Remanet etiam quædam ignorantiæ obscuritas in intellectu, secundum quam (ut etiam dicitur, : 1
ad quos provinciæ integræ et in iis multarum inferiorum urbium ecclesiæ, earumque episcopi tanquam ad archiepiscopum aut metropolitanum pertinebant.: 1
cujus tamen epistolæ pari semper cum illis per universam ab omni ævo patrum nostrorum memoriam reverentia excipiebantur; nec prius a mortalium quovis in judicium vocabantur (multo minus ut in re certa et extra dubium posita inter plane : 1
ex annotationibus posthumis, nuper editis, et postquam hæc omnia typographo transcripta essent, cursim perlectis edoctum gratulor.: 1
ideo dicta, cui itidem inferiores reliquæ civitates subjiciebantur, ut civitatibus regiones, sic et inter ecclesias et cathedras episcopales unam semper primariam et metropoliticam fuisse.: 1
rejiciebantur), quam presbyteri Anglicani patribus suis contumeliam facere cœpissent iisque aut suppetias ferre, aut rem gratam facere (quibus illecebris adducti nescio), hi duo non ignobiles Presbyteranæ causæ hyperaspistæ in seipsos recepissent.: 1
!) ab episcopo suo administrata, singularis ecclesia dicenda sit; ideoque quod : 1
, administrandas suscepisse Annianum, Neronis anno octavo idem Eusebius affirmat; quibus patet primariam Alexandria et patriarchalem cathedram fixam esse, ad quam reliquæ provinciæ illius ecclesiæ a Marco plantatæ, ut ad metropoliticam suam pertinebant.: 1
, non ad unius civitatis ecclesiam, sed ad omnes totius Achaiæ Christianos, per singulas civitates et regiones, sub episcopis aut præfectis suis ubique collocatas missa existimetur.: 1
, pastorem ecclesiæ quæ est in Syria appellet, eum ad Antiochiam, scil. ut ad metropolin suam tota Syria pertineret. Sic et author epistolæ ad Antiochenos, : 1
, singulis civitatibus observanda tradiderunt, ut quæ ad hanc Antiochiæ metropolin, ut totidem subordinatæ ecclesiæ pertinerent; ut et ipsa Antiochia ad Hierosolymas, primariam tam latæ (ut ex Philone prædiximus) provinciæ metropolin pertinebat, et ad eam ad dirimendam litem istam se conferebat.: 1
. Dein epistola ista Antiochenæ ecclesiæ reddita, : 1
. Illi vero in rebus dubiis ad judicem (Mosis successorem) synedrio Hierosolymitano cinctum recurrere tenerentur: 1
. Paulus tandem et Silas Syriam et Cilieiam peragrantes, : 1
Ad hanc imaginem, apostolos ecclesias ubique disponendas curasse, et in omnibus plantationibus suis, minorum ab eminentioribus civitatibus dependentiam, et subordinationem constituisse exemplis quidem plurimis monstrari possit, illud in Syria et Cilicia patet, : 1
An audebis dicere, etiam rogante Christo ne deficeret fides Petri, defecturam fuisse, si Petrus eam deficere voluisset, idque si eam usque in finem perseverare noluisset? Quasi aliud Petrus ullo modo vellet, quam pro illo Christus rogasset ut vellet: nam quis ignorat tunc fuisse perituram fidem Petri, si ea quæ fidelis erat voluntas ipsa deficeret; et permansuram, si voluntas eadem permaneret? Quando ergo oravit ne fides ejus deficeret, quid aliud rogavit, nisi ut haberet in fide liberrimam, fortissimam, invictissimam, perseverantissimam voluntatem?: 1
Antequam studia in religione fierent, et diceretur in populis, ego sum Pauli, ego Cephæ, communi presbyterorum consensu ecclesiæ gubernabantur: 1
Apostolus Judas, cum dicit, ‘Ei autem qui potens est,’ etc., nonne apertissime ostendit donum Dei esse perseverare in bone usque ad finem? quid enim aliud sonat ‘Qui potest conservare nos sine offensione, et constituere ante conspectum gloriæ suæ, immaculatos in lætitia,’ nisi perseverantiam bonam? quis tam insulse desipiat, ut neget perseverantiam esse donum Dei, cum dicit sanctissimus Jeremias, ‘Timorem meum dabo in corde eorum ut non recedant a me,’: 1
Appellamus ergo nos et electos Christi discipulos, et Dei filios, quos regeneratos: 1
At quis (sodes) a fidelibus de episcopatu (ut vis) contra ipsos ab apostolis constitutos episcopos contendentibus; quis a populo contra principem suum tumultus ciente; quis verbis ad retundendum seditionem ad plebem factis, argumenta ad authoritatem populo adjudicandum, principi derogandum duci posse existimavit?: 1
Augustinum, sanctæ recordationis virum pro vita sua et moribus, in nostra communione semper habuimus, nec unquam hunc sinistræ suspicionis rumor saltem aspersit, quem tantæ scientiæ olim fuisse meminimus, ut inter magistros optimos etiam a meis prædecesseribus haberetur.: 1
Aurum, quod pravis diaboli persuasionibus quasi lutum sterni potuerit, aurum ante Dei oculos nunquam fuit, qui enim seduci quandoque non reversuri possunt, quasi habitam sanctitatem ante oculos hominum videntur amittere, sed eam ante oculos Dei nunquam habuerunt.: 1
Cum nullum agens secundum agat nisi in virtute primi, sitque caro spiritui perpetuo rebellis; non potest homo licet jam gratiam consecutus, per seipsum operari bonum, et vitare peccatum, absque novo auxilio Dei, ipsum moventis, dirigentis, et protegentis; quamvis alia habitualis gratia ad hoc ei necessaria non sit.: 1
Cum tamen unaquæque civitas, cure territorio sibi adjuncto (: 1
Cur perseverantia ista petitur a Deo, si non datur a Deo? an et ista irrisoria petitio est, cure illud ab eo petitur, quod scitur non ipsum dare, sed ipso non dante, esse in hominis potestate? sicut irrisoria est etiam illa gratiarum actio, si ex hoc gratiæ aguntur Deo quod non donavit ipse nec fecit.: 1
De prædestinatis verum est infallibiliter, quod gratiam finaliter seu in perpetuum non amittunt; unde postquam semel gratiam habuerant, ita reguntur et proteguntur a Deo, ut vel non cadant, vel si ceciderint resurgant; et licet sæpius cadant et resurgant, tandem aliquando ita resurgunt ut amplius non cadant.: 1
Dixit Pelagius, Quis est mihi Augustinus? Acclamabant omnes blasphemantem in episcopum, ex cujus ore Dominus universæ Africæ unitatis indulserit sanitatem, non solum a conventu illo, sed ab omni ecclesia pellendum: 1
Do illi ingenium, do eloquentiam et industriam; fidem et veritatem utinam coluisset.: 1
Donum perseverantiæ est proprium prædestinatorum, ut nulli alteri conveniat.: 1
Donum perseverantiæ, in ratione doni perseverantiæ, et efficacia illius, nullo modo dependet effective ex libera co-operatione nostri arbitrii, sed a solo Deo, atque ab efficacia, et absoluto decreto voluntatis ejus, qui pro sua misericordia tribuit illud donum cui vult.: 1
Electi quippe sic ad bonum tendunt, ut ad mala perpetranda non redeant; et, potest discursus, et mobilitas spiritus sic intelligi. In sanctorum quippe cordibus juxta quasdam virtutes semper permanet; juxta quasdam vero recessurus venit, venturus recedit: in fide etenim, et spe, et charitate, et bonis aliis, sine quibus ad cœlestem patriam non potest veniri (sicut est humilitas, castitas, justitia, atque misericordia) perfectorum corda non deserit: in prophetiæ vero virtute, doctrinæ facundia, miraculorum exhibitione, suls aliquando adest, aliquando se subtrahit.: 1
Hinc dicti Ignatiani ratio constat in epistola ad Romanos, ubi ille Antiochiæ episcopus se : 1
His sic positis, illud statim sequitur ut (in imperii cognitione) in provincia qualibet, cure plures urbes sint, una tamen primaria, et principalis censenda erat, : 1
Hoc autem omnes patres uno consensu ex Christo et Paulo agnoverunt; ipse Justinus Martyr in Apolog. ii., et gravissime veto Clemens Alexandrinus, in hac alioquin palæstra non ita exercitatus ut sequentia secula: 1
Hos solos ministrorum duos ordines ecclesiam primitivam habuisse, et de his solis præceptum apostoli nos habere: 1
Hunc Ezechielis locum satis commode explicat Erasmus in sua Diatribe, dicens, In eo contineri usitatam figuram loquendi, qua cura in altero aliquid efficiendi significatur, illius opera minime exclusa: ac si quis (inquit) præceptor discipulo solœcizanti diceret, Exeram tibi linguam istam barbaricam, et inseram Romanam. Hæc sunt fere ipsius Erasmi verba. Quibus adde ex loco ipso satis apparere nullam necessitatem Deum significare voluisse, sed neque ullam vim interiorem, cum non alia ratione ea, quæ ibi pollicetur se effecturum, ostendat Deus, quam beneficiorum multitudine, quibus affecturus erat populum, ejusque cor et animum emolliturus: 1
Ignatium quod obtendunt, si velint quicquam habere momenti; probent apostolos legem tulisse de quadragesima, et similibus corruptelis, Nihil næniis istis quæ sub Ignatii nomine editæ sunt putidius. Quo minus tolerabilis est eorum impudentia qui talibus larvis ad fallendum se instruunt: 1
Ignatius vir apostolicus et martyr scribit audacter, elegit Dominus apostolos qui super crones homines peccatores erant: 1
Illud ex Judæorum exemplari transcripsisse apostoli videntur; cum Mosaica id lege cautum esset, ut judices et ministri in qualibet civitate ordinarentur, : 1
Illud quod natura sua est variabile, ad hoc quod figatur in uno, indiget auxilio alicujus moventis immobilis; sed liberum arbitrium, etiam existens in gratia habituali, ad huc manet variabile, et flexibile a bono in malum: ergo ad hoc quod figatur in bono, et perseveret in illo usque ad finem, indiget speciali Dei auxilio: 1
Illud quod natura sun est variabile, ad hoc, quod figatur in uno, indiget auxilio alicujus moventis immobilis; sed liberum arbitrium etiam existentis in gratia habituali adhuc manet variabile, et flexibile a bono in malum; ergo ad hoc, quod figatur in bono et perseveret in illo, usque ad finem, indiget speciali Dei auxilio.: 1
In hoc loco miseriarum, ubi tentatio est vita hominum super terram, virtus in infirmitate perficitur; quæ virtus, nisi ‘Qui gloriatur, ut in Domino glorietur?’ Ac per hoc de ipsa perseverantia boni noluit Deus sanctos suos in viribus suis, sed in ipso gloriari, qui eis non solum dat adjutorium quod primo homini dedit, sine quo non possit perseverare si velint, sed in iis etiam operatur et velle; et quoniam non perseverabunt nisi et possint, et velint, perseverandi eis et pessibilitas et voluntas, divinæ gratiæ largitate, donatur; tantum quippe Spiritu Sancto accenditur voluntas eorum, ut ideo possint quia sic volunt, ideo sic velint, quia Deus operatur ut velint. Nam si tanta infirmitate hujus vitæ ipsis relinquitur voluntas sua, ut in adjutorio Dei, sine quo perseverare non possent, manerent si vellent, ni Deus in eis operatur ut velint, inter tot, et tantas tentationes, infirmitate sua succumberet voluntas, et ideo perseverare non possent, quia deficientes infirmitare voluntatis non vellent, aut non ita vellent, ut possent. Subventum est igitur infirmitati voluntatis humanæ, ut divina gratia indeclinabiliter, et insuperabiliter ageretur, et ideo quamvis infirma non tamen deficeret.: 1
Lectori pio et attento considerandum relinquimus quantum sit illis epistolis tribuendum. Non enim dubitamus quin in lectione earum cuilibet ista in mentem veniant; primum quod fere in omnibus epistolis, licet saris copiosis, occasio scribendi prætermittitur, nec vel divinare licet, quare potissimum ad hanc vel illam ecclesiam literas voluerit mittere. Deinde ipsius peregrinationis ratio non parvum injicit scrupulum considerantibus, quod multo rectiore et breviori itinere, Romam potuerit navigare, ut testatur vel ipsius Pauli exemplum. Expende quam longum sit iter, Antiochia ad littus Ægæi pelagi se recipere, ibique recta sursmn versus Septentrionem ascendere, et præcipuas civitates in littore sitas usque ad Troadem perlustrare, : 1
Nemo existimet bonos de ecclesia posse discedere. Triticum non rapit ventus, nec arborem solida radice fundatam procella subvertit; Inanes paleæ tempestate jactantur, invalidæ arbores turbinis incursione evertuntur. Hos execratur et percutit Johannes apostolus, dicens, ‘Ex nobis exierunt, sed non fuerunt ex nobis, si enim fuissent ex nobis, mansissent utique nobiscum,’: 1
Neque audax ille et importunus Ignatii censor, quicquam attulit ad paginas suas implendas præter inscitiam, et incuriam, et impudentiam singularem (nec sævi magne sacerdos) dum ad suum Genevatismum antiquitatem detorquet invitissimam, non autem quod oportuit, Calvinismum amussitat ad antiquitatem.: 1
Neque est hoc novum argumentum, sed antiquissimum. Scribit enim S. Prosper in Epistola ad S. Augustinum, Gallos qui sententiam ejusdem Augustini de predestinatione calumniabantur, illud potissimum objicere solitos quod ea sententia doctrinæ veterum videbatur esse contraria. Sed respondet idem Augustinus in Lib. de Bono Perseverantiæ, veteres patres, qui ante Pelagium floruerunt, quæstionem istam nunquam accurate tractasse sed incidenter solum, et quasi per transitum illam attigisse. Addit vero, in fundamento hujus sententiæ (quod est gratiam Dei non præveniri : 1
Nomine prædestinationis ad gloriam, solum eam prædestinationem intelligunt (Augustinus et Thomas) qua electi ordinantur efficaciter, et transmittuntur ad vitam æternam; cujus effectus sunt vocatio, justificatio, et perseverantia in gratia usque ad finem.: 1
Non erant in numero filiornm, etiam quando erant in fide filiorum.: 1
Non erat expertus hanc hæresin Tychonius, quæ nostro tempore exorta, multum nos, ut gratiam Dei, quæ per Dominum nostrum Jesum Christum est, adversus eam defenderemus exercuit, et secundum id quod ait apostolus, “oportet hæreses esse, ut probati manifesti fiunt in nobis,” multo vlgilantiores, diligentioresque reddidit, ut adverteremus in Scripturis sanctis, quod istum Tychonium minus attentum minusque, sine hoste solicitum fugit.: 1
Non est revera corpus Christi quod non erit cum illo in æternum.: 1
Non gloriabor quia justus sum, sed gloriabor quia redemptus sum; gloriabor non quia vacuus peccatis sum, sed quia mihi remissa sunt peccata; non gloriabor quia profui, nec quia profuit mihi quisquam, sed quia pro me advocatus apud Patrem Christus est, sed quia pro me Christi sanguis effusus est … Hæredem te fecit, cohæredem Christi; Spiritum tibi adoptionis : 1
Non solum ut sine illo dono perseverantes esse non possint, verum etiam ut per hoc donum non nisi perseverantes sint.: 1
Nos cum mentem nostram super hoc argumento categoricè et dogmaticè in alteram partem definivimus, nullo jure levitatis insimulari posse, propterea quod novem ab hinc annis, eam non ira disertè et rotundè enuncia verimus, sed solummodo disquirentium adhuc in morem professi simus.: 1
Noverint illi non solum Romanam ecclesiam Africanamque, sed per omnes mundi partes universos promissionis filios, cum doctrinâ, hujus viri, sicut in tota fide, ita in gratiæ confessione congruere: 1
Nuper quidem etiam nebulo in Anglia, Capellanus ut audio regis, Hammondus nomine, libro quem edidit de potestate clavium Salmasio iratus quod aliam quam ipse sententiam probet ac defendat, haud potuit majus convicium, quod ei dicerit, invenire, quam si grammaticum appellaret: 1
Omne quod est naturale, et non est per se tale, si manere debeat immutatum, oportet quod innitatur continue alicui fixo per se: quare quilibet justus Deo.: 1
Perseverantia habitualis est justitia habitualiter preservata; perseverantia actualis est justitiæ perseverantia actualis, ipsum vero perseverare, est justitiam præservare: 1
Primo itaque homini, qui in eo bono quo factus fuerat rectus, acceperat posse non peccare, posse non mori, posse ipsum bonum non deserere, datum est adjutorium perseverantiæ, non quo fieret ut perseveraret, sed sine quo per liberum arbitrium perseverare non posset. Nunc vero sanctis in regnum Dei per gratiam Dei prædestinatis, non tantum tale adjutorium perseverantiæ datur; sed tale, ut iis perseverantia ipsa donetur, non solum ut sine isto dono perseverantes esse non possint, verum etiam ut per hoc donum non nisi perseverantes sint.: 1
Primo quidem, ratione generali propter hoc, quod nulla res creata potest in quemcunque actum prodire, nisi virtute motionis divinæ.: 1
Provinciarum inquam in quibus plurimæ civitates, singulæ singularum ecclesiarum sedes, comprehendebantur, ideoque ecclesiæ in plurali istius sive istius provinciæ dicendæ.: 1
Quemadmodum nobis arrhabonem spiritus reliquit, ita et a nobis arrhabonem carnis accepit, et vexit in cœlum, pignus totius summæ illuc redigendæ: 1
Quemadmodum quidam de nostris dixit, propter martyrium in Deum adjudicatus ad bestias; quoniam frumentum sum Christi et per dentes bestiarum molor ut mundus panis Dei inveniar.: 1
Quidam sunt, qui jam aliquamdiu luce veritatis collustrati fuerunt, et in ejus cognitione pietatisque studio tantum profecerunt, ut habitum tandem credendi sancteque vivendi comparaverint: hos non tantum ad finem usque vitæ perseverare posse, sed facile posse, ac libenter et cum voluptate perseverare velle credimus, adeo ut non nisi cum lucta et molestia ac difficultate deficere possint.: 1
Quod multa perniciose, multa pestifere sciscuntur in populus: 1
Quod nomen perseverantiæ nullam rem absolutam essentialiter significat, sed accidentaliter et relative; charitatem videlicet, sive justitiam cum respectu futuræ permansionis usque in finem, et quod non improbabiliter posset dici perseverantiam esse ipsam relationem hujus.: 1
Quod nomen perseverantiæ nullam rem absolutam essentialiter significat, sed accidentaliter, et relative, charitatem videlicet, sive justitiam, cum respectu futuræ permansionis continue usque in finem; et quod non improbabiliter posset dici perseverantiam esse ipsam relationem hujus: 1
Quod nullus viator, quantacunque gratia creata subnixus, solius liberi arbitrii viribus, vel etiam cure adjutorio gratiæ, possit perseverare finaliter, sine alio Dei auxilio speciali.: 1
Quod nullus viator, solius liberi arbitrii, vel gratiæ viribus, aut amborum conjunctim, sine alio Dei auxilio speciali, potest perseverare per aliquod tempus omnino: 1
Quod perseverantia non est aliquod donum Dei creatum, a charitate, et gratia realiter differens.: 1
Quomodo eos habeat præordinata in Christo electio? cum dubium non sit donum Dei esse perseverantiam in bono usque ad finem; quod istos, ex eo ipso quod non perseverarunt, non habuisse manifestum est.: 1
Quosdam nimia voluntatis suæ fiducia extulit in superbiam, et quosdam nimia voluntatis suæ diffidentia dejecit in negligentiam: illi dicunt quid rogamus Deum ne vincamur tentatione quod in nostra est potestate? Isti dicunt, at quid conamur bene vivere, quod in Dei est potestate? O Domine, O Pater, qui es in cœlis, ne nos inferas in quamlibet istarum tentationum, sed libera nos a malo. Audiamus Dominum dicentem, ‘Rogavi pro te, Petre, ne fides deficiat tua:’ ne sic existimemus fidem nostram esse in libero arbitrio ut divino non egeat adjutorio: 1
Redemptor noster, Dei hominumque mediator, conditionis humanæ non immemor, sic imis summa conjungit, ut ipse in unitate permanens ita temporalia, occulto instinctu, pia consulens moderatione disponat, quatenus de ejus manu antiquus hostis nullatenus rapiat, quos ante secula intra sinum matris ecclesiæ adunandos esse præscivit; nam et si quisquam eorum inter quos degit, statibus motus ad tempus ut palmes titubet, radix tamen rectæ fidei, quæ ex occulto prodit, divino judicio virens manet, quæ accepto tempore fructum de se ostentare valeat, qui latebat.: 1
Respondetur, habitibus quidem nos uti cum volumus, sed ut velimus illis uti, prærequiritur motio Dei efficax, præmovens liberum arbitrium, ut utatur habitu ad operandum, et operetur bonum, præsertim quando habitus sunt supernaturales; quia cum pertineant ad superiorem ordinem, habent specialem rationem, propter quam potentia mere naturalis non utitur eisdem habitibus, nisi speciali Dei auxilio moveatur: 1
Revelationibus edoctos esse, quibus demum hæc dignitas communicanda esset: 1
Rogitationes plurimas propter vos populus scivit, quas vos rogates rumpitis: 1
Si ad liberum arbitrium hominis, quod non secundum gratiam, sed contra eam defendis, pertinere dicis, ut perseveret in bono quisquis, vel non perseveret, non Deo dante sic perseverat, sed humana voluntate faciente.: 1
Si hoc non sit probationum satis, nescio quid sit satis.: 1
Si quis finxerit ideo gratiam esse necessariam ad vitanda peccata, quia facit hominem cognoscere peccata, et discernere inter peccata et non peccata, qua discretione per gratiam habita, per liberum arbitrium potest vitare; is procul: 1
Sicut non vere discipuli Christi, ita nec vere filii Dei fuerunt, etiam quando esse videbantur, et ira vocabantur.: 1
Sicut secundum primi docet, omne quod est naturale, et non est per se tale, seal est mutabile in non tale, si manere debeat immutatum, oportet quod innitatur continue alicui per se fixo; quare et continue quilibit justus Deo: 1
Vere fidelis uti pro tempore præsenti de fidei et conscientiæ suæ integritate certus esse potest, ita et de salute sua et de salutifera Dei erga ipsum benevolentia pro illo tempore certus esse potest et debet.: 1
ab ullo opere nostro sed contra, ab illa omnia opera nostra præveniri, ira ut nihil omnino boni, quod attinet ad salutem sit in nobis, quod non est nobis ex Deo), convenire Catholicos omnes; et ibidem citat Cyprianum, Ambrosium, et Nazianzenum, quibus addere possumus Basilium et Chrysostomum.: 1
auditum, non erant ex eis, quia non erant secundum propesitum vocati: non erant in Christo electi ante mundi constitutionem, non erant in eo sortem consecuti, non erant prædestinati secundum propositum ejus qui omnia operatur.: 1
cum esset doctissimus, adversus libros tamen Pelagianorum beati Augustini responsa poscebat.: 1
cum tamen Romanum iter sit destinatum versus occasum. Tertio res ejusmodi in istas literas inspersæ sunt ut ad eas propemodum obstupescat lector, etc. Hæc cum alias non somnolento lectori incidant, non existimaverimus: 1
cur huic donetur perseverantia, usque in finem, illi non donetur, inscrutabilia sunt judicia Dei: illud tamen fidelibus debet esse certissimum, hunc esse ex prædestinatis, illum non esse: ‘Nam si fuissent ex nobis’ (ait unus prædestinatorum qui e pectore Domini biberat hoc secretum) ‘mansissent utique nobiscum.’ … Quæ est ista discretio? Patent libri Dei, non avertamus aspectum, clamat Scriptura Divina, adhibeamus : 1
exime gladium, amputa quæque sinistra hæreticæ pravitatis, defende et protege catholicam veritatem. Porro etsi Dominus ipse in Petri navicula dormiat, nimietate tempestatis compulsus, ipsum quoque fiducialiter excitabo, quatenus Spiritus oris sui tempestate sedata tranquillum faciat et serenum. Absit autem, ut qui in prora hujus naviculæ pervigil laborabat, jam in puppi super cervicalia dormiat, vel dormitet: 1
filii, etiam quando erant in professione et nomine filiorum; non quia justitiam simulaverunt, sed quia in ea non permanserunt.: 1
in hoc consistere, quod donum perseverantiæ nullam perfectionem intrinsecam constituit in ipsa gratia habituali, quod tamen perfectionem intrinsecam illi tribuit confirmatio in gratia: 1
infudit … Sed vereris dubios vitæ anfractus et adversarii insidias, cum habeas auxilium Dei, habeas tantam ejus dignationem, ut filio proprio pro te non pepercerit? — Nihil enim excepit, qui omnium concessit authorem. Nihil est igitur quod negari posse nobis vereamur; nihil est in quo de munificentiæ divinæ diffidere perseverantiâ debeamus, cujus fuit tam diuturna et jugis ubertas, ut primo prædestinaret, deinde vocaret, et quos vocavit hos et justificaret, et quos justificaret hos et glorificaret. Poterit deserere quos tantis beneficiis usque ad præmia prosecutus est? Inter tot beneficia Dei, num metuendæ sunt aliquæ accusatoris insidiæ? sed quis audeat accusare quos electos divino cernit judicio? num Deus Pater ipse qui contulit, potest dona sua rescindere, et quos adoptione suscepit, eos a paterni affectus gratia relegare? Sed metus est ne judex severior fiat. Considera quem judicem habeas; nempe Christo dedit Pater omne judicium; poterit te ergo ille damnare, quem redemit a morte, pro quo se obtulit, cujus vitam suæ mortis mercedem esse cognoscit? nonne dicet, quaæ utilitas in sanguine meo, si damno quem ipse salvavi? Denique consideras judicem, non consideras advocatum?: 1
ita dividi gratiam, quæ vel tunc primo homini data est, vel nunc omnibus datur, ut ille acceperit perseverantiam, non qua fieret ut perseveraret, sed sine qua per liberum arbitrium perseverare non posset; nunc vero Sanctis in regnum per gratiam prædestinatis, non tale adjutorium perseverantiæ detur, sed tale, ut eis perseverantia ipsa donetur, non solum ut sine illo dono perseverantes esse non possint, verum etiam ut per hoc donum non nisi perseverantes sint. Cæterum quicquid libet donatum sit predestinatis, id posse et amittere et retinere propria voluntate contendunt: 1
nihil hic de acceptatione totius ecclesiæ, sine qua episcopos et diaconos ab apostolis et apostolicis viris constitutos non esse, ex hoc loco concludit Blondellus, quasi, qui ex Dei jussu et approbatione constituebantur, populi etiam acceptatione indigere putandi essent: 1
nihil tamen obstare quin in eadem civitate duo aliquando cætus disterminati fuerint: 1
non solum justitiam, verum etiam in illa perseverantiam dedisse monstravit. Christo enim sic eos ponente ut eant et fructum afferant, et fructus eorum maneat, quis audeat dicere ‘Forsitan non manebunt?’: 1
non tentatur, hoc necessario est a deo, quod non tentatur. Sicut 11a: 1
obstruatur, flexis genibus cordis mei imploro ecclesiam, præcipue Romanam, quæ summa authoritate vigere dignoscitur, quatenus ipsa determinare dignetur, quid circa præmissas catholice sit tenendum. Non enim sine periculo in talibus erratur. Simon, dormis? exurge: 1
pie vivere cernimus; sed tunc vere sunt quod appellantur, si manserint in eo propter quod sic appellantur. Si autem perseverantiam non habent, id est, in eo quod cœperunt esse non manent, non vere appellantur quod appellantur, et non sunt.: 1
plerumque non quia fortis est, vincit quis, aut quia non potest vinci; sed quoniam ille qui victus est, nullis viribus fuit: adeo idem ille victor bene valenti postea comparatus, etiam superatus recedit. Non aliter hæreses de quorundam infirmitatibus habent quod valent, nihil valentes si in bene valentem fidem incurrant. Solent quidem isti infirmines etiam de quibusdam personis ab hæresi captis ædificari in ruinam; quare ille vel illa, fidelissimi, prudentissimi, et usitatissimi in ecclesia, in illam partem transiterunt? Quis hoc dicens non ipse sibi respondet, neque prudentes, neque fideles, neque usitatos æstimandos quos hæresis potuit demutare?: 1
prodigii instar est quod notandum duxit Dav. Blondellus potestatem plebis circa sacra (de qua tandem integram dissertationem elucubravit) artificiis quibuscunque asserturus. Hic (inquit) nos monet Clemens fideles etiam de episeopatu aut presbyterio contendentes, non ab episcopi singulari : 1
quidem nobis incumbit necessitas, ut in tanta exemplarium et editionum varietate et inconstantia, nihil uspiam Ignatio interpolatum aut adsutum affirmemus.: 1
quod ille tam afflictim ardet, sed a multitudinis solius arbitrio, tum contendentes de episcopo, tum fideles omnes Corinthios pependisse æque concludendum erit.: 1
ratione speciali, propter conditionem status humanæ naturæ, quæ quidem licet per gratiam sanetur, quantum ad mentem, remanet tamen in eo corruptio, et infectio quantum ad carnem, per quam servit legi peccati, ut dicitur, : 1
sermone est, et non scientia, apostolicum virum ex ipso sermone exprimens, tam sensuum nomine quam simplicitate verborum: 1
si serio rem ageret Dav. Blondellus de presbyteris suis (non de episcopis nostris) actum plane et triumphatum erit, nec enim ab universo aliquo presbyterorum collegio, : 1
ut simpliciter fateor, legi hæc omnia, et in mente mea plurima coacervans, accito notario vel mea, vel aliena dictavi, nec ordinis, nec verborum interdum nec sensuum memor: 1
ut vel simpliciter erraverint, vel alio sensu scripserint, vel a librariis imperitis eorum paulatim scripta corrupta sint; vel certe antequam in Alexandria, quasi dæmonium meridianum, Arius nasceretur, innocenter quædam, et minus caute locuti sunt, et quæ non possunt perversorum hominum calumniam declinare: 1