[See page image]

Page 91-92

tollero, ne populus suis viribus et multitudine gloriaretur : aut reges etiam numeroso freti exercitu nimis efferrentur, et multa temere molirentur. Idcirco tam severe punitam a Dee videmus Davidis stultam audaciam, quum populum numerari iussit: Quin etiam nominatim dicitur diabolus Davidem impulisse ad faciendum contra Dei mandatum: vanitate autem et arrogantia fuisse impulsum Davidem certum est. Caeterum licuisse ducibus et imperatoribus numerum militum quos in bellum educebant scire certum est: quod alioqui militaris disciplina et ordo servari nequiret. Quam sit autem necesse, vel invasuris hostes, vel se adversus illos defensuris, numerum militum scire ut in ordinem disponantur, satis notum est: ac proinde vel hane ob causam numerari populum ad bellum euntem oportuisse apparet.

Pergamua ad reliqua : sequitur Saulem eastra metatum fuisse prope eivitates Amalecitarum : nimirum ut obsidione cingeret, et nulli daretur evadendi facultas. Quam etiam ob causam ad Kenaeos, qui in medio Amalecitarum habitabant, nuncios praemiserat, qui monerent uti ab illis recederent, ne una cum illis tollerentur, et una internecione perirent. Erant autem Kenaei a Iithrone a Midianitis oriundi: et Mosen in deserto sequuti, viam monstrantes quam ignorabat, et ideirco in terrae possessionem cum Isra6litis admissi. Porro constat hanc gentem vitam austeram duxisse: quandoquidem domos non aedificabant, sed sub tentoriis vivebant : quae causa fuit cur non babuerint fixas sedes, sed in variis locis errarint: ut si quo in loco non suppeteret copia vietus, in alia migrarent. Idcirco videmus illos peregrinis populis permixtos fuisso. Quare verisimile est hane gentem quum Iudaei crebris bellis urgerentur, ac proinde hostium praodae exposita esset, recessisse a Iudaeis et inter Amalecitas sedem delegisse. Saul interim ipsis parcit : quod non proprio motu fecisse Mum, sed Dei instinctu verisimile est: qui suam benignitatem et clementiam erga illum populum exserere voluit, separando ipsum ab its qui interneeioni destinati erant. Ex quo apparet nos licet aliquando cum reprobis perituri, et eodem cum ipsis iudicio involvcndi videamur, Deum tamen facile viam inventurum qua periculum effugiainus, et praesenti morti eripiamur. Nequo tamen eadem semper id fieri ratione putemus. Nam saepe boni malis permixti poenas easdem cum illis sustinent, et sine discrimine puniuntur. Conspicuum illud fit exemplo Danielis, qui cum sociis suis in captivitatem abductus est, inter eos qui manifesti Doi contemptores erant, et prophetas ludibrio habuerant, et ad quaevis flagitia occalluerant. Quare Deus saepe filios sues permittit multis calamitatibus affligi, quum inter iniquos habitaverint : sed tamen etiam

malum in bonum convertere ad ecclesiae suae sa. lutem novit. Saepe etiam eos distinguit et separat ab improbis qui in ipsius timore ambulant, aut quos singulari aliqua gratia affecit, ut periculis illis eripiat, in quae reprobos coniicit, quos a fidelibua separates ultimis suppliciis afficit. Davidem vide. m.us spud Deum querentem precari, ne Deus cum incredulis ipsum comprebendat, ne in illorum n.umero deprehendatur quos horrenda Dei vindicta manet: sed in ipsum suam potius misericordiam exserat. Davidem profecto has preces fundentem nixum fuisse divinis promissionibus certum est, et hoc principio fultum, Deum nempe qui suorum curam gerit, et iustissimus rerum omnium moderator est, non puniturum ipsum temere, quasi non discerneret rebelles et contemptores suae maiestatis a fidelibus: sed quum sues probe noscat, eosdem etiam sub alarum suarum umbra tegere: et ab improbis ita discernere, ut satis amplam habeant ipsius misericordiae et bonitatis agnoscendae materiam. Nonne istud vero maxime conspicuum est Israelitarum exemplo, quibus angelus Domini exterminator pepercit, caesis primogenitis in tota Aegypto, tam hominum quam animantium? Nam quod ipsorum domus sanguine agni essent aspersae, angelus intactas illas praeteriit. Et quidem sanguinis aspersionis- nominatim fit mentio, ut sciamus ecclesiam, licet in mundo caeteris permixtam, et nullo externo splendore insignem, neque distinctain ullam regionem habentem in qua tanquam in terrestri paradise versetur: sed potius multis undique cinctam veritatis hostibus, in quam etiam multi hypocritae fidelibus permiscentur, tamen a Dee cognosci, qui sues ab infidelibus facile discernit,, modo agni sanguine aspergantur, nempe Domini nostri Iesu Christi, ut Paulus loquitur. Denique hie observemus in genere Deum sua iudicia sic exercere, ut sontes puniat, et quos. semel reprobraverit extreme supplicio afficiat: et nihilominus bonitate et clementia utatur in eos quibus vult suam misericordiam patefaeere. Porro si contigisse istud videmus Kenaeis, ut nimirum misericordiam a Domino sint consequuti, multo minus dubitandum est, quin eundem erga nos Dei favorem sentiamus in domesticorum numerum adsciti, et in ipsius timore et obedientia ambulantes. Nam Kenaeos istos quod attinet, eos apparet postquam admiranda illa Doi opera eognovissent, et cum populo israelitico manna comedissent in deserto, et supers titionibus et idolomaniis renunciassent, nihilominus tamen valde in religione fuisse inconstantes. Nam, ut apparet, ita sunt a tentatione superati, ut terrain illam benedictam, divino cultui dicatam deseruerint, quod subinde hostium populi Israelis incursionibus infestareutur. Sane mollitie non sunt eo adducti, quos duram egisse vitam sub tentoriis antea docuimus: