[See page image]

Page 591-592

nostris benefactis quae ipsis pro malis acceptis rependimus. Quod pulchre docet Salomo, quum ait, benefactis cumulari earbones in improborum capita.' Quamobrem teneamus mente, nos collatis in in

dignos benefaetis, ad meliorem mentem ipsos vocare, et pravum animum quo prius aestuabant et ardebantemollire et immutare : sin minus, inexeusabiles fieri : Deumque non passurum inanem hunc nostrum affectum esse et pronam erga hostel voluntatem, led effeeturum ut quos bonefactis coneiliare studuerimus, vel mitescant, vel si pergant in malitia et in ea magic ac magis indurentur, tamen vel inviti se ipsos condemnent, et suam improbitatem fateautur pudore suffusi, quod hie Sauli eontigisse videmus: et tandem id nostro cedat commodo et utilitati. Tanto magic igitur incitari nos istis ad patientiam oportet, et ad benefaciondum inimicis, licet contradicente vulgato proverbio, qui se ovem feeerit a lupis laniabitur: quod Deum sciamus nostri curam peculiarem agere, nostrumque pastorem else, ac proinde vitam nostram miraculose conservaturum, quum nos tanquam oves regi ab ipso permiserimus: et lupos ac leones ac tigres quantumvis rabidos facile immutaturum, adeo ut ad tempus terreantur : etsi non omnino deponant fei i tatem suam, neque naturae obliviscantur: led ad eam subinde revertantur : de hominibus loquor non electis. Nam minime dubium eat quip multi qui ad tempus instar luporum ac leonum saevierint, verbi divini praedicatione conversi mitescant, et ad bonam frugem redeant, et cum proximis placide conversentur.

Transeamus ad Davidis querelas : Q uamobrem persequitur dominus mews servum scum? Dominum vocat non simulate, led ex animo, Deo debitum honorem exhibens, quum ei se submittit quem Deus in altiorem gradum evexerat. Quibus deinceps adiicit : rS'i lehova incitavit to contra me, odoretur inasnus: sin autem homines, matedicti sint coram lehova, quia expellunt me hodie, ne cooptatus haeream possessions lehovae, dicentes, abi, cole Deos alienos. Quibus verbis queritur se patria extorrem, et a populo sancto exsulantem, Deum colere non posse, quod non alibi rite coli possit, quam eo loco quem ipse sibi dicavit: siquidem aliis in locis passim idololatria regnat: ac proinde iniurios esse sibi quod ipsum veluti vi cogant ad idolorum cultum con- ! fugere, ideoque inexcusabiles, quod cognoscant so adversus Deum pugnare, nitentes quod Deus appro bat roiicere. In tota ista Davidia quercla obser- j vandum quod paulo ante attigi, Davidem honore I Saulem lieet indignum afficere, propterea quod Dei voluntatetn ingratitudini Sauli praeferat. Quamobrem etsi reglbus, principibus, magistratibus uta mur iniquissimis, patienter tamen ferenda dominatio, Deoque ille honor exhibendus, ut quandoquidem

eiusmodi dignitatem et praeeminentiam constituit ei nos sponte subiieiamur: hoc scientes, summam ease adversus Deum contumaciam, at superioribus potestatibus non subiiciamur, led adversus eas rebellemus. Ecquis vero adversus tantum antagonistam, Deum nempe, fore certamine se superiorem speraverit? Quare improbis et malignis hominibus dominantibus, sciamus Deum nostra peccata ulcisei velle, et dedecore ac infamia affieere : et tamen non modo nihil adversus ipsos audendum, led ipsis etiam oportere subiici et honorem deberi ipsorum dignitati, licet ipsi Deo non subiieiantur, tantisper dum ipsos Dominus de solio deturbarit: qui sua autoritate abutentes, et in crudelitatem convertentes baltheo exuit et cum dedecore exauctorat, licet prius in tantam dignitatem evectos. Patienter igitur divinam ultionem praestolemur, neque nos tam pravis et malignis hominibus subiici pudeat, quamdiu Dominos ipsos toleraverit. Sic enim nos de admissis peecatis castigat, ant etiam innocentes explorat et patientiam nostram, qua in re nos oportet eonquiescere: et firmam conclusionem istam mente retinere, non esse humanae imbecillitatis eos quos evexit Deus deiicere, et quod conatituit evertere. Ideoque reges et magistratus eos venerabiles ease nobis oportere, non tantum quos virtus commendat. led etiam quos Deus, licet indignos, hoc titulo dignatur: in eo nostram explorans obedientiam moremne ipsi geramus an non its quos praefecit, licet honore indignos obsequium praebentes.

Quod porro David adiicit, se nulla in re fuisse iniurium Sauli, doeet nos oportere nostram integritatem et sinceritatem posse palam testari, quum ab inimieis variis modis urgemur. Sola enim bona conscientia nos coram Deo et hominibus tutari potest. Saepe quidem, fateor, quos conscientia redarguit, suam iustitiam verbis praedicabunt, led longe aliter David qui eoram Deo suam innoeentiam tuetur, ipsumque Saulem tanquam illius probe conscium testem et iudicem adhibet quum ait: Age, inquit, a me si quid peccatum eat profer, quid enim feci et quid mali eat in mane mea? Discamus itaque eo candore et ea integritate cum proximis agere, ne quam ulli praebeamus occasionem nos propter malefacta, vel contumehis vel iniuriis afficiendi, ut si quis iniquius nobiscum egerit, et contumehis aff'ecerit, re ipsa testari possimus nos immerito ab ipsis vexari, nullam a nobis neque iniuriam neque contumeliam passis. Nam si hac conseientia hostel nostros vicerimus, certum eat Deum a nostris partibus futurum, et ius nostrum tutaturum et misericordem erga miseros et afflictos futurum, et crudelissinjos quosque hostes nostros, vel moliiturum, vel etiam perpetuo dedecore et ignominia obruturum, qui nos ultro et sine causa tam crudeliter vexarunt.