorum saluti, quomodocunque vivant, non obesse, ideoque eos secure atrocissima quæque scelera posse perpetrare; reprobis ad salutem non prodesse, si vel omnia sanctorum opera vere fecerint: eadem doceri Deum nudo puroque voluntatis arbitrio, absque omni ullius peccati respectu, vel intuitu, maximam mundi partem ad æternam damnationem prædestinasse et creasse: eodem modo, quo electio est fons et caussa fidei ac bonorum operum, reprobationem esse caussam infidelitatis et impietatis: multos fidelium infantes ab uberibtis matrum innoxios abripi et tyrannice in gehennam præcipitari, adeo ut iis nec baptismus, nec Ecclesiæ in eorum baptismo preces prodesse queant.'

Et quæ ejus generis sunt alia plurima, quæ Ecclesiæ Reformatæ non solum non agnoscunt, sed etiam toto pectore detestantur. Quare quotquot 577nomen Servatoris nostri Jesu Christi pie invocant, eos Synodus hæc Dordrechtana per nomen Domini obtestatur, ut de Ecclesiarum Reformatarum fide, non ex coacervatis hinc inde calumniis, vel etiam privatis nonnullorum, tum veterum tum recentium doctorum dictis, sæpe etiam aut mala fide citatis, aut corruptis, et in alienum sensum detortis, sed ex publicis ipsarum Ecclesiarum Confessionibus, et ex hac orthodoxæ doctrinæ declaratione, unanimi omnium et singulorum totius Synodi membrorum consensu firmata, judicent. Calumniatores deinde ipsos serio monet, viderint quam grave Dei. judicium sint subituri, qui contra tot Ecclesias, contra tot Ecclesiarum Confessiones, falsum testimonium dicunt, conscientias infirmorum turbant, multisque vere fidelium societatem suspectam reddere satagunt.

Postremo hortatur hæc Synodus omnes in Evangelio Christi symmystas, ut in hujus doctrinæ pertractatione, in scholis atque in ecclesiis, pie et religiose versentur, earn tum lingua, tum calamo, ad Divini nominis gloriam, vitæ sanctitatem, et consternatorum animorum solatium accommodent, cum Scriptura secundum fidei analogiam non solum sentiant, sed etiam loquantur; a phrasibus denique iis omnibus abstineant, quæ præscriptos nobis gennini sanctarum Scripturarum sensus limites excedunt, et protervis sophistis justam ansam præbere possint doctrinam Ecclesiarum Reformatarum sugillandi, aut etiam calumniandi. Filius Dei Jesus Christus, qui ad dextram Patris sedens dat dona hominibus, sanctificet nos in veritate, eos qui errant adducat ad veritatem, calumniatoribus sanæ doctrinæ ora obstruat, et fidos verbi sui ministros spiritu sapientiæ et discretionis instruat, ut omnia ipsorum eloquia ad gloriam Dei, et ædificationem auditorum, cedant. Amen.

Huic capiti eadem quæ prius subscribuntur nomina.

————————

Hæc omnia de Quinque Doctrinæ Capitibus Controversis supra comprehensis, ita esse gesta testatur Illustrissimorum ac Præpotentium DD. Ordinum Generalium ad hanc Synodum Deputati, manuum nostrarum subsignatione.

Ex Geldria.

Martinus Gregorii D., Consiliarius Ducatus Geldriæ, et Comitatus Zutphaniæ.

Henricus van Essen, Consiliarius Ducatus Geldriæ, et Comitatus Zutphaniæ.

Ex Hollandia.

Walravus de Brederode.

Hugo Muys van Holy.

578

Jacobus Boelius.

Gerardus de Nieuburch.

Ex Zelandia.

Symon Scotte, Consiliarius et Secretarius Civitatis Middelburgensis.

Jacobus Campe, Ordinum Zelandiæ Consiliarius.

Ex Provincia Ultrajectina.

Fredericus van Zuylen van Nyevelt.

Wilhelmus van Hardevelt.

Ex Frisia.

Ernestus ab Aylva, Ordinum Frisian Consiliarius, Orientalis Dongriæ Grietmannus.

Ernestus ab Harinxma, Consiliarius primarius in Curia Provinciali Frisiæ.

Ex Transisalania.

Henkicus Hagen.

Ex Civitate Groningensi et Omlandiis.

Hieronymus Isbrants, I. U. D.

Edvardus Jacobus Clant a Stedum.

Et Illustribus ac Amplissirnis DD. Delegatis a Secretis,

Daniel Heinsius.

————————————

Sententia Synodi de Remonstrantibus.

Explicata hactenus, et asserta, per Dei gratiam, veritate, erroribus rejectis, et damnatis, abstersis iniquis calumniis; Synodus hæc Dordrechtana (quæ ipsi porro cura superest) serio, obnixe et pro auctoritate, quam ex Dei verbo in omnia suarum Ecclesiarum membra obtinet, in Christi nomine rogat, hortatur, monet, atque injungit omnibus et singulis in Fœderato Belgio Ecclesiarum Pastoribus, academiarum et scholarum Doctoribus, Rectoribus, et Magistris, atque adeo omnibus in universum, quibus vel animarum cura, vel juventutis disciplina est demandata, ut missis quinque notis Remonstrantium Articulis, qui et erronei sunt, et mera errorum latibula, hanc sanam veritatis salutaris doctrinam, ex purissimis verbi divini fontibus haustam, sinceram, et inviolatam, pro viribus et munere suo, conservent: illam populo et juventuti fideliter et prudenter proponant et explicent; usumque ejus suavissimum atque utilissimum, tum in vita, tum in morte, diligenter declarent: errantes ex grege, secus sentientes, et opinionum novitate abreptos, veritatis evidentia mansuete erudiant, si quando det ipsis Deus resipiscentiam, ad agnoscendam veritatem: ut saniori menti redditi, uno spiritu, ore, fide, charitate, Ecclesiæ Dei, et sanctorum communioni, denuo accedant; atque tandem coalescat vulnus Ecclesiæ, et fiat omnium ejus membrorum cor unum et anima una in Domino.

At vero, quia nonnulli e nobis egressi, sub titulo Remonstrantium (quod nomen Remonstrantium ut et Contra-Remonstrantium, Synodus perpetua oblivione delendum censet), studiis et consiliis privatis, modis illegitimis, disciplina et ordine Ecclesiæ violato, atque fratrum suorum monitionibus et judiciis contemptis, Belgicas Ecclesias antea florentissimas, in fide et charitate conjunctissimas, in his Doctrinæ Capitibus, graviter et periculose admodum turbarunt: errores noxios et veteres revocarunt, et novos procuderunt, publice et privatim, voce ac scriptis, in vulgus sparserunt, et acerrime propugnarunt: doctrinam, hactenus in Ecclesiis receptam, calumniis et contumeliis enormibus insectandi, nec modum nec finem fecerunt: scandalis, dissidiis, conscientiarum scrupulis, et exagitationibus, omnia passim compleverunt: quæ certe gravia in fidem, in charitatem, in bonos mores, in Ecclesiæ unitatem et pacem. peccata, cum in nullo homine tolerari juste possint, in Pastoribus censura severissima ab omni 579ævo in Ecclesia usurpata, necessario animadverti debent; Synodus, invocato Dei sancto nomine, suæ auctoritatis ex verbo Dei probe conscia, omnium legitimarum tum veterum tum recentium Synodorum vestigiis insistens, et illustrissimorum DD. Ordinum Generalium auctoritate munita, declarat atque judicat, Pastores illos, qui partium in Ecclesia ductores, et errorum doctores sese præbuerunt, corruptæ religionis, scissæ Ecclesiæ unitatis, et gravissimorum scandalorum, citatos vero ad hanc Synodum, intolerandæ insuper adversus supremi magistratus in hac Synodo publicata decreta, ipsamque hanc venerandam Synodum, pervicaciæ, reos et convictos teneri. Quas ob causas, primo Synodus prædictis citatis omni ecclesiastico munere interdicit, eosque ab officiis suis abdicat, et academicis functionibus etiam indignos esse judicat, donec per seriam resipiscentiam, dictis, factis, studiis contrariis abunde comprobatam, Ecclesiæ satisfaciant, et cum eadem vere et plene reconcilientur, atque ad ejus communionem recipiantur: quod nos in ipsorum bonum, et totius Ecclesiæ gaudium unice in Christo Domino nostro exoptamus. Reliquos autem, quorum cognitio ad Synodum hanc Nationalem non devenit, Synodus Provincialibus, Classibus, et Presbyteriis, ex ordine recepto, committit: quæ omni studio procurent ne quid Ecclesia detrimenti vel in præsens capere, vel in posterum metuere possit. Errorum istorum sectatores spiritu prudentiæ discriminent: refractarios, clamosos, factiosos, turbatores, quam primum officiis ecclesiasticis, et scholasticis, quæ sunt suæ cognitionis et curæ, abdicent: eoque nomine monentur, ut nulla interjecta mora, post acceptum hujus Synodi Nationalis judicium, impetrata ad hoc magistratus auctoritate, conveniant, ne lentitudine malum invalescat et roboretur. Ex infirmitate, et vitio temporum lapsos, vel abreptos, et in levioribus forte hæsitantes, aut etiam dissentientes, modestos tamen, sedatos, vitæ inculpatæ, dociles, omni lenitate, charitatis officiis, patientia, ad veram atque perfectam concordiam cum Ecclesia provocent: ita tamen, ut diligenter sibi caveant, ne quemquam ad sacrum ministerium admittant, qui doctrinæ hisce synodicis constitutionibus declaratæ subscribere, eamque docere recuset: neminem etiam retineant, cujus manifesta dissensione, doctrina in hac Synodo tanto consensu comprobata violari, et Pastorum concordia, Ecclesiarumque tranquillitas denuo turbari queat. Præterea veneranda hæc Synodus serio monet ecclesiasticos omnes cœtus, ut invigilent diligentissime in greges sibi commissos, omnibus subnascentibus in Ecclesia novitatibus mature obviam eant, easque tanquam zizania ex agro Domini evellant: attendant scholis et scholarum moderatoribus ne qua ex privatis sententiis et pravis opinionibus juventuti instillatis, postmodum Ecclesiæ et reipub. pernicies denuo creetur. Denique illustrissimis et præpotentibus DD. Fœderati Belgii Ordinibus Generalibus, gratiis reverenter actis, quod tam necessario et opportuno tempore, afflictis et labentibus Ecclesiæ rebus, Synodi remedio clementer succurrerint, probos et fideles Dei servos in suam tutelam receperint, pignus omnis benedictionis et præsentiæ divinæ, verbi nempe ipsius veritatem, in suis ditionibus sancte et religiose conservatam voluerint: nulli labori, nullis sumptibus ad tantum opus promovendum et perficiendum pepercerint: pro quibus eximiis officiis largissimam a Domino et publice et privatim, et spiritualem et temporalem, remunerationem toto pectore Synodus comprecatur: Eosdem porro Dominos clementissimos obnixe et demisse rogat, ut hanc salutarem doctrinam, fidelissime ad verbum Dei et Reformatarum Ecclesiarum consensum a Synodo expressam, in suis regionibus solam et publice audiri velint et jubeant: arceant suborientes omnes hæreses et errores, spiritus inquietos et turbulentos compescant: veros et benignos Ecclesiæ nutritios ac tutores sese probare pergant: in personas supra dictas sententiam pro jure ecclesiastico, patriis legibus confirmato, ratam esse velint, et auctoritatis suæ adjecto calculo, synodicas constitutiones immotas et perpetuas reddant.

Nomine et Jussu Synodi,

Sebastianus Damman, Synodi Scriba.

Festus Hommius, Eccl. Leydensis Pastor, et Synodi Nat. Actuarius.

In testimonium Actorum, Daniel Heinsius.

580

Approbatio Illustrissimorum ac Præpotentium Dominorum,

DD. Ordinum Generalium.

Ordines Generates Fœderati Belgii omnibus, qui hasce visuri aut lecturi sunt, salutem, Notum facimus, Quum ad tollendas tristes et noxias illas controversias, quæ aliquot abhinc annis cum magno reipubl. detrimento, et pacis Ecclesiarum perturbatione, exortæ sunt super quinque notis Doctrinæ Christianæ Capitibus, eorumque appendicibus, visum nobis fuerit, ex ordine in Ecclesia Dei, ipsaque adeo Belgica, Dordrechtum convocare Synodum Nationalem omnium Ecclesiarum Fœderati Belgii; utque illa maximo cum fructu et reipubl. emolumento celebrari posset, non sine gravi molestia, magnisque impensis, ad eandem expetiverimus et impetraverimus complures præstantissimos, doctissimos, et celeberrimos Reformatæ Ecclesiæ Theologos exteros, uti ex prædictæ Synodi Decretorum subscriptione, post singula doctrinæ Capita videre est; delegatis insuper ex singulis provinciis ad ejusdem directionem nostris deputatis, qui in eadem ab initio usque ad finem præsentes curam gererent, ut omnia ibidem in timore Dei, et recto ordine, ex solo Dei verbo, sinceræ nostræ intentioni congruenter, possent pertractari: Cumque prædicta hæc Synodus singulari Dei benedictione tanto omnium et singulorum, tam exterorum quam Belgicorum, consensu, de prædictis quinque Doctrinæ Capitibus, eorumque doctoribus jam judicarit, nobisque consultis et consentientibus sexto Maii proxime præterito decreta et sententiam hisce præfixa promulgarit; Nos, ut exoptati fructus ex magno et sancto hoc opere (quale nunquam antehac Ecclesiæ Reformatæ viderunt), ad Ecclesias harum regionum redundare queant, quandoquidem nihil nobis æque cordi et curæ est, quam gloria Sanctissimi Nominis Divini, quam conservatio et propagatio veræ Reformatæ Christianæ Religionis (quæ fundamentum est prosperitatis et vinculum unionis Fœderati Belgii), quam concordia, tranquillitas, et pax Ecclesiarum; itemque conservatio concordiæ et communionis Ecclesiarum, quæ sunt in hisce regionibus, cum omnibus exteris Reformatis Ecclesiis, a quibus nos separare nec debuimus, nec potuimus, Visis, cognitis, et mature examinatis atque expensis, prædicto judicio et sententia Synodi, ista plene in omnibus approbavimus, confirmavimus, et rata habuimus, approbamus, confirmamus, et rata habemus per præsentes: Volentes ac statuentes, ut nulla alia doctrina de quinque prædictis Doctrinæ Capitibus in Ecclesiis harum regionum doceatur aut propagetur, præter hanc, quæ prædicto judicio sit conformis atque consentanea; Mandantes atque imperantes omnibus ecclesiasticis cœtibus, Ecclesiarum Ministris, Sacrosanctæ Theologiæ Professoribus et Doctoribus, Collegiorum Regentibus, omnibusque in universum et singulis, quos hæc aliquatenus concernere queant aut attingere, ut in suorum ministeriorum et functionum exercitio eadem in omnibus fideliter et sincere sequantur, iisque convenienter sese gerant. Utque bonæ nostræ intentioni plene ac per omnia ubique possit satisfieri, Denunciamus et mandamus Ordinibus, Gubernatoribus, Deputatis Ordinum, Consiliariis et Ordinibus Deputatis provinciarum Geldriæ, et comitatus Zutphaniæ, Hollandiæ, et Westfrisiæ, Zelandiæ, Ultrajecti, Frisiæ, Transisalaniæ, civitatis Groningæ et Omlandiarum, omnibusque aliis Officiariis, Judicibus, et Justitiariis, ut prædicti Judicii Synodici, eorumque quæ inde dependent, observationem promoveant et tueantur, ac promovere et tueri faciant, adeo ut nullam in hisce mutationem aut ipsi faciant, aut ab aliis ullo modo fieri permittant: Quoniam ad promovendam Dei gloriam, securitatem et salutem status harum regionum, tranquillitatem et pacem Ecclesiæ, ita fieri debere judicamus.

Actum sub nostro sigillo, signatione Præsidis, et subscriptione nostri Graphiarii, HagæComitis, secundo Julii, anno millesimo, sexcentesimo et decimo nono, signatum erat.

A. Ploos, ut

Et inferius   

Ex mandato prædictorum Præpotentium Dominorum Ordinum Generalium

Subscriptum

C. Aerssen.

Eratque spatio impressum prædictum sigillum in cera rubra.

581

The Canons of the Synod of Dort,

As held by the Reformed [Dutch] Church in America.

 

[We append the English text of the Canons of Dort from the Constitution of the Reformed (formerly Reformed Dutch) Church in America, published in New York. It contains only the positive articles on the Five Points, and omits the Preface and Conclusion, the rejection of the opposite errors, and the Sentence against the Remonstrants. In this abridged form the Canons of Dort are still in force in said Church, together with the Belgic Confession and the Heidelberg Catechism, although the name Dutch (which had been first formally assumed in 1792) was dropped in 1867 from her ecclesiastical title, the Dutch language being now superseded by the English.]

FIRST HEAD OF DOCTRINE.

Of Divine Predestination.

Art. I. As all men have sinned in Adam, lie under the curse, and are obnoxious to eternal death, God would have done no injustice by leaving them all to perish, and delivering them over to condemnation on account of sin, according to the words of the Apostle (Rom. iii. 19), 'that every mouth may be stopped, and all the world may become guilty before God;' (ver. 23) 'for all have sinned, and come short of the glory of God;' and (vi. 23), 'for the wages of sin is death.'

Art. II. But 'in this the love of God was manifested, that he sent his only-begotten Son into the world,' 'that whosoever believeth on him should not perish, but have everlasting life' (1 John iv. 9; John iii. 16).

Art. III. And that men may be brought to believe, God mercifully sends the messengers of these most joyful tidings to whom he will, and at what time he pleaseth; by whose ministry men are called to repentance and faith in Christ crucified. 'How then shall they call on him in whom they have not believed? And how shall they believe in him of whom they have not heard? And how shall they hear without a preacher? And how shall they preach, except they be sent?' (Rom. x. 14, 15).

Art. IV. The wrath of God abideth upon those who believe not this gospel; but such as receive it, and embrace Jesus the Saviour by a true and living faith, are by him delivered from the wrath of God and from destruction, and have the gift of eternal life conferred upon them.

Art. V. The cause or guilt of this unbelief, as well as of all other sins, is nowise in God, but in man himself: whereas faith in Jesus 582Christ, and salvation through him is the free gift of God, as it is written, 'By grace ye are saved through faith, and that not of yourselves: it is the gift of God' (Eph. ii. 8); and, 'Unto you it is given in the behalf of Christ, not only to believe on him,' etc. (Phil. i. 29).

Art. VI. That some receive the gift of faith from God, and others do not receive it, proceeds from God's eternal decree. 'For known unto God are all his works from the beginning of the world' (Acts xv. 18; Eph. i. 11). According to which decree he graciously softens the hearts of the elect, however obstinate, and inclines them to believe; while he leaves the non-elect in his just judgment to their own wickedness and obduracy. And herein is especially displayed the profound, the merciful, and at the same time the righteous discrimination between men, equally involved in ruin; or that decree of election and reprobation, revealed in the Word of God, which, though men of perverse, impure, and unstable minds wrest it to their own destruction, yet to holy and pious souls affords unspeakable consolation.

Art. VII. Election is the unchangeable purpose of God, whereby, before the foundation of the world, he hath, out of mere grace, according to the sovereign good pleasure of his own will, chosen, from the whole human race, which had fallen through their own fault, from their primitive state of rectitude, into sin and destruction, a certain number of persons to redemption in Christ, whom he from eternity appointed the Mediator and head of the elect, and the foundation of salvation.

This elect number, though by nature neither better nor more deserving than others, but with them involved in one common misery, God hath decreed to give to Christ to be saved by him, and effectually to call and draw them to his communion by his Word and Spirit; to bestow upon them true faith, justification, and sanctification; and having powerfully preserved them in the fellowship of his Son, finally to glorify them for the demonstration of his mercy, and for the praise of the riches of his glorious grace: as it is written, 'According as he hath chosen us in him before the foundation of the world, that we should be holy and without blame before him in love; having predestinated us unto the adoption of children by Jesus Christ to himself, according to the good pleasure of his will, to the praise of the glory of his grace wherein he hath made us accepted in the Beloved' (Eph. i. 4–6). And 583elsewhere, 'Whom he did predestinate, them he also called; and whom he called, them he also justified; and whom he justified, them he also glorified' (Rom. viii. 30).

Art. VIII. There are not various decrees of election, but one and the same decree respecting all those who shall be saved both under the Old and New Testament; since the Scripture declares the good pleasure, purpose, and counsel of the divine will to be one, according to which he hath chosen us from eternity, both to grace and to glory, to salvation and the way of salvation, which he hath ordained that we should walk therein.

Art. IX. This election was not founded upon foreseen faith, and the obedience of faith, holiness, or any other good quality or disposition in man, as the prerequisite, cause, or condition on which it depended; but men are chosen to faith and to the obedience of faith, holiness, etc. Therefore election is the fountain of every saving good; from which proceed faith, holiness, and the other gifts of salvation, and finally eternal life itself, as its fruits and effects, according to that of the Apostle. 'He hath chosen us [not because we were, but] that we should be holy and without blame before him in love' (Eph. i. 4).

Art. X. The good pleasure of God is the sole cause of this gracious election; which doth not consist herein that God, foreseeing all possible qualities of human actions, elected certain of these as a condition of salvation, but that he was pleased out of the common mass of sinners to adopt some certain persons as a peculiar people to himself, as it is written, 'For the children being not yet born, neither having done any good or evil,' etc., 'it was said [namely, to Rebecca] the elder shall serve the younger; as it is written, Jacob have I loved, but Esau have I hated' (Rom. ix. 11–13); and, 'As many as were ordained to eternal life believed' (Acts xiii. 48).

Art. XI. And as God himself is most wise, unchangeable, omniscient, and omnipotent, so the election made by him can neither be interrupted nor changed, recalled nor annulled; neither can the elect be cast away, nor their number diminished.

Aet. XII. The elect, in due time, though in various degrees and in different measures, attain the assurance of this their eternal and unchangeable election, not by inquisitively prying into the secret and deep things of God, but by observing in themselves, with a spiritual 584joy and holy pleasure, the infallible fruits of election pointed out in the Word of God; such as a true faith in Christ, filial fear, a godly sorrow for sin, a hungering and thirsting after righteousness, etc.

Art. XIII. The sense and certainty of this election afford to the children of God additional matter for daily humiliation before him, for adoring the depth of his mercies, and rendering grateful returns of ardent love to him who first manifested so great love towards them. The consideration of this doctrine of election is so far from encouraging remissness in the observance of the divine commands or from sinking men into carnal security, that these, in the just judgment of God, are the usual effects of rash presumption or of idle and wanton trifling with the grace of election, in those who refuse to walk in the ways of the elect.

Art. XIV. As the doctrine of divine election by the most wise counsel of God was declared by the Prophets, by Christ himself, and by the Apostles, and is clearly revealed in the Scriptures both of the Old and New Testament, so it is still to be published in due time and place in the Church of God, for which it was peculiarly designed, provided it be done with reverence, in the spirit of discretion and piety, for the glory of God's most holy name, and for enlivening and comforting his people, without vainly attempting to investigate the secret ways of the Most High.

Art. XV. What peculiarly tends to illustrate and recommend to us the eternal and unmerited grace of election is the express testimony of sacred Scripture, that not all, but some only, are elected, while others are passed by in the eternal decree; whom God, out of his sovereign, most just, irreprehensible and unchangeable good pleasure, hath decreed to leave in the common misery into which they have willfully plunged themselves, and not to bestow upon them saving faith and the grace of conversion; but permitting them in his just judgment to follow their own way; at last, for the declaration of his justice, to condemn and punish them forever, not only on account of their unbelief, but also for all their other sins. And this is the decree of reprobation which by no means makes God the author of sin (the very thought of which is blasphemy), but declares him to be an awful, irreprehensible, and righteous judge and avenger.

Art. XVI. Those who do not yet experience a lively faith in Christ, 585an assured confidence of soul, peace of conscience, an earnest endeavor after filial obedience, and glorying in God through Christ, efficaciously wrought in them, and do nevertheless persist in the use of the means which God hath appointed for working these graces in us, ought not to be alarmed at the mention of reprobation, nor to rank themselves among the reprobate, but diligently to persevere in the use of means, and with ardent desires devoutly and humbly to wait for a season of richer grace. Much less cause have they to be terrified by the doctrine of reprobation, who, though they seriously desire to be turned to God, to please him only, and to be delivered from the body of death, can not yet reach that measure of holiness and faith to which they aspire; since a merciful God has promised that he will not quench the smoking flax, nor break the bruised reed. But this doctrine is justly terrible to those who, regardless of God and of the Saviour Jesus Christ, have wholly given themselves up to the cares of the world and the pleasures of the flesh, so long as they are not seriously converted to God.

Art. XVII. Since we are to judge of the will of God from his Word, which testifies that the children of believers are holy, not by nature, but in virtue of the covenant of grace, in which they together with the parents are comprehended, godly parents have no reason to doubt of the election and salvation of their children whom it pleaseth God to call out of this life in their infancy.

Art. XVIII. To those who murmur at the free grace of election, and just severity of reprobation, we answer with the Apostle: ' Nay but, O man, who art thou that repliest against God?' (Rom. ix. 20); and quote the language of our Saviour: 'Is it not lawful for me to do what I will with mine own?' (Matt. xx. 15). And therefore with holy adoration of these mysteries, we exclaim, in the words of the Apostle: 'O the depth of the riches both of the wisdom and knowledge of God! how unsearchable are his judgments, and his ways past finding out! For who hath known the mind of the Lord, or who hath been his counselor? or who hath first given to him, and it shall be recompensed unto him again? For of him, and through him, and to him are all things: to whom be glory forever. Amen.' (Rom. xi. 33–36.)

586

SECOND HEAD OF DOCTRINE.

Of the Death of Christ, and the Redemption of Men thereby.

Art. I. God is not only supremely merciful, but also supremely just. And his justice requires (as he hath revealed himself in his Word) that our sins committed against his infinite majesty should be punished, not only with temporal, but with eternal punishments, both in body and soul; which we can not escape, unless satisfaction be made to the justice of God.

Art. II. Since, therefore, we are unable to make that satisfaction in our own persons, or to deliver ourselves from the wrath of God, he hath been pleased of his infinite mercy to give his only-begotten Son for our surety, who was made sin, and became a curse for us and in our stead, that he might make satisfaction to divine justice on our behalf.

Art. III. The death of the Son of God is the only and most perfect sacrifice and satisfaction for sin; is of infinite worth and value, abundantly sufficient to expiate the sins of the whole world.

Art. IV. This death derives its infinite value and dignity from these considerations; because the person who submitted to it was not only really man and perfectly holy, but also the only-begotten Son of God, of the same eternal and infinite essence with the Father and Holy Spirit, which qualifications were necessary to constitute him a Saviour for us; and because it was attended with a sense of the wrath and curse of God due to us for sin.

Art. V. Moreover the promise of the gospel is, that whosoever believeth in Christ crucified shall not perish, but have everlasting life. This promise, together with the command to repent and believe, ought to be declared and published to all nations, and to all persons promiscuously and without distinction, to whom God out of his good pleasure sends the gospel.

Art. VI. And, whereas many who are called by the gospel do not repent nor believe in Christ, but perish in unbelief; this is not owing to any defect or insufficiency in the sacrifice offered by Christ upon the cross, but is wholly to be imputed to themselves.

Art. VII. But as many as truly believe, and are delivered and saved from sin and destruction through the death of Christ, are indebted for 587this benefit solely to the grace of God given them in Christ from everlasting, and not to any merit of their own.

Art. VIII. For this was the sovereign counsel and most gracious will and purpose of God the Father, that the quickening and saving efficacy of the most precious death of his Son should extend to all the elect, for bestowing upon them alone the gift of justifying faith, thereby to bring them infallibly to salvation: that is, it was the will of God, that Christ by the blood of the cross, whereby he confirmed the new covenant, should effectually redeem out of every people, tribe, nation, and language, all those, and those only, who were from eternity chosen to salvation, and given to him by the Father; that he should confer upon them faith, which, together with all the other saving gifts of the Holy Spirit, he purchased for them by his death; should purge them from all sin, both original and actual, whether committed before or after believing; and having faithfully preserved them even to the end, should at last bring them free from every spot and blemish to the enjoyment of glory in his own presence forever.

Art. IX. This purpose proceeding from everlasting love towards the elect, has, from the beginning of the world to this day, been powerfully accomplished, and will, henceforward, still continue to be accomplished, notwithstanding all the ineffectual opposition of the gates of hell; so that the elect in due time may be gathered together into one, and that there never may be wanting a Church composed of believers, the foundation of which is laid in the blood of Christ, which may steadfastly love and faithfully serve him as their Saviour, who, as a bridegroom for his bride, laid down his life for them upon the cross; and which may celebrate his praises here and through all eternity.

THIRD AND FOURTH HEADS OF DOCTRINE.

Of the Corruption of Man, his Conversion to God, and the Manner thereof.

Art. I. Man was originally formed after the image of God. His understanding was adorned with a true and saving knowledge of his Creator, and of spiritual things; his heart and will were upright, all his affections pure, and the whole Man was holy; but revolting from God by the instigation of the devil, and abusing the freedom of his 588own will, he forfeited these excellent gifts, and on the contrary entailed on himself blindness of mind, horrible darkness, vanity, and perverseness of judgment; became wicked, rebellious, and obdurate in heart and will, and impure in [all] his affections.

Art. II. Man after the fall begat children in his own likeness. A corrupt stock produced a corrupt offspring. Hence all the posterity of Adam, Christ only excepted, have derived corruption from their original parent, not by imitation, as the Pelagians of old asserted, but by the propagation of a vicious nature [in consequence of a just judgment of God].841841'justo Dei judicio'—omitted in the translation of the Reformed Dutch Church.—Ed.

Art. III. Therefore all men are conceived in sin, and are by nature children of wrath, incapable of any saving good, prone to evil, dead in sin, and in bondage thereto; and, without the regenerating grace of the Holy Spirit, they are neither able nor willing' to return to God, to reform the depravity of their nature, nor to dispose themselves to reformation.

Art. IV. There remain, however, in man since the fall, the glimmerings of natural light, whereby he retains some knowledge of God, of natural things, and of the difference between good and evil, and discovers some regard for virtue, good order in society, and for maintaining an orderly external deportment. But so far is this light of nature from being sufficient to bring him to a saving knowledge of God, and to true conversion, that he is incapable of using it aright even in things natural and civil. Nay farther, this light, such as it is, man in various ways renders wholly polluted, and holds it [back] in unrighteousness; by doing which he becomes inexcusable before God.

Art. V. In the same light are we to consider the law of the decalogue, delivered by God to his peculiar people the Jews, by the hands of Moses. For though it discovers the greatness of sin, and more and more convinces man thereof, yet as it neither points out a remedy nor imparts strength to extricate him from misery, and thus being weak through the flesh, leaves the transgressor under the curse, man can not by this law obtain saving grace.

Art. VI. What, therefore, neither the light of nature nor the law could do, that God performs by the operation of his Holy Spirit through 589the word or ministry of reconciliation: which is the glad tidings concerning the Messiah, by means whereof it hath pleased God to save such as believe, as well under the Old as under the New Testament.

Art. VII. This mystery of his will God discovered to but a small number under the Old Testament; under the New, he reveals himself to many, without any distinction of people. The cause of this dispensation is not to be ascribed to the superior worth of one nation above another, nor to their making a better use of the light of nature, but results wholly from the sovereign good pleasure and unmerited love of God. Hence they to whom so great and so gracious a blessing is communicated, above their desert, or rather notwithstanding their demerits, are bound to acknowledge it with humble and grateful hearts, and with the Apostle to adore, not curiously to pry into the severity and justice of God's judgments displayed in others, to whom this grace is not given.

Art. VIII. As many as are called by the gospel are unfeignedly called; for God hath most earnestly and truly declared in his Word what will be acceptable to him, namely, that all who are called should comply with the invitation. He, moreover, seriously promises eternal life and rest to as many as shall come to him, and believe on him.

Art. IX. It is not the fault of the gospel, nor of Christ offered therein, nor of God, who calls men by the gospel, and confers upon them various gifts, that those who are called by the ministry of the Word refuse to come and be converted. The fault lies in themselves; some of whom when called, regardless of their danger, reject the Word of life; others, though they receive it, suffer it not to make a lasting impression on their heart; therefore, their joy, arising only from a temporary faith, soon vanishes, and they fall away; while others choke the seed of the Word by perplexing cares and the pleasures of this world, and produce no fruit. This our Saviour teaches in the parable of the sower (Matt. xiii.).

Art. X. But that others who are called by the gospel obey the call and are converted, is not to be ascribed to the proper exercise of free­will, whereby one distinguishes himself above others equally furnished with grace sufficient for faith and conversion (as the proud heresy of Pelagius maintains); but it must be wholly ascribed to God, who, as he hath chosen his own from eternity in Christ, so he [calls them 590effectually in time]842842'ita eosdem in tempore efficaciter vocat'—omitted in the translation. confers upon them faith and repentance, rescues them from the power of darkness, and translates them into the kingdom of his own Son, that they may show forth the praises of him who hath called them out of darkness into his marvelous light; and may glory not in themselves but in the Lord, according to the testimony of the Apostles in various places.

Art. XI. But when God accomplishes his good pleasure in the elect, or works in them true conversion, he not only causes the gospel to be externally preached to them, and powerfully illuminates their minds by his Holy Spirit, that they may rightly understand and discern the things of the Spirit of God, but by the efficacy of the same regenerating Spirit he pervades the inmost recesses of the man; he opens the closed and softens the hardened heart, and circumcises that which was uncircumcised; infuses new qualities into the will, which, though heretofore dead, he quickens; from being evil, disobedient, and refractory, he renders it good, obedient, and pliable; actuates and strengthens it, that, like a good tree, it may bring forth the fruits of good actions.

Art. XII. And this is the regeneration so highly celebrated in Scripture and denominated a new creation: a resurrection from the dead; a making alive, which God works in us without our aid. But this is nowise effected merely by the external preaching of the gospel, by moral suasion, or such a mode of operation that, after God has performed his part, it still remains in the power of man to be regenerated or not, to be converted or to continue unconverted; but it is evidently a supernatural work, most powerful, and at the same time most delightful, astonishing, mysterious, and ineffable; not inferior in efficacy to creation or the resurrection from the dead, as the Scripture inspired by the author of this work declares; so that all in whose hearts God works in this marvelous manner are certainly, infallibly, and effectually regenerated, and do actually believe. Whereupon the will thus re­newed is not only actuated and influenced by God, but, in consequence of this influence, becomes itself active. Wherefore, also, man is himself rightly said to believe and repent, by virtue of that grace received.

Art. XIII. The manner of this operation can not be fully comprehended by believers in this life. Notwithstanding which, they rest 591satisfied with knowing and experiencing that by this grace of God they are enabled to believe with the heart and to love their Saviour.

Art. XIV. Faith is therefore to be considered as the gift of God, not on account of its being offered by God to man, to be accepted or rejected at his pleasure, but because it is in reality conferred, breathed, and infused into him; nor even because God bestows the power or ability to believe, and then expects that man should, by the exercise of his own free will, consent to the terms of salvation, and actually believe in Christ; but because he who works in man both to will and to do, and indeed all things in all, produces both the will to believe and the act of believing also.

Art. XV. God is under no obligation to confer this grace upon any; for how can he be indebted to man, who had no previous gift to bestow as a foundation for such recompense? Nay, who has nothing of his own but sin and falsehood. He, therefore, who becomes the subject of this grace owes eternal gratitude to God, and gives him thanks forever. Whoever is not made partaker thereof is either altogether regardless of these spiritual gifts and satisfied with his own condition, or is in no apprehension of danger, and vainly boasts the possession of that which he has not. With respect to those who make an external profession of faith and live regular lives, we are bound, after the example of the Apostle, to judge and speak of them in the most favorable manner; for the secret recesses of the heart are unknown to us. And as to others, who have not yet been called, it is our duty to pray for them to God, who calleth those things which be not as though they were. But we are in no wise to conduct ourselves towards them with haughtiness, as if we had made ourselves to differ.

Art. XVI. But as man by the fall did not cease to be a creature endowed with understanding and will, nor did sin, which pervaded the whole race of mankind, deprive him of the human nature, but brought upon him depravity and spiritual death; so also this grace of regeneration does not treat men as senseless stocks and blocks, nor take away their will and its properties, neither does violence thereto; but spiritually quickens, heals, corrects, and at the same time sweetly and powerfully bends it, that where carnal rebellion and resistance formerly prevailed a ready and sincere spiritual obedience begins to reign; in which the true and spiritual restoration and freedom of our 592will consist. Wherefore, unless the admirable Author of every good work wrought in us, man could have no hope of recovering from his fall by his own free will, by the abuse of which, in a state of innocence, he plunged himself into ruin.

Art. XVII. As the almighty operation of God, whereby he prolongs and supports this our natural life, does not exclude, but requires the use of means, by which God of his infinite mercy and goodness hath chosen to exert his influence; so also the before-mentioned supernatural operation of God, by which we are regenerated, in nowise excludes or subverts the use of the gospel, which the most wise God has ordained to be the seed of regeneration and food of the soul. Wherefore as the Apostles, and the teachers who succeeded them, piously instructed the people concerning this grace of God, to his glory and the abasement of all pride, and in the mean time, however, neglected not to keep them by the sacred precepts of the gospel, in the exercise of the Word, the sacraments and discipline; so, even to this day, be it far from either instructors or instructed to presume to tempt God in the Church by separating what he of his good pleasure hath most intimately joined together. For grace is conferred by means of admonitions; and the more readily we perform our duty, the more eminent usually is this blessing of God working in us, and the more directly is his work advanced; to whom alone all the glory, both of means and their saving fruit and efficacy, is forever due. Amen.

FIFTH HEAD OF DOCTRINE.

Of the Perseverance of the Saints.

Art. I. Whom God calls, according to his purpose, to the communion of his Son our Lord Jesus Christ, and regenerates by the Holy Spirit, he delivers also from the dominion and slavery of sin in this life; though not altogether from the body of sin and from the infirmities of the flesh, so long as they continue in this world.

Art. II. Hence spring daily sins of infirmity, and hence spots ad­here to the best works of the saints, which furnish them with constant matter for humiliation before God, and flying for refuge to Christ crucified; for mortifying the flesh more and more by the spirit of prayer and by holy exercises of piety; and for pressing forward to the goal 593of perfection, till being at length delivered from this body of death, they are brought to reign with the Lamb of God in heaven.

Art. III. By reason of these remains of indwelling sin, and the temptations of sin and of the world,843843of the world and Satan (mundi ac Satanæ).—Ed. those who are converted could not persevere in a state of grace if left to their own strength. But God is faithful, who having conferred grace, mercifully confirms and power­fully preserves them therein, even to the end.

Art. IV. Although the weakness of the flesh can not prevail against the power of God, who confirms and preserves true believers in a state of grace, yet converts are not always so influenced and actuated by the Spirit of God as not in some particular instances sinfully to deviate from the guidance of divine grace, so as to be seduced by, and to comply with, the lusts of the flesh; they must therefore be constant in watching and prayer, that they be not led into temptation. When these are neglected, they are not only liable to be drawn into great and heinous sins by Satan, the world, and the flesh,844844by the flesh, the world, and Satan (a carne, mundo, et Satana). but sometimes by the righteous permission of God actually fall into these evils. This the lamentable fall of David, Peter, and other saints described in Holy Scriptures, demonstrates.

Art. V. By such enormous sins, however, they very highly offend God, incur a deadly guilt, grieve the Holy Spirit, interrupt the exercise of faith, very grievously wound their consciences, and sometimes lose the sense of God's favor, for a time, until on their returning into the right way by serious repentance, the light of God's fatherly counte­nance again shines upon them.

Art. VI. But God, who is rich in mercy, according to his unchangeable purpose of election, does not wholly withdraw the Holy Spirit from his own people, even in their melancholy falls; nor suffer them to proceed so far as to lose the grace of adoption and forfeit the state of justification, or to commit the sin unto death;845845or against the Holy Ghost (sive in Spiritum Sanctum). nor does he permit them to be totally deserted, and to plunge themselves into everlasting destruction.

Art. VII. For in the first place, in these falls he preserves in them the incorruptible seed of regeneration from perishing or being totally 594lost; and again, by his Word and Spirit, he certainly and effectually renews them to repentance, to a sincere and godly sorrow for their sins, that they may seek and obtain remission in the blood of the Mediator, may again experience the favor of a reconciled God, through faith adore his mercies, and henceforward more diligently work out their own salvation with fear and trembling.

Art. VIII. Thus, it is not in consequence of their own merits or strength, but of God's free mercy, that they do not totally fall from faith and grace, nor continue and perish finally in their backslidings; which, with respect to themselves is not only possible, but would undoubtedly happen; but with respect to God, it is utterly impossible, since his counsel can not be changed, nor his promise fail, neither can the call according to his purpose be revoked, nor the merit, intercession, and preservation of Christ be rendered ineffectual, nor the sealing of the Holy Spirit be frustrated or obliterated.

Art. IX. Of this preservation of the elect to salvation, and of their perseverance in the faith, true believers for themselves may and do obtain assurance according to the measure of their faith, whereby they arrive at the certain persuasion that they ever will continue true and living members of the Church; and that they experience forgiveness of sins, and will at last inherit eternal life.

Art. X. This assurance, however, is not produced by any peculiar revelation contrary to, or independent of the Word of God, but springs from faith in God's promises, which he has most abundantly revealed in his Word for our comfort; from the testimony of the Holy Spirit, witnessing with our spirit, that we are children and heirs of God (Rom. viii. 16); and, lastly, from a serious and holy desire to preserve a good conscience, and to perform good works. And if the elect of God were deprived of this solid comfort, that they shall finally obtain the victory, and of this infallible pledge or earnest of eternal glory, they would be of all men the most miserable.

Art. XI. The Scripture moreover testifies that believers in this life have to struggle with various carnal doubts, and that under grievous temptations they are not always sensible of this full assurance of faith and certainty of persevering. But God, who is the Father of all consolation, does not suffer them to be tempted above that they are able, but will with the temptation also make a way to escape, that they may 595be able to bear it (1 Cor. x. 13); and by the Holy Spirit again inspires them with the comfortable assurance of persevering.

Art. XII. This certainty of perseverance, however, is so far from exciting in believers a spirit of pride, or of rendering them carnally secure, that, on the contrary, it is the real source of humility, filial reverence, true piety, patience in every tribulation, fervent prayers, constancy in suffering and in confessing the truth, and of solid rejoicing in God; so that the consideration of this benefit should serve as an incentive to the serious and constant practice of gratitude and good works, as appears from the testimonies of Scripture and the examples of the saints.

Art. XIII. Neither does renewed confidence of persevering produce licentiousness or a disregard to piety in those who are recovered from backsliding; but it renders them much more careful and solicitous to continue in the ways of the Lord, which he hath ordained, that they who walk therein may maintain an assurance of persevering; lest by abusing his fatherly kindness, God should tum away his gracious countenance from them (to behold which is to the godly dearer than life, the withdrawing whereof is more bitter than death), and they in consequence thereof should fall into more grievous torments of conscience.

Art. XIV. And as it hath pleased God, by the preaching of the gospel, to begin this work of grace in us, so he preserves, continues, and perfects it by the hearing and reading of his Word, by meditation thereon, and by the exhortations, threatenings, and promises thereof, as well as by the use of the Sacraments.

Art. XV. The carnal mind is unable to comprehend this doctrine of the perseverance of the saints, and the certainty thereof, which God hath most abundantly revealed in his Word, for the glory of his name and the consolation of pious souls, and which he impresses upon the hearts of the faithful. Satan abhors it; the world ridicules it; the ignorant and hypocrite abuse, and heretics oppose it. But the spouse of Christ hath always most tenderly loved and constantly defended it, as an inestimable treasure; and God, against whom neither counsel nor strength can prevail, will dispose her to continue this conduct to the end. Now to this one God, Father, Son, and Holy Spirit be honor and glory forever. Amen.

596

Conclusion.

And this is the perspicuous, simple, and ingenuous declaration of the orthodox doctrine respecting the five articles which have been controverted in the Belgic Churches; and the rejection of the errors, with which they have for some time been troubled. This doctrine the Synod judges to be drawn from the Word of God, and to be agreeable to the confession of the Reformed Churches. Whence it clearly appears that some, whom such conduct by no means became, have violated all truth, equity, and charity, in wishing to persuade the public:

'That the doctrine of the Reformed Churches concerning predestination, and the points annexed to it, by its own genius and. necessary tendency, leads off the minds of men from all piety and religion; that it is an opiate administered by the flesh and the devil; and the stronghold of Satan, where he lies in wait for all, and from which he wounds multitudes, and mortally strikes through many with the darts both of despair and security; that it makes God the author of sin, unjust, tyrannical, hypocritical; that it is nothing more than an interpolated Stoicism, Manicheism, Libertinism, Turcism; that it renders men carnally secure, since they are persuaded by it that nothing can hinder the salvation of the elect, let them live as they please; and, therefore, that they may safely perpetrate every species of the most atrocious crimes; and that, if the reprobate should even perform truly all the works of the saints, their obedience would not in the least contribute to their salvation; that the same doctrine teaches that God, by a mere arbitrary act of his will, without the least respect or view to any sin, has predestinated the greatest part of the world to eternal damnation, and has created them for this very purpose; that in the same manner in which the election is the fountain and cause of faith and good works, reprobation is the cause of unbelief and impiety; that many children of the faithful are torn, guiltless, from their mothers' breasts, and tyrannically plunged into hell; so that neither baptism nor the prayers of the Church at their baptism can at all profit them;' and many other things of the same kind which the Reformed Churches not only do not acknowledge, but even detest with their whole soul.

Wherefore, this Synod of Dort, in the name of the Lord, conjures as many as piously call upon the name of our Saviour Jesus Christ to judge of the faith of the Reformed Churches, not from the calumnies which on every side are heaped upon it, nor from the private expressions of a few among ancient and modern teachers, often dishonestly quoted, or corrupted and wrested to a meaning quite foreign to their intention; but from the public confessions of the Churches themselves, and from this declaration of the orthodox doctrine, confirmed by the unanimous consent of all and each of the members of the whole Synod. Moreover, the Synod warns calumniators themselves to consider the terrible judgment of God which awaits them, for bearing false witness against the confessions of so many Churches; for distressing the consciences 597of the weak; and for laboring to render suspected the society of the truly faithful.

Finally, this Synod exhorts all their brethren in the gospel of Christ to conduct themselves piously and religiously in handling this doctrine, both in the universities and churches; to direct it, as well in discourse as in writing, to the glory of the Divine name, to holiness of life, and to the consolation of afflicted souls; to regulate, by the Scripture, according to the analogy of faith, not only their sentiments, but also their language, and to abstain from all those phrases which exceed the limits necessary to be observed in ascertaining the genuine sense of the Holy Scriptures, and may furnish insolent sophists with a just pretext for violently assailing, or even vilifying, the doctrine of the Reformed Churches.

May Jesus Christ, the Son of God, who, seated at the Father's right hand, gives gifts to men, sanctify us in the truth; bring to the truth those who err; shut the mouths of the calumniators of sound doctrine, and endue the faithful ministers of his Word with the spirit of wisdom and discretion, that all their discourses may tend to the glory of God, and the edification of those who hear them. Amen.

That this is our faith and decision, we certify by subscribing our names.

Here follow the names, not only of president, assistant president, and secretaries of the Synod, and of the professors of theology in the Dutch Churches, but of all the members who were deputed to the Synod as the Representatives of their respective Churches; that is, of the Delegates from Great Britain, the Electoral Palatinate, Hessia, Switzerland, Wetteraw, the Republic and Church of Geneva, the Republic and Church of Bremen, the Republic and Church of Emden, the Duchy of Gelderland, and of Zutphen, South Holland, North Holland, Zealand, the Province of Utrecht, Friesland, Transisalania, the State of Groningen, and Omland, Drent, and the French Churches.


« Prev The Canons of the Synod of Dort, A.D. 1619 and… Next »
VIEWNAME is workSection