[See page image]

Page 191-192

gerunt, sod potius contra humanum sensum irnpleta suet. Deinceps porro quanto populus pavore perculsus sit inspiciamus; nam hostes vident in media tribu ludae castrametatos fuisse, et interim sese intra munitiones continent. Nam etsi acies instruxerunt, praeliaturi cum Philistaeis si necessitas eos~ impelleret, tarnen in monte constiterunt, non aggressuri hostes neque praeliaturi nisi coacti. Hie debuit populus animadvertere Dei manual sibi contrariam: nam quum in tanta rerum mutatione Saul reiectus esset, etiam immutatus est: et pro pristina ilia magnanimitate et fortitudine quam acceperat a Domino, ignavus et attonitus obstupuit. Recesserat nimirurn ab ipso spiritus Domini : hine ille metus, hinc stupor, antequam ad mantis adhuc ventum esset: quandoquidem cum Deus ilia fortitudine quae regem decet ad subditos adversus vim hostium tutandos et defendendos spoliarat. Ergo quaecunque in bono duce desiderantur, iam ipsum deficient, obi Deus spiritum suum illi ademit. Ve um enimvero populus nondum ista perspexit: quomadmodum saepe Doi iudicia nostros oculos perstringunt, et fugrunt, propter innatum nobis stuporem, quo fit tit, non quidem omnino simus illorum ignari, sed nealijentius ilia perpondamus: et Dei opera, in quibus meditandis nostrum studium collocare deberemus, non consideremus. Ita solet sacra scriptura stuporenr hominum carpere, quum ait, non fuisse diligentes in perpendendis divinis operibus. Agnoscamus itaque hanc nobis innatam socordiam, tit Dei iudicia non modo non attente tit decet consideremus, et ex its ad salutem aspirare et ipsius iram metuere discamus, sed contra repente effluent, et ex illis nullam utilitatem percipiamus. Hine factual tit populus Israeliticus non animadverterit 5aulis stuporem a divine iudicio manure : et omnes obstupuerint, Deo licet non dubia signa vindictae suac domonstrante adversus regent Saulem, ita tit ilia non ante perspexerint, quam illi alium surrogasset. hlagnam autem metus occasionem oblatam populo certurn est, non tantum quod Goliath ille gigas provocaret Israelitas ad singulars certamen, ad cuius solnui conspeetum omnes lrorrebant, sed etiarn quod verisimile sit Philistaeorum exercitum fuisse numerosissimum, quum antea viderimus Philistaeos in exercitu habuisse triginta millia curruum, et sex millia equitum, pedites vero tanta multitudine tit. essent sicut arena quae est in littore maris. Nunc itaque quum redintegrarint exercitum, verisimile est inaentes illos secum copias duxisse, tit non immerito populus sit attonitus et obstu pefactus.

his verbis: Quare venistis parati ad praeliurn? num

quid ego non sum Plailistaeus, et vos servi Saul?

~ Eligite ex vobis virurrz, et descendat ad singulars cer

tarnen: si quiverit pugnare mecum, et percusserit me,

erimz.cs vobis servi: si autem ego praevaluero, et per

cussero eunz, vos servi eritis, et servietis nobis. Sane

vehementer illos oportuit istis exprobrationibus

commoveri, et tantam hominis iactantiam gravius

et iniquius ferre quam ipsum mortis periculum:

quum praesertim nullus in tote Israelitarum exer

citu sese ad certamen adversus gigantem illum iac

tabundum off'erret. Et sane quis non illius aspectum

horreret, quern ex circumstantiis singulis, goes his

describuntur, horrendum fuisse apparet? Nam quis

non ad tam enormis statures adspectum et tales

minas totus cohorrescat? adds universam eius ar

maturam, galeam aeream, lorieam squamatam,

cuius pondua erat quinque millia siclorum aeris,

clypeum, ocreas aereas, et reliqua goes fidem om

nem superare videntur. Denique Goliath videtur

~ ease instar rupis cuiusdam, ad quam accedentes in

~ rpsitia potestatem venturi fuerint, ac proinde vehe

menter singulos terruisse, tit cereal ipso non ausi

~ eint subsistere. 112agnam sane vim habuerunt ista

ad Israelitarum animos deiiciendos et in montium

latebris occultandos, donee inexspectatum Deus

I auxilium Davidem mitteret. Dignum exemplum

good semper ante oculos ponamus, tit Deo nos casti

gars volente meminerimus comminationum ipsius,

fore nimirum tit antequam hostes nos invaserint

metuamus, et antequam ictum dederint victos nos

fateamur. Sic enim Moses de Dei vindicta in ro

bellem populum loquens ait: Quomodo persequatwr

onus mine, et duo ficgarent decent millia ? nonne ideo

quia Deus sues vendi.dit eos, et Dominos conclusit

illos? Ex quibus discimus ita in Dei timers am

bulandum, tit cum Paulo apostolo merito dicers

possimus: Si Deus pro nobis, quis contra nos? Imo

vel ipsos diabolos subiici nobis oportet. Sed si ab

ipsius eultu reeesserimus, in eo talent contumaeiam

ostendemus, tit ipsi bellum inferre velle videamur,

'~ et adversarium ipsun, habere. Ecquis vero morta

hum ipsius fortitudini et potentiae resistat? Nae,

vel ipsis muscis vel insectis adversum nos vires

suppeditabit, a quibus, etsi viii fortes videamur,

facillime debellemur. Quod si adversus homines

pugnandum erit, etsi pauci sint, Deus tamers per

mittet tit cum summo dedecore in ipsorum potes

tatem veniamus: denique incognitis nobis rationibus

sic castibabit, tit nulla nos liumana praesidia invent,

won reges, non principes, licet in bellis exercitati,

non propuanacula, nulla deniquo vis humane possit

Accedebat ad metum illum et sumrnum dedecus adversus Del furorem auxilium ferre. Quapropter

et contumelia, quum ad singulars certamen prove- ex istis retineamus, metum illum inhentem Israeli

cantur, et ludibrio habentur phalanges Israel, gi tarum fuisse iustam a Deo ipsis inflictam punitio

gante illo proponents ipsis iniquas leges certaminis,' nom. Namque fuerant audaciorea quando et obi