[See page image]

Page 645-646

tin indutus esset, et aliquis a plebe. vel rusticus homo-videretur, ut quis ille esset suspicari mulier non potuerit: red ex arte sua invocato daemone tandem viderit et agnoverit spiritu quodam divinationis, quod sensus ipsius percipere non poterant. Hie veto multae oriuntur quaestiones, et inprimis an diabolus rerum futurarum eam habeat cognitionem, ut possit ear revelare : deinceps enim videbimus evocatum istum sane velem imaginarum fuisse *), id eat spectrum quod istum velem referret, ut de interrogatis posset respondere. Itaque multi existimant non posse diabolos quae nobis occulta sunt cognoscere. Ad quam quaestionem iam alias respondimus, et docuimus, stultum ease diabolis attribuere scientiam rerum futurarum, quae in areano Dei consilio continentur: red si de natura diaboliea quaerimus certum esse illos longa rerum experientia edoctos multa fraude habere, quibus ad malum non impellentes, quum sint spiritus a6rii, posse illos multa scire quae non scire non possumus; et praeterea, quod in hac quaestione praecipuum eat, Deum aliquando facere diabolo potestatem res occultas nobis revelandi quae a Domino intellexerunt, adeo ut non tantum non in errorem inducant, red etiam suis illusionibus ita fascinent ut omnem mentem eripiant. Sic enim Paulus homines docet a Deo puniri, ut immittat ipsis spiritum erroris, et efficaciam in eon qui Domini verbum contempserunt. Hine tanta in ecolesiam corruptio invecta eat, ut evangelium audientes tamen excaecentur: cuius rationem docet Paulus, quod Dei veritas lucet quidem in evangelio, et caecos illustrat: red eon tamen qui evangelium reiiciunt in eaeeitate manere sinit, quod diabolus ipsos excaecaveret. Sane multi nitro oculos elaudunt ne bonum a malo discernant, quum Deus ad suum cultum et obedientiam ipsos revocat, ideoque tali mercede aunt dignissimi, quod Deus efficaciam erroris diabolo concedat. Porro quum apostolus vocibus istis utitur, effieaciae, erroris, duo complectitur, nempe Deum facere potestatem diabolo non fallendi, et permittere ut revelet res incognitas eaque ratione sensus nostros sic obstupefaciat, ut nullum amplius boni et mali discrimen habeamus, et tanquam miserae bestiae naribus ad ipsius libidinem trahamur. Talis fuit ista cognitio mulieris viso illo pseudo - Samuele diabolo. Inde ergo discamus non appetere nisi quod bonum eat et .licitum, et nullas rationes quaerere nisi quas Deus dederit et verbo suo approbarit. Nam, ut ante diximus, tam altar radices egit in ' hominibus ilia eupiditas res illicitas cognoscendi, ut libenter ipsas nubes, scrutaturi quid in coelo et in , alio

*) Anm. Textus misers eorruptus sic emendandus eat; istum Samuelem imaginarium fuisse, id eat, speetrum quod Samuelem referret.

mundo geratur, eonseenderint. Quae curiositas, eompescenda; eat et omne studium nostrum ad res bonas et utiles nobis applicandum eat, ut non Paulus admonet et hortatur. Scimus autem, quidquid ad salutem et ad animarum regimen spirituale eat utile contineri in lege, prophets et evangelio. Itaque in istis acquieseendum eat, Deusque serio invocandus ut illustret non sancto suo spiritu, quo duce ad voluntatis ipsius notitiam veniamus, quam sacro suo verbo satin patefacit, et ita vitam instituamus, ut quidquid utile et necessarium tam corpori -quam animae fuerit in ipso consistere sciamus, Deumque precemur ut in sua quisque vacations fungatur~ officio, et in ipso solo acquiescat: hoc igitur caput eat omnis humanae sapientiae, nibil scire velle nisi quod Deus docet, et quod ad animarum regimen spirituals, et ad vitam praesentem bonum ease verbo suo patefecit. Rationes autem instituendae vitae non per longas ambages quaerendae sunt, ut loquitur Moses quum ait: Ne quaere, quis adscendet super nubes, quis mare tranabit? verbum Dei eat in corde tuo. Quamobrem quum Deus voluntatem suam patefeoit, cavendum summopere eat, ne extra illam feramur: red coercendi omnes nostri appetitus, ne in bane vel illam partem deflectamus : red in divinae voluntatis studio et obsequio retineamus : ac proinde variis angustiis et difficultatibus -agitati, ne in ear angustias non coniiciamus ex quibus nullus detur exitus. Yerum dicat aliquis: Nonne scientia rerum quiddam pulchrum eat? - Sane, sod etiam soimus quid illi mulieri contigerit, cum qua melius astum fuisset si vel domi colum tenuisset, aut aliquod in agris opus fecisset, qurm arts diaboli, praotextu tamen nominis Dei, cognoscere ea quae peritissimi quique homines nosse non poterant. Sed quomodo cognovit? diaboli revelatione. Quid ita veto? an potest diabolus tam occulta revelare? Profecto, ut ante diximus, qui se ipsi subiiciunt bane mercedem merentur, ut ipsius praestigiis et elusionibus sic ipsorum oeuli teneantur, ut videant quod esse non potent.

Sequitur Saulem nihildum vidisse, red interrogasse qualis esset eius forma qui ascendisset. Ex quo apparet diabolum sic obstupefecisse Saulis sensus, ut maiorem fidem isti veneficio et incantationi adhiberet. Hie quidam acuti et subtiles videri volunt, et quaerunt, quinam hoc fieri , potuerit quod sibi nullis rationibus persuaderi patiuntur, et sibi solis sapiunt, et plus se aliis videre arbitrantur, nihil nisi quod ratio sua dictaverit credentes. Sane nisi scriptura diceret, existimaremus fieri non potuisse ut Samuel ex sepulcro evocaretur, eumque ilia agnoverit quae praesentem Saulem non agnoscebat. Sed ista aunt Dei iudicia admiranda, in quibus videmus Deum excaecare ex parte hominum oculos qui a se reeedunt, et alia exparte eodem momento 41*